گفته ها و نوشته ها

جرم قانونى
ابـن هرمه بـه نزد منصور(خليفه)آمد منصور او را تـكريم كرد و گفت از من چيزى بخواه. او گفت بـه كارگزارت در مدينه بـنويس كه هرگاه مرا مست بگرفتـند حـدم نزند. منصور گفت: ابـطال حـدود را راهى نيست. چيزى ديگر بخواه. اما ابـن هرمه اصرار كرد. سرانجام منصور گفت به كارگزار مدينه بنويسيد هرگاه ابـن هرمه را نزد تو مست آورند وى را هشتاد تـازيانه زن و آورنده اش را صد تـازيانه, از آن پـس ابـن هرمه مست در كوچه ها مى رفت و كسى متـعرضش نمى شد.
(كشكول شيخ بهائى ص 513)

انوشيروان و پيرخاركش
روزى انوشيروان از شكار بازمى گشت پيرخاركشى را ديد كه با پاى برهنه و جامه اى پاره پشته خارى بـرپشت نهاده استخوانى بـه پايش فرو رفت كه خون از آن روان شد ولى پـير توجهى بـه آن نكرد. شاه بـه حال او رحمش آمد و پرسيد چرا اينگونه خود را مىآزارى و رنج مى دهى؟ پـير گفت چهار دختر بـى مادر دارم بـايد شكم آنها را بـه گونه اى سير كنم. پـادشاه دهى را كه پـير از آنجا بـود بـه پـير بخشيد و او را مالك آن ده كرد. مدتى گذشت بعد از شكار روزى گذر شاه به آن ده افتاد پرسيد اين ده از كيست؟ گفتند از پيرمردى كه سابقا خاركش بود و انوشيروان اين ده را بـه او بـخشيد هم اكنون نيز به خاطر كمى گردش در باغ كسالتى دارد و استراحت مى كند.
شاه گفت به او بگوئيد ميهمانى آمده و مى خواهد ترا ببيند. پيرمرد هم اينكه شاه را ديد بـرخاست و زمين ادب بـوسيد. شاه پرسيد آن روز كه استخوان بـه پايت فرو رفت هيچ نناليدى ولى اينك از تفريح در باغ در بستر خوابيده اى؟ پيرگفت مرد بايد هنگام سختى صبر كند تا در موقع دولت بتواند زيست كند شاه از اين سخن خرسند شد و يك ده ديگر به او بخشيد.
(جوامع الحكايات عوفى)

دعا براى ديگران
گويند وقتـى مومنى در مسـجـد بـود از جـمله دعاهائى كه مى كرد مى گفت: خـدايا اين مومنين رفقائى كه حـاضرند همه را بـيامرز از درب مسجـد كه بـيرون آمد شخص مسافرى رسيد گفت مژده فلان قوم دور تو مرده است, و وارث منحصرش هم تو هستى اين هميان اشرفى طلا ارث مال شـماسـت. مال فراوان را گرفت و بـه مسـجـد بـرگشـت گفت همه بـنشينند, هميان زر, را بـه ميان آورد ـ گفت: هر كس قرض دار يا گرفتار است بيايد, مومنين آمدند, خلاصه تا آخرش را داد رفيقى به او گفت اى مومن چه اشتـبـاهى كردى چيزى هم بـراى خودت نگذاردى. گفت پيش از اين جريان آرزو مى كردم خدا ايشان را به بهشت ببرد و من بـهشت را بـراى ايشان مى خـواهم, آيا از مال فانى دنيا بـراى آنها مضايقه كنم.
(داستانهاى پراكنده شهيد دستغيب, ص 157)

احياء دل
در سفر حج با امام صادق(ع)همپالكى بودم امام در يك طرف كجاوه و من يكطرف ديگر بـا هم مى رفتـيم, حـضرت صـدايم زد فرمود: قرآن دارى گفتـم بـلى, فرمود: بـخوان بـا حزن قرآن خواندم امام گريه مى كرد تا فرمود كفايت است فرمود: غافل نباش ساعتهايى در شبـانه روز بر انسان مى گذرد كه در دل نه ايمان اسـت نه كفر ـ سـرى بـه دلت بزن بـعضى اوقات دل مانند پارچه كهنه است چگونه پارچه كهنه بـا مختصر اشاره اى پاره پاره مى شود دل غافل هم بـا وسوسه اى هلاك مى شود.
(اصول كافى)

لذت عبادت
در غزوه اى از غزوات هنگام شب قرار شد دو نفر نگهبانى دهند تا بقيه لشكر استراحت كنند عمار خوابيد و رفيقش بـيدار بـود و بـه نماز ايستـاد ركعت اول نماز سوره كهف را شروع كرد يك نفر يهودى تيرى را بـه سوى او انداخت تـير بـه سينه او اصابـت كرد ولى او تكان نخورد دومين تير را بـه سوى او انداخت تير بـدنش را سوراخ كرد ولى از لذت نماز غافل نشد سومين تير را كه انداخت با پا به عمار اشاره كرد و او را بيدار نمود عمار گفت: چرا همان تير اول كه به تو رسيد مرا بيدار نكردى؟ گفت بـخدا قسم دست از سوره كهف برنمى داشتم مگر اينكه ترسيدم طورى بـر سرم بـيايد كه نتوانم تو را ديگر بـيدار كنم اگر تـرس از حمله دشمن نبـود تـو را بـيدار نمى كردم.
(تفسير مجمع)

ياد مرگ
هفتصد سال قبل در شيراز كاسبى بود كه در داخل حجره خود قبـرش را آماده كرده بود و هنگامى كه مشترى نداشت بر سر آن قبر مىآمد و قرآن مى خواند او مى گفت: من در حـجـره تـجـارتـم گورم را درست كرده ام تـا فريب دنيا را نخورم تـدليس در معامله نكنم و هنگامى كه مشتـرى ندارم بـر سر گورم قرآن مى خوانم و ذكر خدا مى كنم تـا نفس طغيان نكند اين نمونه اى از تـجـار هفتـصد سـال قبـل شـيراز است.
(داستانهاى پراكنده ص 101)

چاكر تيز هوش
يكى از چـاكران كسرى همى خـواست طعامى را نزد وى نهد. قطره اى از آن طعام بر دست كسرى ريخت و وى ابـرو در هم كشيد. مرد دانست كه به قتل خواهد رسيد از آن رو تمام آن طعام را بـر سفره ريخت. كسرى گفت ز چـه رو اين كار كردى؟ گفت پـادشاها شرمم آمد كه ملك خدمتـكارى را كه عمرى در خدمت وى بـوده بـه سبـب چكيدن يك قطره طعام جزا دهد خواستم گناه خويش بـزرگ گردانم تـا پـادشاه را در قتلم عذرى بود, كسرى گفت بخشودمت و بـفرمود وى را جايزه دادند.
(كشكول شيخ بهائى ص 625)

شفاعت على(عليه السلام)
روزى مولاى متقيان بـا عده اى در پشت دروازه كوفه نشسته بـودند ديدند از دور شترى نمايان شد روى شتر جنازه اى است مهار شتر بـه دست كسى است و يك نفر هم دنبـال شتر است نزديك شدند حضرت فرمود كيستيد از كجا مىآئيد؟ عرض كردند ما اهل يمن هستيم و اين جنازه پدر ماست وصيت كرده او را در نجف دفن كنيم؟ پـدرمان مى گفت آنجا كسى دفن مى شود كه اگر تـمام اهل محـشـر را بـخـواهد شـفاعت كند مى تـواند على فرمود: راست گفت, پـس دو مرتـبـه فرمود و الله من همان مرد هستم.
(مدينه المعاجز)

نامه اعمال
روزى اميرالمومنين(ع)در حال عبـور چشمش بـه عده اى از جـوانان افتـاد كه لغو مى گويند و مى خندند. حضرت فرمود آيا نامه عملتـان را به اين چيزها سياه مى كنيد؟ گفتند يا اميرالمومنين آيا اينها را هم مى نويسند؟ فرمود آرى حتى دميدن نفس را هم مى نويسند.
(كتاب عقائد صدوق)

بركت مرد خدا
هنگامى كه بشرحافى مريض شد دوستانش گفتند بايد ادرارت را بـه طبيب نشان بدهيم تا راهى براى علاج مرضت اختيار كند او مانع اين كار مى شد. رفقا اصرار ورزيدند كه طبيبى نصرانى است بسيار حاذق. راضى شد و خلاصه ادرارش را پيش طبيب بـردند نگاهى كرده گفت حركت دهيد حركت دادند گفت بـه زمين بـگذاريد. گذاردند پـس گفت حـركت دهيد تا سه مرتبه. طبـيب گفت بـخدا سوگند در مرتبـه اول فهميدم ولى از تـعجـب عمل را تـكرار مى كنم اگر اين ادرار نصـرانى اسـت متعلق بـه راهبـى است كه از خـوف خـدا كبـدش فرسوده شده اگر از مسلمان است قطعا از بشرحافى است. گفتـند درست تـشخيص دادى همين كه اين حرف را شنيد مقراضى گرفت و زنار خود را پاره كرد و اشهد ان لا اله الا الله را گفت رفقا خبر مسلمان شدن طبيب را بـه بـشر دادند او گفت در عالم خواب به من گفتند به بـركت آبـى كه بـراى طبـيب فرستـادى آن مرد مسلمان شد ساعتـى نگذشت كه بـشر از دنيا رفت.
(روضات الجنات ص 132)

جديدترين آثار مركز انتشارات دفتر تبليغات اسلامى حوزه علميه قم كه به دفتر مجله اهداء شده است:

* قيامت نزديك است, على شيرازى.
* طبـايع الاستـبـداد يا سرگذشتـهاى خودكامگى, سيد عبـدالرحـمان كواكبى.
* عشق برتر, راههاى ايجاد محبت اهل بـيت در كودكان و نوجوانان, جواد محدثى.
* زنان نمونه, على شيرازى.
* قواعـد وقف و ابـتـدا در قرائت قرآن كريم, دكتـر كاظم شـاكر.
* فرشتگان ـ تحقيقى قرآنى, روايى و عقلى, عليرضا رجالى تهرانى.
* حسد, آيت الله صدر.
* دانش عصر فضا, آيه الله حسين نورى.
* ديه يا مجازات مالى, فاضل صالحى.
* رساله احكام براى نوجوانان, مطابق بـا فتاوى آيه الله بـهجت.
*معجـم اشعار المعصومين الوارده فى بـحارالانوار, مركز الابـحـاث والدراسات الاسلاميه.
* جايگاه قرآن در استنباط احكام.
* معماى قرآنى, محمود جويبارى.
* حكومت اسلامى در كوثر زلال انديشه امام خمينى.
* ماهيت قيام مخـتـار بـن ابـوعبـيده ثـقفى, سيد ابـوفاضل رضوى اردكانى.
* امام خمينى در چشم انداز ياران.
* المدخل الى تعلم المكالمه العربيه.
* جزيره خضرا افسانه يا واقعيت, ابوالفضل طريقه دار.
* ترجمه و شرح المكاسب ج2, محى الدين فاضل هرندى.
* سيماى كارگزاران على عـليه السـلام ج1 و 2, عـلى اكبـر ذاكرى.
* خـيرالاثـر در رد جـبـر و قدر, آيه الله حـسن حـسن زاده آملى.
* درآمدى بر عرف, سيد على جبار گلباغى ماسوله.
* چشم به راه مهدى, جمعى از نويسندگان مجله حوزه.
* درسنامه علوم قرآنى, حسين جوان آراسته.
* سيماى صابران در قرآن, تـرجمه و تـحقيق دكتـر محمد على لسانى فشاركى.
* مجلس ششم, حميد رسايى.
* ميرزا جواد آقا ملكى مردى از ملكوت, احمد لقمانى.
* حضور قلب در نماز, على اصغر عزيزى تهرانى.
* بزرگداشتها در اسلام, سيد جعفر مرتضى عاملى ترجمه محمد سپـهرى.
* تمثيلات و تشبـيهات در آثار استـاد شهيد مرتـضى مطهرى, عليرضا رجالى تهرانى.
* منتخبـاتى از آثار حكماى الهى ايران در 4 جلد, سيد جلال الدين آشتيانى.
* دين و دولت در انديشه اسلامى, محمد سروش.
* قرض الحسنه, محمد حسين ابراهيمى.
* تفسير راهنما, جلد نهم, اكبر هاشمى رفسنجانى.
* سه رساله فلسفى, صدرالدين محمد شيرازى.
* غنا, موسيقى, به كوشش رضا مختارى و محسن صادقى.
* شيوه تفسير قراردادهاى خصوصى, حسين قشقايى.
* غايه المراد و حاشيه الارشاد.
* تناقض نما يا غيب نمون, محمد امين احمدى.
* احكام خانواده, عبدالرحيم موگهى.
فهارس مختلف الشيعه جلد10.
* حكمت حكومت فقيه, حسن ممدوحى.
* فهرستواره نسخه هاى خطى كتابخانه مجلس شوراى اسلامى.
* زبـان گوياى اسـلام يادنامه حـجـه الاسـلام والمسـلمين فـلسـفـى.
* سيماى صابـران در قرآن, دكتـر يوسف قرضاوى, تـرجمه و تـحقيق: دكتر محمد على لسانى فشاركى.

نگاهى به رويدادها

جهان اسلام
نمايندگان حماس و جـهاد اسلامى فلسطين از مردم ايران بـه خاطر بـرگزارى راهپـيمايى شـكوهمند روز جـهانى قـدس قـدردانى كردند. 16 / 10 / 78
دادگاه لاهه عاملان قتل عام 100 مسلمان بوسنيايى را فقط به حبس محكوم كرد!25 / 10 / 78
هياءت كارشناسى سازمان كنفرانس اسلامى براى حل بحران چچن عازم مسكو شد. 27 / 10 / 78
دادستان تـركيه حزب اسلامگراى فضيلت را تـهديد بـه انحلال كرد. 29 / 10 / 78
نمايندگان محجبـه از حضور در مجلس تـركيه منع شدند.2 / 11 / 78
رهبـر حزب اسلامگراى فضيلت: تركيه بـه بـهشت شبـكه هاى مافيايى تبديل شده است.11 / 11 / 78
جوانان نيجريه در حمايت از اجـراى شريعت اسلامى بـه خيابـان ها ريختند. 27 / 11 / 78
داخلى
رهبر انقلاب: دستهايى در كار است تا در آستانه انتخابـات محيط را متشنج كند.
رهبر انقلاب به مناسبت عيد فطر گروهى از زندانيان را مورد عفو قرار دادند.
رهبر انقلاب: متهم كردن دستگاههاى قانونى انتخابـات, كارى غلط است.
نماز پـرشكوه عيد فطر بـه امامت حضرت آيه الله خامنه اى اقامه شد.19 / 10 / 78
الدستـور: اظهارات آيت الـلـه خـامنه اى در روز قـدس انعـكـاس احساسات مسلمانان و جهان عرب بود.
در سـالروز قيام 19 دى, هزاران تـن از مردم قم بـا حـضرت آيت الله خامنه اى ديدار كردند.20 / 10 / 78
رئيس مجلس خبرگان: همه تلاش كنند تا انتخابات مجلس در آرامش و مطابق قانون انجام شود.21 / 10 / 78
وزير اطلاعات خواستار بـرخورد قاطع دستگاه قضايى بـا مطبـوعات شايعه پراكن شد.
هاشمـى رفـسـنجـانى: سـينه مـن, صـندوق اسـرار نظام, مـردم و گروههاست. اگر بـناشد مسائل شفاف شود, ممكن است اين شفافيت چشم بـعـضـى ها را بـزند, ولـى من اينكـار را نمى كـنم.22 / 10 / 78
مدير مسئول كيهان براى تـفهيم اتـهامات بـه دادگاه احضار شد.
رهبـر انقلاب: تـلاشهايى خصمانه و انحـرافى بـا پـوشش سياسى در جريان است, نبـايد گذاشت دين و معنويت در دانشگاهها تضعيف شود.

يك استاد دانشگاه امريكن: ايران داراى پـوياتـرين جامعه مدنى در خاورميانه است.24 / 10 / 78
رهبر انقلاب: خواص بايد از آفت دلبـستگى بـه دنيا پرهيز كنند.
خاتمى: اگر تلاشهاى دوران سازندگى نبود, با بـحران جدى روبـرو مى شديم.
8 هزار پزشك در كشور بيكار مانده اند.
رهبر انقلاب: بى عملى و دلبـستگى بـه دنيا دو آفت خطرناك بـراى خواص است.
رئيس جمهور: اگر زحمات آقاى هاشمى رفسنجانى در دوران سازندگى نبود, از كشور و انقلاب چيزى باقى نمى ماند. 25 / 10 / 78
خاتمى: وزارت اطلاعات قلب امنيتى كشور است.
مجلس كليات طرح بازنشستگى پيش از موعد را تصويب كرد.26 / 10 / 78
رهبـر معظم انقلاب, رئيس جمهور و رئيس مجلس و مقامات بـلندپايه كشور, صبـح امروز در مراسم تـشييع پـيكرهاى شهدا حضور يافتـند.
محمد هاشمى: اين نام آقاى هاشمى رفسنجانى است كه بـه فهرست ها رونق مى دهد.
محمد هاشمى: از مجـمع روحـانيون و جـبـهه مشاركت مى خواهم نام
آقاى هاشمى رفسنجانى را در فهرست انتخاباتى خود قرار ندهند. /27 10 / 78
رئيس قوه قضائيه: علماى اسلام جسارت برخى مطبوعات به ساحت اهل بيت ع)را تحمل نخواهند كرد.
دفاعيات قاطع و مستدل شريعتمدارى, بـى پايه بـودن شكايات عليه كيهان را آشكار كرد.
آيت الله هاشمى رفسنجانى: تـضعيف اسلام و روحانيت ابـزار كهنه استعمار براى سلطه بر ايران بوده است. 28 / 10 / 78
بـهره بـردارى از واحدهاى جديد پالايشگاه بـندرعبـاس و 125 طرح مخابراتى در سفر رئيس جمهور به هرمزگان آغاز شد.
حجه الاسلام والمسلمين حسن روحانى: حضور آقاى هاشمى رفسنجانى در صحنه انتخابات نقشه چندين ماهه خيلى ها را به هم زد.
خاتمى: اميدوارم انتخابات مجلس, طمع دشمنان را به نظام اسلامى از بين ببرد. 29 / 10 / 78
توفـان شـديد و بـادگـرم مردم گـيلان و مازندران را بـه زحـمت انداخت.
نامه تحريكآميز كارشناس راديو اسرائيل بـه فرزند آقاى منتظرى رسيد.
همايش بـين المللى بـزرگداشت علامه محمد بـاقر مجلسى در اصفهان آغاز به كار كرد.
خاتمى: حضور نيروهاى مسلح بـيگانه در خليج فارس منشاء بـحران است.
سازمان بـين المللى انرژى اتمى ادعاهاى آمريكا عليه ايران را تكذيب كرد. 30 / 10 / 78
هاشمى رفسنجانى: كسانى كه امام و افتخارات انقلاب را زير سوال مى برند در خدمت انگليس و آمريكا هستند.
دادستان كل كشور تقاضاى تـجديد نظر عبـدالله نورى را رد كرد.
خاتمى: هر كه را مردم انتخاب كنند مورد تاءييد رهبـرى و دولت است.
خاتمى: همه بـايد قدر مستقل ترين نظام جهان يعنى جمهورى اسلامى ايران را بدانيم.
دكتر محمد جواد لاريجانى: مهمترين رسالت ما دفاع از هويت دينى است. دولت آقاى خاتمى با حمايت رهبرى توانست بـه كار خود ادامه دهد. 2 / 11 / 78
بهره بردارى از شبكه جمع آورى آبهاى سطحى تهران با حضور رئيس جمهور آغاز شد. 3 / 11 / 78
تاءسيسـات گازى سـاخـت متـخـصصان ايرانى در تـركمنسـتـان بـه بهره بردارى رسيد. 4 / 11 / 78
كرباسچى مورد عفو رهبر انقلاب قرار گرفت.
حجت الاسلام والمسلمين هاشمى رفسنجـانى: بـرخى افراد حيات سياسى خـود را بـا خـط امام آغـاز كـردند ولى راه آتـاتـورك را ادامه مى دهند.6 / 11 / 78
دبير شوراى عالى امنيت ملى: پرونده قتلهاى مشكوك بـا دستگيرى چند متهم ديگر وارد مرحله تازه اى مى شود.
رهبـر انقلاب: مراقب بـاشيد بـه بـهانه نوآورى و روشنفكرى تحت تاءثير فرهنگ سلطه جوى بيگانه قرار نگيرند.
آيت الله هاشمى رفسنجـانى: سـرنوشت كسـانى كه از ملت و انقلاب جدا شوند, همانند منافقين است.
دكتر خرازى: جهان اسلام نگران كشتار بى گناهان در چچن است. 7 78/11/
آيت الله هاشمى رفسنجـانى: بـا انحصار گروه هاى افراطى راست و چپ مخالفم و طرفدار وفاق ملى هستم.9 / 11 / 78
شوراى نگهبان 192 نامزد رد صلاحيت شده را تاءييد كرد. 10 / 78/11
خاتمى: حق اين است كه قانون را رعايت كنيم اگرچه عده اى آن را نپسندند.
دو هواپيماى ارباس و سى 130 بر اثر برخورد با هم آتش گرفتند.
رئيس جمهور و هياءت دولت با آرمانهاى امام خمينى تجديد ميثاق كردند. مراسم گرامى داشت دهه فجر انقلاب اسلامى با حضور رهبـر انقلاب در حرم مطهر امام و بـرپايى مراسم 12 بـهمن آغاز شد.13 / 11 / 78
رهبر انقلاب: نماينده مجلس بـايد طرفدار ضعفا بـاشد و بـه نفع پولدارها قانون وضع نكند.
هزاران روحانى با تحصن در مسجد اعظم قم خواستار بركنارى وزير ارشاد شدند.
رهبر انقلاب: ملت ايران در انتخابات مجلس بار ديگر بـه آمريكا تودهنى خواهد زد.14 / 11 / 78
دامنه تـحصن و اعتـراض علماى قم بـه حوزه هاى تـبـريز, مشهد و تهران كشيد.
آيت الله جـوادى آملى: عذرخـواهى مقطعى فايده ندارد, مسـئولان فرهنگى بايد اصلاح شوند.
حداقل حقوق كارمندان شاغل و بازنشستـه 40 هزار تـومان تـعيين شد.
درسهاى علما و مراجع حوزه علميه قم, امروز به نشانه حمايت از متحصنين تعطيل است.16 / 11 / 78
تحصن علماى قم با ابلاغ پيام رهبـر انقلاب در تاءييد خواسته هاى متحصنين پايان يافت.
يك مقام مطلع در سپاه پـاسداران: حمله تروريستى ديشب منافقين از خرابه هاى اطراف ميدان منيريه صورت گرفته است.
شب گذشته, مجمع تشخيص مصلحت نظام بـا شليك پـنج خمپـاره مورد حمله قرار گرفت.
خط توليد موشك اندازهاى ضد زره و سيستم الكتـرونيكى نظامى در وزارت دفاع افتتاح شد.17 / 11 / 78
پدرى دخترش را به خاطر نمره 16 كشت.
منافقين مسئوليت حمله بـه دفتـر هاشمى رفسنجـانى را بـه عهده گرفتند. 18 / 11 / 78 تندروى و انحصارطلبى, اختلاف نظر در جبـهه دوم خرداد را تشديد كرد.

فرمانده كل سـپـاه: پـاسـخ كوبـنده اى بـه ضد انقلاب و منافقين خواهيم داد.
مهاجـرانى از حضور در جـلسه نقد و بـررسى عملكرد وزارت ارشاد سرباز زد. 19 / 11 / 78
خاتمى: دشمنان كشور خشمگين هستـند, چون نسل نو در خدمت انقلاب و نظام است. 20 / 11 / 78
فلاحـيان: شـكايت مى كنم تـا افكار عمومى بـه قضاوت بـنشـينند.
فلاحـيان: قتـل هايى كه بـعد از مسئوليت من رخ داده, من مسئولش نيستم, من مدافع تمام كارهاى زمان خود هستم.
با امضاى طومارى خطاب بـه رئيس جمهور, علما و طلاب حوزه علميه قم خواستار رفع فتنه فرهنگى شدند. 21 / 11 / 78
وزير مسكن: بـرخـى از مصوبـات شـوراى شـهرهاى تـهران و مشـهد غيرقانونى است.
مردم با شعار مرگ بر آمريكا)) بيست و دومين بـهار آزادى را جشن گرفتند. 23 / 11 / 78
جامعه مدرسين حوزه علميه قم: كسانى را انتـخاب كنيد كه شهامت ايستادن در برابر انديشه هاى انحرافى را داشته باشند. 25 / 11 / 78
جشن ازدواج همزمان 2000 دانشجو با پيام تبـريك رهبـر انقلاب و سخنان رئيس جمهور در تهران برگزار شد. 26 / 11 / 78
خرازى: حكم قتل سلمان رشدى غير قابل تغيير است.
مهاجرانى: ادعاى برخى افراد جوان براى رياست مجلس بيشتر شبيه شوخى سال 2000 است.26 / 11 / 78
رهبر انقلاب: تشنج آفرينان دست از جان مردم بردارند و بگذارند خود ملت در انتخابات تصميم بگيرند.
رهبـر انقـلاب: مردم در اين انتـخـابـات يكبـار ديگر آمريكا و مستكبران را ناكام خواهند كرد.27 / 11 / 78
رئيس جـمهور, علما و مراجـع از مردم بـراى حـضور گسـتـرده در انتخابات دعوت كردند.
مدير مسـئول روزنامه كـيهان از 70 مورد شـكـايت تـبـرئه شـد.
مراجع: شركت در انتخابات تكليف شرعى و ملى است.28 / 11 / 78
مردم براى سرافرازى نظام حماسه آفريدند.
احزاب و گروهها از حـضور پـرشكوه مردم در پـاى صندوق هاى راءى قدردانى كردند.
وزير اطلاعات: تـوقع 70 درصـد مردم از مجـلس شـشـم حـل مشـكلات اقتصادى است.
خواهر فداكار, بخشى از سلول هاى چشم خود را به برادر جانبـازش اهدا كرد.
اروپا محدوديت واردات فولاد از ايران را لغو كرد.
انتخابات مجلس ششم با حضور گسترده مردم در كمال آرامش برگزار شد. 30 / 11 / 78

خارجى
الحيات: فعالان سياسى عرب عليه عادىسازى رابطه بـا تلآويو عمل مى كنند. 16 / 10 / 78
فرماندهان ارتش روسيه در گروزنى بركنار شدند.
بـرژينسكى: نسل كشى چچنى ها تـوسط روسيه بـا چراغ سبـز امريكا تشديد شده است. 19 / 10 / 78
هشدار پ. ك. ك: آينده تركيه بستگى به سرنوشت اوجالان دارد. /20 10 / 78
تونى بـلر: ديدار خرازى از لندن نقطه عطفى در روابـط ايران ـ انگليس است. 21 / 10 / 78
پـيونگ يانگ: تـمرين هاى نظامى امريكا و ژاپـن مقدمه جنگ عليه كره شمالى است.
وزير دفـاع تـركـيه: اوجـلان بـايد اعـدام شـود.22 / 10 / 78
مورخ انگليسى: كشتار يهوديان در اتـاقهاى گاز نازيها يك دروغ بزرگ است.
تـركيه اعـدام اوجـالان را بـه تـعـويق انداخـت.23 / 10 / 78
پكن: حقوق بشر بـهانه امريكا بـراى دخالت در امور كشورها شده است.
يك مقام سازمان عفو بـين الملل: اسـرائيل تـنها رژيمى اسـت كه شكنجه در آن قانونى است.25 / 10 / 78
سركنسول سابق امريكا در بـيت المقدس مشاور سـياسـى عرفات شد. 26 / 10 / 78
تلفات روسيه در جنگ چچن, 3 هزار كشته و 6 هزار زخمى اعلام شد. 28 / 10 / 78
سفر تاريخى وزير دفاع چين به كره جنوبـى پس از پنج دهه امروز آغاز شد. 29 / 10 / 78
سوريه: تا اسرائيل بـه عقب نشينى از جولان تـن ندهد مذاكرات را از سر نمى گيريم.
دادگاه ضد تروريستى پـاكستـان نواز شريف را مجرم شناخت. 30 10/ / 78
اعتصاب كاركنان 11 بـندر هند كماكان ادامه دارد.2 / 11 / 78
سياست سرزمين سوخته دوباره در دستوركار طالبـان قرار گرفت. /3 11 / 78
عمليات پارتيزانى و مقاومت جنگجويان چچن از پـيشروى روسها در گروزنى جلوگيرى كرد.4 / 11 / 78
شهردار مسكو شروع جـنگ چـچـن را اشتـبـاه خواند.5 / 11 / 78
ييلماز بـه دخالت دولت تـركيه در 33 قتـل مشكوك اعتـراف كرد.
عمر البـشير كابـينه جـديد سـودان را معرفى كرد.6 / 11 / 78
قانون ضد آپـارتـايد از تـصويب مجـلس آفريقاى جـنوبـى گذشـت.
لوكاشنكو: غرب نگران قدرتمند شدن روسيه و روسـيه سـفيد اسـت.
سوريه: باراك و نتانياهو هيچ تفاوتى بـا هم ندارند. 7 / 11 / 78
مسكو: چچن ها را دست كم گرفتيم و ضربه خورديم.
كلينتون ايران را تـروريست و دشمن امريكا خواند.9 / 11 / 78
كاستـرو: گيوتـين صندوق بـين المللى پـول گردن جـهان سـوم را مى زند.10 / 11 / 78
جنگجـويان چـچـن بـا شكست حـلقه محـاصره روسها از گروزنى عقب نشستند.
مدافعان گروزنى شهر را ترك كردند. 13 / 11 / 78
44 كشـور حـق راءى خـود را در سـازمـان مـلـل از دسـت دادند.
پوتين: امريكا شريك كليدى روسيه است.14 / 11 / 78
تحريم هاى 14 كشور اتحاديه اروپـا عليه اتريش بـه اجرا درآمد.
ولاديمير پوتين: نمى گذاريم چچن به افغانستانى ديگر تبديل شود. 16 / 11 / 78
امريكـا تـلفـن ها و فـاكـس هاى بـين المللى را كـنتـرل مى كـند.
فاروق الشرع: حمله نظامى عراق بـه ايران بـزرگتـرين اشتـبـاه تاريخى قرن بيستم بود.17 / 11 / 78
انگليسـى ها بـا ربـايندگان هواپـيماى افغانى در فرودگاه لندن مذاكره كردند. 18 / 11 / 78
هواپـيماهاى رژيم صهيونيستى تاءسيسات اقتصادى لبـنان را در 3 نوبت بمباران كردند.19 / 11 / 78
آلبرايت: به رغم خوشبينى روسيه بـحران چچن ادامه خواهد داشت.
شوراى دولتى تركيه درخواست كاواكچى را براى اعاده تابـعيت رد كرد. 20 / 11 / 78
وزير خارجه اسرائيل: لبنان را به آتش مى كشيم.
ماجراى هواپيماى افغانى با تسليم ربايندگان پايان يافت.21 / 11 / 78
انگـليس بـار ديگـر اداره ايرلند شـمالى را بـه دسـت گـرفـت.
سفيد پوست انگليسى يك سـياهپـوسـت را در لندن بـه آتـش كشيد.
جنگجويان چچن با فرمان ماسخاروف جنگ پارتيزانى عليه روسها را آغاز كردند. 23 / 11 / 78
50 هزار سربـاز روسى آماده نبـرد در كوهستـان هاى منطقه چـچـن شدند.
نخست وزير يونان پس از 40 سال به تركيه مى رود.
صدها غير نظامى در تازه تـرين جنايت روسها در گروزنى قتـل عام شدند. 24 / 11 / 78
بلژيك نگران راهيابى راست افراطى بـه دولت است.25 / 11 / 78
روژه گارودى: بايد مراقب بـود وضعيت جديد ايران بـه غربـزدگى منجر نشود. 26 / 11 / 78
ولاديمير پـوتين رسما نامزد انتخابـات رياست جمهورى روسيه شد.
مردم زيمبـاوه تغيير قانون اساسى در اين كشور را نپـذيرفتند.
تـوطئه آمريكا و انگليس بـراى لغو حكم اعدام سلمان رشدى شكست خورد.
كلينتـون: احـياى روابـط بـا ايران بـه ميزان زيادى بـه روند انتخابات اين كشور بستگى دارد!27 / 11 / 78
كاخ سفيد شركت هاى سرمايه گذار در سودان را تـحريم مى كند. 28 / 11 / 78
هايدر نامزد انتخابـات رياست جمهورى در اتريش مى شود. 28 / /11 78
تظاهرات مردم لبـنان عليه آمريكا و اسرائيل ابـعاد گسترده ترى يافت.
مسكو به نقض حقوق شهروندان چـچـنى اعتـراف كرد.30 / 11 / 78

علمى پژوهشى

انجماد سلولها براى درمان سرطان پروستات
بر اساس جديدتـرين تـحقيقات بـه عمل آمده در حدود 97 درصد از مردانى كه تحت درمان ناموفق پرتـو درمانى سرطان پـروستـات قرار گرفتـه اند تـوسط يك روش جراحى كه در آن سلولهاى سرطانى منجمد و سپس نابود مى شوند بهبود مى يابند.
بـه نوشته نشريه اورولوژى, هر ساله حدود 180 هزار مورد سرطان پروستات در آمريكا شناسايى مى شود.
30 درصد از بيماران درمان بـااشعه را انتخاب مى كنند و از اين تـعداد در حدود 40 درصد آنان از عود مجدد بـيمارى رنج مى بـرند.
محققان بـيمارستان ((كلمبـيا پـرسبـايترين)) , در نيويورك از مداخـله بـرودتـى بـر روى 43 مردى كه درمان ناموفـق بـا اشـعـه داشته اند استفاده كردند.
تومورها در 97درصد بيماران از بين رفت و پس از گذشت 2سال نيز مجددا بروز نكرد.
بيماران ابتدا به مدت 3ماه تحت درمان بـا هورمون قرار گرفتند تا اندازه پروستات آنان كاهش يابد. سپس سوزنهاى بـسيار ريزى در اين غده فرو رفت تـا گاز مايع آرگون را كه سلولهاى سرطانى درون و اطراف غده پـروستات را منجمد و نابـود مى سازد توليد كند. اين عمل جراحى يك تا دو ساعت بطول مى انجامد.
4نفر از بـيماران از مشكلات عمده اى رنج مى بـردند كه منجـر بـه بروز بى اختيارى ادرار در اين افراد شد.
دكتر ((سارون كاتز)) استـاديار ارولوژى در اين بـيمارستـان و يكى از محققان برجستـه اين تـحقيق مى گويد: اين يك پـيشرفت عمده بـراى مردانى است كه پـرتودرمانى بـراى آنان ناموفق بـوده است. وى افزود: استفاده از جراحى برودتى در ابتدا بـه عنوان درمان اوليه سرطان پـروستات عودكننده, مى تواند منجر بـه در مان طولانى مدت و بروز مشكلات پيچيده اندكى شود.
كاتز گفت: اين روش بـرخلاف روشهاى ديگر مى تـواند بـرروى مردان مسن تـر يا افرادى كه از ناراحـتـى ها و مشكلات جـسمى رنج مى بـرند انجام شود.
اثـرات طولانى مدت اين روش مشـابـه روشـهاى ديگر درمان سـرطان پـروستـات است كه از جـمله آنها ناتـوانى جـنسى, انسداد مجـارى ادرارى و درد در ناحيه لگن خاصره است.

دليل ژنتيكى ابتلا به سكته هاى مغزى
دانشـمندان فرانسـوى موفق شـدند بـه نوعى ارتـبـاط بـين ژنها پى ببرند كه مى تواند بـه درمان تازه اى بـراى نوعى سكته مغزى كمك كند.
اين نوع سـكتـه مغزى سـالانه بـاعث مرگ صدها هزار تـن از مردم سراسر جهان مى شود.
يكى از محققان موسسه ملى تحقيقات بهداشتى و پزشكى فرانسه گفت ((اين كشـف ممكن اسـت بـه ما در راه فهم و درك بـهتـرى از عامل سكته هاى مغزى يارى دهد و مى تواند در دست يافتن به روشهايى براى درمان اين بيمارى مفيد باشد.
آزمايشهاى انجام شده بر روى ژنهاى بـيش از يكهزار تن از مردم در يك بانك ژنى نشان داد ((اشخـاصى كه داراى نوع خـاصى از ژنها در تركيب ژنتيكى عامل لخته شدن خون در بدنشان هستـند, كمتـر از افرادى كه تركيب ديگر ژنتـيكى در عامل لختـه شدن خود دارند بـه سكته هاى مغزى دچار مى شوند.
عامل لخته شدن خون, يا فاكتورXiii, بـه تـقويت لختـه هاى خونى كمك مى كند كه با قطع يا كاهش جـريان خـون در بـخـشهايى از مغز, باعث بروز 80 درصد سكته هاى مغزى در افراد مى شود.
چـنين سكتـه هايى كه هرساله موجـب مرگ بـيش از 40 هزار تـن در فرانسه مى شود, معمولا در افراد سالخـورده بـروز مى كند و در صورت زنده ماندن, شـخـص بـا عوارضـى نظير فلج اعضـاء مواجـه مى شـود. ((خونريزى مغزى)) عامل 20 درصد باقيمانده موارد ابتلا به سكته مغزى در اشخاص است.
پژوهشگران همچنين رابطه مشابهى را بين همان تركيب ژنتيكى خاص در فاكتورXiii و آسيب پذيرى در برابر حملات قلبى نشان داده اند.

انسولين بالا موجب حمله قلبى
دانشمندان مى گويند مقدار زياد انسولين در بـدن موجب لخته شدن خون در رگها مى شود كه يكى از دلايل بروز حملات قلبـى در بـيماران مبتلا به قند است.
روزنامه ((يو.اس. اى. تودى)) نوشت حدود 75 درصد مردم مبتلا به بـيمارى قند بـا بـروز حـمله قلبـى جـان خود را از دست مى دهند. دانشمندان تصور مى كردند كه فشار خون بـالا و عدم وجود كلسترول ((خوب)) در بدن موجب حمله قلبى در بـيماران قندى مى شود اما بـا تحقيقات جديد روى 3000 بيمار مشخص شده كه سطح بـالاى انسولين در بـيماران قندى يا افراد سالم موجـب بـالا رفتـن يك ماده شيميايى بـنام(پـى. اى. آى. ـ 1 آنتـى ژن)مى شود. اين ماده تـوانايى خون براى حل لخته را كاهش مى دهد.
دانشمندان مى گويند بـا انجام ورزش مى تـوان تـعادل انسولين در بدن را حفظ كرد و توانايى شخص براى حل لخته خون را افزايش داد.
كارشناسان و دانشمندان در حال حـاضر عقيده دارند تـا زمانى كه بتـوانند نتـيجه گيرى دقيقى از تـحقيقات خود را اعلام كنند بـايد مردم را به طور بسيار جدى به انجام ورزش تشويق نمود.

استفاده از قرنيه مصنوعى براى پيوند به انسان
گروهى از محققان كانادايى اظهار اميدوارى مى كنند كه در آينده بتوان از فناورى ابـداعى آنان در كشت سلولهاى بـافت قرنيه چشم, براى تهيه بافت قرنيه پيوندى در انسان استفاده كرد.
اين محققان از سلولهاى كشت شده بافت قرنيه در آزمايشگاه براى تحقيقات پزشكى و همچنين پيوند بـه خرگوش استفاده مى كنند. پيوند اين بافت به چشم خرگوش با موفقيت همراه بوده است.
قرنيه بافت شفاف چشم است و نه تنها نقشى محافظتى بـراى مردمك و بافت عنبيه ايفاء مى كند, بلكه به تمركز تصاوير در شبـكيه چشم نيز كمك مى نمايد.
تاكنون بسيارى از گروههاى تحقيق تلاش كرده اند نوع مصنوعى بافت قرنيه را بـا استفاده از پـليمرهاى مختلف تهيه كنند, اما هيچيك از اين مدلهاى مصـنوعى نمى تـواند دقيقا فعـاليت هاى بـافت قرنيه طبيعى را انجام دهد.
بافت قرنيه چشم انسان از سه لايه سلول مختـلف ساختـه شده است. محققان تـوانستـه اند اين سه گروه سلول را بـه طور مجزا در محيط آزمايشگاهى كشت دهند. كشت اين سلولها با استفاده از شيوه آلوده كردن سلولها بـه نوعـى ويروس انجـام مى گيرد و اين ويروس بـاعـث مى گردد تقسيم سلولى بدون توقف بـه طور دائم ادامه داشته بـاشد.
از اين طريق محققان مى توانند به يك منبـع تمام نشدنى سلولهاى مختلف قرنيه دست بيابند. تحقيقات انجام شده بـر روى اين سلولها نشـان مى دهد آنها دقيقا مانند سـلولهاى طبـيعـى چـشـم هسـتـند.
در مرحـله بـعد محـققان كانادائى نوعى چـهارچـوب و اسكلت بـا استفاده از رشته هاى ((كلاژن)) و ((گلوتـارآلدهايد)) تـهيه كردند كه براى اتصال لايه هاى مختلف سلولى مورد استفاده قرارمى گيرد. يك لايه سلولى بـر روى اين اسكلت, لايه دوم در ميان آن و لايه سوم در زير اسـكلت قرارداده مى شود. ملكول هاى اضافى ((گلوتـارآلدهايد)) با اسـتـفاده از ((گلايسـين)) جـمعآورى و پـاكسـازى مى شود, زيرا ((گلوتارآلدهايد)) ماده اى سمى است.
تـحقيق بـر روى اين بـافت قرنيه مصنوعى نشان مى دهد اين قرنيه كاملا بـا قرنيه طبـيعى شبـاهت دارد و مى تـواند دقيقا كارهاى يك بافت قرنيه طبيعى را انجام دهد.
ميزان تاثير راديودرمانى در مداواى سرطان
يك شيوه جديد اندازه گيرى ميزان آسيب پـذيرى سـلولهاى سـرطانى بافت مثانه در مقابل راديودرمانى, بيماران مبتلا به سرطان را از تـحـمل ضايعات ناشى از راديودرمانى هاى بـى اثـر رهايى مى بـخـشد.
در زمان حـاضر بـراى درمان سرطان هاى نفوذى در بـافت مثـانه ـ زمانى كه سرطان به درون ديواره ماهيچه اى مثانه نفوذ كرده است ـ از شيوه هاى متـعارف جراحى و يا راديودرمانى استـفاده مى شود. در انواع سطحى سرطان مثانه, سلولهاى سرطانى از روى مثانه تـراشيده مى شوند.
يكى از مشـكلات موجـود در اسـتـفـاده از روش راديودرمانى عـدم پاسخگويى بيمارى در مقابـل اين شيوه درمان است. در چنين وضعيتى سلولهاى سرطانى در مقابـل اشعه هاى راديويى مقاومت نشان مى دهند.
متاسفانه پزشكان نمى توانند پيشاپيش چنين عكس العملى را پيش بـينى كنند و بيمار ناچارا تحت اين روش درمانى نسبتا دشوار قرارمى گيرد, اما نهايتا نفعى از آن عايد نمى شود.
اكنون گروهى از محققان در آلستـر ايرلند شمالى شيوه جديدى را براى اندازه گيرى ميزان آسيب پـذيرى سـلولهاى سـرطانى مثـانه در مقابل راديودرمانى ابداع كرده اند.
مجله علمى ((نيوسانيتـيست)) مى نويسد: در اين آزمايش در مرحله اول از سلولهاى سرطانى نمونه بـردارى مى شود و سپس اين نمونه بـه سلولهاى مجزا و منفرد شكسته و تجزيه مى گردد. در مرحله بـعد اين سلوهاى منفرد و مجزا در داخل ژلى بـه نام ((آگاروز)) قرار داده مى شود و تحت تابش اشعه ايكس قرارمى گيرد.
مقدار اين اشـعـه ايكس بـه اندازه مقدار اشـعـه اى اسـت كه در راديودرمانى براى بيمار به كار مى رود.
اين محققان سپـس بـا استفاده از مواد شيميايى غشاء سلولى اين سـلولها را در هم مى شـكنند و ژل را در معرض يك ميدان الكتـريكى قرار مى دهند. در چنين حالتـى رشتـه هاى درهم شكستـه ((دى ان آ)) dna))سلول به صورت زنجيرى از داخل سلول بـه خارج كشيده مى شوند. بار منفى رشتـه هاى شكستـه شده ((دى ان آ)) نشان مى دهد تـشعشعات راديودرمانى سلولهاى سرطانى را نابود مى كنند.
در صورت بـروز چنين پـديده اى, محققان بـه آسيب پـذيرى سلولهاى سرطانى در مقابل راديودرمانى پى مى برند و استفاده از راديودرمانى را به پزشك معالج بيمار توصيه مى كنند.

كيف سنگين مدرسه باعث كمردرد در كودكان
بـراساس يك تـحقيق جـديد والدين بـايد در مورد وزن كيف مدرسه فرزندان خود مراقب بـاشند اين تحقيق هشدار مى دهد حمل كوله پشتى سنگين در كودكان مى تواند باعث كمردرد شود.
انجام يك تحقيق بر روى كودكان 11 تا12 ساله در شهر ميلان نشان داد دانشآموزان بطور ميانگين 3 / 9 كيلوگرم بار بـرابـر بـا 22 درصد وزن بدن خود حمل مى كنند.
حداكثر وزن كيف دانشآموزان 3 / 16كيلوگرم يا 43درصد وزن بـدن آنها بود درست مثل اينكه يك مرد يخچال كوچكى را بر پشت خود حمل كند.
اين محققان كه يافته هاى خود را در مجله پزشكى ((لانست)) منتشر كرده اند كوله پـشتـى 237 دانشآموز را بـه مدت 3هفتـه وزن كردند. اين محققان مى افزايند هيچـگونه دستـورالعملى درخصوص وزن كوله پشتى مدارس تعيين نشده است اما وزن اين كوله پـشتى ها بـيشتر از حد بار متناسب با وزن بدن در قانون كار ايتاليا است.
انجمن ورزش درمانى آمريكا نيز پـيشتر توصيه كرده بـود از حمل بـار و وسايل زياد بـويژه در شكل نامتوازن آن جدا خوددارى شود, قاعده اصلى در اين زمينه اين است كه شخص بـيش از 15 تا 20 درصد وزن بدن خود بار حمل نكند.

كشف رابطه بين فشار خون و پوك استخوانى
پـزشكان مى گويند: زنانى كه دچار فشار خون بـالا هستند در سنين بـالا بـيش از سايرين در معرض خطر ابـتلا بـه پـوك استخوانى قرار خواهند گرفت.
بـه گزارش خبـرگزارى رويتر از لندن, دكتر فرانسيسكو كاپـوسيو مى گويد: ما دريافتـيم هرچه ميزان فشار خون بـالاتـر بـاشد فقدان استخوان نيز بيشتر است.
دكتر كاپـوسيو و محققان بـيمارستان سنت جورج بـيش از 3500 زن مسن را در 4 منطقه آمريكا طى 3 سـال مورد بـررسـى قرار دادند و وجود ارتباطى را در اين زمينه به اثبات رساندند.
كاپـوسيو مى گويد: هرچه سن بـالاتـر مى رود بـه خصوص بـعد از 65 سالگى و يائسگى زنان به دلايلى استخوانهايشان را از دست مى دهند, اما اگر فرد فشـار خـون نيز داشـتـه بـاشـد سـرعت از دسـت دادن استخوانها بسيار بيشتر مى شود.
پـزشكان مى دانند كسانى كه فشار خـون دارند كلسيم بـيشتـرى از طريق ادرار از دسـت مى دهند كه بـا افزايش مصـرف كلسـيم در رژيم غذايى جايگزين نمى شود.
وقتى كلسيم از طريق ادرار از بدن خارج شود استخوان مقدارى از كلسيم خود را از دسـت مى دهد كـه اين ا مر بـاعـث كـاهش تـراكـم استـخوانها مى شود. اين فرآيند طى مدت 20 سال مى تـواند بـاعث 20 درصد كاهش تراكم استخوان ها شود.
كاپوسيو مى گويد: به عقيده ما اين مكانيزم ارتبـاط كشف شده را توضيح مى دهد.
وى افزود با كاهش مقدار مصرف نمك, زنان مى توانند از دست رفتن كلسـيم و خـطر پـوك اسـتـخـوانى را طى مدت 20 سـال كـاهش دهند.
وى هم چنين بـه زنان تـوصيه كرد بـا مصرف ميوه جات و سبـزيجات ميزان جذب پتاسيم را افزايش دهند.
سن زنان مورد بررسى از 66 تا 91 سال متفاوت بـود. پزشكان بـا عكسبردارى از استخوان لگن آنها تـراكم استـخوانى را اندازه گيرى مى كردند.

شيوه جديد از بين بردن آثار جانبى شيمى درمانى و راديو درمانى
گروهى از پژوهشگران مى گويند موفق به ابـداع شيوه اى شده اند كه مى تـواند از بـدن در مقابـل تـاءثيرات جانبـى ناخواستـه ((شيمى درمانى)) و ((راديو درمانى)) مورد استـفاده در بـيماران سرطانى محافظت كند.
استـفاده از اين شيوه نه تـنها از بـدن در بـرابـر تـاءثيرات احـتـمالى مقادير متـعارف شـيمى درمانى و راديو درمانى محـافظت مى كند, بلكه توانايى محافظت از بدن در هنگام استفاده از مقادير بسيار زياد شيمى درمانى و راديو درمانى را نيز دارد.
تـوانايى اين پـژوهشگران در از بـين بـردن آثـار جانبـى شيمى درمانى و راديو درمانى بـراى مداواى سرطان از طريق متوقف ساختن فعاليت يكى از ژنهاى حياتى به نام ((پىP53) ((53)حاصل شده است.
اين ژن در پديده خودكشى سلولى ايفاى نقش مى كند. ژن ((پى53)) با صدور فرمان خودكشى به سلولهاى سرطانى از گسترش سرطان به بخش هاى مختلف بدن جلوگيرى مى كند.
زمانى كه بـدن تـحـت فشار قرار دارد, مانند زمان استـفاده از شيمى درمانى و يا راديو درمانى, ژن ((پـى53)) فعاليت فوق العاده زياد و غير عادى پـيدا مى كند و بـه كشتن و نابـود كردن سلولهاى سالم نيز مى پـردازد. در نتيجه چنين وضعيتى است كه عوارض جانبـى شيمى درمانى و راديو درمانى مانند ريزش موى سر, تهوع و آسيب هاى دائمى به مغز استخوان و دستگاه گوارشى پديدار مى شود.
پـزشكان معمولا بـراى جلوگيرى از آسيب ديدگى هاى دائمى ناشى از اين نوع شيوه هاى درمانى تلاش هاى فراوانى انجام مى دهند. به عنوان مثال در برخى موارد تعدادى از سلول هاى مغز استخوان بـيمار قبـل از شروع درمان سرطان جـداسازى مى شوند و منجـمد مى گردند. پـس از پـايان درمان, اين سـلولها در مغز اسـتـخـوان جـايگزين مى شوند.
پژوهشگران از مدتها قبـل مى دانند كه فعاليت فوق العاده شديد ژن ((پى53)) بـا بـروز آثار جانبـى در ((سرطان درمانى)) در بـيمار ارتبـاط دارد. اما اين تصور وجود داشت كه سركوب كردن فعاليت هاى اين ژن مى تواند به تشديد سرطان بيانجامد.
60 درصد از سرطان ها بـا عدم فعاليت كافى ژن ((پى53)) ارتبـاط دارد. به همين دليل مطالعه اين ژن يكى از محورهاى اصلى تحقيقات پژوهشگرانى است كه در مورد سرطان تحقيق مى كنند.
در يكى از آزمايش هاى انجـام شـده در مورد نقـش ((پـى53)) در بروز سرطان مشاهده گرديده در موش هايى كه اين ژن از رشته ژنتيكى آنها حذف شده بود, تمام اين حيوانات آزمايشگاهى در فاصله زمانى 3 تا 4 ماه به سرطان مبتلا شدند.
يكى از استادان مى گويد: تـحقيقات ما نشان مى دهد تـفاوت زيادى ميان سركوب و تخفيف فعاليت هاى ژن ((پى53)) تنها بـراى چند ساعت و از فـعـاليت انداخـتـن اين ژن بـراى مدتـى طولانى وجـود دارد. ما در آزمايشات خود بـه طور دوره اى در مدت 8 ماه اين حيوانات را در معرض مقادير بسيار زيادى از تشعشعات راديويى قرار داديم. اما اين موشها بـه دليل از فعاليت انداختن ژنهاى ((پـى53)) هيچ آثار جانبى از اين تشعشعات در بـدن خود ظاهر نكردند. هيچ يك از آنها به سرطان نيز مبتلا نشدند.
بـه دليل اين كه ژن ((پى53)) بـا بـسيارى از شرايط همراه بـا فشار زياد نيز مرتـبـط است, پـژوهشگران اعتـقاد دارند ممكن است بتـوان بـا كنتـرل و تـخفيف روش فعاليت اين ژن, بـسيارى از اين شرايط را درمان كرد.

