دانستنى هايى از قرآن
سخن سنجيده بگوئيد

((يا ايها الذين آمنوا اتقوا الله و قولوا قولا سديدا يصلح لكم اعمالكم و يغفرلكم ذنوبكم و من يطع الله و رسوله فقد فاز فوزا عظيما)).(سوره احزاب, آيه71)
اى كسانى كه ايمان آورده ايد, تقواى الهى داشته باشيد و سخن سنجيده و درست بگوئيد تا خداوند اعمال شما را اصلاح كند و گناهانتان را بيامرزد و همانا كسى كه خدا و رسولش را اطاعت كند, به رستگارى و فوز بزرگى نائل آمده است.

سديد: از واژه ((سد)) گرفته شده به معناى محكم و استوار است. پس سخن سديد سخن حقى است كه در برابر باطل قرار دارد و هم چون سدى آن را از بين مى برد.
اگر انسان در تمام مراحل زندگى قول سديد داشته باشد و سخن به گزاف نگويد و در گفتارش پيوسته تقواى الهى را پيشه كند و بداند كه هر سخن بر زبانش جارى شد, رقيب و عتيدى آماده ثبت و ضبط آن هستند اگر انسان چنين شد, و با پرهيزكارى و تقوا و خدا را مد نظر قرار دادن, سخن را سنجيده و درست بيان كرد, قطعا نتيجه اش اين است كه خداوند اعمالش را اصلاح كند و مشكلاتش را بزدايد و گناهانش را ببخشد. و اين وعده الهى است كه هرگز تخلف در آن راه ندارد.
پس راه درست سخن گفتن, تقوا و پرهيزكارى است, و نتيجه درست سخن گفتن, اصلاح اعمال و آمرزش گناهان است و نتيجه آمرزش گناهان, دست يابى به فوز عظيم و رستگارى بزرگ در دنيا و آخرت است.
در روايتى از حضرت رسول اكرم(ص) نقل شده كه فرمود: ((لايستقيم ايمان عبد حتى يستقيم قلبه و لايستقيم قلبه حتى يستقيم لسانه)) ايمان هيچ بنده اى درست نمى شود مگر آن كه قلبش درست شود و قلبش به استقامت نمى گرايد جز آن كه زبانش درست شود.
در تفسير ((الدر المنثور)) آمده است كه رسول اكرم(ص) هرگز بر فراز منبر بالا نمى رفت مگر آن كه اين آيه را تلاوت مى فرمود:
((يا ايها الذين آمنوا اتقوا الله و قولوا قولا سديدا)).
و همانا اگر كسى از خدا و رسولش اطاعت كند, بى گمان به بالاترين رستگارى نائل آمده است.
((و من يطع الله و رسوله فقد فاز فوزا عظيما))
چرا سخن سنجيده و حق, اعمال انسان را اصلاح مى كند؟
اگر انسان خود را عادت داد به سخن راست

و درست گفتن, و دروغ و ناروا از او سر نزد و لغزشهاى گفتارى از زبانش رخت بربست, اين صفت خوب به تدريج در قلب و نفسش رسوخ پيدا مى كند و ملكه او مى گردد, در نتيجه از هر لغو و فحشايى دست برمى دارد و اگر از سخن دروغ و لغو پرهيز كرد, كم كم از كار لغو و رفتار نادرست نيز دور مى شود. آنجا است كه از اعمال ناشايسته و گذشته خويش پشيمان مى گردد و خود اين پشيمانى و ندامت, توبه و بازگشت به سوى خدا است, و نتيجه توجه به خدا و بازگشت به او اعمالش نيكو مى گردد.
خداوند نيز توابين را دوست مى دارد و گناهانشان را مى بخشد. بنابراين به خواست خداوند, قول سديد و سخن راست گفتن, انسان را به دورى و بعد از شيطان و قرب و نزديكى به خداوند مى كشاند.
در آخر آيه, خداوند وعده مى دهد به انسان هايى كه از خدا و رسولش اطاعت مى كنند به فوز عظيم. و فوز عظيم قطعا نتيجه اطاعت و فرمانبرى از خدا و رسولش است.

مقصود از اطاعت چيست؟
اطاعت از خدا و رسولش دو بخش دارد:
1ـ عمل به واجبات
2ـ ترك محرمات.
اگر كسى بخواهد درست خدا را اطاعت كند بايد همچنان كه از منهيات اجتناب مى كند, در واجبات نيز كاملا اطاعت كند. احكام واجب را بدون چون و چرا بپذيرد و اطاعت كند و از آن چه خدا نهى كرد, دست بردارد و انجام ندهد.
پس اى دوستان بيائيد با خدا پيمان ببنديد كه سخن ناروا نگوئيد و سنجيده حرف بزنيد و خدا را در هر حال مد نظر قرار دهيد و از خشم و غضبش بهراسيد تا مستوجب آمرزش و فوز عظيم ـ ان شاء الله ـ گرديد والسلام.

 

مفاتيح ترنم

دانستنى هايى از قرآن

گرامى باد ياد شهيد مظلوم انقلاب اسلامى آيت الله دكتر بهشتى و 72 ياورش در هفتم تير راست قامتان جاويد
((من المومنين رجال صدقوا ما عاهدوا الله عليه, فمنهم من قضى نحبه و منهم من ينتظر و ما بدلوا تبدليلا))(سوره احزاب, آيه23)
از ميان مومنان مردانى هستند كه بر آنچه با خدا پيمان بستند, صادقانه ايستاده اند, برخى از آنان به شهادت رسيدند و برخى در انتظار شهادت اند و هرگز در عهد و پيمان خود تبديل و تغييرى نمى كنند.
النحب: النذر ـ الوفإ بالنذر و النحب الموت.
نحب به معناى نذر يا وفاى به نذر است و هم چنين به معناى مرگ نيز آمده است. ابن قتيبه گويد: ((اصل النحب النذر و كان قوما نذروا إن يلقوا العدو إن يقاتلوا حتى يقتلوا إو يفتح الله فقتلوا فقيل فلان قضى نحبه اذا قتل)) اصل واژه نحب به معناى نذر است و گويا گروهى نذر كردند كه هرگاه به مصاف دشمن رفتند به كارزار بپردازند تا كشته شوند و يا خدا آنان را پيروزى بخشد پس كشته شدند و وقتى گفته مى شود فلان شخص قضى نحبه يعنى كشته شد.
برخى نيز نحب را به معناى دين و قرض گرفته اند, پس در اين صورت قضى نحبه يعنى دين خود را (به خدايش) ادا كرد.
ابن عباس گويد: اين آيه درباره حمزه بن عبدالمطلب و آنان كه با او كشته شدند نازل شده است. من قضى نحبه حمزه بن عبدالمطلب و من قتل معه عن ابن إبى اسحاق عن على عليه السلام قال: ((فينا نزلت رجال صدقوا ما عاهدوا الله عليه, فإنا والله المنتظر و ما بدلت تبديلا)) اين آيه درباره ما نازل شده است, به خدا قسم من منتظر هستم و هرگز تبديل و تغيير نكردم. به هر حال قطعا يكى از مصاديق بارز اين رادمردان حمزه و على و ساير امامان عليهم السلام مى باشد. و اين چنين اند مردان بزرگ خدا و راست قامتان جاويد كه در مصاف با دشمن دين همواره جنگيدند و پيكار كردند و هرگز تزلزلى برايشان حاصل نشد تا آنكه دين خود را ادا كردند و به عهد خود با خدا وفا نمودند و در راه لقاى دوست شربت گواراى شهادت نوشيدند و گروهى نيز همچنان در انتظار شهادت به سر مى برند.
در دوران انقلاب ـ چه پيش و چه پس از آن ـ بسيار چنين مردان صادق و راستينى را ديديم كه به خاطر خدا و در راه او مبارزه كردند و با دشمنانش پيكار نمودند تا آنكه برخى به شهادت رسيدند و با شرافت مرگ را در آغوش گرفتند و به مقام ((عند ربهم يرزقون)) رسيدند.
و برخى ديگر پيوسته در انتظار شهادت اند از اين رادمردان هميشه زنده و جاويد مى توان شهداى بزرگوار و ارجمند هفت تير را نام برد.
سيد شهيدان انقلاب مرحوم آيه الله دكتر بهشتى و هفتاد و دو تن ياران باوفاى امام خمينى ـ قدس سره ـ كه در آن روز به دست شقى ترين و پليدترين مردم روزگار ـ يعنى منافقين ـ به شهادت رسيدند و با شهادت مظلومانه خود انقلاب را بيمه كردند و آنقدر به پيش بردند كه اگر سالها امام تبليغ مى كرد به اندازه آن شهادتها كه در يك آن رخ داد نمى توانست انقلاب را آنچنان به پيش ببرد و از حوادث مصون نگه دارد و همچنين با آن موج بى سابقه تبليغات سوء دشمنان عليه بهشتى و يارانش, چقدر وقت مى خواست تا مردم را به خلوص و صفاى آن ياوران نيك سرشت قانع سازد ولى اين حادثه منتظره ـ به قول امام ـ چنان انقلاب را بيمه كرد و انقلاب راه يك ساله را يك شبه پيمود و مردم را به سوى حق و حقيقت سوق نمود كه هرگز دشمن زبون چنين انتظارى را نداشت و هرگز ابرجنايتكاران فكرش را نمى كردند; آنان كه با اين فاجعه انتظار نابودى انقلاب را مى كشيدند سخت شگفت زده شدند و از نقشه هاى بى مايه خويش مإيوس و نوميد گشتند, زيرا ديدند انقلاب با اين شهادت ها رونق بيشترى پيدا خواهد كرد و بيشتر به پيش خواهد تاخت و دشمن را بيش از پيش رسوا خواهد ساخت و ملت را به راهبرانش و خدمتكاران مخلصش محبوب تر و مقرب تر خواهد ساخت.
فرارسيدن هفت تير هر ساله واقعيت انقلاب را روشن تر مى كند و فروغ آن بى گمان قلب دوستان را اميدوار و دشمنان را نوميد مى سازد.
آن را گرامى تر بداريم.
والسلام.

سخنان معصومان عليهم السلام
با چه كسى رفاقت كنيم

رسول اكرم صلى الله عليه و آله و سلم:
((المرء على دين خليله و قرينه)).(1)
انسان بر كيش دوست و همدمش خواهد بود.

امام على عليه السلام :
((يا بنى اياك و مصادقه الاحمق فانه يريد ان ينفعك فيضرك و اياك و مصادقه البخيل فانه يقعد عنك إحوج ما تكون اليه و اياك و مصادقه الفاجر فانه يبيعك بالتافه واياك و مصادقه الكذاب فانه كالسراب يقرب عليك البعيد و يبعد عليك القريب)).(2)
پسرم! از دوستى نادان بپرهيز, چه او خواهد كه تو را سود رساند لكن دچار زيانت گرداند و از دوستى بخيل بپرهيز, چه او آنچه را سخت بدان نيازمندى از تو دريغ دارد, و از دوستى تبهكار بپرهيز كه به اندك بهايت بفروشد و از دوستى دروغگو بپرهيز كه او سراب را ماند: دور را به تو نزديك و نزديك را به تو دور نماياند.

امام على عليه السلام:
((لاتصحب الشرير فان طبعك يسرق من طبعه شرا و انت لاتعلم)).(3)
با مردم شرير و فاسد رفاقت نكن كه طبيعت تو به طور ناآگاه بدى را از آنها مى دزدد و تو بى خبرى.

امام على عليه السلام:
((اياك و مصاحبه الفساق فان الشر بالشر ملحق)).(4)
از رفاقت با بدكاران بپرهيز كه بدى به بدى پيوندد.

امام على عليه السلام:
((و اياك و مواطن التهمه والمجلس المظنون به السوء فان قرين السوء يغر جليسه)).(5)
از مراكز بدنام و مجالسى كه مورد سوء ظن است بپرهيز, زيرا رفيق بد همنشين خود را فريب مى دهد[ .و او را به كارهاى ناشايست وامى دارد].

امام على عليه السلام:
((قارن اهل الخير تكن منهم, و باين اهل الشر تبن عنهم)).(6)
با نيكان بنشين تا از آنان به حساب آيى و از بدان بپرهيز تا در شمار ايشان درنيايى.

امام على عليه السلام:
((صحبه الاشرار تكسب الشر كالريح اذا مرت بالمنتن حملت نتنا)).(7)
همنشينى با بدان سبب بدبختى است, بسان بادى كه با عبور از فضاى مزبله, حامل بويى بد مى شود.

امام حسن مجتبى عليه السلام:
((و اذا نازعتك الى صحبه الرجال حاجه فاصحب من اذا صحبته زانك و اذا خدمته صانك و اذا اردت منه معونه اعانك و ان قلت صدق قولك و ان صلت شد صولك)).(8)
اگر حاجتى تو را به مصاحبت مردان وادار سازد با كسى همنشينى كن كه چون با او مصاحبت كنى تو را زينت دهد و اگر او را خدمت كنى نگهدارت باشد و چنانچه از او كمك خواهى ياريت دهد و اگر سخن گويى تصديقت كند و هرگاه درگير شوى پشتيبانت شود.

امام زين العابدين عليه السلام:
((و اياك و مصاحبه الفاسق فانه بايعك باكله و اقل من ذلك)).(9)
از رفاقت با فاسق بپرهيز كه او تو را به لقمه اى و بلكه كمتر از لقمه اى مى فروشد.

امام صادق عليه السلام:
((خصلتان من كانتا فيه و الا فاعزب ثم اعزب. قيل: و ما هما؟ قال: الصلاه فى مواقيتها والمحافظه عليها, والمواساه)).(10)
دو صفت نيك اگر در كسى بود (شايسته دوستى و رفاقت است) وگرنه از او دورى كن سپس دور شو. عرض شد آن دو صفت كدام است؟ فرمود: نماز گزاردن در وقت و مراقبت بر آن و هميارى.

امام جواد عليه السلام :
((اياك و مصاحبه الشرير فانه كالسيف المسلول يحسن منظره و يقبح اثره)).(11)
از رفاقت با آدم شرور بپرهيز كه مانند شمشير خوش منظر و بداثر است.

پى نوشت ها:
1 . كافى مترجم, ج4, ص83.
2 . نهج البلاغه, حكمت 38.
3 . شرح ابن ابى الحديد, ج4, ص538.
4 . نهج البلاغه فيض, 1061.
5 . وسأل, ج2, ص270.
6 . نهج البلاغه, نامه31.
7 . شرح غرر, ج4, ص205.
8 . بحار, ج44, ص139.
9 . كافى مترجم, ج4, ص86.
10 . خصال, ج1, ص87.
11 . بحارالانوار, ج74, ص198.

رسالت و اولويت هاى مجلس ششم

حجه الاسلام والمسلمين محمد تقى رهبر

مجلس ششم با همه تنش ها و چالش هاى انتخاباتى بحمدالله و با رهنمود و راهگشأى مقام معظم رهبرى كارخود را آغاز كرد.
و اينك سخن از اولويتهاى اين مجلس و آرمانها و توقع ها و چشم اندازه هاى آينده آن است همانگونه كه در گذشته خاطر نشان ساختيم: دوستان و دشمنان انقلاب برحسب گمانه زنى هاى گوناگون به دست آوردها و عملكرد نمايندگان چشم دوخته اند و انتظار اين است اميدهاى دوستان تحقق پذيرد و اميدهاى دشمنان انقلاب كه نويد اصطلاحات امريكايى را به وسيله مجلس به خود مى دادند نقش برآب گردد و جز اين نيز انتظار نيست. زيرا اكثريت نمايندگان مردم چهره هأى هستند دردآشنا كه در بستر انقلاب و انديشه هاى امام راحل رشد كرده و در خاستگاه مردمى نشو و نمايافته و از فضاى اجتماعى و جامعه شناسى دينى و فرهنگى كشور ناآگاه نيستند و نگرش آنها به واژه ((اصلاحات)) همان است كه با فرهنگ انقلاب اسلامى و افكار و انديشه هاى زيربنأى آن, همسو باشد, نه آنچه استكبار جهانى و رسانه هاى امپرياليستى القا و تلقين مى كنند و اميد آنكه قاطبه نمايندگان اينگونه بينديشند و پاره اى اختلاف نظرهاى فرعى كه طبيعى است و هرگاه با تضارب انديشه ها و راهكارهاى مثبت همراه باشد سازنده است به اصول و بنيادها رخنه نكند و سياست و استراتژى واحدى بر فضاى مجلس حاكم باشد. كه در اين صورت موجب اقتدار قوه مقننه و استحكام قوانين مصوبه و سبب آرامش و طمإنينه نفس براى توده ملت خواهد بود و دشمن نيز حساب كار خود را كرده و اذعان خواهد نمود كه فرزندان انقلاب و وارثان خمينى كبير و دست پروردگان ملت رشيد و انقلابى و شهيدپرور ايران هرگز دل دشمنان را شادمان نخواهند ساخت و خون به دل مردم نخواهند كرد و غيرت ملى و احساس دينى و روح انقلابى حاكم, از القأات شياطين بين المللى و وسوسه هاى واسطه ها و عوامل وابسته آنان, متإثر نخواهد شدزيرا خود مى دانند كه رسالت تاريخى نمايندگان در اين برهه حساس فوق العاده سنگين است.
و سخن حق همان بود كه بر زبان رئيس مجلس جارى شد كه ((مجلس ششم, اسلامى, خواستار آرمان هاى امام, تسليم در برابر اوامر و نواهى رهبرى و خدمتگذارى به بازماندگان شهدا است)).
كه ما اين درآمد اميد بخش را جدا به فال نيك گرفته و تإكيد مى كنيم كه اگر جز اين باشد نه تنها مجلس اعتبار خود را از دست مى دهد و از پشتوانه مردمى برخوردار نخواهد بود بلكه در كار خود ناموفق و به جاى حل مسأل كشور بويژه معضلات اقتصادى و مشكلات مردم درگير اختلاف و تنش و تضاد خواهد گشت كه تجارب نشان داده كه چه عواقب نامطلوبى در پى دارد.
ترديد نبايد كرد كه اگر مجلس يا هر نهاد ديگر نظام, صبغه اسلامى خود را از دست بدهد مشروعيت خود را از دست داده و در اين كشور جايگاهى نخواهد داشت و اگر خواستار آرمان هاى امام و معمار انقلاب اسلامى نباشد به همين ترتيب و اگر امر و نهى رهبرى را كه از سرمصلحت انديشى و هدايت پدرانه و مشفقانه صورت مى پذيرد تسليم نباشد در نيمه راه از كار باز خواهد ايستاد و چرخهاى به هم پيوسته نظام فلج خواهد شد. و اگر خدمتگذار توده ملت بويژه صاحبان اصلى انقلاب خانواده معظم شهدا نباشد و آرمانهاى معنوى آنان را كه براى تحقق آن تمام هستى خود را نثار و ايثار كرده اند, پاس ندارند به خيانت امانت ملت خيانت ورزيده و علاوه بر آن بايد منتظر زوال نعمت هاى الهى و مجازات دنيوى و اخروى باشند.
بنابراين با ايمان و اعتقاد به تعهد اكثريت قاطع نمايندگان و انشإالله همه آنها, مطلب همان است كه رئيس محترم مجلس گفت و خواست توده ملت است.
گاه از برخى نمايندگان نقل مى شود كه اين مجلس را ((مجلس اصلاحات)) و ((طرفدار جامعه مدنى)) شهرت داده اند كه اين واژه ها بايد تعريف شود. اگر اصلاحات به معناى رفع نواقص و مفاسد و تلاش در بهبودى اوضاع و همسو كردن بيشتر جريان ها در جهت مصلحت دين, انقلاب و مردم باشد سمعا و طاعه ـ و انشإ الله چنين باد ـ و اين وعده ها مجال تحقق پيدا كند و اگر جز اين باشد ـ كه انشإ الله چنين نخواهد بود ـ سرنوشت مجلس همان است كه قبلا اشاره شد. ناكامى و بدفرجامى و دردافزأى و الى آخر.

بازى با واژه ها چاره ساز نيست
و اما موضوع اشتهار مجلس كه طرفدارى از ((جامعه مدنى)) كه در سخنان برخى آمده بايد به طور شفاف گفت: اين نيز نياز به تفسير و توضيح دارد. اگر مقصود جامعه مدنى اسلامى است كه مفهوم آن مشاركت و مشاوره نمايندگان مردم به نيابت از مردم و سعى در تحقق بخشيدن به آرمانهاى اسلامى ملى و ميهنى است كه اين همان چيزى است كه جزو الفباى نظام ماست و در قانون اساسى مطرح شده و قرآن فرموده: ((وامرهم شورى بينهم)) و بيست و يك سال است به اجرا درمىآيد و در گذشته حتى سالم تر از امروز و با درايت و بصيرت بيشتر صورت پذيرفته است و بازى با كلمات و اصطلاحات بويژه اصطلاحات غربى نه تنها گيج كننده و سردرگم است, دردى را نيز درمان نخواهد كرد و در هر حال بنا را بدون بدبينى بر اين بايد گذاشت كه مقصود از جامعه مدنى همان مشاركت مردمى در لواى تعاليم اسلامى و حمايت از حقوق آحاد ملت در چهارچوبه شرع و قانون است كه البته اين خواست همه مردم و بويژه نيروهاى مومن و انقلابى است و حرف جديدى نيست. و سر وصدا نمى خواهد! و اگر مقصود از جامعه مدنى تقليد از غرب در مفاهيم اين واژه هاست كه آن نيز حساب جداگانه دارد. مفاهيم مدنيت در غرب با مدنيت در اسلام متفاوت است, به عبارت روشن تر دموكراسى غربى با فرهنگ اسلامى ما سازگار نيست, الگوى جامعه مدنى غرب براى غرب و غربى ها قابل قبول است اما در جامعه اسلامى كه حاكميت از آن خدا است و مردم نيز در همين چهارچوب بايد تصميم بگيرند, قابل قبول نيست, رإى مردم محترم است اما دين خدا محترم تر است. بنابراين بايد سعى كرد واژه هاى نوظهورى كه مردم ما نيز جز اين را قبول ندارند, آنها براى دين خود انقلاب كرده اند ونه براى يك نظام دموكراتيك يا سوسيال دموكرات بدون اسلام.
امروزه در فضاى سياسى اجتماعى غربى رواج دارد و براى ما گمراه كننده است كمتر روى آنها مانور داده شود و غرب پسند بودن چنين واژه هايى تاكنون هيچ دردى از دردهاى اجتماعى ما را حل نكرده و نخواهد كرد.
بنابراين به جاى بازى با واژه ها و نوآورىهاى كاذب و ظاهرفريب بايد در عمل به فكر مردم بود. مردمى كه معمولا در اينگونه موارد كه از آنان رإى طلب مى شود, مطرح اند و مشكلاتشان همچنان پاى برجاست!

و اما اولويت هاى مجلس
تشخيص اولويت ها نيز از اهم مسأل كار مجلس است كه در روزهاى نخستين نيز مورد توجه نمايندگان و ناظران امور مجلس و غير مجلس قرار گرفته و درباره آن ديدگاه هاى متفاوتى ابراز شده است.
رياست محترم مجلس مهم ترين مسئله را مهار تورم و حل مشكل بيكارى انتظار مردم از نمايندگان مجلس ذكر كرده است, مشكلى كه جامعه را به فساد و اعتياد مى كشد. كه حرف منطقى و مثبت و سرنوشت سازى است.
اين در حالى است كه برخى نمايندگان شاخص مجلس, مهمترين مسئله سياسى را محدوديت هاى بسيار شديد مطبوعات دانسته كه مجلس در نخستين روزهاى خود بايد بدان رسيدگى كند! كه در پاسخ به اين اظهارات بطور قاطع بايد گفت: اولا مهمترين مسئله امروز كشور مسأل سياسى و از جمله مسئله آزادى يا محدوديت مطبوعات نيست. چندى است كه در كشور به جاى هرگونه اقدام مثبت در جهت رفع مشكلات زندگى مردم در زمينه هاى فرهنگى و اقتصادى سخن از توسعه سياسى است كه ديديم در اين اواخر چه بلا و نكبتى ببار آورد و حتى مطرودين ملت و گروهك ورشكسته را كه در لانه ها خزيده بودند و جبهه ملى ها و پان ايرانيست و نظأرشان را آفتابى كرد كه ارگان رسمى وفعاليت سياسى با الگوى جامعه مدنى غرب به راه بيندازيد و ديديم كه مطبوعات زنجيره اى چه كردند و وقاحت و رسوأى را تا بدانجا كشيدند كه بر مقدسات و ارزشها بتازند و خواهان تجديد نظر در اصول انقلاب اسلامى شدند و هرگاه برخوردى با آنان شد بانگ و فرياد برداشتند كه آزادى نيست! و اين همان چيزى است كه امروز برخى آن را مهمترين مسئله سياسى كشور مى دانند و در جهت رفع محدوديت هاى قانونى مطبوعات خواب و خيال در سر مى پرورند.
سوال اين است كه چرا يك عده را تب سياسى گرفته است؟! در حالى كه اگر يك عده مرفه و راحت طلب كارى جز دعواى سياسى ندارند, توده مردم را خون دل زندگى و مشكلات اقتصادى به ستوه آورده و همانگونه كه در سخنان رئيس مجلس ديديم تورم و بيكارى چون غده سرطانى جامعه و نسل جوان را از درون مى خورد و زيرپاى نظام و حاكميت را خالى مى كند و عده اى هنوز در تب و تاب سياسى اند و غصه اى ديگر ندارند چرا كه بقول آن شاعر:
تو را كه هر چه مراد است در جهان دارى
چه غم زحال دل زار ناتوان دارى
مى گويند: فرد بى بضاعتى با فرد مرفهى مى گفت: كدامين درد بدترين درهاست؟ او پاسخ داد ((درد عاشقى))! و آن فرد محروم گفت: گرسنگى نديده اى كه فريادت را به آسمان برد! حال ماجراى اينهاست. كه مهمترين مشكل را در مسأل سياسى خلاصه مى كنند در حاليكه مردم كمترين مشكل سياسى ندارند. مشكل سياسى براى جريان هاى محفلى و بالانشين هاست كه سير و راحت نشسته اند و لاف سياسى مى زنند و از محدوديت ها مى نالند و حتى در كنفرانس هاى بيگانه آه و ناله سرمى دهند كه بيست سال است زير فشار نظام اسلامى تحمل مى كنند و به انتظار سرنگونى آن نشسته اند. بارى اين غوغاسالارىها نبايد نمايندگان را فريب دهد كه آنها نيز مهمترين مسأل را سياست بازىهاى مطبوعاتى و غير مطبوعاتى بدانند كه اين مسئله درد ملت و مردمى نيست كه به نمايندگانشان رإى داده اند. اين آقايان سرى به كوچه و بازار بزنند كه از زندگى مستضعفين و حقوق ناچيز و درآمد كم و اجاره هاى سنگين و مشكلات اقتصادى و قوت لايموت و فشار تورم و بيكارى جوانها و رواج اعتياد و مواد مخدر و فروپاشى خانواده ها و افزايش آمار طلاق كه اكثر ريشه معيشتى دارد و هزاران مشكل ديگر, خبرى بگيرند تا به اين نتيجه برسند كه مشكل امروز كشور مسأل سياسى و محدوديت هاى مطبوعاتى نيست.