كشف جديد دانشمندان در درمان سرطان خون
دانشمندانى كه موفق شده اند آن دستـه از سلول هاى سرطان خون را كه بـه درمان پاسخ نمى دهند جداسازى كنند, اميدوارند اين كشف در بهبود درمان اين بيمارى شبه سرطان مفيد واقع شود.
چندين سال است كه دانشمندان به وجود جمعيت نهفته اى از سلول ها در سرطان خون پـى بـرده اند زيرا بـا استـفاده از معالجـات شيمى درمانى استاندارد امكان ريشه كنى بيمارى وجود ندارد.
شيمى درمانى سلولهايى را كه با سرعت بسيار بيشترى رشد مى كنند مورد هدف قرار مى دهد.
ابداع روش هاى آزمايشگاهى كه امكان شناسايى و جداسازى جمعيتى از سـلول هاى نهفتـه در هر بـيمار را فراهم مى كند كشـف جـديد را تشكيل مى دهد.
دانشمندان اكنون خواهند تـوانست بـا نگرشى بـه سوى اصلاح شيوه درمان, به مطالعه زيست شناسى سلول بپردازند.
صندوق تحقيق لوسمى انگلستـان كه هزينه اين تـحقيق را تـاءمين كرده است اعلام داشت ساليانه 500 بيمار مبـتلا بـه سرطان ميلوئيد خون در اين كشور شناسايى مى شوند. اين بـيمارى مى تواند افراد را در هر سنى مبتلا كند هرچند ميانگين سن تشخيص بيمارى 53 سال است.
تـنها راه علاج پـيوند مغز استـخوان است اما سن بـيماران اغلب براى انجام پيوند بسيار بالا است. درمانهايى براى كنترل بـيمارى وجود دارد اما اين بيمارى لاعلاج است.
ديويد گرنت مى گويد داروهايى كه سرطان را نابـود مى كنند وقتـى مى تـوانند در دى ان آ سلول ايجـاد اختـلال كرده و سبـب مرگ سلول شوند تقسيم سلولى را هدف قرار مى دهند. ولى وقتى سلولها در حالت استراحت هستند اين گونه نيست.
محققان اكنون در تلاش بـراى يافتـن راههايى بـراى دستـكارى در سلولها در آزمايشگاه هستند تا معالجاتى را كه به سلولهاى طبيعى صدمه نمى رساند بر روى آنها موثر واقع شود.
گرانت افزود ما نياز بـه اطلاعات بـيشترى در مورد اين سلولهاى نهفته سرطانى داريم تا بـتـوانيم داروهاى جديدى را بـراى كشتـن آنها يا واداشـتـن آنها بـه انجـام رفتـار طبـيعـى تـهيه كنيم.

تعويض پلاسماى خون در بهبود مبتلايان به ام. اس
براساس يك تحقيق به عمل آمده جايگزينى پلاسماى خون در بيماران مبتلا بـه مالتيپل اسكلروسيز كه از حملات مزمن اين بـيمارى مرموز رنج مى برند مى تواند در بهبود حدود 40 درصد آنان موثر واقع شود.
تحقيق كلينيك ((مايو)) نشان داد 8 تـن از 19 بـيمارى كه تـحت عمل جايگزينى پـلاسماى خون قرار گرفتند, پـيشرفت متوسط تا قابـل ملاحظه اى در وضعيت نرولوژى آنان ايجاد شد. گاهى اوقات عمل تعويض پـلاسماى خون بـراى مقابـله بـا ساير بـيمارىها استـفاده مى شود.
شركت كنندگان در اين تحقيق از حملات ناتوان كننده ناشى از اين بيمارى كه بـدن سيستم اعصاب مركزى خود را مورد حمله قرار مى دهد رنج مى بردند. اين بيمارى سبـب بـروز علايمى همچمون فلج و از دست دادن توانايى گفتارى است كه درمانهاى استـاندارد استـروئيدى ضد التهاب در برابر آن موثر نبوده است.
در روش درمانى تـعـويض پـلاسـما, خـون بـيماران گرفتـه شـده و گلبولهاى خونى از مايع پلاسما جدا مى شوند, سپس گلبولهاى خونى با پـلاسماى جـديد تـركيب شده و اين مخـلوط مجـددا بـه بـدن بـيمار بـازگردانده مى شود. بـيماران در اين تحقيق تحت 7 دوره درمان در طى 14 روز قرار گرفتند.
((بـرايان واينشنكر)) , متـخصص نرولوژى و محـقق بـرجـستـه در بيانه اى اعلام كرد: ما در خصوص موفقيت تعويض پلاسما كه يك انتخاب ديگر براى بيماران مبـتلا بـه مالتيپل اسكلروسيز همراه بـا حملات مخرب است و نسبت بـه تمام درمان هاى ديگر واكنش نشان نداده است, بسيار هيجان زده شديم.
اگرچـه دليل كارآيى اين روش درمانى هنوز مشخـص نشده اسـت اما واينشنكر حدس مى زند كه جايگزينى پلاسماى خون حمله به سيستم عصبى تـوسط آنتـى بـاديهاى موجود در پـلاسماى خون اوليه را از حساسيت مى اندازد.
به هر حال 4 تن از 8 بيمارى كه به اين روش درمانى واكنش خوبى نشان داده بودند در طول 6 ماه بعد بازگشت حملات را تجربه كردند.
در حالى كه اين نتايج چشم انداز جديد تحقيقاتـى را گشوده است اما واينشنكر هشدار داد كه جايگزينى پـلاسما يك درمان بـراى اين بـيمارى مرموز و معمولا مهلك نيسـت و نبـايد بـه عنوان يك درمان اوليه براى حملات در نظر گرفته شود.

تجمل گرايى و آفات آن

فاطمه وثوقى

مقدمه
مردم قبل از اسلام در يك مرتبـه پايين انسانى زندگى مى كردند و دائما در حال جنگ و جدال بـا يكديگر بـودند, تا اينكه نور اسلام بر دل هاى تاريك آنها تابيد و حيات طيبه را براى آنها به ارمغان آورد. از آن روز تاكنون دشمنان دين و بشريت, از راه هاى گوناگون به مقابله با اسلام پرداخته و در صدد انحراف مسلمين بوده اند. در عصر حاضر هم بـا تهاجم فرهنگى غرب و صهيونيسم و ضعيف جلوه دادن دين به دست روشنفكران بـيمار و نيز بـه وسيله تجمل گرايى, هويت اصلى مسلمانان را مورد هجوم قرار داده اند.
مقاله حاضر بـا ذكر نكاتى از آثار منفى تجمل در اسلام و جامعه و… بـه بـررسى آن پـرداخته تا گوشه اى از راههاى تهاجم فرهنگى دشمن را نشان دهد و ضمن آگاهى دادن از عواقب سوء تـجمل گرايى و زيان هاى جبـران ناپذير يا صعب العلاج آن, توجه خردمندان جامعه را بـه نيرنگ هاى جديد دشمن جلب كند و ضمن ياد آورى تـوجه اسلام بـه زندگى دنيايى مسـلمانان بـه ياد آورد كه دنيا محـل زندگى موقـت مى بـاشد. خوشى هاى آن موقت و گذرا است و آنچه زندگى واقعى تـلقى مى شود, زندگى ابدى, راحت و هميشگى آخرت مى باشد.
در اين بـاره قرآن مى فرمايد: ((المال و البـنون زينه الحـياه الدنيا و الباقيات الصالحات خير عند ربك ثوابا و خير املا)) مال و فرزندان زينت حـيات دنيايى هسـتـند و(ليكن)اعمال صالح كه تـا قيامت بـاقى است(مانند نماز, تـهجد و ذكر خدا و صدقات جارى چون بـناى مسـجـد و مدرسـه و موقـوفـات و خـيرات در راه خـدا), نزد پروردگار بسى بهتر و عاقبت آن نيكوتر است.

جايگاه تجمل در اسلام
دين مبـين اسلام در عين حال كه بـه زندگى دنيايى انسان تـوجـه دارد و خـداوند متـعال وسايل رفاه و آسايش او را در دنيا فراهم آورده اسـت, مسـلمانان را بـه عدم افراط و تـفريط در اين زمينه فراخوانده و به يك زندگى معتدل و خوب دعوت مى كند.
وقتـى كه انسان زمام نفس خود را در دست گرفت, بـر او لازم است كه حـقوق جـسمانى خود را نيز بـشناسد و از زيبـايى هاى زندگى كه خداوند براى او حلال كرده, كه شامل تمام لذات و مظاهر زندگى است و مزاج انسان سالم و معتدل طالب آنها است, بى تفاوت نباشد, حتى براى نياز جسمى ارزش قائل شده و دستور مى دهد كه در صورت ضرورت, افرادى كه چيزى براى خوردن ندارند تا زنده بـمانند بـراى ادامه حيات از گوشت ميته بـخورند. در حالى كه گوشت ميتـه بـراى افراد عادى حرام است!
انسان فطرتا كمال جو و زيبـايى دوست مى بـاشد. بـر همين اساس, اسلام ضمن اعتراف بـه اين مساله و نيازمندىهاى ديگر زندگى كه در طبيعت انسان نهاده شده, آنها را با ميل به ترقى كه اين ميل نيز در طبيعت انسان ريشه دارد معارض نمى داند.
((گوستـاولوبـن)) وزير سابـق فرانسه در كتـاب ((تـاريخ تـمدن اسلامى)) مى نويسد:
((تـاكنون هيچ مردمى مانند مردم جزيره العرب ديده نشده كه در مدتى كوتاه و اندك, بتواند به اين حد از تمدن نائل شود)) . اين پيشرفت سريع مسـلمين در صدر اسـلام, نشانه اهميت دادن اسـلام بـه زندگـى دنيايى مسـلمانان اسـت. اما نظر اسـلام اين اسـت كـه بـا ابزارهاى ترقى به ترقى نهايى كه همان هدف خلقت انسان است برسند و آن, تـامين رفاه زندگى ابـدى در كنار زندگى دنيايى است. اينك زيبايى و تجمل را در اسلام بررسى مى كنيم.

فرق است بين زيبايى و تجمل
زيبايى غير از تجمل مى باشد و در اسلام جايگاه مثبتى دارد. بـه عنوان مثال, اسلام نظافت را نوعى زيبـايى مى داند و بـه آن سفارش مى كند, زيرا در اثر مراعات نظافت زندگى انسان ها در صفا و آرامش خواهد بـود. اما تجمل كه ناشى از زياده خواهى و اسراف مى بـاشد, افراد جامعه را به ورطه سقوط مى كشاند و موجب از بين رفتن شخصيت والاى انسـان مى شـود. دشـمنان اسـلام نيز دقيقا از اين همين راه, يعنى با نشان دادن تـجـمل بـه عنوان يك نياز در جـامعه. ايجـاد وابـستگى مى كنند و ملت ها را ـ بـه خصوص ملت هاى مسلمان را ـ بـه سقوط و تباهى مى كشانند.
در هر جامعه مترقى و متمدن, نشانه ترقى و تمدن, مغزهاى متفكر و مختـرعان و… آن جامعه هستـند, نه در صد بـالاى تـجمل و مصرف گرايى. نويسنده خود شاهد بود كه در جنگ عراق و كويت, افرادى كه از كـويت بـه ايران آمده بـودند وقـتـى زندگى غـير تـجـمل مردم ايران(قم)را مى ديدند, اعتـراف مى كردند كه زندگى درسـت و اسـلامى همين است و اظهار مى داشتند كه وقتى كه به كويت برگرديم بـه روش شـما ايرانيان زندگى مى كنيم و قبـول داشـتـند كه زندگى آنها يك زندگى مصرفى و پـرتـجـمل است. روح مصرف گرايى بـه قدرى در آنها ريشه دوانده بود. كه حتى نخ هاى كامواى بافتنى, به صورت بريده و كوتاه شده از كشورهاى ديگر برايشان فرستاده مى شد! بـه همين علت است كه دشمنان انقلاب اسـلامى در صدد رخـنه كردن بـه شجـره طيبـه انقلاب اند كه بـسان موريانه آن را از درون بـپوسانند چون ديدند كه مردم شريف ايران نه تنها زمين نخورد و سقوط نكرد, بـلكه دست ساير ملت هاى ضعيف جهان را هم گرفت و الگوى آنها شد.
تجمل انواع و مراتبى دارد. در اخلاق, رفتـار, حتـى در سياست و صنعت هم رسوخ كرده است, ولى غالبـا در قالب پوشاك و لوازم لوكس زينتـى و غير ضـرورى ظاهر مى شـود كه هر يك از اينها در تـغـيير فرهنگ خودى و جايگزين كردن فرهنگ بيگانه موثر مى بـاشد. و عوامل تحريك شهوات, خيالبـافى, در رويا زندگى كردن, اسراف, بـى عاطفه بـودن و ظلم و خيانت را بـه همراه دارد. و از همه مهم تـر ايجاد سستى نسبت بـه اعتقادات و پوچى و دنبـاله روى از دشمنان اسلام ـ خصوصا در نسل جوان ـ مى نمايد.
در يك نگاه خردمندانه, مى تـوان بـه سادگى متـوجه شد كه وسايل رفاهى غير ضرورى كه گاه تـوليدات داخلى هم جزء آنها حساب شده و با مارك خـارجـى عرضه مى شود, نسبـت بـه ساير تـوليدات داخـلى و واردات چـشمگير و قابـل تـامل است. و بـراى خريد آن وسايل و… ميليونها تـومان سرمايه از كشور خـارج مى شود و بـه جـيب دشمنان اسلام مى رود و آنها به وسيله همان سرمايه ها بـر عليه اسلام توطئه مى كنند و به وسيله نشريات مضر و مسموم افكار پاك و اسلامى مردم, خصوصا نسل جوان جامعه را كه بـه قول حضرت امام ((سرمايه هاى فوق الارض)) هستند به ركود مى كشانند. در يكى از پرتكلهاى حكماى يهود (صهيونيسم)آمده است. ((ما بـوسيله كتـاب هايى كه بـا سبـك شيوا و(زيبـا)منتـشر مى كنيم افكار مسموم را بـه خورد مردم مى دهيم.))
اكنون كه بيسـت سـال از انقلاب اسـلامى ما مى گذرد, در حـالى كه هويت و فرهنگ ملى ما آميختـه بـا اسلام است, ولى امروز در جامعه ما اخلاق و رفتارهايى به چشم مى خورد و مورد قبول واقع شده كه با فرهنگ اصيل مذهبى و ملى ما در تضاد است.
چرا بـايد وسايل زندگى و تـزيينى, حتـى خوراك و تـغذيه ما كه ريشه در فرهنگ بيگانه دارد, به قدرى در جامعه ما رواج پيدا كند كه رنگ جـامعـه اسـلامى ما را عوض كند و انقلاب اسـلامى ما را زير سوال ببرد. اگر بـه همين منوال بـگذرد. مى رود كه مليت و فرهنگ ما دستخوش يك تـحول ناشايست و غير اسلامى قرار بـگيرد. اين در حالى است كه از گوشه و كنار دنيا, مردم جهان بـراى نجات زندگى خود بـه مردم ايران روى آورده اند و جنبش هاى آزاديبخش دنيا بـراى مبـارزه بـا استعمارگران مردم ايران را الگوى خود قرار داده اند.
دليل بـر اين مدعا گزارش مجرى سيماى شبـكه يك, در روز افتتاح صداى برون مرزى ايران مى باشد كه ايشان مى گفتند: ((سالانه بيش از سى هزار نامه از گوشه و كنار جهان به ايران مى رسد كه در رابـطه با شناساندن اسلام براى آنها مى باشد.))
جـاى بـسى تـاسف و نگرانى است كه در چـنين موقعيتـى كه ايران جايگاه خود را بـه عنوان رهبـر و الگو در جهان پـيدا كرده است, عواملى دست به دست هم داده اند و بـراى گسترش اين وضع ناپسند در جامعه با تبـليغات آبـكى و فريبـنده, مظاهر كم ارزش مادى را در رسـانه هاى گروهى حـتـى در تـابـلوهاى خـيابـان و بـر روى بـدنه اتوبوس هاى خط واحد ترويج مى كنند, به طورى كه سبـب شده است شيوع اين وضع(بيمارى)به سرعت رو به رشد بگذارد.
امام راحل مى فرمايد: ((راديو, تلويزيون و مطبـوعات و سينماها و تئاترها از ابزارهاى موثر تـبـاهى و تـخدير ملت ها, خصوصا نسل جوان بـوده است و از آنها بـراى درست كردن بـازار كالاها, خصوصا تجمل و تـزئين از هر قماش از تـقليد در ساختـمان ها (گرفتـه)تـا نوشيدن و پوشيدن و گفتـار در فرم آنها استـفاده كرد. ما دزد را بيرون كرديم اما خودمان را پيدا نكرديم.)) آيا اين است قدردانى از خون شهدا و سال هاى دور از وطن بـودن امام(ره) ((افان مات او قتل انقلبـتم على اعقابـكم.)) اگر او بـه مرگ يا شهادت در گذشت باز شما بدين جاهليت خود رجوع خواهيد كرد؟

تجمل از نظر آيات و روايات
همان طور كه اشاره شد, اسلام ضمن اهميت دادن بـه زندگى دنيايى بشر, او را بـراى بـه دست آوردن لذت ها و زيبـايى هاى دنيا تشويق نيز مى كند. قرآن كريم مى فرمايد:
((و ابـتـغ فيمـا آتـيك الله الدار الاخـره و لاتـنس نصيبـك من الدنيا)) . به هر چيزى كه خدا به تو عطا كرده, از قواى ظاهرى و بـاطنى و مال و ساير نعمت هاى دنيا بـكوش تـا ثـواب و سعادت دار آخرت تـحصيل كنى و(ليكن)بـهره ات را هم از(لذات و نعم الهى)دنيا فراموش مكن.
قرآن كريم بـه افرادى كه گمان مى كردند تحريم زينت ها و پـرهيز از غذاها و روزىهاى پاك و حلال نشانه زهد و پـارسايى و مايه قرب به پروردگار است, با لحن تندى مى فرمايد:
((قـل من حـرم زينه الله التـى اخـرج لعـبـاده و الطيبـات من الرزق)) . بگو اى پيامبر چه كسى زينت هاى خدا را كه براى بندگان خود آفريده حرام كرده و از صرف رزق حلال و پاكيزه منع كرده؟ سپس بـراى تاكيد اضافه مى كند: بـه آنها بـگو اين نعمت ها و موهبـت ها بـراى افـراد بـا ايمان در اين زندگى دنياآفـريده شـده اگر چـه ديگران نيز بـدون داشتـن شايستـگى از آن استـفاده مى كنند و نيز ((قل هى للذين ءامنوا فى الحـيوه الدنيا خـالصه يوم القيامه.)) بگو اين نعمت ها در دنيا بـراى اهل ايمان است و خالص اينها(يعنى لذات كامل بـدون الم)و نيكوتر از اينها در آخرت بـر آنان خواهد بود.
در مورد استفاده از انواع زينت ها اسلام مانند تـمام موارد, حد اعتدال را انتـخاب كرده و ضمن تـشويق مردم بـه استـفاده از نعم الهى به خاطر طبع زياده طلبى انسان كه ممكن است سوء استفاده كند و بـه جاى استفاده عاقلانه راه تجمل پـرستى و زياده روى را پـيش بگيرد مى فـرمايد: ((كلوا و اشـربـوا و لاتـسـرفـوا)) بـخـوريد و بياشاميد و اسراف نكنيد.
كلمه(اسراف)كلمه بـسـيار جـامعى اسـت كه هرگونه زياده روى در كميت و كيفيت و بيهوده گرايى و اتلاف و مانند آن را شامل مى شود.
((امروز تحقيقات دانشمندان ثابت كرده است كه سرچشمه بـسيارى از بيمارىها غذاهاى اضافى است كه بـه صورت جذب نشده در بـدن انسان باقى مى ماند كه هم بـار سنگينى است بـراى قلب و ساير دستگاه هاى بدن و هم منبع آماده براى انواع عفونت ها و بيمارىها.))
قرآن كريم تغذيه را به عنوان يك وسيله تـكامل پـذيرفتـه, لذا سفارش بـه خوردن غذاى پـاك مى نمايد چـون غذاى حلال بـر روى اخلاق انسان اثر دارد. لذا مى فرمايد:
((كلوا من الطيبات و اعملوا صالحـا)) از غذاهاى پـاكيزه حـلال تناول كنيد و به نيكوكارى و اعمال صالح بپردازيد.
از آنجـا كه تـجـمل گرايى, روى آوردن بـه دنيا محسوب مى شود و ساير دلبستگى ها به دنيا و وابستگى را به دنبال دارد. امام صادق ـ عـلـيه الـسـلام ـ مى فـرمايد: ((راس كـل خـطيئه حـب الـدنيا)) سر هر خـطا, دوستـى دنياست و نيز مى فرمايد: بـه راستـى شيطان آدميزاده را در هر چيزى مى چرخاند(تـا او را گمراه كند)و چون از او درمانده گرديد, در بـرابـر پـول و مال دنيا جـلو او را سخـت مى بندد و گردن او را مى گيرد.
امام بـاقر ـ عليه السـلام ـ مى فرمايد: نمونه آزمند بـر دنيا, كرم ابريشم است كه هر چه بيشتر ابريشم بر خود مى تابـد و مى پيچد راه بيرون شدن خود را دورتر و بسته تر مى نمايد تا از غم و اندوه مى ميرد. گرايش به تـجملات زندگى, انسان را دچار بـحران اقتـصادى مى كند و حتى بـه خاطر بـه دست آوردن و نگهدارى آن تـجملات, دچار بحران روحى هم مى شود. گرچه لذتى به همراه دارد اما لذتش زودگذر مى بـاشد. على ـ عليه السـلام ـ مى فرمايد: هر كه دنيا را در چـشم خويش عظيم گيرد و جـايش را در دلش بـزرگ دارد و آن را بـر خـدا برگزيند و به سوى آن انقطاع پذيرد(از همه ببـرد و بـه آن پيوند كند)چنين كسى درست بنده دنياست .))
اينها نمونه هاى كوتاهى بـود از آيات و روايات, در نكوهش دنيا دارى و گرايش بـه تجملات و استفاده درست از دنيا در حدى كه مورد قبول اسلام است كه تقديم شد.
تجمل عامل انحطاط مسلمين در صدر اسلام
بـه همان نسبـتـى كه تـجمل در جامعه بـرقرار مى شود, بـه همان اندازه هم ذهن مردم متـوجـه منافـع خـصـوصـى مى گردد. زمانى همه مسلمين در صدر اسـلام بـه پـيشرفت اسـلام فكر مى كردند و در سـايه بـرادرى و بـرابـرى متـحد بـودند, در مقابـل دشمنان اسلام سر خم نمى كردند, قدرت مسلمين نفوذناپذير بود. و در راه رسيدن بـه هدف نهايى كه گسترش و پـيروزى اسلام بـود از هيچ ايثار و گذشتى دريغ نمى كردند, اما از وقتى كه گرايش به تجملات و دنيا پرستى در ميان آنها رواج پـيدا كرد, اين عـظمت رو بـه تـنزل گذاشـت. ((جـرجـى زيدان)) مورخ مسيحى لبـنانى مى نويسد: ((پـس از آن كه اعراب بـه كشور گشايى پرداختند, سيم و زور غلام و كنيز به جزيره العرب روان گرديد و اندك اندك اعـراب مسـلمان بـه فسـاد و هرزگى گرائيدند.
بـنابـراين سـرنوشت مسـلمانان صدر اسـلام بـايد لوح عبـرت بـراى مسـلمانان عصر حـاضر و آينده بـاشد. انقلاب ما هم وقتـى پـايدار خواهد بود كه همه امور زندگى ما انقلاب باشد, ولى تجمل مانع اين امر است افرادى كه فقط بـه چيزهاى ضرورى احتياج دارند و آرزويى جـز افـتـخـار ميهن خـودشـان ندارند ((مردمى كه انقـلاب كردند و انقلابشان حفظ و احياء ارزش هاى اسلامى و ملى بود اما وقتى روحشان بـا تـجـمل فاسد شده بـاشد آرزوى ديگرى ندارند و بـه زودى دشمن قوانينى مى شوند كه مزاحم او هستند)) لذا مى بـينيم افراد متـجمل دين گريز هم هستـند, چرا كه قانون اسلامى مانع جـذب شدن آنها در تجملات است بـه قول ((منتسكيو)) : در اين زمان است كه تقواى ملى با چه سرعتى رو به انحطاط مى رود زمانى كه مردم روم به تجمل روى آوردند, در سلطنت ((تـى بـر)) نمايندگان سنا پـيشنهاد كردند كه قوانين سابق مربوط به تجمل دوباره برقرار شود. شاه كه مردى بـا اطلاع بـود بـا اين تـقاضا مخالفت كرد و گفت: دولت بـا وضع فعلى نمى تواند دوام كند.))
حكام نالايق جهان اسلام, فضايل اخلاقى و رفاه متوسط مسلمانان را بـه خـاطر زياده خـواهى و جـاه طلبـى هاى خـودشان از ميان مسلمين برداشتند و قوانين اصيل اسلامى را كه مورد تاكيد رسول خدا(ص)بود, بـه دست فراموشى سپردند و خود و مردم را اسير تجملات كردند. اين انحراف از زمان ((عثمان بـن عفان)) شروع شد. ((ابـن خلدون)) مى نويسد: دين در آغاز امر, مانع غلو كردن در امر بناها بـود و اسـراف در اين راه را بـى آن كـه ميانه روى بـاشـد, روا نمى دانسـت و چـون مردم از روزگارى كه دين فرمانروايى مى كرد دور شدند, بـه اين گونه مقاصد بـى پروا گرديدند و طبـيعت كشوردارى و پادشاهى و تجمل خواهى بر آنان غلبـه يافت. بـنابـر نقل مسعودى, عثمان در پـنجمين سال خلافت خود كه بـيست و هشت سال پـس از هجرت پيامبـر بـود, دستور داد خانه اى مجلل بـرايش ساختند كه اتاق هاى متعدد و زيبا و تـالارهاى بـزرگ داشت اين تـجمل گرايى كم كم بـه اطرافيان عـثـمان و كارگزاران و در نهايت بـه مردم سـرايت كرد. در ((طبقات ابن سعد)) آمده:
زبـير صحابـى نامدار اسلام در بـصره خانه اى ساخت كه امروزه هم معروف است و تجار و ثروتـمندان بـحرينى و غير بـحرينى در آن جا اتـراق مى كردند و در كوفه, مصر, اسكندريه هم خـانه هايى ساخـت. بعد از مرگ زبـير 50 هزار دينار و 1000 اسب و هزار عبـد و كنيز باقى ماند.
طلحه صحـابـى ديگر و مشهور صدر اسلام, خانه اى در كوفه ساخت كه معروف بـه ((دارالطلحتين)) در كناسه مى بـاشد. غله اش از عراق هر روز هزار دينار بود. نمونه هايى از اين قبيل بـسيار است. تخريب تجمل گرائى بعد از بيست و هشت سال كه از عمر اسلام مى گذشت, چنان مردم جهادگر و ايثـارگر را عوض كرد كه نه تـنها در ميادين جهاد به صورت فعال شـركت نمى كردند, بـلكه آشـكارا از فرمان خـليفه و رهبر خود على عليه السلام ـ كه خودشان بـه اصرار بـعد از عثمان به خلافت انتخاب كرده بـودند سرپيچى مى كردند. خطبـه اشبـاح حضرت على ـ عليه السلام ـ شاهد براين مدعاست.
دنيا دارى و تجمل پرستى, طلحه و زبير را در مقابل رهبرشان به مخالفت واداشت و رفتند جنگ جمل را به راه انداختند و عاقبت بـه سرنوشت بـدى دچار شدند. عبـدالرحمن يكى از اعضاى شش نفره شوراى خلافت عمر, وقتى از دنيا رفت يك هشتـم مالش را كه بـين چهار زنش قسمت كردند هشتاد وچهار هزار بود. (سهم يك زن در روز قتـل عثـمان, نزد خـزانه دارش پـانصد هزار درهم و صدو پنجاه هزار دينار و هزار شتر بود و صدقاتى بـاقى ماند كه قيمتش دويست هزار دينار بود. بـذل و بـخشش هاى عثمان بـه قدرى بـود كه اصحاب نمونه اى مثل ابـوذر و عمار هميشه از او انتـقاد مى كردند. مطلب گويايى كه بـر اين گفتـه ها صحه مى گذارد, فرمايشات على ـ عليه السلام ـ در خطبـه معروف شقشقيه است كه مى فرمايد: ((يخضمون مال الله خـضمه الابـل نبـتـه الربـيع)) وقتـى عثـمان بـه خـلافت رسيد(اقوام و اطرافيان او)مال خـدا را خـوردند, مانند شتـرى كه علف هاى نرم و لـطيف بـهارى را مـى بـلـعـد ((عـلامـه امـينى)) در ((الغدير)) آمارى را از عطاياى عـثـمان بـه اطرافيانش آورده كه نمونه اى ذكر مى شود.
مروان پانصد هزار دينار, ابن ابـى سرح, صدهزار دينار, زيدبـن ثـابـت, صدهزار دينار, عثـمان الخليفه. در يك مرحله صدو پـنجاه هزار و در مرحـله ديگـر دويسـت هزار دينار از عـثـمان بـه هديه گرفتند. اين بـذل و بـخشش ها بـاعث شد, فقرا بـيش از پيش در فقر زندگى كنند و حـقوق عامه مسـلمين از بـيت المال صرف عيش ونوش و تـجـمل گرايى عده اى معدود شد و يك حالت سستـى و تـفرقه و فاصله طبقاتى بين مسلمانان بـه وجود آمد و اتحاد از بـين رفت و ديوار بلندى بين آحاد مسلمين كشيده شد كه آثارش تا بـه امروز در جهان اسـلام بـاقى مانده و قابـل مشاهده مى بـاشند. گر چـه على ـ عليه السلام ـ سعى كرد دوبـاره سنت پـيامبـر را در جامعه مسلمين جارى كند و آنها را دوباره بـه آغوش اسلام بـازگرداندو اما مردم چنان عادت كرده بـودند كه حاضر نبـودند از تـجـملات و دنيا گرايى دست بردارند و مطيع رهبر خود باشند.

ضربه هاى تجمل در قرون اخير
تجـمل گرايى شاهان قاجـار در عصر اخير, بـاعث سقوط كشور ايران شد. به طورى كه بـخاطر تـجمل و خوش گذرانى هر روز امتـيازى بـه اجـانب مى دادند و بـا آبـرو و حـيثـيت مردم مسلمان ايران بـازى مى كردند و جـسـم ايران عزيز را تـكه تـكه كرده و بـه دسـت دشمن سپردند. جاى تاسف اين جاست كه علاوه بـر جدا شدن قسمتى از ايران روسيه در ((عهدنامه تـركمانچـاى)) مبـلغ ده كرور هم(مبـلغ پـنج ميليون تومان)بـه عنوان غرامت جنگى گرفت. فتحعليشاه شش كرور را از خزانه پرداخت و بـراى پـرداخت دو كرور ديگر ((عبـاس ميرزا)) عاقد قرار داد سخت به زحمت افتاد دولت انگلستـان هم از احتـياج ايران استفاده كرد و با پرداخت مبـلغ دويست هزار تومان دو ماده از پـيمانى را كه در سال 1229 بـا ايران بـسته بـود. و طبـق آن مجبور بود در جنگ ايران با دول اروپايى بـه كمك ايران بـشتابـد خريد و الغاء كرد. دو كرور ديگر بر ذمه ايران بـاقى ماند كه در جـريان قتـل ((گريبـايدوف)) كه ايران هيئت حسن نيتـى بـراى عذر خواهى به دربار روس اعزام داشت,! امپراطور روسيه يك كرور از آن را بـه ((خسرو ميرزا)) رئيس هيئت بـخشيد و بـراى تاديه يك كرور ديگر هم پـنج سال مهلت داد. عهدنامه گلستان و امتياز حكومت بـر خليج فارس به بـهانه بـرده فروشى و دادن امتياز گمرگ و معادن و امثال اينها كه هر كدام نياز بـه توضيح مفصل دارند, در جاى خود قابل تـحليل و تـفكر است كه تـجمل انسان را بـه كجاها مى كشاند.
پادشاهى كه ادعاى حكومت و بـزرگى بـر كشور دارد اما غلام اجنبـى شده به قول خود شاه, شمال مى خواهند بروند روس اجازه نمى دهد. به جنوب كشور مى خواهند بروند انگليس اجازه نمى دهد. اين چه پادشاهى است!؟
اين اعمال زشت زمامداران ايران بـاعث شد كم كم زنجيرهاى اسارت و وابـستـگى بـه دست و پـاى مردم شريف ايران زده شود. زمانى كه امير كبـير, آن مرد ميهن پرست, زمام امور كشور را بـه دست گرفت وارث خزانه اى خالى و كسر بـودجـه و تـعهدهاى سنگين بـود كه بـه ايران تحميل شده بود. ((ميرزا يوسف مستـوفى الممالك آشتـيانى)) وزير ماليه كه مامور رسيدگى به امور مالى شده بود, پس از بررسى گزارش داد كه ((خزانه كشور دچار ده ميليون ريال كمبـود بـودجـه است)) در صورتـى كه اصل بـودجـه از بـيسـت ميليون ريال تـجـاوز نمى كرده است.
و در عصر اخير, رضا خان وقتى براى ديدار بـه تركيه رفت و زرق و بـرق آن جا را ديده بـه فكر تقليد و ترقى افتاد و تحت تاءثير حكومت ((آتـاتـرك)) قرار گرفت كه بـه قول حـضرت امام كه فرمود:
من مجسمه آتاترك را در تركيه ديدم كه يك دستش به طرف غرب بود مى گفتند اين نشانه اين اسـت كه همه چـيز در غرب اسـت . اما رضا خان فقط تـجمل پـرستـى غرب را آورد كه عامل وابـستـگى و انهدام فرهنگ خودى بـود و مى رفت كه قانون اسلام بـه دست فراموشى سپـرده شود و فرهنگ ايران چهره عوض كند كه خداوند بـه دست مرد توانايى از سلاله پـيامبـر عظيم الشاءن اسلام, مردم و كشور ايران را نجـات داد. مطالبى كه ذكر شد, در واقع قابـل تحليل و تفكر مى بـاشد تا مايه عبرت گردد و تاريخ دوباره تكرار نشود.
زمانى كه استـعمار گران بـراى شروع كار در ايران دست بـه كار شـدند تـا زمينه هاى سـقوط ملت ايران و انهدام فـرهنگ ايرانى را فراهم كنند از ترويج تجمل شروع كردند.
بنابر نقل سالمندان بزرگوار, براى اولين بار كه يهود مى خواست مجرى اين طرح باشد, بـه وسيله رايج كردن لبـاس ها و وسايل تجملى در ايران شروع به كار كرد. بـه اين صورت كه لبـاس هاى كهنه مردم را مى خريدند و به جاى آن ها ظرف زيبـاى چينى و پارچه هاى فاستونى مى دادند كه تـا آن زمان مردم پـارچـه هاى دسـت بـافت خـودشان را مى پوشيدند. وقتى بـه سراغ كاسب و بـازارى مى رفتند و مى گفتند ما پـارچه هاى فاستونى (كت و شلوارى)خوب بـه شما مى دهيم, مردم كاسب در جـواب مى گفـتـند: ما قدرت خـريد پـارچـه هاى شـما را نداريم. مى گفتند(يهود): ما از شـما پـول نمى خـواهيم. در عوض پـول, شـما مى تـوانيد گندم بـه ما بـدهيد و اگر جـواب مى شنيدند كه گندم هم نداريم, بايد صبر كنيد بـه موقع رسيدن محصول, قبـول مى كردند كه اشكالى ندارد شما هر وقت توانستيد گندم به ما بدهيد.
كشورى كه زمانى گندم صـادر مى كـرد, حـالا وارد كـننده گندم از خارج مى باشد.
زمانى بـراى خريد گندم ايران منت ايران را مى كشيدند و از راه عطوفت و مهربـانى وارد شده بـودند. اما حـالا چـه؟ از آن جـا كه دشمنان ايران راه وابستـگى را از طريق رايج كردن تـجمل تـجربـه كرده اند, بار ديگر در عصر حاضر اين نقشه را بـه كار گرفته اند و جـدى هم عمل مى كنند تـا نيروى جـوان و سـرمايه هاى عظيم كشور را مشغول مد پرستى و تجمل گرايى بـكنند. بـا اين تفاوت كه اين بـار تبليغ مى كنند كه جنس خارجى بهتر است(حتى نام و نشان خارجى). با كمال تاسف بر روى لبـاس ها و وسايل زندگى مسلمانان مارك و خطهاى خارجى زياد ديده مى شود. كه در مواردى(تقريبا زياد) پيام هاى زشت اخلاقى و شهوانى بر آنها نقش بسته است كه علاوه بـر تحريك كنندگى غرايز جنسى جوانان و گمراه كردن آنها, جوانان عزيز را از درس و فعـاليت نيز بـاز مى دارد و آرامش روحـى آنها را بـه هم مى ريزد.
اولين گام اين سـقوط, اول در خـانواده بـرداشتـه مى شود و اين تـخريب فرهنگ بـه دست بـزرگان خانواده صورت مى گيرد, چـرا كه در هنگام خريد تـوجـه ندارند كه سرمايه كشور و دست رنج خـود را در نهايت بـه جيب چه كسانى مى ريزند و در مقابـل خواستـه هاى سطحى و زودگذر فرزندان خـود, زود تـسـليم مى شوند, در حـالى كه اگر بـا فـرزندان عـزيز خـودشـان بـا منطق بـرخـورد كـنند و آنها را از واقعيت ها آگاه كنند مسـلما فرزندان فهيم ايران زمين خـود حـاضر نخواهند شد لبـاسى را كه غرب و صهيونيسم(آمريكا)و (اسرائيل)بـا صداى بلند فرياد بزنند: مرگ بر…. در چنين شرايطى, اين شعارها اثـر چندانى نخواهد داشت و ريشخند آنها را هم بـه دنبـال خواهد داشت و مردم هندوستان زمانى كه مى خواستند از استعمار انگليس سر پيچى كنند و خود را آزاد كنند به دستور رهبرانشان همه مردم(بـه جز اندك)پوشيدن و استفاده از وسايل خارجى انگليسى را بر خودشان تحـريم كردند, حـتـى مدتـها مردم هندوستـان در غذاى خود از نمك استفاده نكردند, زيرا امتياز نمك كشورشان به دست استعمار بود و دچار بيمارى شدند.
اگر اين نقاب مرغوبيت جنس خارجى و يا استحكام آن به كنار زده شود, چهره كريه وابستگى و ذلت و پوچى و انهدام فرهنگ ايرانى در پشت آن به چشم مى خورد.
هرگاه جـامعه اى يا افرادى, از درون بـه وسيله موريانه تـجـمل گرايى بپوسد, هر كس مى تواند با يك ضربه كوچك او را نقش بر زمين كـند. اگر مردم انقـلابـى ديروز و نسـل آگاه امروز سـلاح ايمان و هشيارى انقلابى خودشان را بر زمين بگذارند و پايبـند اصول انقلاب خود نبـاشند, ارزش هاى اسلامى و انقلابـى جـاى خود را بـه ارزش هاى مادى خواهد سپرد و بيم آن مى رود كه مردم مجاهد و انقلابى ايران, خـود در فرهنگ اجـانب جـذب و هضم گردند كه در اين صورت فاقد هر گونه اراده بـراى آبـادانى و شكوفا كردن استعدادهاى غنى كشور و مردم خود خواهد شد. هيتـلر مى گويد: اگر آلمان بـدون دفاع ماند, به خاطر اسلحه نبود. او فاقد اراده لازم براى دفاع بـود. اگر من بـه دست راستى ها مى گفتم غفلت شما بـاعث شد كه يهوديان توانستند در سال 1918 قدرت را بـه دست گيرند, بـراى حـل اين مشكل نبـايد پرسيد: چگونه اسلحه بسازيم؟ بلكه بايد گفت با چه تدبيرى مى توان ملت را از لحاظ اراده تا جايى بالا برد كه بتواند اسلحه بـه دست بگيرد. وقتى چنين احساسى در قلبـى بـه وجود آمد, اراده اش خواهد توانست هزاران راه براى به دست آوردن اسلحه خلق كنند. ده قبـضه هفت تير دست يك مرد بى غيرت(بـى اراده)بـدهيد نمى تواند يك گلوله خالى كند. اين اسلحه از يك چماق كه بـه دست مرد شجـاعى داده ايد كم ارزش تر است. نسل عزيز جوان با توجه بـه طرز فكر هيتلر كه يك رجل سياسى مى باشد, بـايد دقت كنند و بـيدار شوند كه مردم ايران با اراده آهنين و با دست خالى به قول(هيتلر)بـا چماق بـه نبـرد طاغوت و سلطه گران رفتند. اگر غرق در تجملات بودند كه فرصت توجه به مسائل سياسى آن روز را نداشتند.
گرچه نسل حاضر در صحنه مبارزاتى انقلاب اسلامى حضور نداشتند به خاطر صغر سن يا هنوز به دنيا نيامده بـودند اما بـا مايه گرفتن از والدين بزرگوار خـود و مردان ميادين نبـرد آن روز, خـود بـه انقلاب ديگر دست بـزنند و حـمله هاى فرهنگى را دفع كنند و خودشان فرهنگ سـاز جـامعه خـودشـان بـاشـند و دوبـاره نام ايران را در عرصه هاى فرهنگى بين المللى بـر سر زبـان ها و محافل علمى فرهنگى زنده تر كنند. هر چند قدم هاى اول برداشته شده و جوانان گرانقدر, در مسابقات علمى افتخارات قابـل توجهى كسب كرده اند, اما نبـايد به آنها اكتـفا شود و اميد اسـت جـوانان ديگر بـه تـاسـى از آن عزيزان افتخار آفرين, در صدد افتخار آفرينى هاى بسيارى بـاشند و خود را در مقابل ويروس تجمل گرايى و فنا شدن به دست آن واكسينه كنند.
به اميد روزى كه شعار مرگ بر…. به شعور انقلابـى تبـديل شده باشد. آن روز اسـت كه واقعا غرب و صهيونيسـم مرگ خـود را جـلوى چشمان خود مشاهده خواهند كرد و خواب بـراى هميشه از چشمان آنها خواهد رفت, ان شاءالله. اگر امروز بـه اين توطئه غرب و… جواب مثبـت داده شود, جهان اسلام قربـانى مد پرستى شده و روز بـه روز قربـانى زيادتـر خواهد شد, دين در معرض فروش قرار خواهد گرفت و سرمايه هاى ملى, خصوصا جوانان عزيز بـه سرعت از دست خواهند رفت. اين غارتگران مال و جـان بـه هيچ عنوان دوسـتـدار مردم مسـلمان نيستند. آنها حتى به هم كيشان خود نيز رحم نمى كنند, چه رسد بـه مردمى كه آنها را سرچشمه بدبختى هاى خود مى داند.
يهود وقتى كه از كشورهاى جهان, يهوديان را جمع كردند تـا بـه فلسطين اشغالى ببـرند, افرادى را كه قادر بـه كار زياد نبـودند نمى بردند.ادامه دارد.

دشمن را بهتر بشناسيم
نيروهاى تسليحاتى اسرائيل

ترجمه و بازنويسى: ف ـ مهرى

در چند سال اخير اسرائيل پيشرفت چشمگيرى در صنعت توليد اسلحه بويژه سلاحهاى بـيولوژى و هستـه اى داشتـه است كه نمى تـوان آن را ناديده گرفت. اين رژيم سعى دارد با در اختيار داشتن تمام انواع اسلحه اختيارات استراتژيك و تكنيكى متـنوعى بـراى رويارويى بـا دشمنان خود داشته باشد.
در اينجا مهمترين نيروهاى تـسليحاتـى اسرائيل را بـه سه بـخش اصلى تقسيم مى كنيم:
1 ـ اسلحه شيميائى. 2 ـ اسلحه ميكروبى. 3 ـ اسلحه وى.دى.دبليو.

بررسى سلاحهاى شيميائى رژيم صهيونيستى
تـاكنون كارخـانه هاى زيادى بـراى تـوليد سـلاحـهاى شيميايى در فلسطين اشغالى ساخـتـه شده اسـت كه مهمتـرين آنان عبـارتـند از كارخانه هاى واقع در ((الناصره)) , ((بـتاح تكفا)) و ((مختئيم)) در نزديكى تـل آويو. علاوه بـر اين تـمام كارخـانه هاى شـيميائى تـوليدكننده حـشره كش ها تـوانائى سـاخـتـن گازهاى جـنگى را دارا مى بـاشند كه در آنها بـيشتـر گازهاى موثـر بـر اعصاب مانند گاز ((زارن)) ساختـه مى شود. بـه طورى كه 2 / 1 از كل زارن موجود در دنيا توسط اسرائيل ساخته مى شود. همچنين اين رژيم تـوانستـه است بـا استفاده از تجربـه هاى امريكا در ويتنام, افغانستان, لاووس و كـامبـوج بـرخـى گازهاى روانى را نيز تـوليد نمايد. اين گازهاى شيميايى در كلاهك موشـكهاى ((اريحـا2, 1 و 3)) و در هواپـيماهاى جنگى ذخيره مى شوند. به عنوان مثال در بمبى به وزن 370 كيلوگرم, 100 كيلوگرم زارن و در بمبى به وزن 60 كيلوگرم 27 كيلوگرم زارن جاسازى مى شود. بمب هاى گاز فوسژن مدل امـ79 حاوى 188 كيلوگرم از اين گاز و بمبهايى بـه وزن250 كيلوگرم داراى 93 كيلوگرم از اين گاز مى باشـند و اما در بـمب هاى گاز خـردل كـه 500 كـيلوگرم وزن دارند 27 تا 38 كيلوگرم از اين گاز وجود دارد.
انبـارهاى مهمات هواپـيماها نيز حـاوى گاز ((بـى ـ زد)) مى بـاشند. گاز زارين از گازهاى بـسيار خـطرناك و كشنده مى بـاشد و گاز فوسژن از مجـموعه گازهاى مهيج پوست است كه مى تواند كشنده نيز باشد. علاوه بـر اين گازهاى خـطرناك ديگرى مانند گازهاى مهيج ريه, گازهاى سمى موثـر بـر جـريان خون, گازهاى موثـر بـر اعصاب, گازهاى اشكآور و مواد سوزاننده نيز تـوسط اين رژيم ساختـه مى شود كه در جنگهاى خود از بـرخى از آنان مانند ناپـالم, گازهاى فسفورى و بـمب هاى منيزيوم استفاده كرده است. گفتنى است كه بـمب منيزيوم داراى ماده اى است كه دماى سوخت بسيار بـالايى دارد و بـه سرعت آتش گرفته گرماى آن به 1500 درجه سانتيگراد مى رسد. از ديگر توليدات اسرائيل مى توان بـه گـازهاى فـلج اعـضـاى بـدن مانند ((سـىـان)) , ((دىـام)) , ((الـاسـدى)) , ((سىـاس)) و گازهاى جديدى كه تاكنون بـراى آنها پادزهرى كشف نشده اشاره كرد.
اين رژيم در حال حاضر سرگرم تحقيقات گسترده اى در زمينه ايجاد سلاح هايى شيميايى ـ بـيولوژيكى اسـت كه در آنها از تـوكسـينها و گازهايى كه مقاومت بدن را پايين مىآورند استفاده مى شود. همچنين در حال ساخت پدافندهاى ليزر شيميايى است كه بـراى نابـود كردن موشكها در هوا كاربرد دارند.
اسـرائيل تـمام مواد شيميائى مورد نياز و آخـرين دسـتآوردهاى علمى در زمينه ساخت اسلحـه را تـوسط دست نشاندگان خود از سراسر جهان بويژه امريكا و روسيه به دست مىآورد.

سلاحهاى ميكروبى اسرائيل
اسلحه ميكروبـى(بـيولوژيك)از خطرناكترين نوع اسلحه و استفاده از آن بسيار نادر مى باشد و خطر آن بـه اين دليل است كه نمى توان تـاءثيرات و انتـشار و پـيشرفت آن را بـه آسانى متـوقف كرد. در كارخانه اى در ((نيس زيونا)) جنوب تل آبيب واقع است موادى بـراى آلوده كردن محيط زيست ساخته مى شود كه مى توان آنها را بـه وسيله هواپيماها و موشـكها وارد هوا كرد. در آزمايشـگاه اين كارخـانه تحقيقات زيادى براى ساخت موشكهاى خودكار حامل ميكروبـهاى كشنده انجام مى گيرد. در حالى كه خود اين رژيم قطعنامه سال 1972 مبـنى بر منع توليد و نگهدارى مواد بـيولوژيكى مورد استفاده در اسلحه را امضا كرده اما همچنان بـه فعاليت هاى خود در اين زمينه خصوصا با همكارى امريكا ادامه مى دهد و همكارى گسترده اى بـين امريكا و اسرائيل در مجال آزمايشهاى مربـوط بـه مواد لازم بـراى بـمبـهاى ميكروبى وجود دارد. آنها عوامل مختلف بيمارىزا و سموم بيولوژيك و باكتريهايى مانند بـاكترى انتراكس, كولرا, طاعون و ويروسهايى مانند ويروس يرقان, سياه سـرفه, آبـله و فلج اطفال را بـه شكلى توليد مى كنند كه مقاومت بـسيار زيادى داشتـه بـاشند و در شرايط نامساعد جوى مانند دماى بسيار بالا و نبودن رطوبت زنده بـمانند.
علاوه بر اين ميكروبهايى مى سازند كه در برابـر پادزهرهايى كه در نتيجه تزريق واكسن در بدن وجود دارند مقاوم هستند و موجب بـروز بيمارى مى شوند.

سلاحهاى وى.دى.دبليو
اين نوع اسلحه داراى موادى هستند كه بـلافاصله بـا قرار گرفتن در معرض هوا منفجر مى شود. بـه اين ترتيب كه در ابـتدا ذرات اين ماده در هوا به گاز تبديل شده توده ابر مانندى با انرژى بـسيار تـوليد مى كند. هنگامى كه اين ابـر بـا اكسيژن واكنش نشان مى دهد كافى است جرقه كوچكى توليد شود يا درجه گرماى هوا كمى بـالا رود تـا در مدتـى كمتـر از چند ميليونيوم ثـانيه انفجـارى رخ دهد و خرابى بـزرگى بـر جاى گذارد. اين سلاح بـيشتر بـراى نابـود كردن زمينهاى مين گذارى شده, تانكها وسنگرهاى دفاعى استـفاده مى شود.
با استفاده از منابع معتبـر معلوم شده كه امريكا در جنگ ويتنام از سلاح هاى وى.دى.دبليو نه تنها بر ضد نظاميان بلكه براى از بين بردن افراد غير نظامى نيز استـفاده مى كرده و در جنگ افغانستـان نيز تا اندازه اى آن را به كار بـرده است. اين كشور در زمان جنگ ويتنام انواع گوناگونى از اين سلاح مانند بـمب سى بـى يوـ 55بـى و سى بى يو72(حاوى گاز اكسيد اتيلن)و3ال يو95 را اختراع كرد كه وزن مواد منفجره در آنها به 3 / 2 وزن بمب مى رسد. در جنگ خليج فارس نيز از نسل سـوم اين بـمب ها اسـتـفاده شـد كه بـه آنها مارشـال مى گفتـند. اسرائيل هم آنها را در عمليات خود در لبـنان بـه كار مى برد.
علاوه بر اينها اسرائيل تمام وسايل حمل انواع سلاح هاى شيميايى, هسته اى, ميكروبى و وى.دى.دبليو را دارا مى بـاشد كه يا خود آنها را در فلسطين اشغالى مى سازد و يا از امريكا تهيه مى كند. وسايلى كه براى حمل و نقل بمب هاى شيميايى بـه كار مى روند عبـارتند از:
هواپيما, هلى كوپتر, موشكهاى زمين به زمين, موشكهاى ميان بـرد و كروز و اما براى بمبهاى هسته اى, اين رژيم هواپيماهاى فانتـوم2000, اف15 و اف16 خود را مجهز بـه نظام سقوط آزاد كرده اسـت. همچـنين داراى موشـكهايى بـه نام ((شـاقيت)) مى بـاشـد كه ماهواره هاى تـجسسى ((اوفل)) را بـه فضا منتـقل مى كنند. از ديگر اسلحه موجود در انبـار موشكى اسرائيل مى تـوان 109 سكوى پـرتـاب موشكهاى لانس, 150 موشـك اريحـا1, 1500 موشـك اريحـا2, 18 موشـك اريحا3, 150 تا 175 كلاهك هسته اى و شيميايى بـراى موشك هاى لانس و اريحا را نام بـرد. طبـق نوشته روزنامه واشنگتن پست اسرائيل بـا همكارى افريقاى جـنوبـى كلاهكهاى هسـتـه اى عيار2 و 3 كيلو تـن و كلاهكهاى نيتروژنى عيار1 كيلو تن ساختـه است. همچنين بـا همكارى افريقاى جـنوبـى و تـايوان موشكهاى كروز را بـه شكلى ساختـه كه توانايى حمل كلاهك هاى هسته اى را داشته باشند.