اين طبل هاى بد آهنگ!
طبل بدآهنگ پاره اى مطبوعات گوش مردم را خسته كرده و تكثير غير مفيد رنگين نامه ها نيازهاى جدى و ملموس مردم را كه به كمترين امكانات زندگى محتاجند, هرگز پرنمى كند! اين تكثير شايد براى برخى متصديان امور فرهنگى و ارشادى! كه راحت و بى خيال سر در منافع و مقاصد خود دارند, جالب توجه باشد! اما براى مردم ما چيزى جز اعمال فشار هر چه بيشتر و بريدن حق آنها و يارانه دادن به برخى عناصر غير متعهد مطبوعاتى نيست.
شايد تصور شود نگارنده اين سطور متحجرانه فكر مى كند و حساب نشده قلم مى زند! اما اگر عينك بدبينى از ديدگان برداشته شود, و ملاك ها و معيارها مورد توجه قرار گيرد همانگونه نتيجه گيرى خواهد شد كه ما گرفته ايم. بارى, مسئله آزادى مطبوعات در جامعه اسلامى ما با جامعه مدنى غرب تفاوت فاحش دارد كه شرح آن را به مجالى ديگر بايد سپرد. اجمال سخن اينكه: در طول يكى دو سال قبل شاهد بوديم كه پاره اى عناصر مطبوعاتى با هر انگيزه اى چه كردند, حقيقت اين است كه اينها هنوز به رشد لازم در رعايت حدود و ثغور آزادى نرسيده اند و حتى معيارهاى الگوهاى غربى شان را نيز ناديده گرفته اند آنها نمى دانند كه حتى در جامعه مدنى غرب براى ارزشهاى دينى وسياسى و نهادهاى قانونى و استراتژيك ونقد و ايراد به آنها محدوده اى هست و ناشيانه و بى گدار به آب نمى زنند و لى مع الاسف در جامعه ما طول زمان ياد شده بدترين شكل لجام گسيختگى را بنام آزادى به نمايش گذاشتند كه اين را بايد تقليد ناشيانه از غرب يا خدمت به بيگانه با نام و عنوان آزادى در جامعه مدنى نام نهاد كه در اينجا مسئوليت قوه قضأيه و اطلاعات است كه براى كسانى كه اشك تمساح براى آزادى مى ريزند جريان ها و مسأل را روشن كنند و توده مردم را در جريان بگذارند تا حربه مظلوم نمأى را از عناصر فريبكار بگيرند.
در هر حال اگر قرار باشد از هم اكنون در مجلس سخن از محدوديت هاى مطبوعات و كشاندن بحث ها به مسأل سياسى گمراه كننده و دعوا بر سر قانون مطبوعات باشد كه عده اى از نمايندگان آن را اهم امور مى دانند بايد آيه يإس خواند كه پس مشكلات و مسأل اصلى مردم چه مى شود؟! مشكل بيكارى و تورم چه مى شود. آيا فكر نمى كنند اين راه كه مى روند به كعبه نيست بل به تركستان است!

 

گفته ها و نوشته ها

دوستى على
رسول خدا(ص) فرمود: در شب معراج هنگامى كه مرا به آسمان مى بردند به هر جا مى رسيدم دسته هايى از فرشتگان بااظهار شادى و شادمانى به ديدارم مىآمدند, تا اين كه به جايى رسيدم كه جبرئيل به همراه جمعى از فرشتگان به استقبالم آمدند. آن روز جبرئيل سخنى (كه شنيدنى است) گفت:
((لو اجتمعت امتك على حب على ما خلق الله عز و جل النار)) اگر امت تو بر دوستى على اجتماع مى كردند, خداوند آتش جهنم را نمىآفريد.
بحارالانوار ,ج 40, ص 35.

غفلت
خنده پيامبر خدا از تبسم تجاوز نمى كرد. روزى با شمارى از جوانان انصار كه گرد هم به گفت و گو نشسسته بودند (و با پيش كشيدن سخنان بيهوده) قاه قاه مى خنديدند, برخورد كرد, فرمود: ساكت باشيد, چه خبر است هر كس كه آرزوهاى طول و دراز, او را فريفته ساخته و دستش را از كارهاى خير كوتاه كرده است بايد به گورستان برود و از گذرگاه مرگ و جهان آخرت پند و عبرت بگيرد. هميشه به ياد مرگ باشيد كه مرگ ويران كننده لذت هاست.
وسأيل الشيعه, ج 12, ص 119.

تسليت
هنگامى كه فاطمه عليها سلام اشك مى ريخت و در فراق پدر مى سوخت, فرشته اى از جانب خدا به تسليت و تعزيت حضرتش آمد كه شخص او مشاهده نمى شد ولى صدايش به گوش مى رسيد و چنين گفت: درود خدا و رحمت و بركات او بر شما دودمان پيامبر باد.
پروردگارتان بر شما درود و سلام فرستاده و فرموده است: هر مصيبتى با جايگزينى خدا سبك مى شود و هر فقدانى با وجود خدا جبران مى شود و هر نيستى با بقاى او هست خواهد شد. پس با پيوستن به او بر تلخى مصيبت صبر كنيد و بدانيد كه شربت مرگ نوش ناگزير زمينيان و ساكنان آسمانهاست درورد خدا و رحمت و بركات او بر شما باد.
بحار الانوار ج 22, ص 543.

حفظ اسلام
على عليه السلام فرمود: وقتى ديدم گروهى از دين اسلام روى تافتند و مردم را به محو آيين محمد(ص) و نابودى كيش ابراهيم عليه السلام فرا مى خوانند ترسيدم كه اگر من اينك به اسلام و مسلمانان يارى نرسانم در بنيان دين رخنه و ويرانى پديد آيد و اين بناى عظيم سر فرو ريزد.اين مصيبت نزد من بزرگتر از آن بود كه فوت زمامدارى و ولايت امور شما كه تنها متاع اندك چند روزه دنياست سپس مانند ابر از ميان مى رود. و از هم فرو مى پاشد. پس در اين هنگام با مردم همراه شدم و با مسلمانان همگام گشتم تا باطل از ميان رفت و بلندى كلام خدا آشكار شد.
 كشف المحجه ,ص 176.

ملاقات دوست
ملك الموت بر ابراهيم خليل وارد شد و سلام كرد, ابراهيم سلام او را پاسخ گفت و از او پرسيد: آيا براى قبض روحم امده اى و و يا جهت احوالپرسى؟
ملكوت الموت گفت: براى قبض روحت آمده ام.
ابراهيم كه خود را دوست خدا مى دانست به ملك الموت گفت: آيا تا به حال ديده شده است كه دوستى جان دوستش را بگيرد؟
فرشته مرگ جوابى را كه از مقام ربوبى صادر گشته به ابراهيم منتقل كرد كه: آيا تا به حال ديده اى كه دوستى از ملاقات دوستش خرسند نباشد و همانا دوست به ديدار دوستش مشتاق است.
بحار, ج 12, ص 78.

از مرگ گريزى نيست
على عليه السلام فرمود: اگر بقا و خلود در دنيا براى كسى مقدور بود, و اگر فرار از چنگال مرگ براى بشرى امكان داشت, بى شك قهرمان اين ميدان, سليمان بن داود بود, كسى كه سلطنت و پادشاهى جن و انس را با مقام بلند نبوت جمع كرده بود و آن را توام و همراه داشت.
اما هنگامى كه عمر او به پايان رسيد و بهره او در اين دنيا به انجام رسيد, تيرهاى مرگ از كمان نيستى و نابودى او را نشانه كردند و شهرها و خانه ها را از وجود او خالى نمودند و ديگران را به ميراث وى نشاندند.
نهج البلاغه فيض الاسلام قسمتى از خطبه 181.

هميشه بايد آماده بود
فرشته مرگ بر داود نبى وارد شد. داود پرسيد كيستى؟ پاسخ داد: من كسى هستم كه از پادشاهان هراسى به دل ندارد و قصرهاى سر به فلك كشيده آنان جلوگيرش نخواهد بود و رشوه هم نمى پذيرد.
داود گفت: تو بايد ملك الموت باشى كه براى گرفتن جانم آمده اى اما من هنوز آماده نيستم.
ملك الموت گفت: فلان كس كه از بستگانت بود و فلانى كه همسايه ات بود كجا هستند؟
داود گفت: مدتى است مرده اند.
ملك الموت گفت: آيا مرگ آنها براى توجه و آمادگى تو كافى نبود؟
شرح نهج البلاغه, ج 20, ص 346.

پيروى از عقل
جبرئيل بر آدم فرود آمده گفت: اى آدم! به من فرمان داده اند كه از تو بخواهم يكى از سه چيز را برگزينى, عقل, دين و حيا. پس تو يكى را انتخاب كن و دو ديگر را رها كن.
آدم گفت: من عقل و خرد را برمى گزينم.
آنگاه جبرئيل خطاب به حيا و دين گفت: دور شويد و آدم را به حال خود واگذاريد.

آن دو گفتند: اى جبرئيل ما نمى توانيم از او دور شويم چون به ما دستور داده شده كه هر كجا عقل باشد ما نيز همراه او باشيم.
جبرئيل گفت: پس به آنچه دستور داريد رفتار كنيد.
وسايل الشيعه, ج 15, ص 204.

مجال تحرك كودكان را سلب نكنيد
آن روز پس از تعمير راديو, صداى امام توجه مرا به خود جلب كرد: راديو را كجا مى گذاريد؟
عرض كردم: روى ميز, كنار دستتان.
ـ نه, جايى بگذاريد كه دست بچه به آن نرسد و بهتر است روى تاقچه بگذاريد.
با كمى تامل مقصود امام را دريافتم. حضرت امام براى آن كه هم راديو محفوظ باشد و هم مجبور نباشد مجال تحرك كودك را محدود و سلب نمايد و او را با امر و نهى آزرده خاطر سازد, اين دستور را فرمود.
در سايه آفتاب, محمدحسن رحيميان ص 194.

كودكان را قرآن بياموزيد
زمانى كه فرزدق شاعر معروف در دوران كودكى, همراه پدرش به حضور امام على عليه السلام رسيد, امام از پدرش سوال كرد: اين پسر كيست؟
جواب داد: او فرزند من است و همام نام دارد و شعر و ادبيات عرب را چنان به او آموختم كه مهارت كامل در اين فن دارد.
آن مرد انتظار داشت كه فرزندش مورد تشويق امام قرار گيرد ولى امام كه افتخار كودك مسلمان را در فراگيرى قرآن مى دانست فرمود: اگر قرآن را به او ياد مى دادى بهتر بود.
فرزدق كه به سخنان امام گوش مى داد كلام امام در قلبش نشست و از آن لحظه تصميم گرفت تا وقتى قرآن را حفظ نكرده آرام ننشيند. چنين نيز كرد و حافظ قرآن شد.ابن ابى الحديد,
شرح نهج البلاغه, ج 10, ص 21.

شيوه تبريك گفتن نوزاد
مردى به هنگام تبريك تولد فرزند يكى از دوستانش به او گفت: تولد اين فرزند كه سوار بر مركب مراد خواهد بود, بر تو مبارك باد.
حضرت امير عليه السلام كه حضور داشت به او فرمود: به هنگام تبريك و شادباش نوزاد چنين بگو: خداى بخشنده را شكرگزار باش و اين بخشش او بر تو مبارك باد.
اميد كه فرزندت به كمال توانايى برسد و از نيكوكاريش بهره مند شوى.
نهج البلاغه حكمت 346.

احترام به شاگرد نوجوان
يكى از علماى وارسته, كلاس درسى داشت و از ميان شاگردانش به نوجوانى بيشتر احترام مى گذاشت.
روزى يكى از شاگردان از آن عالم پرسيد: چرا بى دليل, اين نوجوان را آن همه احترام مى كنيد؟
آن عالم دستور داد چند مرغ آوردند. آن مرغها را بين شاگردان تقسيم نمود و به هر كدام كاردى داد و گفت:
هر يك از شما مرغ خود را در جايى كه كسى نبيند ذبح كند و بياورد.
شاگردان به سرعت راه افتادند و پس از ساعتى هر يك از آنها, مرغ ذبح كرده خود را نزد استاد آورد, اما نوجوان مرغ را زنده آورد. عالم به او گفت: چرا مرغ را ذبح نكردى؟ او در پاسخ گفت: شما فرموديد مرغ را جايى ذبح كنيد كه كسى نبيند ; من هرجا رفتم ديدم خدا مرا مى بيند.
شاگردان به تيزنگرى و توجه عميق آن شاگرد برگزيده پى بردند و او را تحسين كردند و دريافتند كه چرا آن عالم وارسته به او احترام مى گذارد.
مجموعه ورام, ص235

اهميت درس
شيخ مرتضى انصارى كه از اساتيد بزرگ و فقهاى شيعه است از يكى از شاگردانش پرسيد: چرا ديروز در جلسه درس حاضر نبودى؟
شاگرد گفت: كار داشتم.
شيخ فرمود: بعد از اين به درس نگو كار دارم, به كار بگو درس دارم.
گنجينه لطأف, ص 36

اثر ايمان در كودك
هنگامى كه حضرت يوسف را در بازار مصر در معرض فروش قرار دادند, مردى با ديدن چهره پاك و معصومانه آن حضرت متاثر شد و رو به مردمى كه براى خريد و فروش برده جمع شده بودند كرده گفت: به اين كودك غريب و بى گناه رحم كنيد و با او مهربان باشيد.
حضرت يوسف كه با وجود سن كم, از ايمان و اعتماد به نفس بالايى برخوردار بود به آن مرد رو كرد و گفت: آن كس كه خدا دارد گرفتار غربت و تنهايى نمى شود.
مجموعه ورام, ص 33

رمز بزرگى حاتم طايى
وقتى حاتم طايى از دنيارفت, برادرش خواست جاى او را بگيرد. (حاتم مكانى ساخته بود كه هفتاد در داشت هر كس از هر درى كه مى خواست وارد مى شد و از او چيزى طلب مى كرد و حاتم به او عطا مى كرد). مادرش گفت:
تو نمى توانى جاى برادرت را بگيرى, بيهوده خود را به زحمت مينداز.
برادر حاتم توجه نكرد. مادرش براى اثبات حرفش لباس كهنه اى پوشيد و به طور ناشناس نزد پسرش آمد و چيزى خواست, وقتى گرفت از در ديگرى رجوع كرد و باز چيزى خواست, برادر حاتم با اكراه به او چيزى داد چون مادرش اين بار از در سوم آمد و چيزى طلب كرد, برادر حاتم با عصبانيت و فرياد گفت:
تو دوبار گرفتى و باز هم مى خواهى؟! عجب گداى پررويى هستى؟
مادرش چهره خود را آشكار كرد و گفت: نگفتم تو لايق اين كار نيستى. يك روز هفتاد بار از برادرت به همين شكل چيزى خواستم او هيچ بار مرا رد نكرد. من فرق تو را با او وقتى دانستم كه شير مى خوردى. تو يك پستان در دهان مى گرفتى و دست ديگر را روى پستان ديگر مى گذاشتى تا ديگرى از آن نخورد, اما او با ديدن طفلى ديگر, پستان را رها مى كرد و در اختيار او مى گذاشت.
حكايات برگزيده, ص63

نوازش يتيم
اصحاب گرد رسول خدا نشسته بودند و به سخنانش گوش مى دادند, ناگهان ديدند كه پسر بچه اى نزد حضرت آمد و گفت اى پيامبر خدا من پسرى هستم كه پدرم از دنيا رفته, مادر و خواهرم نيز بى سرپرستند. از آنچه خدا به شما داده به ما كمك كن.
پيامبر به بلال فرمود: به خانه من برو و هر غذايى كه يافتى بياور.
بلال پس از مراجعه به حجره هاى مربوط به حضرت با 21دانه خرما به حضور حضرت رسيد.
رسول خدا(ص) به آن پسرك فرمود: بيا اين خرماها را از من بپذير. هفت دانه براى خودت, هفت دانه براى مادرت, و هفت دانه براى خواهرت. در اين هنگام يكى از اصحاب به نام معاذ دست نوازش بر سر آن يتيم كشيد و گفت خداوند تو را از يتيمى بيرون آورد و جانشين پدرت كند.
پيامبر به معاذ فرمود: محبت تو را به اين يتيم ديدم. بدان كه هر كس يتيمى را سرپرستى كند و دست نوازش بر سر او بكشد, خداوند به تعداد هر مويى كه از زيردست او مى گذرد پاداش شايسته اى به او مى دهد, گناهى از گناهان او را محو مى سازد و مقام او را بالا مى برد.
 مجمع البيان, ج 1, ص 506.

فرزند صالح
امام صادق عليه السلام از رسول اكرم صلى الله عليه و آله نقل كرده كه: عيسى بن مريم از كنار قبرى كه صاحبش در حال عذاب بود عبور كرد, اما وقتى سال بعد از كنار همان قبر گذشت, با شگفتى ديد كه صاحب قبر در عذاب نيست. حضرت عيسى عرض كرد: خدايا چگونه سال قبل كه از اينجا گذشتم او در حال عذاب بود اما الان عذاب از او برداشته شده؟ به او وحى شد كه: او داراى فرزند صالحى است كه راه خدا را دنبال مى كند و از جمله يتيمى را پناه داده به سبب اين عمل صالح از گناه پدرش چشم پوشى كرديم و او را بخشيديم.
آن گاه رسول خدا فرمود: آنچه براى بنده مومن پس از مرگش باقى مى ماند فرزندى است كه پس از پدر عبادت خدا مى كند. پس اين آيه را تلاوت فرمود: رب هب لى من لدنك وليا يرثنى و يرث من آل يعقوب و اجعله رب رضيا.
وسأل الشيعه, ج 15, ص 98

پرچم حزب الله در مناطق آزاد شده به اهتزاز در آمد

سرانجام پس از 22سال, اشغال, غارت و تجاوز جنوب لبنان از لوث وجود صهيونيستهاى متجاوز پاك شد.
بنا به گزارش واصله, به رغم تشديد حملات ارتش اشغالگر قدس به مناطق آزادشده و بسته شدن راهها توسط نيروهاى سازمان ملل متحد, مردم ستمديده لبنان كه از خوشحالى در پوست خود نمى گنجيدند, و با پاى پياده و پيمودن كيلومترها راه, خود را به روستاهاى مجدل سلم, حولا, طيبه, قنطره, ديرسريان, قصير, عدشيت و علمان رساندند, و با پخش نقل و شيرينى به شادمانى پرداختند.
اما آنچه كه در اين ميان چشم هر بيننده اى را خيره مى كند, به اهتزاز درآمدن پرچم هاى حزب الله بر سر در تمام منازل, مساجد, مدارس و گذرگاههاست كه جلوه خاصى به روستاها بخشيده است. اين در حاليست كه هنوز تعدادى از شبه نظاميان وابسته به لحد كه مسلح نيز هستند در منطقه باقى مانده اند اما مردم بدون توجه به اين مسئله, پرچم حزب الله را در تمام نقاط به اهتزاز درآورده اند.
در اين ميان مقامات بلند پايه لبناينى با ارسال پيامهاى جداگانه اى, اين پيروزى عظيم را به ملت قهرمان لبنانى تبريك گفتند. از جمله اميل لحود رئيس جمهور لبنان, ضمن تبريك اين پيروزى به ملت لبنان و ستايش از جانفشانى ها و رشادتهاى رزمندگان حزب الله, تصريح كرد: قانون در مورد مزدورانى كه خود را به دولت لبنان تسليم كنند اجرا خواهد شد.
همچنين پس از ساعتها حملات شديد هوايى و زمينى اشغالگران صهيونيست به مناطق مرجعيون, حاصبيا در جنوب لبنان و بقاع غربى, اين مناطق در ساعت 3/30 بامداد روز چهارشنبه 4 / /3 1379 از لوث وجود صهيونيست ها پاك شد.
به گزارش منابع موثق, همزمان با عقب نشينى زودهنگام دشمن و حركت ناگهانى مردم به سمت مناطق آزادشده, آخرين سربازان اشغالگر با استفاده از پوشش آتش ايجاد شده توسط هواپيماها و توپخانه ارتش تل آويو, خاك لبنان را ترك كردند.
ساعاتى پس از اين واقعه, صدها تن از مزدوران لحد خود را به نيروهاى ارتش لبنان و مقاومت اسلامى تسليم كردند و به اين ترتيب حماسه مرجعيون, قليعه, خيام و حاصبيا بار ديگر تكرار شد تا برگ زرين ديگرى بر افتخارات ملت و مقاومت اسلامى لبنان افزوده شود.

پيدايش و رسالت جنبش حزب الله لبنان
حزب الله يك جريان اسلام گرايانه جهادى است كه پيدايش آن به سال 1361 باز مى گردد. در اين سال نيروهاى اشغالگر ارتش تل آويو, كه سالها قبل قدس را اشغال كرده بودند, دومين پايتخت عربى يعنى بيروت را نيز به تصرف خود درآوردند و جنايتهايى را مرتكب شدند كه به راستى روى چنگيز خان مغول را سفيد كرد.
اما اين اشغال خود تبديل به نقطه عطفى براى پيدايش حركتى شيعى شد كه هدفش مبارزه با اشغالگران تا آزادى كامل سرزمين هاى اشغالى براساس شعار پيروزى خون بر شمشير, بود. حركتى به نام حزب الله كه با ماهيتى كاملا جديد و نشات يافته از اسلام و انقلاب اسلامى ايران در جامعه لبنان شكل گرفت. از اين پس مفاهيم تازه اى در عرصه مبارزه با دشمن اشغالگر بر زبانها جارى گشت: استكبار, شيطان بزرگ, منافق, مستضعف, مستكبر و مقاومت اسلامى.
اما آنچه كه بيش از همه به اين جريان ماهيتى مذهبى بخشيد روابط ديرينه فقهى ميان ايران و لبنان بود. چرا كه حوزه علميه قم خاستگاه و مامن فقه شيعه در جهان است و به همين دليل جنبش شيعى حزب الله با الهام گرفتن از همين فقه پويا به مبارزه با دشمن متجاوز برخاست و تا آنجا پيش رفت كه پس از مدتى توانست از حمايت كامل جمهورى اسلامى ايران و سپاه پاسداران انقلاب اسلامى برخوردار گردد.
همين امر و ارتباطات ايدئولوژيك و دينى ميان حزب الله و جمهورى اسلامى ايران, پس از مدتى يعنى در سال 1364, اين جنبش را به تنها گروه مبارز لبنانى در برابر اشغالگران صهيونيست بدل ساخت. جنبشى كه رژيم صهيونيستى را نامشروع مى داند و مبارزه تا آزادى كامل وطن و اراضى اعراب را در سرلوحه اولويتهاى خود قرار داده است.
در همين زمان لبنان شاهد اولين عقب نشينى ارتش تل آويو بود. و نيروهاى غاصب صهيونيست بسيارى از مناطق اشغالى لبنان را تخليه كرده و در جنوب لبنان يا به اصطلاح خود كمربند امنيتى مستقر شدند.
دشمن در خيال خام خود چنين مى پنداشت كه ديگر مسئله تمام شده و شعله مقاومت خيلى زود خاموش مى گردد. اما زهى خيال باطل كه مادامى كه اشغال و اشغالگرى باشد مقاومت نيز خواهد بود. اندك زمانى بعد گروههاى شهادت طلب يكى پس از ديگرى شكل گرفتند و آن چنان آتشى بر خرمن دشمن افكندند كه شعله هايش دامان غاصبان را سوزاند و نورش چشم همگان را خيره ساخت.
با اجراى چند عمليات شهادت طلبانه كه منجر به وارد آمدن خسارات و تلفات بسيار سنگينى به نازى مسلكان تل آويو گشت, تمام مردم لبنان و حتى كشورهاى منطقه و جهان اين جنبش ضد صهيونيستى و مبارزات خستگى ناپذيرش را مورد تاييد قرار دادند و پس از مدتى جامعه تكه تكه لبنان كه با وجود آن همه گروههاى مختلف مذهبى, ملى و سياسى از نوعى تفرقه و پراكندگى رنج مى برد, حول محور حزب الله و مقاومت در برابر صهيونيست ها گرد هم آمدند و همگى با اين جنبش همنوا شدند.
اينك حزب الله با 10 نماينده در پارلمان لبنان, حضورى فعال در صحنه سياست اين كشور دارد و به عنوان يكى از نقاط مهم حيات سياسى و اجتماعى لبنان به شمار مى رود. اما در زمينه عرضه دين به مردم, حزب الله از خط مشى خاصى پيروى مى كند. اين جنبش مى خواهد براساس عقل و منطق, دركى صحيح نسبت به مسأل مذهبى به مردم ارأه دهد و به جوامع بشرى ثابت كند كه اسلام مى تواند براى ابنإ بشر حتى با وجود تنوع و تعدد مليت ها و فرهنگهايشان, حق و عدالت را به ارمغان آورد.
اسلام حزب الله, اسلامى است مخالف با ظلم, ستم, رذالت, خفت و خوارى و استعمار و استبداد. اسلام حزب الله نه ظلم مى كند و نه ظلم مى پذيرد. از جنگ ميان ملتها نفرت دارد و معتقد است كه انسانها مى توانند براساس اصل احترام متقابل با يكديگر همزيستى مسالمتآميز داشته ولى با اين حال اسلام حزب الله وقتى از سوى اجانب مورد حمله قرار مى گيرد, دفاع را حق مشروع خود مى داند.
رسالت حزب الله ايجاد امنيت, عدالت و صلح و آرامش براى تمام مردم است. حزب الله هرگز از مردم كينه به دل نمى گيرد چون اصلا كينه توز نيست. بلكه برعكس نسبت به مردم و به ويژه جوانان احساس مسئوليت مى كند و فهماندن جوهره اسلام به مردم آن هم به دور از خشونت را حق خود مى داند.والسلام
نقل از نداى مقاومت وابسته به حزب الله لبنان

فلسطين در ماتم ارتحال امام (ره)
خاطره اى به قلم يكى از رهبران حماس
من در آن ايام بهمراه هزاران فلسطينى قيام كرده عليه صهيونيستها در زندان روباز ((النقب)) كه عبارت از چادرهاى پراكنده و در ميان سيمهاى خاردار تدابير شديد امنيتى در برگرفته شده بود, زندانى بودم.
ما اخبار جسته و گريخته اى كه از بلندگوهاى گوش خراش پخش مى شد و اغلب نااميد كننده و با هدف آزار نمازگزاران در اوقات نماز انتخاب مى شدند, دنبال مى كرديم. اخبار انتخاب شده در اين مقطع بيشتر در مورد وخامت حال امام خمينى و از عدم موفقيت عمل جراحى ايشان متمركز بود.
اين اخبار ما را سخت ناراحت و اندوهگين مى ساخت و در آن روزها حال و هواى خاصى بر جو زندان حاكم بود. همه ناراحت و غمگين بودند و شفاى حضرت امام را از درگاه ايزد منان خواستار مى شدند.
آن مرد بزرگ و آن عالم ربانى كه اميد را در جانها زنده كرد و توانست انقلاب اسلامى را بر ضد طاغوت و شاه مزدور به پيروزى برساند.
مردم فلسطين كه احساس مى كردند امت, آنها را تنها گذاشته و از آرمان مقدسش دست كشيده و كشور بزرگ عربى چون مصر با صهيونيستها سازش كرده و قرارداد ننگين كمپ ديويد را به امضإ رسانده و از فلسطين و قدس چشم پوشيده و پرچم رژيم صهيونيستى را بر فراز قاهره به اهتزاز در آورده است, اين مرد بزرگ توانست اميد و اعتماد به امت را در دل آنها زنده نمايد.
با پيروزى انقلاب شكوهمند اسلامى كه به فضل پروردگار, رهبرى حكيمانه امام خمينى و همدلى و همراهى مردم مسلمان ايران رقم خورد, اين ملت مسلمان و انقلابى بدستور امام و مقتداى خويش پرچم رژيم صهيونيستى را از آسمان تهران به زمين كشيد و بجاى آن پرچم فلسطين را به اهتزاز درآورد و وقتى اين پير خداجو اعلام نمود كه ((اسرأيل غاصب غده اى سرطانى است و بايد ريشه كن شود)) و روز جهانى قدس را مقدمه اى براى آزادى قدس و فلسطين قرار دادند, ملت مسلمان فلسطين اعتماد به نفس خود را بازيافت.
در اين زندان كه هر مجموعه اى از چادرها در ميان سيمهاى خاردار احاطه شده بود, زندانيان در وقت نماز در يك جا جمع مى شدند تا نماز را به جماعت بخوانند. روز 1989/6/3 (1368/3/14) كه بنده امام جماعت بودم و در حين نماز (ظهر) بوديم كه بلندگوهاى گوش خراش به صدا درآمد تا آن خبر ناگوار يعنى ارتحال امام خمينى (ره) را اعلام كند. نمازگزاران كه از اين خبر دردناك سخت منقلب شده بودند, با صدايى آرام ((لاحول ولا قوه الا بالله و انا لله و انا اليه راجعون)) را زمزمه كردند و اشك غم و ماتم بر گونه هايشان جارى گشت.
پس از اتمام نماز كه تقريبا همه شوكه شده بوديم يكديگر را در آغوش گرفته و به هم تسليت گفتيم… حال و هواى عجيبى بود, صداى هق هق گريه ها بالا گرفت. در اين ميان من برادران را جمع كردم و برايشان از فضايل اخلاقى و خصوصيات برجسته ايشان سخن گفتم و از آنها خواستم صبر پيشه كنند و به حبل متين الهى چنگ بزنند همچنين از آنان خواستم براى اين عالم جليل القدر و اين امام و رهبر بزرگ نماز غأب بخوانند و چنين كرديم و از درگاه احديت درخواست كرديم, ايشان را در فسيح جنات خويش ماوى دهد و به مسلمانان و بازماندگان حضرتش صبر عنايت فرمايد و براى مردم ايران خلف صالحى قرار دهد. پس از آن هر كدام با كوله بارى از حزن و اندوه به چادرهايمان بازگشتيم و هر كس در گوشه اى با خود خلوت نمود.
و اما در خارج زندان… پس از آزادى از زندان از عمق فاجعه و شوك غمبارى كه اين خبر دردناك بر ملت فلسطين وارد آورده بود با خبر شديم… خطبا و وعاظ نيز بر بالاى منابر به شخصيت امام و سجاياى اخلاقى ايشان پرداخته و كارهاى بزرگ او را تشريح مى كردند.
خداوند امام خمينى را قرين رحمت واسعه اش نمايد و او را در فسيح جناتش ماوى دهد.

 

تازه هاى علمى پژوهشى

كشفيات جديد دانشمندان
محققان با ابداع روش جديدى در زمينه حفظ سلولهايى كه دچار كم آبى شده اند انقلابى در پيوند اعضا بوجود آورده اند.
با كشف نوعى قند كه قدرت شگفت انگيزى در حفظ سلولها دارد و چند روز بعد بدون هيچ اثر سويى مى توان سلولهاى خشك شده را با استفاده از آن دوباره احيإ كرد به اين موفقيت دست يافته اند.
اين قند ((تريهالوس)) نام دارد و يك عامل شناخته شده براى حفظ حيات در شرايط بىآبى است.
اين قند از اجزإ سازنده خمير ترش است كه در نوعى گياه كه در بيابان در شرايط بىآبى سالها زنده مى ماند وجود دارد. اين قند در ضمن در نوعى حشره ذره بينى كه در خاك زندگى مى كند و وقتى آبى وجود ندارد خشك مى شود ولى سالها بعد پس از بارندگى مجددا احيإ مى شود وجود دارد.
اين قند خود را بدور مولكولهاى بزرگ مى پيچاند و وقتى آب خشك شد همانند يك پوشش محافظ و بدون منفذ عمل مى كند.
اما مشكل بزرگ در سلولهاى انسانى عبور دادن اين قند از درون ديواره سلولهاى محافظ است بطورى كه قند بتواند ماده درون هسته خود را نيز حفظ كند.
دو تحقيق منتشر شده در شماره ماه فوريه ((نيچر بيوتكنولوژى)) به شرح پيشرفتهاى چشمگير در مهار قدرت اين قندtrehalose)) پرداخته است.
گروهى از متخصصان بيوشيمى كاليفرنيا يك ويروس ناتوان شده سرماخوردگى را گرفته و دو ژن كنترل كننده آنزيمهايى كه قند تريهالوس را از غشاى سلولى عبور مى دهند درون آن قرار دادند.
سلولهايى كه به اين ويروس تغيير يافته آلوده شدند با قند تريهالوس كشت داده شده و بعد خشك شدند تا مرحله اى كه آب خود را از دست دادند.
معمولا بعد از 3روز و در برخى موارد 5 روز مى توان اين سلولها را احيإ كرد بطورى كه بدون هيچگونه عوارض سمى كليه وظايف خود را انجام دهند.
در شيوه ديگرى كه مورد استفاده پژوهشگران بوستون قرار گرفت از ابزار متفاوتى يعنى پروتئين باكتريايى استفاده كردند تا اين قند را از درون غشإ سلولى عبور دهند.
وقتى اين سلولها منجمد شدند 72 درصد آنها زنده ماندند در مقايسه با رقم 0/4 براى سلولهايى كه قند مذكور را دريافت نكردند. اين مطالعه در حال حاضر تنها بر روى سلولها متمركز است.
در حال حاضر اعضاى پيوندى بايد سريعا از بدن فرد اهدا كننده خارج شده, خنك شوند و بعد به سرعت به بدن بيمار مناسب پيوند زده شوند در غير اين ضورت بافت آن شروع به فاسد شدن مى كند. گاهى اوقات كه بيمار مناسب يافت نمى شود عضو اهدايى خراب مى شود.
اگر امكان نگهدارى سالم سلولها, بافتها, و اندامها و انتقال آنها به شكل خشك شده فراهم شود فرآيند نظيريابى در پيوند عضو بسيار آسانتر خواهد شد.
اين موفقيت براى كشورهاى فقيرتر هم فوايدى به همراه دارد. در حال حاضر پيوند اعضا نيازمند يك سيستم پر هزينه و پيچيده براى مقابله اطلاعات در مورد دهنده و گيرنده عضو و سپس انتقال عضو به محل مورد نياز است.

شيوه جديدى براى مقابله با سرطان
پژوهشگران آلمانى در امر مبارزه با سرطان به پيشرفتهايى دست يافته اند.
موسسه فناورى مولكولى در شهر جنا با همكارى شركت هوخست ماريون راسل در فرانكفورت موفق به ابداع شيوه اى شده است كه امكان تزريق مقادير دقيق مولكولهاى ضد احساس به سلولهاى انسانى را امكان پذير مى كند.
خبر اين كشف توسط وزارت آموزش و فناورى آلمان در برلين كه هزينه انجام اين برنامه تحقيقاتى را تامين كرده است اعلام شد.
اين شيوه جديد مى تواند به پيشگيرى از مصرف بيش از حد مولكولهاى ضد احساس كه در درمان سرطان شايع است و ايجاد فشار بيشتر بر بيمار كمك كند.
وزارت آموزش و فناورى آلمان استفاده از مولكولهاى ضد احساس را نمايانگر مرحله جديدى در درمان سرطان توصيف كرد.
اين شيوه شامل تغيير شيميايى بخشهاى كوچك دىانآ است.
آزمايشهاى انجام شده بر روى انواع بافت هاى تومور نشان داده است كه طى يك دوره كوتاه, 80 درصد از سلولها مولكولهاى جديد را پذيرفتند و توانستند از گسترش بيشتر سلولهاى سرطانى جلوگيرى كنند.

مزاياى استفاده از يك دستگاه جديد قلبى ريوى
با استفاده از يك دستگاه اصلاح شده قلب ـ ريه كه قادر است براى مدت طولانى اكسيژن وارد خون كند تعداد زيادى از بيمارانى كه در وضعيت بحرانى قرار داشتند از مرگ نجات يافتند.
دانشگاه ميشيگان كه در بكارگيرى اين ماشين پيشگام بوده است شانس ادامه حيات 1000 بيمار را از سال 1980 مورد بررسى قرار داد. اين ماشين از طريق سرخرگهاى ساق پا و گردن وارد جريان خون مى شود.
بر اساس اين تحقيق در بين 586 نوزادى كه دچار نارسايى شديد تنفسى بودند و به دستگاههاى باطرى و قابل حمل متصل بودند ميزان ادامه حيات 88 درصد بود از 132 كودك مبتلا به نارسايى تنفسى كه از ماشين كمك گرفتند 70 درصد بهبود يافتند و 56 درصد از 146 بيمار بزرگسال نيز زنده ماندند.
اينگونه بيماران معمولا در بخش مراقبتهاى ويژه نگهدارى مى شوند و يك دستگاه تهويه جريان ورود و خروج هوا را به ريه ها برقرار مى كند.
تنها وقتى از اين دستگاه استفاده مى شود كه شانس زنده ماندن براى بيماران با ديگر روشهاى متعارف و موجود خيلى كم باشد يا نباشد.

نخستين پيوند دو دست قطع شده
تيم جراحى بيمارستان ((ادوارـ هريو)) شهر ليون فرانسه به سرپرستى پروفسور ((ژان ميشل دوبرنار)) موفق شد براى اولين بار در جهان دو دست مردى را كه به مرگ مغزى دچار شده بود به فرد ديگرى پيوند بزند.
موفقيت قطعى اين پيوند كه در تاريخ 13 ژانويه گذشته انجام شد توسط سرپرست تيم جراحى تأيد و بدين ترتيب عصر نوينى در جراحى ترميمى آغاز شد.
پروفسور ((دوبرنار)) حال عمومى گيرنده اعضاى پيوندى را عالى توصيف كرد و افزود: اينك التيام كامل شده و نخ هاى بخيه بيرون كشيده شده اند و موها و ناخن هاى هر دو دست به خوبى رشد مى كنند.
اين خبر در فرانسه انعكاس وسيعى يافته است. از جمله لوپاريزين روزنامه صبح پاريس با درج عكسى از ((دنى شاتوليه)) به عنوان اولين فردى كه در سطح جهان دو دست پيوندى دارد در باره او نوشت: ((دنى شاتوليه)) قطعا مرد خوشبختى است. دو دست او در سال 1996 در جريان يك حادثه از ناحيه ساعد قطع شد. او بيست و پنج روز پس از عمل براى اولين بار روز گذشته به همراه پزشك معالج در ملا عام حاضر شد و با بالابردن دستان خود به نشانه پيروزى, اولين احساس خود را چنين بيان كرد: (( به زودى مى توانم بچه هايم را قلقلك دهم و با توپ خود را با آنها مشغول سازم. اين عمل به من حياتى دوباره بخشيد. اكنون دو دست واقعى دارم كه مى توانم با آنها فرزندان خود را لمس كنم.))
شايان ذكر است كه اولين پيوند دست يك سال و نيم پيش در بيمارستان ليون انجام شد اما ويژگى پيوند اخير در آن است كه اولين پيوندىاست كه درجريانآن هردو دست پيوند زده شده است.
در همين حال دكتر موسوى زاده جراح و متخصص ايرانى پيوند اعضا كه دوره فوق تخصصى خود را در يكى از مراكز پزشكى فرانسه مى گذراند در گفت و گو با ايرنا در پاريس درخصوص اهميت اين عمل گفت: عمل پيوند دست به خودى خود كار بسيار پيچيده اى نيست بلكه مسئله مهم در چنين عملهايى آنست كه تيم پزشكى بتواند با سنجش مناسب ميزان ايمنى بدن بيمار و تجويز داروهاى مناسب, توان جذب عضو پيوندى به وسيله بدن بيمار را افزايش دهد و آن را به ميزان قابل قبول براى انجام عمل, برساند.
به گفته اين پزشك جراح ايرانى دستگاه ايمنى بدن در شرايط متعارف با عضو پيوندى همانند يك عضو بيگانه برخورد و آنرا دفع مى كند بنابر اين تيم پزشكى بايد با بررسى دقيق مشخصات فيزيكى عضو پيوندى و بدن بيمار اولا در تلاش براى يافتن حداكثر قرابت بين اعضاى پيوندى با بدن پيوندپذير باشد و دوم آنكه با تجويز داروهاى مناسب به گونه اى عمل كند كه زيانهاى ناشى از كاهش قدرت ايمنى بدن و يا عوارض جنبى مصرف داروهايى كه بيمار را براى عمل آماده مى كند به حداقل ممكن كاهش يابد.
دكتر موسوى زاده در ادامه اين گفت و گو افزود: گاهى اوقات در عملهاى پيوندى براى آنكه بدن عضو پيوند زده شده را دفع نكند با تجويز دارو سيستم ايمنى بدن را ضعيف مى كنند. حال بايد به اين نكته توجه داشت كه گاهى اوقات عوارض جنبى عمل و تجويز داروها مى تواند اثرات جنبى بسيار ناگوارى براى بدن بيمار پيوندپذير به همراه داشته باشد. اثراتى كه گاهى اوقات مى تواند مرگ بيمار را نيز در پى داشته باشد. بنابراين پزشكان تاكنون ترجيح مى دادند با اولويت دادن به حفظ جان بيماران از انجام چنين عملهايى خوددارى كنند.
به گفته دكتر موسوى زاده با اين حال عمل جراحى اخير در فرانسه اين ويژگى مهم را دربرداشته است كه تجويز دارويى مناسب از سوى تيم پزشكى صورت گرفته و خطرات پيوند به حداقل ممكن كاهش يافته است.
اين پزشك ايرانى آينده عمل پيوند دست را روشن خواند و گفت با پيشرفتهاى جديد علم پزشكى از جمله استفاده از سلولهاى همسان و همانند سازى مى توان آمادگى كامل پذيرش عضو جديد را بدون خطرات جنبى آن, براى بدن فرد پيوندپذير فراهم كرد.