دستان پنهان استعمار

حجه الاسلام جندقى

پيش گفتار:
بـا پيروزى شكوهمند انقلاب اسلامى, استعمارگران ضربـه مهلكى را متـحمل گرديدند. آنها نه تـنها منافع خويش را در ايران و بـرخى ديگر از كشورها از دست دادند, بلكه با شكسته شدن طلسم ابرقدرتى آنان, تـمامى معادلات سـياسـى و مديريت جـهانخـوارى ايشان از هم پاشيده شد. زيرا انقلاب اسلامى, درست در نقطه اى كه سياست پردازان بين المللى آن را ((جزيره ثبـات)) مى پنداشتند بـه پيروزى رسيد.
هر چند دنياى استكبار تا مدت هاى مديد با سكوتى مرگ بـار سعى در انكار اين واقعيت داشت, اما اين سكوت سـرانجـام شـكسـتـه شـد و روزنامه ((نيويورك تايمز)) نوشت:
((ايران امام خمينى(ره), مسـيح وار فرياد رهايى از يوغ سـلطه خارجيان سرداده و داعيه تشكيل يك حكومت گسترده مبـتنى بـر اصول اسلامى را دارد.))
استكبار با خصومتى خاص به مقابـله بـا انقلاب اسلامى بـرخاست و شيوه هايى را بـراى جلوگيرى از گسترش انقلاب اسلامى و حفظ موازنه سلطه, به نفع خويش به كار گرفت.
عمده ترين شيوه دشـمنان اسـلام بـه خـصوص شـيطان بـزرگ, ايجـاد شبـكه هاى مخفى و جاسوسى توسط ((ستون پـنجم)) مى بـاشد. دشمن اين عوامل خود فروختـه را بـه صورت مخـفى آموزش مى دهد تـا در شرايط مختلف از آنان بهره گيرد! در اين نوشتار, سعى ما بـر آن است كه به بررسى ابعاد مختلف اين مقوله بپردازيم.
الف ـ تاريخ ستون پنجم
تاريخ به كارگيرى اصطلاح ستون پنجم, بـه جنگ هاى داخلى اسپانيا بـرمى گردد كه در آن ((ژنرال فرانكو)) ديكتاتور اسپانيا از چهار محور بـه سمت مركز شهر حركت كرد و بـه موازات اين ستون ها, ستون ديگرى را براى انجام ماموريت هاى تخريب, جاسوسى, ترور و انفجار, به داخل شهرها گسيل داشت كه در جنگ هاى اسپـانيا بـه ستون پـنجم معروف گرديد.
اما اسـتـفاده از نيروهاى نفوذى, قدمت تـاريخـى فراوان دارد. قرآن كريم در دو سوره, خـطر اين نفوذىها را بـه رسـول خـدا(ص)و مسلمانان گوشزد مى كند و از وجود آنان و توطئه هايشان خبر مى دهد.
در آيه چهل و هفتم سوره توبـه, منافقان بـه عنوان جاسوسان دشمن كه در جهت اهداف آنان بـه خرابـكارى و كارشكنى مى پردازند معرفى مى شوند: ((لقد خرجوا فيكم ما زادوكم الا خبالا و لاوضعوا خلالكم يبـغونكم الفتنه و فيكم سماعون لهم والله عليم بالظالمين.)) اگر منافقان با شما به جبهه نبرد و جهاد آيند, جز خيانت و مكر و حيله, كارى نمى كنند و هر چه بتوانند در امر شما كارشكنى و خيانت مى ورزند و از هر سو در جستـجـوى فتـنه و فساد بـرمىآيند. و از منافقان در ميان شما جـاسوسانى وجـود دارند و خـداوند بـر احـوال ستـمگران داناست.
وجود منافقين در صدر اسلام و در تـمامى جنگ هاى پـيامبـر(ص)بـا مشركان و دشمنان اسلام به چشم مى خورد. عده اى از آنان تحت رهبـرى ((عبدالله بن ابى)) مزدورى مى كردند كه سوره منافقين به برخى از نيات آنها اشاره دارد. منافقان به فرماندهى عبدالله بن ابـى در جنگ احد از ميان راه بـازگشتـند و همين عمل, بـاعث شد كه جبـهه مسلمانان تـضعيف شود و زمينه شكسـت فراهم آيد. همچـنين در جـنگ احـزاب منافقان بـا هدايت مشـركان, بـه تـبـليغات مسـموم عـليه مسلمانان مى پرداختـند و بـا پـخش شايعات بـى اساس, تـلاش مى كردند روحـيه آنان را تـضـعيف كرده و ايشـان را مرعوب سـازند و بـدين وسيله, زمينه پـيروزى مشركان را فراهم آورند. در سـاير نبـردها نيز بـه چنين اعمالى دست مى زدند و بـرخى هم بـه دام مى افتادند.
يهود مدينه: سه طائفه يهودى ((بنى النضير)) , ((بـنى قريظه)) و ((بـنى قينقاع)) در مدينه زندگى مى كردند. رسول خـدا(ص)پـس از ورود به مدينه با آنان پيمان بسته بـود كه در صورتى كه بـه نفع دشمن و برعليه مسلمانان دست بـه اقداماتـى نزنند, مى تـوانند در سايه حـكومت اسلامى در كنار ساير مسلمانان بـه زندگى مسالمتآميز خـود ادامه دهند, اما آنان پـيمان خـود را مكررا لغـو كردند. و بـرخى موارد نيز بـراى سران كفر و شرك بـه جـاسوسى و خرابـكارى پرداختند. قرآن كريم از چهره اين عوامل مزدور پـرده بـرداشته و در آيه 41 سـوره مائده مى فـرمايد: ((و من الذين هادوا سـماعـون للكذب سماعون لقوم آخرين)) برخى از يهوديان گوش بـه سخنان دروغ مى دهند و براى ديگران جاسوسى مى كنند.
قرآن در اين آيه به دو عمل مهم ستون پنجم كه در طيف اقليت هاى مذهبى در مدينه زندگى مى كردند اشاره كرده است: يكى جاسوسى براى بـيگانگان و سـران يهود خـيبـر و سـران قـريش در مكـه. و ديگرى تبليغات مسموم و انتشار شايعات در داخل مدينه و جعل اخبار دروغ و جنگ روانى عليه مسلمانان براى تضعيف روحيه آنان.
امروزه با پيشرفت وسايل ارتـبـاط جمعى و اطلاعاتـى, استـكبـار جهانى بهره بيشترى از ستون پنجم مى بـرد و سرمايه گزارىهاى كلانى را در جهت تقويت آن انجام مى دهد.
ب ـ پوشش هاى عملياتى
سـتـون پـنجـم در طيف ها و چـهره هاى گوناگونى در جـامعـه ظهور مى يابد. بـه عنوان مثال در ايران اسلامى, احزاب و گروهك هاى چپ و راست انحرافى و التقاطى, هر كدام بـه نوعى در خدمت دشمنان اسلام مى باشند, حتى گاهى در ميان اقشار داخلى جامعه, نظير دانشگاهيان يا نظاميان نيز رخنه كرده و بااستـفاده از اعتـبـار اجتـماعى و حيثيت انقلابـى اين اقشار, بـه اجراى اهداف شوم خويش مى پردازند; همچنان كه در حوادث اخير دانشگاه تهران از نزديك شاهد اين گونه مسايل بوديم.
از مصاديق بارز ستـون پـنجـم مى تـوان منافقين خـود فروخـتـه, دموكرات ها, كومله ها سلطنت طلبـان و ديگر طيف هاى انحرافى را نام بـرد كه بـه نوعى در خـدمت دشمنان اسـلام قرار داشتـه و بـه طور مستقيم يا غير مستقيم, آب به آسياب دشمن مى ريزند.

ج ـ ماموريت هاى ستون پنجم
ماموريت هاى اصـلى اين عـوامل خـود فـروخـتـه بـراى اربـابـان استعمارگر خويش, از اين قبيل هستند:
1ـ جـمـع آورى اخـبـار و اطلاعـات و انتـقـال آن ها بـه دشـمـن:
در اين زمينه, مى توان به كشف شبكه بـزرگ جاسوسان آمريكايى در فروردين ماه سال 68 اشـاره نمود. عوامل اين شـبـكه بـزرگ كه از سرهنگ ها, دكترها, مهندسين و تحصيل كرده هاى غرب بـودند, هر كدام با توجه به تخصص خويش, بـا نفوذ در مراكز مهم نظامى, اقتصادى و سـياسـى, اطلاعات كشورى و لشكرى را بـه شيطان بـزرگ مى رسـاندند. اخيرا در مورد مشابه ديگرى 13تن از يهوديان متهم بـه جاسوسى در ايران, توسط نيروهاى امنيتـى دستـگير و پـس از تـكميل پـرونده, تحويل قوه قضائيه شدند.

2ـ بر هم زدن ثبات اجتماعى و امنيت عمومى
اين هدف, از راه ايجـاد انفجـار در مراكز حساس, انجـام تـرور شـخـصيت ها و سـران سـياسـى و نظامى و نيز, انجـام تـرورهاى كور ضدمردمى, تامين مى گردد. همچنين با برگزارى ميتينگ ها, تظاهرات و دعواهاى زرگرى, تـلاش مى كنند تـا اين گونه بـنمايانند كه جـامعه فاقد ثبـات و امنيت مى بـاشد. مصداق بـارز اين هدف را مى توان در حوادث اخير كوى دانشگاه جستجو كرد. بـه طورى كه مى توان گفت اين حركت, نمايشى بود بـر عليه امنيت ملى, كه بـى شك سناريوى آن از قبل طراحى و برنامه ريزى شده بود.
استكبار جهانى و عوامل داخلى آنان, با نفوذ چهره هاى ناشناس و پنهان خود در بـين صفوف دانشجويان تـوانستـند آتـش دشمنى را در ميان مردم شعله ور سازند و از طريق تبديل اين اختلاف كوچك به يك معضل بزرگ, اين گونه بنمايانند كه اين نظام, مطلوب قشر روشنفكر و تحصيل كرده ايران نيست, تـا بـدين طريق القاء نمايند كه نوعى بى ثباتى در نظام موجود است.
اما در مورد ريشـه هاى پـيدايش اين فـرصـت طلـبـى بـايد گـفـت:

آغاز سلسله بحث هاى مربوط
كه با طرح اصلاح قانون مطبـوعات در مجـلس و خارج از آن, هجـوم مطبـوعاتـى شديدى بـر عليه اين طرح آغاز گرديد و بـا محور قرار دادن تحريك مردم و بـخصوص دانشجويان و استفاده از احساسات پـاك جوانان, فعاليت خود را ادامه داد.
جمعى از دانشجويان نيز بـه تبـع اين هيجان آفرينى مطبـوعاتى, دست به تحصن و راهپيمايى غير قانونى زدند.
سپس با بـروز جرياناتى ناخواسته, آشوب وارد مرحله دوم خود شد كه طى آن نيروى انتـظامى دست بـه اقدام زد و سرانجام, قضيه بـه آشوب هاى خـيابـانى انجـاميد, در اين مقطع نيز, مطبـوعات داخـلى وابسته به محافل بيگانه, با انتخاب تيترهاى جنجالى و ژورناليستى و مطالب هيجان آور, بر هجمه آشوب افزودند و شروع به نشر اخبار دروغ راجع بـه كشتـه و زخمى شدن تـعداد زيادى دانشجو نمودند. ستون پـنجم استكبـار جهانى اين چنين بـه اجراى بـرنامه دقيق و از پـيش تـعيين شده خود پـرداخت. نتـايج تـحقيقات اوليه كارشناسـان امنيتـى در مورد ماهيت عوامل آشـوب هاى اخـير, نشـان مى دهد كه بـعضى افراد ايرانى تـحـصيل كرده آمريكا كه اخيرا بـه كشور وارد شده بودند, در اين آشوب ها بـه ايفاى نقش پرداخته اند.
به گفتـه محققان امور امنيت داخلى كشور, اغلب دستـگيرشدگان غير دانشجو بـوده و بـخش عمده اى از تحركات خرابـكارانه, توسط افراد شرور صورت گرفتـه اسـت كه بـعضى از عناصـر اصـلى آنها بـه دسـت ماموران نيروى انتـظامى و بـسيج و امت حـزب الله دستـگير شدند. بـرخـى منابـع نيز, از دستـگيرى تـعدادى از افراد وابـستـه بـه گروهك هاى ليبرال خبـر دادند. تحقيقات مذكور, همچنين نشان مى دهد كه اتـخـاذ موضع هوشيارانه دانشجـويان و گروه هاى دانشجـويى, در قبال سوء استفاده عده اى فرصت طلب از نام و مقام دانشجو, سبب شد تا بـعضى از عناصر بـيگانه نفوذى, از ادامه تـوطئه خود صرف نظر كنند.
3ـ مخدوش ساختن موقعيت سياسى كشور:
افراد ستون پنجم ماموريت دارند تا از طريق القاء جو بى ثبـاتى و احتمال تغيير رژيم, تزلزل سياسى كشور را تـبـليغ نمايند. بـا نگاهى به تاريخ معاصر ايران به روشنى درمى يابيم كه آنچه همواره استـكبـار را بـه وحشت مى انداختـه است, موفقيت يك الگوى سياسى, اقتصادى و فرهنگى ـ اسلامى مستقل از اردوگاه غرب بوده است, زيرا اين موفقيت نه تنها تهديدى براى انحصارطلبى سيستم حاكم بر جهان امروز محسوب مى گردد, بلكه اين مردم سالارى مكتبى و بـومى كه بـا فرهنگ و دين و سنت و تـاريخ امت اسلامى هماهنگ است, مى تـواند در دراز مدت, رژيم هاى مورد حمايت غرب را به نفع يك نظام مستقل بـه خطر اندازد. كوشش ستون پنجم استكبار جهانى از آغاز انقلاب اسلامى تاكنون, در جهت بـرگرداندن ايران بـه اردوگاه غرب و استقرار يك حكومت آمريكايى پـسند است. اما از آنجايى كه اين مردم حاضر بـه قبـول چنين ذلتى نيستند, افراد ستون پـنجم سعى مى نمايند تا بـا مخدوش ساختن سه محـور اساسى ثـبـات سياسى كشور, يعنى ((حـاكميت دينى, اعتـقاد بـه ولايت فقيه و شخص رهبـرى و وحدت كلمه جناح هاى سياسـى مخـتـلف و مردم)) اين طور وانمود نمايند كه نظام اسـلامى مستقل از استكبـار غرب, قادر بـه تامين آرامش سياسى نيست. چنان كه در حوادث اخير كوى دانشگاه, همگى شاهد بوديم كه چگونه هر سه محور ياد شده بالا, مورد تـهاجم تـبـليغاتـى و عملى قرار گرفت و عناصر نفوذى دشمن بـا رخنه در جمعيت دانشجويان معترض بـا توهين بـه نظام ومقام معظم رهبـرى, سعى داشتند تا بـا ايجاد اختلاف در ميان اقشار مختلف, وحـدت سـياسـى نظام ومردم را نابـود سـازند.
4ـ ايجاد اغتشاش در ثبات اقتصادى كشور:
راه هاى دستيابى به اين هدف عبارتند از: احتكار كالاهاى ضرورى, نابود كردن و آتش زدن مواد غذايى و تبليغات در جهت مصرف كالاهاى وارداتى. حتى مى تـوان گفت در بـرخى موارد ريشه احتـكارها, گران فروشى ها و كمبودهاى مصنوعى به ستون پنجم بـرمى گردد. آنان بـدين وسيله بـذر نارضايتى در ميان مردم مى پاشند تا زمينه شكست انقلاب را بـه وجـود آورند. مصـداق دلخـراش اين سـياسـت را در حـكـومت ((آلنده)) در شيلى ديده ايم كه چگونه ستون پنجم آمريكا, از طريق به اعتـصاب كشـاندن صنف سـرنوشـت سـاز كاميون داران شـيلى و در نتيجـه, ايجـاد قحطى مصنوعى, زنان سرمايه داران بـى درد را بـه خيابان ها كشاندند و آن ها نيز, با تظاهرات در خيابـان ها در حالى كه قابلمه ها را برهم مى كوبيدند, به تدريج زمينه براندازى حكومت آلنده فقيد را بـه وجـود آوردند. هم چنين, در ايران زمان انقلاب نيز شاهد بـوديم كه چگونه مى خواستند بـا تعطيل كردن كارخانه ها, انقلاب را به بن بست اقتصادى بـكشانند. سخن امام خمينى ((ره)) در اين زمينه قابـل تـوجـه است. ايشان فرمودند: ((كى بـه شما پـول مى دهد كه برويد جلو كارخانه ها بـايستيد و بـگوييد: تعطيل كنيد, ما بـيشتر از آن ها بـه شما پول مى دهيم؟ اين پول ها از كجا مىآيد كه مى رويد دم در كارخانه مى ايستيد و بـه كارگرها مى گوييد كه ما بـيشتر پول بـه شما مى دهيم, شما كار نكن. ما مزدتان را مى دهيم.
اين پول از كجا بـراى شما مىآيد؟ شما كه از خودتان چيزى نداريد بـدهيد. بـى چـيزيد. شـما اگر چـيزدار بـوديد كـه اين كـارها را نمى كرديد. اين پول ها را كى بـه شما مى دهد كه نگذاريد كارخانه ها به راه بيافتد؟ اگر روس ها مى دهند پس شما تابع او هستيد. پس شما عمال اجنبى هستيد. اگر انگليس ها مى دهند, همين طور و به گمان من آمريكايى ها مى دهند.))
5 ـ انتشار شايعات و تبليغات مسموم:
از حربـه هاى بـسيار مهم در تـضعيف هر نظام, همين تـبـليغات و شايعات است كه موجـب احـساس تـزلزل كاذب در سطح مردم هر جـامعه مى شود. در جريانات اخير مربوط به دانشگاه تهران, همگى شاهد بوديم كه به طور بـرنامه ريزى شـده و هم زمان بـا شـروع آشـوب, راديوهاى بيگانه كشورهاى غربى و آمريكا و هم چنين مطبوعات داخلى وابـسته بـه آنان, شروع بـه شايعه پـراكنى و بـزرگ نمايى ابـعاد حادثـه نمودند و در حالى كه حتـى يك تـن از دانشجـويان نيز كشتـه نشده بود, بـه نقل از منابـع ((بـه اصطلاح موثق)) خودشان, تعداد كشته شدگان را 6, 7 يا 13 نفر و حتى بـيشتـر و تـعداد زخمى شدگان را صدها تن اعلام نمودند و اوضاع داخلى نظام را مشوش و درهم ريختـه توصيف نمودند.
همچنين وانمود كردند كه قشر تحصيل كرده جامعه, به طور كلى از مسوولين كشور فاصله گرفته است و ديگر حاضر بـه تحمل آنان نيست. نيروى انتظامى و بـسيج را در مقابـله بـا آشوب, ناتـوان يا خشن معرفى كردند و خـلاصه سعى كردند تـا بـا جـوسازى بـر عليه اقشار مخـتـلف ملت و مسـوولين, حـداكثـر اخـتـلاف ممكن را ميان مردم و مسئولين و نيروهاى انتظامى ايجاد نمايند.
از سوى ديگر, هنگامى كه با راهپيمايى ميليونى مردم براى دفاع از حـريم انقلاب و رهبـرى مواجـه گشـتـند, چـاره اى جـز انكار آن نديدند; لذا فوج ميليونى ملت را جـمعـيتـى چـند هزار نفرى اعلام نمودند! البته از تبليغات استكبار كه عمرى را بـه شايعه پراكنى و انتشار اخبار دروغ بر عليه انقلاب اسلامى گذرانده است, انتظارى جز اين نيز نمى رود.
6ـ ايجاد تفرقه بين مردم و نيروهاى نظامى:
از عوامل بـسيار موثـر در حفظ هر حكومت, پـشتـيبـانى مردم از نيروهاى نظامى است. ستـون پـنجـم مى كوشد تـا از طريق ايجـاد دو دستـگى در ميان مردم و ارتـش و سـپـاه, موجـبـات تـضعيف آن ها و شكستشان در مقابـله بـا توطئه هاى داخلى و خارجى را فراهم آورد. نمونه بـارز اين ايجـاد تـفرقه را نيز در حوادث اخير مى تـوان ملاحظه نمود كه در آن ستون پنجم همراه و هم جهت با برخى مطبوعات خارجى, عليه 24 فرمانده ارشد دوران دفاع مقدس, به خاطر مكاتبـه با رئيس جمهور, بـه تهاجمى گسترده دست زدند. اين گروه هاى داخلى وابسته به استكبـار كه اربـابـانشان بـارها عليه سپاه پاسداران انقلاب اسلامى ايران تـبـليغات منفى كرده اند, اين بـار نيز دلسوز ملت و دولت ايران شده و نسـبـت بـه آينده سـياسـى ايران و وقوع كودتـا ابـراز نگرانى نمودند. اما حـقيقت آن است كه هدف از اين ابـراز نگرانى ها, چيزى جـز دامن زدن بـه مشكلات و ايجـاد نگرانى نبـوده است. چـنان كه راديو لندن در قبـال مسئله فوق الذكر اين چنين موضع گيرى مى كند: ((ادامه دسـتـگيرىها و نگرانى همه انسـان دوستـان هوادار آزادى انديشه, تـنها مسـئله مورد تـوجـه ناظران سياسى نيست, بلكه نامه 24 فرمانده سپاه خطاب به آقاى خاتمى بـه نوبه خود موجى(! ؟!)از نگرانى در باره آينده ايران را موجب شده است. ))
همچـنين يكى از پـادوهاى داخلى راديو لندن در گفتـگو بـا اين راديو گفت: ((نامه. فضاى آماده و مساعدى را براى كودتا در كشور پديد آورده است.!؟)) راديو آزادى (وابسته به سازمان سيا)نيز به استـناد ادعاهاى بـرخى گروه هاى داخلى, مدعى شد اين نامه نگرانى اصلاح گرايان را از طرح ريزى يك ((شبه كودتا!)) عليه دولت خاتمى تشديد كرده اسـت. تـوجـه بـه اين نكتـه نيز ضرورى اسـت كه نامه فرماندهان معطوف به مقابله با آشوبگرانى بود كه راديوهاى خارجى و برخى عناصر داخلى به آنها دل بسته بـودند. يكى از روزنامه هاى داخلى وابسته به استكبار نيز مدعى شد كه قهرمانان جنگ مى توانند در سـياسـت دخـالت كنند, اما فرماندهان دفاع مقدس را بـه خـاطر نگاشتن نامه به رئيس جمهور متهم كرد كه دست به قبضه شمشير برده و زراد خـانه و اسـلحـه را پـشـتـوانه راى خـود قـرار داده اند.
((پيمان)) رئيس گروهك جنبـش مسلمانان مبـارز ـ نيز در گفتگو بـا راديو فرانسه در بـاره نامه فرماندهان بـه رئيس جمهور گفت:
((اين نامه در راستاى تهديد و ايجاد ارعاب و هراس عليه آزادى و مطبوعات نوشته شده است. اما كودتا در نظام, يك فاجعه بـراى خود نظام است.))
اين موضع گيرى فريبـكارانه و ناجوانمردانه از سوى ستـون پـنجم دشمن, در حالى اتـخاذ شد كه همين طيف, بـخصوص در سال هاى اخير و در روزنامه هاى خود, عناصر گروهك و ضد انقلاب را پر و بال داده و از حـق سخـن گفتـن آنها حـمايت كرده اند. همچـنين در نشريات اين گروه ها نامه هاى تند و توهينآميز گروهك هاى منافق مقيم داخل كشور خطاب به رئيس جمهور مثبـت ارزيابـى شده است. اما ظاهرا در نگاه بحران زده آنان, فقط سرداران فهيم و دردآشناى ملت حق ندارند از دغدغه هاى خويش با رئيس جمهور سخن بگويند!
همچـنين معلوم نيست كه چـگونه بـرخى از اين گروه ها همراه بـا راديوهاى بـيگانه مدعى شده اند كه از نامه, وجـود طرح كودتـا را كشف كرده اند! آيا پـنهان كارى لازمه كودتـا نيست؟ و آيا جـز اين است كه جـريانات و روزنامه هايى كه در آشوب هاى اخـير, بـدتـرين امتحان را پس دادند و در برابر تعرض به ملت و ولايت از استكبـار حمايت نمودند, مى خواهند اين رسوايى را بـا يك هوچى گرى و رد گم كنى به فراموشى بسپارند؟ !
مسلم است كه همچـنان كه مقام معظم رهبـرى نيز در سخنرانى خود اشاره فرمودند اين, يك فتنه و تـوطئه سياسى از پـيش تـعيين شده بود كه براى مقابله بـا نظام طراحى شده بـود و هدف اين بـود كه امنيت ملى اين مملكت زير سوال برود.
از ديگر نكات مهم اين قضايا, همنوايى بـرخى روزنامه هاى داخلى و نيروهاى ستون پنجم دشمن با بلندگوهاى استكبـار جهانى بـود كه در يك طرح هماهنگ, زمانى كه ماموران انتـظامى زير بـاران سنگ و چماق و شيشه و كوكتـل مولوتـف هاى سـوءاسـتـفاده كنندگان از نام دانشجـو و ديگر عناصر ملحد سياسى, سعى در بـرقرارى نظم و امنيت عمومى داشتند, شروع بـه نشر انواع تهمت ها و گزارشات سراسر دروغ نمودند و حتى, بـرخى از مسئولين ساده انديش نيز نيروى انتـظامى را از دخـالت در امور و انجـام وظيفـه قانونى منع مى كردند. اما پـرسنل شريف اين نيرو بـا سكوت خـود در بـرابـر اين همه جـفا و نيرنگ, بسيجى وار تـحرك دشمن را منكوب ساختـند. بـه طورى كه از جانب رياست جمهور مورد قدردانى قرار گرفتند و مقام معظم رهبـرى در فرمايشات خود از اقدامات نيروى انتظامى در قبـال حادثه اخير تـقدير نموده فرمودند: ((نيروى انتـظامى بـا قدرت وارد شد. بـا اينكه آن ضربـه را, آن روز اول و دوم بـه نيروى انتـظامى زدند, اما انصافا نيروى انتظامى خوب به ميدان آمد, انتظار اين بود كه نيروى انتظامى, بعد از آن ضربـه حيثيتـى اصلا نتـواند هيچ دفاعى بكند, امـا انصـافـا بـه مـيدان آمـدند و خـوب دفـاع كـردند.))
7ـ زمينه سازى براى كودتا, براندازى نظام و تجديد سلطه دشمن:
از آن جا كه ماهيت انقلاب اسلامى ما, براساس شعار ((نه شرقى نه غربى)) شكل گرفته بود و دست رد بر سينه هر دو ابرقدرت زده بود, لذا ابرقدرت ها در پى آن برآمدند تا با طرح كودتاهاى متعدد, اصل انقلاب را بـراندازند و حكومت دلخواه خويش را جـانشين آن سازند.
ستون پنجم نيز در اين ميان نقش زمينه سازى اطلاعاتـى و عملياتـى اين كودتـاها را بـه عهده داشتـه است. كودتـاهايى چون, كودتـاى نوژه, حزب خلق مسلمان, كودتاى خزنده بـنى صدر, و ديگر كودتـاها همگى از اين سرى بـرنامه هاى سـتـون پـنجـم بـودند كه نقش بـرآب گرديدند.
و ـ شيوه هاى نفوذ ستون پنجم:
اينان معمولا بـراى دست يابـى بـه مراكز حساس, نكاتى را رعايت مى كنند:
1ـ در مكانى ظاهر مى شـوند كه اطلاعات مورد نيازشـان در آن جـا يافت مى شود.
2 بـه شـكلى نفـوذ مى كنند كه حـس اطمينان افـراد را بـه خـود برانگيزند.
3ـ بـه طورى ظاهر مى گردند كه حساسيت اطرافيان را بـه خود جلب ننمايند.
قرآن كريم منافقان را كه از جمله عوامل اطلاعاتى كفار هستـند, اين چنين توصيف مى فرمايد:
((و اذا رايتهم تعجبك اجسامهم و ان يقولوا تسمع لقولهم كانهم خشب مسنده)) . (منافقون 4)چون بـه آنان بـنگرى جسم هاى بـه ظاهر آراسته شان, تو را بـه شگفت مىآورد و اگر لب بـه سخن بـگشايند, چنان فريبـنده و دلنشين سخن مى گويند كه سراپا بـه سخنانشان گوش فرا مى دهى. گويا پـيكرهايشان از فرط عبـادت چـوب هايى خشك تـكيه داده به ديوار است.
آنان بـا ايجـاد اين حالت تـصنعى در خود, سعى مى كنند اعتـماد ديگران را بـه خود جـلب نمايند, ولى در عين حال درونى وحشت زده دارند و مصداق اين روايتند كه: ((الخائن خائف)) خيانت كار ترسو است.
قرآن كريم اين حالت را نيز چنين توصيف مى نمايد:
((يحسبون كل صيحـه عليهم هم العدو فاحـذرهم قاتـلهم الله انى يوفكون)) (منافقون ـ4)آنان هر صدايى را بر ضد خويش, دشمن واقعى مى پندارند. پس از آنان برحذر بـاش. خداوند آنان را بـكشد! چقدر به مكر و دروغ پرداخته و از حق باز مى گردند.
هـ ـ پوشش هاى نفوذ:
ستون پـنجم چه در زمان جنگ و چه در زمان صلح, از اين پـوشش ها براى كسب اطلاعات استفاده مى نمايد:
1 بـا پـوشش ايلات و عشاير و چوپـان ها در نقاط مرزى كشور تردد مى كند و بدين وسـيله خـودروها, مهمات, سـنگرها و سـاير امكانات نظامى و تغييرات و جابجايى ها را زير نظر مى گيرد.
2 به عنوان راننده ماشين, اعم از كاميون, اتوبـوس, مينى بـوس و… در جبـهه رفت و آمد مى كند و علاوه بـر جمع آورى اطلاعات لازم براى دشمن, در صورت امكان به ماموريت هايى چون خرابـكارى و ترور مى پردازد.
3 به بـهانه مسافرت, بـازديد از منطقه, خريد و فروش و عناوين ديگر, وارد منطقه شده, پـس از جـمع آورى اطلاعات, منطقه را تـرك مى گويد.
4ـ تـحت عنوان مشاغلى چون سيگار فروشى, روزنامه فروشى, كفاشى و… در مدخل ورودى و خروجى مناطق استـقرار نيروهاى نظامى, بـه جمع آورى اخبار مى پردازد.
5 ـ زير پـوشش مشاغلى همچـون: مسافرخانه چـى, آرايشگر حمامى, ساندويچ فروشى و مسافر قطار قرار مى گيرد تا بـيشتر بـا نظاميان سر و كار داشتـه بـاشد و بـتـواند در بـين آنان بـه پـخش شايعه بپردازد.
6ـ بـا عنوان دكتـر, مهندس و كارشناس در رشتـه هاى مختـلف بـه فعاليت در مراكز حساس علمى, صنعتـى و نظامى, مى پـردازد تـا بـا نفوذ در اركان حـياتـى مملكت, اهداف گفتـه شـده سـابـق را عملى نمايد.
ستون پنجم با نفوذ در نقاط حساس تصميم گيرى, مى تواند ضربـه هاى خردكننده اى را بـر پـيكر نظام وارد سازد; تنها هوشيارى ماست كه مى تواند در برابر اين خود فروختگان, پدافندى مستحكم بوده, آنان را در رسيدن به اهداف شومشان ناكام گذارد.
كلام آخر:
اوراق واپـسين مقاله خود را مزين مى نماييم بـه وصيت و نصيحـت مشفقانه امام راحل (ره)خطاب بـه سردمداران و اعضاى ستون پـنجم:
((ن ـ نصيحـت و وصيت من بـه گروه ها و گروهك ها و اشخاصى كه در ضديت با ملت و جمهورى اسلامى و اسلام فعاليت مى كنند, اول به سران آنان در خارج و داخل آن است كه در تجربـه اى طولانى, بـه هر راهى كه اقدام كرديد و بـه هر تـوطئه اى كه دست زديد و بـه هر كشور و مقامى كه تـوسـل پـيدا كرديد بـه شماها كه خـود را عالم و عاقل مى دانيد بايد آموخته باشند كه مسير يك ملت فداكار را نمى شود با دست زدن به ترور و انفجار و بمب و دروغ پردازىهاى بـى سر و پا و غير حساب شده منحرف كرد و هرگز هيچ حكومت و دولتـى را نمى تـوان بـا اين شـيوه هاى غـير انسـانى و غـير منطقـى سـاقـط نمود… . من بـه شما نصيحت مى كنم كه دست از اين كارهاى بـى فايده و غير عاقلانه بـرداريد و گول جهانخواران را نخوريد و در هر جا هستيد, اگر بـه جنايتى دست نزديد بـه ميهن خود و دامن اسلام بـرگرديد و تـوبـه كنيد كه خداوند ارحم الراحمين است و جمهورى اسلامى و ملت از شما انشاءالله مى گذرند و اگر دست بـه جـنايتـى زديد كه حـكم خداوند تكليف شما را معين كرده, باز از نيمه راه برگشته و توبه كنيد و اگر شهامت داريد تن بـه مجازات داده و بـا اين عمل, خود را از عذاب اليم خداوند نجـات دهيد و الا در هر جـا هستـيد, عمر خـود را بـيش از اين, هدر ندهيد و بـه كار ديگرى مشغول شويد كه صلاح در آن است…
نصيحت مشفقانه من به شما نوجـوانان و جـوانان داخل و خارج آن است كه از راه اشتباه برگرديد و با محرومين جامعه كه بـا جان و دل به جمهورى اسلامى خدمت مى كنند متحد شويد و بـراى ايران مستقل و آزاد, فعاليت نماييد تا كشور و ملت, از شر مخالفين نجات پيدا كند و همه با هم به زندگى شرافتمندانه ادامه دهيد, تا چه وقت و براى چه, گوش به فرمان اشخاصى هستيد كه جز به نفع شخصى خود فكر نمى كنند و در آغوش و پناه ابرقدرت ها بـا ملت خود در ستيز هستيد و شما را فداى مقاصد شوم و قدرت طلبى خويش مى نمايند؟
من تـكليف خود را كه هدايت است اداء كردم و اميد است بـه اين نصيحت كه پس از مرگ من بـه شما مى رسد و شائبـه قدرت طلبـى در آن نيسـت, گوش فرا دهيد و خـود را از عـذاب اليم الهى نجـات دهيد. خداوند منان شـما را هدايت فرمايد و صراط مسـتـقيم را بـه شـما بنمايد.))
منابع:
1ـ قران كريم .
2ـ تفسير الميزان / علامه طباطبايى
3ـ روزنامه كيهان / شماره هاى مختـلف. تـير و مرداد ماه 1378.
4ـ ستون پنجم / سيد ابراهيم نبوى.
ـ5 سازمانهاى جاسوسى جهان / جفرى, تى, ديچلسون, ترجمه بـابـك ساعدى.
ـ6 نشريه مكتب جـبـهه / واحـد آموزشى عقيدتـى سـياسـى سـپـاه.
7ـ عمله استعمار / حسن نامى.
8ـ جاسوسى و ضد جاسوسى / ژان پيرآلم, ترجمه ابـوالحسن سرو قد مقدم.
9ـ وصيت نامه سياسى ـ الهى حضرت امام خمينى(ره).

مرزها و گونه هاى آزادى از نگاه امام خمينى
آخرين قسمت

محمد حسين پور امينى

گونه هاى آزادى
با توجه به نگاه امام خمينى(ره)به مقوله آزادى در مى يابيم كه ايشان معتقد به هر گونه آزادى در جامعه اسلامى اند, اما با حدود و شرايطى كه به برخى از آنها اشاره شد, زيرا به واسطه اين حدود است كه آزادى, مى تواند موجب كمال و سعادت آدمى گردد.
ما در ذيل بـه انواع آزادى اشاره اى نموده و ديدگاه حضرت امام را در آن خصوص بيان مى كنيم:
1ـ آزادى عقيده و انديشه
آزادى عقيده از امورى است كه اسلام نه تنها به آن عقيده داشته بلكه آن را در عمل به اثبات رسانده است ; بدين گونه كه از آغاز شكل گيرى حكومت اسـلامى در مدينه تـوسـط رسـول اكرم(ص)اين نوع از آزادى, در خـصوص يهوديان و مسيحـيان مدينه بـه اجـرا در آمد, و پيامبر(ص)نه تنها آنها را بـه پذيرش اسلام اجبـار ننمودند بـلكه بـراى آنان حـقوق و آزادىهايى نيز قائل شده, چـرا كه از ديدگاه اسلام دين و عقيده از مقولاتى نيست كه بتوان آن را با اجبـار بـر دل ها تحميل نمود: ((لا اكراه فى الدين)) و لذا اگر چنانچه افراد داراى عقايد درست يا غلط و خـرافى بـاشند كه بـه صورت يك عقيده درونى بوده و اثـرى بـر زندگى, جـامعه و جـبـهه گيرى عليه دين و حكومت اسلامى نداشتـه بـاشد از ديدگاه اسلام اين افراد آزادند, و الا اگر خلاف اين بـاشد, نه تـنها ديگر نمى تـوان نام آن را عقيده ناميد, بلكه مى بايست عملا آن را توطئه نام نهاد, و توطئه نيز از منظر اسلام قابـل قبـول نمى بـاشد و لذا رسـول خـدا هنگامى كه از توطئه يهوديان مدينه آگاه شـدنـد, آنـها را سـركـوب نـمـودنـد.
امام خـمينى نيز بـه آزادى عقيده بـه اين ديد نگريستـه و ضمن پذيرش آن, معتقدند كه اسلام قادر به پاسخ گويى بـه همه آن عقايد است, لذا ايشان بـر اين نكته تاكيد مى ورزيدند كه اين آزادى بـه شرطى است كه موجب تـوطئه و فساد نگردد: ((در جامعه اى كه ما بـه فكر استقرار آن هسـتـيم ماركسـيسـت ها در بـيان مطالب خـود آزاد خواهند بود, زيرا ما اطمينان داريم كه اسلام دربردارنده پاسخ به نيازهاى مردم است, ايمان و اعتقاد ما قادر است كه با ايدئولوژى آنها مقابـله كند در فلسفه اسلامى از همان ابـتـدا مساءله كسانى مطرح شده است كـه وجـود خـدا را انكـار مى كـرده اند, ما هيچ گاه آزادى آنها را سـلب نكـرده وبـدان لطمه وارد نياورده ايم, هركـس آزاد است اظهار نظر كند ولى نه بـراى تـوطئه كردن آزاد نيست.))
در جـاى ديگر نيز در پـاسخ بـه پـرسشى در خصوص آزادى بـيان و عقيده مى فرمايند: ((در مملكت ما آزادى انديشـه اسـت, آزادى قلم است, آزادى بيان است ولى آزادى تـوطئه نيسـت, آزادى فسـاد كارى نيسـت, شـما تـوقع داريد كه ما بـگذاريم عليه ما تـوطئه كنيد و مملكت ما را به هرج و مرج بكشند, به فساد بـكشند و مقصودشان از آزادى اين است, در هيچ جـاى دنيا همچـو آزادى نيست و اگر آزادى انديشه است, آزادى بيان است اين آقاى … مطلع اند و ما مطلعيم كه ايشان دعوت مى كردند همين كمونيست ها را و همان اشخاصى كه غير ما فكر مى كردند, دعوت مى كنند كه بياييد صحبت هايتان را بكنيد و ما پنج ماه بلكه بيشتر به طور مطلق به اينها آزادى داديم, يعنى آزاد بودند كه هر چه مى خواهند, حتى الانش هم هر كارى كردند, لكن اخـيرا مطلع شديم كه بـا الهام رژيم سابـق و الهام از اجـانب و كسانى كه مى خواهند بـه تبـاهى بـكشند توطئه كردند, و خرابـكارى كردند, خـرمن ها را آتـش زدند, صندوق هاى آراء را آتـش زدند, بـا تفنگ و اسـلحـه آن رفتـار را كردند, قضاياى اطراف كردسـتـان را همانا پـيش آوردند و سـاير قضـايا, اگر ما سـسـتـى كنيم(همان ها را)پـيش مىآورند. اگر آزادى, آزادى بـيان, عقيده و انديشه است, آزادى هست و بـوده است اين چيزى نيست كه جلويش گرفتـه شده است, اين اسـت كه ممالك ديگر آن جـا كه انقلاب شـد و صـد درصـد ادعاى آزادى مى كردند, بـعد از انقلاب مطلقا جلوگيرى كردند از كسانى كه توطئه مى كردند. ما پنج ماه است و بـيشتر است ـ مهلت داديم بـه آنها تـا اين كه بـر مردم ثابـت شد بـه اين كه قضيه قضيه آزادى بيان نيست, قضيه, قضيه آزادى تـوطئه است, اين تـوطئه راهيچ كس, هيچ جا به هيچ كس نمى تواند بدهد.))
2ـ آزادى بيان ومطبوعات
در خصوص آزادى بيان مطالبـى در ضمن آزادى عقيده مطرح گرديد و چنان چه ذكر شد, امام خمينى(ره)بـا تـاكيد بـر اين مطلب كه اين آزادى از ابـتدا بـوده است, حدودى را بـراى آن قائل شدند كه آن عبـارت بـود از اين كه اين آزادى منجر بـه فساد و توطئه نگردد.
آزادى مطبوعات يكى از شاخه هاى مهم دموكراسى است ; دموكراسى يى كه به تعبـير امام, اسلام در بـردارنده كامل ترين نوع آن مى بـاشد لذا وجـود آزادى مطبـوعات از اين منظر داراى اهميت ويژه اى است, چرا كه در پرتو آن گروه ها, و جمعيت ها مى توانند نظريات و تجربـه و تـحليل مسائل سياسى و اجـتـماعى خود را مطرح ساختـه و درآگاه ساختن جامعه و رسيدن آن بـه سوى كمال تـلاش نمايند, چرا كه امام امت(ره)نقش نشريات را در اين خـصوص بـسيار مهم عنوان مى نمايند:
((در باب نشريات خودتان مى دانيد نقش نشريات در هر كشورى از همه چيزها بـالاتـر است, روزنامه ها و مجلات مى تـوانند يك كشور را رشد بدهند و هدايت بـدهند بـه راهى كه صلاح كشور است و مى توانند بـه عكس عمل بكنند.))
با توجه بـه اهميت ونقش ويژه مطبـوعات, بـى شك بـرخى بـه سوء استفاده از اين آزادى خواهند پرداخت, و به جاى هدايت جامعه بـه گمراهى جامعه مشغول مى گردند و لذا امام خمينى(ره)بـراى جلوگيرى از اين كار و براى اين كه اين رسانه مهم بتواند نقش خود را بـه درستى ايفا نمايد, حدودى را براى آن قائل شده اند كه در ذيل بـه برخى از آنها اشاره مى كنيم:
1ـ مطبوعات بر خلاف مصالح كشور ننويسند
بى شك رعايت مصالح عمومى جامعه بر تمام آحاد جامعه, بـه ويژه اصحـاب مطبـوعات واجـب اسـت, چـرا كه عدم رعايت آن سـبـب از هم پاشيدگى نظام و حكومت اسلامى مى گردد, از اين رو مطبوعات بايد در بـيان ديدگاه ها و نظريات خويش بـه اين امور توجه نموده و منعكس كننده آمال و آرزوهاى ملت انقلابـى ايران بـاشـند; ملتـى كه بـا اعطاى هزاران شهيد و جانبـاز, بـه رهبـرى امام خمينى, نهال اين انقلاب را غرس نموده و بـعد از پيروزى آن نيز بـراى آبـيارى اين نهال هزاران نفر, در طول هشت سال دفاع مقدس خـون خـويش را اعطا نمودند و لذا مطبوعات مى بايد طبق اين اصول حركت نموده و از چاپ مطالبى كه بـر خلاف اصول, مسلمات انقلاب و نظريات رهبـرى انقلاب ـ كه ستـون و عمود نظام مقدس جـمهورى اسلامى ايران هستـندـ پـرهيز نمايند, زيرا نوشتن بـر ضد مصالح نظام را نمى تـوان آزادى قلم و بيان ناميد: ((آزادى قلم و بيان معنايش اين نيست كه كسى بـر ضد مصلحت كشور قلمش آزاد است كه بـنويسد, بـر خلاف انقلابـى كه مردم خون پايش داده اند بـنويسد, همچو آزادى صحيح نيست, قلم آزاد است كه مطالبى كه دارد بنويسد, آن هم مطالبى كه بـه او داده مى شود, از همه اشخاص بنويسد بدون توطئه.))
2ـ خوددارى مطبوعات از طرح مسائل تفرقه افكنانه
وجـود وحدت و اتـحاد در هر جـامعه اى بـاعث نزديك شدن قلب ها و اقتدار آن جامعه مى گردد. با مراجعه بـه احاديث و سخنان بـزرگان اهميت آن را درمى يابـيم, چـرا كه اخـتـلافات ثـمره اى جـز هلاكت و نابـودى ندارد و لذا رسول الله(ص)مى فرمايند: ((لاتختلفوا فان من كان قبـلكم اختـلفو فهلكوا; اختـلاف نكنيد, آنان كه قبـل از شما بـودند اختلاف كردند, هلاك شدند)) و اميرالمومنين در نهج البـلاغه به سرانجام قوم بنى اسرائيل اشاره مى نمايند كه چه طور بـا رسوخ تفرقه بـين آن ها دوستى ها و مهربـانى ها رخت بـسته و پـراكندگى و اختلاف سبب جنگ آن ها عليه يكديگر گرديد, كه اين اختلافات سبـب شد كه خداوند, لباس عزت و فراوانى نعمش را از آنان بـرگيرد و چيزى جز سرگذشت آنان براى عبرت ديگران باقى نمانده است. و بـدين جهت است كه امام باقر (ع)خطاب به مومنين مى فرمايند: ((يا
معشرالمومنين تالفوا ; اى گروه مومنين, مانوس و متحد باشيد)) .
امام خمينى(ره)با اين ديد بود كه هميشه از مطبوعات مى خواستند از درج مطالبى كه موجـب اختـلاف و از بـين رفتـن وحدت در جـامعه مى بـاشد پرهيز نمايند: در مطبـوعات بـايد مسائلى را كه مضر بـه وحدت جامعه و مضر انگيزه اى است كه جـامعه بـراى آن قيام كرده و در حقيقت مضر به اسلام است پرهيز نمايند.))
3ـ انتقادها سالم باشد
اساسا يكى از مسائل مهم و اساسى در اسلام وجود نقد وانتقاد در جـامعـه اسـت كه در مفاهيمى چـون امر بـه معـروف و نهى از منكر ((النصيحه لائمه المسلمين)) تجلى يافته است. وجود اين مفاهيم در نظام اسلامى, از ديدگاه امام خمينى هديه الهى بـراى رشد انسان ها و جـامعه مى بـاشـد: ((نبـايد ما گمان كنيم كه هر چـه مى گوييم و مى كنيم كسى را حق اشكال نيست بلكه تخطئه يك هديه الهى است براى رشد انسان ها)) . در جاى ديگر مى فرمايند: ((بااين ديد گفته ام كه انتـقاد سازنده معنايش مخـالفت نبـوده و…. انتـقاد بـه جـا و سازنده باعث رشد جـامعه مى شود. انتـقاد اگر بـه حق بـاشد موجـب هدايت دو جـريان مى شود, هيچ كس نبـايد خود را مطلق و مبـراى از انتقاد ببيند.))
مطبوعات, در بيان انتقادها, در جامعه داراى نقش بـسيار مهم و حساس اند, چرا كه مى توانند وسيله اى بـراى انتقال اين انتقاد در جامعه گرديده و سبب رشد و شكوفايى جامعه گردند, اما آن چه كه در اين زمينه لازم اسـت بـدان تـوجـه شـود اين اسـت كـه هدف از طرح انتقادها و ديدگاه ها به جهت رفع كاستى ها و اصلاح در جامعه بـوده و نه انتقام, از همين رو امام(ره)ضمن پـذيرش اصل انتقاد, بـراى آن نيز محدوديت هايى قائل شده اند و فرموده اند: ((هرچه مى خواهند بگويند, هرچه مى خواهند انتقاد كنند, انتقاد غير توطئه است, لحن توطئه بـا لحن انتقاد فرق دارد, انتقاد از امورى است كه سازنده است….لكن يك وقت لحـن, لحـن انتـقاد نيست, لحـن, لحـن تـضعيف جمهورى اسلامى است ما با اين مخالفيم. اين لحن آزاد نيست, توطئه آزاد نيست, انتقاد آزاد است.))
خلاصه
چنان چه ملاحظه شد امام خمينى(ره)ضمن پـذيرش و حمايت از آزادى آن را هديه اى الهى براى بشر دانسته و انسان ها را در مقابـل اين نعمت مسوول مى دانند. ايشان ضمن جـانبـدارى از انواع آزادىها در جامعه, محـدوديت هايى بـراى آن قائل شدند, اين محـدوديت ها نشات گرفته از تعاليم دينى و قوانين مبتنى بر آن و مصالح عمومى كشور است, چـرا كه بـه عـقيده ايشـان, آزادى بـا رعـايت اين ملاك ها و معيارها است كه مى تواند موجب كمال جامعه و سعادت افراد آن گردد و گرنه نتيجه اى جز انحطاط ندارد.

سعيد بن عبدالله حنفى

محمد جواد طبسى

از ميان هفتـاد و دو تـن شهيد حادثه عاشورا, اجمالا بـر زندگى تعداد اندكى از آنها مى تـوان دست يافت. تـعجبـى هم ندارد, زيرا تـاريخ نويسـانى كه گاه در زندگى بـرخـى از افـراد كه هيچ نقطه روشنى در زندگى ندارند آن قدر سخـن پـراكنى كرده اند, نسبـت بـه بـرخى ديگر بـا داشتـن آن همه سوابـق درخشان بـه قدرى بـى مهرى كرده اند كه حتى از ذكر نامشان هم خود دارى نموده اند.
شخصى مانند ((سعيدبن عبـدالله حنفى)) كه از بـزرگان شيعه اهل بـيت در كوفه و يكى از شجـاعان عرب بـوده و فردى ممتـاز از نظر عبـادت و تهجد و زهد و تقوا بـه شمار مى رود, چرا از او و امثال او غفلت شده است ; شخـصيتـى كه آن همه در كوفه و كربـلا حـماسـه آفـريد و مردانه در راه هدفـى مقدس بـه شـرف شـهادت نائل آمد و بـهتـرين درس را بـراى چـگونه زيستـن بـه آيندگان تـقديم كرد؟! اينك, ما بر آن شديم كه در اين نوشتار كوتـاه خواننده محتـرم را با گوشه اى از زندگى اين مرد و نقش او در حوادث كوفه و كربـلا آشنا سازيم, اگر چه به علتى كه ذكرشد, اطلاع دقيقى از شرح زندگى او در دست نداريم.
نقش سعيد در حوادث كوفه:
ظلم بيش از حد حكومت بنى اميه بر مسلمانان بـه ويژه بـر مردم كوفه, آنها را وادار به واكنش سختى در برابر يزيد و كارگزارانش كرد. سعيد هم از همان ابتدا بـا قرار گرفتن در صف مخالفين, بـا ديگر انقلابـيون كوفه همكارى صميمانه اى داشت. بـدين جـهت گام هاى مهمى در جهت رشد حركت مردمى و دعوت از حضرت ابى عبدالله ـ عليه السلام ـ برداشت.
آخرين پيك مردم كوفه به امام حسين عليه السلام:
از زمانى كه مردم كوفه بـر آن شـدند كه از فرزند رسـول خـدا, حضرت ابـى عبـدالله الحـسين ـ عليه السلام ـ رسما دعوت نمايند و نامه هاى فراوان بـا گروه ها و پـيك هاى متـعدد بـه خدمت آن حـضرت فرستادند, سعيد بن عبـدالله حنفى بـود كه بـه خدمت امام ـ عليه السلام ـ رفت و نامه دعوت عده اى از مردم كوفه را بـه همراه خـود برد.
گفتگوى امام ـ عليه السلام ـ و سعيد:
امام نخست از سعيد بن عبـدالله پرسيدند كه نويسندگان نامه چه كسانى هستند. سعيد و همراهش ((هانى بـن هانى السبـيعى)) گفتند: ((يابـن رسول الله, دعوت كنندگان ((شبـث بـن ربـعى التميمى)) ; ((حجار بن ابجر العجلى)) , ((يزيدبن حارث بن يزيد الشيبانى)) , ((يزيد بن الحارث بـن رويم)) , ((عزره(عروه)بـن قيس الاحمسى)) , ((عمرو بن الحجاج الزبيدى)) و ((محمدبن عمر بـن عطارد بـن حاجب التميمى)) مى باشند. ))
آنگاه امام نامه ها را قرائت فـرمود و از نمايندگان و رسـولان, در بـاره اوضاع مردم كوفه سوالاتـى كرد و آنها هم اطلاعات خود را به حضرت گزارش كردند.
سپـس حضرت از جاى بـرخاستـه و بـين ركن و مقام, دو ركعت نماز گزارده و از پروردگار متعال طلب خير كرد و پس از آن, ((مسلم بن عقيل)) را فرا خواند و از حـقيقت حـال و وضعيت مردم كوفه وى را آگاه ساخت.
سعيد پيك امام حسين عليه السلام:
بـا شنيدن آخرين گزارشات از سعيد و تـصميم بـر اعزام نماينده جهت بيعت گرفتـن از مردم, حضرت نخست نامه اى نوشتـه و بـه همراه هانى بن هانى و سعيد بن عبدالله حنفى براى مردم كوفه فرستادند. امام در اين نامه چنين نگاشتند: ((بـسم الله الرحمن الرحيم. از حسين بن على بـه گروه مسلمانان و مومنان. اما بـعد, بـدرستى كه هانى و سعيد نامه هاى شما را بـرايم آوردند, و اين دو نفر آخرين گروه از فرستادگان شما بـه نزد من بـودند, و بـر آنچه كه همگان براى من نوشتيد آگاهى يافتم.
خواست بيشتر شما اين بود كه امام و رهبرى نداريم, به زودى به سوى ما بيا, شايد خداوند ما را بـه بـركت تو بـرحق و هدايت جمع گرداند. اينك برادر و پسر عم و مورد ثقه و اعتماد اهل بيت خودم را به سوى شما فرستادم. به او دستور داده ام مرا در جريان راى و نظرتان قرار دهد…))
سومين سخنران در جمع بيعت كنندگان:
با آمدن سعيد بن عبـدالله و ديگر هيئت ها بـه كوفه و بـازگويى مشاهداتشان از امام حسين براى يكديگر, عشق او و ساير انقلابـيون به امام زيادتـر گرديد و لذا از اين كه دانستـند امام بـه نداى آنها پاسـخ مثـبـت داده و نماينده اى را گسـيل مى دارد اشـك شـوق ريختند و در انتـظار نماينده آن حـضرت لحـظه شمارى مى كردند تـا اينكه مسلم بـن عقيل وارد كوفه گرديد و در خـانه مخـتـار ثـقفى مستقر شد.
مردم كوفه گروه گروه بـه ديدار مسلم رفتـه و بـيعت مى كردند و بـرخـى ديگر جـهت تـاءييد حـركت مسلم و اظهار وفادارى بـه ابـى عبـدالله سخنان شيرين و دلنشينى در اين ديدارها ايراد مى نمودند كه سعيد سومين نفرى بود كه بـه هنگام ورود مسلم بـه كوفه از جا بـرخاست و پس از خوش آمد گويى بـه آن حضرت سخنان پر شورى بـيان كرد.
سعيد بن عبدالله پس از بيانات ((عابس بن ابى شبـيب شاكرى)) و ((حبيب بن مظاهر اسدى)) سوگند يادكرد كه خود را آماده يارى ابى عبدالله كرده و جانش را فداى او خواهدكرد.
بار ديگر سفر به سوى محبوب:
مراتب عشق سعيد به امام و محبوب خودش بگونه اى بود كه دو بـار وى را به سوى محبوب و معشوقش از كوفه بـه مكه كشانيد, ولى سعيد نه از دورى راه رنجـيد و نه از خستـگى سفر و دورى زن و فرزند و فاصله گرفتن از كار و زندگى روزمره ناليد.
سعيد دو نوبت به خدمت ابى عبدالله شتافت و در نوبـت دوم نامه حضرت مسلم بـن عقيل را كه در آن بـه تـشريح احـوال و اوضاع اهل كوفه پرداخته بود, همراه خود به مكه بـرد. سعيد هم چنان در مكه بود تا به همراه ابـى عبـدالله عليه السلام بـه كربـلا آمد و بـه شهادت رسيد.
جـالب اين است كه اگر مجـموع آن روزها را حساب كنيم, چيزى در حدود شش ماه خواهد شد كه اين مرد بزرگ و انقلابى, به عشق امام و رهبرش در دشت و بيابان در رفت و آمد بـود تا اينكه بـه مقصود و مراد خود كه فوز عـظيم شـهادت در ركاب ولى الله الاعـظم, كعـبـه دل ها, حضرت امام حسين ـ عليه السلام ـ بود رسيد.
نقش سعيد در كربلا:
از عملكرد سعيد و نقش او در حوادث كوفه روشن است كه در كربـلا چه كرده و چه حـماسـه اى آفريده و در اين راسـتـا چـه درسـى بـه آيندگان داده اسـت. كارى كه سـعـيد در كربـلا در دفاع از امام و رهبـرش انجـام داد, شايد در تـاريخ عالم نمونه و نظيرى نداشتـه باشد.
سخنان سعيد در شب عاشورا:
و در شب عاشورا به هنگامى كه امام خـطبـه خـواند و از يارانش خواست تا از تـاريكى شب جهت رفتـن استـفاده كنند, دومين نفر از اصحاب كه از جاى برخاست و در تاءييد مواضع بـحق امام سخن گفت و شورى بـه پـا كرد, سعيد بـن عبـدالله حنفى بـود. وى چـنين گفت:
((به خدا قسم, هرگز تو را تنها نمى گذاريم و رهايت نمى كنيم تا خداوند بـداند كه ما حرمت پيامبـر را در تو حفظ كرديم! بـه خدا سوگند, اگر مى دانستم كه كشته مى شوم, سپـس زنده شده و بـار ديگر زنده زنده سوزانده مى شوم و خاكسترم را بر باد مى دهند و اين كار هفتاد مرتبـه در بـاره من انجام مى شود, هرگز دست از تـو بـرنمى داشتم تـا اينكه در راه تـو بـه آرزوى خود بـرسم! چه گونه چنين نكنم در حالى كه اين, يك مرگ بيشتر نيست و پس از آن كرامتى است كه هرگز پايان ندارد.))
دقت در فرمايشات اين عارف بـزرگوار, اين درس را بـه ما مى دهد كه سعيد چه يقين بـالايى را نسبـت بـه راهش كسب كرده بـود كه سه مرتـبـه سوگند ياد مى كند و اين گونه در جمع ياران امام حسين در محضر ابى عبـدالله سخن مى گويد كه حاضر است هفتاد مرتبـه كشته و سوزانده شود اما دست از امامش برندارد.
سعيد در روز عاشورا
عاشورا, روزى بود كه مى بايست سعيد به تمام گفته هاى پيشين خود جامه عمل بپوشاند و به آيندگان ثابت كند كه آنچه را گفتيم بدان عمل كرديم و يك قدم از مواضع خود عقب نشينى ننموديم!
آرى, او در روز عاشـورا كارى كرد كه موجـب رضـايت امام خـويش بود; كارى كه از بـسيارى انسان ها هرگز ساخته نيست زيرا نه جرات آن را دارند و نه تحملش را.
سينه سعيد سپر امام:
با اينكه امام حـسـين ـ عليه السـلام ـ در اول ظهر روز عاشورا جهت اداى نماز پيشنهاد آتش بس موقت به دشمن دادند, اما دشمن آن را نپذيرفت. امام حسين عليه السلام ـ بـدون توجه بـه حملات لشكر ((عمر سعد)) به نماز ايستـاد و بـه دو تـن از ياران بـه نام هاى سعيد بـن عبـدالله و ((عمروبـن قرظه الانصارى)) دستور داد تا در پيش روى آن حضرت قرار گيرند.
سيد در لهوف مى نويسد: ((هنگامى كه وقت نماز ظهر رسيد, امام ـ عليه السلام ـ به زهير بن قين و سعيد بن عبدالله حنفى دستور داد تا به همراه نيمى از ياران باقى مانده در مقابـل او قرار گيرند تا بـه همراه نيم ديگر از ياران نماز بـخواند. در حال نماز خوف تيرى از طرف دشمن بـه حضرت نشانه رفت, اين جا بـود كه سعيد بـن عبدالله پـيش رفته, سينه خود را سپـر امام ـ عليه السلام ـ قرار داد و پيوستـه بـر اين حـال بـود تـا از شدت جـراحـات بـر زمين افتاد…))
آيا سعيد جنگيد يا فقط…؟
در اينكه آيا سعيد بن عبدالله در كربلا جنگيد يا اينكه فقط در ظهر عاشورا پيشاپـيش امام قرار گرفته و آن قدر تيربـاران شد تا به شهادت رسيد دو نظريه وجود دارد. بـيشتر بـر اين عقيده هستند كه سعيد در ظهر عاشورا به دستور امام پيشاپيش آن حضرت بود و بر اثر شدت جراحات وارده به زمين افتاد. البـتـه ناگفتـه نماند كه اين نظر با جنگيدن سعيد بن عبدالله هيچ منافاتى ندارد زيرا وى, هم در حمله صبح عاشورا شركت داشته و هم در ميمنه يا ميسره سپاه حضرت به جنگ با دشمن پرداخته است.
ثانيا از نقل سيد در لهوف بـرمىآيد كه سعيد در زمانى كه سينه خود را سپر امام حسين عليه السلام ـ قرار داده بـود, بـا شمشير به جنگ دشمن هم رفته بود, زيرا علاوه بر آن سيزده تيرى كه هنگام نماز بر او فرود آمد آثـار نيزه و شـمشـير نيز بـر بـدن شـريفش فراوان ديده مى شد.
نظر دوم آن است كه سعيد همانند ديگر ياران پس از اجازه نبـرد از امام خويش راهى ميدان شده و پس از نبـردى بـى امان بـر زمين افتاده و به شهادت رسيد. محتمل است اين نظر را مرحوم مجلسى بـه نقل از ((محمدبن ابى طالب)) آورده باشد.
وى مى نويسد: ((سپس سعيدبن عبدالله حنفى به ميدان رفت در حالى كه اين رجز را مى خواند:
به پيش اى حسين كه امروز بـه ملاقات احمد مختار خواهى رفت, هم چنين بـه ديدار وصيش على و صاحب مشورت خواهى رفت… و جنگيد تا كشته شد.))
هم چنين بـا نقل علامه مجـلسى مى سازد كه در روز عاشورا امام و يارانش نماز را به صورت فرادى و آن هم بـه وسيله ايماء و اشاره خواندند.
اما ((بـلاذرى)) نظرش اين است كه پس از انجام فريضه ظهر, دشمن شديدترين حملات خود را به امام و يارانش آغاز كرد و سعى داشت تا خود را بـه ابـى عبـدالله بـرساند. در اين جا بـود كه سعيد بـن عبـدالله خود را سپر امام قرار داد و آن قدر جنگيد تا بـر زمين افتاد.
بدين ترتيب, به هر يك از دو نظر كه معتقد باشيم معلوم است كه سعيد هم بـا دشمنان خدا جنگيده و هم آن فداكارى بـى نظير را از خود بـه يادگار گذاشته است اضافه بـر اين كه اگر ياران امام از آن حضرت اجازه رفتن به ميدان نبرد مى گرفتند, خود امام بـه سعيد امر فرمود كه چنين كارى كند.
آيا اين انتخاب دليل بـر اين نمى بـاشد كه حـضرت امام حـسين ـ عليه السلام مى دانستـند كه سعيد قادر بـر انجام چنين ماموريتـى است و بـه همين جـهت از بـين ياران بـاقى مانده او را انتـخـاب فرمودند؟

پرده بردارى طبرى از عمق فداكارى سعيد:
طبرى در تاريخ مى نويسد:
((در پـايان نماز خـوفى كه امام حـسين ـ عليه السلام ـ در اول ظهر عاشورا خواند, درگيرى سختى پيش آمد و زمانى كه دشمن خود را به امام حـسين ـ عليه السلام ـ رساند, سعيد حـنفى پـيش روى امام قرار گرفت و خود را هدف تيرهاى دشمنان قرار داد.
سپاه عمر سعد از چپ و راست بـه سوى امام تيراندازى مى كردند و سعيد گاهى با صورت, گاهى با سينه, گاهى به دو دست و گاهى هم به پهلوى خود پذيراى تيرها مى شد بگونه اى كه حتى يك تير هم به امام اصابت نكرد تا اين كه به زمين افتاد…)) .
آخرين مناجات با پروردگار:
سعيد كه بر اثر كثرت جراحات وارده بـه زمين افتاده بـود, پيش از آن كه آخرين ديدار را بـا امام داشتـه بـاشد, نخست بـا همان حـالت ضعف شديد و بـدن خون آلود, پـروردگار خويش را مخاطب قرار داده و گفت: ((خـدايا, بـه اين مردم لعنت و عذاب بـفرست, مانند عذابـى كه بـر قوم عاد و ثمود فرستادى و سلام مرا بـه پـيامبـرت برسـان و از اين درد و رنجـى كه بـه من رسـيده اسـت او را مطلع بگردان, زيرا هدف من از اين جانبـازى و تحمل آن همه درد و رنج, رسيدن به اجر و پـاداش تـو از راه يارى نمودن بـه پـيامبـر تـو است.))
آخرين گفتگوى سيعد با امام حسين ـ عليه السلام ـ:
سعيد كه آخرين لحـظات عمر خـويش را سپـرى مى كرد و در انتـظار پركشيدن به سوى معبود خويش بـود كه يك مرتبـه احساس كرد امام و محبوبش بـالاى سر او ايستاده است. بـا اين كه سعيد در شب عاشورا به اشاره امام, جـاى خـود را در بـهشت ديده بـود اما در آخـرين لحظات چشم خود را بـاز كرد و بـار ديگر امام را مخاطب قرار داد تا از دو لب او بـشنود كه عملش مورد قبـول حجت خدا قرار گرفتـه است يا نه, لذا گفت: ((اوفيت يابن رسـول الله)) اى فرزند رسـول خـدا, آيا وفـا كردم؟ امام پـاسـخ دادند: ((نعـم انت امامى فـى الجنه)) آرى. تـو وظيفه اسلامى و انسانى خود را بـه خوبـى انجام دادى و تو پيشاپيش من در بهشت برين هستى.
سعيد در منظر مهدى آل محمد ـ عليه السلام ـ
دويست سال از حادثه عاشورا و از شهادت سعيد بن عبـدالله حنفى مى گذشت و همواره كار او مورد تـقدير و تـشـويق معصومين ـ عليهم السلام ـ بود تا اينكه مورد تقدير حضرت بقيه الله نيز قرار گرفت. چنانچـه در زيارت ناحـيه آمده است حـضرت پـس از سلام بـه سعيد و اشاره بـه گفتـار وى در شب عاشورا, در بـاره اش چـنين مى فرمايد: ((اين تويى كه بـه آرزوى خود رسيدى و امامت را مواساه و يارى دادى و از خـداوند كرامت را در دار اقامت دريافت كردى. خـداوند ما را با شـما در زمره شـهدا محـشـور بـگرداند و در اعلى عليين همراهى و همنشينى شما را به ما روزى دهد!))
درود فراوان و بى پايان خداوند بر تو باد اى سعيد و رحمه الله و بركاته.

رنگهاى كربلا

محمود مقدمى

هر چـيزى رنگى دارد و معروف است كه هميشه يكرنگى بـهتـر است. ولى شايد نتوان اين كليت را پذيرفت. اگر يكرنگ بودن بـهتر بـود خدا اين همه رنگ خـلق نمى كرد. در هر صورت كربـلا هم بـراى خـودش رنگهايى دارد كه قابل بحث است. و جالبترين تغيير رنگها در كربلا است. هر چـند عده اى از تـغيير رنگ هم خـوشـشـان نمىآيد ولى اين واقعيتى است كه در كربـلا خيلى چيزها رنگ عوض كرد و شايد نتـوان اين دو رنگيها را عيب دانست.
گاهى سبـزها, سرخ شدند, مثل پـرچم حسين(عليه السلام), آنروز كه عباس, علمدار كربلا, پرچم در دست مى گرفت, سبز سبـز بـود, مثل يك بـاغ, مثل پـاكى, مثل قلب رسول خدا, اما بـعد از آن روز, پـرچم حـسـين, سـرخ سـرخ شد, مثـل لاله, مثـل غروب عاشورا, مثـل خـون. همين حبيب, وقتى مىآمد كربلا محاسنش سفيد سفيد بود, مثل قلبش, اما عصر عاشورا رنگ عوض كرد, ديگر موى سـفيدى در سـر و صورت او نبود كه سـرخ نشده بـاشد, مگر قنداقه على اصغر سـفيد ماند؟ مگر تازيانه هاى جـهالت رنگ تـن سـكـينه را عـوض نكـرد؟ مگـر هنگـام خداحافظى با نعش پـدر پـوست سفيد كودكان حسين را كبـود نكردند, آرى اينها همه رنگ عوض كردن بود.
زمين كربـلا هم رنگ عوض كرد, خاكهاى تـفتـيده كربـلا در يك نيم روز, در خون نشست و سرخ شد.
در كربلا حتى آسمان هم نتوانست آبـى بـماند, وقتى سكينه مى رفت كه اشك يتـيمى بـريزد, آسمان سياه و تـاريك شد و اشك خون ريخت, شايد فرشته ها هم در آسمان سياه پوشيده بودند و در عزاى بـهترين فرزند بهترينها خون گريستند.
عجيب ترين دو رنگيها را در كربلا ((جون)) بـه نمايش گذاشت آنجا كه اين غلام سياه سر خود را بر دامان پسر فاطمه(عليهاالسـلام)مى بـيند و گوشـهايش اين دعـا را مى شـنود كه:
((خدايا رنگ او را سپيد و بـدنش را خوشبـو گردان.)) ناگهان همه ديدند كه رنگ چهره غلام, همرنگ قلبش شد, سفيد سفيد.
البته بعضى ها هم آمدند كربلا, ولى تغيير رنگشان بر خلاف آن غلام بود, آنها قلبشان همرنگ با چهره هايشان شد مثل حر, كه قلب سياهش مثل صورتش سپيد شد. كربلا چه جاى عجيبى است اتفاقهاى متضادش همه زيباست.
درد ناكترين تغييرها, رنگ كودكان بـود كه از ترس و تشنگى بـه زردى مى گراييد. مثـل آتـش, مثـل شعله هايى كه از خيمه ها زبـانه مى كشيد و اعلاميه پايان جنگ را صادر مى كرد.
اگر قرار بود آب هم رنگ داشته بـاشد, حتما در كربـلا رنگش عوض مى شد, نمى دانم چه رنگى پيدا مى كرد, شايد در عزاى گلوى تشنه على سياه مى شد, و يا از شرم لبـهاى عبـاس, سرخ, شايد هم از خـجـالت نرسيدن بـه خيمه اطفال تشنه آب شده و همينطور مانده بـاشد. فقط يك رنگ بود كه در آنجا تغيير نكرد و حرارت هاى كربـلا نتوانست آن را عـوض كند و آن رنگ خـدايى بـود, رنگى كه در تـمام صـحـنه هاى عاشورا تجلى كرد. رنگ على اصغر وقتى روى دست پدر ذبح مى شد, رنگ قاسم وقتى زير سم اسبها افتاده بود, رنگ على اكبر وقتى در ميان دشمن قطعه قطعه مى شد, رنگ دسـتـهاى قلم شده عبـاس, رنگ قتـلگاه حسين وقتى آخرين مناجات را مى گفت, رنگ سرهايى كه روى نيزه بود, رنگ صداى قرآن, رنگ ناله هاى زينب بر نعش برادر, رنگ بـوسه هايش بـر رگهاى بـريده, رنگ تل زينبـيه, رنگ اشك, رنگ گريه, رنگ زخم زنجيرهاى سجاد, رنگ بچه هاى يتيم, رنگ گوشهاى پاره رقيه, رنگ…

آرى, اينها همه رنگ خـدايى داشت و هرگز رنگ عوض نكرد چـرا كه بهترين رنگها رنگ خداست.

شهيد مدرس در سنگر مجلس
قسمت دوم
مهاجرين و مهاجمين

در دوره سوم شهيد مدرس علاوه بـر اين كه سمت يكى از مجـتـهدان طراز اول را دارا بـود بـه پاس شجاعت كم نظيرى كه از خود بـروز داد و جـامعه روحـانيت هم او را بـه عنوان فقيهى والامقام قبـول داشتـند از سوى مردم تـهران انتـخاب و وارد مجلس شد, رياست اين دوره را موتـمن الملك عـهده دار گـرديد و دو جـناح اعـتـدالى و دموكرات بر اين مجلس حاكم بودند, در اين دوره مستوفى الممالك(رئيس الوزرا)اسـتـعـفاكرد و مجـلس بـه اتـفاق آراء بـه مشيرالدوله راءى داد, وى نيز استـعفا كرد و بـار ديگر مسـتـوفى الممالك رئيس كابـينه شد. در زمان تشكيل مجلس مزبـور جنگ جهانى اول آغاز گرديد و آتـش آن بـه سـوى ايران شعله كشيد و در حـدود شمال غربى و جنوب ايران بين قواى متخاصم(آلمان, اتريش و عثمانى بـه عنوان متحدين از يك سو و انگليس و روس بـه عنوان متفقين از سوى ديگر)جـنگ درگرفت و اين در حـالى بـود كه از عمر مجـلس سوم يكسال هم نگذشته بـود, دولت وقت ايران در سـال 1333 هـ.ق رسـما بى طرفى ايران را اعلام كرد ولى متـفقين در هفتـم محرم 1334 هـ.ق بى طرفى ايران را ناديده انگاشته و مركز حكومت از سوى بـيگانگان مورد تهديد قرار گرفت. قواى روس به بـهانه درگيرى بـا عثمانيان در خاك ايران تا كرج پيش آمدند و هر لحظه بـيم آن مى رفت كه بـا تسخير مركز حكومت استقلال ايران از بين بـرود. احمد شاه مى خواست پـايتخت را تغيير دهد و تصور مى كرد بـا انتقال آن از تهران بـه شهرى دورتر مى توان در مقابـل پيشروى قواى روس فكرى كرد اما راى مدرس و تنى چند از افراد سياستمدار بر اين بود كه چون فاتح اين نبرد جهانى مشخص نمى باشد بايد با تدبـيرى دقيق وضع ايران را در صورت پـيروزى هر يك از طرفين درگير روشـن نمود و در عمل راه را بر پيشروى قواى بيگانه در خاك ايران بست. برنامه مدرس و يارانش اين بـود كه دو دولت تـشكيل شود, يكى مركزى كه بـرحـسب ظاهر از متفقين حمايت مى كند و ديگر دولتى در مهاجرت كه در وضع ظاهرى از متحدين حمايت مى نمايد. در صورت پـيروزى هريك از طرفين دولتى كه خود را حامى آنها نشان مى دهد روى كار مىآيد و دست بـيگانگان از تعدى به امور كشور كوتاه مى شود, اين راءى فكرى صواب به نظر آمد و نخست جمع متـشكل از 27نفر از وكلاى مجلس و تـعدادى از علماء و رجال سياسـى همراه بـا گروهى از مردم تـهران بـه سـوى قم عزيمت كردند و در اين شهر كميته دفاع ملى در بـرابـر تـجاوز روسها را تشكيل دادند بـلافاصله قواى روس در ربـاط كريم بـا نيروهاى مسلح مهاجرين درگير شد و آنان در برابـر مهاجمين تاب مقاومت نياورده و شكست خوردند و قم بـه اشغال قواى روسى درآمد, اعضاى كميته از قم راهى غرب كشور شد و به كرمانشـاه رسـيدند شـهيدمدرس نيز بـه اصفهان رفت تا قوايى فراهم آورد كه پس از چند روز تلاش بـه جايى نرسيد و بـه تنهايى عازم غرب گرديد و در كابـينه مهاجرت كه بـه رياست نظام السلطنه مافى در غيابـش شكل گرفتـه بـود سـمت وزارت عدليه و اوقاف را پذيرفت. با اجتماع مهاجرين در كرمانشاه روسها به اين ناحيه يورش بـردند و در نتيجه مدرس و همراهان بـه قلمرو دولت عثـمانى وارد شـدند. در آنجـا عثـمانى ها از دولت مهاجـرين استـقبـال خوبـى كردند و دولت مزبـور از طرف متـحدين بـه رسميت شناخـتـه شد. مدرس از آغاز ورود بـه خـاك اسـتـانبـول و مشاهده تشريفات سربازان ترك در استقبـال از رجال ايرانى فهميد كه دولت عثـمانى در پـى آن است كه در اين جنگ جهانى از قدرت ايرانى بـه نفع خود بهره بردارى كند.
سه روز پس از ورود هيات ايرانى به استانبـول سلطان محمد پنجم ـ پـادشاه عثـمانى ـ خـواهان ديدار بـا آيه الله مدرس بـه عنوان نماينده دولت مهاجر ايرانى شد. مدرس بـراى ملاقات بـا او در قصر سلطنتـى دلمه بـاغچـه سراى حضور يافت و پـس از انجـام تـشريفات معمولى ناگهان شروع به صحبت كردن نمود و گفت:
اصولا ما روحانيان در زمان حكومت استبداد ايران هم آزاد بوديم و من نيز در حكومت مشروطه هم بـه علت آن كه نماينده مجلس شوراى ايران بـودم در تـمام مراحـل آزاد صحـبـت مى كردم. در اينجـا هم بيانات خود را آزادانه اظهار مى كـنم. مـقـصـود از مـهاجـرت مـا ايرانيان بـه اين كشور اين اسـت كه اولا دولت عثـمانى الحـاق يك قسمتى از خاك آذربايجان را به خاك عثمانى موقوف نمايد ثانيا در موضوع صميميت بين برادران مسلمان ايرانى و ترك مذاكراتى به عمل آوريم. چون مدرس ملاقاتى رسمى با يونس حليم پاشا صدر اعظم وقت و طلعت پاشـا وزير كشـور وقت عثـمانى و ديگر وزرا داشـت روى زمين نشست كه تمام وزيران به احتـرامش صندلى ها را تـرك نمودند و مثل او بر زمين قرار گرفتند صدر اعظم دستور داد براى مدرس چاى عجمى بياورند و چون اين جمله بوى تحقير مى داد مدرس به مترجم خود گفت چون ما ايرانيان داراى نوابغ و مشاهيرى بوده ايم كه بـه زبـان و تمدن عرب و اسلام خدمت كرده اند سزاوار نيست تحقير شويم و به جاى لفظ عجم كلمه ايرانى را انتخاب فرمائيد. چون اين عبارات به صدر اعظم با زبان تركى توسط مترجم منتقل شد صدر اعظم اظهار نمود كه خوب است لبـاس سربـازان ايرانى و تركى يكسان شود. مدرس در حالى كه لبخندى بـر زبـان داشت در پاسخ گفت: چقدر خوب بـود صدر اعظم مى فرمودند بـه جـاى آن كه لبـاس سـربـازان يك شكل شود بـرادران ايرانى و تـرك يكدل شـوند زيرا امكان دارد از حـيث لبـاس همرنگ شويم ولى دلمان يكى نباشد.

ستيز با استعمار
بـعد از فرو نشستـن آتـش جنگ بـين الملل اول جمعى از مهاجران ايرانى عازم اروپا شدند ولى مدرس و تنى چند از همراهان بـه سوى تـهران عزيمت نمودند اما مجـلس هم چـنان تـعطيل بـود تـنها بـه درخواست كابينه هاى وقت يكى دوبـار مجلس عالى مشورتـى متـشكل از وكلاى سه دوره قبـل تشكيل شد كه مدرس هم در بـين آنان بـود و در بـاره بـرخى از مسايل كشورى از جمله نظامنامه انتخابـات بـحث و بـررسى كردند. در ايام فترت و تعطيلى مجلس مدرس تدريس در مدرسه سپهسالار را از سر گرفت و چون نيابـت توليت آن را بـه عهده داشت برنامه آموزشى جديد و مستمرى بـراى آن بـرقرار كرد و شاگردان و استادان و موقوفات آن را سامان داد. در اين ايام, صهام السلطنه نخست وزير بود و كابينه اش به دليل ضعف و ناتوانى نارضايتى عموم طبـقات را فراهم آورده و خصوصا امنيت كشور را بـر هم زده و دست زور مداران و راهزنان را بـازگذاشته بـود, فرياد اعتراض مسلمين بلند شد و مدرس نيز با آنان هم صدا گرديد و همراه جمعى از علما در شوال سال 1336 ه.ق عليه اين كابينه بـه مخالفت بـرخاست و در حرم حضرت عبدالعظيم تحصن اختيار نمود, اين مبارزه كه توسط مدرس رهبرى مى شد منجر به سقوط كابينه صهام السلطنه گشت و در 29 شوال همان سـال كابـينه وثـوق الدوله روى كار آمد. حـدود دو سـال از انقلاب بلشويكى روسيه مى گذشت و انگلستان در غيبـت رقيب ديرينه اش يكه تاز ميدان گرديد. از اين رو خواست بـا اوضاع مساعدى كه پيش آمده, بنيان نفوذ خود را در ايران محكم نموده و آن را بـه صورت نيمه مستـعمره درآورد بـدين منظور در 12 ذيقعده سـال 1337 هـ.ق قرار داد نهم اوت 1919 م را سرپـرسى كاكس انگليسى(وزير مخـتـار انگليس)بـا وثوق الدوله(نخست وزير وقت)منعقد ساخت كه مطابـق آن تـمامى امور مالى و نظامى ايران در اخـتـيار انگـليسـى ها قـرار مى گرفت به علاوه ترتـيبـى داده شده بـود تـا بـا حضور مستـشاران بـريتـانيايى در ادارات دولتـى امور كشور بـه آنان واگذار شود. شهيد مدرس كه به شدت مراقب اوضاع بود اين قرار داد را به منزله تحكيم مواضع ابرقدرت ها و مضاعف گشتن رنج امت ايران تلقى نمود و با آگاهى از خبر انعقاد آن بـا شور و هيجان وافرى پاى در ميدان ستيز بـا استعمار نهاد و چنان تحركى در مردم ايجاد كرد كه سقوط كابـينه وثوق الدوله را بـه همراه داشت و پـيرو آن دولت انگليس مجبور شد از اين توطئه دست بردارد. مدرس در اين مبارزه بـا اين كه حريفش از استعمارگران با سابقه و ورزيده بود غلبه يافت و به جهانيان ثابـت كرد كه اگر مردانى متـدين و پـاكدل وشجـاع وجـود داشته باشند هيچ قدرتى نمى تواند آنان رااستثمار كند.
پـس از بـركنارى وثوق الدوله و خارج شدن وى از ايران در شوال سـال 1338 هـ.ق مشـيرالدوله مامور تـشـكيل كابـينه گرديد كه در اوايل سال بعد(1339 هـ.ق)استعفا كرد.
در سال 1329 ه.ش كه نهضت هاى آزادى بخش بـا الهام از بـاورهاى دينى توسعه مى يافت, حيله گران انگليسى كه قدرت مبـارزه و ميزان نفوذ علماى متعهد شيعه را بـه طور عينى مشاهده كردند و دانستند اين نيروى عظيم بـا حـمايت مردمان مسلمان منافع آنان را تـهديد مى كند تصميم گرفتند نظامى را سامان دهند تـا بـراى مبـارزه بـا روحـانيت و بـاورهاى دينى بـه كار گرفتـه شود و حـاكميت و سلطه انگلستان نيز از اين طريق در ايران حفظ گردد بـنابـراين كودتاى سـوم اسـفـند 1299 هـ.ش را طرح ريزى نمودند كه نامزد اين حـركت ننگين از طرف استعمار انگلستان سيد ضياءالدين طبـاطبـايى بـود.
اين فرد روزنامه نگار بـر حـسب مدارك معتـبـر و اسناد موثـق از حاميان قرار داد وثوق الدوله بود و با انگلستان همكارى مخفيانه داشت. مدرس اين كودتـا را طى نطقى بـر خلاف مجلس, قانون اساسى و موازين شرعى اعلام كرد و به همين دليل در لحظات اول توقيف گرديد و در شهر قزوين زندانى شد.
اين كابـينه سياه نيز بـيش از سه ماه دوام نياورد و سيد ضياء كه كوشيد در مقام رئيس الوزراء مردم را موافق خـود گرداند و از حساسيت آنان به قواى بيگانه خصوصا بريتانيا بـكاهد كارى از پيش نبرد و فرمان شـاه در عزلش ضادر گشـت و گروهى قزاق بـه خـانه اش رفته او را مسلحانه بدرقه كرده و از ايران تبعيد نمودند و مدرس و يارانش از زندان آزاد شدند.
گرچه مجلس سوم پس از سه سال فترت در روز يكشنبه 17 محرم 1333 افتتاح و با سرايت آثار جنگ جهانى به ايران در روز پنج شنبه 25 ذى حـجـه همان سـال پـايان گرفـت, بـه رغـم كـوتـاهى دوران آن, ناپايدارى دولت ها و تـشنجات شديد سياسى, اجتـماعى و اقتـصادى و نيز اشتـغالات مدرس از جمله امر تـدريس و شركت در جلسات تـهيه و تنظيم قانون مجازات, نامبـرده در بـحث لايحه ها و قوانين طرح شده در مجـلس حـضور فعال داشتـه و در دفاع از موازين شرعى, قانونى, سرزمين ايران و حـقوق مردم حـضور فعال داشتـه است. مدرس در اين دوره نيز با تفرقه و تجزيه قواى ملت مخالفت خود را اعلام نمود و نمايندگان را به مسايل اساسى جامعه و اجتـناب از پـرداختـن بـه امور فرعى و جزئى تـوجه داد و در اين راه از هيچ كوششى فروگذار ننموده است. مستـشار آمريكايى در امور مالى لايحـه قانونى معروف به 23 جوزا را براى خزانه دارى كل نوشت, دولت پس از تاييد لايحه مزبور آن رابه مجلس فرستاد و در همان روز (در سال 1329 هـ.ق)به تصويب رسيد. بـراساس اين لايحه اختيارات وسيعى بـه وى داده شد و او حـاكم بـلامنازع در امور مالى ايران گرديد. اين قانون سـال ها عامل خوارى مردم ايران بود و سرمايه هاى ملى را بـه هدر مى داد و مالياتهاى ظالمانه اى را بر مردم محروم و فقير تحميل مى كرد شهيد مدرس ضمن نطق هاى خود در مجلس به ستيز با اين قانون پرداخت و در جلسه 25 پـنج شنبـه هفتم جمادى الثانى 1333 هـ.ق در مخالفت بـا اين حركت گفت:
((در دوره سابـقه يك قانونى از مجلس گذشت اسمش قانون 23 جوزا بود و بدبـختانه از روزى كه از مادر متولد شد اسبـاب زحمت شد و زحماتـى كه در اين دو سه سال بـه واسطه اين قانون وارد شد چيزى نيست كه محتاج به ذكر وتوضيح و بيان باشد وبـعد از تاءمل معلوم شد منشاء اين زحمات اين بـود كه سه كار(تشخيص آن چيزى كه بـايد از مردم بـگيرد, وصول آن و نيز خرج كردنش, اختـيارش بـه دست يك نفر بـود)در يك مورد جمع شد كه واقعا اگر آن سه كار بـه دست يك نفر صالح ترين اشـخـاص هم بـاشـد اين زحـمات تـوليد مى شـود…))

طغيان تباهى
انتـخابـات دوره چهارم مجلس در دوران زمامدارى وثـوق الدوله, عاقد قرارداد استـعمارى 1919 م, انجـام گرفت و دولت وى در ورود گروه قابل تـوجـهى از نمايندگان بـه مجـلس نقش اساسى ايفا كرده بودند, اين نمايندگان موظف بـه تصويب قرار داد مذكور بـودند كه به دليل مبارزات مستمر مدرس و گروهى از رجال صالح و حمايت مردم دولت وثوق الدوله سقوط كرد, در دولت مشيرالدوله و دولت سپـهدار اعظم سياست خارجى مانع از افتتـاح مجلس گشت تـا در غياب آن بـا كودتاى سوم اسفند 1299 مواد قرارداد ياد شده را عملى سازند. پس از تثبيت رضاخان در قدرت و كنار رفتن سيد ضياءالدين طباطبايى و روى كارآمدن احمد قوام السلطنه مجلس چهارم پـس از شش سال فتـرت در تـاريخ 15 شـوال 1339هـ.ق(تـير 1300 هـ.ش)بـا نطق احـمدشـاه افتتاح گرديد. ورود مدرس بـه اين دوره مجلس مرهون تـحولات سياسى منجر بـه سقوط وثوق الدوله و پاره اى از حوادث ديگر بـود در غير اين صورت برنامه ها را بـه گونه اى تـدارك ديده بـودند تـا بـراى نمايندگان راستـين و اهل تـعهد و درك, امكان حضور در اين مجـلس فراهم نباشد. مدرس در اين دوره بـسيار فعال بـود و در 199 جلسه از 294 جلسه مجلس بـه اظهار نظر, راى و ارائه پـيشنهاد و ايراد سخن پـرداخت و در آغاز كار اين مجلس بـا تـوجه بـه وقوع حادثـه كودتـا و عواقب منفى آن خـود را موظف ديد كه جـبـهه اى وسـيع در بـرابـر عوامل اين حادثـه نفرت انگيز پـديد آورد. در مجلس چهارم مدرس كه مدافع سلامت انتخابـات و حضور نمايندگان واقعى شهروندان بود با اعتبار نامه هاى نمايندگان بدون موكل به مخالفت پرداخت و دلايل آن را اظهار نمود. او در مخالفت بـا چنين افرادى كه اصل و منشا انتخابشان اصرار و اجبار وثوق الدوله بوده شيوه اى منطقى و روش كاملا اصولى را پيش گرفت و ضمن آن كه چنين كسانى را نماينده راستـين مردم نمى دانست متـوجـه بـود كه عناصر مذكور در بـرابـر كارهاى خلاف قانون و رفتـارهاى ضد استـقلال حـاكمان قدرت, مقاومت ندارند.
از حوادث اسف بارى كه با مجلس چهارم مصادف بـود طغيان رضاخان در مقام وزارت جنگ است نخستـين مقاومت در بـرابـر وى وقتـى شكل گرفت كه حـسين خان صبـا مدير روزنامه ستـاره ايران را بـه دليل انتشار مقاله اى عليه كودتاى 1299هـ.ش دستگير كرد و آن گاه شخصا به ضرب و شتم او پرداخت, بـا انتشار اين خبـر گروهى از روزنامه نگاران با حمايت مدرس در مجلس متحصن شدند. رضا خان براى مقابله با اين حركت بين افراد تحصن كننده اختلاف افكند. از آنجا كه اين فرد خودخواه مى خـواست آرامش ايران را بـرهم زند و راه را بـراى نفوذ استعمار در ايران اسلامى هموار كند و بـا چهره اى آراستـه و وطن پرست به سوى مقاصد باطلى گام برمى داشت از دوره چهارم مجلس مبـارزات سياسى مدرس شكل ديگرى بـه خـود گرفت و بـدون آن كه از تشكيلات نظامى و تهديدهاى رضا خان هراسى به دل راه دهد با تمامى قوا و قدرت معـنوى مبـارزه بـا اين چـهره منفور را آغاز كرد در جـلسـه 148 پـنج شنبـه دوازدهم مهر 1301(13صفر 1341 هـ. ق)مدرس نطقى عليه رضا خان بيان كرد و در بـخشى از آن گفت: ((… امنيت در مملكت است, منتهى به دست كسى است كه اغلب ماها از او خوشوقت نيستـيم(آقايان)چـرا در پـس پـرده حـرف مى زنيد مگر شما ضعف نفس داريد؟ چرا حـرف نمـى زنيد و دل خـودتـان را مـى لـرزانيد؟ مـگـر مى ترسيدم آقايان اين مجلس, مجلسى است كه سالار الدوله و محمدعلى ميرزا را كه با سى هزار قشون تا پشت دروازه تهران آمد بـا قدرت خودش دفع كرد و نتـرسيد. ما كه از رضاخان تـرسى نداريم چرا حرف خودمان را در پرده بـگوئيم… ما كه قدرت داريم سلطنت را تغيير بـدهيم, قدرت داريم رئيس الوزرا را عـزل كنيم, رضـا خـان را هم تغيير مى دهيم, كارى ندارد. وقتى تصميم بگيريم و بـنا شود همچون قطعـه قطعـه اش مى كنيم كه كانه از مادر متـولد نشـده بـاشـد…)) آرى در آن دوره ظلمانى كـه اسـتـبـداد رضـاخـانى از يك سـو و استعمار كهنه از سوى ديگر حلقوم هر آزاده آزادىطلبى را به سختى مى فشرد مدرس بـا فرياد رعدآساى خـود كه رنگ از رخـسار مرعوبـان رضاخانى در داخل مجلس و زورگويان در خارج مجلس مى زدود بـه مجلس چهارم رنگ و اعتبار بـخشيد و در اين راه موفقيت هاى شايان توجهى را كسب نمود او بـا گردن افراشتـه كه ناشى از ايمان واقعيش بـه قدرت لايزال الهى بود نمايندگان خود باخته مجلس را جان بـخشيد و آنان را به توانايى هايى كه از خود دارند توجه داد.
شهيد مدرس حتى وقتى تشخيص داد مستـوفى الممالك در مقام رياست وزرايى نمى تواند در مقابـل تمايلات طغيانگرانه سردار سپه مقاومت نمايد به مخـالفت بـا رياست او در دولت پـرداخـت و گفت او چـون شمشير جواهر نشان است كه بايد در روزهاى بزم و ايام صلح به كمر بست ولى اين روزها كشور به شمشير فولادى نياز دارد.

ديانت, فرهنگ و جامعه
مدرس اعتقاد داشت كه مال عموم بايد خرج عموم شود. و مفت خورى از بيت المال ممنوع گردد, پول در قبـال انجام كار پرداخت شود و هر كس بـراى كشور كار مى كند از بـيت المال سـهم بـبـرد البـتـه محرومان و افراد مستمند حساب ديگرى دارند. در اين زمينه نطق او درخـصوص بـرنامه دوم قوام السلطنه در دوره چـهارم مجـلس گويا و آموزنده است او با بيان اين مطلب كه اجراى قانون بـر دوام دولت تقدم دارد مى گويد: من با مسئله حذف و تقليل مخارج موافق هستم و از روى فلسـفه هم هسـت مذهب من همين طور مى گويد كه مال عموم را نبايد به كسى بدهند كه براى عموم كار نمى كند… البته هر كس كه ايران خواه باشد… بايد مال عموم را خرج مصارف عمومى بـكند…
من كه مى گويم هر كس كار نكند نبايد به او پول داد صحيح است اما يك شرط دارد و آن اين است كه خود من مفت نخورم(اى ناگرفته پـند مده پند ديگـران). اين بـخـش از سـخـنان مـدرس طولانى, آمـوزنده ارزشمند و بـسيار حكيمانه است و نكات مهمى در آن نهفتـه است كه مى تواند براى مسوولان كشور مفيد باشد مدرس بـر اين بـاور است كه كسانى كه اموال بيت المال را بخورند و در جاى خودش خرج نكنند و به طور غير قانونى در اموال عمومى تصرف كنند و يا حقوق عمومى و ماليات موظف خود را نپردازند بايد مجازات شوند.
در جلسه 31 مدرس پس از ذكر برخورد على بن ابى طالب(ع)بـا يكى از امناى ماليه توابع فارس كه اموال بيت المال را تلف كرده و فرار نموده بود و امام دستور بـه تخريب خانه شخص مذكور را داد, گفت: اين مجازات براى كسى است كه امين اموال مردم بـاشد و آن مال را بخورد اشخاصى كه بقايا دارند و از اداى ماليات استنكاف مى ورزند خائنين ملت و وطن فروشان غيرمستقيم مملكت هستند اگر ماليات خود را مى دادند رفع حوائج دولت مى شد و دولت مجبور به استقراض خارجى نمى شد…))
مدرس در جـلسه 33 بـه پـيوستـگى و عدم انفكاك تـمدن, فرهنگ و ديانت اشاره كرد و از دلايل نابـسامانى در جـوامع اسلامى را همين بريدگى ديانت از فرهنگ گذشته و حال اجتماعات دانست. او صحبت از مدارس قديم و جديد را نوعى تقسيم بـندى دانست كه بـوى تـفرقه و تـجـزيه ملت را مى دهد وى مى گويد: مقصود اين است كه تـمام مدارس يكى است و هيچ فرق نمى كند… در مملكت ايران قريب صد مدرسه بـا چندين كرور مخـارج ساخـتـه شده و قريب صد كرور موقوفات دارد كه سالى دوكرور عايدات آنهاست, آنها را بـاير انداخته اند كه عتيقه است. مگر ما داراى دو مسلكيم مگر مى خواهيم بـه دو شكل مملكت را اداره كنيم… همه بايد به ممالك اسلامى عشق داشته بـاشيم كه هم علوم دينى را تـرقى دهيم و هم علومى كه محل احتـياج روز است.))
در جـلسه 33 سى ام مهر 1300 مجـلس چـهارم مدرس بـر اين حـقيقت تـاءكيد نمود كه ماهيت مسايل حقوقى و جـزايى اسلامى است و امكان ندارد ذره اى از آن كم و يا زياد شود اما در نحوه اجراى آن بايد مقتضيات عصر و تـجربـه هاى جوامع را بـه كار گرفت سپـس پـيشنهاد مى كند تـا نظرات متـفاوت در كميسيون عدليه مجلس مركزيت يابـد و اشخاص خبـره و بـصير در امر قضا در اين كميسيون حاضر شوند و در ادامه شرايط قاضى را اين گونه تـوضيح مى دهد: ((قاضى بـايد عالم به حقوق مملكت و مجتهد باشد. قانون ادارى را هم بـداند. آشنايى به وضع دنيا داشـتـه بـاشـد. ولى جـاهل كه شـد نمى تـواند قضاوت كند…)) در جلسه 72, ششم اسفند 1300 هـ.ش از استقلال قاضى دفاع كرد و شرايط احراز آن را علم و عمل او دانست .
در جلسه 83, تـاريخ نهم فروردين 1301 هـ.ش مدرس نمايندگان را به آفات اختـلافات لفظى و تـجزيه نيروى ملت هشدار داد و از آنان خواست در عوض در نظر گرفتـن منافع گروه و دستـه, حزب و صنف خود در فكر تمام مملكت بـاشند, در همين جلسه مدرس تـاءكيد كرد دولت بـايد بـراى آسايش مردم از ستم مامورين و متنفذين محلى جلوگيرى كند زيرا در آن زمان نه نهادهاى حقوقى شهروندان وجود داشت و نه آن كه مردم امنيت جانى, مالى, آبرويى و اجتـماعى داشتـند, سپـس خاطرنشان ساخت: ((بـنده تصديق دارم كه امروز مردم چندان آسودگى ندارند و يك قسمت بزرگش از دست مامورين جزء دولت است بلا استثنا چه فقير و رعيت و كاسب و تاجر از دست آنها در صدمه هستند بـايد قسـمى كنيم كه از اين صدمات راحـت بـاشند. يك قسـمت هم از دسـت بـزرگان محـلى است و مردمانى كه در حـوزه آنان واقعند در زحـمت هستند. دولت بايد با تمام قواى خودش جلوگيرى كند كه قوى صدمه اش بـه ضـعيف نرسـد اگر ما بـخـواهيم بـه موكلين خـود خـدمت كنيم. بـنده عـرض مى كـنم كـه موكـلـين من تـمام اهالـى ايران اسـت, بلااستثناء و بايد صلاح بينى براى تمام آنها بكنيم پس دولت بـايد قسمى كـند كـه راحـتـى از بـراى تـمام مردم فـراهم كـند.)) اين موضع گيرى مدرس واقعا بـسيار جالب و تـحسين بـرانگيز است چرا كه خود را محدود به دفاع از جماعتـى خاص بـا تـفكرى ويژه نمى كند و گويا قالب هاى تنگ نظرى و چهار چوب هاى محدودكننده ذهنى را در هم شكسته و در مسير حركت بـه سوى خوبـى و سعادت مى خواهد تمام مردم در آرامش و آسايش باشند.
در جلسه 88 تاريخ 21 فروردين 1301 از جوسازى برخى جرايد عليه نمايندگانى كه مى خواهند از وزيرى تفحص و تحقيق يا سوال بـه عمل آورند بـه شـدت انتـقاد نموده و تـصـريح مى كند اين حـركت جـرئت نمايندگان را از بين مى برد: ((يك وكيلى در يك موضوعى سوال كرده است و نسبت به آن سوال در جرائد چيزى نوشته بـودند كه اين مطلب سـبـب مى شـد كه هيچ وكيلى نتـواند از وزيرى در يك موضوعى سـوال كند.))
سپس خطاب بـه جو سازان و تهديد كنندگان آزادى نمايندگان مجلس گفت: بـايد متـنبـه شـوند كه بـعد از اين, اين گونه صحـبـت ها و اقدامات نشود.
مدرس با خاطراتى كه از دوران فترت و نبـود مجلس و حوادث منفى آن ايام داشت با بصيرتى خاص آينده كشور را تاريك مى ديد و بـراى جلوگيرى از رخدادهاى ناراحت كننده حضور و نظارت مجلس متـشكل از منتخبين ملت را لازم مى دانست. در جلسه 252 مورخ 15 فروردين 1302 ه.ش از تاخير اعلان انتخابـات دوره پنجم بـا توجه بـه ديكتاتورى رو به افزايش رضا خان ـ وزير جنگ ـ اظهار نگرانى كرد و در جلسه 294 تاريخ 31 خـرداد 1302(آخـرين جـلسه دوره چـهارم)طى نطقى كه آخرين بـيان مدرس در اين دوره بـود پس از اشاره بـه حوادث دوره فترت و انتخابـات دوره چهارم كه مورد رضايت ملت نبـود و گذر از سياست يك طرف بـه سياست مستـقل از مشيرالدوله ـ رئيس الوزراء ـ درخواست كرد بـى طرفى در انتخابـات و سياست خارجى را رعايت و در افتتاح دوره پـنجم مجلس تـسريع كند و در پـايان اظهار اميدوارى نمود كه ايام فترت ميان مجلس چهارم و پنجم به زودى خاتمه يابد. اصولا مجلس چهارم در پايان عمر خود نخست وزيرى را از آن جهت بـه مشيرالدوله سپـرد تـا كار انتـخـابـات را بـه انجـام بـرسـاند. مجلس دوره چهارم با وجود آن كه قوانين مفيدى وضع كرد و خدمات بـرجسته اى انجام داد در درياى كشمكش هاى لفظى غرق گشت و از لحاظ يك خط مشى اقتصادى روشن ناتوان ماند. در واقع بزرگترين نقص اين دوره عدم تجانس فكرى نمايندگان و نداشتن وحدت نظر در بـين آنان بود. تـلاش هاى شـهيد مـدرس وعـده اى از حـامـيانش گـر چـه از اين آشفتگى ها به نحو قابـل ملاحظه اى كاست ولى آنها را از بـين نبـرد چرا كه برخى گرايش هاى حزبى و حركات افراطى و رفتارهاى مستبدانه مانع از آن بـود كه انديشه هاى خـردمندانه مدرس كه مصالح اسلام و مسلمين را در نظر داشت مورد استـفاده قرار گيرد و اصول فكرى او را چون چراغى فرا راه خويش نهند. از عوارض سوء چنين تفرقه اى كه بر جـو مجـلس حاكم بـود رشد سرطانى رضاخان مى بـاشد. جـنگ داخلى نمايندگان, قدرت خطرناك وى را افزايش داده حتى گروهى از وكلا به جاى جلوگيرى از حركات غيرقانونى وى به حمايتش بـرخاسته و او هم در سايه اين پشتيبانى ها نفوذ خود را افزايش داد و چون ابر تيره و تـارى آسمان ايران را قيرگون نمود و اختـناق را بـر فضاى اين كشور حاكم ساخت. والسلام