ياسر عرفات و راه حل صهيونيستى مسإله فلسطين

دكتر غازى حسين يكى از نويسندگان فلسطينى است كه سوابق مبارزاتى گسترده اى در چارچوب هاى مختلف تشكيلاتى دارد, او در آخرين كتابش تإكيد مى كند كه ايالات متحده قصد از بين بردن مسإله فلسطين را در راستاى تحقق طرح صهيونيستى و تشكيل اسرأيل بزرگ در وطن عربى در سر مى پروراند.
وى در مقدمه كتابش مى نويسد: رژيم صهيونيستى ولابى يهودى موجود در ايالات متحده به آتش اختلاف بين ايالات متحده و امت عربى دامن مى زند, آنان با تإكيد بر اينكه اين رويارويى روياروى دو تمدن مختلف و متضاد است يكى را استوار بر ميراث غربى و ديگرى را مبتنى بر ميراث اسلامى با خود يدك مى كشد. در گذشته, حال و آينده اين دو تمدن جز مبارزه و مقابله چيز ديگرى ديده نمى شود به همين خاطر ايالات متحده تمامى تلاش خود را عليه اعراب و اسلام به كار مى گيرد.
مولف در تشريح اصل و خمير مايه مبارزه مى گويد: (((اين مسإله) از غصب بخشى از سرزمين هاى عربى در فلسطين توسط صهيونيست ها با پشتيبانى و تإييد امپرياليسم و ايجاد يك رژيم, عنصر نامإنوس, اشغالگر و مهاجرپذير كه ارتباط تنگاتنگى با يهوديسم بين الملل و چشم داشت هاى امپرياليستى در منطقه عربى دارد, سرچشمه گرفته و به عنوان سدى محكم در برابر وحدت, پيشرفت و شكوفايى كشورهاى عربى عمل مى كند.))
صهيونيست ها براى ايجاد نوعى ((قوميت فلسطينى)) و ايجاد كشورى نيم بند براى فلسطينيان در راستاى طرح صهيونيستى, نقشه ها كشيدند, در راستاى همين توطئه عرفات شعار فلسطينى نمودن مسإله فلسطين و استقلال تصميم گيرى فلسطينى را مطرح نمود تا اين مسإله از بعدهاى عربى و اسلامى خود جدا گردد, اينگونه بود كه رژيم صهيونيستى توانست تنها با مردم فلسطين در داخل فلسطين روبرو شود. اينگونه بود ايالات متحده مجاب گرديد كه عرفات تنها كسى است كه قادر به مشروعيت بخشيدن به رژيم صهيونيستى و همكارى با آن است.
در كنار آن يهوديسم بين الملل هم به اين باور دست يافت كه او تنها رهبر فلسطينى است كه حاضر به قبول راه حل هاى صهيونيستى براى مسإله فلسطين بوده, رژيم صهيونيستى را به رسميت شناخته و سازش آمريكايى كه بر اساس ايجاد اتحادى فلسطينى ـ اسرأيلى ـ اردنى را خواهد پذيرفت.
زمانى كه رژيم صهيونيستى اعلام كرد به دليل افزايش شديد عمليات هاى انتفاضه در غزه از اين شهر به طور يكجانبه عقب نشينى خواهد نمود, عرفات از صهيونيستها خواست تا مدتى در اين كار خود تإمل نمايند تا وى وضعيت خود را در اين شهر تحكيم بخشد, عرفات در آن زمان در آستانه سقوط بود اما پرز با باز نمودن كانال مذاكرات سرى اسلو به داد او رسيد.
عرفات به تنهايى و به شكل تكرويانه به مذاكره با دشمن صهيونيستى پرداخت. به شرايط و ديكته هاى آنان جواب مثبت داد و با دور زدن مردم فلسطين و موسسات فلسطينى در دهليزهاى اسلو با صهيونيستها توافقنامه سازش و كرنش به امضا رساند.
مولف در ادامه مى نويسد: ((تمامى توافقنامه هاى فلسطينى ـ صهيونيستى در چارچوب طرح صهيونيستى قرار داشته و در راستاى تحقق و به واقعيت پيوستن آن قرار دارد. ))
دكتر غازى حسين به همين خاطر مى افزايد: ((عرفات با غصب رهبرى, برخورد با مسإله فلسطين به عنوان مزرعه اختصاصى و مادام العمر خود, كودتا بر عليه مبارزه مسلحانه, چشم پوشى از فلسطين به عنوان يك سرزمين عربى, تماميت ارضى و يكپارچگى آن و تبديل شدن به ژاندرامرى در راستاى امنيت اسرأيل و شهرك هاى يهودى نشين موجود در سرزمين هاى اشغالى فلسطين, مشروعيت خود را زير سوال برد.))
كتاب حاوى شش فصل, در 226 صفحه و در قطع رقعى به چاپ رسيده و سومين اثر مولفش مى باشد, دكتر غازى حسين مولف كتاب در اين اثر خود به انحراف عرفات و نقش مغرضانه اش در از بين بردن مسإله فلسطين مى پردازد.
در بخش اول كتاب كه تحت عنوان ((عرفات و فعاليت هايش)) منتشر شد, به محل تولد عرفات و اصل و نسبش پرداخته شده است, مولف در اين زمينه مى نويسد: عرفات متولد 1929 محله ((السكاكينى)) قاهره است و تبارش مراكشى است. پس از اعلام موجوديت سازمان آزاديبخش فلسطين كه در 28 مه 1964 در قدس صورت گرفت, عرفات به همراه محمود عباس (ابومازن) اقدام به تإسيس جنبش فتح نمودند, در آن زمان جنبش فتح خط مشى متضاد با سازمان آزاديبخش فلسطين داشت.
ايالات متحده و رژيم صهيونيستى در سال 1964 به توافق رسيدند كه براى براندازى دولت جمال عبدالناصر جلوگيرى از وحدت عربى, توقف پيشرفت كشورهاى عربى, تحميل سلطه گرى امريكا بر نفت عربى و گسترش و تحكيم نفوذ رژيم صهيونيستى در اين منطقه اقدام به شعله ور ساختن جنگ بزرگى بنمايند, در اين راستا عرفات در سال 1965 سردمدار كشاندن كشورهاى عربى به جنگ با رژيم صهيونيستى شد.
سياست هاى عرفات در كشاندن پاى اعراب با جنگ با دشمن صهيونيستى ثمربخش بود. عرفات با انجام عمليات هاى غير موثر عليه اهداف ثانوى رژيم صهيونيستى دست آويز خوبى به اين رژيم داد تا جنگ سال 1967 را آغاز و اقدام به ويران ساختن زيربناى توان نظامى اعراب و مهمترين دست آوردهاى اقتصادى كشورهاى عربى نموده كرانه باخترى, نوار غزه, صحراى سينا و بلندىهاى جولان را به اشغال خويش درآورد.
در بخش دوم كتاب دكتر غازى حسين به نقش ايالات متحده در از بين بردن مسإله فلسطين, پيشينه روابط عرفات با كسينجر يهودى معروف كه از سال 1973 آغاز گرديده, برنامه هاى آمريكايى براى موفق نمودن روند سازش به وسيله عرفات, نشست شوراى ملى فلسطين در سال 1988 در الجزاير, سخنرانى عرفات و بيانيه اش در ژنو و آغاز مذاكرات رسمى و عرفى آمريكا با عرفات پرداخته و اين بخش را با اجراى سازش امريكايى توسط عرفات به پايان مى برد.
مولف در اين بخش مى نويسد:
ايالات متحده آمريكا و هم پيمانان بين المللى اش به اين نتيجه رسيدند كه ياسر عرفات تنها رهبر فلسطينى است كه مى تواند وارد مذاكرات مستقيم با اسرأيل شده و راه حل آمريكايى براى پايان دادن به جدال عربى ـ اسرأيلى را بپذيرد.
نويسنده سپس به گوشه هايى از گزارشى كه هيئت كارشناسى آمريكايى از دانشگاه هاروارد در سال 1981 تهيه نموده بودند اشاره كرده و مى افزايد: اين هيئت كه رياست آن را ((هربرت كلمان)) به عهده داشت, در گزارش خود آورده بود: عرفات توانايى و ميل دستيابى به اتفاق نظر با اسرأيل را داشته و با ايجاد اتحادى فلسطينى ـ اسرأيلى ـ اردنى موافق است.
اين هيئت در پژوهش خود از دولت آمريكا مى خواهد تا مذاكرات مستقيمى را با رهبرى جنبش عرفات آغاز نمايد, زيرا اين گروه بيشترين صلاحيت و ميل را جهت ايجاد مذاكرات و رسيدن به سازش داشته, عكس العمل هاى مناسبى نسبت به تلاش هاى امريكا از خود نشان داده و با بسيارى از شرايط امريكا موافق است.
از جمله اين شرايط مى توان به لغو منشور ملى فلسطين, كنار گذاردن مبارزه مسلحانه و آزاديبخش, نشستن پشت ميز مذاكرات مستقيم با دشمن صهيونيستى, مذاكره در چارچوب كمپ ديويد و طرح ريگان, عقب نشينى از حق بازگشت و مذاكره بر سرح طرح خودگردانى كه بگين آن را مطرح نموده بود, اشاره كرد.
گروه عرفات تمامى اين شرايط را كه از سوى ايالات متحده در سال هاى 1982 و 1983 مطرح گرديده بود, پذيرفت به نحوى كه با طرح آمريكايى خروج مبارزان فلسطينى از بيروت موافقت كرده فعاليت خود را در ضديت با جبهه هاى پايدارى و مقابله با دشمن صهيونيستى و به خصوص سوريه آغاز كرد, دوستى خود را با اتحاد جماهير شوروى به نقطه شك و ترديد رساند و عرفات از قاهره ديدن نمود.
هم چنين عرفات با ايجاد جنگ فلسطينى ـ فلسطينى سعى در تحكيم و تحميل حاكميت منحرف گروه خويش بر صحنه فلسطينى نمود.
فتح و سازمان آزاديبخش فلسطين با كنار گذاردن مبارزه مسلحانه و آزاديبخش و چشم پوشى از حق بازگشت راه خود را از ديگران جدا نمودند.
عرفات نشست نوزدهم شوراى ملى فلسطين را در ژانويه 1988 در الجزاير ترتيب داد تا شرايط امريكايى را به عالى ترين موسسه فلسطينى تحميل كند و آن را بهاى آغاز مذاكره كاخ سفيد با رهبرى گروهش قرار دهد.
از اين نشست سه قطعنامه اصلى صادر شد كه عبارت بودند از اعلام دولت فلسطين, اعلام تشكيل كابينه موقت, و بيانيه سياسى كه گام هاى سياسى سازمان آزاديبخش را در مرحله بعدى تعيين نمود.
شوراى ملى فلسطين در نشست خود رژيم صهيونيستى و قطعنامه هاى 242 و 338 سازمان ملل را به رسيمت شناخت البته در اين راستا با افزودن چند جمله زيبا و عامه پسند سعى در فريب و گمراه ساختن مردم فلسطين نمودند.
مولف در ادامه اين بخش نظر خود را در رابطه با نشست الجزاير چنين عنوان مى كند:
((اعلام موجوديت در الجزاير آن هم روى كاغذ در واقع اعلام آمادگى براى كنار گذاردن منشور ملى فلسطين و عدول از اصول اساسى فعاليت هاى فدأى ـ چريكى بود, در اين نشست شورا عقب نشينى هاى بسيار مهمى كه مستقيمابه اصول مسإله فلسطين مرتبط بود را اعطا نموده و با وضع استراتژى جديدى براى سازمان آزاديبخش فلسطين در مقابل شرايط آمريكايى ـ صهيونيستى كرنش كرد.))
مولف در بخش سوم از كتاب به داستان ارتباط عرفات با صهيونيستها در تونس, بوداپست و بخارست و گسترش آن تا مرز خروج از پرده محرمانگى و رسيدن به قله علنى بودن مى پردازد.
غازى حسين در اين رابطه مى نويسد: ((مسإله ارتباط و ديدارهايى كه عرفات و همكارانش با يهوديان صهيونيست انجام داده اند از جمله مسايلى است كه هيچ نوع مخالفت اساسى بر سر آن در داخل جنبش فتح و ديگر گروه هاى ملى, قومى و مذهبى فلسطين وجود ندارد, اين عمل عرفات نقض قطعنامه هاى شوراى ملى و منشور ملى فلسطين بود و گروه هاى چريكى و توده عربى آن را به شدت رد و محكوم نمود, زيرا اين عمل به خودى خود نقض آشكار اصول و پايه هاى احزاب, سازمان ها و اتحاديه هاى سياسى وطن عربى به شمار مى رود)).
اما از سوى ديگر دولت امريكا يا همان سازمان جاسوسى اين كشور پشتيبانى هاى خود را از ديدارهاى يهودى ـ فلسطينى جهت ايجاد ساختارى فلسطينى كه حاضر به قبول شرايط صهيونيستها و فعاليت براى شكستن سدهاى روانى و احساسى بين دو طرف و رسيدن به سازشى سياسى به وسيله آن باشد, افزايش داد.
مولف در اين زمينه اشاره مى كند: اسرأيل ديدارهاى فسطينى ـ صهيونيستى را برنامه ريزى كرده و دولت امريكا به همراه صهيونيسم جهانى آن را تحميل نمود. سازمان جاسوسى امريكا از اولين طرفهايى بود كه كار تشويق و ترغيب و پشتيبانى ديدارهاى فسلطينى ـ يهودى را آغاز نمود, همچنين شخصيت هاى جهانى صهيونيسم بين الملل نقش مهمى را در ارتباط و گفت وگو بين گروه عرفات و اسرأيلى ها ايفا نمودند, از بارزترين اين افراد مى توان به منديس فرانس, ناهوم گلدمان و برونوكرايسكى اشاره نمود. نويسنده در پايان اين بخش ضمن اشاره به نقش عرفات مى گويد:
((عرفات نقش اصلى را در ويران نمودن سدهاى احساسى و عاطفى بين اعراب و يهوديان جهت سازش افكار عمومى عربى با اين مسإله و جلوگيرى از مبتلاشدن توافق نامه ها و معاهداتى كه زاييده مذاكرات دأمى هستند, ايفا نموده است.))
در بخش چهارم دكتر غازى حسين به موارد زير اشاره مى كند:
عرفات و زد و خوردهاى فلسطينى و عربى, عرفات و چند دستگى در جنبش فتح و سازمان آزاديبخش فلسطين, عرفات و همكارى با دستگاههاى امنيتى اسرأيل و عرفات و فساد در تشكيل خودگردان.
مولف كتاب در مورد جنگهاى فلسطينى ـ فلسطينى چنين مى نويسد: ((جنگ داخلى فلسطينى ـ فلسطينى از بدترين پديده هاى موجود در تاريخ مبارزات ملت عربى فلسطين است, اين پديده از همان اولين روزهايى كه عرفات به سوى سازش امريكايى پيش رفت آغاز گرديد. به همين خاطر مى توان او را طراح و مجرى ترورهاى صورت گرفته در كنار اين جنگ داخلى نيز توصيف نمود)).
وى در ادامه بازگو نمودن اين مسإله مهم و خطرناك مى گويد: ((ترورهاى فيزيكى و جنگ داخلى به روش معمول نزد عرفات براى بست حاكميت و سلطه مطلق خود بر فتح, ساف, گروه هاى چريكى فلسطينى و مردم فلسطين مبدل گرديد. او در اين كار از كمكهاى بيدريغ عربى و بين المللى نيز بى بهره نبود)), ((عرفات همچنان در تلاش است تا از خون فلسطينيان در راستاى اهداف مغرضانه اى كه به خاطر آن به مقام رسيده, سوء استفاده كند)).
دكتر غازى حسين سپس با پرداختن به ديكتاتور مآبى ها و استبدادهاى فردى عرفات در موسسات آزاديبخش و دارايى هاى آن مى افزايد: ((پديده استبداد فردى در تصميم گيرىهاى سياسى, ادارى و نظامى به همراه پديده فساد, سوء استفاده هاى مالى و سلطه گرىهاى طبقاتى و گروهى, دست به دست هم دادند تا در انحرافات سياسى و افراط و تفريطهاى اين تشكيلات را تشكيل و تقويت كنند)).
نويسنده در ادامه درباره فسادهاى تشكيلات عرفات مى گويد: ((استبدادگرىهاى عرفات و دستگاههاى امنيتى اش در كنار فساد وزارتخانه ها و موسسات تشكيلات خودگردان از جمله انتشار رشوه, دلالى و پارتى بازى باعث بروز احساس خشم و محكوميت شديدى در سرزمين هاى اشغالى و خارج عليه ياسر عرفات و تشكيلاتش شده است, اين در حالى است كه وسايل ارتباط جمعى عربى و جهانى و كشورهاى اعطا كننده كمك, چشم خود را بر روى فسادهاى اين چنينى عرفات و تشكيلاتش بسته اند.))
شهروندان به شدت و با صداى بلند اين تشكيلات بيمار را مورد انتقاد خويش قرار مى دهند ولى موسسات و سازمان هاى امنيتى با قرار دادن خطوطى قرمز مانع توجيه چنين اتهامات و انتقاداتى به سوى ياسر عرفات مى شوند, زيرا به رغم وجود و عيان بودن مظاهر فساد و افساد, دلالى و پارتى بازى, كرنش در برابر دشمن صهيونيستى و استبدادهاى موجود, براساس دستورالعمل هاى موجود هيچ كس حق تو… انتقاد عليه عرفات را ندارد.
بخش پنجم از كتاب به مسإله عرفات و لغو منشور ملى فلسطين, موضع شوراى ملى فلسطين از سازش و برنامه هاى چند مرحله اى و كنفرانس هاى ملى كه در غزه, رام الله و دمشق در محكوميت لغو منشور و اعلام ادامه پايبندى به آن صورت پذيرفت, مى پردازد.
مولف نظر خود را در مورد لغو منشور ملى فلسطين چنين اعلام مى كند: ((لغو منشور به معناى به رسميت شناختن وعده استعمارى بالفور در تقسيم فلسطين و مشروعيت بخشيدن به طرح صهيونيستى در وطن عربى بوده, همچنين به معناى ناديده گرفتن حق مردم فلسطين در تعيين سرنوشت, آزادى وطن غصب شده خويش و باز پس گيرى حاكميت خويش بر سرزمين خود مى باشد. اين كار به معناى اعطاى مشروعيت به اشغالگرى اسرأيل در كرانه باخترى و نوار غزه و از جمله بخش شرقى بيت المقدس و حاكميت صهيونيستها بر تشكيلاتى است كه مناطق خودگردان را اداره مى كنند, هم چنين خبر از لغو حق بازگشت و حل مشكل آوارگان مى دهد, اما دست آخر
شوراى ملى فلسطين در غزه نه تنها به لغو حق ملى و قومى اعراب و مسلمانان در فلسطين رإى داد, بلكه بر محو چنين مسإله از ذهن و خاطره ملى نسل هاى آينده نيز مهر تإييد نهاد.))
دكتر غازى حسين در ادامه به حقيقت ديگرى هم اشاره كرده مى نويسد: ((كنفرانس هاى ملى فلسطين در غزه, رام الله, و دمشق تإكيدى بر رد توافقنامه اسلو و وايپلانتيشن بوده و تصميماتى چون لغو منشور ملى فلسطين را تصميماتى باطل و نامشروع دانستند, هم چنين كسانى كه به تصميم لغو منشور رإى مثبت دادند را فاقد مشروعيت ملى و قانونى انجام چنين كارى توصيف نمودند. در اين كنفرانس ها همچنين بر عزم مردم فلسطين جهت ادامه مبارزه مسلحانه و عمق ارتباط مبارزه فلسطين با ريشه هاى عربى و اسلامى تإكيد شده است)), در اين راستا مولف خواستار ايجاد راهكارى مناسب جهت تحقق اهدافى است كه ملت فلسطين آن را در كنفرانس هاى سه گانه اش متبلور ساخته است از جمله آن تشكيل رهبرى جايگزين كه بتواند به اهداف و روش هايى كه منشور ملى فلسطين ترسيم نموده پاىبند باشد.
پس از آن به كنفرانسى كه عرفات در غزه با حضور كلينتون براى لغو منشور ملى فلسطين تشكيل داده بود اشاره نموده مى نويسد: در زمان برگزارى كنفرانس تشكيلات خودگردان در غزه كه در راستاى اجراى مندرجات توافقنامه وايپلانتيشن براى تثبيت مفاهيم و مواضع جديد خود در صحنه فلسطين و جاودانه نمودن اشغال سرزمين هاى عربى توسط يهوديان, مشروعيت بخشيدن به چپاول هاى ابدى صيهونيست ها و تثبيت نقش تشكيلات خودگردان در خدمت به امنيت اسرأيل و امنيت شهرك نشينان يهودى در سرزمين هاى اشغالى صورت گرفت.
فصل ششم كتاب نيز كه پايان بخش آن است به مسألى چون عرفات و حل و فصل نهايى و سقوط مشروعيت و جانشينان بعدى[ عرفات] پرداخته است. مولف درباره مورد دوم آورده است:
((عرفات عملياتهاى چريكى ـ فدايى و امكانات نظامى, مادى, سياسى و معنوى مردم فلسطين را از بين برده, صحنه فلسطين را مملو از دروغ پردازى و گمراهى ساخته است, مقوله هايى كه باعث خرابى مسإله فلسطين و جايگاه شخصيت فلسطينى شده در راستاى اهداف تشكيلات خودگردان جهت گسترش همكارى با اسرأيل به جاى آن اوهام و كينه توزى عربى را جايگزين ساخته است, تشكيلات خودگردان ديگر به يكى از اهرمهاى صهيونيستى جهت ضربه زدن و آزار رساندن به فلسطينيان و اعراب تبديل شده است, انتفاضه سرافراز و مقاومت مسلحانه و سياسى در برابر اسرأيل را به پايان راه خود رسانده و در همان حال با اجراى توافق نامه وايريور و قرارگرفتن موسسات تشكيلات خودگردان و دستگاههاى امنيتى و انتظامى اش تحت نظر مستقيم سازمان اطلاعات مركزى و موساد رژيم صهيونيستى گامهاى باقيمانده از تحقق طرح صهيونيستى در وطن عربى نيز در حال برداشته شدن است.))
نويسنده با اشاره به زير سوال رفتن و سقوط مشروعيت عرفات مى نويسد:
((مشروعيت عرفات سقوط نموده است , زيرا او بر مبارزه مسلحانه شوريد, از فلسطين عربى چشم پوشى نمود, تماميت ارضى و مردمى را به كنارى نهاد تا به ژاندارمى در خدمت امنيت اسرأيل درآيد. به همين خاطر سرعت بخشيدن بركنارى عرفات و كادر رهبرى سازمان تحت امرش به دليل عبور از خطوط قرمز فلسطين در كنار اعلام پايبندى دوباره به اهداف و استراتژيهاى انقلاب فلسطينى و منشور ملل و نيز افزايش عملياتهاى نظامى و مقابله با طرح صهيونيستى در وطن عربى يك نياز بالفعل و فورى مى باشد.))
سپس مولف در پايان كتابش به مسإله جانشينان آينده عرفات پرداخته مى گويد: ((بحرانى شدن مستمر وضعيت جسمى[ عرفات] باعث گرديد تا مناقشات و گفت و گو در مورد معرفى جانشينان آينده او به خصوص در سطوح مختلف اسرأيلى وامريكايى افزايش يابد, زيرا آنان نگران آينده توافقنامه هاى كرنش و تسليمى هستند كه او در اسلو, واشنگتن, طابا و وايپلانتيشن آنها را به امضا رسانده است, عرفات خود محمود عباس (ابومازن) را برگزيده و پنهانى ابومازن را جانشين و معاون خويش و دبيركل كميته اجرا سازمان آزاديبخش فلسطين ساخته است, تا بدين شكل و پس از آن كه اسرأيل موفق به ترور كادرهاى رهبرى اصلى و محورى فتح گرديده بود, عرفات بتواند از طريق بقاياى كادرهاى فتح چون ابومازن, ابواللطف , ابوماهرغنيم و ابوالاديب ادامه روند كرنش و سرافكندگى را پس از خود تضمين كند)).
دكتر غازى حسين در ادامه در مورد محمود عباس مى نويسد: ((محمود عباس از تإييد كميته مركزى عرفات در جنبش فتح و جناح هاى مختلف سياسى و دستگاههاى امنيتى وابسته به اين جنبش برخوردار است, مى توان گفت كه او از طرفدارى جنبش فتح (شاخه هوادار عرفات), اسرأيل, ايالات متحده و بعضى از كشورهاى عربى برخوردار مى باشد, زيرا او مسوول مستقيم ادامه خط مشى كرنش در برخورد با اسرأيل و همزيستى با سياست ها, مواضع و تدابير آن است, محمود عباس صاحب ايده تقسيم صهيونيسم به خير و شر است, وى را مى توان سازنده ساختار ارتباط فلسطينى ـ اسرأيلى ناميد و دست آخر او صاحب نظريه اى است كه مى گويد: فلسطينيان از جزيره كرت آمده و داراى تبارى يونانى هستند نه عربى و به همين خاطر از فلسطينيان مى خواهد تا با اسرأيل عليه اعراب هم پيمان شده و با ايجاد يك اتحاد[ فدراسيون] رهبرى منطقه را در دست گيرند)).
به هر شكل كتاب با روشى علمى, روان و مستند نقش عرفات را در تحقق طرح صهيونيستى و كنار نهادن حقوق ملى, قومى و دينى اعراب و مسلمانان در فلسطين تشريح مى كند.

(برگرفته از ((ندإ القدس)) شماره51)

طراوت عبادت (در سيره امام خمينى ـ قدس سره ـ )
((آخرين قسمت))
اشك شبانه

غلامرضا گلى زواره

صديقه مصطفوى (دختر امام) اظهار داشته است: يادم مىآيد از دوران كودكى كم خواب بودم. چندين بار نيمه هاى شب بيدار مى شدم و مكرر نماز شب آقا را مى ديدم. از خود مى پرسيدم: چرا آقا در هنگام شب اين قدر مى گريد خيلى از شب ها مهتاب بود و در پرتو روشنايى آن اشك چشم آقا را مشاهده مى كردم و اين وضع براى من كه طفلى بيش نبودم شگفت بود. در دورانى هم كه به نجف مى رفتم و بچه هاى كوچك داشتم و شب ها بيدار مى شدم آقا در اتاقشان كه رو به روى محل اقامت ما بود در ايوان كوچكى نماز شب مى خواندند و من احساس مى كردم براى اين كه صدايشان را نشنويم گريه شبشان را با بلند گويى كه مناجات پخش مى كرد تطبيق مى دادند من چون بيدار بودم صداى گريه آقا را مى شنيدم. (1)
حجه الاسلام والمسلمين حسن ثقفى گفته است: هنگامى كه امام براى اقامه نماز شب برمى خيزند مقيدند بى سرو صدا باشد, يادم است در پاريس دو اتاق كوچك بود و من كه آن جا مى خوابيدم مى ديدم امام خيلى آهسته و واقعا مثل يك سايه برمى خاستند و بدون سر وصدا وضو مى گرفتند و نماز شب را بر پا مى داشتند.
برخى خويشاوندان كه از پانزده سالگى با امام بوده اند گفته اند از دوران نوجوانى كه با امام در خمين بوديم آقا يك چراغ موشى كوچك مى گرفتند و مى رفتند به يك قسمت ديگر كه هيچ كس بيدار نشود و نماز شب مى خواندند, همسر امام مى گويند تا حالا نشده كه من از نماز شب ايشان بيدار شوم چون چراغ را مطلقا روشن نمى كردند, حتى چراغ دست شويى را روشن نمى گذاشتند تا كسى بيدار نشود, هنگام وضوى نماز شب يك ابر زير شير آب مى نهادند كه صداى چكه و ريزش آب موجب بيدارشدن كسى نگردد.(2)
آيه الله سيد مصطفى خوانسارى صحنه اى از عبادت امام را اين گونه نقل كرده است:
يك سال در قم برف زيادى آمده و سيل, نصف اين شهر را خراب كرده بود, در همان وضع با آن شدت سرما و يخ بندان امام نيمه هاى شب از مدرسه دارالشفا به مدرسه فيضيه مىآمد و به هر زحمتى بود يخ حوض مدرسه را مى شكست و وضو مى گرفت و زير مدرس مى رفت و در تاريكى مشغول تهجدش مى شد حال چه حالى داشت, نمى توانم بازگو كنم, با يك سرور و شادى معنوى نماز شب را به جاى مىآورد و هنگام اذان مىآمد مسجد بالاسر و پشت سر آيه الله حاج ميرزا جواد ملكى به نماز مى ايستاد و بعد برمى گشت و مشغول مباحثاتش مى شد.(3)
بانو فاطمه طباطبايى گفته است: در سال 1349 شمسى با حاج احمدآقا ازدواج كردم و در سال 1352 شمسى با همسر و فرزند نه ماهه ام به عراق رفتم. نيمه شب بود كه به منزل امام (پدر همسرايشان) رسيديم, خودشان آمدند, در را باز كردند, چند دقيقه اى به احوال پرسى گذشت و بعد نماز شب را شروع كردند, اين براى من خيلى شگفت آور بود, زيرا نماز شب واجب نبود و مى توانستند قدرى ديرتر بخوانند اما با وجود اين كه علاقه زيادى به پسرشان, حاج احمد آقا, داشتند و چند سالى بود كه از ايشان دور بودند مشغول نماز شدند بعدها پى بردم اين رفتار به دليل علاقه وافرشان به نماز بوده است.(4)
حضرت امام در نخستين شب اقامتشان در پاريس در آپارتمان كوچكى اقامت كردند, هنگام خواب به اتاق خود رفتند, ساعت دو بعد از نيمه شب كه به وقت نجف چهار و به وقت تهران چهار و نيم بعد از نيمه شب بود از اتاق خود بيرون آمدند, وضو گرفتند و برگشتند, هنوز چهار ساعت به اذان صبح مانده بود, يكى از اطرافيان مى گويد: تعجب كرديم كه چرا ايشان زود از خواب برخاسته اند, صبح معما حل شد, زيرا امام فرمودند: اين جا چه طور است؟ ديشب هر چه نشستم كه صبح شود نماز بخوانم هوا روشن نشد, مشخص گرديد كه ايشان به عادت هر شب مطابق با افق نجف اشرف دو ساعت به اذان صبح مانده براى نماز شب بلند شده اند, خدمتشان عرض كرديم, افق اين جا با عراق دو ساعت اختلاف دارد فرمودند: بياييد ساعت مرا درست كنيد.(5)
حتى در شب پرواز سرنوشت ساز دوازدهم بهمن سال 1357 شمسى اين برنامه عبادى امام ترك نشد. يكى از اصحابشان كه در هواپيما بوده نقل مى كند: به احترام آقا طبقه بالاى هواپيما را اختصاص به امام دادند تا در آن جا استراحت كند و كسى مزاحمشان نباشد, من جسارت كردم و گفتم بروم ببينم امام در چه حالى است, وقتى به طبقه بالا رفتم ديدم امام مشغول نمازند ودر حال ريختن اشك هستند.(6)
يك روز در قم حضرت امام بيمار شدند به دستور پزشكان مى بايست به تهران انتقال يابند, هوا بسيار سرد بود و برف مى باريد. يخ بندان عجيبى در جاده ها وجود داشت. حضرت امام با اين كه چندين ساعت در آمبولانس بودند به محض آن كه به بيمارستان قلب تهران منتقل شدند باز هم نماز شب را به جاى آوردند.(7)
بعد از عمل جراحى هر لحظه كه امام مشكل خاصى نداشتند چشمان خود را روى هم مى نهادند و مى خوابيدند حتى پزشكان به اين شك مى افتادند كه نكند اثر داروهاى بيهوشى است كه ايشان را به اين صورت در مىآورد. اما زمانى كه وقت نماز شب فرامى رسيد خودشان بيدار مى شدند و مى فرمودند وقت نماز است (8) و اين در حالى بود كه براى به خواب رفتنشان به امام دارو مى دادند اما به همان حالت عادى راس ساعت دو بعد از نيمه شب نماز شب را اقامه مى كردند و حتى شور و حال افزون ترى داشتند. يكى از نزديكان امام نقل مى كرد وقتى وارد اتاق بيمارستان شدم ايشان را در حالت عجيبى يافتم. آن قدر گريسته بودند كه تمامى چهره منورشان خيس شده بود, هنوز هم اشك هاى مباركشان چون بارانى جارى بود و چنان با خداى خود راز ونياز مى كردند كه من تحت تاثير قرار گرفتم, وقتى متوجه من شدند با حوله اى كه بر شانه داشتند صورت خود را خشك كردند.(9)