غدير ولايت و غدير انقلاب

استاد سيد محمد جواد مهرى

فروردين امسال شكوفه بـاران است: از سويى بـهار است و طبـيعت زيبا و زمين سبز و عطر گل ياس و ياسمن شكفته شده كه بوى بهاران را معطر و دلنواز كرده است, و از سـويى ديگر ششم فروردين مصادف است با عيد سعيد غدير, شريفتـرين و فرخنده تـرين عيد اسلام ـ عيد ولايت و عيد تشيع ـ و چه تـصادف مبـاركى است كه عيد غدير همزمان شده است بـا عيد ملى و اسلامى دوازده فروردين, روز جمهورى اسلامى كه يك بـار ديگر پس از هزار و چهار صد و اندى سال, عيد غدير در ايران تكرار شد و دوباره مردم ايران يك نوا و يك صدا بـا شور و شوق به ولايت ((آرى)) گفتند و دعوت الهى را براى تفويض امور بـه اميرالمومنين عليه السـلام لبـيك گفتـند. ملت ايران اگر آن روز در حجه الوداع نبودند كه با على بيعت كنند, امروز بـا گفتن ((آرى)) به جمهورى اسلامى, قطعا ((آرى)) به ولايت گفتند و با على عليه السلام مجددا بيعت كردند.
روز نوميدى دشمنان
در روز عيد غدير آيه اى نازل شد كه عظمت غدير را بـرملا ساخت و گويى همان آيه در 12 فروردين 58 محـقق شد. چـه مطابـقت عجـيب و شگفت انگيزى. در آن روز كه پيامبـر, آخرين و مهمترين بـخش رسالت را تبـليغ كرد وبـه دستور خداوند ولايت على(ع)را اعلام نمود و از مردم خـواست كه بـا آن حـضرت بـيعت كنند و در آن روز فرخـنده و خجسته خداوند دين را كامل و نعمتش را بـر مردم اتمام نمود, اين آيه پس از تمام شدن برنامه بـاشكوه غدير نازل شد. ((اءليوم يئس الذين كفروا من دينكم فلاتـخشوهم واخشون اليوم اءكملت لكم دينكم و اتممت عليكم نعمتـى و رضيت لكم الاسـلام دينا)) .(سـوره مائده, آيه3
امروز كافران از(نابود شدن)دين شما ماءيوس و نوميد شدند. پس, از آن كافران نترسيد و تنها از مخالفت با من هراس داشته باشيد. امروز دين شما را كامل كردم و نعمتم را بر شما به اتمام رساندم و اسلام را به عنوان آئين براى شما برگزيدم.
بيشتر مفسرين شيعه بر اين باورند كه مقصود از ((اليوم)) همان روز 18 ذىالحجـه سال دهم هجـرى است كه در جـايى بـه نام ((غدير خم)) رسول اكرم(ص)با ماءموريت از سوى پروردگارش, على عليه السلام را بـه عنوان جانشين و خليفه خود نصب و تـعيين نمود و از تـمام مردم خـواسـت كه از او پـيروى كنند و بـا او بـيعت نمايند و در پـايان بـراى آن حـضرت دعا كرد كه اين دعا نيز بـسـيار جـالب و سرنوشت سـاز اسـت و اصلا تـمام مطالب و انگيزه هاى واقعى غدير در اين دعا نهفتـه است: ((اللهم وال من والاه و عاد من عاداه وانصر من نصره واخذل من خذله.)) بـارالها! هر كه ولايتش را بـپذيرد او را دوست بدار و هر كه با او دشمنى كند او را دشمن بـدار, هر كه ياريش كند او را يارى بـخش و هر كه از او دورى جويد و ولايتش را نپـذيرد او را ذليل و خوار گردان. چرا خداوند مى فرمايد: در اين روز كافران ماءيوس شدند؟ كفار چـنين مى پـنداشتـند كه بـا رحـلت پيامبر, دين از بـين مى رود و اسلام نابـود مى گردد, زيرا پيامبـر فرزندى نداشته كه بـه خيال خام آنان جانشينى او را بـپـذيرد چه مى پـنداشتند كه پـيامبـرى نيز مانند شاهنشاهى است; لذا اميدوار بودند كه با وفات رسول خدا, پرچم رسالتش بـر زمين بـماند و كسى نباشد كه اين پرچم را برافرازد و بـدينسان بـا رحلت او, حكومتش برچيده مى شود و نامش از بين مى رود!
آنها خيال مى كردند كه پـيامبـر نيز مانند حـاكمان و سلطه گران چند صبـاحى حكومت كرده و اكنون كسى را ندارد كه جـايگزينش شود, پس بى گمان خطش و برنامه اش و آئينش بـا مرگش محو و نابـود خواهد شد! زهى خيال واهى و انديشه غلط!
بنابـراين, آنچه مى توانست آن انديشه غلط را بـراندازد و اميد دشمنان دين را مبدل به ياءس سازد, اين بود كه رسول الله(ص)براى خود جـانشينى تـعيين نمايد كه پـس از آن حضرت, عهده دار حكومت و ولايت بر مردم باشد و چنان كه عرض كرديم, چون پيامبر پسرى نداشت كه ـ طبـق سنتهاى حاكمان مستبـد و سلطه گر ـ جاى او را پس از وى پر كند, كفار اميدوار بـودند كه بـا مرگ صاحب رسالت, آئينش نيز دفن مى شود, زيرا رسالت پيامبر را با ديده هاى مادى مى ديدند و از معنويات و ماوراء الطبيعه اطلاعى نداشتـند و هرگز نمى تـوانستـند درك كنند كه نيروى پيامبـر بـرگرفته از نيروى لايزال الهى است و خداوند مشيتش اقتضا كرده كه اين دين مبين براى هميشه پابـرجا و استوار بـماند و آن را بـر تمام اديان و آئين ها بـرترى و غلبـه بـخشد و جـز آن, هيچ دينى در روى كره زمين حكمفرما نبـاشد. ((و يكون الدين كله لله)) و لذا خداوند در اين آيه مباركه اشاره به نااميدى و ياءس كافران مى كند زيرا بـا نصب على بـه ولايت و خلافت بلافصل رسول الله, تمام آرزوهاى ديرينه شان بر باد رفت و خواب هاى رنگينشان مبدل بـه كابـوسهاى وحشتناك گرديد و خداوند دين را از حالت حدوث و زوال پـذير بـودن بـه حالت دوام و بـقا بـرگرداند و بـدينسان نعمت دين بـه اتـمام رسيد و رسالت پـيامبـر كامل گشت.
خداوند براى اين كه رسالت پيامبـر را جاودانه سازد و نعمت را بر مردم تـمام كند, بـه آن حضرت دستـور داد كه آخرين پـيغام را بى محابا به مردم برساند و نتيجه رسالتش را ابلاغ كند.
پـنج سـاعت از روز 18 ذى حـجـه از سـال حـجـه الوداع(سـال دهم هجرى)گذشتـه بـود كه در منطقه اى نزديك مكه بـه نام غديرخم و در حين بازگشت پيامبر از آخرين حج خود, جبـرئيل امين نازل شد وبـه حـضرت عرض كرد: ((يا محـمد ان الله يقروك السـلام و يقول لك: يا اءيها الرسول بـلغ ما انزل اليك من ربـك و ان لم تفعل فما بـلغت رسـالتـه والله يعـصـمك من الناس)) اى محـمد! پـروردگارت سـلامت مى رساند و مى فرمايد: اى رسـول ما, آنچـه از پـروردگارت بـه تـو رسيده به مردم ابلاغ كن و اگر اين كار را نكردى رسالتش را ابـلاغ نكردى و همانا خداوند تو را از كيد و مكر مردم نجات خواهد داد.
اين پـيغام شديداللحـن دليل اين است كه رسالت پـيامبـر تـمام نمى شود جز با نتيجه گيرى از آن همه زحمات طاقت فرساى آن حضرت در ساليان دعوت و رنج.
راستـى چـقدر شبـاهت دارد, نتـيجـه گيرى آن همه خونهايى كه در ايران اسلامى ريخـتـه شـد و آن همه تـلاشـهاى طاقت فرسـاى امام و پيروان بـاوفا و فداكارش كه اگر آن ايثارها بـدون نتيجه مى ماند در حـقيقت, انقلاب از بـين مى رفت و تـمام تـلاش ها و سـعى ها ناكام مى ماند, چـرا كـه مـلـت ايران آن همـه خـون دادند, جـان دادند, فداكارى كردند و ايثار نمودند تا ولايت را در ايران تثبيت كنند.
هدف غـايى و اصـلى آن همه رنج ها و محـنت هاى فراوان امام و امت, رسيدن به حكومت اسلامى بـود كه در روز خجسته و پيروز 12 فروردين محقق گشت. در آن روز تمام مردم پاى صندوق هاى راءى رفتند كه بـه على(ع)راءى مثبت دهند, به پاى صندوق هاى راءى رفتند كه به حكومت خودكامان و عمال اجانب ((نه)) بگويند و بـه حكومت خدا ((آرى!))
مردم يك پارچه و با يك آهنگ به صندوق هاى راءى سرازير شدند كه يك صدا فرياد بـرآورند: ما خواهان نظام اسلامى هستيم. ما جمهورى اسلامى مى خواهيم نه جمهورى دموكراتيك و نه جمهورىهاى ديگر. مردم خـواهان نظامى بـودند كه عدالت اسلامى را در كشور محـقق سازد نه اينكه كالاهاى بـيگانه بـه راحتى پـيدا شود. مردم خواهان قطع يد استـثمارگران از ايران بـودند نه اين كه دوبـاره دست بـيعت بـا امريكاى جنايتكار با آن همه آلودگى ها و پليدىها بدهند و دگربار حكومت شاه را زنده كنند!
اى ملت بزرگ و سرافراز! به هوش باشيد كه خداى ناكرده برخى از روى نادانى يا از روى عـمد, مى خـواهند نظام سـابـق را در ايران تجديد كنند ولى با اسم اسلامى! يعنى تنها نام جمهورى اسلامى باشد و از حقايق اسلام خبرى نباشد. البته ملت خمينى كاملا بيدار است و هرگاه احساس خطر كند, بـه سوى اسلام روى مىآورد و بـه آغوش قرآن پناه مى برد و رهبر انقلاب كاملا هشيار است و هرگاه خطرى را متوجه اسلام و كشور ببيند فورا زنگ خطر را به صدا درمىآورد و اميد است كه مسوولان نظام نيز در راسـتـاى خـط امام گام گذارند و متـوجـه نقشه هاى خطرناك دشـمنان بـاشـند كه پـس از نوميدى و ياءس آنان, دوباره اميدوار نشوند.
بـه هر حـال همانگونه كه عـيد غـدير يوم الله اسـت قطعـا روز جـمهورى اسلامى نيز يوم الله است و همانگونه كه لازم است غدير را نگه داريم, بـايد يوم الله دوازده فـروردين را نيز نگـه داريم.
زنده نگه داشتن غدير به اين است كه مردم قدر غدير را بشناسند و چنان كه مسلمانان متعهد صدر اسلام, تا آخرين نفس از غدير دفاع كردند و در راه احياى آن, جان دادند كه مى تـوان گفت اولين شهيد ولايت, مقدس ترين انسان روى زمين پس از پـيامبـر و على يعنى حضرت زهراى اطهر سلام الله عليها است, همچنان بايد ملت ايران از غدير انقلاب تا پاى جان محافظت كنند و آن را زنده و جاويد نگه دارند.
زنده نگه داشتن غدير انقلاب بـه اين اسـت كه پـيوسـتـه انگيزه انقلاب را از ياد نبـريم و نگذاريم آن نيت خـالص و انگيزه واقعى مردم براى تحقق حكومت الله از بين بـرود. آن روز مردم تنها بـه خاطر خدا و براى كسب رضاى پروردگار سختى ها و رنج هاى فراوانى را تحمل كردند تا نگذارند انقلاب اسلامى كه با خون صدها هزار مسلمان متعهد بـه پـيروزى رسيد, دستـخوش ناملايمات گردد و از مسير اصلى خود كه ناخداى كشتى انقلاب(امام خمينى)بـرايش تعيين كرده, منحرف گردد و نااهلان و منافقان آن را به غارت ببرند.
زنده نگه داشتـن اين يوم الله بـه اين اسـت كه پـيوسـتـه بـا مستكبـران و ظالمان و ستم پـيشگان و جهانخواران و غاصبـان حقوق ملت در جنگ و ستيز بـاشيم و نگذاريم راه بـه ايران اسلامى پـيدا كنند. بايد ملت همچنان گذشته با حفظ وحدت و بدور از هواها و هوسهاى شـخـصى و نزاعهاى گروهى و حـزبـى از خـط اصلى انقلاب و امام دور نشوند و نگذارند مفسران منافق, خط امام را بـه نفع خود تـوجـيه كنند يا از آن بـدتـر كـه اعـلام بـرائت از خـط امـام نمـايند!!
هان! اى ملت فداكار به هوش باشيد پس از گذشت بيش از بيست سال از انقلاب نگذاريد اركان و اصول آن دستخوش تـوجيه هاى تـوجيه گران بـه ـ نفع اجانب ـ شود و قطعا شما مردم بـزرگوار كه جوانان خود را فداى انقلاب كرديد و با امام و رهبـر خود پيمان ناگسستنى بـا خون بستيد و با خون سرخ خويش اين پيمان را امضا كرديد, صحنه را هرگز براى استعمارگران و استـعمارخـواهان خـالى نخـواهيد كرد و همانگونه كه دوران شاه بافشار و اختناق ستم شاهى مبـارزه كرديد, امروز نيز در زير سايه رهبرى با جمله بـدخواهان انقلاب و دشمنان داخلى و خارجيش مبـارزه اى آشتى ناپذير خواهيد داشت و بـا قدرت و قاطعيت و صلابـت از انقلاب و آرمان هاى بـلندش دفاع خواهيد نمود و دست دزدان بـين المللى را از منافع خـود ـ همچـنان گذشتـه ـ قطع خواهيد كرد, هرچند غرب پـرستـان را خوش نيايد و هرچـند ليبـرال مآبان جديد و قديم را ناپسند آيد كه ملت راه خود را از ديربـاز يافته و از آن منحرف نخواهد شد.
در پـايان اين دو عـيد بـزرگ اسـلام و ملى ((غدير ولايت و غدير انقلاب)) را بـه مقام شامخ ولى الله الاعظم ارواحـنا فداه, رهبـر معظم انقلاب و دست اندركاران مخلص و صديق نظام و پـيروان متـعهد اسلام و امام و شيعيان سراسر جهان, خالصانه تبـريك و تـهنيت عرض مى كنيم و اين تـقـارن را بـه فـال نيك مى گيريم بـه اين اميد كه خداوند مشكلات انقلاب اسلامى را با لطف خويش بـرطرف سازد و دشمنان را از نفوذ در درون انقلاب و ايران, بـاز دارد و دست چپـاولگران را از منافع ملت قطع نمايد و انقلاب اسلامى را تا ظهور امام زمان سـلام الله عـليه از شـر اشـرار و كيد كفار حـفظ نمايد. آمين رب العالمين.

عيد غدير
امام صادق عليه السلام:
((… و انه اليوم الذى اقـام رسـول الله صـلى الله عـليه وآله اميرالمومنين علما و ابـان فضله و وصيتـه فصام ذلك اليوم و ذلك يوم صيام و قيام و اطعـام الطعـام و صـله الاخـوان و فيه مرضـات الرحمن و مرغمه الشيطان))
(بحارالانوار, ج 98, ص 323)
… اين همان روزى اسـت كه پـيامبـر اكرم صـلى الله عليه وآله اميرالمومنين عليه السلام را چونان سالار قوم بـرگماشت و پـرده از بـرترى او بـرگرفت و آشكار ساخت كه على جانشين اوست پس حضرت آن روز را روزه گرفت و اين همان روز روزه و عبـادت و اطعام طعام و نيكى به بـرداران است و خشنودى خدا و خوارى ابـليس در همين روز است.

مفاتيح ترنم

همراهى عاطفى با حماسه عاشورا
بصيرت و محبت

غلامرضا گلى زواره

وقتى انسان به تـزكيه و تـصفيه درون خود پـرداخت و قلب و ذهن خـويش را از زنگ ها و زنگارها دور ساخـت, رفتـه رفتـه نسبـت بـه شخصيت هاى بـرجـستـه و وارستـه اى كه فرستـادگان الهى و ائمه هدى هستند بصيرت مى يابد و بـه موازات شعله ور گشتن نائره محبـت الهى در جانش, رابطه اش با خاندان عصمت و طهارت با شور و شوق بيشتر و اظهار ارادت قلبـى همراه مى گردد. اما اگر اين جلوه هاى عواطف از شناختى عميق و آگاهى گسترده سرچشمه بگيرند, پرتوهاى معنوى امام مى تواند در جلب و جذب معنويت و نور گرفتن از خورشيد پـرفروغ حق موثر باشد.
به همين دليل, مشاهير علماى شيعه بـه تاسى از سيره اهلبـيت و نيز, توصيه ستارگان درخشان آسمان ولايت و امامت, نسبـت بـه حضرت سيدالشهداء عشق سرشار داشته اند و اين حماسه بـزرگ چنان شورى در آنان ايجاد كرده كه در مجالس و محافلى كه به نام آن حضرت بر پا مى شود سر از پـا نشناخـتـه و در سوگ آن سالار فداكاران خـالصانه مى گريند.
و حتى در ايام محرم و صفر تحقيقات, تـدريس و انجام امور عادى را به حالت تعطيل و تعليق درآورده لباس سياه بر تن مى نمايند. و مى كوشند كه در منازل, مدارس علميه و حسينيه ها مجالس سوگوارى بر پـا كرده و از تـكريم عزاداران و خـدمت بـه جـامعه سوگوار دريغ نورزند. بـرخى از آنان هم در وصيت نامه خود بـه بـرپـايى شعائر الهى و مجـلس عزادارى تـاءكيد كرده و وصـيت كرده اند كه قدرى از تـربـت حضرت حسين(ع)يا دستـمالى كه اشك هاى خويش را بـا آن پـاك كرده اند با آنان دفن شود.
در واقع, دانشمندان شيعه به موازات فعاليت هاى تحقيقى, تاءليف و تصنيف و پـديدآوردن آثار متـعدد در اين زمينه ها و كسب موفقيت ممتاز در رشته هاى متنوع اسلامى, مبارزات سياسى و كارنامه بـسيار عالى در عرصه خدمات فرهنگى و اجتماعى به همراه تربـيت شاگردانى فاضل, وارسته و متعهد, لحظه اى از تـوجه بـه مراسم سوگوارى خامس آل عبا غافل نبوده اند و پيمودن فرازين قله هاى علمى و رسيدن بـه مدارج عالى موجب آن نگرديده كه اين فرزانگان وارستـه بـر مصائب عاشورا نگريند, چرا كه فاجـعه شهادت مظلومانه سيدالشهداء را از هر حادثـه و رويداد تـاريخـى ديگـرى دردناك تـر و غـم انگـيزتـر مى دانستـند. و از ياد آن صحـنه ها بـه اندوهى جـانگداز و سـرشكى سوزناك مبـتلا مى شدند. چنانچه خود آن امام فرمود: من كشته اندوه و اشـكم. هيچ مومنى مصائب مرا بـه ياد نمىآورد مگر آنكه محـزون شده و اشكش جارى مى گردد.

سرشك جانسوز
اشك آن بزرگان بر معرفتى استوار بود كه نسبت بـه سالار شهيدان داشتند و از ستـمى كه بـه ناحق بـر او و يارانش رفتـه ناراحت و آزرده بودند. همچنين بر حسب اصل تولى, نسبت به اين خاندان و از جمله امام حسين(ع)ارادت مى ورزيدند. چنين محبـتى ايجاب مى كند كه آنان در مجالس ذكر مصائب و سرگذشت آن حـضرت حـضور يابـند يا در برپايى اين گونه محافل بكوشند و بر اثر چنين تذكرى سيل اشك بـر گونه ها روانه سازند. علاوه بر اين دو انگيزه درونى, عالمان شيعه متـوجه روايات و احاديثى هستـند كه شيعيان را بـه تـشكيل مجالس سوگوارى و گريه بر سيدالشهداء ترغيب و تشويق مى كنند.
آرى, اندوهى كه از مصائب كربلا در دل دوستان اهل بيت بـه وجود آمده و موجـب شده علماى بـزرگ از شيخ كلينى تـا امام خمينى(قدس سره)هم در اين جـهت اهتـمام ورزند, سرشكى مقدس, شريف و ارزشمند است. زيرا اين برنامه هاى عاطفى, ارج نهادن بـه فضايل و مناقبـى است كه امام و يارانش دارا بودند و بزرگداشت فداكارى بزرگى است كه اين عزيزان در جـلوگيرى از تـحريف ارزش ها و مسخ فرهنگ اسلامى از خويشتن نشان دادند. اين سوگوارى و گريستـن زنجيرى معنوى بـه وجود مىآورد كه قلوب شيعيان را بـه يكديگر متصل كرده و سپس همه روان هاى محزون را بـا روح بـلند و تابـناك آن شهيد مظلوم پيوند مى زند و محبـت او را در دل ها جـايگزين مى كند. اين گريه ها از يك طرف جـويبـارى را تـشكيل مى دهند كه صفا و صميميت و محبـت را در ميان شيعيان پديد مىآورده و بعد به سوى اقيانوس بى پايان رحمت و مغفرت پروردگار جـارى مى شود و از سـوى ديگر, مى تـواند سـيلى را پديد آورد كه بساط ظلم و استبداد را در هم نورديده و كاخ بى داد را ويران سازد.
مشاهير و شخصيت هاى بزرگ بر اين بـاور بـودند كه تجديد خاطرات تاثـرآور آن حادثـه عظيم, بـويژه در ايام عاشورا كه بـا نوحه و ندبه همراه است. روح را لطيف نموده و احساسات را تهييج مى كند و بهترين محرك عزاداران به تبعيت از آن شهيد بـراى مجاهدت در راه خدا مى باشد.
انگيزه بـسيارى از نهضت هاى شيعه وجود همين سوگوارى ممتـد بـر فاجـعه كربـلا در هر محرم و ياد حماسه و استـقامت امام حسين(ع)و اصحابش در راه احياى حق و حقيقت بوده است. بنابراين گريستن بـر سيدالشهداء در بعد مبارزاتى يك جنگ عاطفى است و همچنين مى تواند عامل تحولات بزرگ اجتـماعى و تـقويت روحيه و شجاعت افراد بـاشد.
چنانچه حضرت امام خمينى(قدس سره)فرمودند:
((ما ملت گريه سياسى هستيم, ما ملتى هستيم كه بـا همين اشك ها سيلى جريان مى دهيم و سدهايى را كه در مقابـل اسلام ايستـاده است خرد مى كنيم.))

به قول يكى از نويسندگان معاصر:
((گريه زبان گوياى انسـانى اسـت كه مورد سـتـم قرار گرفتـه و حقوقش تـضييع شده است. بـراى چنين مظلومانى گريه زبـانى است كه هيچ قدرتى نمى تواند آن را قطع كند.))
حـضرت امام حـسين(ع)روشنگرى بـود كه ناله هاى در گلو شكستـه و ضجه هاى در خون نشسته مردمان مومن را در عصر اختناق اموى تبـديل به فرياد كرد و آنچه را كه حتى بـرخى چهره هاى سياسى و معروف آن دوران تصورش را نمى كردند بـا قاطعيت فرمود. پـيوند گسست ناپـذير مردم بـا چـنين امامى از طريق سـوگوارى بـر آن حـضـرت تـداوم و استحكام مى يابد. به فرمايش پدر بزرگوارش حضرت على(عليه السلام): ((قلوب الرجال وحشيه فمن تـالفها اقلبـت عليه)) . ارواح و قلوب را با يكديگر سنخيتى است كه بـه اصل همه آنهابـازمى گردد, و چون در جـمعى بـه سوگ مى نشينند و بـراى حادثـه اى تـوام بـا حماسه و فـداكارى مى گريند, اين روان ها بـه هم رسـيده ريشـه هاى خـويش را مى يابند, سوز و گداز خود را لمس مى كنند, شعله هاى عشق مى افروزند, ذوب مى گردند و يكى مى شوند. اين راز را پـارسـايان و فرزانگان پرهيزكار به خوبـى درك مى كنند, ولى آنان كه غرور دنيا و شرارت سـرمسـتـشان كرده بـا درك چـنين حـقيقتـى فاصله دارند.
وقتى محور ايمان است و كشتى مومنين بر موج خون مى گذرد, تاريخ طى الارض مى گردد. و آنگاه معراج و صعود و وصال پـيش مىآيد كه ما در جبهه هاى جنگ تبـلور اين عشق بـه عاشورا را بـه خوبـى ديديم.

مقام اشك
عزادارى بـراى سالار شهيدان و گريستـن بـر امامى كه همراه بـا ياران وفادار خـود عاشقانه جـهت زنده نگاه داشتـن آيين حـق بـا ستمگران عصر بـه مبـارزه بـرخاست و پـرده از سيماى كريه دستگاه فاسد بـنى اميه بـرافكند, وظيفه تمامى مسلمانان است و حركتى است اسلامى كه ناشى از وابستگى و پيوستگى شيعيان با اهداف ائمه(عليهم السلام) مى بـاشد. بـراستى چرا ما بـراى امامى عزادار نباشيم كه در تاريخ بشر حماسه آفريد و طنينى بـه نام عاشورا در گنبـد افلاك افكند و بـا تـقديم همه هستـى و تـحمل مصائب فراوان سرمشقى برجسته براى طالبان حق گرديد؟
سيره ائمه هدى و علماى شيعه نيز بـر تشكيل مجالس عزاى حسين و توصيه وتشويق بر اقامه اين مجالس بود,تا واقعه كربـلا چون مشعلى فروزان در سراسر تـاريخ, روشنى بـخش راه انسان هاى مشتـاق حـق و تـشنه معرفت بـاشد. آرى, گريه بـر چنين امامى فرياد قلب و جـنگ عاطفى با خط يزيد و يزيديان در طول تاريخ است.
امامان شيعه از پـيروان و حاميان خود مى خواستند كه نسبـت بـه برگزارى سوگوارى براى پنجمين فروغ عصمت وطهارت جديت داشته و هر ساله در مراسم عاشورا به ياد اين حماسه توام با مصيبـتى جانكاه عزادارى كنند. شيعيان نيز درگذر تـاريخ پـرفراز و نشيب خود بـا جهد و تلاش بسيار ياد عاشورا را زنده نگاه مى داشتند تا به سفارش موكد رهبران آسمانى و پيشوايان دينى خود جامه عمل بپوشانند. به علاوه عقل و منطق اين گونه حكم مى كند كه انسان هاى بـرجسته چه در حال حيات ظاهرى دنيوى باشند و چه نباشند مورد تجليل قرار گيرند و در سالروز شهادتـشان دوستـدارانشان اندوهگين و متـاثر گردند, بـويژه اگر فردى در راه هدفى بـزرگ و مقصدى عالى جـان خـويش را تقديم كرده باشد.
حضرت امام حسين(عليه السلام)بـزرگ مردى وارستـه و نمونه اى كامل از زهد و تـقوا است كه مزين بـه صفات نيكوى اخلاقى است. او علاوه بر شايستگى هاى ذاتى, از شرافت نسبى و خانوادگى برخوردار بوده و در راه هدفى پاك بـا انگيزه اى خالصانه و الهى قيام نموده و مرگ با عزت و شرف را از ظلم پذيرى برتر دانسته است. چنين انسان بـا عظمتـى بـا آن عزت نفس و مقاومت در مقابـل مصائب و ظلم ستـيزى, شايسته تجليل است و بايد بـه ياد جانبـازىهاى او مردم بـر سر و سينه بزنند و بگريند.
نكته ديگر اينكه اگر چنين امامى در قيد حيات دنيوى بود, مردم از وجودش فيض مى بـردند و حال كه بـه شهادت رسيده و از حيات پـر بركتش محرومند, پيروان او بايد بـا سوگوارى و عزادارى بـا حركت او همنوايى كنند. البته بـه تـعبـير استـاد شهيد مرتـضى مطهرى: ((شهيد از راه خون خودش نوعى جاودانگى بـه خويشتـن مى دهد و بـه هستـى خود ارزش ابـدى مى بـخشد. و بـراى هميشه اين خون در رگ هاى اجتماع مى جهد. و چون حماسه آفريده گريه بر او, شركت در حماسه اش و هماهنگى با روحش و موافقت با نشاطش و حركت در موجش است.)) آن اسـتـاد شهيد مى نويسـد: ((گريه هميشه ملازم اسـت بـا نوعى رقت و هيجـان. اشك شوق و عشق را همه مى شناسـيم. در حـال گريه و رقت و هيجان خاص آن, انسان بيش از هر حالت ديگر خود را به محبوبـى كه براى او مى گريد نزديك مى بـيند و در حقيقت در آن حال است كه خود را با او متحد مى بيند. گريه بـيشتر جنبـه از خود بـيرون آمدن و خود را فراموش كردن و با محبوب يكى شدن(است)… راز بـقاى امام حسين(عليه السلام)اين اسـت كه نهضتـش از طرفى منطقى اسـت و بـعد عقلى دارد و از ناحيه منطق حـمايت مى شود و از طرف ديگر, در عمق احساسات و عواطف راه يافته است. ائمه اطهار كه به گريه بر امام حسين(عليه السلام)سخت تـوصيه كرده اند حـكيمانه تـرين دستـورها را داده اند, اين گريه هاست كه نهضت امام حسـين(عليه السـلام) را در اعماق جان مردم فرو مى كند, بـه شرط آنكه گروهى كه بـر اين مخزن عظيم گمارده شده اند بدانند چگونه بـهره بـردارى كنند.)) البـته آيه الله مطهرى بـا اين تـوجـيه عـوام مخـالف اسـت كـه بـه امام حسين(عليه السلام)تـنها بـه چـشم يك آدم نفله شده كه كشتـه شدنش تـرحـم انگيز است و از طرفش حـماسه اى صورت نگرفتـه است مى نگرند.
ولى در جـاى ديگر از احـسـاسـات صادقانه مردم حـمايت مى كند و مى گويد:
((با همه نقايصى كه الان در كار است, خوشبـختانه مردم احساسات واقعى نسبت به سيدالشهداء دارند. بـعضى از اشخاص كه البـته سوء نيت ندارند, چون مى بـينند از اين قضيه سوء استفاده مى شود عقيده شـان اين شـده كه اصـلا بـايد بـه كلى اين قضـيه از بـين رود! ؟ مى گويند مردم كه گريه مى كنند بـه عـلت اين اسـت كه شـنيده اند گناهانشان بـا اين گريه ها بـخشيده مى شودو الا گريه نمى كردند. نه آقا, اين اشتباه اسـت. واقعا اين طور نيسـت… گريه احـسـاسـات مى خواهد انسان تا متاثر نشود گريه نمى كند, يا بـايد حزن داشتـه باشد يا بـايد شـوق داشـتـه بـاشـد,… واقعا امام حـسـين(عليه السلام)را دوست دارند و بـه او عشق مى ورزند و از سـوز دل بـرايش اشك مى ريزند…
بـهتـرين راه و نزديكتـرين راه همين است كه از همين احـساسات صادقانه مردم در باره حسين بـن على(عليه السلام)كه حقيقت دارد و در باره شخصى كه شايسته اين احساسات است و صاحب اين مكتب بسيار بزرگ و عالى است استفاده كنيم…))
در مسئله عاشورا و عزادارى براى خامس آل عبا, مهم اين است كه انسان قلبا بـا يك فداكارى شكوهمند انس پيدا مى كند و در دريايى از حـماسه شنا مى نمايد. اين شركت قلبـى خـيلى اهميت دارد چـنين گريه هايى علاقه و ارتباط با امام را مى رساند و نفرت از دشمن را نشان مى دهد و در سازندگى اجتماعى و استـوارى ارزش ها و پـايدارى بـنيان هاى عقيدتـى دخالت دارد. آيه الله حائرى شيرازى طى سخنانى در جمع سلحشوران جبـهه هاى جنگ تـحميلى عراق عليه ايران مى گويد: ((شما كه عشق ابـا عبـدالله(عليه السلام)را در سينه داريد اين را فراموش نكنيد كه مادر شما در جـلسـات عزادارى, شـما را بـغل كرده و برده, اشك ريخـتـه و اشـكش بـر روى لب هاى شـما, بـر روى گونه هاى شما ريختـه و از آن اشك مصرف كرده ايد. شورى آن اشك شما را بر سفره ابا عبـدالله نمك خوار كرده است. شما نمك روضه ابـا عبدالله را در اشك مادرهايتان چشيده ايد. اين است كه بـا اسم او آشنائيد و در اين شب هاى محرم اگر گريه نكنيد از خود منزجـريد و سالى كه كمتـر گريه كرده ايد آن را سـالى مبـارك نمى ندانيد. ولى سالى كه در آن از گريه غش كرده ايد, آن را سال زنده, سال خـرم و فرخـنده مى دانيد… شيعه اين طورى اسـت كه در اين محـرم هر چـه بيشتر گريه كرده باشد بهتر ساخته مى شود… ))
حرمت اشك و مقام منيع آن در اين است كه در اختيار انسان نيست و تا دل نسوزد و سينه نگدازد چنين چشمه اى جارى نمى گردد. كسى كه درون طاهر و انديشه صادقى داشته بـاشد مى تـواند بـگريد. آن وقت چنين اشكى گواهى مى دهد كه صاحبش با امام حسين(عليه السلام)صميميت دارد. در واقع آدمى كه سير حـركت امام حـسين(عليه السـلام)را تـصديق مى كند و رفتـارش را در تـمامى صحـنه هاى كربـلا مى پذيرد و خود را متعلق به چنين حماسه اى مى داند. جزئى از قافله نينوا مى شود. چنين شركت قلبى اساسى است و حاوى ارزش مى بـاشد. و لذا آنكه بـر عاشورائيان مى گريد, جـز حاكميت خط امام حسين(عليه السلام)بر چيز ديگرى نمى انديشد. در واقع اشك يك نوع بـيعت عاطفى با رهبـر اسـت و قطرات آن تـاييد قراردادى اسـت فيمابـين امت و امام.
هم احـساس شدن روح ها بـا حـماسه حـسينى در اصلاح جـامعه دخالت دارد. هرچـند آن امام بـا شـخـصـيت عـاليقدرى كه دارد مالك قلب ميليون ها انسان است, ولى بـايد افرادى كه بـر اين مخـزن عظيم و گرانقدر روحى و عاطفى گمارده شده اند, بـتوانند از آن در جهت هم شكل نمودن, اتحاد و يگانگى قلب ها با حماسه حسينى بـهره بـردارى صحيح كنند تا به اصلاح جامعه كمك شود.
متفكر شهيد مرتـضى مطهرى نوشتـه اسـت: ((عزادارى سـنتـى امام حسين(عليه السلام) تبديل حركت به بنياد است, اين عزادارى كه بـه حق در باره اش گفته شده: ((من بكى او ابـكى او تبـاكى اوجبـت له الجنه)) كه حتى براى تباكى(خود را بـه گريه زدن)هم ارزش فراوان قائل شده در اصل فلسفه اش تـهييج احـسـاسـات عليه يزيدها و ابـن زيادها و به سود حسينى ها بـوده. در شرايطى كه حسين بـه صورت يك مكتـب در يك زمان حضور دارد و سمبـل راه و روش اجتـماعى معين و نفى كننده راه و روش موجـود معين ديگرى سـت يك قطره اشك بـرايش ريختن واقعا نوعى سربازى است.
در شرايط خشن يزيدى در حـزب حـسينى ها شركت كردن و تـظاهر بـه گريه كردن بر شهدا, نوعى اعلام وابـسته بـودن بـه گروه اهل حق و اعلان جـنگ بـا گروه بـاطل و در حقيقت نوعى از خود گذشتـگى است. اينجـا است كه عزادارى حـسين بـن على يك حـركت است. يك مبـارزه اجتماعى است…))

وسيله اى براى هدف مقدس
گريستن كه زبـان حال مردم است, و از زلال آينه دل خبـرمى دهد و حكايت پرحرارت تـرين اشتـياق, گرم تـرين احساس و خالص تـرين گرايش مى باشد, وسيله اى براى نيل به هدفى مقدس است. اشكى كه مى بـارد و ناله اى كـه از گـلـو بـرمى خـيزد و گـريه اى كـه اندك اندك از دل مى جوشد, زبـان صادق و طبـيعى شوق, اندوه و درد و در يك كلام عشق يك انسان است. اما بايد متـوجه اين حقيقت مسلم و واقعيت محتـوم بـود كه گريه اى كه تعهد و آگاهى و شناختن محبـوب و آميختگى بـا ايمان و هماهنگ گشتن بـا معنويت را بـه همراه نداشته بـاشد, جز شستشوى چـشم خـاصيت ديگرى ندارد. يكى از نخـستـين كسانى كه بـر سرگذشت حضرت امام حـسين(عليه السلام)گريست عمر سعد پـليد بـود و اولين فردى كه بـر اين گونه گريه ملامت كرد حـضرت زينب(سلام الله عـليها), فراموش نكنيم كه در عـزاى شـهيدان كربـلا ما بـراى اين سوگوار هستيم كه امت مسلمان مى خواهد فاجـعه حكومت جـنايت و روى كارآمدن قـسـاوت و نمايان شـدن رذالت را فـراموش نكند و در غـم عزيزانى مـحـبـوب و در عـزاى قـهرمـانان ارزش ها بـگـريد. امـام خمينى(قدس سره)مى فرمايد: ((مجـلس عزا نه بـراى اين است كه گريه بكنند براى سيدالشهداء و اجر ببرند, البته اين هم هست و ديگران را اجر اخروى نصيب مى كند, بلكه مهم آن جنبـه سياسى است كه ائمه ما در صدر اسـلام نقشـه اش را كشـيده اند كه تـا آخـر بـاشـد…)) و در جـاى ديگر يادآور شده اند: ((بـايد فكر كنيد كه اينها يك مساله سطحى نبوده است كه مى خواستند جمع بشوند و گريه كنند, خير ما ملت گريه سياسى هستيم…))
در سـخـنى هشـدار دهنده فـرمـوده اند: ((حـرف مـى زنيد, خـطبـه مى خوانيد… مردم را بـه گريه وادار مى كـنيد. مردم هم كـه گريه مى كنند, همه روى اين مقصد باشد كه اين اسلام را ما مى خواهيم…))
هر مكتبى تا پايش سينه زن نباشد, تا پايش گريه كن نبـاشد حفظ نمى شود ما بـايد بـراى شهيدمان گريه كنيم, فرياد كنيم, مردم را بيدار كنيم. البته يك مطلبى هم كه بـين همه ما بـايد بـاشد اين است كه اين نكته را به همه مردم بفهمانيم, همه اش قضيه اين نيست كه ما مى خـواهيم ثـواب بـبـريم, قضيه اين اسـت كه ما مى خـواهيم پـيشرفت كنيم, سيدالشهداء هم كه كشته شد… ثواب بـراى او خيلى مطرح نبود, آن طور رفت كه اين مكتب را نجاتش بـدهد اسلام را زنده كند…))
حضرت آيه الله العظمى مرعشى نجفى نيز سوگوارى و گريستـن بـراى اباعبدالله(عليه السلام)را با اهداف مقدس آن امام مرتبـط دانسته و تاءكيد نموده اند كه اين گونه مراسم نبـايد مشتـمل بـر محرمات شرعى باشد:
((نهضت امام حسين نهضتى است الهى و مسلمين قيام بـر عليه ظلم و اسـتـبـداد را از آن حـضرت فرا گرفتـه اند, لذا طبـق رسـوم در زمان هاى گذشته تاسيس مجالس روضه خوانى و ذكر مصيبت هاى وارده بر اهل بيت عصمت و طهارت عليهم السـلام و سـينه زدن و زنجـير زدن و امثال آن ها به شرط آن كه مشتمل بر محرمات الهيه نباشد هيچ گونه اشكالى ندارد, بـلكه در اين عصر لازم و داراى اجر و ثـواب زيادى است… پيروان آن حضرت بـيش از پـيش در حفظ شعائر اسلام و ترويج مذهب تـشيع و انعقاد مجالس سوگوارى سعى بـليغ داشتـه بـاشند.))
آرى, محـرم حـريم ايمان و حـصار قرآن است و در اين ماجـرا در صحراى سوزان كربـلا سـيلى از خـون جـارى شد و گلسـتـانى از شهيد برافراشته گشت. حسين بزرگ پتك فريادهاى بيدارگر را با خطابـه اى پرشور بـر مغزهاى عليل فروكوبـيد. امت را آفت زدايى كرد و اسلام را كه بازيچه يزيد گشته و مى رفت كه توسط عمال اين پليد تحريف و دستكارى شود, از طهارت شط فرات شستشو داد و آن را يك بـار ديگر در سيماى اصيل خويش و به عنوان اسلام ناب محمدى در برابـر چشمان تـاريخ بـه نمايش گذاشت و بـدين گونه, نهضت حسينى شفاى بـيمارى دل ها و اميد قلب هاى تـشـنه ايمان و فـروغ انديشـه ها گشـت و بـه حركت ها جـهت بـخشيد. پـيام هاى شفابـخش خود را آن امام همام بـر بـال هاى سرخ شهادت نگاشت و پـيك هاى رهايى را بـر موج هاى محرم و عاشورا سوار نمود و در مكتـب ها و كلاس هاى كربـلا كه همه جا هست و تعطيلى ندارد بـه آنان كه در فكر نجات انسانيت هستند درس ايثار و شهامت آموخت. او كه رهپوى وادى عشق بود در قربـانگاه خويش در آخرين لحظه نيز سرود توحيد و رضا خواند و بـدين گونه كشتى نجات و مشعل هدايت گشت .
پس بايد در گريه ها و سوگوارىها چنين اهداف مقدسى در نظر باشد و مجالس عزادارى در سازندگى روحى و اخلاقى حاضرين و تـرويج نيكى و نهى از زشتى كوشا بـاشند و عزاداران خـود را بـا خـلق و خـوى حسينى هماهنگ كنند.
براى هدفى كه حق اسـت بـايد از وسـيله درسـت اسـتـفاده كرد و آميختن چنين فضاى معنوى و با قداست بـا امور غير واقع, موهوم و خرافى روا نمى باشد. البته ابراز احساسات دسته جمعى در زنده نگه داشتن خاطره مقاومت بـزرگ تـرين حـامى حـق يعنى امام حـسين(عليه السلام)و هيجانات قلبى در روزهاى عاشورا كه به جهت دفاع از حق و عدالت در پيشانى تاريخ ثبـت شده نه تنها يك عمل جائز است بـلكه مطلوب و مورد تاكيد مى بـاشد كه احساسات و عواطف پاك و هيجان هاى عقلانى در راه حـمايت از ارزش هاى عالى انسـانى در ايام سـوگوارى محرم ابـراز گردد. اگر بـه چـشم حقيقت بـين و عرفانى معنوى بـه واقعه كربـلا و سوابـق و لواحق آن بـنگريم, اين حقيقت بـزرگ كشف مى شود كه حادثه كربلا قربانى عظمت اسلام و فديه بقا و احياء اسلام بـود كه از خاندان پـيامبـر داده شد. بـه قول جلال الدين همايى:
((تاريخ نشان داد كه اين قربـانى در پـيشگاه حق مقبـول افتـاده است… اما آن خون نخفت و تـا قيامت هم نخواهد خفت, از هر قطره خونى كه در كربلا ريخته شد قيامى و نهضتى پديد آمد تا دستگاه هاى كفر و انحراف از دين را يكى بـعد از ديگرى سرنگون ساخت تـا دين الهى و قـرآن آسـمانى را زنده و پـايدار نگاه داشـت و آن ميراث گرانبـها را امروز بـه دست ما رسانيد ما نيز در صيانت آن بـايد بكوشيم…)) و استفاده درست از اين منظومه منور بايد در برنامه ما قرار گيرد و نبـايد اين گونه فكر كنيم كه وقتى هر كارى وجهه مذهبـى بـه خود گرفت خوب است و حاوى ثـواب مى بـاشد, اگر چه روح آورنده دين از آن بيزار بـاشد. و هر تشريفاتى كه نام مقدس امام حسين(عليه السلام)روى آن بـاشد موجب عزت دنيا و آخرت است, هرچند روح مقدس آقا ابـاعبـدالله(عليه السـلام) را در فشار قرار دهد و خاطر امام را برنجاند.
اگر ما اعتقاد به اين داشته باشيم كه خداوند دستگاهى دارد كه رسيدن به آن مشكل است, ولى نعوذ بالله امام حسين(عليه السلام)را كه بـا اشك و گريه راضى مى شود شفيع خود قرار مى دهيم و آن حـضرت خود كارهايمان را درست مى كند, به خطا رفته ايم. چنين بـاورى بـه شفاعت سيد شهيدان هم بـاطل است و هم جفا در حق اوست. زيرا امام براى رضاى خداوند و احياى آيين جاودانى اسلام به پا خاست و قيام كرد. سيدمظلومان در آن موقع كه شمشيرهاى دشمن از هر طرف از غلاف بيرون كشيده شده و تيرها مثل قطرات بـاران او را هدف قرار داده بـودند, نماز اول وقت را تـرك نفرموده و آن را بـا جماعت اقامه نمود و به حاميان خود نشان داد كه عبادت يك اصل و اساس مى باشد.
عالمان شيعه كه در برپايى مجالس سوگوارى براى امام حسين(عليه السلام)در قول و عمل اصرار داشته اند, به پيروى از سيره پيامبران و ائمه, اهل عبادت, تهجد و دعا بودند.
بر عموم علاقمندان و عزاداران سيدالشهداء كه در مواكب حسينى و مجـالس نوحه خوانى شركت مى كنند اعلام مى شود كه اگر واقعا مشتـاق به آن حضرت هستند و مى خواهند از سالار حماسه سازان كربلا متابـعت كنند و در مذهب خود از روى فهم و عقل قدم برمى دارند, بدانند كه سيد شهيدان در آن گرماى خشن بيابـان كربـلا, بـا لب تشنه و هجوم دشمن و لشكر ضلالت پـيشـه نماز را فراموش نكرد و آن را بـه صورت صلات خوف و به جماعت خواند. پس اگر كسى به سيدالشهداء علاقه دارد و بر او مى گريد, ولى بـه نماز اهميت نمى دهد و آن را از اول وقت بـه تـاءخـير مى اندازد, بـه قول شهيد آيه الله قاضى طبـاطبـايى:
((معنايش اين است كه اى سيد مظلومان كه خون پـاك خـود را در راه اقامه نماز بر زمين كربلا ريختـى, در اين عبـادت از تـو تـبـعيت نداريم و در آن عمل و هدف با شما شركت نمى كنيم.))
مورخ دانشمند دكتر محمد ابراهيم آيتى مى نويسد: ((… بدا بـه حـال مسـلمانى كه نماز نخـواند يا روزه نگيرد يا حـقوق مردم را رعايت نكند يا با ارتكاب كارهاى حرام آلوده گردد و آنگاه دلخوش باشد كه من مريد امام حسينم(!)از اين مسلمان بـايد پرسيد كه تو چرا مريد امام حسين(عليه السلام)شده اى كه نه تـو كارهاى امام را خوش دارى و نه او كارهاى تو را خوش داشت…))
شهيد آيه الله سيدعبدالحسين دستغيب كه بر گريه و سوگوارى براى امام حسين(عليه السلام)تاءكيد زيادى داشت و حتـى گريستـن بـر آن امام را مختص بـه زمان خاصى نمى دانست. مى گويد: ((اصلا حسين كشته اشك(قتيل العبـره)است)) و عقيده دارد: (( درست است كه اين گريه حـجـاب ها را عقب مى زند, رقت قلب مىآورد و انسان را بـه ياد خدا مى اندازد, ولى به شرطى كه عزادار رو برنگرداند. بايد آدم شد تا او شفاعت كند. كسى كه موقع نماز واجب مراقبـت ندارد كه نماز از او فوت نشود مصداق سخن امام صادق(عليه السـلام)اسـت كه مى فرمايد شفاعت ما به خفيف شمارنده نماز نمى رسد.

حج ابراهيمى از ديدگاه امام خمينى(ره)

حجه الاسلام محمد صدقى

مقدمه
((حج بى روح و بى تحرك و قيام, حج بـى بـرائت, حج بـى وحدت و حـجـى كه از آن هدم كفر و شرك بـرنيايد حـج نيست)) (امام خمينى ((ره ))
ماه ذى الحجـه الحـرام, ماه مهمانى خدا, ماه وصال عاشقان بـه معشوق در راه است. حـج گزاران كه بـه مهمانى خـدا دعوت شده اند, آماده مى شوند تـا در ضيافت خـاص الهى شركت جـويند. آنان كه بـه نداى ابراهيم خليل الرحمان لبيك گفته اند, بـه سفرى عازم اند كه همه شعور و آرزوست ; آرزوى رسيدن به معشوق تا با طواف كعبه عهد و پيمان با ابراهيم بت شكن ببندند كه ديگر جز كعبه به گرد چيزى نگردند و بـا كشـتـن قربـانى در منا, همه مظاهر غيرالهى را سـر ببرند و با پرتاب سنگ بـه سوى شيطان, از هر چه رنگ غير خدايى و شرك دارد برائت جويند و با شركت در اجتماع پرشكوه و كنگره عظيم حج تمام عوامل اختلاف انگيز را كنار گذاشته, در برابـر كفر جهانى يگانه شوند و بـا وحدت خود, عزت اسلامى را نمايش داده, پـشت كفر را بلرزانند.
نوشته حاضر را بدين مناسبت و بـه لحاظ اهميت سياسى اين فريضه الهى به حـج گزاران و همه علاقه مندان حـج تـقديم مى كنيم و در آن كوشيده ايم به آيات قرآن كريم و سخنان رسول خدا(صلى الله عليه و آله)و ائمه معصومين(عليهم السـلام)بـه عنوان مبـناى ديدگاه امام خـمينى(ره)اشاره كنيم تـا بـر غناى آن افزوده گردد و بـا بـيان گوشه هايى از اهميت اين كنگره عظيم الهى و فريضه مذهبى, برخى از وظايف حج گزاران ـ كه يكايك آنان نماينده كشور جمهورى اسلامى اند ـ يادآورى شود بـه آن اميد كه رعايت آن ها موجـب بـرائت عملى حج گزاران و مسلمانان از شياطين, بـه خـصوص شيطان بـزرگ شود و بـا ارمغان استقلال امت اسلامى, به عزت آنان بيفزايد.

كعبه مظهر قيام و پايدارى امت اسلامى
بـا اندك تامل در منابـع حج در قرآن وسنت و سيره مبـارك پـيش روان مكتب توحيد به خوبى درمى يابـيم كه آثار و منافع اين فريضه عظيم الهى بيش از آن است كه بتوان كاملا بيان كرد.
حج از بعد سـياسـى ـ اجـتـماعى در حـيات سـياسـى و اجـتـماعى مسلمانان, بلكه در سرنوشت بشر نقشى بـسيار ارزنده دارد. نخستين خـانه اى كه بـراى مردم بـنا گرديده و مشعل هدايت انسان خـوانده شده, كعبه است. امام خمينى(ره)با توجه بـه اين مسئله مى فرمايد:
((يك همچـو مجـلس هايى كه اسلام درست كرد مثـل حـج هيچ قدرتـى نمى تـواند درست كند; هيچ قدرتـى, همه ممالك اسلامى و سران ممالك اسلامى جمع بشوند كه نيم ميليون جمعيت را يك جايى ببرند نخواهند موفق شد… اين اجتـماعات, اجـتـماعات سياسى است. بـايد در اين اجتماعات گويندگان و نويسندگان همه بـلاد مسلمين در آن جا مسائل اسلام را مسائل بـلاد مسلمين, گرفتـارى هايى كه دارند, مسلمين از دست كى گرفتـارى دارند و آن بـايد چـه بـكند, دولت هايى كه بـا مسلمين چه مى كنند با او چه بكند كوشش كنند.))
در جاى ديگر مى فرمايد:
((در حج…. بايد بـررسى از اوضاع مسلمين در هر سال بـشود كه مسلمين در چه حال هستند. اين سفر حج براى اين مسائل بـوده است, براى ((قيام ناس)) بوده اسـت, بـراى اين بـوده اسـت كه مسـلمين مشكلات مسلمين را درك كنند و در رفعش كوشش كنند.))
قـرآن كريم مى فـرمايد: ((ان اول بـيت وضـع للناس للذى بـبـكه مباركا و هدى للعالمين; نخستين خانه اى كه بـراى مردم قرار داده شد, همان است كه در سـرزمين مكه اسـت كه پـربـركت و مايه هدايت جهانيان است.))
و در آيه ديگر, خانه خدا را عامل قيام و پـايدارى مردم معرفى كرده اسـت ((جـعل الله الكعبـه البـيت الحـرام قياما للناس…; خداوند كعبه بـيت الحرام را وسيله استوارى و سامان بـخشيدن بـه كار مردم قرار داده است.))
((ناس)) واژه اى است براى همه مردم و فرزندان آدم بـدون نام و مشخصه و بـى رنگ و فراگيرتـرين كلمه اى است كه در فرهنگ قرآن بـه كار رفتـه است. از آن رو كه دين وسيله سعادت و فلاح آدميان است, همه انسان ها مخـاطب قرآن اند و مشخـصه هاى انسـانى آن را محـدود نمى سازد. همين واژه در آيات مربوط بـه حج و بـناى كعبـه و دعوت ابـراهيم(ع)محـور قرار گرفتـه اسـت. همه جـا سـخـن از ناس يعنى توده هاى انسانى به ميان مىآيد: آن جا كه قرآن از بناى كعبه سخن گفته و آن گاه كه نقش اين خانه را در قوام و استوارى انسان ياد آورده, واژه ناس را مطرح كرده است, چرا كه اين خانه مايه بـركت و هدايت و رستگارى همه عالميان است.
امام خمينى(رض)در اين باره مى فرمايد:
((فريضه حـج در ميان فرايض, از ويژگى خـاصى بـرخـوردار است و شايد جنبـه سياسى و اجتماعى آن بـر جنبـه هاى ديگرش غلبـه داشته باشد, با آن كه جنبه عبادىاش نيز ويژگى خاصى دارد.))
ائمه(ع)با تـوجه بـه اين اهميت, حج را وسيله تـقويت دين الهى ناميده و كعبـه را پـرچم رفيع اسلام معرفى كرده اند. يعنى تـا حج برپـا است و عظمت دارد, دين الهى مقتـدر و پـرچم آن در اهتـزاز خواهد بود.
على(عليه السلام)مى فرمايد: ((والحج تقويه للدين; خداوند متعال حج را مايه تـقـويت دين قـرار داد)) و در جـاى ديگر مى فـرمايد:
((جعله الله سبـحانه و تـعالى للاسلام علما; خداوند پـاك و بـلند مرتبه حج را پـرچـم اسلام قرار داده است.)) , چـه پـرچـم نماد و نشانه بـقاى يك ملت و كشور و استقرار و پـايدار آن است, لذا در ميان تـمام ملل و اقوام نشانه عزت و استـقلال تـلقى شده و آن را مقدس دانسته اند و بـراى نگهدارى آن از گزند زمان و در افراشتـه داشتـن آن فداكارىها كرده اند. اسـلام از اين نيز فراتـر رفتـه و بزرگ ترين نماد توحيد و هدايت يعنى كعبه را پرچم معرفى كرده است تـا امت را در زير سـايه خـود جـمع كند و از تـفرقه نگه دارد و مسلمانان با قبله قرار دادن آن و طواف به دور آن اين يگانگى را عملى سازند. عظمت و عزت اسلام و استـقلال مسـلمانان در سـايه اين پـرچم پـرافتخار است, بـنابـراين بـايد همواره افراشته بـماند. طبيعى است اين نقش در صورتى جامه عمل خواهد پوشيد كه حج, بـا روح و تحرك انجام بگيرد و وحدت واقعى كه جز با طرد بـيگانگان و دشمنان اسلام و بـرائت جستن از آن ها امكان نخواهد داشت بـه وجود آيد. لذا دشمنان اسلام تـلاش مى كنند ابـعاد اجـتـماعى و سياسى حج بـراى مسلمانان تبـيين نگردد و گاه حركت سياسى را در حج متناقض با روح معنوى حج مى دانند و اين يكى از دردهاى بزرگ جامعه اسلامى است.
حضرت امام خمينى(ره)مى فرمايد:
((بزرگ ترين درد جـوامع اسـلامى اين اسـت كه هنوز فلسـفه واقعى بسيارى از احكام الهى را درك نكرده و حج با آن همه راز و عظمتى كه دارد, هنوز به صورت يك عبادت خشك و يك حركت بى حاصل و بى ثمر باقى مانده است.))
و در ادامه در باره اهميت حج از بعد سياسى ـ اجتماعى و وظيفه حج گزاران مى فرمايد:
((حج عرصه نمايش و آيينه سنجش استعدادها و توان مادى و معنوى مسلمانان است. حج بـسان قرآن است كه همه از آن بـهره مند مى شوند ولى انديشـمندان و غواصـان و دردآشـنايان امت اگر دل بـه درياى معارف آن بـزنند و از نزديك شدن و فرورفتن در احكام و سياست هاى اجتماعى آن نترسند, از صدف اين دريا گوهر هدايت و رشد و حكمت و آزادگى را بـيش تر صيد خواهند نمود و از زلال حكمت و معرفت آن تا ابد سيراب خواهند گشت و همان اندازه كه آن كتاب زندگى و كمال و جـمال در حجـاب هاى خود ساختـه ما پـنهان شده است و اين گنجـينه اسرار آفرينش در دل خروارها خاك كج فكرىهاى ما دفن گرديده است, حج نيز بـه همان سرنوشت گرفتار گشته است ; سرنوشتى كه ميليون ها مسلمان هر سال به مكه مى روند و پا جاى پاى ابـراهيم واسماعيل و هاجـر مى گذارند ولى هيچ كس نيسـت ازخـود بـپـرسـد ابـراهيم(ع)و محـمد(صلى الله عليه و آله)كه بـودند و چـه كردند و چـه هدفشان بود, از ما چه خواستند. گويى بـه تنها چيزى كه فكر نمى شود همين است مسلم حج بى روح و بى تحرك و قيام, حج بى برائت, حج بى وحدت و حجى كه از آن هدم كفر و شرك برنيايد حج نيست.))
از اين جـااست كه استـمرار و قوام دين بـر قيام كعبـه پـيوند مى خـورد. امام صادق (عليه السلام)مى فرمايد: ((لايزال الدين قائما ما قامت الكعبه; دين پيوسته برپا خواهد بـود تا زمانى كه كعبـه پابرجاست.))
و از اين رو دشمنان اسلام مى كوشند اجتماع با عظمت مسلمانان را در مراسم حج كم رنگ و آن را از محتـواى عالى سياسى ـ اجـتـماعى خالى كنند و آثار مهم و نقش عظيم آن را در عزت بخشيدن به امت و استـحكام دين الهى بـى ثـمر سازند و بـه همين جـهت است كه امام رضا(عليه السلام)حج و اجتـماع مردم در آن را سرچشمه سود و خير و منفعت بـراى جـميع خـلق مى داند و مى فرمايد: ((… مع ما فى ذلك لجميع الخلق من المنافع لجميع من فى شرق الارض و غربـها و من فى البر و البحر ممن يحج و ممن لم يحج; با منافعى كه حج براى تمام انسان ها, در شرق و غرب عالم, در خـشكى و در دريا, آنانى كه حـج مى گذارند و يا نمى گذارند, دارد.))