سياست برخاسته از ديانت
حضرت امام خمينى در كتاب ((كشف اسرار)) كه در سنين جوانى و مقارن با نخستين سال هاى حكومت استبدادى محمدرضا شاه نوشتند اشاره كوتاهى به مساله نماز جمعه كردند ولى در كتاب تحريرالوسيله كه در زمان تبعيد به تركيه تإليف فرمودند به طور مشروح پيرامون آن مسألى را ذكر كردند. ايشان در پيامى به مناسبت عيد فطر سال 1358 شمسى فرموده اند:
((… اسلام دين سياست است, دينى است كه در احكام آن سياست به وضوح ديده مى شود, هر روز اجتماعات در تمام مساجد كشورهاى اسلامى از شهرستان ها گرفته تا دهات و قرإ و قصبات چند مرتبه برپا مى شود تا اين كه مسلمين از احوال خودشان و حال مستضعفين اطلاع پيدا كنند و از طرفى هر هفته يك اجتماع بزرگ تشكيل مى شود تا نماز جمعه كه مشتمل بر دوخطبه است و در آن بايد مسأل روز و احتياجات كشور از جهات سياسى, اجتماعى و اقتصادى مطرح شود برپا گردد. اسلام مردم را براى مقاصد بزرگ به اين اجتماعات دعوت كرده است….))(10)
همچنين امام تإكيد نموده اند: نماز جمعه از اهميت سياسى فوق العاده اى برخوردار است و مى افزايند:
اسلام دين سياست است و هر كس خيال كند كه جداى از مسأل سياسى است جاهل بوده و از اين آيين و سياست آگاهى ندارد. اين سخن واضح و قاطع امام در احياى نماز جمعه به عنوان تجلى تركيب اسلام و سياست نقش فوق العاده مهمى داشته است. در بيانى خطاب به كنگره جهانى أمه جمعه و جماعات كه شركت كنندگان آن از سوى امام پذيرفته شده بودند فرمودند:
((… نماز جمعه يكى از بزرگ ترين پديده هاى اسلامى و يكى از مهم ترين ره آوردهاى انقلاب اسلامى ما است اگر اين انقلاب اسلامى جز اين نماز جمعه به ماچيز ديگرى نداده بود براى ملت ما و مسلمين كافى بود…))(11)
نخستين امام جمعه اى كه از طرف حضرت امام تعيين شد مرحوم آيه الله طالقانى بود كه اولين خطبه خود را در روز پنجم مرداد 1358 شمسى ايراد فرمودند. يكى از تجليات مهم حضور دايمى مردم ايران در صحنه بعد از پيروزى انقلاب اسلامى عبارت از شركت آنهادر نماز جمعه بود و جالب توجه است كه حضرت امام تمام اقشار ملت از جمله زنان را هم به شركت در نماز جمعه تشويق فرمودند. يكى از استفتأاتى كه از ايشان شده اين است كه: آيا شركت بانوان در نمازهاى جماعت يوميه و نماز جمعه كراهت دارد يا خير؟ امام در جواب فرموده اند: كراهت ندارد بلكه در بعضى موارد مطلوب است. (12)
زهرا اشراقى (نوه امام) مى گويد آن زمان كه در مراسم نماز جمعه بمب گذارى كرده بودند من هم در مراسم نماز مزبور شركت كرده بودم. مادرم و ديگر افراد فاميل در خانه آقا بودند, چون از من خبرى نشده بود همه نگران شده بودند وقتى وارد خانه شدم, ديدم مادرم به حالت اعتراض گفت: تو چرا رفتى؟ تو كه باردار بودى چرا رفتى؟ به خاطر بچه ات هم كه شده نبايد مى رفتى. اين را هم بگويم كه از قبل شايع شده بود كه آن مراسم نماز را صداميان بمباران مى كنند يا در آن بمب مى گذارند, نگرانى مادرم هم از اين بابت بود. ولى امام كه سر ميز ناهار نشسته بودند با خنده اى به من گفتند: سالمى؟ من تشكر كردم. ايشان آهسته در گوشم گفتند: خيلى كارخوبى كردى كه رفتى, خيلى از تو خوشم آمد كه به چنين نمازى رفتى. (13)

حرمت مسجد
با وجود آن كه حضرت امام نسبت به امور عبادى و نمازهاى واجب و مستحب اهتمام فراوان و جدى و عميق داشت از اين كه به اين عنوان شهرتى بيايد پرهيز داشت و يك بار شخصى به نام عليرضا آقا خانى كه برادر شهيد اميرحسين آقا خانى بود طى نامه اى خطاب به امام نوشت: رسم است بزرگ تر به كوچك تر هديه مى دهد و نيز چنين مرسوم مى باشد كه جواب هديه را با هديه مى دهند. اين فرزند كوچك به طمع آن كه از پدر بزرگوار خود هديه اى دريافت كند هديه اى ناقابل خدمت پدر عزيز خود فرستاده است ان شإالله مورد قبول واقع شود, اگر ميل آن پدر مهربان بر آن قرار گرفت كه فرزند كوچك خود را مورد رحمت و تفقد قرار دهند لطف فرموده عباى كهنه اى از خويش را كه سال ها با آن نماز گزارده ايد مرحمت فرمأيد تاان شإالله حقير نيز با آن سال ها نماز بگذارم شايد به حرمت آن عباى مقدس نماز ما هم قبول ذات اقدس احديت قرار گيرد. حضرت امام طى نامه اى جواب وى را داد و از او و امثال اين جوان تشكر كرد و پارچه اى برايش فرستاد. در نامه دفتر امام كه در كنار آن پارچه مقدس بود اين مطالب را مى شد خواند:
(( باسمه تعالى, جناب آقاى عليرضا آقا خانى, نامه شما و هديه ارزشمندتان خدمت امام رسيد و در مورد درخواستى كه كرده بوديد حضرت امام فرمودند: من عبايى كه نماز بسيار در آن خوانده باشم ندارم ولى اين پارچه را كه براى شما فرستاده اند, فرمودند در آن زياد نماز خوانده ام وما نيز آن را جهت شما ارسال داشتيم.)) (14)
در نجف امام اغلب نماز ظهر را در منزلشان مى خواندند و به مسجد نمى رفتند, مسجدى در نزديكى محل اقامت ايشان بود كه به مسجد ترك ها اشتهارداشت ولى آن گونه كه نقل كرده اند شيخ انصارى در آن نماز مى خواند و درس مى گفت و به همين دليل به آن مدرسه شيخ هم مى گفتند. در اين مسجد مرحوم بحرالعلوم ـ ازعلماى نجف ـ نماز اقامه مى نمود و چون دچار كسالت شد ديگر به آن جا حاضر نشد هر چه خدمت امام مىآمدند كه در اين مسجد نماز بخوانند اخلاق و فروتنى آن بزرگوار اجازه نمى داد و قبول نمى كردند. مرحوم بحرالعلوم كه مردى بزرگوار و از مشاهير حوزه بود خودش كسى را نزد امام فرستاد, اما ايشان به منظور اجتناب از شهرت قبول نمى كردند تا آن كه خود آن عالم با كهولت سنشان خدمت امام آمدند و گفتند: اگر شما نياييد من نماز نمى خوانم تااين كه قبول كردند.(15)
قبل از تبعيد حضرت امام صاحب يكى از كارخانه هاى بزرگ تهران مسجدى ساخته بود و از ايشان خواسته بود تا براى آن امام جماعتى مشخص كند. امام با اكراه پيشنهاد وى را پذيرفت و بعد از تعيين يك روحانى به عنوان امام جماعت آن مسجد خطاب به وى فرمودند: شما علاوه بر تبليغ و ارشاد دوموضوع را نبايد از ياد ببريد. اول اين كه در اين مسجد نامى از من برده نشود و بعد برخورد شما با بانى مسجد به گونه اى باشد كه خيال نكند چشم به ثروت او داريم. (16)
امام در يكى از سفرهايشان كه مصادف با ماه رمضان بود, در مسجدى دور افتاده متروك و بسيار كوچك كه بيش از يك اتاق گلى نداشت به اقامه نماز جماعت مى پرداختند, اين در حالى بود كه عده اى از علما به ايشان پيشنهاد كردند كه در مسجد جامع شهر اقامه جماعت كنند, اما آن بزرگوار نپذيرفته و فرمودند: در مسجد جامع كسى هست كه اقامه جماعت كند ولى در اين جا كسى نيست, از اين رو بايد اين مسجد را احيا كرد.(17)
امام به انجام شعأر دينى خيلى مقيد بودند, به طور مثال درباره آداب مسجد آمده است كه چنانچه كسى به مسجدى وارد شود مستحب است كه دوركعت نماز به عنوان تحيت مسجد بخواند. امام هر وقت به مسجدى وارد مى شدند نماز تحيت را به جاى مىآوردند. مسجدى بود به نام گذر قلعه كه آيه الله خوانسارى در آن جا نماز مى خواند, امام به عنوان ماموم و نمازگزار در آن حاضر مى شد و در غياب مرحوم خوانسارى هم امامت مسجد مزبور را مى نمودند. وقتى دقت مى شد اطرافيان توجه مى كردند امام علاوه بر نافله ها نماز تحيت مسجد را هم مى خواندند.(18)
آيه الله محمديزدى مى گويد: زمانى كه حضرت امام در قم تشريف داشتند يكى از دوستان ايشان از كربلا آمده بودند اظهار علاقه كردند كه به ديدنشان بروند, اتفاقا روزى كه قرار شد برويم باران آمده و كوچه ها پر از گل بود. در خدمت امام با درشكه تا سر كوچه رفتيم. پسر آن آقا براى آن كه راه آقا كوتاه شود راهنمايى كرد تا وارد حياط مسجد شديم و از مجاور مسجد از در فرعى خارج شديم و از كوچه سر درآورديم, بعد از پيچ و خم كوتاهى به منزل دوست امام رسيديم و ديدار دو آشناصورت گرفت, وقتى امام برگشتند باز به در آن مسجد رسيديم و خواستيم از همان راه برگرديم تا مسير كوتاه شود و امام اذيت نشود اماايشان فرمودند: مسجد را نبايد مسير عبور قرار داد از كوچه برويم. گفتيم آقا گل است ناراحت مى شويد, گفتند مانعى ندارد و راهشان را گرفتند و رفتند ما هم دنبالشان راه افتاديم.(19)
حضرت امام صرف سهم مبارك امام(ع) را براى احداث مسجد اجازه نمى دادند مگر به دو شرط: يكى آن مسجد مورد نياز باشد و ديگر آن كه بودجه آن از طريق ديگرى تامين نشود. بنا به فرمايش جناب حجه الاسلام والمسلمين رحيميان اگر سوال كننده به دو شرط مذكور توجه داشت و در متن سوال آنها را قيد كرده بود مى فرمودند: ((در فرض مذكور مجازند پرداخت كنند)) اما در مورد تزئينات و تهيه لوازم غير ضرورى و درجه دوم از قبيل سنگ ,كاشى, فرش و… معمولا به صورت مطلق اجازه صرف وجوه شرعى را نمى دادند. نمونه هاى بسيارى داشت از جمله اين كه يك نفر استجازه كرده بود كه مبلغ سى هزار تومان بابت سهم مبارك امام براى فرش مسجدى در خيابان اباذر تهران پرداخت كنئ, فرمودند: اجازه نمى دهم. (20)
در واقع امام به شكوه معنوى و جلوه هاى باطنى مسجد و اماكن مذهبى و جلسه هاى دينى و عبادى توجه داشت. حجه الاسلام والمسلمين مهرى خاطر نشان ساخته است: روزى در نجف خدمت امام رسيدم واز مسألى كه در تركيه بود از ايشان پرسيدم فرمودند: مسجدى در حوالى محل اقامت ما بود كه روزهاى جمعه به آن مكان مى رفتيم. لااقل پنج هزار نفر در اين مسجد حاضر مى شدند به قدر پنج كلمه صداى بلند كسى از اين پنج هزار نفر نمى شنيد و زياد مرا در حيرت انداخته بود كه چرا ما مثلا اين ابهت و جلالت را حفظ نكنيم. فكر كردم اگر يك خارجى اين مسجد را ببيند و بعد هم بيايد در نجف مسجد هندى را مشاهده كند بعد مسجد قم را نظاره گر باشد و نماز خواندن ما را, قطعا خواهد گفت نمازها اين است نه آن كه ما داريم و ما جلالت و قدر نماز را حفظ نكرديم. اگر يكى از حاضران در مسجد تركيه مثلا درست نايستاده بود و رفيقش مى خواست به اين حالى كند به اشاره به او مى گفت: عقب بيايد و انگشتانش را مقابل انگشتان ديگران قرار دهد و صف را مستقيم جلوه دهند به طورى كه اگر نگاه مى كردى تمام سر انگشتان نمازگزاران مقابل هم بود. حتى به زبان به يكديگر نمى گفتند درست قرار بگيريد اين قدر با هم بيگانه بودند. امام فرمود: اين موارد مرا متاثر مى كرد واز ديدن چنين برنامه هايى ناراحت مى شدم. (21)
پى نوشت ها:
1. مجله سروش, شماره 476, تير 1368 هـ.ش و ماخذ قبل ج1, ص 87.
2. پا به پاى آفتاب, ج1, ص157 و 142و 216.
3. مجله حوزه, شماره 32, ص 52, ماخذ قبلى, ج 3, ص49.
4. مجله دانشگاه انقلاب, شماره مسلسل 75.
5. روزنامه كيهان, شماره 16605.
6. پا به پاى آفتاب, ج 3, ص 243.
7. روزنامه كيهان, شماره 16538.
8. اظهارات غلامرضا باطنى از اعضاى تيم پزشكى حضرت امام خمينى, مجله حضور, شماره 19ص 313.
9. پا به پاى آفتاب, ج 1, ص 256 و ج2, ص 259.
10. عبادت وخود سازى (رساله نوين امام خمينى, ج اول), ترجمه و توضيح از عبدالكريم بى آزار شيرازى ,ص 103.
11. مجله حضور, شماره 20, ص 133.
12. همان, ص 136.
13. روزنامه كيهان, شماره 16598و نيز ماخذ قبل, ج 1, ص 198.
14. بوى عطر نماز, ص 35ـ36.
15. پا به پاى آفتاب, ج 2, ص 104.
16. گل هاى باغ خاطره, ص 43, و روزنامه كيهان, شماره 16602.
17.روزنامه كيهان, شماره 16583.
18. همان, شماره 16555.
19. همان, شماره 16594 و نيز پابه پاى آفتاب, ج 4, ص 331.
20. همان, شماره 16597.
21. سرگذشت هاى ويژه از زندگى امام خمينى, ج 6, ص 160ـ;161 خلوتى با خويشتنن, ص 18ـ19 و روزنامه كيهان ,شماره 16593.

((اين وصيت نامه ها انسان را مى لرزاند و بيدار مى كند))
(امام خمينى(ره))
جهاد و شهادت در كلام شهيدان

تهيه وتنظيم: دفتر تحقيق و پژوهش بنياد شهيد انقلاب اسلامى

((شهادت هديه اى است الهى براى كسانى كه لايق آن باشند)).
(شهيد ماشإالله غرقى ـ تهران)

((وقتى مرگ حق است ((كل نفس ذأقه الموت))… و بهترين نوع مردن ((شهادت)) در راه خدا مى باشد, شهادت را انسان انتخاب مى كند, و مردن براساس انتخاب مى باشد نه مردنى كه بر انسان تحميل شود.))(شهيد محمد كچويى)
((بدانيد بهترين آرزويى كه مرا سيراب مى كند, ((شهادت)) در راه خدا است.))
(شهيد على پورمشير ـ تهران)

((اين دنيا فانى است و همه چيز در فنا شدن است, همه چيز در طبيعت مى ميرد ولى شهيد زنده است, و در پيش خداى خود روزى مى خورد و فنا نمى شود براى همين من اين راه ((شهادت)) را انتخاب كرده ام)).
(شهيد اسماعيل احمدلو ـ اراك)

((اين بنده حقير تشخيص دادم كه ((شهادت)) تصادفى نيست بلكه سعادت بزرگى است لذا آگاهانه راه خود را يافته ام و قدم در اين راه نهاده ام)).(شهيد حميد بابايى روندگان ـ تهران)

احساس مى كنم كه ((شهادت اگرچه براى ما هدف نيست, بلكه وسيله اى براى اعلام اعتقادمان به وحدانيت حق و استقامت در ناملايمات مى باشد, و راهى است بس نزديك براى رسيدن به معشوق حقيقى)).
(شهيد محمد ابراهيم احمد پور ـ قم)

از آن جا كه مرگ حق است… و هيچ كس را ياراى مقابله و فرار از مقابل اين حكم و منطق الهى نيست, و بالاخره روزى مرگ به سراغ همه خواهد آمد و همه طعم مرگ را خواهند چشيد, پس چه بهتر كه انسان مرگى را انتخاب كند كه آغاز زندگى نوين و جديدى باشد, زندگى و راهى كه انسان با قبول ((شهادت عارفانه و آگاهانه)) انتخاب مى كند, زندگى و راهى كه سراسر آن معنويت و عشق و علاقه به الله باشد, زندگى و راهى كه در آن صراط مستقيم الهى و رضايت و خشنودى پروردگار قرار گرفته, زندگى و راهى كه به مراتب از عسل شيرين تر و با صفاتر از اين زندگى مادى مى باشد.))(شهيد محمد رضا تيغ بند ـ تهران)

((مرگ هاى باعزت باعث دوام بخشيدن به انقلاب مى شود, و ((شهادت)) هم يك مرگ با عزت است كه هم در اين دنيا و هم در آن دنيا پرارزش مى باشد.))
(شهيد غلامرضا طالب لو ـ تهران)

((من چيزى را گواراتر از شربت ((شهادت)) نمى دانم. شهادت چيزى نيست كه بتوان آن را با زبان بيان كرد شهادت معامله اى است كه انسان با خدا مى كند, يعنى انسان جان خود را به فروش مى گذارد و خريدارش هم فقط خداست.))(شهيد حسين بهزادپور ـ تهران)

((از خداوند سبحان خواسته ام كه نه اسير شوم و نه معلول, بلكه تمامى پيكرم را خالق منان از من پذيرا باشد و اگر شهادت را نصيبم نمود در صف اول معركه شهيد شوم.
شهادت تجلى ظهور حقيقت در دنياى سرد و ناآشناى دروغين ما و كوتاهترين راه براى رسيدن به لقاى خداوند رحيم است. راهى كوتاه به بلنداى يك قدم خالص. آرى ((شهادت ميدان)) جهاد است و شهيد ((تنديس پيروزى)).))(بسيجى شهيد اسماعيل فراهانى ـ طجه)

((تا به حال من مرده بودم و اين لحظه آغاز جهاد و شهادت است, اين احساس را در خود مى بينم كه تازه دارم متولد مى شوم و زندگى جاويدان خود را آغاز مى كنم.))
(شهيد حسن سراينده)

((من فرزند انقلاب و امام و شاگرد مكتب اصيل اسلام, با چهره اى باز به نداى پرچمدار انقلاب اسلامى امام بزرگوار لبيك گفته رو به سوى جبهه خونين حق عليه باطل آورده و با خداى خود پيمان جهاد تا شهادت بسته ام.))(شهيد محمد رضا رحيمى ـ تهران)

((خداوندا! اينك به فرمان تو و امر نأب امام زمان(عج) جهاد كرده ام و اميدوارم مرا به فيض شهادت برسانى.))(شهيد احمد قربانخانى)
((پدر و مادر مهربانم از اينكه زحمت كشيدند و مرا بزرگ كرديد و اجازه داديد كه در جهاد شركت كنم و به شهادت برسم و مايه مباهات شما باشم تشكر مى كنم.))
(بسيجى شهيد محمود كهريزى)

((پدر و مادرم در شهادت من صبر داشته باشيد زيرا به اين ترتيب به دشمن مى فهمانيد كه ما پيرو راه حسين(ع) و زينب كبرى(س) هستيم و از شهادت باكى نداريم. ))(بسيجى شهيد محمد رضا صداقتى)
((نهال انقلاب براى رشد احتياج به جانفشانى دارد. پس بر ملت مسلمان ايران است كه به پيام هل من ناصر ينصرنى امام لبيك بگويد و با جهاد خود از نهال انقلاب مراقبت كند.))
(بسيجى شهيد على اكبر صالحى از خوراسگان)

((مكتب اسلام جوانان را به جهاد و شهادت در راه خدا تربيت مى كند.))
(بسيجى شهيد محمد صبورى)

صحيفه سجاديه, اينترنت جهانى و الهى
بخش دوم
خطرات دينى زمان امام سجاد(ع)

دو خطر بزرگ, جامعه زمان امام سجاد(ع) را تهديد مى كرد:
1ـ فرهنگهاى متنوع بيگانه:
2ـ خطر تجمل پرستى:
از اين روى لازم بود در زمينه علمى كارى انجام شود تا مسلمانان به اصالت فكرى و شخصيت قانونگذارى ويژه خود, كه از كتاب و سنت در اسلام الهام مى گيرد, واقف گردند.
در اينجا ضرورت يك حركت فكرى اجتهادى (اطلاع رسانى قوى) به نظر مى رسيد تا در چهارچوب تعاليم اسلامى افق فكرى مسلمانان گسترش يابد و بايد اصالت شخصيت اسلامى حاصل كنند و بذر اجتهاد و تلاش از براى يافتن راه حق در دل آنها افشانده شود. و اين كارى بود كه امام على بن الحسين زين العابدين(ع) بدان دست يافت. او كلاس درس خود را در مسجد پيامبر(ص) آغاز كرد… و از اين كلاس درس تعداد قابل توجهى از فقهاى مسلمين فارغ التحصيل شدند.
خطر دوم ناشى از پيشامد امواج رفاه و آسايش در جامعه اسلامى در پيامد هولناك فتوحات نامبرده بود. خطر خاموش شدن آن عشق سوزانى كه از ارزش هاى اخلاقى و پيوندهاى روحى نسبت به خدا و روز قيامت در مسلمانان پديد آمده بود.
امام على بن الحسين(ع) اين خطر را احساس فرموده, و براى علاج آن آغاز به كار كرد. براى جلوگيرى از آن ((نيايش)) را بنياد قرار داد. (1)
((تلخ ترين حادثه پس از حادثه عاشورا رخ مى دهد و مرارت اين مصيبت عظمى آنچنان زياد است كه كاسه صبر امام صبرآفرين حضرت امام العابدين والعارفين سجاد(ع) لبريز مى شود و آن غيرت عالم امكان و امام زمان از عمق جان نداى:
فياليت امى لم تلدنى و لم اك
يزيد, يرانى فى البلاد اسيرا
سر مى دهد, يعنى اى كاش مادرم مرا نزاده بود و به دنيا نيامده بودم تا يزيد مرا در شهر و ديار اسير ببيند.(2)
بلى باز هم پيمانى با پيام رسانى, و باز هم وظيفه و صدور انقلاب كه بهترين شاهد, خطبه امام سجاد(ع) در كوفه و مدينه منوره مى باشد كه تمام پنهانيها را در قالب پيام, نمايان مى نمايد.

صدور انقلاب :
((اسيران آزادى آفرين كربلا, با تبيين معرفى و روشنگرى درباره:
1ـ اصل نهضت
2ـ رهبران و شخصيتهاى نهضت
3ـ مكتب امامت و ولايت در بعد فرهنگى و فكرى
و سپس:
در بيدار كردن و شوراندن مردم در بعد عاطفى و سياسى,
نقش بنيادين در صدور انقلاب و نهضت حسينى داشتند و اين, نقشى فراتر از حفظ نهضت و استمرار و تداوم آن است.(3)
خلاصه راه خدا بدون سيلى نيست. سيليها را بايد به جان خريد و از كانال سيلى ها بايد صدور انقلاب را تدارك ديد و از اين تاكتيك كمال استفاده را نمود.
آرى براى صدور انقلاب امام حسين(ع), افراد قافله عاشورا, بويژه اطفال و بچه ها, در طول سفر بسيار سيلى خوردند و بدن آنها تازيانه هاى زيادى را تحمل كرد.(4) خلاصه:
((اگر حماسه حسينى و ((قيام عاشورا)) را تاريخساز, مكتب فضيلت و مبارزه و فضيلت و مدرسه عشق و انسان سازى بدانيم, دقيقا كاروان كربلا را نيز همين سان خواهيم دانست)). (5)

دعاى مرز داران استراتژى ناب:
((اسلام عزيز داراى مرزهاى:
1ـ اعتقادى و معنوى
2ـ سياسى و اجتماعى
3ـ فرهنگى و تربيتى
4ـ اقتصادى و طبيعى است,
و براى هر يك از اين مرزها مرزدارانى است كه مسئوليتشان در پاسدارى از هر يك از مرزها بسيار عظيم است.)) (6)
دعاى مرزداران ـ دعاى 27 ـ دستورالعملى است كه بيانگر:
1ـ مسأل سياسى
2ـ مسأل نظامى
3ـ عقيدتى است.
آنجأيكه تمام راهها بسته شود و هيچ روزنه اى براى مبارزه علنى باقى نماند و دشمن مست و هوى پرست بظاهر پيروز, همسان گرگ خونخوار, دست به هر اهانتى دراز مى كند… در چنين اوضاع و احوالى, امام سجاد(ع) مى نشيند و براى مرزداران اسلام دعا مى كند.
1ـ اين كار و اين شيوه چه معنايى پيدا مى كند؟ و چگونه تحليل مى شود؟
ضمن اينكه امام سجاد(ع), در قالب دعا, بحثهاى سياسى, نظامى و عقيدتى را شروع مى كنند; مى خواهند به كنايه بفهمانند كه اگر من لشكر و نيرويى داشتم از قيام مسلحانه باز نمى ماندم و همانند پدر خودم انقلاب خونينى را عليه شما آغاز مى كردم و امن و امان را بر شما, تلخ مى ساختم; ولى چون راه از اين حيث ناهموار گشته, انقلاب فرهنگ و بازسازى و نوسازى معنوى همه جانبه اى را در قالب دعا آغاز مى كنم تا مرزدارانى را, در اين دانشگاه تربيت بكنم كه در آينده از سنگر اسلام, پاسبانى و نگهبانى بكنند.
اللهم كثر عدتهم, والحذ اسلحتهم… اين شدنى نيست مگر آنكه اعتقادات و شناخت مردم, درست گردد. لذا امام(ع) با صلوات كه جهان بينى پاسداران است كارش را شروع و به عنوان يك شعار, همواره آنرا تكرار كرده و در گردنه هاى پر فراز و نشيب و در كورانهاى سخت سياسى, حركت و جهت گيريش را بر اساس آن تنظيم مى كند.
در صلوات سه اصل از اصول دين به وضوح مطرح شده است.(7)
1ـ اصل توحيد
2ـ اصل نبوت
3ـ اصل امامت

انواع استراتژى امام سجاد(ع):
در خفقان دوران بنى اميه, امام(ع) با چه شيوه اى مبارزه را شروع مى كرد خوب بود؟
امام سجاد(ع), در قالب:
1ـ دعا و نيايش
2ـ گريه و شيون
3ـ برده دارى و برده بانى
مبارزه را شروع مى كند.
زمينى (مكان) و زمان, نقش بسيار سازنده اى را در تمام امور زندگى, بويژه در امر امامت و ولايت (امر حكومت), ايفإ مى كند. تغيير استراتژى در امر امامت امت, امرى است اساسى و جدى.
((شيوه هاى مبارزه, شيوه اى است گسترده و كشدار كه قادر است در تمام فراز ونشيب هاى شرايط متحول گوناگون تاريخى, فكرى, اجتماعى, طبقاتى, نظامى… راه خود را پيدا كرده و همواره بصورت مستقيمى رو بسوى هدفهاى خويش گام بردارد.)) (8)
پس مبارزه گاهى بصورت:
1ـ نظامى و جنگ گرم است و 2ـ جنگ سرد. امام سجاد(ع):
((در آنچنان شرايط دشوارى قرار مى گيرد كه حتى ((شهادت)) را هم نمى تواند انتخاب كند. بر عكس امام حسين(ع) در شرايطى قرار مى گيرد كه نه ياورى چون عباس, و نه پيام آورى چون زينب. مى بيند شهادت, براى او مرگى در خاموشى است نه مرگى كه در طول زمان و در عرض زمين, با همه كس سخن مى گويد (چقدر دردناك است براى بزرگ مردى كه حتى ((خوب مردن)) هم برايش امكان نداشته باشد…)).

در چنين اوضاع و احوال چه بايد كرد؟
امام(ع), كار خودش را با دعإ كه جهاد و مبارزه اجتماعى و جمعى در يك وضعيت نابهنجار اجتماعى است, شروع مى كند.
اين كتاب دعا اصلا وسيله چيز خواستن نيست, بلكه يك كتاب آموزش است. آموزش عميقى, در زيباترين حالات فرد است, و اسمش دعاست. اما با آن معناى معمولى اش اصلا دعا نيست, يك كتاب آموزش عميق و علمى اخلاقى و فلسفى است.
بنابر اين دعاى شيعه بصورت كاملترين مكتب, خودش, در چهار بعد مشخص)) مى شود.
پس دعا داراى چهار بعد مى باشد كه عبارتند از:
1ـ نياز :
2ـ عشق :
3ـ آگاهى :
4ـ مبارزه:
((گفتار امام(ع) در صحيفه سجاديه)) فريادى است به ((همه تاريخ)) كه در هر شرايط و بهر شكلى و با هر امكانى كه در اختيار هست حرف حق را بايد زد و نهضت و انقلاب را بايد پاسدارى كرد و در هيچ شرايطى اين مسئوليت سلب نخواهد شد.))
دعاى مرز داران (پاسداران) بصورت دستورالعمل:
1ـ سياسى
2ـ نظامى
3ـ عقيدتى, بيان شد. (9)
بنابر اين مى توان به قول شهيد مدنى اشاره كرد و آن اينكه:
((اگر ميدان را براى فرصت طلبان خالى كنيم در خون بهشتى و بهشتى ها سهيم هستيم.))

ابعاد مبارزات امام چهارم(ع)
با مظالم و مفاسد عصر:
مبارزه منفى يا جنگ بى مرز در قالب و لباس گريه:
زنده نگه داشتن ياد و خاطره عاشورا.
براى آنكه اين فاجعه فراموش نشود, امام با گريه بر شهيدان و زنده نگهداشتن خاطره آنان, مبارزه منفى را به صورت گريه, آنهم گريه هاى پر سوز كه ريشه عاطفى داشت ادامه مى داد.
بى شك چگونگى برخورد امام سجاد با اين موضوع اثر و نتيجه سياسى داشت, يادآورى مكرر فاجعه كربلا نمى گذاشت ظلم و جنايت حكومت اموى از خاطره ها فراموش شود.

پند و ارشاد امت
امام در قالب موعظه, مردم را با انديشه درست اسلامى آشنا مى كرد.
3ـ تبيين معارف در كلاس دعا. يكى ديگر از شيوه هاى مبارزاتى امام(ع).
مجموع دعاهاى امام سجاد به نام صحيفه سجاديه معروف است كه بدان:
1ـ اخت القرآن
2ـ انجيل اهل بيت (10)
3ـ زبور آل محمد, لقب داده اند.
((در سال 1353 هـ.ق مرجع فقيد, مرحوم آيت ا… العظمى مرعشى (ره) نسخه اى از صحيفه سجاديه را براى علامه معاصر مولف تفسير طنطاوى (مفتى اسكندريه) به قاهره فرستاد. وى سپس از دريافت اين هديه گرانبها و ستايش فراوان از آن, در پاسخ چنين نوشت:

((اين (11)از بدبختى ماست كه تاكنون بر اين اثر گرانبهاى جاويد كه از مواريث نبوت است, دست نيافته بوديم, من هر چه در آن مى نگرم, آن را از گفتار مخلوق برتر و از كلام خالق پايين تر مى يابم.(12)))
خلاصه در صحيفه سجاديه ابعاد سياسى فراوانى مطرح گشته و يك كتاب دعاى صرف و بى روح نيست. لذا ما از آن به اينترنت جهانى و الهى نام برده ايم)).
4ـ برخورد و مبارزه با علماى در بارى.
5 ـ نشر احكام و آثار تربيتى و اخلاقى.
6 ـ دستگيرى از درماندگان.
7ـ كانون تربيتى.
همه اين موارد شيوه هاى مناسب مبارزه بودند كه امام(ع) در شرايط زمانى خود آنرا برگزيد.

((قهرمان معنويت))
((وجود مقدس زين العابدين(ع) قهرمان معنويت است.))(13)
((كسى كه مى خواهد خدمتگزار اسلام باشد, همه مواقع فرصت است ولى شكل فرصتها فرق مى كند. ببينيد امام زين العابدين به صورت دعا چه افتخارى براى دنياى شيعه درست كرده؟! و در عين حال در همان لباس دعا امام كار خودش را مى كرد.)) (14)
((الدعإ سلاح المومن))
اگر دعا سلاح مومن است
اگر دعا صلاح مىآورد
امام سجاد(ع) از اين سلاح, به عنوان يك استراتژى ناب استفاده مى كند تا جامعه را به سمت صلاح سوق داده و انقلاب عظيمى را با انقلاب فرهنگى شروع بكند و مى كند.
((امام چهارم(ع) نكات برجسته اصول عقايد را از راه تعليمات عاليه خود بعنوان دعا بر اهل عالم عرضه داشته است.)) (15)
دعا بهترين روش براى دعوت, در شرايط تقيه.
دفاع فرهنگى, در قالب دعا, در دل ظلمتهاى شب, كه هيچ نيرويى را تاب مقاوت و هيچ پرچمى را توان دفاع نيست, بسيار زيبا و گوياست و كارآمدترين روش دفاعى در عصر خويش مى باشد.(16) اگر مى شود در قالب و لباس دعا, همه مسأل, اعم از سياسى, نظامى, عقيدتى, اخلاقى و عرفانى و… را مطرح كرد, چرا نكرد؟
چرا از اين سلاح, براى صلاح جامعه اسلامى و به سعادت رساندن افراد استفاده نگردد؟
هر نوع استراتژى و هر نوع سلاحى, در مبارزه بكار گرفته شود, هدف واحدى را دنبال مى كند و آن امر به معروف و نهى از منكر است.

دعــا ـ دفاع فرهنگى.
فلسفه دعــا:
1ـ دادخواهى, 2ـ تلطيف فضاى خشونت و قساوت, 3ـ پرهيز از لغزش, 4ـ استغفار, 5 ـ بهره گيرى از امداد غيبى, 6 ـ لباس حق, 7ـ تحمل محيط نامساعد و شرايط تنهايى, 8 ـ استقامت در مقابل جو سازيها, 9ـ پاسخ در خور به نيكى ها و بديها.(17)

عناصر دعا: محتوى دعا.
1ـ نياز
2ـ عشق
3ـ آگاهى و تفكر
4ـ مبارزه.
((اول بايد كسى را كه مى خواند و كسى را كه به دعا مى طلبد و از او چيزى مى خواهد, به دقت و با آگاهى و روشنايى منطقى و درست در متن زيارت يا دعا بشناسد و بعد بگويد من از تو چه مى خواهم.))
حضرت سجاد در اختناق شديد و محيط استبداد در قالب دعا و نيايش به نشر تعاليم اسلام اقدام نموده است.
انا زين العابدين و تاج البكأين.
گريه و درد و غم و زارىء خود
شادمانى دان ببيدارىء خود
(مولوى)
گريه صدايى بى معنا نيست.
تا چه رسد به گريه اهل معنا و امام

انواع گريه به اعتبار افراد:
1ـ گريه عارفان, 2ـ گريه مصيبت زدگان, 3ـ گريه ى ترحم, 4ـ گريه نفاق, 5ـ گريه حسرت, 6ـ گريه غم, 7ـ گريه روزگار.(18)
((خنده و گريه مظهر شديدترين حالات احساسى انسانى است. آنوقتى كه كسى بتواند مالك خنده و گريه مردمى بشود, به حقيقت مالك قلب آنها شده و با عواطف آنها بازى مى كند. كارهاى قلبى غير از كارهاى عقلى است…)) (19)
شاعر عرب مى گويد:
اگر اشك نبود سرزمين وداع آتش مى گرفت.
گريه بوقت بهتر از خنده بى وقت است.

گريه درمانى و آثار گريه:
گريستن بخصوص مى تواند بسيار جنبه درمانى داشته باشد.
ما بطور غريزى مى دانيم گريستن مى تواند به تخليه غم ها و نگرانى ها از سيستم كمك كند. اشكهايى كه بر اثر غليان هيجانات توليد مى شود حاوى انكافالين مى باشد كه خود يك مسكن توليد شده طبيعى است. (20)

فلسفه گريه و عزادارى و آثار آن
1ـ روان درمانى است.
2ـ يك مسئله مهم سياسى است.
3ـ مجالس عزا يك سازماندهى سراسرى كشورهاست.
4ـ مبارزه زيرزمينى است.
5ـ اطلاع رسانى و ايجاد سوال كردن است.
6ـ فرياد قهرمانانه ملتهاست بر سردمداران ستم پيشه. فرياد ستم شكن است.
7ـ باعث حفظ خون شهدإ و زنده نگه داشتن نهضت است.
8ـ و من بكى او ابكى واحدا فله الجنه و من تباكى فله الجنه.
9ـ جهت روانى آن كه قلوب را بهم متصل مى كند و ايجاد وحدت مى نمايد. نوعى بسيج عمومى است. (وحدت آفرين است)
10ـ يك مسئله اجتماعى است و حيات آفرين است .
11ـ گريه آدم ساز است.
12ـ تبليغات ويژه بر ضد طاغوت است.
13ـ ايثار آفرين است.
14ـ ارباب ها از اين گريه ها مى ترسند.
15ـ يك شعار سياسى است. (21)
16ـ تجديد بيعت با عاشورا و فرهنگ شهادت است.
17ـ تغذيه فكرى و روحى با مكتب است.
18ـ اشك ريختن نوعى امضإ كردن پيمان و قرار داد مودت با سيدالشهدإ است. (22)
انواع گريه ها:
1ـ گريه عجز و زبونى:
2ـ تزوير و دروغ: اشك تمساح ضرب المثل
3ـ گريه پشيمانى: على(ع): من بكى من ذنب غفر له.
4ـ گريه شوق:
5ـ رحم و رافت:
6ـ غم و اندوه:
7ـ گريه فراق:
اين چهار نوع گريه, براى حضرت سيدالشهدإ و ساير شهيدان عاشورا, سزاوار و به جاست.(23)
((همه كارهاى ما نوعى ارتباط است.)) (24)
اگر به قول روانشناسان همه كارهاى ما نوعى ارتباط است;
و اگر به قول امام صادق(ع):
من تباكى فله الجنه; امام سجاد(ع) كه تاج البكأين است و به قول
امام صادق(ع) كه فرموده:
((فبكى على بن الحسين عشرين سنه, ما وضع بين يديه طعام الا بكى…)) گريه هاى طولانى و جانسوز امام سجاد(ع) چه معنايى مى تواند داشته باشد؟! دعاهاى بين المللى و نيايش هاى با مضامين بلند كه فوق بشر معمولى است چه؟ لذا است كه بزرگان مى گويند:
صحيفه سجاديه ((كتاب دعا, كتاب ثنا, كتاب حال, كتاب قال, كتاب حكمت, كتاب فلسفه, كتاب عرفان, كتاب خانواده, كتاب جامعه, كتاب تربيت, كتاب قانون, كتاب حسنات, كتاب حلال و حرام, كتاب هدايت, كتاب فرقان بين حق و باطل… (25))) مى باشد.
اين است كه ((جنبه هاى پيام رسانى گريه)) بسيار زياد است و در اين مورد أمه(ع) يا خود به عنوان استراتژى از آن استفاده كرده اند و يا براى خود اجير گرفته اند كه ((حضرت باقر(ع) وقتى كه مى خواستند فوت كنند وصيت كردند كه ده سال ظاهرا كه در منا اجير كنند كسى را, كسانى را كه براى من گريه كنند.)) (26) و يا به گريه كردن و گرياندن, حتى به تباكى وصيت كردند و براى آن ارزش زيادى قأل شده اند.
اين كار نيست مگر ((سياست ناب)) و تداوم بخشيدن به انقلاب و زنده نگه داشتن انقلاب حسينى.

كانون تربيتى:
((هنگام ظهور اسلام, بردگى در سراسر جهان آن روز ـ حتى در مهد تمدن آن زمان يعنى يـونـان و روم ـ رواج داشت, و چون لغو چنين پديده گسترده اى بيكباره مقدور نبود اسلام از راههاى مختلفى زمينه لغو تدريجـى (گام به گام) آن را فراهم ساخت. )) بدين ترتيب:
1ـ راههاى برده گيرى را تقليل داده آن را محدود ساخت.
2ـ آزاد سازى بردگان را كفاره بسيارى از گناهان قرار داد.
3ـ از طرفى پيامبر اسلام به مسلمانان توصيه كرد كه با بردگان همچون عضوى از خانواده رفتار انسانى داشته باشند.
4ـ آزاد سازى بردگان, ارزشمند تلقى شد… (27)
امام چهارم و موضوع آزاد سازى بردگان:
انگيزه والاتر:
زندگى امام چهارم(ع) محفوف است به موضوع آزاد سازى بردگان آنهم در سطح بسيار وسيع و گسترده كه تنها با محاسبات بالا قابل توجيه نيست.
معقول نيست كه گفته شود امام چهارم(ع) از اين كار قصد ثواب داشته و يا از روى دلسوزى, مى خواست عده اى از بردگان را آزاد سازد كه يك همچون كارى را ممكن بود افراد معمولى هم انجام بدهند.
آنچه در اين زمينه جلب توجه مى كند اين است كه امام(ع) از اين كار انگيزه هاى والاترى داشته و آن تربيت نيروى انسانى بوده است كه تربيت دينى, حرف آخر را در جهان مى زند.
شكل كار امام(ع) بدين صورت بوده كه امام بردگان را خريدارى مى كرد و مدتى آنها را تحت آموزش و تربيت ناب خودش قرار مى داد و سپس آنها را آزاد مى كرد و آنان بصورت انسانهاى نمونه به فعاليت فرهنگى و تربيتى مى پرداختند و پس از آزادى نيز ارتباطشان با امام قطع نمى شد.(28)
پس به طور مختصر محور كار امام اينگونه بود:
1ـ خريدارى بردگان.
2ـ آموزش و تربيت آنان حداكثر به مدت يكسال.
3ـ آزادى آنان.
امام(ع) با اين برنامه, در واقع يك كـانون تربيتى بوجود آورده بود. آرى اى جهانيان و اى بشريت, اين بود از زيركيها و زيبأيهاى كار امام(ع) كه در واقع كربلايى ديگر و پيوند و پيمان با كربلا, كربلاى نوين و جنگ نوين.
يكى از مصاديق زيباى سياست گام به گام در اسلام, سياست الغإ بردگى و استقرار آزادى بردگان بود آنهم با بيش از چهارده قرن قدمت تاريخى.
((حدود يك قرن پيش كه مى خواستند مسئله بردگى را در آمريكا لغو كنند طى چهار سال چه جنگهايى و مبارزات خونينى درگرفت تا بصورت ظاهر مسئله بردگى لغو گرديد ولى تاكنون هيچگاه برابرى و برادرى ميان نژاد سياه و سفيد برقرار نگشته است.
اما اسلام با روش عالى و تدريجى نو, آنچنان مسئله را حل كرد كه اكنون در هيچ يك از كشورهاى اسلامى اين مشكل وجود ندارد.
نمونه بارز آن اجتماع سالانه مسلمانان ملل مختلف و نژادهاى گوناگون بهنگام حج است.
ملت آمريكا با جنگهاى چهارساله روبرو شد و عاقبت ابراهام لينكلن رئيس جمهور آمريكا جان خود را بر سر اين كار گذاشت)).(29)
حضرت امام خمينى (ره) مى فرمايد:
((اسلام احكام اخلاقيش هم سياسى است, همين حكمى كه درقرآن هست كه مومنين برادر هستند(30), اين يك حكم اخلاقى است, يك حكم اجتماعى است, يك حكم سياسى است.))
در جا(31)ى ديگر مى فرمايند:
((شما اگر ادعيه امام سجاد و ساير أمه را ملاحظه بفرماييد مشحون است از اينكه مردم را بسازند براى يك امر بالاتر از آن كه مردم عادى تصور مى كنند. دعوت به توحيد, دعوت به تهذيب نفس, دعوت به اعراض از دنيا…))(32)
آرى, وقتى اسلام, تمام مسألش سياسى باشد كه هست; چطور مى توان, استراتژى امام سجاد(ع) را يك كار معمولى و فردى و يا غير سياسى انگاشت. جايى كه همه, از زمين و هوا مى خواهند تبليغ كنند و براى رسيدن به اهداف خودشان, از هر فرصتى استفاده مى كنند و امروزه كشورها, از كانال فوتبال, استفاده هاى سياسى مى كنند; معقول است كه حركت امام سجاد(ع) را, در تمام زمينه ها حتى در زمينه بردگى و برده دارى يك كار معمولى و غير سياسى بدانيم؟!
يقينا چنين برداشتى نمى تواند مصادف با صواب باشد و امام چهارم(ع) بدون آنكه بهانه اى به دست دشمن بدهد كار سياسى مى كرده و با استراتژى ناب, كه نتيجه نهايى اش, فلاح بشريت مشغول تهذيب خود و اجتماع بود.
نتيجه:
استراتژى امام سجاد(ع), در ارتباطات, عاليترين نوع استراتژى بود كه در زمان خودش آنرا برگزيد. اگر دشمن در اوج قدرت و غيرت كذايى, همه انسانيت انسانهاى كريم را كريه و زشت جلوه مى دهد و همانند ((خوكهاى)) خوار جنگل, زور آزمايى و جدل مى كنند و اگر زمينه براى يك مرگ پايدار و جاودانه, ناهموار است و اگر همه درهاى ورودى و خروجى را به روى خاندان خاتم پيامبران بستند و اگر دشمنان همسان گرگان هار جلوى هدايت گرى هاديان دين را مى گيرند و اگر… از طرف ديگر, اگر مسئوليت خطير پيام رسانى انقلاب خونين كربلا بر دوش امام سجاد(ع) قرار مى گيرد و اگر امام(ع) حادثه سنگين كربلا را لمس كرده كه اين خود مسئوليت امام سجاد(ع) را صد چندان مى كند و خلاصه اگر امام(ع) امامت امت را ((منصوبا عندالله)) به امانت مى پذيرد… در چنين گير و دارى چه بايد كرد؟! و وظيفه امام و امامت چيست؟
امام سجاد(ع) بايد متد صحيح ((مبارزه)) انتخاب مى كرد و انتخاب كرد و آن تشكيل و احداث مركز اطلاع رسانى جهانى الهى (اينترنت) بود كه بتواند از كانال آن چهره انقلاب كربلا و پيام اسلام الهى را به تصوير بكشد و آن را از كانالهاى گوناگون همانند دعا, گريه و برده دارى در معرض نمايش گذاشت كه ((صحيفه سجاديه)) خود به اخت قرآن مشهور گشت و همه انسانهاى آزاده به اين نكته واقف و آگاهند.
پى نوشت ها:
1. صحيفه كامله سجاديه: با مقدمه و ترجمه دفتر انتشارات اسلامى, وابسته به جامعه مدرسين.
2 حسين, ايمانى يامچى, يادگارى عاشورا امام سجاد(ع), ص 159, ناشر: موسسه انتشارات عصر ظهور, چاپ اول, 1377.
3. 4. 5. مرتضى, مهدوى, اربعين و چهل, صص 9 و 43 و 87, ناشر: مركز فرهنگى سپاه, چاپ اول: 1373.
6. حسين, انصاريان, ديار عاشقان, ج 7, ص 26, انتشارات: پيام آزادى, 1373.
7. سيماى پاسدار, همان.
8. سيماى پاسدار, ص 8, نشر دانش اسلامى, ارديبهشت 1362.
9. سيره پيشوايان, صص 270, 259, همان.
10. صحيفه سجاديه, ترجمه صدرالدين صدر بلاغى, مقدمه, ص 37.
11. سيره پيشوايان, همان.
12. مرتضى مطهرى, سيرى در سيره أمه اطهار, ص 110, چاپ دوم, 1367.
13. احمد زمرديان, مقام ولايت در شرح زيارت جامعه كبيره, چاپ سوم, سال 1366.
14. فرهنگ آفتاب, ج 5, ص 2453, همان.
15. همان.
16. فرهنگ آفتاب, ج 8, همان.
17. استاد مطهرى, حماسه حسينى, ج 3, ص 94, چاپ هشتم, 1367.
18. ليزها جكينسون, لبخند درمانى, صص 68 ـ 67, ترجمه زهرا ادهمى, انتشارات سينما ـ 1373.
19. امام خمينى, قيام عاشورا در كلام و پيام امام خمينى, صص9 الى …, چاپ اول, 1373.
20. جواد محدثى, فرهنگ عاشورا, ص382, چاپ دوم: 1376, نشر معرفت.
21. ره توشه راهيان نور, محرم الحرام 1418, اول بهار 1376
22. كريس كوى, مترجم: محمد رضا آل ياسين, كليد طلايى ارتباط, ص11, ناشر: هامون, چاپ سوم: 76.
23. حسين انصاريان, ديار عاشقان, ج7, ص14, نوبت چاپ: اول1373.
24. امام خمينى, قيام عاشورا در كلام و پيام امام خمينى, ص67 همان.
25. سيره پيشوايان, ص300, همان.
26. سيره پيشوايان, ص301, همان.
27. انقلاب فرهنگى و تبليغى, ص69, انتشارات برهان: 1360.
28. سوره حجرات, آيه10.
29. امام خمينى, اسلام ناب در كلام و پيام امام خمينى, ص61, چاپ دوم: 1374.
30. امام خمينى, اسلام ناب در كلام و پيام امام خمينى, ص60, همان.