حج عبادت صرف نيست
قرآن كريم آن جـا كه مردم را بـه حـج دعوت مى كند فلسفه آن را چنين بيان مى دارد:
((ليشهدوا منافع لهم و يذكروا اسـم الله فى ايام معلومات على ما رزقهم…)) .
يعنى حج گزاران از هر نقطه عالم بـيايند تا بـر منافع خودشان گواه باشند و در روزهاى معينى ياد خدا بـكنند. پس فلسفه حج اين است كه حـاجـيان در اين كنگره عظيم شركت كنند و بـر منافع خـود شاهد باشند.
در باره اين آيات نكاتى را تذكر مى دهيم:
1)طبـق اين آيه حج عملى چند بـعدى است: عبـادى و اجـتـماعى و سياسى و فرهنگى و… تنها يك عمل عبادى صرف نيست.
2)شهادت بر منافع در اين آيه كريمه نه تنها در مقابل ياد خدا آمده, بـلكه مقدم ذكر شده است و از اين تقديم بـه نظر مىآيد كه بعد غير عبادى حج بيش از بعد عبـادى آن مورد توجه قرار گرفته و اهميت دارد و اين در حالى است كه بعد عبادى حج در مقابـل اعمال ديگر عبادى عظمت بسيار بزرگ دارد.
حضرت امام(ره)در اين مورد مى فرمايد:
فريضه حج در ميان فرايض از ويژگى خـاص بـرخـوردار است و شايد جنبه سياسى و اجتماعى آن بر جنبه هاى ديگرش غلبه داشته باشد بـا آن كه جنبه عبادى اش نيز ويژگى خاص دارد.))
3)كلمه ((منافع)) در آيه فوق جـمع اسـت و مفهومى عـام دارد و شامل تمام منافع دنيوى و اخروى مى باشد, لذا مفسران اين كلمه را به گونه عام معنا كرده اند ; مثلا طبرى در تفسير خود بـعد از ذكر احتمالات متعدد معناى عام را ترجيح مى دهد.
شيخ شلتوت رئيس اسـبـق دانشگاه الازهر مصر در تـفسـير اين آيه مى گويد:
منافعى كه حج وسيله شهود و تـحصيل آن مى بـاشد بـه صورت اولين فلسفه حج در آمده است و شامل تـمام منافع مى بـاشد ; اگر تـزكيه نفس منفعت است مشاوره در ترسيم خطوط گسترش علم و فرهنگ نيز سود است و دعوت مسـلمين بـر اتـحـاد منفعت ديگر اسـت و همين طور…
پـس دقت در معناى آيه مى رسـاند كه آن چـه بـا مصالح و سـعادت مسلمين در ارتـبـاط است و هر چـه مايه قوام حيات و كيان آن ها و عزت و استـقلال مسـلمانان بـه شمار مى رود در اين مراسـم تـاءمين مى شود; حال چـه مصلحت و منفعتـى بـالاتـر از يك عمل سياسى كه در بـرابـر دشمنان اسلام مسلمانان را يگانگى و وحـدت بـخشد و در صف واحد قرار دهد.
شايسته تـوجه است كه قرآن كريم بـعد از آيات ياد شده در مورد حج, كه همگى بـيانگر شئون و منافع حج است سخن را بـه آيات جهاد معطوف داشته, گويا بـين حج و جهاد ارتبـاطى منطقى و واقعى وجود دارد كه اين دو را كنار هم قرار داده اسـت و اين يكى منافعى را تاءمين مى كند كه آن ديگرى تاءمين مى كند. بـااين بـيان اگر جهاد براى عزت اسلام و براى از بـين بـردن توطئه ها و دشمنى هاى دشمنان اسلام است, لابد حج هم بايد همان نقش را داشته باشد. بـنابـراين, حجـى مى تـواند چـنين نقش را داشتـه بـاشد كه بـه قول حضرت امام خمينى(ره)بى روح و بى تحرك و قيام و بى برائت و بى وحدت نبـاشد در يك كلمه حجـى كه اركان كفر و شرك دشمنان كيان وعزت مسلمانان را بـه لرزه در آورد. بـراين اساس, منفعت سياسى حج بـسيار عظيم خواهد بـود و مسلمانان موظف اند در اين كنگره بـزرگ آن را شهود كنند و به دست آورند.
پس اين همايش بـزرگ سالانه, مظهر اقتدار امت و وسيله نيرومندى است كه مسلمانان جهان اختلافات جزئى خود را كنار گذاشته, به خود آيند و يك هدف مشترك را كه همانا عزت اسـلام و امت اسـت ـ و اين جز با بـرائت از دشـمـنان اسـلام و يهود و امـريكـا, كـه امـروز بـزرگ تـرين دشمن مسلمانان و اسلام است, ممكن نخواهد بـود ـ وجهه همت خود سازند و هويت اسلامى خويش را بـا بـه دست آوردن عظمت از دست رفته خود بـاز يابـند و بـه مصالح جهان اسلام بـينديشند تـا وظيفه الهى خود را در عزت بـخشيدن بـه اسلام و مسلمانان آن گونه كه شايسته امت بزرگ اسلام است ادا كنند و عملا شايستگى و امت وسط بـودن خود را نشان دهند. كه قرآن كريم اولين فلسفه حج را شهادت و تـحصيل منافع مسلمانان قرار داده است. طبـيعى است اگر از اين وسيله اقتدار و عزت اسلام اسـتـفاده بـهينه نشود, امت اسـلامى نه تنها در پـيشگاه الهى جواب گو نمى تواند بـاشد, در نزد ملل جهان بـه عنوان مردمان زمانه شناس و شايستـه جلوه نخواهد كرد و چنين مردمى سزاوار استقلال و عزت نخواهد بود.
4)در آيه فوق حج, اين فريضه بزرگ نقطه التقاى عبادت با سياست معرفى شده است و مركز پـيوند خـدا بـا ديگر مسـائل اجـتـماعى و اقتصادى و سياسى مى بـاشد پـس كل اسلام نه تـنها يك مجموعه سياسى است بـلكه تـك تـك عبـادات آن, بـه خصوص حـج نيز سياسى است پـس ديدگاهى كه سياست را از دين اسلام جـدا مى داند نشانه ناآگاهى از اسلام است.

حج تعطيل پذير نيست
بـه سبـب نقش حـياتـى و اهميت حـج است كه در روايات منقول از معصومان(ع)بـه هيچ وجـه تـعطيلى آن روا دانستـه نشده است و بـر حكومت اسلامى در اقامه و بـرپـاداشتن حج مسئوليتى ويژه مقرر شده كه در هيچ يك از فرايض دينى بدين صورت نمى باشد و آن اين كه اگر مردم در رفتـن بـه حج تـساهل كنند, بـر حاكم اسلامى واجب است كه الزاما آنان را به حج بفرستـد و هر گاه تـوان مالى نداشتـند از بيت المال هزينه سفر آنان را تاءمين كند تا با اجتماع مسلمانان در حج عظمت و وحدت و عزت مسلمانان نمايش داده شود.
امام صادق(عليه السـلام)مى فرمايد: ((لو عطل الناس الحـج لوجـب على الامام ان يجبرهم على الحج ان شاوا و ان ابوا, فان هذاالبيت وضع للحج; اگر مردم حج را تعطيل كنند بر امام واجب است كه آن ها را به حج اجبار كند چه بـخواهند يا نه, زيرا اين خانه بـراى حج قرار داده شده است.)) لذا در احـاديث و متـون دينى بـه آنان كه حضور در مراسم حـج و انجـام فريضه الهى حـج را تـرك كنند هشدار داده شده كه مستوجب هلاكت و عقوبـت الهى خواهند شد مسلما تاركان حج قبـل از گرفتـارى و عقاب آخرت, عذاب و بـدبـختـى در دنيا را خواهند چشيد و ذلت پراكندگى را تحمل خواهند نمود.
رسـول خـدا(صلى الله عليه و آله)مى فرمايد: ((يا على! من سـوف الحج حتـى يموت بـعثـه الله يوم القيامه يهوديا او نصرانيا; يا على! هر فردى كه حج را تاءخير اندازد تا بميرد خداوند وى را در روز قيامت يهودى يا نصرانى برمى انگيزد.)) گويا اين تعبـير رسول خدا(صلى الله عليه و آله)بـراى آن است كه حج نگهدارنده و موجـب يگانگى و اتحـاد امت اسلامى است و هنگامى كه حـج از اسلام گرفتـه شود, اسلامى نمى ماند پس بايد در قيامت بـه صورت يهودى يا نصرانى برانگيخته شود.
حال كه حج پرچـم اسلام و نشانه عزت است پـس حضور در آن, هرچـه بيش تر باشد عظمت اسلام بيش تر خواهد بود, لذا در روايات به تكرار حج تـاءكيد و تـوصيه هاى بـسيار شده است و خود رسول خدا(صلى الله عليه و آله)و ائمه(عليهم السلام)مكررا آن را به جا مىآورند. نقل شده است كه رسول خدا(صلى الله عليه و آله)بيست بـار حج گذارد كه هفت بار آن, قبل از بعثت بـوده است و در بـرخى روايات آمده است كه امام(عليه السلام)از شخصى پـرسيد: ((چـه مانعى تـو را از حـج گذارى در هر سال باز مى دارد؟ عرض كرد: فرزند و عيال. امام(عليه السلام)فرمود: بـا اهل و عيال حج بـه جا آور گر چه بـا قناعت در خوراكى باشد.))
تاءكيد بـر عدم ترك حج و اداى آن در هر سال بـه قدرى مهم است كه برخى از علماى قديم شيعه بـه وجوب حج فتوا داده اند, زيرا در روايات آمده است كه حج را, هرچند بـا قرض گرفتـن يا اجاره دادن خود(نايب شدن)ترك نكن.

هيچ عملى هر چند صالح جايگزين حج نمى شود
اهميت زياد حج و نقش عظيم آن باعث شده است كه هيچ عمل عبـادى نتـواند بـا آن بـرابـرى كـند و يا جـايگزين آن شـود. از رسـول خـدا(صلى الله عليه و آله)نقل شده اسـت كه فرمود: ((… اما انه ليس شـىء اءفضل من الحـج الا الصلوه و فى الحـج هيهنا صلوه. ..; چـيزى بـرتـر از حـج نيسـت جـز نماز و در حـج, نماز هم هسـت.)) در حديث ديگر نقل شده است كه شخص ثروتمندى كه حج(مستـحبـى)از او فوت شده بـود خـدمت رسول خـدا(صلى الله عليه و آله)آمد از آن حضرت خواست عملى را به وى معرفى كند تا بدين وسيله بـه ثواب حج از دسـت رفـتـه نايل گردد, ايشـان فـرمودند: ((اگر بـه وزن كوه ابوقبيس طلاى سرخ داشته باشى و در راه خدا انفاق كنى برابـر بـا ثواب حج نمى شود.)) بلى بـايد هم چنين بـاشد, زيرا حج در مقايسه بـا اعمال عبـادى ديگر تنها عبـادتى است كه اگر بـا روح و تحرك انجام بگيرد و به خصوص اگر با برائت از مشركين همراه بـاشد امت اسلامى اسير يهود زمان نخـواهد بـود و هيچ عملى نمى تـواند چـنين اثرى داشته باشد.

كعبه مظهر آزادگى
كعبه بناى عتـيق و آزاد خانه اى است كه تـحت تـملك و سلطه كسى نبوده و در گستـره تـاريخ از تـطاول و دست اندازى جبـاران مصون مانده و از اختـصاص بـه غير خدا چـه شخصى يا گروه, قوم و نژاد, دولت و حـكومت آزاد بـوده است و موحـدان و خداجـويان و آنان كه تـنها طوق بـندگى خـدا را در گردن دارند, همواره رو بـه سوى آن دارند و با طواف بـه دور آن, از قصرهاى شاهان و كاخ هاى جبـاران روى گردان و از سلطه ستمگران و زرق و بـرق دنيا داران آزادند و اين خود, در تـشكيل و سازندگى جامعه مستـقل اسلامى نقشى بـه سزا دارد ; يعنى مسلمانان بايد بـه دور خانه آزاد طواف كنند تا درس آزادگى و استـقلال بـياموزند و سلطه هيچ كس و هيچ چيز جز خدا را نپذيرند.
در قرآن كريم مى فرمايد: ((وليطوفوا بالبيت العتيق; بـايد بـه دور خـانه عتـيق طواف كنيد.)) عتـيق يعنى آزاد, زيرا اين خـانه آزاد بـوده و هرگز مالكى جـز خـدا نداشتـه است ; آزاد از تـملك انسان ها و سلطه جباران.
از امام باقر(عليه السلام)سوال شد كه ((چرا اين خانه بيت عتيق ناميده شده است؟)) فرمودند: ((كعبه تنها خانه اى است كه از تملك و تـصـرف انسـان ها آزاد اسـت و هيچ فـرد مـالـك آن نمـى شـود.)) بـنابـر اين كعبـه مظهر آزادگى است و بـه انسان هاى موحـد درس آزادگى مى دهد كه سلطه هيچ كس و چيزى را جز بـندگى خدا نپـذيرند تا به حقيقت آزاد باشند.
امام خمينى(ره)با توجه به آيات و روايات فوق, در پيام خودشان در سال 58 به زائران خانه خدا فرمودند:
((فلسفه حج بايد جوابـگوى اين فريادهاى مظلومانه بـاشد(منظور فرياد مظلومانه آفريقاى مسلمان…اسـت)گردش بـه دور خـانه خـدا نشان دهنده اين است كه بـه غير از خدا, گرد ديگرى نگرديد و رجم عقبات رجم شياطين انس و جن است, شما بـا رجم, بـا خداى خود عهد كنيد تـا شـياطين انس و ابـرقدرت ها را از كشـورهاى اسـلامى عزيز برانيد. امروز جهان اسلام بـه دست امريكا گرفتار است, شما بـراى مسلمانان قاره هاى مختلف جهان پيامى از خداوند ببـريد; پيامى كه به غير از خـدا بـردگى و بـندگى هيچ كس را نداشـتـه بـاشـيد.))

حج و برائت از مشركان و كافران
شخص مومن بـه حـكم انگيزه ايمانى و بـا پـيروى از خدا و رسول خدا(صلى الله عليه و آله)بايد از هر چه سد راه خداست و از هر كس كه در مقام خصومت با خلق او است تـبـرى جويد و ارتـبـاط روحى و عملى خود را با آنان قطع كند.
قرآن كريم مى فرمايد:
((لا تجد قوما يومنون بالله و اليوم الاخر يوادون من حادالله و رسوله و لو كانوا ابـائهم او ابـنائهم او اخـوانهم او عشيرتـهم اولئك كتـب فى قلوبـهم الايمان و ايدهم بـروح منه و يدخلهم جـنات تـجرى من تـحتـهاالانهار خالدين فيها رضى الله عنهم و روضوا عنه اولئك حـزب الله الا ان حـزب الله هم المفلحـون; هيچ قومى را كه ايمان به خدا و روز رستاخيز دارند نمى يابى كه بـا دشمنان خدا و رسـولش دوسـتـى كنند, هرچـند پـدران يا فرزندان يا بـرادران يا خويشاوندان آن ها بـاشند. آنان كسانى هستند كه خدا ايمان را بـر صفحه دلهايشان نوشته و بـا روحـى از ناحـيه خود آنها را تـقويت فرموده و آنان را در باغ هايى از بـهشت وارد مى كند كه نهرها از زير درختـانش جـارى است, جـاودانه در آن مى مانند, خـدا از آن ها خشنود است و آنان نيز از خدا خشنودند آن ها حزب خدايند, بـدانيد كه حزب الله پيروزان و رستگارانند.))
بـنابـراين, بـرائت از دشمنان خدا و آن چه مانع رشد و تـكامل انسان و سد راه خوشبـختـى او است, قبـل از آن كه مسئله اى سياسى اجتماعى باشد جنبه اعتقادى و تربيتى دارد و مى توان گفت بـرائت, سياست اصولى مكتب اسلام, بـه خصوص در عمل حج است. بـر اين اساس, بـر حـج گزاران و مومنان است كه از دشمنان خدا و بـت هاى زمان و قطب هاى شرك و الحاد, كه مصمم بـر نابـود كردن اسلام و بـه ذلت و بدبختى كشاندن مسلمانان اند, برائت جويند.
برائت مقطعى نيست بلكه بـرگرفته از سرچشمه الهى است و آغازگر برائت, خدا و پيامبر او است. پس همواره بـراى مومنان بـايد بـه عنوان حقيقتى ايمانى سرمشق باشد.
اعلام برائت اقدام عملى و دفاع تبليغى ـ روانى در مقابل كفر و شرك و مقابله بـا استكبـار و فساد است و اين, سياست خارجى اسلام را با جهان كفر در صحنه روابط بـين الملل و تبـليغ و جهاد مشخص مى كند. از اين رو بـر مسلمانان است كه بـه خود اجازه ندهند بـا الحـاد و شرك و آنانى كه عليه مصالح اسلام تـوطئه مى كنند رابـطه دوستانه داشته باشند. و از اين جا معلوم مى شود كه چرا با برائت مخالفت مى شود و يا دشمنان مى كوشند مردم را نسبـت بـه مسائل دين بى توجه كنند و از حساسيت مردم نسبت به مسائل دين بـكاهند. چون برائت حساسيت مسلمانان را نسبت به مسائل دين بالا مى برد و بـراى دشـمن و تـوطئه گران فرصت عملى كردن دشـمنى و تـوطئه را نمى دهد, بنابـر اين بـرائت و راندن دشمنان و توطئه گران و ايجاد حساسيت دينى درجايى بـايد انجام بـگيرد كه فايده بـيش تر بـدهد, لذا در زمان رسول خدا(صلى الله عليه و آله)برائت, در روز حج اكبر(قربان يا عرفه)با بانگ بـلند اذان اعلام شد تا بـه گوش همه مردم برسد و قطع نامه برائت, كه در خصوص روابـط آينده مسلمانان و مشركان بـود, بـه دستـور رسول خدا(صلى الله عليه و آله)تـوسط حضرت على(عليه السلام)خوانده شد.
خداوند متعال در آيات برائت, بـا تحريض و تشجيع مسلمانان بـه آنان توصيه مى كند كه از دشمن نهراسند و تنها از خدا پروا كنند, چه خدا بـه دست مومنان عذاب و گرفتارى را بـر دشمن مى فرستد, پس برائت تشجيع مومنان است و تقويت جبهه توحيد و از اين جا است كه برائت آزمايشى است بـراى مومنان و مجـاهدان صادق, كه جـز خدا و رسول را پناه و همراز برنگزينند.
با توجه به مطالب ياد شده, نظام مقدس اسلامى جز با برائت قوام نخواهد گرفت, زيرا بـرائت جنبـه دافعه توحيد و ولايت است كه اين دو از يكديگر جدا نيستند و از روز اعلان برائت, اساس دولت اسلامى استقرار يافت.
نويسنده كتـاب ((حـياه محـمد(صلى الله عليه و آله )) در مورد برائت گويد:
هرگاه بـا دقت بـه اين آيات نگاه كنيد, بـه حـق آن را بـنياد معنوى در قوىترين شكل آن براى دولت نوپاى اسلام خواهى يافت. اگر تـوجه شود كه نزول آيات بـرائت هنگامى بـود كه جنگ هاى پـيامبـر پايان يافته بود و طائف و حجاز, تهامه, نجد و بسيارى از قبـايل جنوب شبـه جزيره بـه اسلام گرويده بـودند حكمت تـاريخى نزول اين آيات كه شالوده معنوى دولت را سـامان مى دهد روشن خـواهد شد. يك دولت نيرومند بـايد داراى ايده و اعتـقادى بـاشـد كه همه بـدان ايمان آورده و با تمام توان از آن دفاع كنند و كدام عقيده برتر از ايمان به خداى يگانه اى كه شريك ندارد…
امام خمينى(ره)در پيام تاريخى خود در مورد برائت با الهام از آيات مذكور مى فرمايد:
((حاشا كه خلوص عشق موحدين جز به ظهور كامل نفرت از مشركين و منافقين ميسر شود و كدام خانه اى سزاوارتر از كعبه و خانه امن و طهارت و ((الناس)) كه در آن بـه هر چه تجاوز و ستم و استثمار و بـردگى و يا دون صفتـى و نامردمى اسـت عملا و قولا پـشت شود و در تجديد ميثاق ((الست بربكم)) بت الهه ها و اربـابـان متفرق شكسته شود و خاطره مهم ترين و بزرگ ترين حركت سياسى پيامبر در ((و اذان من الله و رسوله الى الناس يوم الحج الاكبـر)) زنده بـماند, چرا كه سـنت پـيامبـر(صلى الله عليه و آله)و اعلان بـرائت كهنه شدنى نيست و نه تنها اعلان بـرائت بـه ايام و مراسم حج منحصر نشود كه بايد مسلمانان فضاى سراسر عالم را از محبت و عشق نسبـت بـه ذات حق و نفرت و بـغض عملى نسبـت بـه دشمنان خدا لبـريز كنند و بـه وسوسه خناسان و شبهات تـرديد آفرينان و متـحجرين و منحرفين گوش فرا ندهند و لحظه اى از اين آهنگ مقدس تـوحيدى و جهان شمول اسلام غفلت نكنند.))
و در ادامه مى فرمايد:
((فرياد برائت ما فرياد برائت امتى است كه كفر و استكبار بـه مرگ او در كمين نشسته اند و همه تيرها و كمان ها و نيزه ها به طرف قرآن و عترت عظيم الشان رفتـه اند و هيهات كه امت محمد(صلى الله عليه و آله)سيراب شدگان كوثر عاشورا و منتظران وراثت صالحان به مرگ ذلت بار و به اسارت غرب و شرق تن دهند و هيهات كه خمينى در برابر تجاوز ديو سيرتان و مشركان و كافران به حريم قرآن و عترت رسول خـدا و امت محـمد(صلى الله عليه و آله)و پـيروان ابـراهيم حنيف ساكت و آرام بماند و يا نظاره گر صحنه هاى ذلت بـار و حقارت مسلمانان باشد.))

اوج برائت در رمى جمرات
يكى از مناسك حج رمى جمرات و سنگ زدن بـه تـنديس شياطين است. اين حكم نيز همانند ساير مناسك حـج, بـرگرفتـه از سنت ابـراهيم خليل است كه موقع رفتن به منا بـراى قربـانى كردن اسماعيل, بـا وسوسه هاى ابليس روبه رو شد و بـه او سنگ انداخت, او را دور كرد و زيبـاتـرين جلوه ايمان و عشق را نشان داد, زيرا بـرائت و دور كردن شيطان خـالص كردن تـوحـيد و ايمان اسـت و ابـراز تـنفر از شيطان, همزمان با تعبد براى خداى يگانه همواره در متن اعمال حج بوده و از آن جدا ناشدنى است.
بـديهى است مفهوم واقعى ((رمى)) , همان سنگ زدن بـه ابـليس و مجسمه سنگى آن نمى باشد بـلكه مفهومى وسيع تر و بـا ژرفاى بـيش تر وراى اين عمل نمادين نهفته است و حكمت خدا بـالاتر از آن است كه رمى جمرات را به رمى ستون هاى سنگى محدود كند بلكه بـى ترديد صف آرايى و نبرد مومنان را در برابـر شيطان و صفات و مظاهر شيطانى و ابليس صفتان در اين مصاف لحاظ كرده است و با بررسى آيات, اين مطلب كاملا واضح مى شود.
بنابر اين پيدا است كه چرا ايادى ابليس دست به دست هم داده و به بهانه هاى واهى سعى در جلوگيرى از بـرائت از مشركين در مراسم حـج دارند و از طرفى, عوامل داخـلى آنان در روزنامه و مجـلات از حساسيت مسئله دشمن ستيزى كاسته, دشمنى استكبار را انكار مى كنند و با سـرگرم كردن مردم مسـلمان بـه مسـائل انحـرافى و بـا غوغا سالارى, آنان را از توجه به سرنوشت واقعى خود باز مى دارند. مسلم اينان كارى مى كنند كه مسيحيان و عوامل ستون پنجم آن ها در اندلس مسلمان (اسپـانيا)انجام دادند; يعنى مى كوشند حساسيت مسلمانان و بـه خصوص نسل جديد را بـا عناوين فريبـنده و مجمل, مثل تساهل و تسامح و صلح طلبى و… نسبت به مسائل دينى از بـين بـبـرند و در نهايت بتوانند بـا تغيير فرهنگى و ايجاد وابـستگى فكرى هر كارى را انجام بدهند. بنابر اين بـر مسلمين لازم است نسبـت بـه مسائل دينى از خود حـساسيت نشان دهند و بـه خـصوص بـرائت از مشركان و توطئه گران را جدى گرفته, در هر جايى به خصوص در كنگره عظيم حج انجام بدهند.
حج و وحدت امت اسلامى
حضرت امام(ره)فرمودند:
عموم برادران و خواهران اسلامى بايد توجه داشته بـاشند كه يكى از مهمات فلسفه حج ايجـاد تـفاهم و تـحكيم بـرادرى بـين مسلمين است.))
اجتماع حج يكى از عوامل موثر در خنثى كردن توطئه هايى است كه براى تفرقه افكنى ميان مسلمانان چيده مى شود و به طرق مختلف حتى گاهى تحت عنوان مذهب, براى بـرهم زدن وحدت جامعه اسلامى و ايجاد تـفرقه, كوشـش هايى بـه كار مى رود. اگر اين كنگره عـظيم سـالانه نبود, بـى ترديد توطئه ها موثر افتاده, همبـستگى ضعيفى كه امروز در ميان ميليون ها مسلمان بـا مذاهب متعدد وجود دارد, ديگر وجود نداشت. اين اجتماع, بـا عظمتى كه دارد جلو حركت هاى تند انحرافى است كه گاه به نام طرف دارى از توحيد انجام مى گيرد.
حج ادامه فلسفه جـماعت و جـمعه و عيد است و فراگيرتـرين عامل بـازدارنده از پـراكندگى مسلمانان از هر ملت و كشور است. بـدين سان حج بـه عنوان يكى از اركان عملى اسلام در بـنيان وحدت جامعه اسلامى جايگاه اساسى دارد.
عقيده بـه توحيد و يگانگى خداوند متعال تنها رشته پيوندى است كه مى تـواند آحـاد بـشر را در بـرگيرد. در هر يك از مناسك حـج, توحيد مبدا و معبود, مقصد و مقصود به وضوح تجلى دارد آن گاه كه حج گزار تلبيه مى گويد, تنها به خداى يگانه پاسخ مى دهد و شرك را طرد مى كند: ((لبيك اللهم لبيك, لبيك لا شريك لك لبيك)) و چون بر محـور كعبـه طواف مى كند نقطه مركزى تـوحـيد را قبـله قلب خـويش مى سازد و بر كعبه بـه عنوان سنگ نشانى بـراى راه يافتن بـه كوى دوست نظر مى كند و آن گاه كه به نماز مى ايستـد, سـر بـه آسـتـان محبوب مى سايد و چون به قربانگاه مى رود تعلقات مادى را بـه مسلخ مى كشد و محبت هاى غير خدايى را ذبــح مى كــند و در جمــرات مظاهر شياطين و چهره هاى نمادين آن ها را سنگ مى زند….
رسول خدا(صلى الله عليه و آله)ضمن خطبه اى در مسجد ((خيف)) به اين وحدت اشاره فرموده اند:
((المومنون اخـوه تـتـكافا دماوهم و هم يد على من سـواهم…; مومنان برادرند, خون هايشان با يك ديگر برابر مى باشد و آن ها در برابر ديگران يك دست و متحدند.))
امام خمينى(ره)بـا الهام از فرمايش پـيامبـر(صلى الله عليه و آله)در اين كه حج عامل وحدت است مى فرمايد:
((حج تـجلى و تـكرار همه صحنه هاى عشق آفرين زندگى يك انسان و يك جامعه متكامل در دنيا است و مناسك حج مناسك زندگى است, و از آن جا كه امت اسلامى از هر نژاد و ملتى بايد ابراهيمى شود تا به خيل امت محمد(صلى الله عليه و آله)پيوند بخورد و يكى گردد و يد واحد شد, حج تنظيم و تمرين و تشكيل اين زندگانى تـوحيدى است.))
آرى اساس كعبه بر توحيد نهاده شده و حج كانون پرستش موحدان و تبرى از مشركان است و طهارت كعبـه و حرم بـه مفهوم پاك سازى آن از شرك و مشركان و مظاهر استـكبـار است, چنان كه در روايت آمده است كه خانه خدا را از آن جهت حرام ناميدند كه وارد شدن مشركين در آن حرام گرديده است: ((سمى البـيت الله الحـرام لانه حـرم على المشركين ان يدخلوه))
نكته شايان ذكر اين كه, بـنا بـر مطالب فوق, توحيد شكل ديگرى از برائت است ; يعنى تـوحـيد واقعى در سـايه طرد غير خـدا اسـت

امامت و رهبرى در حج
در روايات, زيارت و ديدار امام مكمـل حـج و تـمـام كـننده آن ناميده شده است, چه گويا زائر خانه خدا هنگامى كه بـا اعمال حج با بنيان گذار مكتب توحيد آشنا شد و عملا درس توحيد را ياد گرفت و هدف توحيدى ابراهيم بت شكن را عملى كرد, بايد بـا ديدار امام و ملاقات وى و با اعلام آمـادگى بر نصرت وى, درس حج را پى گيرد و با پيوستن به امام و رهبرى, درس توحيدى ابراهيم راعملاپياده كند و به پايان برساند و با قرار گرفتن در حــزب الهى در تحت رهبرى امام حج خود را معنا بـــدهد, زيرا پـيروى امامت و داشتـن ولايت كليد همه اعمال اسـت و بدون رهبرى امت معنا پيدا نمى كند و مردم جز سرگردانى چيزى بـه دست نمىآورند.
امام زين العابدين(عليه السلام)مى فرمايد:
((افضل بـقاع الارض ما بـين الركن و المقام لو ان رجلا عمر عمر نوح فى قومه, الف سنه الا خـمسين عاما يصوم النهار و يقوم الليل فى ذلك المكان ثم لقى الله عز و جل بـغير ولايتـنا لم ينفعه ذلك شيئا; بهترين نقطه روى زمين بين ركن و مقام است حال اگر كسى آن قدر عمر كند كه نوح در ميان قوم خـود درنگ كرد(نهصـد و پـنجـاه سال)و روزها را به روزه دارى و شب ها را زنده دارى كند در آن جا سپس خداى عز و جل را بـدون ولايت ما ملاقات كند اين عبـادت ها بـه حال وى سودى نمى رساند.))
پس عبـادت و حج تنها بـا معرفت منزلت معنوى اهل بـيت و پذيرش رهبـرى آنان, منشا سعادت دنيا و آخرت است و بـدون معرفت امام و حق حرمت مقام ولايت اعمال ناقص و بى حاصل خواهد بود.
امام صادق(عليه السلام)مى فرمايد: ((انما امر الناس ان ياءتـوا هذه الاحجار فيطوفوا بها ثم ياءتونا فيخبرونا بـولايتهم و يعرضوا علينا نصرتهم; بـه مردم دستـور داده شده است بـه سوى اين سنگ ها بيايند و پيرامون آن بگردند و طواف كنند آن گاه نزد ما بـيايند و به ما خبر بدهند كه ولايت ما را دارند و از ما فرمانبردارند و به ما عرضه كنند كه آماده كمك به ما هستند.))
پس مردم بايد در پايان مناسك نزد امام بـيايند و بـر يارى او اعلان آمادگى كنند تا حـجـشـان كامل شـود و مفهوم و معنا يابـد.
بنابر اين, ميان امامت حق و رهبرى امت از طرفى و كعبه از طرف ديگر, پيوندى است ناگسستنى و گو اين كه بـنابـراين پيوند معنوى است كه اراده خالق حكيم بر اين تعلق گرفت كه قطب دايره امامت و ولايت, على بن ابـى طالب(عليه السلام)در خانه كعبـه چشم بـه جهان بـگشايد پـس ولايت متـمم و مكمل حج و بـلكه روح و حقيقت آن است. امام بـاقر(عليه السلام)مى فرمايد: ((تمام الحج لقاء الامام; كمال و تـماميت حج ديدار امام است.)) ديدار و زيارت امام(ع)عملى است دو بـعدى كه از طرفى اعلان وفادارى بـر امام و طرفدارى حق است و از سوى ديگر, تبـرى جستن از دشمنان حق و حقيقت مى بـاشد. پس حول محور امامت و ولايت قرار گرفتـن, روى ديگر سكه بـرائت از مشركين است ; خـواه در زمان حـضور ائمه(ع)يا در زمان غيبـت آن ها كه در اين هنگام نايبان ائمه(ع)محـور حـق مى بـاشند و مسلمين بـا اعلان يارى ولى امر مسلمين در نظام امامت و در جـمع امت قرار گرفتـه, بدين وسيله حج خود را تمام مى كنند.
بنابراين حج, تنها اخروى نيست كه اثر آن پس از مرگ هويدا شود بـلكه عملى است كه اثرش را فرد و جامعه بـايد پـيش از مرگ و در زندگى ببيند پس اگر فردى وابسته به اين جامعه و فرهنگ ابراهيمى و ولايى است هرچه زودتر بايد حج برود و ببـيند و بـيانديشد و در پايان با زيارت امام و ارتباط با ولايت امر به امت بپيوندد و به حج خود معنا بخشيده و كامل كند. علاوه بر وظايف ذكر شده حج گزار بايد به نكات زير توجه بكند:

تقوا روح عمل است
چون محور پذيرش هر عملى تـقوا و وارستـگى است, خداوند متـعال اساس كعبـه و مناسك حج را بـا تقوا پـى ريزى كرد. مردم قبـل از اسلام بـه حج و زيارت كعبـه مى پـرداختـند و در اطراف كعبـه طواف مى كـردند و بـرخـى مناسـك نظير قـربـانى و مانند آن را بـه جـا مىآوردند ; اما آميختـه بـا شرك. اسلام وقتـى وارد عربـستـان شد فـرمود: ((لن ينال الله لحـومهاو لا دمائها و لكن يناله التـقوى منكم; خداوند اين قربانى را با گوشت و خون نمى پذيرد)) . گوشت و خون قربـانى بـه خدا نمى رسد بـلكه روح عمل كه تقوا و پرهيزكارى است بـه خدا مى رسد پـس قربـانى كه بـخشى از مناسك حج است وقتـى مقبول است كه با تقوا انجام بگيرد.
در دوران جـاهليت مردم اطراف كعـبـه طواف مى كردند اما عبـادت آن ها سوت كشيدن و كف زدن بـود. قرآن مى فرمايد: ((ما كان صلاتـهم عندالبيت الا مكاء و تصديه)) مشرك اگر در كنار كعبه بـه زمزمه و نماز بايستد سوت مى كشد اگر تكبير بگويد, كف مى زند, زيرا تكبـير و زمزمه شرك آلود بـيان انسـانى نيسـت بـلكه صفير و سـوت اسـت.

كعبه خانه پاك براى پاكان
خداى متعال با ابراهيم و اسماعيل پيمان مى بندد كه خانه او را پـاكيزه كنند, چه اگر ازيك طرف خانه از آن خدا است و از يك طرف ديگر, ميهمانانى را فرا خوانده:
((و عهدنا الى ابـراهيم و اسماعيل ان طهرا بـيتـى للطائفين و العاكفين و الركع السجود)) پـس اين خانه خانه طهارت است و طواف آن, طواف حريم طهارت. نتـيجه طواف كعبـه طاهر شدن است همان طور كه قرآن كتـاب طاهر مطهر و تـنزيه رب العالمين است و فهم آن جز با طهارت دل ميسر نيست(لا يمسه الا المطهرون). كعبه نيز خانه پاك خدا است و كسى در حريم و اطراف كعبـه طواف مى كند كه پـاك بـاشد قداست حريم ايجاب كرده كه كه تخطى از دستورهاى شرع و آلودگى به رذايل اخلاقى در آن حريم كبـريايى بـه مثابـه الحاد تـلقى گردد. قرآن مى فـرمايد: ((و من يرد فـيه بـالحـاد بـظلم نذقه من عـذاب اليم)) .
در تـفسير آيه فوق, در الميزان از امام صادق نقل شده است كه:
((و كل ظلم يظلم الرجل نفسه بمكه من سرقه اءو ظلم اءحد اءو شىء من الظلم فانى اراه الحـادا; هر كار ظالمانه كه شخص در مكه بـر خودش روا مى دارد مثل سرقت, ستمگرى بر كسى يا هر ظلمى, من آن را الحاد مى دانم.))
حرم, حريم كبـريايى است كه علاوه بـر انسان ها همه جـانداران و درختان و گياهان و حتى جمادات و خاك و سنگ هاى مسجدالحرام در آن امنيت دارند و نبايد مورد تعرض قرار گيرند.
فضاى حـج, فضاى امنيت اخلاقى است. امام سجـاد(عليه السلام)چـهل بار با شتـرى حج گزارد اما حتـى يك تـازيانه بـر آن حيوان نزد.
امنيت ناموسى در مكه نيز مهم است. پـوشيدن ديده از نامحرم از آن رو كه زنان در حال احرام نبايد روى خود را بـپوشانند, بـراى مردان تمرين و آزمايشى است كه بـر نفس اماره تسلط يابـند. امام باقر(عليه السلام)مى فرمايد: ((انما سميت مكه بـكه لانه يبـك بـها الرجـال و النسـاء و المراءه تـصـلى بـين يديك و عن يمينك و عن شمالك و معك و لاباس بذلك انما يكره فى ساير البلدان; مكه را از آن رو بـكه گويند كه مردان و زنان در آن جـا اصطكاك و بـرخـورد دارند, زن پيش روى تو و در چپ و راست تو, با تو نماز مى خواند و مانعى ندارد, در حالى كه اين امر در ساير شهرها ناپـسند است.))

تواضع و خوددارى از غرور و تكبر
يكى از حكمت هاى مهم حج پرورش روح عبـوديت و بـندگى و تواضع و تذلل در پيشگاه خدا و مبارزه با خودبـينى است لبـاس ساده و ترك زينت و زيور, خاك سارى در تـمام اعمال و در مطاف و مواقف و سعى همپاى خلق حركت كردن, همه بـراى پرورش روح تواضع و تذلل و خضوع و خـشوع و نفى كبـر و غرور و فرو ريخـتـن مرزهاى طبـقاتـى است. از امير مومنان(عـليه السـلام)پـرسـيدند چـرا مكه را ((بـكه)) گويند؟ فـرمود: بـدان جـهت كه گردنكشـان و تـبـهكاران را در هم كوبيده است: ((لانها بكت رقاب الجبارين والمذنبين)) بـلى در اين ميعادگاه توحيد, قدرت مداران روزگار بايد بـه ذلت افتند تا عزت بندگى خدا را بچشند.
امام صادق(عليه السلام)مى فرمايد: ((سعى محبـوب تـرين مكان است, چون جبـاران در آن جا بـه ذلت مى افتند بـه ويژه هنگام هروله كه همه ساز و برگ ها از بدن فرو مى ريزد.))
خدمت در سفر حج:
خدمت به مومنان در سفر ـ به ويژه در حج ـ پاداش بسيار دارد و بـه آن سـفارش شده اسـت. پـاداش آنان كه بـراى رفاه حـال زايران خالصانه خدمت مى كنند از ساير زايران كم تر نيست بلكه طبق روايتى بيش تر است. شخصى به امام صادق(عليه السلام) گفت: ((هنگامى كه به مكه رسيديم ياران بـه طواف رفتـند و مرا بـراى حفاظت وسايل خود گماشتند, حضرت فرمود: اجر تو بيشتر است.))
ملازم بـن حكيم گويد: من و محمدبـن مصادف همسفر شديم. چون بـه مدينه رسيديم بـيمار شدم, او مرا تـنها رها مى كرد و بـه مسـجـد مى رفت. از اين موضوع به مصادف گله كردم. او اين مطلب را به عرض امام صادق(عليه السلام)رسـاند. امام بـراى وى پـيام فرسـتـاد كه ((اگر نزد او بـنشينى فضيلت آن بـيش از نماز خـواندن در مسـجـد است.))
اين سفر داراى مشكلات خاص خـود است ; حـتـى بـا وجـود امكانات رفاهى گستـرده و شايد اين كه در قرآن مى فرمايد: ((فمن فرض فيهن الحج فلا رفث و لا فسوق و لا جدال فى الحج; كسى كه حج وعمره به جا مىآورد در حج درشت گويى و فجور و جدال جايگاهى ندارد)) ناظر به اين موضوع مى باشد. پس حج گزار نبايد همت خود را رفاه قرار دهد, زيرا در مواردى به خصوص در منا و عرفات سختى هايى هست كه آمادگى خاص لازم دارد.

جز نيكى سخن نگويد
اين سفر روحانى كه پس از انتظار بـسيار بـه دست مىآيد, فرصتى است بـراى زائر كه بـه تـهذيب نفس بـپـردازد و بـا ذكر و دعا و خواندن قـرآن, در تـزكـيه روح و غـنى سـازى آن تـلاش كـند. امام صادق(عليه السلام)در اين بـاره مى فرمايد: ((از خدا پروا داشته و زبان هايتـان را جز از خير و نيكى نگه داريد و سكوت را اختـيار كنيد مگر از آن چه خداوند به وسيله آن در امر آخرت به شما سودى رساند و اجرى بدهد. بسيار لااله الا الله بگوييد و تقديس و تنزيه حق كنيد و ثناى او گوييد و بـه او تضرع نماييد و بـه آن چه نزد او است از خير و نيكى ـ كه كسى نتـواند قدر آن را تـعيين كند و به كنه آن برسد ـ راغب باشيد و بدين وسيله زبان هايتان رااز آن چه خداوند منع كرده از سخنان باطل كه اگر كسى ازآن توبه نكند و دست بـرندارد موجـب خـلود در آتـش مى شـود, بـر حـذر بـاشـيد.))
در روايت ديگر مى فرمايد: ((چون محرم شدى تـقواى خدا كن و ذكر بـسيار و سخن كم كن ; مگر سخن خير, زيرا كمال حج وعمره بـه اين است كه انسان زبان خود را جز از نيكى باز دارد.))
امام صادق(عليه السلام)در تـفسير آيه: ((ثـم ليقضوا تـفثـهم)) فرمودند: ((و من التـفث ان تـتـكلم فى احـرامك بـكلام قبـيح…; خداوند مى فرمايد: آن گاه آلودگى را از خود بـزداييد و از جـمله آلودگى ها اين است كه در احرام خود سخن زشت بگويى.))

نشانه قبولى حج
ائمه(ع)از رسـول خـدا(صـلى الله عـليه و آله)نقـل كرده اند كه فرمود: ((اگر كسى بـه زيارت خـانه خـدا و حـج موفق شد و پـس از بازگشت انسان صالحى شد و دست و پاى خود را بـه گناه نگشود, اين نشانه قبولى حـج اوست, اما اگر چـنين نشد حـج او مردود است)) .
اين نكته مى تواند در نوبه خود بـيانگر سر حج بـاشد, زيرا اسرار عبادات در قيامت ظهور مى كند كه روز ظهور بـاطن است و در آن روز هر كس مى فهمد كه عمل او مقبـول است يا مردود. اما در حـج انسان نه تنها در قيامت نتيجه و سر رد يا قبول شدن حج اش را درمى يابد, در دنيا نيز معلوم مى شود كه آيا عملش قبول است يا مردود. پس حج عمل واجب اخروى صرف نيست كه اثـرش بـعد از مرگ آشكار شود بـلكه عملى است كه اثـرش را بـايد فرد و جـامعه پـيش از مرگ در زندگى ببيند.

ويژگى هاى عبادالرحمن در قرآن(2)
حلم و خويشتن دارى

حجه الاسلام والمسلمين محمد محمدى اشتهاردى

قرآن پـيرامون دومين ويژگى بـندگان ممتـاز خدا مى فرمايد: ((و اذا خاطبـهم الجاهلون قالوا سلاما; آنها كسانى هستـند كه هنگامى كه جاهلان آنها را(بـا گفتار نابـخردانه خويش)مخاطب مى سازند. در جواب به آنها سلام مى گويند.)) (و با سلام, بى اعتنايى و بزرگوارى از كنار آنها گذشته و از درگيرى بـا آنها پـرهيز مى كنند). يعنى آنها داراى خصلت حـلم هستـند و بـر اعصاب و احـساسات خـود مسلط مى باشند و با خويشتن دارى و خود نگهدارى در بـرابـر بـرخوردهاى نااهلان, از مرز اخـلاق اسـلامـى خـارج نمـى شـوند و بـا كـرامـت و بـزرگوارى, اسير و مرعوب خشم و غضب خود نمى گردند و داراى اراده محكم و صبـر انقلابـى و آرامشى همچـون كوه هستـند بـه قول شاعر:
از صدف ياد گير نكته حلم
آن كه برد سرش, گهر بخشد
اين افتخار نيست كه بگويم فلانى فحش داد, من ده برابـر بـه او فحـش دادم, بـلكه در منطق قرآن, افتـخار اين است كه در بـرابـر بـرخـورد نامناسـب نااهلان, بـر آنها سـلام كنيم, يعنى از درگيرى بپرهيزيم و با كرامت نفس و بـى اعتنايى از آنها روى بـرگردانيم.
البـته اين سلام, سلام دوستى نيست, بـلكه سلام بـى اعتنايى و نوعى اعتراض منفى پيام آور همزيستى مسالمتآميز و حفظ رشتـه ارتـبـاط است.
در اينجا ممكن است اين سوال مطرح شود كه در موارد متـعددى از قرآن و روايات, سفارش به مقابله به مثل شده تا موجب جلوگيرى از گستاخى نااهلان گردد, از جمله قرآن مى فرمايد: ((فمن اعتدى عليكم فاعتدوا عليه بمثل مااعتـدى عليكم; كسى كه بـر شما تـجاوز كرد, شما نيز نسبت به او مقابله به مثل كنيد( (.
پـاسخ آنكه بـرخورد نامناسب نااهلان بـر دو گونه است: 1ـ دسته اول از آنها دشمنان بـدخواه هستـند و از روى فهم و بـا بـرنامه ريزى, با انسان بـرخورد نامناسب مى كنند; البـته در مقابـل آنها بايد مقابـله بـه مثل كرد 2ـ دستـه ديگر افراد ناآگاه هستـند و گفتـار و حركاتـشان از روى جهل و ناآگاهى است ; در بـرابـر اين دسته بايد بـا حلم و نرمش روبـرو شد و آيه مورد بـحث, ناظر بـه همين دسته است. بنابـراين خصلت حلم در موارد صحيح خود, نه تنها مخدر نيست بلكه سازنده و اثر بخش نيز هست.
دو شعر معروف زير نيز, در مورد دسته اول صحيح است نه در مورد دسته دوم:
ترحم بر پلنگ تيز دندان
ستمكارى بود بر گوسفندان
اظهار عجز پيش ستمگر روا مدار
اشك كباب باعث طغيان آتش است
در رابطه با آن دسته كه آيه مورد بـحث ناظر بـه آن است, رسول اكرم(صـلى الله عـليه وآله)فرمود: ((احـلم الناس من فر من جـهال الناس; با حـلم تـرين انسـان ها كسـى اسـت كه از انسـان هاى جـاهل بگريزد( (.
حلم و كظم غيظ در قرآن, و معنى اين دو واژه:
در قرآن, دو واژه حـلم و كظم غيظ بـه عنوان دو خـصلت ارزشمند مطرح شده اند كه هر دو به يك معنا بازمى گردند كه همان تسلط بـر اعصاب و كنترل احساسات و خويشتن دارى است.
مى تـوان گفت حـلم حـالتـى اسـت كه موجـب كظم غـيظ(فرونشـاندن خشم)مى گردد. به تعبير ديگر يكى از مصداق هاى روشن, بلكه بـهترين مصداق حلم, كظم غيظ اسـت. از اميرمومنان على(عليه السـلام)روايت شده كه فرمود: ((خير الحلم التحلم; بـهترين حلم, فرونشاندن خشم است((.
در قرآن واژه حلم بـا تـعبـير ((حليم)) پـانزده بـار آمده كه يازده بار آن, به عنوان يكى از صفات خداوند ذكر شده است و چهار بـار آن بـه عـنوان يكى از خـصـال پـيامبـرانى همچـون ابـراهيم خـليل(عليه السلام)و اسماعيل(عليه السلام)و شعيب(ع) ياد شده است.
جمله ((كظم غيظ)) كه به معنى فرونشاندن خشم است, در قرآن بـه عنوان يكى از صفات پـرهيزكاران بـيان شـده, آنجـا كه مى فرمايد:
((والكاظمين الغـيظ; آنها كسـانى هسـتـند كه خـشـم خـود را فرو مى برند((.
واژه حلم بـه معنى فرو نشاندن هيجان خشم است. لغت شناس معروف قرآن, ((راغب)) در مفردات مى نويسد: ((الحلم ضبط النفس عن هيجان الغضب; حلم كنتـرل كننده نفس از طغيان خشم است.)) سپـس مى گويد:
از آنجـا كه اين حـالت از عقل و خرد ناشى مى شود, گاهى حـلم بـه معنى عقل وخرد نيز به كار رفته است.
بر همين اسـاس اميرمومنان على(عليه السـلام)مى فرمايد: ((العقل خليل المرء, والحلم وزيره; عقل دوسـت صميمى انسـان اسـت و حـلم وزير عقل مى بـاشد.)) و نيز مى فرمايد: ((الحلم نور جوهره العقل; حلم نورى است كه حقيقت آن عقل و خرد است(
( . در روايات اسلامى نيز خصلت حـلم, بـه همين معنا آمده است. بـه عنوان نمونه شخصى از امام حسن مجـتـبـى(عليه السلام)پـرسيد: حلم چـيست؟ آن حـضرت در پـاسخ فرمود: ((كظم الغيظ و ملك النفس; فرو بردن خشم و تسلط بر خويشتن است((.
نيز امير مومنان عـلى(عـليه السـلام)فرمود: ((لا حـلم كالصـبـر والصمت; هيچ حلمى مانند استقامت و نگهدارى زبـان نيست. حلم بـه معناى استوارى و ثابت ماندن در امور نيز آمده است.
اين تـعريف هاى لغوى و بـيانات امامان معصوم(عليهم السلام)نشان مى دهد كه حلم به معنى خويشتن دارى و صبـر انقلابـى و استوارى در امور است.
با توجه به اينكه خويشتن دارى, شامل كنترل زبان, كنترل اعصاب و اراده و ساير اعضاء و جوارح مى باشد, بنابـراين آنچه در ترجمه واژه حلم معروف شده و آن را به عنوان ((بـردبـارى)) ياد مى كنند صحيح به نظر نمى رسد ; زيرا حلم به معناى تحمل بار بـه طور مطلق نيست زيرا تحمل بـار, گاهى سر از انظلام و ظلم پـذيرى در مىآورد كه ضد ارزش است. بـر همين اساس, مرز بـين حـلم و انظلام نزديك و باريك است و بايد موارد هر كدام را شناخت تا انظلام جايگزين حلم نگردد و انسـان بـه جـاى انجـام كارى ارزشمند, عمل ضد ارزشى را مرتكب نشود.
اما در مورد جمله ((كظم غيظ)) , واژه غيظ در لغت به معنى شدت خشم وحالت بـرافروختگى و هيجان فوق العاده روحى است كه بـر اثر ناملايمات و گزندهاى روحى بـه انسان دست مى دهد. واژه ((كظم)) در لغت بـه معنى بـستن سر مشكى است كه پر از آب شده است و بـه طور كنايه, در مورد كسانى بـه كار مى رود كه از خشم و غضب پر شده اند و نزديك است كه منفجر شوند و عكس العمل تندى نشان دهند. در اين هنگام حالت خويشتن دارى همچون بند محكم, سر مشك غضب را مى بـندد و از طغيان آن جلوگيرى مى نمايد. بنابـراين كظم غيظ و فرونشاندن خشم از روشن ترين مصداق هاى حلم است و موجب جلوگيرى از طغيان خشم و تندىهاى نابـجا شده و انسان را از جوش و خروش نامعقول, زننده و گاهى خطرناك نجات مى بخشد.
البته بـايد توجه داشت كه گاهى حلم و كظم غيظ, نابـجا و منفى است, چرا كه موجـب گستـاخى جـنايتـكار و يا پـىآمدهاى شوم ديگر مى شود. مانند حـلم و فروبـردن خشم در بـرابـر مجـرمان حـرفه اى, منافقين يا كافران ملحدى كه در صدد ضربه زدن و افساد هستند. در اين گونه موارد بايد مطابق همان دو شعر معروف رفتار كرد كه خاطر نشان گرديد.

ارزش خويشتن دارى از نظر قرآن
در قرآن علاوه بر آيه مورد بـحث, در آيات ديگرى نيز بـه حلم و خويشتن دارى سفارش شده است, از جمله مى خوانيم: ((ادفع بالتى هى احسن فاذاالذى بـينك و بـينه عداوه كانه ولى حميم)) ناپسندى را با نيكى دفع كن كه ناگاه خواهى ديد كه همان كس كه ميان تو و او دشمنى است, گويى دوستى گرم و صميمى است.
اين آيه به يكى از آثار درخشان حلم و خويشتن دارى اشاره كرده ودستور مى دهد كه با برخورد نيك و ابراز محبـت و عكس العمل نيكو در برابر ناملايمات, زندگى را بـراى خود آرام كنيد, زيرا در اين صورت دشمنى ها و كينه ها به دوستـى تـبـديل شده, شعله هاى فتـنه ها خاموش گشته و جامعه به همسويى و مهر و محبت و بـرادرى سوق داده مى شود.
در تـفسـير عـلى ابـن ابـراهيم در ذيل اين آيه آمده: خـداوند پـيامبـرش را بـا اين آيه تربـيت كرد و پـيامبـر(صلى الله عليه وآله)بر اساس همين دستور با مردم رفتار مى نمود. امام صادق(عليه السلام)نيز در ضمن گفتارى به يكى از شاگردانش به نام حفص فرمود:
بر تو باد به صبـر و تحمل و نرمش در همه امور! بـدان كه خداوند متعال محمد(صلى الله عليه وآله)را به پيامبرى برانگيخت و او را بـه صبـر و نرمش فرمان داد ـ آنگاه حـضرت اين آيه را خواند ـ و فرمود: پيامبـر(صلى الله عليه و آله وسلم)صبـر و تحمل كرد و در پرتو آن به اهداف و نتايج بلند و درخشانى نايل شد.
در امالى شيخ صدوق(ره)روايت شده: شخصى بـه محضر رسول خدا(صلى الله عليه وآله)آمد و عرض كرد: من به افراد بستگانم نيكى مى كنم ولى آنها به من بدى مى كنند. من صله رحم به جا مىآورم, ولى آنها قطع رحم مى نمايند پيامبـر(صلى الله عليه و آله وسلم)آيه فوق را خواند و به او دستورر داد تا با حلم و تحمل و استقامت, بـدى را با نيكى جواب دهد. آن شخص اشعارى پيرامون حلم و نرمش و بـرخورد نيك با مردم خواند. پيامبـر(صلى الله عليه و آله وسلم)اشعار او را ستود و فرمود: بعضى از شعرها حكمت, و بعضى از بـيان ها همچون سحر اثر بخش است.
همان گونه كه ذكر شد, در قرآن در يازده مورد خداوند به عنوان ((حـليم)) تـوصيف شده است. پـس مى تـوان گفت كسانى كه داراى اين صفت(به طور صحيح و كامل)هستند, مظهر خدا مى بـاشند و خود را بـه خداى بـزرگ آن چـنان نزديك نموده اند كه خداگونه شده اند, و همين موضوع بيانگر اوج ارزش حلم و خويشتن دارى است.
خداوند در قرآن, پيامبـر بـزرگى همچون ابـراهيم(عليه السلام), قهرمان توحيد صبر و ايثار, را به دليل اينكه داراى خصلت ارجمند حلم است تـعريف و تـمجيد كرده و مى فرمايد: ((ان ابـراهيم لحليم اواه منيب; همانا ابراهيم داراى صفت حلم و بسيار متوكل بـه خدا و بازگشت كننده به سوى خدا بود((.
و نيز در بـشارت خود بـه ابـراهيم(عليه السلام)در مورد فرزندش اسماعيل(ع) مى فرمايد: ((فبـشرناه بـغلام حليم; ما ابـراهيم(عليه السلام)را به نوجوانى داراى حلم بشارت داديم((.
نكتـه آموزنده در اين دو آيه اين اسـت كه بـا اينكه ابـراهيم خـليل(ع)و فرزندش اسماعيل(ع)داراى عالى تـرين ارزش ها و خـصلت هاى انسانى بـودند, تنها سخن از خصلت حلم آنها بـه ميان آمده است.
يكى ديگر از آياتى كه دستور حلم و نرمش بـه پيامبـر(صلى الله عليه و آله وسلم) مى دهد اين آيه است: ((فبـما رحمه من الله لنت لهم و لو كنت فظا غليظ القلب لانفضوا من حولك…; به بـركت رحمت الهى, در برابر مردم نرم و مهربان شدى و اگر خشن و سنگدل بـودى همه از اطراف تو پراكنده مى شدند. پس آنها را ببخش, و براى آنها آمرزش بطلب و در كارها با آنان مشورت كن. ((…
ارزش حلم در گفتار و روش پيامبر(ص)و امامان معصوم(ع(
گفتار و رفتار پيامبر(صلى الله عليه و آله وسلم)و امامان(عليهم السلام), مشحون از سفارش و تاكيد بـه حلم و نرمش و خويشتن دارى در برابـر حوادث تلخ است. بـه عنوان نمونه نظر شما را به چند مورد جلب مى كنم:
اميرمومنان على(عليه السلام)مى فرمايد: ((كمال العلم الحـلم, و كمال الحلم كثره الاحتمال, والكظم; كمال و درجه عالى علم, داشتن حلم است. و كمال حلم بـستگى بـه تحمل بـسيار و فزونى فرونشاندن خشم دارد((.
نيز فرمود: ((جمال الرجل حلمه, انك مقوم بادبك فزينه بالحلم; زيبايى انسان حلم او است. تو اى انسان, بـه خاطر ادبـى كه دارى ارزيابى مى شوى, زينت تو به وسيله حلم فراهم مى شود( (.
نيز فرمود: ((الحلم يطفى نار الغضب و الحـده تـوجـج احـراقه; خصلت حلم, آتـش خشم را خاموش مى كند, ولى تـندى و خشونت شعله هاى آتش را برمى افروزد((.
امام صـادق(عـليه السـلام)فرمود: ((الحـلم سـراج الله; حـلم و خويشتن دارى چراغ تابان خدا است((.
اين ها نمونه هايى از صدها روايت است كه هر كدام بـا تعبـيرى, خصلت حـلم را ستـوده و انسان خويشتـن دار را تـمجـيد نموده اند.