 

نگاهى به رويدادها

جهان اسلام
دبير كل حزب الله: رژيم صهيونيستى بايد پاسخگوى حملاتش به جنوب لبنان باشد.
(79/2/18)
هزاران دانشجوى مصرى عليه انتشار يك كتاب كفرآميز تظاهرات كردند.(79/2/20)
علمإ برجسته يمن رابطه با رژيم صهيونيستى را تحريم كردند.(79/2/21)
جبهه متحد اسلامى: طالبان با حمايت اسلام آباد در تدارك يك حمله گسترده است. (79/2/24)
تظاهرات ضد اسرأيلى سرزمين هاى اشغالى فلسطين را فراگرفت.(79/2/25)
نيروهاى امنيتى اسرأيل به زندانيان فلسطينى همزمان با اوجگيرى تظاهرات ضدصهيونيستى يورش بردند.
فرمانده شاخه نظامى حماس توسط پليس عرفات دستگير شد.(79/2/26)
پيروزى بزرگ مسلمانان بر اسرأيل, جنوب لبنان پس از 22 سال آزاد شد. (79/3/4)
رئيس سازمان كنفرانس اسلامى جهان اسلام را براى بازسازى سريع لبنان فراخواند.
مإموران بعثى به روى زايران عراقى كربلا آتش گشودند.(79/3/9)

داخلى
ايران توليد موشك پيشرفته دفاع هوايى را آغاز كرد.
با برگزارى مرحله دوم انتخابات 66 نماينده به مجلس ششم راه يافتند.
سفير جمهورى آذربايجان به وزارت خارجه احضار شد.(79/2/17)
مجلس دوفوريت لايحه جبران خسارت خشكسالى را تصويب كرد.
وزارت اطلاعات هماهنگى مسافران برلين با اين وزارتخانه را تكذيب كرد.
وزارت خارجه: وزارت خارجه و سفارت ايران در آلمان هيچگونه نقشى در كنفرانس برلين نداشته اند.(79/2/18)
شوراى نگهبان: آراى 88 درصد صندوقهاى بازشمارى شده تهران مخدوش است.
140 نماينده مجلس خواستار شناسايى عوامل توطئه عليه سپاه پاسداران شدند. (79/2/19)
جاسوسان اسرأيل در ايران: اسرأيل گفته بود با اعمال فشارهاى بين المللى نمى گذاريم محاكمه شويد.
سردار نظرى: 17 و 18 تيرماه در موقعيت مقابله با براندازى قرار داشتيم. (79/2/20)
وزير اطلاعات : نفوذيهاى دشمن در مطبوعات شناسايى شده اند.
محسن رضايى: اگر به جاى دستگاه قضايى بودم مهاجرانى را مى گرفتم, مطبوعات را آزاد مى كردم.(79/2/21)
رئيس جمهور در ديدار رفيق حريرى نخست وزير سابق لبنان: ملت و دولت ايران از مقاومت ضدصهيونيستى ملت لبنان حمايت مى كنند.
آيت الله جنتى: بازشمارى آرإ انتخابات تهران تا حصول اطمينان كامل شوراى نگهبان ادامه خواهد يافت.(79/2/21)
شمار بيكاران كشور از مرز 5/5 ميليون نفر گذشت.(79/2/22)
رهبر انقلاب: تا زنده ام اجازه نخواهم داد بيگانگان و عوامل داخلى آنها با مصالح كشور بازى كنند.
رئيس جمهور: نيروهاى مسلح هر توطئه اى را در نطفه خفه خواهند كرد.
رهبر انقلاب: بياييد مرزهاى جديدى را تعريف كنيد, خطر نفوذ, تحجر و انحراف دو جناح را تهديد مى كند.(79/2/24)
منافقين با خمپاره به محله فقيرنشين كرمانشاه حمله كردند.
سرهنگ ارجمنندى: من به همراه 20 نفر از نيروهاى خود وارد كوى شدم, دستور دستگيرى اغتشاشگران را صادر كردم و براى آن نيز محدوديتى قأل نشدم و تمامى مسووليت آن را به عهده مى گيرم.(79/2/25)
رهبر انقلاب: حوزه علميه بايد در مسأل اساسى جامعه حضور بيشترى داشته باشد.
هيإت دولت : بيانات رهبر انقلاب راه را براى حفظ ارزشها و خدمت بيشتر به مردم فراهم كرد.(79/2/26)
خاتمى: نابرابرى, بى عدالتى و توجه نكردن به خواسته هاى مردم موجب ناامنى مى شود.
كروبى: عمل به هشدارهاى رهبر انقلاب جناحهاى سياسى را در برابر تهديدها بيمه مى كند.
كروبى: مجلس ششم پاسدار ارزشها, پيرو امام و حامى ولايت فقيه خواهد بود. (79/2/27)
روزنامه هم ميهن به اتهام شبهه افكنى و نشر اكاذيب توقيف شد.
سرباز نيروى انتظامى: در زيرزمين كوى دانشگاه روى من بنزين ريختند تا آتشم بزنند. (79/2/28)
شناسايى ادارات ناراضى تراش براى مبارزه با فساد ادارى آغاز شد.
رئيس جمهور: ايران در دستيابى به فنآورى اتمى هيچ ترديدى به خود راه نخواهد داد.
عاملان ترور حجاريان به 3 تا 15 سال زندان محكوم شدند.
با انشعاب در دفتر تحكيم وحدت, اتحاديه انجمن هاى اسلامى دانشجويان مستقل آغاز به كار كرد.(79/2/29)
فرمانده كل قوا به 20 تن از حماسه آفرينان دفاع مقدس نشان نصر اعطا مى كنند.
مراسم تجليل از ماندلا در آمريكا به خاطر دفاع او از ايران لغو شد.
به دستور رهبر انقلاب در پاسخ به نامه شوراى نگهبان : نتيجه قطعى انتخابات تهران براساس آراى صندوقهاى غيرمخدوش اعلام مى شود. (79/2/31)
رهبر انقلاب.: مركز تنظيم و نشر آثار امام بايد در مقابل انتساب مطالب خلاف واقع به امام بايستد.
دادگسترى استان تهران: گنجى متهم به ارتباط غير مجاز با يك افسر آمريكايى است.
وزير مسكن و شهرسازى: تصميمات نسنجيده برخى دستگاهها, قيمت مسكن را بالا برده است.(79/3/1)
رئيس جمهور: طرفداران ارزشها و قانون اساسى مرزهاى خود را با مخالفان مشخص كنند.
طى حكمى از سوى فرمانده كل قوا, سرلشگر سليمى فرمانده كل ارتش شد.
شوراى نگهبان خواستار پيگرد قانونى ستاد انتخابات شد, تخلف در انتخابات تهران كلان و بى سابقه بود.(79/3/2)
خاتمى در اجتماع مردم خرمشهر: بزرگداشت دفاع مقدس تكريم روح مقاومت و استقلال خواهى ملت ايران است. (79/3/4)
رهبر انقلاب در پيام به مجلس ششم: نمايندگان, خواسته هاى حقيقى مردم را بر مسأل جناحى مقدم بدارند.
مجلس ششم صبح امروز با پيام مقام معظم رهبرى گشايش يافت.(79/3/7)
رهبر انقلاب: پيروزى مقاومت اسلامى لبنان آشكار كرد كه علاج زورگويى و قساوت صهيونيستها فقط در جهاد و ايثار است.
رهبر معظم انقلاب در پيامى, پيروزى مقاومت اسلامى لبنان بر دشمن غاصب صهيونيستى را به ملت, دولت و رزمندگان لبنان تبريك گفتند.
آقاى هاشمى رفسنجانى به دليل وجود ابهامات و شبهات در انتخابات تهران از نمايندگى مجلس ششم اعلام انصراف كرد.(79/3/7)
رئيس جمهور: هماهنگى و همكارى مجلس با دولت مى تواند شرايط مناسبى را براى حل ريشه اى مشكلات مردم فراهم سازد.
رهبر انقلاب: مجلس بايد پايگاه مستحكم اسلام و انقلاب باشد, مردم انتظار دارند مشكلات حل شود.(79/3/8)
با حكم رهبر انقلاب, ناطق نورى مشاور رهبرى و عضو مجمع تشخيص مصلحت شد. (79/3/9)
كروبى رئيس موقت مجلس شد.
آيت الله شاهرودى از مجلس خواست دستگاه قضايى را در اجراى عدالت يارى كند.
سالانه 200 هزار فارغ التحصيل دانشگاهى به بيكاران كشور اضافه مى شوند.
وزير امور خارجه: مادام كه هلند از منافقين حمايت كند انتظار توسعه روابط غير ممكن است.(79/3/10)
دكتر نمازى: به دستور رئيس جمهور قيمت هيچ كالايى نبايد افزايش پيدا كند. (79/3/12)
رهبر انقلاب: نقشه دشمن را عليه نظام در فرصتى مناسب افشا خواهم كرد.
100 استاد برجسته كشور دايره المعارف انديشه هاى امام على(ع) را تدوين مى كنند.
ايران اسلامى در يازدهمين سالگرد ارتحال ملكوتى امام خمينى(ره) غرق در عزا بود.
رهبر انقلاب: ملت بزرگ و سرافراز ايران با اراده و ايمان خود راه امام خمينى(ره) را ادامه خواهد داد.
سفر 4 روزه رئيس جمهور به استان خراسان آغاز شد.
رئيس جمهور: در رإس نظام اسلامى, رهبر باتقوا و داراى قدرت تشخيص مصالح جامعه قرار دارد.(79/3/16)

خارجى
پارلمان تركيه احمد سزر را به عنوان رئيس جمهور جديد برگزيد.
كانون وكلاى اردن عضو خود را به خاطر شركت در جلسه سخنرانى صهيونيست ها اخراج كرد. (79/2/17)
سناتور آمريكايى: كمك مالى به روزنامه هاى تعطيل شده ايران را در سنا پيگيرى مى كنيم.
عمرالبشير: حسن الترابى را از صحنه سياسى سودان كنار گذاشت.(79/2/18)
كشمكش داخلى سودان با تهديدات حسن الترابى عليه عمرالبشير بالا گرفت.
پوتين نخست وزير آينده روسيه را به دوما معرفى كرد.
اسحاق شامير از جاسوسان يهودى حمايت كرد. (79/2/19)
پليس ضدشورش مصر براى سركوب دانشجويان معترض وارد محوطه دانشگاه الازهر شد و 50 دانشجو را زخمى كرد.
امريكا ماهواره جاسوسى نظامى به فضا پرتاب كرد.(79/2/20)
لبنان درخواست آنتوان لحد براى عفو شبه نظاميان مزدور رژيم صهيونيستى را نپذيرفت.
عمرالبشير و شش تن از همكارانش از مقامهاى حزبى خود بركنار شدند.(79/2/21)
2000 يهودى ساكن بيت المقدس به تإسيس دولت صهيونيستى در اسرأيل اعتراض كردند. (79/2/22)
اريتره و اتيوپى بار ديگر وارد جنگ شدند.
ديوان عالى پاكستان كودتاى ژنرال مشرف را قانونى دانست.(79/2/24)
سريلانكا مداخله سازمان ملل در امور داخلى خود را نپذيرفت.(79/2/27)
هواپيماهاى اسرأيل بمب خوشه اى بر سر دانش آموزان لبنانى ريختند.
آموزگار فرانسوى مخالف افسانه هاى صهيونيستى به 10 ماه زندان محكوم شد.
احمد سزر رئيس جمهور جديد تركيه قول داد با فساد مالى مبارزه كند.
سازمان ملل: امريكا بايد به شكنجه هاى قرون وسطايى خاتمه دهد.(79/2/28)
روزنامه آكيت از نقش موساد در ترورهاى سياسى تركيه پرده برداشت.
بى بى سى : نيروهاى انگليسى براى حفظ دولت سيرالئون وارد جنگ با شورشيان شدند.
همسر كلينتون رسما نامزد سناتورى نيويورك شد.(79/2/29)
اعتصابات ضد دولتى 7 شهر پاكستان را فراگرفت.
نخست وزير كره جنوبى به خاطر فساد مالى از مقام خود كنار رفت.
كودتاچيان فيجى با حمله به پارلمان, قدرت را در دست گرفتند.(79/2/31)
انهدام 35 هزار سلاح هسته اى در دستور كار 5 قدرت جهان قرار گرفت.
187 كشور اسرأيل را ملزم ساختند تمامى تإسيسات هسته اى خود را تحت نظارت آژانس بين المللى انرژى اتمى قرار دهد. (79/3/1)
ساكنان 5روستاى جنوب لبنان پس از 22 سال به خانه هاى خود بازگشتند.(79/3/3)
توكيو و سئول در برابر كره شمالى با آمريكا همصدا شدند.
فيليپين درخواست گروه ابوسياف براى تشكيل يك دولت مستقل را نپذيرفت. (79/3/4)
روسيه, طالبان را به بمباران افغانستان تهديد كرد.(79/3/7)
اسرأيلى ها اجتماع شادمانه مردم لبنان را به گلوله بستند.
باراك به ارتش دستور داد به سوى لبنانى هايى كه در مرز تجمع كرده اند, تيراندازى كند.
پوتين معاهده منع آزمايشهاى هسته اى را امضا كرد.(79/3/9)
اهانت به حضرت مريم(ع) مسيحيان مكزيكى را به خيابانها كشاند.
رئيس جمهور فيجى براى حل بحران داخلى به خواست كودتاچيان تن داد.
رئيس جمهور لبنان: اسرأيل چاره اى جز فرار نداشت.(79/3/8)
طالبان براى تسليم اسامه بن لادن به آمريكا شرط گذاشت.
ارتش فيجى با بركنارى رئيس جمهور, قدرت را در اين كشور به دست گرفت. (79/3/10)
سودان: با جدايى دين از سياست مخالفيم. (79/3/12)

سيرى در تاريخ سياسى فلسطين و چگونگى غصب آن
قسمت دوم

غلامرضا گلى زواره

حيله هاى شيطانى
در سال 1340هـ.ق وقتى لايحه فلسطين در مجلس سنا و مجلس نمايندگان امريكا مطرح شد, نتايج رإىگيرىها مشخص كرد كه آمريكا علاقه دارد در فلسطين كشورى يهودى نشين تاسيس گردد, چون مسئله قيمومت بريتانيا و توافق آمريكا با آن در كنگره مطرح شد نمايندگان امريكا اصرار كردند كه فقط طرح بالفور مى تواند به عنوان شرط عمده تحقق بخشيدن حق قيمومت بريتانيا بر فلسطين به شمارآيد(1) ; بدين گونه امريكا به عنوان داوطلبى مجهز و حاضر به خدمت براى صهيونيست ها خود را عرضه داشت . در ذيقعده سال 1361هـ.ق عده اى از نمايندگان و سناتورهاى پارلمان امريكا به مناسبت سالگرد روز وعده بالفور طى يادداشتى به روزولت رئيس جمهور وقت تذكر دادند كه وظيفه دنياى متمدن است كه وسايل مراجعت يهود را به وطن اصلى خود فراهم نمايد. در گرماگرم مبارزات, دو حزب جمهورىخواه و دموكرات امريكا براى انتخابات رياست جمهورى, سال 1944م (1363هـ.ق ) تلاش پى گير خود را براى جلب آراى يهوديان كه در انتخابات موثر بود از راه خدمت به آنها بكار انداختند و ترومن ـ رئيس جمهور امريكاـ طى بيانيه اى خواستار آزادى مهاجرت به فلسطين و استيلاى صهيونى تا سر حد تحصيل دولت مستقل يهودى در آن كشور گرديد.
كندى رئيس جمهور سابق امريكا گفته بود: اسرأيل مشعل درخشانى است كه در خاورميانه شعله افكنده است.(2)
بدين جهت بود كه بن گوريون مطمئن بود كه امريكا نقش بريتانيا را به خوبى بازى خواهدكرد.(3)
امريكا تا آن حد از اسرأيل حمايت نمود كه رئيس جمهور اسبق امريكا ـ جيمى كارتر ـ گفته است : خودكشى سياسى را بر چشم پوشى از حمايت اسرأيل رجحان مى دهد, از موقعى كه كشور غاصب اسرأيل پديد آمده حكومت امريكا از روى احسان مبلغ 60 ميليارد دلار بطور رايگان در اقتصاد, صنايع جنگى و نظامى اسرأيل سرمايه گذارى كرده و به تعبيرى به هر فرد يهودى ساكن اين كشور, بيست هزار دلار بخشش نموده و اين در حالى است كه امريكا دهها ميليون نفر بيكار و بينوا در درون سرزمين خود دارد.(4)
در نبرد سال 1386هـ.ق كه در مدت شش روز اسرأيل غاصب قواى كشورهاى عربى را درهم كوبيد و تمام شبه جزيره سينا, غرب رود اردن و ارتفاعات جولان را به تصرف خود درآورد, اين امريكا بود كه از دولت متجاوز اسرأيل در مجامع بين المللى دفاع كرد و ناوگان ششم امريكا در درياى مديترانه براى شتافتن به كمك غاصبان صهيونيستى مهيا شده بود. امريكاموافقت خود را با تهاجم اسرأيل به لبنان در سال 1401هـ.ق اعلام كرد و اين يورش عمليات نابود سازى موجوديت چريك هاى فلسطينى را نيز تعقيب مى نمود.(5)
شوراى امنيت ازسال 1367هـ.ق, همواره اعمال غير قانونى اسرأيل را حداقل در صورت ظاهر و به صورت صدور قطعنامه هايى محكوم مى كرد تا اينكه در شعبان سال 1392هـ.ق دولت امريكا محكوميت اسرأيل را به خاطر حملاتش به لبنان و سوريه وتو كرد.(6)
به همين دلايل بود كه وقتى انجمن به اصطلاح ((جمعيت دوستان خاورميانه)) مستقر در نيويورك از آيه الله كاشف الغطإ دعوت كرد تا براى شركت در كنفرانسى كه در سال 1373هـ.ق در لبنان تشكيل مى شد حضور يابد در جواب معاون اين جمعيت نوشت :
به دست گناهكار شما مسلمانان فلسطين تحت فشار قرار مى گيرند و قريه هاى آنان مورد حمله واقع مى شود, مردانشان كشته و زنان و كودكان بى گناه به طرزى فجيع به قتل مى رسند. مگر شما نيستيد كه اين ستمگران را با مال و اسلحه كمك مى كنيد و به اين جرم ها و جنايات مى كشانيد؟!(7)
امام خمينى (قدس سره) در سخنان گهربار خويش بارها اين حقيقت را مطرح كرده كه امريكا حامى اسرأيل است و در كتاب ولايت فقيه نوشته اند:
((امريكاست كه از اسرأيل و هواداران آن پشتيبانى مى كند. امريكاست كه به اسرأيل قدرت مى دهد كه اعراب مسلم را آواره كند.))(8)
و طى بياناتى خاطرنشان فرموده اند:
(( مجال دادن به دولت پوشالى اسرأيل براى غصب حقوق مسلمين و سلب آزادى و معامله قرون وسطايى نمودن, جناياتى است كه در پرونده روساى جمهور امريكا ثبت مى شود)).(9)
حضرت آيه الله العظمى خامنه اى مقام معظم رهبرى فرموده اند:
((من صريحا اعلام مى كنم هر جوان فلسطينى كه به خاك و خون كشيده مى شود و هر خانواده فلسطينى كه بى سرپرست و متلاشى مى شود, رئيس جمهور و دولت امريكا به طور مستقيم در اين جرم شريك و سهيم هستند.))(10)

سازش توإم با فلاكت
اشغالگران قدس وقتى ناتوانى و عدم كفايت اعراب را ديدند و از ناحيه استكبار جهانى به رهبرى امريكا حمايت و تقويت شدند و مشاهده كردند كه سازمان ملل چون حربه اى سياسى در دست دول استعمارى حامى آنها مى باشد و جهان اسلام در تفرقه به سر مى برد. از هر فرصتى كه به دست آوردند براى تصرف اراضى بيشتر و وارد نمودن ضربه به كشورهاى اسلامى همجوار بهره بردند و در جنگ شش روزه با اعراب بر اثر حمايت ابرقدرت ها و خيانت شوروى سابق پيروز شدند. آنها تجاوز وحشيانه به لبنان را از سال 1384هـ.ق آغاز كردند, شديدترين اين تجاوزات در ربيع الثانى سال 1398هـ.ق صورت گرفت كه طى آن قواى غاصب و اشغالگر اسرأيلى مناطق جنوب لبنان تا حوالى ليطانى را اشغال كردند. قطعنامه هاى سازمان ملل نتوانست مانع اين تهاجم شود و اسرأيل حضور نيروهاى مقاومت فلسطينى در جنوب لبنان را دستاويزى براى استمرار نقشه هاى تجاوزگرانه خود قرار داد. در اين عمليات وحشيانه, اسرأيل جنايات زيادى مرتكب شد و شمار زيادى از افراد غير نظامى را به خاك و خون كشيد. يك روزنامه نگار انگليسى كه خود ناظر بخشى از اين جنايات بوده در قسمتى از گزارشات خود مى گويد: ديدن اين منظره ها دلها را مى شكند و از آن خون جارى مى سازد.(11)
در ميان اين همه جنايت, خباثت و توطئه از همه غم انگيزتر و شكنجه آورتر مواضع و ماهيت سران و حكام سازشكار و مرتجع عرب مى باشد. همان افرادى كه صهيونيسم بخشى از مناطق آنان را تحت تصرف خويش درآورد و زهر تلخ جنايت را چشيده و از تيررس اين همه توطئه در امان نمى باشند. در سال 1397 هـ.ق انور سادات خأن و معدوم به تل آويو روآورد و در برابر پرچم اشغالگران قدس به احترام ايستاد و سرود صهيونيسم در مقابلش نواخته شد. تمايل به سازشكارى و مصالحه با اسرأيل غاصب, كار را به آنجا كشانيد كه با حضور كارتر و سايرس ونس ـ وزيرخارجه امريكا ـ مذاكرات مستقيم و رودرروى مصر و اسرأيل در كمپ ديويد امريكا آغاز شد و پس از دو هفته گفتگو, قرار داد كمپ ديويد در سال 1398هـ.ق به امضا رسيد. امام خمينى (قدس سره) در مصاحبه با مجله فرداى افريقا كه در چهاردهم آذر سال 1357هـ.ش صورت گرفت فرمود:
((موافقت كمپ ديويد و نظاير آن توطئه اى براى مشروعيت بخشيدن به تجاوزات اسرأيل كه نتيجتا شرايط را به نفع اسرأيل و به ضرر اعراب و فلسطينى ها تغيير داده است, چنين وضعى مورد قبول مردم منطقه نخواهد بود)).(12)
تاسف مهم بعد از فاجعه فلاكت بار كمپ ديويد و اعلام طرح صلح فهد است كه در آن هنگام (سال 1401هـ.ق) فهد وليعهد عربستان بوذ; در اين سال دستگاه ديپلماسى عربستان تحت رهبرى ملك فهد و با الهام از تعليمات امريكا طرحى هشت ماده اى براى حل بحران خاورميانه و مساله فلسطين ارأه داد كه شناسايى دولت اسرأيل را دربرداشت. اين طرح با مخالفت ليبى و سوريه روبرو شد, كوششى كه براى احياى اين عمل سازشكارانه به عمل آمد تشكيل كنفرانس فاس در مراكش بود. سران بيست و يك كشور عرب به دعوت حسن دوم شاه مراكش در اين شهر ـ فاس ـ گردآمدند تا نسبت به طرح فهد توافقى ميان خود برقرار نمايند, كنفرانس فاس به علت كشاكش سران و وزيران خارجه كشورهاى شركت كننده در همان ساعات اول به شكست انجاميد, نيروهاى پيشرو خاورميانه براى مقاومت در مقابل سياست هاى سازشكارانه دول مرتجع عربى (( جبهه پايدارى اعراب)) را پديد آوردند.(13)
مذاكرات صلح بين اعراب و اسرأيل تاكنون هيچ گونه پيشرفتى نداشته و اسرأيل را براى ادامه تجاوزطلبى و جنايات خود گستاخ تر نموده است.
حضرت آيه الله العظمى خامنه اى مقام معظم رهبرى ـ طى نطقى در تاريخ دهم خرداد ماه سال 1369 هـ.ش خاطر نشان فرموده اند:
((.. سكوت و سازش خيانت آلود بسيارى از دولت هاى عربى و حتى تظاهر بعضى از آنان به بى تفاوتى و عدم حساسيت به سرنوشت فلسطين كار را به جايى رسانده است كه دولت غاصب صهيونيست پس از سال ها كتمان و حتى انكار, اكنون دوباره داعيه اسرأيل بزرگ را علنا بر زبان مىآورد و با بى شرمى و وقاجت نيت پليد غصب سرزمين هاى جديدى از ميهن راتكرار مى كند…))(14)