آثار درخشان حلم و خويشتن دارى
يكى از بركات و آثار حلم, عفو و بـخشش است. خصلت عفو از خصال جوانمردان است و موجب استحكام روابـط و دوستـى ها و مهر و محبـت خواهد شد. انسانى كه داراى حلم نيست, اهل بخشيدن و گذشت نخواهد بـود. همان گونه كه حلم خداوند متـعال موجـب عفو و بـخشندگى او اسـت. امير مومنان على(عليه السـلام)در آغاز يكى از خـطبـه هايش مى فرمايد: ((اءلحـمد لله… الذى عظم حـلمه فعفا; حـمد وسـپـاس خـداوندى را كه عـظمت حـلم او موجـب عـفو و بـخـشـش او اسـت((.
از آثار ديگر اينكه حلم موجب افزايش يار و دوست مى گردد; حضرت على(عليه السلام)مى فرمايد: ((و بالحلم عن السفيه تكثر الانصار; و حـلم ورزى در بـرابـر سـفـيهان, بـر ياران انسـان مى افـزايد((.
و بـر همين اساس مى فرمايد: ((الحـلم عشيره; حـلم بـراى انسان مانند عشيره و طايفه (حامى نيكى)خواهد بود((.
از انگيزه ها و نتايج حلم اينكه از دامن آن, همت متولد مى گردد و موجب حفظ آبروى انسان مى شود; امير مومنان على(عليه السلام)مى فرمايد: ((والحلم والاناه توامان ينتجها علو الهمه; حلم و خونسردى(دربـرابـر حوادث تـلخ)فرزندان دو قلويى هستـند كه از آنها همت بـلند متولد مى شود.)) و در عبـارت ديگر: ((الحلم غطاء ساتر; حلم پرده اى پوشنده است((.
نتيجـه ديگر حلم آن است كه موجـب عزت و سرافرازى مى شود, همان گونه كه حـضـرت على (عليه السـلام)فرمود: ((و لا عز كالحـلم; هيچ عزتى چون حلم نيست يعنى حلم و خويشتن دارى مايه عزت و سربـلندى در پيشگاه خدا و مردم مى گردد((.
نيز از آثار و بركات حلم آن است كه موجب تـقصير و كوتـاهى در كارها نشـده و بـاعث زندگى پـسـنديده و گوارا در پـيشـگاه مردم مى شـود; امام عـلى(عـليه السـلام)فرمود: ((و من حـلم لم يفرط فى امره, و عـاش فى الناس حـميدا; كسـى كه حـلم ورزد, در كار خـود تفريط و كوتاهى نمى كند, و در ميان مردم بـه طرز پـسنديده زندگى خواهد كرد((.
در شيوه زندگى پيامبر(صلى الله عليه و آله وسلم)و امامان(عليهم السلام)و اوليا و علماى ربانى, بـسيار ديده شده كه آنها با برخـوردهاى مهرانگيز خـود خـصلت ارزشمند حـلم را رعايت كرده اند.
انس بن مالك مى گويد: من در محضر پيامبـر(صلى الله عليه و آله وسلم)بـودم, عبـايى كه حاشيه غليظى داشت بـر دوشش بـود, يك نفر اعرابى(عرب هاى باديه نشين)نزد آن حضرت آمد و عباى او را گرفت و محكم كشيد, به طورى كه حاشيه آن عبـا, گردن آن حضرت را خراشيد, سپـس گستاخانه گفت: اى محمد, از مال خدا كه در نزد تو هست, بـر اين دو شترم بار كن تا ببرم, چرا كه اين اموال نه مال تو است و نه مال پدرت.
پـيامبـر(صلى الله عليه و آله وسـلم)اندكى سـكوت كرد و سـپـس فرمود: مال, مال خدا است و من بـنده خدا هستم. آنگاه افزود: اى اعرابى, آيا آسيبى كه به من رساندى به تو برسانم؟ اعرابـى گفت: نه. پـيامبـر(صلى الله عليه و آله وسـلم)فرمود:
چرا؟ اعرابى عرض كرد: زيرا تو بدى را با بدى پاسخ نمى دهى, بلكه آن را با خوبى دفع مى كنى پيامبر (صلى الله عليه و آله وسلم)از اين سخن خنديد و سپس دستور داد تا بر يكى از شتران او جو و بـر ديگر خرما بار كردند و به او دادند.
در ماجراى فتح مكه مشركان بـسيارى اسير سپاه اسلام شدند. آنها تـرديدى نداشتـند كه پـيامبـر(صلى الله عليه و آله وسلم)آنها و زندگى آنها را ريشه كن خواهد كرد. يكى از پرچمداران سپـاه اسلام به نام سعد فرياد زد: ((اليوم يوم الملحمه, اليوم تسبى الحرمه, اليوم اذل الله قريشـا; امروز روز انتـقام, روز از بـين رفـتـن احـتـرام نفوس و اموال دشمنان, و روز ذلت و خـوارى قريش است( (.
پـيامبـر اكرم(صلى الله عليه و آله وسلم)اين شعار تند را بـه شعار محبـتآميز تبـديل كرد و فرمود: ((اليوم يوم المرحمه اليوم اعز قريشا; امروز روز رحمت و روز عزت قريش است.)) آنگاه بـه حضرت على(عليه السلام)فرمود: ((پرچم را بـه دست بـگير و بـه مكه وارد شو. پيامبـر(صلى الله عليه و آله وسلم)خطاب به قريش كرد و فرمود: ((اذهبوا فانتم الطلقاء; برويد و همه شما آزاد هستيد((.
در روايت ديگر آمده كه پيامبـر(صلى الله عليه و آله وسلم)بـه آنها فرمود: شما از من چه توقع داريد؟ عرض كردند: تـوقع رفتـار نيك داريم كه بـرادر بـزرگوار و پـسـر بـرادر بـزرگوار هسـتـى.
پيامبر(صلى الله عليه و آله وسلم)خطاب بـه آنها فرمود: بـه شما همان مى گويم كه برادرم يوسف(ع)به برادرانش گفت: ((لاتثريب عليكم اليوم…; امروز ملامت و توبيخى بر شما نيست. بـرويد و شما آزاد هستيد. ((
در زندگى اميرمومنان على(عليه السلام)آمده كه در عصر خـلافتـش, روزى خطاب بـه جمعيت فرمود: آنچه سوال داريد از من بـپرسيد, هر سوالى كه مربـوط بـه پـايين تر از عرش بـاشد پـاسخ مى دهم و چنين ادعايى را بعد از من جز دروغگو نمى كند. در اين هنگام مردى بلند قامت در گوشه مجلس بـرخاست, درحالى كه كتـابـى در گردنش آويزان بود و گويى از عرب هاى يهود بوده با صداى بلند بـا كمال گستاخى, خطاب به على (عليه السلام)گفت: اى مدعى چيزى كه نمى دانى, و پيشى گيرنده نابـجـا من از تـو سـوال هايى مى كـنم كـه از جـواب آنها درمانده شوى.
در اين هنگام جمعى از شيعيان و دوستان على(ع)برخاستند تا بـه او حمله كرده و او را تنبيه كنند. حضرت على(عليه السلام)آنها را بـه شدت از اين كار بـازداشت و فرمود: رهايش كنيد, شتابـزدگى و تندى و خشم را از خود دور نماييد. با اين كارها حجت هاى خدا بـر مردم تـمام نشده و بـراهين الهى آشكار نخواهد گرديد. آنگاه بـا كمال حـلم و بـزرگوارى بـه آن مرد روكرد و فرمود: هر سـوالى كه دارى بـپـرس او سـوال هاى خـود را مطرح كرد و حـضـرت عـلى(عـليه السلام)بـه همه آنها پـاسـخ داد. او شيفتـه علم و حـلم على(عليه السـلام)شد و اشعارى در مدح على(ع)سـرود و خـواند و آن حـضرت را صـاحـب عـلم و راهنماى گـمراهان و رادمرد كـمال و ارزش هاى والاى انسانى خواند.
همچـنين در زندگى آن حـضرت آمده است: روزى شخـصى در محـضر آن حضرت به ((قنبر)) غلام آن بزرگوار ناسزا گفت. قنبر مى خواست پاسخ او را بدهد. اميرمومنان على(عليه السلام)قنبررا صدا زد و فرمود:
((مهلا يا قنبر, دع شاتمك…; اى قنبـر, آرام بـاش. دشنام دهنده خود را از روى بـى اعتـنايى رها كن, تـا پـروردگار را خـشنود و شيطان را خشمگين و دشمنت را عقوبـت كنى(زيرا عقوبـتـى بـراى او بدتر از بى اعتنايى نيست). سوگند بـه خدايى كه دانه را شكافت و انسان ها را آفريد, مومن بـه هيچ چـيزى مثـل حلم, پـروردگارش را راضى نمى كند, و هيچ چـيزى شيطان را مثـل خويشتـن دارى و تـحمل, ناراحت نمى نمايد. احمق و نادان نيز بـه چـيزى مانند سكوت, كيفر نمى بيند((.
سوگند حـضرت على(عليه السلام)در اين راستـا بـيانگر اهميت فوق العاده خصلت حلم است.
در زندگى ساير امامان(عليهم السلام)نيز از اين گونه برخوردهاى بزرگوارانه بسيار بـه چشم مى خورد. همچنين در ميان شاگردان آنها و علماى ربـانى, چـنين روش و منش فراوان ديده شده اسـت كه جـهت رعايت اختصار از ذكر آنها خوددارى مى شود.
امير مومنان على(عليه السلام)در تـوصيف پـرهيزكاران مى فرمايد:
((فحلماء علماء)) آنها انسان هاى خويشتن دار و دانشمندى هستند و نيز مى فرمايد: ((يمزج الحلم بـالعلم; از نشانه هاى آنها اين است كه حلم را با علم در هم مىآميزند((.
مالك اشتر شاگرد قهرمان على(عليه السلام)و سردار بى بـديل سپاه آن حـضرت, روزى از بـازار كوفه مى گذشت شخصى در بـازار كه او را نمى شناخت ته مانده سبزى را بـه سوى او پرتاب كرد و از تلخ كارى خود خنديد. مالك بى آنكه بـه او چيزى بـگويد از آنجا گذشت. يكى از بازاريان به آن مرد سبـك سر گفت: اين آقا كه از اينجا عبـور كرد,مالك اشتـر سردار بـزرگ سپـاه على(عليه السلام)بـود. آن شخص ترسان و لرزان به دنبـال مالك دويد تا از او عذرخواهى كند. ديد كه مالك بـه مسجد رفت و مشغول نماز شد. آن مرد پـس از نماز نزد مالك رفت و به عذر خواهى پرداخت. مالك گفت: ((سوگند بـه خدا من بـه مسجـد نيامدم مگر اين كه از درگاه خدا بـراى تـو طلب آمرزش كنم, تـا خـداوند اخـلاق تـو را اصلاح كند و تـو را بـبـخـشد. ((
به اميد آنكه از اين گفتار و جلوه هاى رفتارى بزرگان دين, درس حلم و خويشتن دارى بـياموزيم و در پـرتو آن بـه تحصيل امتيازات شايسته اى نايل شويم.

ناهمگونى سياست هاى فرهنگى با انقلاب اسلامى

حجه الاسلام والمسلمين محمد تقى رهبر

روزنامه ديلى تلگراف نوشت: ((دشمنان ايران اين وحشت را دارند كه روح آيت الله خـمينى همچـنان رهبـرى ايران را در دست داشتـه باشد
( (! با پـايان گرفتن سال 78, بـيست و يكمين سال پـيروزى انقلاب را نيز پشت سر مى گذاريم. سالى كه از سوى رهبـر گرانقدرمان بـه نام معمار و بنيانگذار انقلاب اسلامى حضرت امام خمينى قدس سره الشريف نام گذارى شد
. اين سال بـا حوادث تـلخ و شيرين بـسيارى همراه بـود. از يكسو دوستداران انقلاب و وفاداران بـه آرمان هاى امام راحل بـا اغتنام فرصت در بزرگداشت آن حضرت و انديشه هاى اسلامى و انقلابى, و احياى ارزشهاى بنيان شده به وسيله آن طلايه دار بـزرگ قرن, تلاش فراوان كردند و در تبيين افكار جاودانه آن حضرت همايش ها بـرپا نمودند, مقالات نوشتند و گفتمان هاى فراوان داشتند كه اين خود مى تواند در تعميق بـخـشـيدن روح معنوى انقلاب و احـياى انديشـه و ديدگاه هاى اسلامى مخـصوصا بـراى نسل هاى نوخـاستـه سازنده و سودمند بـاشد و ادامه آن تضمين كننده بنيادهاى انقلاب اسلامى و دستمايه رويارويى با انديشه هاى صادراتى بيگانه است
. در اين سال نيز, هم چـون سال هاى پـيشين مردم وفادار و مومن و انقلابـى ما در صحنه هاى مختلف سياسى, راهپيمايى هاى روز قدس و 22 بهمن و انتخابات مجلس شوراى اسلامى و مقابله بـا عوامل اغتشاش گر بيگانه در تيرماه گذشته بـيشترين حضور و هوشيارى داشتند و بـار ديگر پوزه استعمار و استكبار و سردمدار سلطه جهانى شيطان بـزرگ را بـه خـاك ماليدند و اميدهاى شـوم آنان و عوامل خـودفروخـتـه داخلى شان را به ياءس و حرمان مبـدل ساختند. مردم حماسه آفريدند و وفادارى خود بـه آرمانهاى امام راحل و تـداوم بـخش راه امام, مقام معظم رهبـرى را بـه نمايش گذاشتند و پاسخى جانانه و دندان شكن به زوزه هاى رسانه هاى خبرى امپرياليسم و صهيونيسم و دجال هاى خبرى و استحاله شده گان فرهنگى بيگانه دادند
. سالى كه گذشت آزمايش و امتحانى ديگر بود براى همه حتى دوستان و ياران انقلاب, آنها كه بيست سال همراه انقلاب بـوده و نان اسلام وانقلاب را خوردند و در پرتو نام امام شهره شهر گرديدند. مع الاسف پاره اى از آنها بازى بازيگران را خوردند و با تحريكات مستقيم و غير مستقيم سياست گذاران ضد انقلاب و عناصر ورشكسـتـه سـياسـى و گروهك هاى غير قانونى و ليبرال ها رو در روى اصول و مبانى اسلام و آرمان هاى حضرت امام گستاخانه ايستـادند, عرض خود بـردند و زحمت ما داشتند و خوراك تبليغاتى براى دشمنان تهيه ديدند
! و بدين سان در غربال حوادث زير و زبـر شدند و مردم بـه داورى نشستند كه سره را از نا سره چگونه بايد شناخت؟
! رذالت و گستاخى مطبوعاتى و در همين سال, رويدادهاى تـلخ و نامطلوبـى رخ داد كه در عين حال براى ملت ما درسآموز بـود. حوادث مشكوك و ناگوار دانشگاه و اغتـشاش هاى خـيابـانى كه بـا سر انگشت عوامل جـاسوس و اخـلالگرى بـاندهاى ضدانقلاب و هدايت شده از سـوى دشمنان كارگردانى مى شد و خوشبـختـانه يكى پـس از ديگرى بـا حضور مردم و هدايت و روشنگرى رهبرى حـكيمانه رهبـر انقلاب و مسـئولين دلسـوز نظام نقش بـر آب گرديد. و از همه حوادث تـلخ تـر جريان هاى نفاق گونه و اخلالگرانه مطبـوعاتـى بـود كه در پـوشش تـسـاهل وتـسـامح و در لواى آزادى وسياست هاى غلط فرهنگى چهره نمود و جغدهاى شوم و مزدوران قلم به دست عرصه مطبـوعات را جولانگاه افكار منحرف و گمراه كننده طراحى شده از خارج ساختـه و كارى كردند كه در بـيست سال گذشتـه انقلاب بى سابقه بـود! و حتى چيزى از سياست هاى فرهنگى طاغوت كم نداشت و بـلكه بـه مراتـب بـدتـر و گستـاخانه تـر از عصر ستـمشاهى بـود
! در رژيم منحوس پهلوى يك نويسنده بـا نام مجعول مقاله اى دريكى از جرائد كشور نوشت و نسبت بـه حضرت امام سخنان موهن گفت كه در مقايسه با شرايط اجتـماعى ملايم تـر از مقالات عصر انقلاب بـود!! و ديديم كه در پى نشر آن مقاله موهن, چه غوغايى در كشور بپا خاست و انقلاب اسـلامى از همانجـا اوج گرفت و روزافزون دامن گسـتـر شد
. و بـالاخـره شـعـله هاى آن نظام طاغوت را سـوخـت. اما بـا كمال ناباورى تـعدادى از جرائد كشور در سالهاى اخير و حتـى بـرخى از آنها كه به دست خودىها(به اصطلاح)بـه بـازار آمدند هرچه خواستند نوشتند و زير نگاه ناظران به مطبوعات به مقدسات اسلام و چهره هاى علمى و انقلابى تـاختـند و انقلاب اسلامى و انديشه هاى امام را زير سوال بردند و برخى از اين عناصر فريب خورده در محاكم قضايى بـه دفاع از خط مشى خيانتكارانه خود پرداختـند و آن تـراژدى زشت را در ديد دشمنان بـه نمايش گذاشتـند و بـالاخـره فضاى فرهنگى كشور مخـصوصا در اين يك سال فضايى آلوده و مسموم داشت و اسف بـار اين كه پـاره اى از مسئولين فرهنگى بـا خونسردى و بـى تفاوتى از كنار اين فضاى مسموم گذشتند و حساسيتى در خور, نشان ندادند و حتى به طور غير مستـقيم از آن بـه بـهانه آزادى! بـه دفاع بـرخاستـند
. اين حوادث تلخ فرهنگى درست در زمانى اوج گرفت كه مردم انقلابى و انديشمندان مومن و پاك بـاخـتـه ما سال امام خـمينى را گرامى مى داشتند. اينها از امام و آرمانهاى او سخن مى گفتند و آنها چون موريانه و موذيانه بـه جـان انقلاب و ارزشـهاى اسـلام و آرمانهاى امام افتاده و مى تاختند و مظلوم نمايى و باج خواهى هم مى كردند
! و زير لواى آزادى و با پـنهان شدن زير پـوشش فلان شخصيت و فلان جريان كه آن را انحصارى خود مى دانند همچنان به تـوطئه تـخريب و باج خواهى سرگرمند
! سال امام خمينى سرآغاز راه اين سال سپرى شد, انتخابات برگزار گرديد و مائيم و رو به سوى آينده اى ـ ان شاء الله ـ روشن تر. سال امام خمينى قدس سره پـايان راه نيست, بـلكه آغاز يك حركت قاطع, استوار, هوشيارانه و خستگى ناپذير است يه سوى آينده اى بـهتر و بـاشكوه تر و بـا استفاده از تجارب تلخ و شيرين گذشته و تـثبـيت هرچه بـيشتـر نظام و حاكميت قدرتمند اسلام و تو دهنى محكم بـر پـوزه استـكبـار بـه سردمدارى امريكاى جـنايتـكار و عوامل مخـفى و آشـكار داخـلى او. و ياران انقلاب در همه صحـنه هاى فرهنگى, سياسى, اقتـصادى و نظامى, بـايد كمرها را محكم ببـندند گوش ها را تيز و ديدگان را ريزبـين كنند, خود را براى دفاع از ارزشهاى اسلام و انقلاب و مقاومت در بـرابـر هجمه فرهنگى و تـبـليغاتـى و تـوطئه هاى شـوم دشـمنان كاملا مهيا سازند. و هر چه در توان دارند با بسيج گسترده به صحنه آورند تا به اين ملت فداكار مسلمان و مومن خدمت كنند و اسلام را از غربـت نجات دهند و تهاجم تبـليغاتى را كه امپرياليسم خبـرى تبـليغى و جمعى از رسانه ها و مطبوعات داخلى كارگزار آن مى باشند با حساسيت قدرتمندانه پاسخگو باشند و بـر سياست تسامح و تساهل صادراتى خط بـطلان كـشـند و هوادارانى را منزوى سـازند كـه اينها وصـلـه هاى ناهمگون و نامناسبى براى اين نظام اند وآفتى براى انقلاب و انقلاب را به آفت زدايى نياز است
! مقابله با تفاله هاى استكبار
رهنمودهاى امام راحـل را آويزه گوش سـازند كه بـا اشـاره بـه سياست هاى فرهنگى گذشته رژيم ستمشاهى و تـداوم آن ازسوى پـاره اى عناصر وابستـه فرمودند: ((ملت عزيز در طول 50 سـال سـياه اخـير گرفتار مجلات و روزنامه هاى تخريب كننده و فاسد كننده نسل جوان و از آن بدتر سينماها و راديو تلويزيون بود كه با بـرنامه هاى خود ملت را به حـد وافر در آغـوش غـرب زده ها غـلتـانيدند و ضـررهاى رسانه هاى گروهى از خرابـى توپ و تانك ها و سلاح هاى مخرب بـالاتر و بدتـر است… امروز نيز از تـفاله آن رژيم فاسد عددى مانده است كه اگر به طور قاطع بـا آنان بـرخورد نشود خطر ولو در دراز مدت كشور را تهديد مى كند و سهل انگارى در اين امور ساده انديشى است و بـر متـعهدان است كه كوشش كنند و از انحراف گرچه جـزيى بـاشد جلوگيرى نمايند.)) (صحيفه نور, ج19, ص
(110 امام راحل در اين پيام تـاريخى و ماندگار تـكليف همگان را در برابر هجمه فرهنگى دشمن كه بخشى از آن از طريق نشريات داخلى به اجرا در مىآيد روشن سـاخـتـه اسـت. و از سـهل انگارى(يعنى همان سياست تسامح و تساهل)بـرحذر داشتـه و آن را ساده انديشى خوانده است. كه البته هميشه ساده انديشى نيست بـلكه گاه بـدانديشى است
. سياست هاى فرهنگى كشور امروزه وضع مطلوبـى ندارد و چنان كه در پاره اى مقالات پـيشين خاطرنشان ساختيم, شوراى عالى انقلاب فرهنگى مى بايست سكان دار آن بـاشد و در صدد اصلاح و هدايت بـرآيد و اگر به وضع فرهنگى توجه كافى نداشته بـاشد, فاقد فلسفه وجودى خواهد بود
! سياست هاى فرهنگى را محاكمه كنيد
! سياست هاى فرهنگى ما به ويژه عملكرد برخى مطبـوعات بـا انقلاب اسلامى ناهمگون است و از اين رو بـه طور مكرر مورد نقد و اعتـراض مراجـع معظم تـقليد و حوزه هاى علميه و دلسوزان اسلام و دردمندان انقلاب قرار گرفته و بـى تـوجهى و مسئوليت ناشناسى بـرخى مسئولان, بزرگان دين را به اعتـراض و حتـى اعتـصاب واداشتـه است. قضاياى اخير قم و تحـصن علما و طلاب حـوزه علميه در مسجـد اعظم و حـضور مراجع در آن تحصن به نشانه پشتيبـانى از خواسته بـه حق حوزه در اصلاح وضع فرهنگى و مطبـوعاتى و هدايت و تنبـه و مسئولان فرهنگ و هنر در همين راستا, واكنشى آرام متناسب بـا موقعيت حساس كشور و همزمانى بـا 22 بـهمن و انتـخابـات بـود كه هرچند رهبـر معظم و فرزانه ما ادامه آن را صلاح نديدند و بـا تـوصيه و پـيام ايشـان خـاتـمه يافت اما اعتـراض را نبـايد خـاتـمه يافتـه تـلقى كرد
! براى حـوزه علميه در دوران حـكومت اسلامى و حـاكميت روحـانيت, تحمل كردنى نيست كه يك روزنامه به ارزشهاى اسلامى هجوم كند و يك نشريه بـه نام آزادى! بـه عالمان دين و مغزهاى متـفكر اسـلامى و افتـخارات حوزه علميه اهانت نمايد. عالمان دين بـه تـوصيه امام راحـل بـر خود فريضه مى دانند كه از انحـراف اگرچـه جـزيى بـاشد جلوگيرى كنند چرا كه همين انحراف به جاهاى باريكتر كشيده خواهد شد و جلوگيرى از انحراف تـنها بـه تـوقيف آن روزنامه يا زندانى كردن و محـاكمه كاريكاتـوريسـت نيسـت, بـلكه علاوه بـر آن بـايد سياسـت هاى فرهنگى را محـاكمه كرد كه چـرا چـنين فضايى را فراهم ساخته اند كه قلم بـه مزدها جرئت چنين جسارت هايى داشتـه بـاشند ؟
چرا از بودجه بيت المال مى گيرند و از آب و نان اين ملت محروم و زجـر كشـيده مى بـرند و بـه اينگونه مطبـوعـات يارانه و امكانات مى دهند و به آنها دست مريزاد مى گويند ؟
چرا جريان هاى محفلى و تـجديدنظر طلب در پـشت سر شخصيت ها سنگر مى گيرند و هر لحظه بـدتر از پـيش گستاخ تر ميراث غير قانونى خود را طلب مى كنند! دور هم جـمع مى شـوند و نشـريه اى مسـموم بـه راه مى اندازند و هرگاه لغـو امتـياز مى شـوند روزنامه ديگـر بـه راه مى اندازند و از همان آغاز در بـرابـر ارزشهاى اسلام وانقلاب سنگر مى گيرند ؟
آيا آن آزادى كه مـردم مـا در روزهاى آتـش و خـون خـواهان آن بودند همين آزادى بود؟
! آيا آن آزادى كه شهيدان ما و اسـيران و معلولان ما و امت شهيد داده ما مى خواستند آزادى قلم به مزدها بود كه زير لواى تسامح و تساهل هر غلطى مى خواهند بكنند و مسئولان به نظاره بـنشينند؟ چرا پاره اى از عناصر خودى به جاى اين كه به رويارويى بـا اين جريان شوم و هدايت شده از سوى دشمن بپردازند در درگيرىهاى جناحى چهره يكديگر را مى خراشند و بـرخى ديگر بـراى راه يافتـن بـه رياست و وكالت و حقوق هاى سرسامآور و امتيازات رفاه و تـجمل, دشمنان دين را فراموش كرده و بـه دنيا و آرمانهاى پست دنيوى رو آورده اند؟
! بـارى سخن از سياست هاى فرهنگى است كه بـه حق همسوى انقلاب در حد انتظار نيست
. خروش حوزه علميه براى چيست ؟
و تـاءسف اينكه اينها بـه حـساب اسلام و انقلاب گذاشتـه مى شود
! اينجـاسـت كه مسـئوليت عـالمان دين سـنگين مى شـود كه بـه گفتـه نبى اكرم(ص)بايد در برابـر بـدعت ها بـايستند و مجال توطئه را از دشمنان بـگـيرند و در اين ميان مسـئولـيت حـوزه عـلـميه از همه سنگين تر و جايگاه آن در سرنوشت اسلام و انقلاب از هر نهادى تعيين كننده تر است. چشم تمام ملت بـه سوى حوزه است. حوزه قلب تـپـنده اسلام و انقلاب اسـت و علما و مراجـع سـكان دار انديشه هاى دينى, و مردم دنباله رو مراجـع اسـلام اند. حـوزه كانون آتـش فشانى اسـت كه ناخـالصى ها را كه بـه نام دين در دين راه مى يابـد و بـا سرنوشت اسلام و مسلمين بـازى مى كند تـار و پـود مى سوزد. كارگزاران امور فرهنگى از خشم و خروش اين آتش فشان مقدس برحذر بـاشند, سر در لاك خود فرو نبرند, خود را به كرگوشى نزنند, پيام حوزه را دريابـند و تا دير نشـده خـط مشـى خـود را اصلاح كنند, فضاى مطبـوعاتـى و رسانه اى را همگون با انقلاب اسلامى سازند, و از غوغاسالارى دجال ها و رجاله ها نهراسند
. بدانند فرهنگ غربى و آزادىهاى صادراتى و سهل انگارى بـه شيوه اروپا و امريكا در كشورهاى ما جايگاهى ندارد
! نه امروز و نه آينده و حـساسيت زدايى و تـقدس زدايى نمى تـواند جاده صاف كن دشمن باشد
. مجلس آينده را نيز در اين ميان نقش اسـاسـى اسـت, در سـياسـت گذارىهاى فرهنگى تبـليغاتـى و انتـخاب وزيران و كارگزاران امور فرهنگى و غير فرهنگى مسئوليت سنگين دارد, هر جناح يا جريانى كه مى خواهد روى كار بيايد اما بايد به يك اصل اساسى بـينديشد و آن حاكميت اسلام است, بـا تـمام محتـوايش و زير لواى ولايت فقيه, نه سكولاريسم و ليبـراليسم و ناسيوناليسم و فنوميسم و امثال اينها
. مسئوليت مجلس آينده
مجلس و نمايندگان و سـاير مسـئولان بـايد بـدانند عمل آنها در پـيشگاه خداوند مورد مداقه و محاسبـه است و در وجدان عمومى ملت به ارزيابى نهاده مى شود و در حافظه تاريخ ثبـت مى گردد. آنان كه به مجلس مى روند بدانند بهاى سنگينى براى نمايندگى آنها پرداخته شده و آنها اين بها را نپرداخته اند! بـلكه شهداى انقلاب اسلامى و امت ايثارگر پرداخته اند
. آنها نمايندگان ليبـرال ها و گروهك ها و وابـستگان آنها نيستند كه بر وفق مراد آنها سخن بـگويند, آنها نمايندگان اسلام و مردمى هستند كه با همه مشكلات و نابـسامانى هاى اقتصادى و گرانى كمرشكن و خونابـه دل, تنها بـراى رضاى خدا و حفظ نظام و ارزش هاى اسلامى بـه آنها راءى داده اند. بـگذريم از مشتـى موج سوار و مغرض كه در پاره اى رقابت ها با اهداف از پيش تعيين شده حضور يافته تا بازيگر عرصه سياست بـا اهداف خود بـاشند. اينها اقليتـى بـيش نيستـند
. اكثريت قاطع از آن مردم است. مردم مسلمان پـيرو خط امام وفادار بـه نظام و رهبـرى و استـقلال و عزت ايران اسلامى, اينها خـواهان حاكميت اسلام و حكومت صالحان اند نه فرصت طلبان! و استحاله گران و وارثان ناخلف, اينها خواهان آزادى در لواى اسلام و چارچوب قانون اساسى اند نه آزادى غربـى و صادراتى! اينها از نمايندگان انتظار دارند در سنگر مجلس مدافع دين خدا, دوستـان خـدا و خـصم دشمنان بـدانديش و در راءس آنها شيطان بـزرگ و سياست سلطه جابـرانه او باشند
. آقايان بهوش باشند
چرا سردمداران استكبـار جهانى و دولتمردان امريكايى بـه مجلس آينده ايران چشم دوختـه و بـه صراحت ابـراز اميدوارى مى كنند كه اصـلاح طلبـان(بـه تـفسـير و عقيده آنها) روى كار بـيايند؟! اين كدامين اصلاحـات است كه كاخ سفيد(كاخ سياه)در انتـظار آن نشستـه است؟ اصلاحات سياسى فرهنگى بـه همان شيوه امريكايى!! و اين چيزى است كه در نظام ما مطرود و منفور و محكوم است و هوادارانش حتـى اگر بـه مجـلس راه يابـند رانده ملت و رسـواى دنيا و آخـرت اند
. بنابـراين بـايد مجلس آينده روى دشمن را كم كند و اميدش را بـه ياءس مبدل سازد, مجلسـى بـاشد اسـلامى مردمى حـامى مسـتـضعفان و محرومان و طرفدار اسلام ناب محمدى(ص)نه اسلام امريكايى و اصلاحـات به معناى واقعى و رفع مفاسد اخلاقى و فرهنگى و اقتصادى و مبارزه با تبعيض و شكاف فقر و غنا و مقابله با فئوداليسم و ليبـراليسم و زدودن ناخالصى ها از چهره اسلام و انقلاب نه اصلاحاتـى كه سازمان سيا و دولتمردان امريكايى و سياستمداران غربـى و عناصر وابـسته داخلى شان مى خواهند و در انتظار آن نشسته اند كه چراغ سبز رابـطه بـا آمريكـا روشـن شـود و جـاده بـراى سـلطه دشـمن هموار گردد
! اميد است كه مجلس آينده همان مجلسى باشد كه امام زمان و اميد مستضعفان عالم مى خـواهد و امام مى خـواست و امروزه وجـدان عمومى ملت طالب آن است. و ان شاءالله چنين باد
.

((اين وصيت نامـه ها انسـان را مـى لـرزاند و بـيدار مـى كـند))
امام خمينى (ره)
اهل بيت(ع)در كلام شهيدان

تهيه وتنظيم: دفتر تحقيق و پژوهش بنياد شهيد انقلاب اسلامى

((خدايا, هر موقع كه واقعه كربلا را به ياد مىآورم, چشمانم پر از اشك مى شود و به ياد رگ هاى پاره پاره حسين(ع)مى افتادم كه زين العابدين(ع)بر آن بوسه مى زند; به ياد رقيه مى افتادم كه وقتى سر پدرش را مى بيند, جان مى دهد; به ياد بـدن حسين مى افتادم كه چيزى از او شناخته نمى شود; و به ياد على اكبر حسين مى افتادم. خدايا, ما چنين رهبـرانى داشتـيم; چـطور مى شود كه راه ايشان را فراموش كنيم و چطور مى شود عاشق نباشيم؟ خدايا, من عاشق كربـلاى حسينيم, مى خواهم در راه كربلا به شهادت برسم; كمكم كن! خدايا, تو را طلب كردم تو را يافتم و شناختم. خدايا, دوستت مى دارم و بـه تـو عشق مى ورزم. پس بـه عهدت وفا كن و مرا بـه سوى خود بـخوان.)) (محصل شهيد مهدى نظرى از: تهران
((اگر بـناست همه چيز دنيا بـا مرگ پايان يابـد, چه بـهتر كه شهادت پـرافتخار, آخرين قفس زندگى انسان بـاشد. بـايد دوستان و خويشان و نيز پـدر و مادرم شاد بـاشند و موقع تـشييع جنازه من, عروسـى ام را در نظر آورند و شـادى كنند كه فرزندشـان را در راه خدا قربانى كرده اند. در سختى هاى جنگ, درس ايثار را از ابوالفضل و درس شـهادت و شـجـاعـت را از عـلى اكـبـر و درس شـهادت را از حسين(ع)آموختم, تا در آن دانشگاه فارغ التـحصيل شوم.)) (بـسيجى شهيد اسماعيل برازنده از: خمين
((پـدرجـان, اگر فرزندت قطعه اى از دل شماسـت, بـدان كه سـرور شهيدان, تـمام جان و دل و خون و گوشت حضرت رسول الله(ص)بـوده كه بـه خاطر حفظ اسلام جان خود را فدا كرده و درخت اسلام را بـا خون خود آبيارى كرد. حتما مى دانيد كه بـر امام حسين(ع) چه گذشت آيا خونى از خون حسين پـاك تـر و رنگين تـر داريم كه مى خواهيد بـر من ناله و زارى كنيد؟ و اگر خـواسـتـيد اشك بـريزيد, بـه ياد امام حسين(ع)اشك بريزيد.)) (پاسدار شهيد عبدالعظيم خالدى از: كوت شنوف
((بـار پـروردگارا, چنين احساس مى كنم كه تا بـه حال هيچ گونه سنخيتى بـا ائمه(ع) نداشتـه ام. لذا از تـو مى خواهم كه در آخرين لحظات عمرم پـهلوهايم بـشكند, صورتـم نيلى شود, از بـازوان درد بـكشم و از سينه ام احساس سوزش كنم تا كه لااقل جسدم بـا معصومين شباهتى داشته باشد
((. (محصل شهيد مرتضى عمرانى پور از: تهران
((پدرجان, افتخار كن كه خداوند بـه تو چنين فرزندى اعطا كرده است كه در راه خـدا انجـام وظيفه مى كند, اگر من در جـبـهه شهيد شدم, چه سعادتى بهتر از اين. مگر من از على اكبرها بـهترم و از على اصغر كوچك تـرم؟ پـدرجان, چه راهى را بـهتـر از راه سرخ حضرت حسين(ع)سراغ داريد. اگر هست به من نشان بده تا به آن راه بروم. اسلام در خطى است كه هميشه به خون احتياج دارد. با توجه بـه اين كه بـرادران دوازده ساله و سيزده ساله ما شهيد مى شوند, هنوز هم كم است و اين درخـت اسـلام بـايد بـا اين خـون ها آبـيارى شود.)) (بسيجى شهيد عيسى شيخ حسينى از: گنبد كاووس
((اى جوانان, مبادا در غفلت بميريد كه على(ع)در محراب عبـادت و با هدف شهيد شد. و مبادا در حال بى تفاوتى بميريد كه على اكبر حسين(ع)در راه اسلام و بـا اطلاع شهيد شد.)) (تـراشكار شهيد محمد بهشتى از: دامغان
((اى غـفـار الـذنوب, ائمـه اطهار, اى مـحـمـد(ص)و عـلـى(ع), فاطمه(س), حسن(ع)و حـسين(ع), بـارها در خانه شما آمدم و شما را شفيع قرار دادم. نمى دانم كه قبـول كرديد مرا يا نه. اما مى دانم كه اگر شهادت نصيبـم شود, شما در خانه را بـه روى بـنده گنه كار روسياه باز كرديد.. اى حسين جان, نمى توانم مقدار محبتم را نسبت به شما و اهل بيت روى كاغذ بياورم, اما همين را مى گويم كه دوست دارم بارها جانم را قربانى شما عزيزان كنم. )) (محصل شهيد مسعود طعان پور از: تهران
((خدايا, شهادت را نصيب من كن, زيرا من مشتـاق ديدار حـسينم. خوشحالم كه جانم را نثـار اسلام و مكتـب رسول خدا, محمد(ص)و اهل بيت او كنم, تنها و تنها شهادت است كه مى تـواند گلوى تـشنه مرا سـيراب كند.)) (پـاسـدار شـهيد محـمد رضـا تـيغ بـند از: تـهران ((فرزندم مهدى, اى كه انتـخاب نام تـو بـه خاطر عشق و علاقه اى بود كه از امام زمان(عج)در دل پدرت بـود. اى كه سعى كردم اولين كلمه اى كه بر زبان تو جارى مى شود كلمه ((الله)) بـاشد, در زمان من يعنى در زمانى كه تو تنها آهنگ كلمات را اجرا مى كردى, و اين كلمات را بـيش تر از كلماتى كه در بـين كودكان مرسوم است آموخته بودى ـ منظورم از اين حرف ها اين است كه كلام و خط و حركت تو بـا ياد خدا و ائمه اطهار آغاز شد ـ از تو انتظار دارم از مسيرى كه بـرايت تـعيين كردم كه همان راه ((الله)) و خط امامت است منحرف نشوى كه طعمه گرگان روزگار و عذاب الهى خـواهى شد. تـكاليفى كه اسلام و زندگى اسلامى براى تو تعيين مى كند با توكل بـر ذات احديت و سـعـى و جـديت در پـيش گير و سـعـى كـن راه مرا ادامه دهى.)) (كارمند شهيد سيد ابوتراب ميرشريفى از: افجه
((خواهرم, از تو مى خواهم كه زينب گونه باشى و فرزندم مهدى را هم چـون پـاسـدارى رشيد و مبـارز جـهت هديه بـه هم اسـمش صاحـب الزمان(عج)بارآورى.)) (جهادگر شهيد داداش اوغلى اهرى
((اميدوارم شما دختـر عزيز و مهربـان بـتـوانيد در راه خدا و اسلام عزيز خدمت كنيد و هميشه الگويت حـضرت فاطمه(س)بـاشد و راه زنانى كه در اسلام به مقام والايى رسيده اند باشد. مهدى جان, آرزو داشتـم كه شما طلبـه اى بـشوى تـا شايد يك روحانى از خانواده مان داشته بـاشيم. اگر توانستى آرزوى پدرت را بـرآورده كن و همواره سعى كن از هر راه خوب و خدا پسندانه اى كه مى توانيد به امت اسلام خـدمت كنيد. مهدى جـان, هدف فـقـط خـدمت در راه خـدا بـاشـد.)) (پاسدار شهيد براتعلى ملكان از: طالقان
((ان شاء الله اگر خدا بـچـه اى بـه ما داد, خـيلى خـوب از او پرستارى كنى و او را سرباز اسلام و ياور امام بار بياورى و مايه افتخار تو و شفيع ما در آن دنيا باشد
. از امير عزيزم كاملا مراقبـت كن و او را چـون فرزند على(ع)است دوستدار على(ع) تربيت كن و بـه او بـياموز دشمنان قرآن و على و اولاد على دشمنان بـشرند.)) (كارمند شهيد سـيد محـمد ميركاظميان از: تهران
((همسرم از تـو مى خواهم كه بـا يارى از خدا, هميشه استـوار و صبور و يار و مددكار اسلام و مسلمين باشى. همسرم, فراموش مكن كه فرزندى دارى و در پى آن مسووليتى بـس بـزرگ, بـايد فرزندمان را طورى تربيت كنى كه افتخار اسلام و مسلمين باشد و قلب او مملو از محـبـت خاندان نبـوت گردد و مانند مادرش فاطمه(س)بـانويى نمونه گردد.)) (پاسدار شهيد على جميلى شبسترى از: تهران
((نام فرزندم را اگر پسر بود على, و اگر دختر بود زينب بگذار و تـنها آرزوى من, اين اسـت كه چـنين تـربـيت بـشـود كه لياقـت خـدمتـگزارى بـه سـاحـت مقدس امام زمان(عج) را داشتـه بـاشد.)) (دانشجوى شهيد محسن پاليزبان از: تهران
((اى همسر عزيز, چـند سالى كه بـا هم مشغول زندگى بـوديم اگر ناراحتى از بنده ديديد اميدوارم بنده را ببخشيد; و چند كلمه به شما توصيه مى كنم: اول اين كه به نداى رهبرمان لبيك گفته و بـعد از مرگ من شـوهر كنيد. از اين فريضه الهى كه پـيامبـر(ص)فرموده ((ازدواج سنت است)) , سربـاز نزنيد, و اگر خواستـيد شوهر نكنيد بـعد از مرگ من هيچ گريه و زارى نكنيد. اگر خواستـيد گريه كنيد بـه يتيمان امام حسين(ع)و زينب(س)پـريشان گريه كنيد. آرزو دارم بعد از مرگ من اگر پسرم علاقه داشت درس طلبگى بخواند. دوست دارم پسرم راه پدر را انتخاب نموده و هميشه پيرو خط امام باشد و بـا دشمنان اسلام در مبارزه باشد. اگر درس طلبگى دوست نداشت مجبـورش نمى كنم; و دخترم هم چنين, آن هم بـايد بـه طلبـه اى مبـارز مومن شوهر كند. البـتـه اختـيار دست خودش است.)) (كارگر شهيد يدالله گلستانى از: ورامين
((مادرجـان تـو بـايد مثـل مادر ساير شهدا افتـخار كنى كه در مقابل اسلام و خدا عزيزت را دادى و فرداى قيامت ديگر در پيش روى جـدت فاطمه زهرا(س)سربـلند خواهى بـود و خواهى گفت كه من هم در راه خدا و بـه عشق كربـلا و حـسين(ع)پـسرم را راهى جـبـهه كردم. مادرجـان, يك آرزو دارم و آن اين اسـت كه وقتـى شهيد شدم و راه كربـلا بـاز شد و كربـلا رفتـى, عكس مرا بـا خـودت بـه حـرم امام حسين(ع)ببر و بگو يا حسين, پسر من هم يكى از سربازان تو بـود و با دشمنان تو جنگيد.)) (محصل شهيد رحيم محرمى از: تهران
((به خاطر كشته شدن من گريه نكنيد, بـه خاطر زهراى مرضيه(س)و به خاطر سالار شهيدان, مولا امام حسين(ع)گريه كنيد كه چگونه و به چه وضع ائمه(ع)را شهيد كردند كه كشتـه شدن ما در مقابـل ايشان, نسبـت قطره اى است بـه يك اقيانوس. گريه بـر ما كشتـه شدگان جفا سودى ندارد بـه جز ضعف بـصر و بـدن. ولى بـه خاطر ائمه عزيزتان گريه كنيدو دعاى فرج را زياد بـخـوانيد كه گره كارهاى ما همه اش در دست صاحب الامر(عج)است. اى عزيزان دوست دارم كه اگر كشته شدم در منطقه با لباس و بدون غسل مرا دفن كنيد و از خدا بخواهيد كه ما هم در زمان مولا جزء كسانى بـاشيم كه از قبـر بـيرون مىآييم. من از شهر نور و ديار مولا بـا شما صحبـت مى كنم, شهرى كه حصار ندارد, شـهرى كـه دربـان ندارد. من خـود را در كـنار ديوانگـان يافتم, ديوانگانى كه طلسم شده هستند و اسـير طلسـم دين و اسـير معشوق, آن هايى كه به خاطر سبـقت در جبـهه رفتن اشك ها مى ريزند و شيون ها مى كنند.)) (طلبه شهيد محمد قصات لو از: تهران

معاد يا سير تكاملى انسان

آيه الله عباس محفوظى

اگر ما به جهان آفرينش نظرى بـيفكنيم مشاهده مى كنيم كه سراسر جهان بـه طور يك پارچه در حركت است ; حركتى صعودى و تكاملى بـه سوى هدف. در ميان اين موجـودات عالم انسان هم, چنين سيرى را در پـيش دارد. اين حركت از آغاز تـشكيل نطفه شروع شده و بـا ملاقات پروردگار به اوج خود مى رسد
. خـدا در آيه اى از قرآن بـه اين مطلب اشاره فرموده اسـت: ((يا ايهاالانسان انك كادح الى ربـك كدحا فملاقيه; اى انسان حقا كه تو بـه سوى پـروردگار خود بـه سختـى در تـلاشى و او را ملاقات خواهى كرد
((. انسان در اين سير به ملاقات خـدا مى رسد خـداى تـعالى در جـايى مى فرمايد: شك و شـبـهه نكنيد و بـدانيد ((واعلموا انكم ملاقوه
(( همه شما انسان ها بـه ملاقات پـروردگار نائل مى شويد. بـاز در جاى ديگر مى فـرمايد: آن هايى كه ملاقات پـروردگار را تـكذيب مى كنند, آن ها راه يافتـگان نيستـند, راهشان را پـيدا نكرده اند. حال اين ملاقات پروردگار چيست؟
آيا معناى ملاقات مرگ است؟ يا اين كه مراد از ملاقات پروردگار, رسيدن به لذايذى است كه خداى تبـارك و تعالى بـراى انسان فراهم كرده: نعمت بهشت, حورالعين, آب حوض كوثر آنى كه ((لاعين رات و لا اذن سمعت)) آن چـنان نعمت هايى كه نه گوش شنيده و نه چـشمى ديده است آيا منظور اين است يا مراد از لقاءالله ((وجـه الله)) است
. انسـان بـايد آن قدر سـير معـنوى كند تـا بـه آن درجـه بـرسـد
. حال از اين سه معنا كدام يك مورد نظر است؟
حقيقت اين است كه درك اين مطالب براى انسان مشكل است, چون ما محدوديم, در فلسفه ثـابـت شده انسان محدود است جلوش بـاز نيست, اين انسان از مادرى بـه دنيا آمده و يك روزى هم از دنيا مى رود, اين محدوده بـشر است. بـچه اى كه در شكم مادر است, از عالم دنيا خبر ندارد, آن چه هست در شكم مادر است, غذاى او در آن جا ترتيب داده شده است. دفع سمومات در همان جا انجام مى گيرد. وقتى كه پا به دنيا مى نهد يك دنياى ديگرى را مى بيند
. ما در اين جـهان مانند همان جـنين هستـيم, از عالم ديگر خبـر نداريم, نمى دانيم در عالم بـرزخ و قيامت چه خبـر است, و لذا آن چه كه مى بـينيم همين دنيا است. غير از اين دنيا بـراى ما جـلوه ديگرى ندارد. عالمى كه خداى تـبـارك و تـعالى مى فرمايد: ((فيها ماتـشتـهى الانفس و تـلذالاعين)) هر چه كه نفست در آن جا بـخواهد بـراى شما تـهيه كرده ايم, هر لذتـى كه شما مى خواهيد, بـراى شما تدارك ديده ايم
. آن هايى كه اين معنا را درك كردند تـوجـهى بـه اين جـهان, بـه لذايذ اين جـهان, ننمودند. آن ها متـوجـه عـالم ديگـر هسـتـند و مى دانند كه اين جهان, محسوساتى بيش تر نيست
. رسـول گرامى اسـلام(صلى الله عليه و آله)مى فرمايند: ((تـنعموا بـالدنيا)) عده اى در اين دنيا فقط بـه همين خـوشى هاى دنيا, بـه نعـمت هاى دنيا و لذايذ دنيا خـودشـان را مشـغـول كردند, اما از لذايذ آخـرت غـافلند, در مقابـل آن ها دسـتـه ديگرى هسـتـند كه: ((تنعموا بذكرالله)) آن ها به ياد خدا هستند, ياد خدا براى آن ها نعمت است, اما انسان هاى عادى, انسان هاى محدود, به لذايذ دنيا و لذت هاى ظاهرى آن تـوجـه مى كنند, اما بـه لذايذ آخـرتـى تـوجـهى ندارند. پـيغمبـر مى فرمايد: ((وافترش الناس بـالفراش)) اما ((و افترشوا جباههم و الركب)) بندگانى كه بـه اين لذت هاى دنيا توجه مى كنند در خور و خواب هستند, بر اين فراش رختخوابـى بـيندازند, تختخوابى داشته باشند در آن به راحتى بـخوابـند, از آن ها بـهره بـبـرند, اما بـندگان خـالص خـدا, آن هايى هسـتـند كه در حـركت مى باشـند. زانوها را روى زمين مى گذارند پـيشـانى ها را بـه خـاك مى سايند. آن ساعتـى كه همه در خواب هستـند, آن ها در راز و نياز مى باشند, آن ها در يك عالم ديگرى سير مى كنند. ((لم يتكالبـوا)) , سخن پيغمبـر(صلى الله عليه و آله), دو دسته از مردم را بـراى ما معرفى مى فرمايد: مردم به لذايذ دنيا مشغولند, اما بـندگان خالص خدا افتـراششان كجـا است؟ آن موقعى كه همه در خـواب لذت هستـند صـورت ها را بـه خـاك مـى نهند. ((والـركـب)) زانوها را بـه خـاك مى سپـارند, آن چنانى كه پـينه مى بـندد مثل پـينه زانوى شتر. لم يتكالبـوا پـيغمبـر مى فرمايد: اين بـندگان خالص خدا سگ نيستـند ((كتكـالب الكـلاب عـلى الجـيف)) همين طورى كـه سـگ ها روى مردار مى افتند, چطور هركدام يك تـكه اى را مى خواهند بـردارند, بـندگان خالص خـدا مثـل آن ها نيستـند, اين طور نيستـند كه از اين دنياى مردار يك گوشه اى را بگيرند
. رسـول گرامى اسـلام مى فـرمايد: ((يراهم الناس)) مردم اين ها را مى بـينند مى گويند مثل اين كه اين ها عقلشان پـاره سنگ بـرداشتـه اسـت: ((يقولون قد خـلطوا)) عقل ندارند, اين ها ديوانه شـده اند, اما اين ها ديوانه نيسـتـند اين ها اعـقـل الناس اند, اين ها فـكر دارند, تـامل مى كنند, دنيا آن ها را بـه خـود مشغول نكرده اسـت
. ((رجال لاتلهيهم تجاره و لابـيع عن ذكرالله; اين مردان را خريد و فروش ها, و زندگانى دنيا از ياد خدا بازنمى دارد
((. روزى پيامبر(صلى الله عليه و آله و سلم)مشغول خواندن خطبه هاى نمازجمعه بـودند, يك وقت صـداى دهل مىآيد, مردم كه اين صـدا را مى شنوند, مى بـينند تـجـار آمده و مال التـجـاره آورده اند. مردم پيغمبر را رها كرده و رفتند. ((و اذا راواتجاره او لهوا انفضوا اليها و تركـوك قـائما قـل ما عـندالـلـه خـير من الـلـهو و من التجاره)) پيغمبر به اين انسان بگو آن چه در پيشگاه خدا است آن خير است, آن ارزش دارد
. روزى آقاى رشيد هجرى و آقاى حبـيب بـن مظاهر اسدى يك ديگر را ملاقات مى كنند, يك نگاه به صورت قرمز آقاى حبـيب بـن مظاهر كرد, گفت: مى بينم مردى جانش را در حمايت از فرزند پيغمبر فدا مى كند, يك خـبـر غيبـى مى دهد. حـبـيب هم نگاهى بـه صورت او مى اندازد و مى گويد: مى بينم انسانى را كه در راه حمايت از ولايت و از على بن ابيطالب(عليه السلام)در كنار دار عمروبن حريث بـه دار مىآويزند
. سومى آمد و از جماعتـى كه در آن جـا بـودند پـرسيد چه شده است؟
گفتند دو تا آدم دروغ گو را اين جا ديديم. آن شخص پـرسيد آن دو نفر چه كسانى بودند؟ گفتند رشيد و حبيب بودند. چه گفتند؟ كلمات آن دو را نقل كردند گفـت: اى واى بـرادرم رشـيد فـراموش كرد يك جمله اى را بگويد و آن جمله اين بود كه سر حبيب بـن مظاهر را در گردن اسب آويزان مى كنند و در بازار كوفه مى بـرند و بـراى گرفتن جايزه بيش تر به دربار عبـيدالله مى روند و پسر حبـيب هم در كنار سر پدرش به دنبال آن ها راه مى افتد. بـرگشتند گفتند اين سومى كه از او دروغ گوتر بود كيست؟ گفتند ميثم تمار است
. پيغمبر اگر مى فرمايد: ((افترش الناس بالفراش)) اما ((وافتـرشوا جـبـاههم والركب)) . اين ها زانوهايشان را بـر زمين مى گذارند, صورت هايشان را در درگاه خداى تبارك و تعالى بـه خاك مى سايند.اين افراد به امور زندگى ظاهرى توجه نمى كنند. بـشر, تو مى توانى بـه آن مقام بـرسى, مى توانى اوج بـگيرى. در روايت آمده است كه در روز قيامت از جانب خداى تـعالى نامه اى بـه دست بـنده مى رسد كه در آن آمده است: ((من الحى الذى لايموت الى الحـى الذى لايموت قد جعلتك ان تـقول لشىء كن فيكون)) بـنده من اين نامه از خدايى است كه حى لايموت است, خداى حى قيوم, خداى زنده, خدايى كه زنده جاويد است. اين نامه از خدا است به تو بنده اى كه تو هم حى لايموتـى, ديگر آن جا مرگ ندارى, زندگى ات هميشگى است. اى كسى كه بندگى خـدا مى كنى, نماز مى خـوانى, امر بـه معروف و نهى از منكر انجام مى دهى, مغرور بـه اعمالت نيستى, چيزى تو را فريفته نكرده است. آن وقت خدا مى فرمايد: بنده من تـو را قرار دادم جعلتـك ان تـقول لشىء كن فيكون; يعنى قدرت, قدرت الهى مى شوى اگر بـه چيزى بـگويى بـشو مى شود اين مال بـنده خدا است. بـندگى خدا اين چنين است, تـا بـه اين اندازه مى رسد, اما در صورتـى كه گول شيطان را نخورد
. خداى تبـارك و تـعالى در بـاره شيطان مى فرمايد: وقتـى كه اين شيطان رانده شد عرض كرد خـدا من اين دنيا را بـرايشـان اين قدر زينت مى دهم, جـلوه مى دهم كه فـقط تـوجـه آنان بـه دنيا بـاشـد
. ((ولاغوينهم اءجمعين)) همه اين بندگانت را اغوا مى كنم, من اين ها را گمراه مى كنم و به ضلالت مى كشانم. اى بـشر! مى دانى چرا تو اين قدرت و كمال را پيدا مى كنى, براى اين كه فرشتگان نمى توانند مثل تو بـالا بـروند, آن ها نمى توانند مثل شما كمال پـيدا كنند, كمال مال انسان است, تـو انسـانى كه بـين اين دو قدرت و اين دو نيرو قرار گرفتـه اى, نيروى رحمانى و نيروى شيطانى, نيروى هوس, نيروى عقل, اين دو تا در جنگ و جدال هستند تا يكى بـر ديگرى غالب شود يكى مى بينى حبيب بـن مظاهر اسدى مى شود. حبـيب وقتى كه روز هشتم بـه سرزمين كربـلا مىآيد, دختـر كبـراى على(عليه السلام)زينب(سلام الله عليها)مى فرمايد: چه خبر است؟ مى گويند حبيب بـن مظاهر اسدى بـراى يارى حسينت آمده است. زينب مى نشيند مى فرمايد سلامم را بـه حبيب برسانيد, بگوييد حبيب خوش آمدى. سلام زينب بـه حبـيب رسيد, حـبـيب روى زمين نشسـت و شروع كرد گريه كردن, حـبـيب چـرا گريه مى كنى؟ گفت: گريه ام براى مظلوميت حسـين(عليه السـلام)اسـت كه يك نفر كه براى يارى حـسـين مىآيد, زينب دخـتـر على سـلام بـراى او مى فرستـد, اين زينب است اين حـبـيب است, اما آن طرف را بـبـين
. امام(عليه السلام)عمر بـن سـعد را خـواسـت ; عمر اگر ديگران مرا نمى شناسند, تو مرا مى شناسى, تو از من با خبرى, پدرم و مادرم را مى شناسى. عمر بـن سعد گفت چـه كنم؟ حـسين, من در آن جـا خانه و زندگى دارم. امام حـسين(عليه السلام) فرمود: خانه و زندگى بـراى تـو فراهم مى كنم گفت: املاك دارم فرمود: املاك تـحويل تـو مى دهم, زمينى كه بهتـرين زمين در اطراف مدينه اسـت و پـدرم عـلى(عـليه السـلام)آن را مهيا كرده, آن زمين را بـه تـو مى دهم. گفـت: زن و بـچه ام در آن جـايند. امام حسين (عليه السلام)ديد آمادگى ندارد
. ((لاغوينهم اجـمعـين)) اغـوا نشـويد گولمان نزنند, عـلم, مال, رياست, حب دنيا ما را مغرور نكند و بـالاخره شيطان گردن كلفت در كنار ما است, همه جا قدم مى زند, بازار, اداره, فيضيه, دانشگاه
. همه جا مى تواند بندگان خدا را اغوا كند, آن وقت من فكر نكنم هر كارى كه انجام مى دهم درست است
. داسـتـانى را ملاى رومى نقل مى كند مى گويد: شخـصى بـيمار بـود, ناگهان ديد مثـل اين كه از قسمت پـايين خانه اشان صدايى مىآيد, بـه پشت بـام رفته و نگاهى كرد و گفت: كيستى؟ گفت: من دهل زنم, شيپـور مى زنم. گفت: شيپـور تـو چرا صدا ندارد, صدايش خيلى خفيف است. گفت: صدايش فردا در مىآيد. اين مرد كه بود؟ دزد بود. آقاى بيمار آمد كه استراحت بكند, دزد همه چيز را برد, صبح ديدند همه خانه را غارت كرده است, سر و صدا پـيچـيد فهميد اين دهل زنى كه گفته بود فردا صدا مى كند مقصودش چه بـوده است. حالا اين دنيا را نگاه بـكن, اين شـيطان, دين, حـقيقت, واقعـيت تـقوا, ذكر خـدا, شـخـصيت, فضيلت, صلح, صفا, خـلوص و همه چـيزمان را غارت مى كند
. صدا آن روزى بلند مى شود كه كار از كار گذشته بـاشد. بـاز اين بندگـان خـدا نگـاه مى كـنند مى گـويند: خـدايا بـرگـردانمان. ما برگرديم, گر چه تـا حالا ظلم كرديم, ستـم كرديم, بـاعث ناراحتـى ديگران شديم خطاب مى رسد: ((اخسئوا فلاتكلمون)) خـفه شويد و سخـن مگوييد
. ((قل هل ننبئكم بالاخسرين اعمالا)) درست به مضمون اين آيه توجه كـنيد پـيغـمبـر (صـلى الله عـليه و آله)بـه اين مردم بـگو آيا مى خواهيد آن كسى را كه از همه بدبـخت تر است بـه شما معرفى كنم؟
آن هايى كه ((ضل سـعيهم فى الحـياه الدنيا)) آن هايى كه كارهاى نا بـه جا كردند, اعمالى كه ذره اى ارزش نداشته و حبـط و نابـود مى شوند. ضل سعيهم فى الحياه الدنيا و هم يحـسبـون انهم يحـسنون صنعا; خيال مى كنند كار خوبى انجام مى دهند. حيدرىها مى گويند كار ما خوب است, نعمتى ها مى گويند كار ما خـوب است, هر كسى كار خـود را خوب مى پـندارد. عرضه بـداريد, ((و لقد كنت فى غفله من هذا
(( خداى تبارك و تعالى ديگر راه را بـراى ما نشان داده است. بـنده من, تـو از اين امور غافل بـودى. اگر بـراى خدا كار كنيد, خداى منان هم در روز وانفسا به فريادمان مى رسد
. مرحوم مجلسى مى گويد: يك عمل باعث نجات من شد. يك روز سوار بر حمارم از بازار اصفهان مى رفتم, ديدم مردم جمع شده اند و شخصى را مى زنند. گفتـم چـه خبـر است؟ گفتـند اين آقا بـدهكار است. علامه مجلسى فرمود دست نگه داريد, طلب همه شما به عهده من بـاشد, بـه خانه من بياييد تا طلب هاى شما را پرداخت كنم. آن شخص بـا وساطت علامه از دست طلب كاران نجات مى يابد و علامه تمام بدهى هاى آن شخص را مى پردازد
. عده اى هستند كه بـيش از درآمدشان خرج مى كنند و حساب و كتابـى در دخل و خـرج زندگى ندارند, اين افراد بـعد از مدتـى در زندگى مستاصل مى شوند
. نقل شده وقتى ناصرالدين شاه بـراى ديدن ملا هادى سبـزوارى بـه سبـزوار مى رود حاجى بـه ديدن او نرفت. ناصر گفت: همه آمدند چرا حاج ملا هادى نيامد. گفتند: آقا ملايى است كه فقط بـه درس و بـحث اشتغال دارد. گفت: پس ما به ديدن او مى رويم. ناصرالدين شاه بـه ديدن حاجى مى رود, بعد از احوال پرسى, نزديك ظهر, ناصرالدين شاه به حاجى مى گويد اجازه مى دهيد امروز ناهار خدمت شما باشيم. حاجى سبزوارى مى فرمايد: باش. سفره را انداختند ديدند يك كاسه چوبـى, مقدارى ماسـت بـا مقدارى نان خـشكيده آوردند و سـه تـا قاشق هم كنارش گذاشتند. حاجى, آب و ماست را برداشته در كاسه اى مى ريزد و نان خشك را هم داخلش تريت مى كند. ناصر هم يك كاسه را بـرمى دارد و اين دوغ را داخـلش مى ريزد و نان خـشـك را داخـل كاسـه مى ريزد لقمه اى را برمى دارد و نمى تواند بخورد. حاج ملاهادى هفتاد ساله, اين پيرمردى كه كتـابـش, در حوزه هاى علميه تـدريس مى شود, عارف, مجـتـهد, فيلسوف, اما غذايش اين چـنين است. گفت: آقاى سبـزوارى مى خواهم از شما ماليات نگيرم. فرمود: نه, ماليات را مى دهم چرا؟
فرمود: براى اين كه ماليات را از من نگيرى بـايد از بـقيه مردم بگيرى, من سبب ظلم كردن بر همه مردم مى شوم. اگر صد تومان بـدهى من است و تـو آن را نگيرى از بـقيه مردم مى گيرى, اگر ماليات را يك نفر ندهد, اين بـر ديگران تحميل مى شود. حاجى سبـزوارى متوجه اسـت, آقا مى خـواهيم بـه شما حـواله آرد و گندم و روغن بـدهيم
. فرمود: نه من يك مزرعه اى موروثى دارم, از زراعت خرج زن و بچه ام را در مىآورم, همين قدر كفايت مى كند
. خدا مى فرمايد: در روز قيامت اين پرده را از جلو چشمتان بـرمى داريم. ((فبصرك اليوم حديد)) اين چشم تـان تـيزبـين مى شود, بـه پرونده نگاه مى كند مى بـيند كـوچـكـى و بـزرگى نيسـت مگر در اين پرونده ثبت و ضبط شده است
. در مناجـات شـعبـانيه اميرالمومنين عرضـه مى دارد: خـدايا! ان تركتنى عن بابـك فبـمن الوذ و ان رددتنى عن جنابـك فبـمن اعوذ; خدايا! اگر مرا از در خانه ات برانى به كه پناه ببرم؟ انك كادح الى ربـك كدحا فملاقيه ; سير داريم مى كنيم اين مبـارزه درونى را داريم اگر اين هواها را كنار گذاشتـيم خـدايى شـديم صبـغه الهى گرفتيم نتيجه مى گيريم
.

مرزهاى ذات صفات و افعال خداوند

آيه الله جوادى آملى

((هو الله الذى لا اله الا هو عالم الغيب والشـهاده هو الرحـمن الرحـيم هو الله الذى لا اله الا هو الملك القـدوس السـلام المومن المهيمن العزيز الجبار المتكبر سبـحان الله عما يشركون هو الله الخالق البارى المصور له الاسماء الحسنى يسبح له ما فى السماوات والارض وهو العزيز الحكيم)) .
او خدايى است كه معبـودى جز او نيست, حاكم و مالك اصلى اوست, از هر عيب منزه است, به كسى ستم نمى كند, امنيت بـخش است, مراقب همه چيز است, قدرتـمندى شكست ناپـذير كه بـا اراده نافذ خود هر امرى را اصلاح مى كند, و شايسته عظمت اسـت; خـداوند منزه اسـت از آنچه شريك براى او قرار مى دهند! او خداوندى است خالق, آفريننده اى بى سابقه, و صورتگرى(بـى نظير)بـراى او نام هاى نيك است; آن چه در آسمان ها و زمين است, تسبيح او مى گويند; و او عزيز و حكيم است!!

حديث قرب نوافل
نكته اى كه در اين جا بـايد در پـرانتز ذكر شود اين است كه يك قرب فرايضى است (كه در خلال آن خطبه اى كه درباره خطبـه هفتم است آمده)كه انسـان بـا آنها بـه جـايى مى رسـد كه لسـان حـق مى شود, رواياتى هم هست كه مرحـوم صدوق در ((تـوحـيد)) از حـضرت امير و امثـال ذلك نقل كرده اسـت كه ((انا يد الله انا جـنب الله)) آن مقام, بـالاتـر از اين مقامى اسـت كه ما فعلا در قرب نوافل بـحـث مى كنيم كه حق سبحانه تعالى در مقام فعل, مجارى ادراكى و تحريكى ولى بـشود. اين آغاز ولايت اسـت آن قرب فرايض كه در همين روايات به عنوان مقام برتر ياد شده است آن است كه اين عبـد صالح سالك, لسان الله و سخنگوى خدا باشد, اما الان سخن در اين است كه سخن گو خـود عبـد است بـه لسان الله, اين قرب نوافل است كه بـا آن قرب فرايض خيلى فرق دارد.
قرب نوافل را بـه عنوان حديث قدسى در جوامع روايى نقل مى كنند و در بيشتـر جـوامع روايى ما از كافى تـا وسـائل هسـت و در نوع جوامع روايى اهل سنت هم هست, طريقش متعدد است بـعضى از طريق آن صحيح است و برخى موثـق و امثـال آن. مرحوم صاحب وسائل الشيعه ـ رضوان الله عليه ـ اين را در جلد سوم وسائل در كتـاب صلوه بـاب 17 از ابـواب ((اعداد الفرايض و نوافلها)) ذكر مى كند از مرحـوم كلينى هم نقل مى كند. روايت ششم اين باب است كه ابـان ابـن تغلب از امام باقر ـ عليه السلام نقل مى كند كه:
((فى حديث)) ان الله جل جلاله قال: ما يقرب الى عبد من عبـادى بـشىء احب الى مما افترضت عليه و انه ليتقرب الى بـالنافله حتى احبه))
عبـد من بـه وسـيله فرايض بـه من نزديك مى شـود. قرب فرايض را اصطلاحـا بـالاتـر از قرب نوافل مى دانند, زيرا از قرب فرايض كارى ساخته است كه از قرب نوافل ساختـه نيست. بـعد از اين كه در صدر مسـاله قرب فرايض را ذكر فرمود آن گاه فرموده: ((و انه ليتـقرب الى بـالنافله)) هر عبـادتى را كه زايد بـر واجب بـاشد مى گويند نافله چون نفـل يعـنى زايد, انفـال را هم بـه همين عـلت انفـال گفته اند و در باره نوه حضرت ابراهيم و ديگران فرمود كه: ما بـه او يعقوب داديم و يعقوب نافله او از ما فرزند خـواست ما گذشتـه از اين كه بـه او فرزند داديم نوه هم داديم نوه نافله اسـت نوه از ما نخواست و يعقوب نافله يعنى زايد بر فرض. ((حتى احبه)) تا من بشوم ((محب)) و او بشود ((محبوب)) يعنى اين بنده بشود محبوب و حق سبحانه تعالى بـشود محب. ((فاذا احبـبـته)) اگر من محب او شدم و او محـبـوب من شد ((كنت سمعه الذى يسمع بـه و بـصره الذى يبصر به و لسانه الذى ينطق بـه و يده التى يبـطش بـها ان دعانى اجبته و ان سالنى اعطيته)) .
اگر انسانى محبـوب خـدا شد بـه جـايى مى رسد كه خـدا زبـان او مى شود. در مقابل, كسانى كه شيطان را اطاعت كردند به دركات سقوط مى كنند, اميرمومنان على(ع)در خطبه هفتم نهج البلاغه وضع آنان را اين گونه تـوصـيف مى فـرمايد: ((اتـخـذوا الشـيطان لامرهم ملاكا و اتـخـذهم له اشـراكا فـبـاض و فـرخ فـى صـدورهم و دب و درج فـى حجورهم…))
عده اى به سوى دركات سقوط مى كنند, چون انسان خوابـيده اى هستند كه شيطان اول وارد اطراف دل آنـان مـى شـود مـى بـينـد كـه هنـوز خـواب اند, قدرى جـسـتـجـو مى كند كه در دل را پـيدا كند مى بـيند خواب اند در را پيدا مى كند باز مى كند وارد در دل مى شود, مى بـيند هنوز خواب اند, وقتى كه جاى امنى ديد كم كم آشيانه مى زند و تخم گذارى مى كند و جـوجـه پـرورانى مى كند و دفعـتـا كل دل و قلب را تصاحب مى كند و در آن جا تـخم مى گذارى و آشيانه مى كند, وقتـى كه اين محدوده را گرفت از اين به بـعد مالك مى شود ((نطق بـالسنتهم نظر بـاعينهم)) از آن بـه بـعد هر چه اين شخص مى گويد كلام شيطان است و هرچـه اين شخـص مى شنود و مى بـيند شنيدن وديدن شيطان است, شيطان با چشم او مى بيند و با گوش او مى شنود.
قرآن در باره عده اى فرمود: ((ان الذين اتقوا اذامسهم طائف من الشيطان تـذكروا فاذاهم مبـصرون)) آنها كه متـقى و پـرهيزكارند مواظب حـرم دل اند, لذا تـا بـيگانه اى بـه لبـاس آشـنا درآيد و بـخواهد احـرام بـبـندد و طواف كند, فورا او را از حـرم بـيرون مى كند: ((ان الذين اتقوا اذا مسهم طائف من الشيطان)) شيطان تـا بخواهد به دور كعبـه دل طواف كند انسان متقى فورا مى فهمد و بـا استعاذه او را بيرون مى كند: ((اعوذ بـالله من الشيطان الرجيم))
با همين ذكر او را رجم مى كند: ((تذكروا فاذاهم مبـصرون)) . اگر بيدار و بـينا نبـاشند شيطان مىآيد اين محدوده را مى گيرد از آن بعد شيطان است كه به زبان او حرف مى زند.
پـس همان طورى كه در دركات اين طور داريم كه در نهج البـلاغـه تـوصيف شده و در واقع در مقام سخط و غضب خدا و فعل اضلالى اوست, در درجات هم داريم كه مومن به جايى مى رسد كه خداى سبـحان چشم و گوش و زبـان او مى شود. همه اينها در محـور فعل اسـت. اگر عبـدى محبـوب حق شد بـا فرايض و نوافل و خداى سبـحان زبـان او شد اين لسان الله است كه مى گويد: ((اناالمحيى انا المميت انا الحق انا كذا انا كذا)) , نه زيد, زيد نيست زيد زيد اسـت ياكل و يمشى فى الاسواق آن كه حـرف مى زند و مى شنود زيد نيسـت, فرمود همه كارهاى ادراكى و تحريكى او را من به عهده مى گيرم ((كنت سمعه الذى يسمع به و بصره الذى يبصر به)) .
(در بعضى از نسخه ها چون ((بصر)) مونث است ((بـصره التى يبـصر بها)) هم ضبط شده است خوب عبد صالح سالك به اينجا مى رسد اگر بـه اينجا رسيد گوينده خدا است, اين مقام مقام فعل است, همين حـقى است كه ((كذلك يضرب الله الحق و الباطل)) نه آن حقى كه ((ذلك بان الله هوالحق)) آن حق جا براى احدى نمى گذارد اگر اشتراك لفظى حق حل بـشود اگر صفت ذات از صفت فعل جدا بشود آن گاه معلوم مى شود كه چه كسى اين حرف را مى زند گوينده اين زيد است ((بما انه ياكل و يمشى فى الاسواق))
يا ((بـما انه عبـد صالح محبـوب لله سبـحانه و تعالى و صار فعل الله فعـله و سـمع الله سـمعـه و لسـان الله لسـانه)) . اگر در جـمله ها و يا اشـعـار عرفاـ از جـمله در غزلى از امام خـمينى ـ مطلبى مى بينيم بايد با توجه به نكته هايى كه در فوق گفتيم آنها را بفهميم و تفسير كنيم. در مورد امام خمينى ـ رضوان الله عليه ـ اين نكته رابايد بگويم كه ما بعد از معصومين ـ عليهم السلام ـ هيچ كس را بـه عظمت ايشان نمى شناسيم. البـته دربـاره معصومان ـ عليهم السلام ـ بـايد بـه اين نكتـه تـوجـه داشت كه آنان در سطح واقعى كاملا متفاوت بـا ديگران هستند در اين مورد تعبـير بـسيار لطيفى مرحـوم صـاحـب جـواهر دارد و مى فرمايد: معصـومان(ع)وزراى دستگاه خـلقت اند, وزراى دستـگاه خـلقت را بـا رعيت نمى سنجـند, نمى تـوان گفت مثلا امام خمينى ـ رضوان الله عليه ـ ده درجه دارد و امام رضا ـ سـلام الله عـليه ـ يك ميليارد. اصـلا قـابـل قـياس نيستـند, چون در دو وادى اند, شما در مسائل هندسه هرگز نقطه را بـا خـط نمى سنجـيد خـط را بـا سطح نمى سنجـيد, سطح را بـا حـجـم نمى سنجيد, ممكن است دو خط را با هم بسنجيد و بـگوييد اين خط يك مترى است آن خط هزار مترى اماهيچ گاه نقطه را بـا خط نمى سنجيد.
در اين مورد هم اين گونه است كه غير معصوم را با معصوم نمى توان سنجـيد اين ها دو حـساب دارند. همه اين بـزرگان هم كه بـه جـايى رسيده اند از بـركات معصومين است. از غير معصومين ـ عليهم السلام ـ كه بگذريم در سراسر ايران اين همه امام زاده هايى كه هست, در نوع اين مزارها مى خـوانيم: ((اشـهد انك قد اقمت الصلوه و آتـيت الزكاه و امرت بـالمعروف و نهيت عن المنكر و جـاهدت فى الله حق جهاده)) درباره ساير امامزاده ها ما شنيده ايم و با جان ودل قبول داريم ومى خوانيم, اما در بـاره امام خمينى ديده ايم و بـاجان و دل مى خوانيم: ((اشهد انك قد اقمت الصلوه و آتـيت الزكاه و امرت بالمعـروف و نهيت عن المنكر و اطعـت الله و رسـوله و جـاهدت فى الله حق جهاده حتى اتاك اليقين)) چه طور در بـاره اين همه امام زاده ها اين جمله ها را مى تـوان گفت اما در بـاره امام خمينى, كه سـلاله پـيغمبـر اسـت و عمرى را از اول تـا آخـر بـراى همين دين گذرانده نتوانيم بگوييم؟ امام زاده ها به بركت ائمه ـ عليهم السلامـ بـه جايى رسيده اند.
پس اگر مرزها مشخص بشود به تعبـير مرحوم صاحب جواهر ما وزرا را با رعايا يك جا حساب نكنيم و مرز رعيت را از وزراى دستگاه الهى جـدا بـكنيم هيچ مشكلى پـيش نمىآيد, اگر مرز صفت ذات را از صفت فعل و مرز ذات و صـفات ذات را از مرز فعل جـدا بـكنيم و فعل را ممكن بدانيم معذورى پيش نمىآيد.

ديدگاه شيخ بهائى و علامه مجلسى:
اين حديث از آن احاديث متقنى است كه مرحوم شيخ بهايى و اساسا نوع حكماى ما در اين زمينه يا رسـاله مسـتـقلى نوشتـه اند يا در عنوان كتابشان از اين حديث سخنى بـه ميان آورده و شرح كرده اند.
مرحـوم مجـلسـى ـ رضـوان الله عليه ـ در كتـاب ((مرآت العقول))
چندين وجـه بـراى اين حديث ذكر مى كند: اول اين كه مى فرمايد اين حديث صحيح است, و در اين باره از مرحوم شيخ بـهايى نقل مى كند و مى فرمايد: قال شيخ البهايى ـ بـردالله مضجعه ـ ((هذالحديث صحيح السند و هو من الاحاديث المشهوره بين الخاصه و العامه و قد رووه فى صحاحهم بادنى تـغيير)) يعنى اين روايت از روايات معتـبـره و صحيحه اى است كه فريقين نقل كرده اند چـون مربـوط بـه معراج است.
روايت هاى معراجى يك سبك و طعم ديگرى دارد هكذا. امام باقر(ع)مى فرمايد در معراج بـه نبـى گرامى اسلام(ص)گفته شده است:
((ان الله تـعالى قال من عادى لى وليا فقد اذنتـه بـالحرب و ما يتقرب الى عبدى بشىء احب الى مماافترضت عليه)) . اين مى شود قرب فرايض و بالاتر از قرب نوافل است كه فعلا در قرب فرايض بحث نيست.
((و ما يزال عبدى يتقرب الى بالنوافل حتى احبه فاذا احبـبـته كنت سمعه الذى يسمع به و بصره الذى يبصره بـه و يده التى يبـطش بـها و رجـله التـى يمشى بـها)) همه شئون اين را فعل حـق اداره مى كند و جـودا و صفا و فعلا فعل حق است ((ان سالنى لاعطيتـه و ان استعاذنى لاعيذنه))
اين حديث يك ذيل هم دارد كه خدا مى فرمايد: من در قبض روح هيچ كسـى مردد نشدم بـه آن اندازه اى كه در قبـض روح مومن مرددم, او نمى خواهد بيايد, من مى خواهم ببـرم او مى خواهد بـماند كه بـيشتر عبادت كند, بيشتر مشكلات را تحمل كند, اما من مى خواهم او را بـه سوى خود ببرم. اين ترديد از آن مقام فعل است و گرنه بـراى مقام ذات اقدس اله كه جا بـراى تردد نيست, اين ذيل هم كه مسئله تردد هسـت نوعا حـكما يا رسـاله جـدا در اين زمينه نوشـتـه اند يا در كتاب ها بـحث جداگانه اى در اين زمينه كرده اند اين سخن مرحوم شيخ بهايى است.
مرحوم مجـلسى ـ رضوان الله عليه ـ چندين مطلب و وصف مىآورد و بـسيارى از كلمات بـزرگان را ذكر مى كنند تـا بـه اين جا مى رسند مى فرمايند: حتى بعضى از عرفا نقل مى كنند حرف بعضى را مى پذيرند, بعضى را نمى پذيرندو ايشان بـراى مطالب خود مقدمه اى آورده كه در آن مى فرمايند: بـعضى از صوفيه و اتجاديه و حلوليه و ملاحده تمسك كرده اند كه اين ها از باطن عبادات با خبـر نيستند عقل همه عقول, استحاله اتحاد, استحاله حلول, استحاله فرورفتگى مع الممازجه را منع مى كند, اين همان اسـت كـه خـود حـكـما فـرمودند قـلندران و صوفيانى كه از دور دستـى بـر مسائل عقلى دارند بـين مقام ذات و صفت ذات از يك طرف و مقام فعل از طرف سـوم فرق نگذاشتـه اند. آن گاه وجـوهى ذكر مى كند و اولين وجـهى كه ذكر مى كند از مرحوم شيخ بهايى است منتهى مقدارى نسبت به مرحوم شيخ بهايى كم لطفى مى كند و مى فرمايد: اين عظمتى كه مرحوم شيخ بـهايى در بـاره اين سلسله حرف ها دارد صدر حـرف هاى او ـ معاذالله ـ مداهنه است: ((الاول ما ذكره شيخ البـهايى ـ قدس سره ـ و ان داهن فى اول كلامه)) . يعنى شيخ بـهايى در اول حرفش ملاهنه كرده است. مرحوم مجـلسى بـه خودش اجازه مى دهد كه به شيخ بهايى اسناد مداهنه بدهد اما ما كه بـعد از معصومين چشم اميدمان به امثال شيخ بـهايى است ديگر بـه واقع برايمان مقدور نيست كه بـگوييم شيخ بـهايى ملاحظه كارى و مداهنه كارى كرده است. آن حرفى كه مرحوم شيخ بهايى دارد و مرحوم مجلسى مى فرمايد مداهنه است اين است كه فرمود:
((قال لاصحاب العقول فى هذاالمقام كلماه سنيه و اشارات سريه و تـلويحـات ذوقيه تـعطر مشام الارواح)) يعنى صاحـب دلان در شرح اين حديث, حرف هايى روح پرور دارند كه شامه انسان را معطر مى كند. و تحيى رميم الاشبـاح لا يهتـدى الى معناها و لا يطلع على مغزاها الا من اتـعب بـدنه فى الرياضيات و عنى نفسه بـالمجـاهدات حتـى ذاق مشربهم و عرف مطلبـهم و اما من لم يفهم تـلك الرموز و لم يهتـد الى هاتـيك الكنوز لعـكوفه عـلى الحـظوظ الدينيه و انهما له فى اللذات البدنيه فهو عند سـماع تـلك الكلمات عـلى خـطر عـظيم من الترددى فى غياهب الالحاد و الوقوع فى مهاوى الحـلول والاتـحـاد, تعالى الله عن ذلك علوا كبيرا و نحن نتكلم بما يسهل تناوله على الافهام.
مرحوم مجلسى ـ رضوان الله عليه ـ همان شعرهايى هم كه در بعضى از كتابها هست از مرحوم شيخ بهايى نقل مى كند كه:
جنونى فيك لا يخفى و نارى منك لا تخبو
فانت السمع والابصاروالاركان و القلب

اين شعرها را مرحوم شيخ بهايى نقل مى كند مرحوم مجلسى وجه دوم و سوم و چهارم هم نقل مى كند تا مى رسد به پنجم و مى فرمايد: بـحث پـنجـم آن است كه بـراى من در بـعضى از مقامات ظاهر شده است كه انسان اگر بـه وسيله نوافل متقرب بـشود داراى سمع و بـصر مى شود ديگران صم بكم عمى هستند, اما اينها داراى چشم و گوش و دهن اند, عده اى دهن بسـتـه اند عده اى چـشم بـسـتـه اند: ((صم بـكم عمى فهم لايعـقـلون)) اما اينها داراى چـشـم و گـوش مى شـوند و اسـرار را مى فـهمند. اين حـرف, حـرف خـوبـى اسـت, اما حـديث مى گـويد خـدا مى فرمايد: من چـشم او مى شوم اينها فاصله شان خـيلى اسـت. مطلب, مطلب لطيفى اسـت كه مرحـوم مجـلس مى فـرمايند اما معـناى اين كه عده اى داراى چشم و گوش اند و دسته اى چـشم و گوش ندارند چـشم دل عده اى بـاز مى شود, اما اين غير از آن است كه خدا فرمود: من چشم و گوش عده اى هستم.
مرحـوم مجـلسـى در وجـه ششم مى فرمايد: ((ما هو ارفع و اوقع و احـلى و ادق و الطف و اخفى مما مضى)) اين وجـه ششم رفيع تـر, دل انگيزتر, زيبـاتـر, شيرين تـر, دقيق تـر, لطيف تـر, و از گذشتـه ها پـنهان تـر است, و آن اين كه: وقتـى عارف از همه شهوات خود خالى شد, چيزى نخواست, آن گاه ذات اقدس الله كارگردان او مى شود. خوب اين همان مقام فعل است, وقتـى انسان بـه مقام تـسليم رسيد يعنى واقعا چيزى نخـواست آن وقت همه كارهاى او را خـدا اداره مى كند.
وقتى انسان خود ساكت نشد و پيشنهادى نداد نه تنها بـه مقام رضا رسيد كه بگويد ((پـسندم آن چه را جانان پـسندد)) اين هنوز نيمه راه است به مقام تسليم برسد, مقام رضا آن است كه هر چه خدا كرد من مى پسندم پس من هستم, پـسندى هم هست هنوز در راه است اما اگر بـگويد بـه اين كه: ((تـركت الخلق طرا فى هواكا)) اين شعرها را بـعد از حضرت سيدالشهداء ـ سلام الله عليه ـ گفتـه اند مرحوم سيد حـيدر آملى(كه يكى از عارفان نامدار شيعه اسـت كه مكرر در مكرر مى گويد فقط يك فرقه اهل نجات اند و آن شيعه اثنى عشريه است, او در سراسر آثارش از تـشيع و اين كه نجات فقط بـراى اين فرقه است نام مى بـرد)ايشـان مى گويد كه اين شـعر را ديگران گفتـه اند بـعد البته به سيدالشهدا ـ سلام الله عليه ـ نسبت داده شد, اين كه تا انسان بـه جـايى نرسـد كـه بـگويد: ((تـركـت الخـلق طرا)) ديگر نمى تواند بـگويد: ((فى هواكا)) از آن بـه بـعد ديگر مقام تسليم است, مقام تـسـليم كه رسـيد مى بـيند كه ديگرى دارد او را اداره مى كند اين هم كه مرحوم مجـلسى مى فرمايد لطيف تـر از گذشتـه است, همين است, اگر كسى بـه جايى بـرسد كه ((وفوض جميع اموره اليه و سلم و رضى بكل ما قضى ربـه عليه يسير الرب سبـحان تعالى متصرفا فى عقله و قلبه و قواه و يدبر اموره على ما يحبه و يرضاه فيريد الاشياء بمشيته مولاه كما قال سبحانه مخاطبـا لهم: ((و ما تشاوون الا ان يشاءالله))
بعد ايشان قلب المومن بين اصبـعين را بـه عنوان يك روايت نقل مى كند و مى فرمايد: خدا در جوارح او هم اثر مى گذارد چه در مساله دفـع نظير ((و ما رميت اذ رميت و لكن الله رمى)) چـه در مسـاله جذب, نظير ((ان الذين يبـايعونك انما يبـايعون الله يدالله فوق ايديهم)) فلذلك صارت طاعتهم طاعه الله و معصيتهم معصيه الله همه را مى بـينيد در همين مدار و محـور فعل اند. بـعد مى فرمايد: ((و قريب منه ما ذكره الحكماء))
بـعد حرف صاحب شجـره الهيه را نقل كرده و مى فرمايد: آن چه كه ما گفتيم انسب و اوفق است.
نظر شريف مرحوم مجلسى اين است كه بعضى از اين حرف ها با ظواهر روايات موافق نيست در حالى كه وقتى اين حرف ها مشخص شد با ظواهر آنها موافق است. بعد حرف مرحوم خواجه نصير را نقل مى كند. خواجه در فصل نوزدهم از نمط نهم ((اشارات)) ـ كه مقامات العارفين است ـ همين بـيان را دارد كه انسان اگر از خـود منقطع شد بـه جـايى مى رسد كه: ((فصار الحق حينئذ بـصره الذى يبـصر بـه و سمعه الذى يسمع و قدرته التى بها يفعل)) منتهى خواجه بـه تبـعيت از مرحوم بوعلى, عرفان را برهانى كردند. آنها اولا: مساله زهد و عبادت را جزء درجـات اوليه سير و سلوك دانستـه اند و فرمودند: كسى كه بـه دنبال ((جنات تـجرى من تـحت الانهار)) مى گردد او فقط بـه ((جنات تجرى من تحت الانهار)) مى رسد اين فقط تا ((ان المتقين فى جنات و نهر)) مى رسد همين, اما در ((عند مليك مقتدر)) راه ندارد. عارف, هم زاهد است هم عابـد, بـراى اين كه از ((ان المتقين فى جنات و نهر)) بگذرد و به ((عند مليك مقتدر)) بـرسد, اگر كسى بـه مرحله اول رسيد دومى را ندارد اما كسى بـه مقام دوم رسـيد يقينا اولى را هم دارد, لذا ديگر واو نياورد, يعـنى نفرمود: ((ان المتـقين فى جنات و نهر و عند مليك المقتدر)) بـلكه فرمود: ((ان المتقين فى جنات و نهر عند مليك المقتـدر)) , اينها تـو در تـوى هم اند محيط و محاط اند اندرون و بيرون اند, اين بـيرونى از آن متقينى اسـت كه بـالاخـره در حـد زهد و عبـادت زندگى كرده اند آنهايى كه وارسته تر از متـقيان زاهدانه و عابـدانه بـوده اند هم اندرون را دارند هم بيرون را.
اين سـخـنان مرحـوم خـواجـه در فصل نوزدهم از نمط نهم مقامات العارفين و اشارات و تنبـيهات است كه مرحوم مجلسى ـ رضوان الله عليه نقل مى كند, بـعد حرف هاى بـعضى از محققين را هم ذكر مى كند و مساله را ختم مى كنند كه جمعا البتـه يك كتـاب خوبـى است. نوع نقل قول هايى كه مرحوم مجلسى بـا نام ((بـعض المحققين)) دارند, منظور صدر المتالهين يا شاگردان ايشان است.
آن وقت مشخص مى شود كه مرز انسان بـا فرشتـه ها تـا كجاست و چه چيزى است و حق هم بـر چـند معنا اطلاق مى شود: هم دين خدا حق است هم وحى خدا حق است و هم ذات اقدس اله حـق است. آن وقت اين هويت از آن ذات حـكايت مى كند كه ((هو)) الله هم اسـم ذات اسـت عـالم الغيب والشـهاده صفت ذات اسـت كه اينجـاها منطقه ممنوعه اسـت و احدى راه ندارد, از آن بـه بـعد ((الملك بـودن)) السلام, المومن المهيمن العزيز الجبـار المتكبـر)) بـودن. اين چنين است كه خدا جـبـار است در دعاى جـوشن كبـير هم مى خوانيم ((يا جـابـر العظم الكثـير)) و مانند آن يعنى خدا هر شكستـه اى را جبـران مى كند يك كسى خيال مى كند دست كسى استـخوان دست يك كسى كه شكست آن شكستـه بـند بـسته است در حالى كه شكسته بـند آن استخوان هايى كه متصل بوده و الان جـدا شده كنار هم جـمع كرده نه اين كه وصل كرده, آن كه جـوشكارى و لحـيم كارى مى كند اين دو تـا را يكى مى كند آن را مى گويند ((جابر عظم كثير)) . آن كسى كه هر نقص را جبـران مى كند ذات اقدس اله است, جبروت هم كه مى گويند به اين مناسبت است, ذات اقدس اله جبار به اين معـناسـت. والـحـمدلـلـه رب الـعـالـمين.

نيايش
گزيده اى از دعاى عرفه حسين بن على(ع)

پـروردگارا, مرا بـه كه وا مى گذارى, بـه خويشاوندى كه پـيوند محبت را مى گسلد, يا بيگانه اى كه با من خشم مى راند, يا بـه آنان كه مرا خوار مى شمارند و حال آن كه تـو خداى منى و رشتـه سرنوشت من در چنگ توست! از غربـت و تنهايى و دورى خانه ام و خوارىام در چشمان كسى كه وى را بر من مسلط گردانيده اى, بـه درگاه تو شكايت مىآورم.
بـارالها بـر من خشم مگير كه اگر تـو بـر من خشم نياورى, مرا زغير تو باكى نيست و مگر نه اين است كه فراخناك لطف و عافيت تو مرا كافى است!
خداوندا, تو را بـه نور جمالت كه بـر زمين و آسمانها تابـيده است و پرده هاى تاريكى را برانداخته و كار گذشتگان و آيندگان را صلاح بـخشيده است, سوگند مى دهم و از تو مى طلبـم كه در آن حال كه بـر من خـشـم گرفتـه اى, مرا نميرانى و قهر خـود را بـر من نازل نگردانى كه تو مى توانى قهر و عتاب را رها كنى و به لطف بـازآيى و از من خشنود شوى!
اى آن كه سپـاسگزاريم بـه درگاه وى اندك است, اما او محـرومم نمى سـازد و گناهانم بـسـيارند لكـن مرا بـه فـضـيحـت و رسـوايى نمى كشاند, پيوسته مرا در حال انجام گناهان مى نگرد, اما هيچ گاه به خوارى نمى راندم!
اى آن كـه در كـودكـى مرا محـافـظت فـرمودى و در هنگام پـيرى بـى روزيم نگذاشتى. اى آن كه الطاف و نعمتهايت در نزد من بـيرون از شمارند و توان شكرگزارى آنها را ندارم.
اى كسى كه با من به نيكويى و احسان رفتار مى كنى و من به زشتى و عصيان تو را پـاسخ مى گويم. اى كسى كه مرا بـه يمن ايمان نجات بخشيدى, پـيش از آن كه بـه طريقه شـكر نعمتـهايت آشـنا بـاشـم.
اى مولاى من, تويى كه نعمت دادى, تويى كه احسان كردى, تويى كه بـه نيكى رفتـار نمودى, تـويى كه كرامت فرمودى, تـويى كه فضيلت بخشيدى, تويى كه فضل خود را بـه اتـمام رسانيدى, تـويى كه روزى عطا فرمودى, تويى كه كرم كردى, تويى كه توانمندم ساختـى, تـويى كه سـرمايه ام دادى, تـويى كه پـناه دادى, تـويى كه كفايت كردى, تويى كه هدايت كردى, تويى كه از گناه بازداشتى, تويى كه گناهان را پـوشيدى, تويى كه گناهان را بـخشيدى, تويى كه عذر پـذيرفتى, تويى كه مكنت و جاه بخشيدى, تويى كه عزت دادى, تويى كه پشتيبان بودى, تويى كه تاءييدم كردى, تويى كه يارى رساندى, تويى كه شفا بخشيدى, تويى كه عافيت دادى, تويى كه اكرام كردى, خجسته و بلند مرتبـه اى اى پـروردگار من, ستـايش جاودانه از آن تـوست و سپـاس پيوسته تو را سزاست.
اما من اى خدايم, به خطاهايم معترفم, پس بر من بـبـخشاى! منم كه گناه كردم, منم كه خطا نمودم, منم كه نادانى كـردم, منم كـه به سوى گناه شتافتم, منم كه اشتـبـاه كردم, منم كه بـه غير تـو اعتماد كردم, منم كه در عـين دانايى گناه كردم, منم كه وعـده ها دادم, منم كه وفا ننمودم, منم كه پـيمان شكستم, منم كه بـه جرم خود اقرار كردم.
بـارالـها, من بـدان نعـمات كـه مرا داده اى اذعـان دارم, بـه گناهانم اعتراف كرده و از آنها باز مى گردم; تو نيز مرا بيامرز.
اى كسـى كه گناه بـندگان تـو را ضررى نرسـاند و نيازى بـه طاعت ايشان ندارى, هر كدام از بـندگانت كه كارى نيكو بـه جاى آورند, به توفيق و لطف توست, پس ستايش و حمد تو را سزاست.
خدايا, چون مرا فرمان دادى سركشى نمودم و چون نهى كردى, آنچه را نمى خـواسـتـى بـه جـاى آوردم. اينك اين منم كه نه دليلى بـر بى گناهى خود دارم كه عذر بـخواهم و نه نيروى آن دارم كه از كسى يارى بخواهم. حال با كدامين اعضايم رو بـه روى تو بـايستم; آيا با گوشم يا با چشمم يا بـا زبـان و يا پاهايم, آيا تمامى اينها نعمتهايى نيست كـه مـرا عـنايت فـرمـوده اى و مـن بـا همـه آنها نافرمانى ات كرده ام, اى مولاى من, حـجـت و دليل از آن تـوست و من محكومم!
اى شنواتـرين شـنوندگـان و اى تـيزبـين تـرين بـينندگـان و اى سريعترين حسابـگران و اى مهربـانتـرين مهربـانان, بـر محمد(ص)و خاندان پاك وى درود فرست!
پروردگارم, از تو حاجتى را مى طلبم كه اگر آن را به من ارزانى دادى, هر چـيز ديگرى را كه از من دريغ نمايى, مرا زيانى نرساند و اگر از آن محرومم سازى, هر چه را بـه من عطا فرمايى مرا نفعى نبـخشد; ((از تـو مى خواهم كه مرا از آتـش جـهنم آزاد گردانى!)) غير تو خدايى نبود, يگانه اى و تو را همتايى نيست, فرمانروايى توراست و ستايش از آن توست و تو بـر همه چيز تـوانايى, اى خدا, اى خدا, اى خدا.
خدايا, من در آن حال كه بى نياز و توانمندم, بـه تو نيازمندم, پـس چـگونه در حال فقر نيازمند تـو نبـاشم. خدايا من كه در عين دانايى, نادانم, چگونه در حين جهل, نادان نباشم!
خدايا, به راستى كه تغيير تـدابـير تـو و سرعت انجام اراده و تقديرات تو, بندگان عارفت را بـاز داشت, از اين كه در حال نعمت به دوام بخشش تو اطمينان كنند و در حال نقمت, از رحمت تو نوميد گردند!
اكنون منم كه با فقر و نيازمنديم بـه تو توسل مى جويم و چگونه بـه حضرتـت تـوسل جويم بـا فقرى كه محال است دامان غناى تـو را بيالايد. چسان از اين حال كه دارم به تو شكايت آورم, در حالى كه هيچ چيز بر تو پوشيده نيست. چگونه حرفهاى دلم را براى تو بـيان كنم و حـال آن كه از همه آنها آگاهى! چـگونه ممكن است اميدهايم را كه رو به سوى تو دارند, به نوميدى بـدل سازى و حال مرا نيكو نگردانى, با آن كه قوام آن به دست توست.
خدايا با آن كه عظيم نادانم, چقدر بـه من لطف مى كنى و بـا آن كه زشتى كردارم آشكار است, چقدر با من مهربانى!
خدايم! چقدر تو بـه من نزديكى و من از تو دورم! و چقدر نسبـت بـه من مهربـانى. پـس چيست كه بـين من و تـو حجاب افكنده است!؟ پـروردگارا, از تـغيير آثـار و دگرگونى حـالات نيك دانستـم كه خواستـه تـو در مورد من اين است كه خـود را در همه چـيز بـه من بنمايانى, تا درباره هيچ چيز از تو غافل نگردم.
خـدايا, هر گاه گناهانم مرا گنگ گردانيد, كـرم تـو زبـان مرا گشود و هرگاه كه صفات ناپـسندم ماءيوسم ساخت, الطاف بـى پـايانت مرا به طمع واداشت!
خـدايا, آن كس كه زيبـاييهايش در حـقيقت زشـتـى اسـت, چـگونه زشتيهاى رفتار وى زشت و ناپسند نباشد و آن كس كه سخنان حق گونه او ادعايى بيش نيست چسان ادعاهايش, ادعا نباشد.
خدايا, فرمانهاى تاءثيرگذار و اراده مسلط تـو بـراى سخن گويى, گفتـارى بـاقى نمى گذارد و صـاحـب تـوانايى را ناتـوان مى سـازد.
بارالها, تـوجه من بـه مخلوقات تـو سبـب مى گردد كه از مشاهده جمالت محروم بمانم, پس مرا در پيشگاه خويش به عبادتى بـگمار كه به وصال تو رساندم! چگونه براى اثبات وجود شريفت بـه چيزى دليل آورده شود كه در هستى خود محتاج توست, آيا بـراى غير تـو ظهورى است كه بـراى تو نيست تا وجود غير, آشكار كننده جمال تو بـاشد؟ تو كى پنهان بوده اى كه براى عيان ساختنت نياز به دليلى باشد كه تو را اثبات نمايد, كى دور بـوده اى كه كاينات راه رسيدن بـه تو باشند. كور بـاد آن چـشم كه تـو را نگاهبـان خود نبـيند! و چـه زيانبار است معامله بنده اى كه از محبـت تو وى را بـهره اى نيست!
خدايا, خوارى و پستى ام در برابر تو هويداست و احوال من بر تو پوشيده نيست.
وصالت را از تو مى طلبم و بـه يارى وجود شريفت, بـر هستـى تـو گواهى مى دهم. مرا با نور خود به ذات پاكت راهنمايى فرماى و بـا صدق عبوديت در پيشگاهت برپاى دار.
پروردگارم, مرا از زير بـار ذلت نفس رهايى ده و پيش از آن كه مرگم در رسد از آلودگى شك و شرك پـاكم كن. از تـو يارى مى جويم, ياريم كن. بر تو توكل مى نمايم, مرا بـه حال خود وامگذار. تو را مى خوانم, مرا نوميد مساز. مشتاق فضل توام, محرومم مكن. خويشتـن را به وجود پاكت منتسب مى نمايم, دورم مگردان. مقيم درگاه توام, از خود نرانم.
تويى كه انوار جمالت را به دلهاى شيفتگانت تابـاندى تا آن كه تو را شناختند و به يگانگى تو ايمان آوردند. تويى كه محبـت غير خود را از قلوب دوستانت زدودى تا غير تو را به دوستى نگرفتند و بـه جز تو پـناه نياوردند و آن گاه كه جهانيان آنان را هراسناك سازند, تو مونس ايشان هستى و تويى كه آنها را هدايت فرمودى تـا جايى كه نشانه هاى قدرتت بر آنان آشكار گشت!
آن كس كه تـو را از دست داد, چـه كسى را يافت و آن كه تـو را يافت كه را از دست داد! بـه راستى كه زيانكار است آن كس كه بـه جاى تو ديگرى را برگزيند و بـسى خسران زده است آن كه بـكوشد تا از تو جدا گردد. چسان بـه غير تـو اميدوار شوم, در حالى كه تـو رشتـه احسان را نگسستـه اى و چـگونه نياز خويش از درگاه غير تـو بـطلبـم و حـال آن كه عادت بـخشندگى خويش را دگرگون نساختـه اى!
اى كسى كه شيرينى موانست خويش را بـه عاشقانت چشانيده اى, پـس آنان در بـرابـر تـو تـملق كنان بـرپـاى ايستـاده اند! اى كسى كه پـرده هاى هيبـت خود را بـر دوستانت افكنده اى و آنان هراسناك در مقابل تو پوزش مى طلبند.
تو بـندگانت را بـه ياد مىآورى پـيش از آن كه ديگران از آنها يادى كنند و آغازگر هر بخشش و احسانى قبل از آن كه عبادت كنندگان رو به سوى تو آورند و بـخشنده و عطا كننده اى, پيش از آن كه خواهندگان از تو بخواهند و چه شگفت است اين كه بـسيار مى بـخـشـى, آن گاه از آنچـه بـخـشـيده اى از ما وام طلب مى كـنى!
خداوندا, من را به كمند مهربانى خويش بـه سوى خود آر تا وصال تو را دريابم و با جاذبه الطاف خويش مرا دركش تا به سوى تو روى آورم!
خدايا, رشته اميدم از تو نمى گسلد گرچه تو را سركشى نموده ام و هرچند تو را عبـادت كنم بـاز دهشت مرا رها نمى سازد. كاينات مرا بـه سوى تو رهنمون مى گردند و يقينى كه بـه كرم تو دارم مرا بـه سويت مى كشاند.
خدايا, چگونه نوميد گردم و حال آن كه تو اميد منى و چگونه به خوارى تن دردهم در حالى كه تو تكيه گاه منى.
خدايا, چسان در برابرت دعوى سربـلندى نمايم بـا آن كه بـنياد مرا از ذلت بـرآورده اى و چسان سر فخر بـر آسمان نسايم و حال آن كه مرا به خود منتسب كرده اى!
خـدايا! چـگونه رداى بـينوايى درنپـوشـم, در حـالى كه مرا در جايگاه فقرا نشانده اى و چگونه خويشتن را فقير بـنامم بـا آن كه تو با بخشش خود بى نيازم ساخته اى!
تـويى كه جـز تـو پـروردگارى نيسـت. خـود را بـه تـمامى اشيا شناسانده اى به گونه اى كه موجودى نيست كه تو را نشناسد. تويى كه خويشتن را در آينه همه موجودات بـه من نموده اى و من در همه چيز جمال تو را بـه آشكارا نگريسته ام و تويى كه بـراى تمام موجودات آشنايى!