حاميان راستين فلسطين
در سال 1326هـ.ش ـ 1947م ـ كه صهيونيست ها حملات وحشيانه خود را در فلسطين شدت بخشيدند و سازمان ملل با همكارى انگليس و امريكا با تقسيم فلسطين رسماتاسيس دولت غاصب اسرأيل را اعلام كرد, در حالى كه خفقان و استبداد در ايران موج مى زد, فقيه مبارز آيه الله كاشانى كه به تازگى از تبعيدگاه خود به تهران بازگشت نموده بود.ـ سكوت مرگبارى را كه بر فضاى ايران سايه افكنده بود شكست و با صدور اعلاميه اى به تمام مسلمين جهان در خصوص تشكيل دولت اسرأيل اعلام خطر كرد. در بخشى از اين اعلاميه كه در تاريخ يازدهم دى ماه 1326هـ.ش صادر نمود, آمده بود:
((تشكيل دولت (صهيونيستى) در آتيه كانون مفاسد بزرگ براى مسلمين خاورميانه و بلكه تمام دنيا خواهد بود و زيان آن تنها متوجه اعراب فلسطينى نمى گردد و على اىحال بر تمام مسلمين عالم است از هر طريقى كه مى شود از اين ظلم فاحش جلوگيرى نموده و رفع اين مزاحمت را از مسلمين فلسطين بنمايند)).
وى به صدور اين اعلاميه هم اكتفا نكرد و مردم مسلمان ايران را دعوت به تظاهرات به نفع مردم فلسطين كرد, در روز يكشنبه 20 ديماه 1326هـ.ش هزاران نفر از مردم تهران به دعوت آيه الله كاشانى در مسجد سلطانى (امام خمينى كنونى) اجتماع كردند, ولى هيئت حاكمه با توسل به زور از سخنرانى وى در اين اجتماع باشكوه جلوگيرى كرد و در نتيجه حجه الاسلام فلسفى (خطيب معروف) بر فراز منبر رفت و گفت: ما براى آن در اينجا جمع شده ايم كه با مسلمين ابراز همدردى كنيم و اعلام كرد: به منظور جمعآورى اعانه براى كمك به مسلمين فلسطين حسابى در بانك ملى افتتاح گرديده است.
در تاريخ سى ام ارديبهشت 1327هـ.ش آيه الله كاشانى براى بار دوم مردم را به تظاهرات عليه تشكيل دولت غاصب اسرأيل دعوت كرد, اين اجتماع شكوهمند با حضور جمعيت انبوه برگزار شد و آيه الله كاشانى براى تظاهركنندگان نطقى ايراد كرد كه در بخشى از آن گفت:
((حكومت اسلام از قديم الايام برفلسطين حقى ثابت است و مسلمين تمام دنيا بخصوص ملت مسلمان ايران چنين اجازه اى را نمى دهند كه (صهيونيست ها) به اين حق ثابت, دست تعدى دراز نموده و با چنگالهاى آلوده به فساد و ظالمانه برادران مسلمان ما را درهم ريخته و خون آنان را بى رحمانه بريزند)).(15)
آيه الله كاشانى به منظور فراهم ساختن مقدمات وحدت ملل اسلامى در سال 1331هـ.ش به حج مشرف گرديد و با روحانيان و علماى كشورهاى اسلامى مذاكره نموده و از سوريه و لبنان بازديد به عمل آورد و طرح وحدت اسلامى را مطرح ساخت.
مرحوم آيه الله سيدمحسن حكيم ـ زعيم عاليقدر جهان تشيع در حساس ترين مراحل تاريخ سياسى فلسطين, هيئتى را به كنفرانس اسلامى منعقد در لبنان (در دى ماه 1346هـ.ش) اعزام داشت كه در پيامى كه به آن فرستاد خاطر نشان ساخت:
((زمامداران جهان اسلام بايد بدانند كه آزادى بيت المقدس و سرزمين هاى اشغال شده اسلامى و پاك ساختن آنها از وجود عناصر آلوده و دشمنان ديرينه فقط يك راه دارد و آن اين كه روش واحد و قاطعى را در بيرون راندن نيروهاى اشغالگر و غاصب و متجاوز (اسرأيلى) پيش بگيرند.(16)
پس از ماجراى اسف انگيز و ناگوار آتش سوزى عمدى توسط صهيونيست ها در مسجدالاقصى, مرحوم آيه الله حكيم در نهم جمادى الاخر سال 1389هـ.ق اطلاعيه اى صادر نمود كه در سراسر جهان اسلام انتشار يافت. در اين بيانيه آمده بود:
((جهان اسلام از شنيدن خبر اقدام تبهكارانه اى كه اسرأيل به آن دست زد و از مدت ها پيش نقشه آن را مطرح كرده بود به شدت بر خود لرزيد, اين خبر جا نگذار, آتش سوزى عمدى در مسجدالاقصى, نخستين قبله مسلمانان و سومين حرم شريف و مركز پيامبران و رسولان است)).(17)
آزادى فلسطين از آرمانهاى شهيد سيدمجتبى نواب صفوى بود و براى حاكميت مسلمانان در آن سرزمين. نامبرده از هيچ كوششى فرو گذار نكرد و خود را براى يك مهاجرت آماده نمود ودر يازدهم شهريور سال 1332هـ.ش در كنگره اسلامى شهر قدس شركت نمود تا با نطق هاى آتشين و حماسى خود از مبارزات مردم فلسطين حمايت كند و سياست صهيونيستى را محكوم نمايد.(18)
هنگامى كه اولين مسابقه فوتبال بين ايران واسرأيل در ورزشگاه امجديه (شيرودى كنونى) در سال 1347هـ.ش برگزار شد, مردم مسلمان ايران از همان لحظات اول تماشاى معمولى مسابقات فوتبال را به يك تظاهرات سياسى عميق ضد اسرأيلى تبديل نمودند و بدين گونه برقرارى رابطه رژيم پهلوى را با غاصبين صهيونيستى محكوم كردند.
عمال اسرأيل به همراه دستگاه جهنمى ساواك اختناق شديدى را بر ايران حاكم نمودند و سازمان امنيت, اهل منبر را دعوت مى كرد و از آنان التزام مى گرفت كه سه موضوع را رعايت كنند: عليه شخص اول مملكت سخن نگويند, عليه اسرأيل تبليغات نكنند, به مردم نگويند كه اسلام در خطر است.
وقتى اين خبر به گوش امام رسيد كه گروهى از سخنرانان مذهبى را دستگير كرده اند كه چرا خلاف اين دستورالعمل عمل كرده اند, حضرت امام خمينى (قدس سره) خروشيد و فرياد برآورد:
((.. امروز به من اطلاع دادند كه بعضى از اهل منبر را برده اند در سازمان امنيت و گفته اند شما به سه موضوع كار نداشته باشيد, پس از آن هر چه خواستيد بگوئيد, يكى اين كه با شاه كار نداشته باشيد و از او حرف نزنيد, يكى هم اين كه با اسرأيل كار نداشته باشيد و يكى هم اين كه نگوئيئ دين در خطر است… خوب اگر اين سه تا امر را كنار بگذاريم ديگر چه بگوئيم؟ ما هرچه گرفتارى داريم از اين سه تا هست.))(19)
در جمادى الاول سال 1384هـ.ق امام خمينى در مسجد اعظم قم ـ در حالى كه بيرون از مسجد دژخيمان هم پيمان اسرأيل همه چيز و همه جا به شدت تحت كنترل سرنيزه هاى خود داشتند ـ برفراز منبر فرياد برآورد:
((من به دول اسلامى مى گويم آقايان… فلسطين مغصوب است. اسرأيل را بيرون كنيد از فلسطين)).(20)
پيروان راستين امام خمينى در همان نخستين روزهاى مبارزه بر عليه رژيم شاه, دومين شعارشان نجات فلسطين بود و با همه مشكلات اعانه جمع مى كردند براى فلسطين مى فرستادند.
به موازات حملات وحشيانه رژيم صهيونيستى به كشورهاى عربى استاد شهيد مرتضى مطهرى به همراه مرحوم علامه طباطبايى و آيه الله حاچ ابوالفضل موسوى زنجانى با انتشار يك بيانيه از مردم تهران دعوت كردند تا براى يارى برادران مسلمان كمك هاى لازم را جمع آورى نمايند.
آيه الله طالقانى نيز در مسجد هدايت اقدام به اين عمل كرده بود. استاد شهيد مطهرى در فرازى از بياناتش در حسينه ارشاد خطاب به مردم تهران گفت:
((.. هرچند اگر تمام پول مسلمين را جمع كنند به اندازه ثروت دو نفر سرمايه دار صهيونيست دزد كه پول هاى دنيا را مى دزدند نخواهد شد, لكن شما مسلمانى و وحدت خود را نشان مى دهيد.))(21)
شهيد آيه الله دكتر مفتح در جريان جنگ هاى داخلى لبنان و سركوبى شيعيان اين ديار و فلسطينى هاى مقيم كشور مزبور توسط قواى غاصب صهيونيستى طبق يك برنامه منظم و اصولى و با همكارى ديگر ياران خود مبالغى را جمع آورى كرد و شخصا عازم لبنان گرديد و در دفتر امام موسى صدر اقامت گزيد تا در توزيع اين كمك ها در بين مردم لبنان و آوارگان فلسطينى نظارت داشته باشد.(22)
در اين زمان معدود نويسندگانى هم بودند كه از مظلوميت مسلمانان و تعلق قدس شريف به مسلمين و محكوميت تجاوز سخن گفته, استاد سيد محمد محيط طباطبايى, محقق, مورخ و اديب ايرانى اهل زواره در سلسله مقالاتى كه مجله تهران مصور به چاپ آن مبادرت نمود حقيقت تاريخ قدس را نوشت. اين مطالب ادعاى پوچ و موهوم اشغالگران را مردود و باطل مى ساخت.(23)

فروغى فروزان
با طلوع خورشيد پرفروغ انقلاب اسلامى و هزيمت شب پرستان كور دل بانگ حق گوى و غريو تكبير خداباوران در سراسر گيتى پيچيد و ملت هاى مسلمان و محرومان صالح را اميدوار ساخت يكى از مجاهدين فلسطينى گفته بود:
((با شنيدن خبر پيروزى انقلاب اسلامى از راديو, منطقه فلسطين رنگ شادى به خود گرفت و آسمان پر از گلوله هاى سلاح هاى فلسطينى گشت و مردم اردوگاهها و روستاها همگى از خانه ها بيرون ريختند و با خوشحالى شعار همبستگى با انقلاب و حضرت امام را مى دادند)).(24)
يكى از رهبران فلسطينى گفته بود: ((ايران پدر ماست ما يتيم هستيم)).
با پيروزى انقلاب اسلامى در ايران كميته حمايت از انقلاب اسلامى فلسطين در تهران تشكيل شد و سفارت فلسطين در تهران افتتاح گرديد.(25)
امام خمينى (قدس سره) كه بارها و طى مبارزات خود با رژيم پهلوى, خطر اسرأيل غاصب را به مسلمين گوشزد كرده بود, به منظور افشاگرى بيشتر عليه جنايات اشغالگران قدس و بيدار نمودن مسلمانان جهان و نيز احياى آرمان مقدس فلسطين كه رهايى قدس عزيز در راس آن است, روز جمعه آخر ماه مبارك رمضان را به عنوان ((روز جهانى قدس)) اعلام كردند, تا مردم مسلمان در ايران و جهان طى راهپيمايى ها و تظاهرات باشكوه اين حقيقت را زنده نگه دارند.
متن فرمان تاريخى حضرت امام خمينى در خصوص اين روز مبارك چنين است :
((من در طى ساليان دراز, خطر اسرأيل غاصب را گوشزد نمودم كه اكنون اين روزها به حملات وحشيانه خود به برادران و خواهران فلسطين شدت بخشيده است و بويژه در جنوب لبنان به قصد نابودى مبارزان فلسطينى پياپى خانه و كاشانه ايشان را بمباران مى كند. من از عموم مسلمانان جهان و دولت هاى اسلامى مى خواهم كه براى كوتاه كردن دست اين غاصب و پشتيبانان آنها بهم بپيوندند و جميع مسلمانان جهان را دعوت مى كنيم آخرين جمعه ماه مبارك رمضان را كه از ايام قدر است و مى تواند تعيين كننده سرنوشت مردم فلسطين نيز باشد به عنوان ((روز قدس)) انتخاب و طى مراسمى همبستگى بين المللى مسلمانان را در حمايت از حقوق قانونى مردم مسلمان فلسطين اعلام نمايند, از خداوند پيروزى مسلمانان را بر اهل كفر خواستارم. والسلام عليكم و رحمه الله و بركاته ـ روح الله الموسوى الخمينى))(26)
آن رهبر فرزانه طى سخنانى در ششم مرداد 1366هـ.ش خاطر نشان فرمودند:
((ملت هاى مسلمان بايد به فكر نجات فلسطين باشند و مراتب انزجار و تنفر خويش را از سازشكارى و مصالحه رهبران ننگين و خودفروخته اى كه به نام فلسطين آرمان مردم سرزمين هاى غصب شده و مسلمانان اين خطه را به تباهى كشيده اند به دنيا اعلام و نگذارند اين خأنان بر سر ميز مذاكره ها و رفت و آمدها حيثيت و اعتبار و شرافت ملت قهرمان فلسطين را خدشه دار كنند.))(27)
امام خمينى در خصوص حماسه پرشكوه قيام مسلمانان فلسطين عقيده دارند كه اين خروش شكوهمند آواى الله اكبر است و از انقلاب اسلامى ايران تاثير پذيرفته است:
((كوكب دريه فلسطين از شجره مباركه لاشرقيه و لاغربيه ما برافروخت و امروز به همان گونه كه فعاليت هاى وسيعى در سراسر جهان براى به سازش كشيدن ما با كفر و شرك در جريان است براى خاموش كردن شعله هاى خشم ملت مسلمان فلسطين نيز همان شكل ادامه دارد و اين تنها يك نمونه پيشرفت انقلاب است.))(28)
مردم فلسطين خود را فرزندان امام خمينى مى دانند و نام بچه هاى خويش را ((خمينى)) مى گذارند. بر پلاكاردها, در محلات گوناگون بر سر در خانه هايشان نوشته بودند: ((اين خانه امام خمينى است)).
تصوير مبارك حضرت امام زينت بخش اتاق جوانان مى باشد, نفوذ معنوى انقلاب اسلامى در قلب مسلمانان فلسطين ريشه دوانيده است.
جانشين برحق امام خمينى و تداوم بخش راه آن روح قدسى, يعنى حضرت آيه الله العظمى سيدعلى خامنه اى نيز مهمترين مسئله جهان اسلام را ضايعه اشغال فلسطين به دست صهيونيست ها مطرح نمودند و فرمودند:
((مسئله فلسطين يك راه حل بيشتر ندارد و آن تشكيل دولت فلسطينى در تمام سرزمين فلسطين است)).(29)
آن مقام با قداست در بخشى از پيامى كه در آستانه فرارسيدن امام حج سال 1411هـ.
ق خطاب به حجاچ بيت الله الحرام ارسال نمودند, فرمودند:
((مهمترين مسئله امروز مساله فلسطين است كه در نيم قرن اخير همواره مهمترين مساله جهان اسلام و شايد مهمترين مساله بشريت بوده است, اينجا سخن از محنت و آوارگى و مظلوميت يك ملت است, سخن از غصب يك كشور است, سخن از ايجاد غده اى سرطانى در قلب كشورهاى اسلامى… است, سخن از ظلم مستمرى است كه اكنون دو نسل پى درپى از ملت فلسطين را فراگرفته است)).(30)
علامه محمد حسين فضل الله, روحانى برجسته لبنانى در كنگره بين المللى فلسطين كه در تهران برپاشد اين واقعيت انكارناپذير را مطرح كرد كه:
((جمهورى اسلامى ايران تنها دولت جهان اسلام است كه بطور رسمى مخالف وجود اسرأيل در هر شكل و هر صورت است زيرا بر مبناى رهنمودهاى امام خمينى اسرأيل را غده سرطانى مى داند كه بايد از جسم امت اسلامى زدوده شود و لذا استراتژى اسلامى جمهورى اسلامى مبتنى بر تلاش همه جانبه براى حمايت از فلسطين در زمينه هاى سياسى, نظامى, امنيتى و اقتصادى است و اين موضعى است كه بايد تمام نيروهاى آزادى بخش مسلمان و عرب, جنبشى ها, احزاب و شخصيت هاى سياسى تحت لواى رهبرى, رهبر بزرگ دنياى اسلام, حضرت آيه الله خامنه اى كه در خط امام خمينى حركت مى كند با آن همراه شوند)).(31)

خروش شكوهمند
انتفاضه حركت خودجوش, فراگير و پايدار مسلمانان فلسطين است كه در سال 1366هـ. ش (1408هـ.ق) متولد شد و قبل از آن كه يك حركت نظامى و سياسى باشد. تلاش دينى و فرهنگى است. گرايش رژيم هاى عربى به سوى سازش و صفوف آنان جهت نيل به اهداف خود, سرخوردگى مردم از سازمان هاى فلسطينى كه گرايش هاى گوناگون, تفرقه هاى فراوان و موضع گيرى متضاد داشتند, عدم موفقيت مجامع بين المللى و قطع نامه هاى صادره توسط آنان و نيز فشار غيرقابل تحمل از سوى رژيم صهيونيستى از جمله عواملى است كه اين جوشش مردمى را بنيان نهاد.
انتفاضه در وضع كنونى, تبديل به هويت اسلامى فلسطينى ها شده و از عشق مردمى حكايت مى كند كه عظمت حضور خود را در مقاومت و شهادت مى جويند. پايگاه شكل گيرى فعاليت هاى انتفاضه مسجد است, مردم در مسجد حضور مى يابند و در عمليات جهادى و اعتراضى شركت مى كنند. حركت و گرايش اسلامى مزبور كه الهام گرفته از انقلاب اسلامى ايران است. زمينه فعاليت زنان را نيز كاملا به وجود آورده است, آنان در پذيرش و همراهى با اين نهضت به حجاب كامل اسلامى ملتزم گرديدند.
جذبه اين قيام خودجوش و خروش مقدس مردمى به حدى است كه حتى برخى گروهها و احزاب غير مذهبى به آن روى آورده اند, در دست هاى مبارزين سنگ, كوكتل مولوتوف و فلاخن ولى در قلب هايشان شور ايمان و بر زبانشان نواى فرحزاى الله اكبر جارى است. حضرت آيه الله خامنه اى مى فرمايند:
((امروز بحمدالله عنصر ايمان و جهاد اسلامى در مبارزات ملت فلسطين در داخل وطن مغصوب زنده شده و به همين جهت معادله قدرت در فلسطين به سود فلسطينيان نسبت به گذشته تغيير كرده است.
محافل سياسى اعتراف دارند كه اين جوشش از مسجد شروع شده و هر خانه را به يك مسجد تبديل كرده است. يكى از نشريات صهيونيستى در نوزدهم بهمن سال 1369 اين قيام را الهامى از انقلاب اسلامى ايران ذكر كرده است)).(32)
در ميان جنبش هاى سازمان يافته فلسطين, قوىترين تشكيلات نهضت اسلامى ((حماس)) است كه فعاليت اصلى آن نظامى است, ولى تلاش هاى آموزشى گسترده اى هم دارد. شيخ احمد ياسين بنيان گذار اين حركت مى باشد, سازماندهى پيچيده و تدابير امنيتى حاكم بر هسته هاى مقاومت اين جنبش مقامات امنيتى رژيم اشغالگر قدس را از هر گونه مقابله بااين سازمان باز داشته و تحسين دوست و دشمن را برانگيخته است. حساس ترين بخش حماس گروه چريكى عزالدين قسام مى باشد.
در سال 1358هـ.ش پس از پيروزى انقلاب اسلامى سازمان جهاد اسلامى در فلسطين حضور خود را اعلام نمود. رهبر معنوى اين قيام شيخ عبدالله درويش بود, ولى رهبرى سياسى آن را دكتر فتحى شقاقى به عهده داشت كه در سال 1374هـ.ش به شهادت رسيد. اين سازمان در ايجاد انتفاضه نقش عمده اى ايفا كرده و باصدور بيانيه ها و چاپ نشريات متعدد, مردم فلسطين را به شركت در انتفاضه و انجام اعتصاب دعوت نمود.
استكبار جهانى براى درهم شكستن قيام مردم فلسطين و كم كردن نفوذ معنوى انقلاب اسلامى در اين تشكيلات, با همكارى ارتجاع عرب به تحركاتى دست زد كه از جمله آنها كنفرانس بين المللى صلح خاورميانه است كه در آبان ماه سال 1370در مركز اسپانيا ـ مادريدـ برگزار شد. اين كنفرانس كه ضربه اى روانى براى مبارزين فلسطينى بود, از سوى جمهورى اسلامى به كنفرانس خيانت موسوم گشت, زيرا در آن سران كشورها به صورت رودررو پس از امتناعى چهل ساله مذاكره مى كردند. هيات اردنى ـ فلسطينى در مذاكرات خود با طرف اسرأيلى پيش شرط مشخص يا درخواستى روشن مطرح نكرد.(33)
جمهورى اسلامى در مقابل اين حركت سازشكارانه, كنفرانس بين المللى حمايت از انقلاب اسلامى مردم فلسطين در تهران رابرگزار كرد كه به نشست مادريد ضربه سختى وارد نمود.
گسترش قيام اسلامى در سرزمين هاى اشغالى و افزايش حملات بر ضد صهيونيست ها, خطر رشد اسلام گرايى و تلاش مبارزان فلسطينى در جهت ايجاد موانع براى گفتگوهاى صلح و سازش, رژيم اشغالگر قدس را واداشت تا به جنايت ديگرى دست بزند. اين حركت تبعيد 413 فلسطينى به اردوگاه قدس واقع در منطقه اى حايل ميان مواضع صهيونيست ها و نيروهاى ارتش لبنان (جنوب شرقى لبنان) در دامنه كوه پربرف جبل الشيخ (حرمون) مى باشد.
از اين عده 51 نفر عضو جهاد اسلامى و بقيه عضو حماس بودند و عده اى مستقل در ميانشان ديده مى شد. در بين رانده شدگان 30 استاد دانشگاه با درجه دكترا, 43مهندس, 153 عالم مذهبى, 13 وكيل و حقوقدان, عده اى داروساز, پزشك, معلم و… ديده مى شدند.(34)

خطر و خيانت
يكى از توطئه هاى خطرناكى كه در شهريور ماه سال 1372صورت گرفت, طرح مشكوك و اسفبار غزه و اريحا مى باشد. اين طرح را عرفات (رئيس سازمان آزادى بخش فلسطين) به امضإ رسانيد. در اين طرح ننگين هيچ نامى از دولت فلسطين نيامده است. هدف اين توطئه انحراف انتفاضه اسلامى و ايجاد درگيرى بين افراد فلسطينى در داخل و خارج سرزمين فلسطينى است. در اين طرح شوم, سرنوشت بيش از سه ميليون آواره فلسطينى در كشورهاى عربى و مجاور مجهول مانده و هراس بقاياى اين آوارگان در محل اقامت فعليشان افزايش يافته است.
در اين ميان بخش اعظم گروههاى اسلامى وملى فلسطين, به طور قاطع با سازش عرفات مخالفت كرده و حتى در داخل ساف (سازمان آزادى بخش فلسطين) شكاف هاى عميق ايجاد شده است. مهمترين عاملى كه مى تواند در سقوط اين طرح شوم و ذلت بار موثر باشد و نظر اكثر جناح هاى فلسطينى را به سوى خود جلب نمايد. انتفاضه اسلامى در داخل اين سرزمين است كه از زمان اجراى اين خيانت عمليات آن به نحو بارزى شدت يافته و قيام عمومى مردم در نواحى اشغالى بعد وسيع ترى به خود گرفته است.
از آن سوى رژيم صهيونيستى به بهانه اجراى توافق غزه و آريحا خواستار برچيده شدن موسسات فلسطينى در بيت المقدس مى باشد. غاصبان صهيونيستى تاكيد مى كنند كه طبق توافق بين ساف و اسرأيل موسسات مزبور بايد در اريحا به عنوان كانون حكومت خودگردان فلسطين تمركز يابند و در واقع, اين طرح به صهيونيست كردن بيت المقدس شتاب افزونترى بخشيده است.(35)
از زمانى كه عرفات حاكم بى اختيار و خودگردان, اما سرگردان غزه و اريحا شده, جوانان فلسطينى به طور علنى مخالفت خود را با اين جنايت اعلام كرده اند. در روز جمعه بيست و هفتم آبان سال 1373هـ.ش (1415هـ.ق) مبارزين مسلمان با پرتاب سنگ به سوى نيروهاى انتظامى ساف و با آتش كشيدن تعدادى خودرو خطاب به ياسر عرفات فرياد زدند:
خأنان به امت فلسطين را از اراضى اشغالى بيرون مى كنيم.
در پى آن درگيرى شديد و خونينى در نوار غزه بين پليس ساف و مسلمانان مبارز فلسطينى به وقوع پيوست كه طى آن 14 تن از شهروندان فلسطينى كشته و بيش از 200 نفر مجروح شدند. اين حوادث خونين, وجدان امت فلسطين را تكان داد و خشم شهروندان غزه را نسبت به پليس ساف برانگيخت.(36)
يادآور مى شود كه غزه و اريحا كه در طرح خودگردان قرار گرفته اند, كيلومترها از هم فاصله دارند غزه در جنوب غربى فلسطين واقع است كه 368كيلومتر مربع مساحت دارد و شهرهاى غزه, خان يونس و رفح در نوار مزبور واقع اند كه جمعيتى متجاوز از 800000 نفر را در خود جاى داده و بدين لحاظ متراكم ترين نقطه جهان محسوب مى شود.
اريحا از توابع شهرستان بيت المقدس به شمار مى رود ودر 37كيلومترى شمال شرقى قدس واقع است و با سى هزار نفر سكنه 25 كيلومتر مربع مساحت دارد.(37)
حضرت آيه الله العظمى خامنه اى در تاريخ 27شهريور 1372 طى بياناتى امضاى سند ننگين سازش با رژيم غاصب صهيونيستى را شديدا محكوم كرده و در فرازى از سخنان گهربار خويش فرمودند:
((در قضيه فلسطين نماينده فلسطين آن امضإ كننده حقير, بدنام روسياه و على الظاهر فلسطينى (على الباطنش را خدا مى داند) نبوده كه برود و يك چيزى را بفروشد, مگر فلسطين عرفات است, عرفات چكاره است كه برود فلسطين را با غاصبين آن معامله كند)).(38)
اخيرا ياسر عرفات توافق نامه مريلند را با رژيم صهيونيستى به امضإ رسانيده است. در اين پيمان ننگين هيچ گونه چشم انداز روشنى از منافع فلسطينى ها به چشم نمى خورد و تنها تامين كننده مقاصد رژيم غاصب اسرأيل است, عرفات پس از امضاى اين توافق سركوب فلسطينى هاى مخالف سازش را تشديد كرده و اقدام به دستگيرى صدها تن نموده است. در واقع, وى با دستگيرى مجاهدان و تامين امنيت شهرك هاى صهيونيست نشين در مناطق خودگردان نقش ژاندارم را براى رژيم صهيونيستى بازى مى كند.
قرارداد ننگين مريلند براى اولين بار به طور رسمى و علنى پاى سازمان جاسوسى سيا را در عمليات سركوب انقلابيون مسلمان فلسطينى باز مى كند. مزدوران عرفات از اين پس ناگزيرند به عنوان اجراى طرح مشترك امريكا ـ اسرأيل براى سركوب مبارزان ضد اشغالگرى عمل كنند و در نهايت اين جنايت را به اربابان خود گزارش كنند.
رژيم قاهره در تشويق عرفات به پيمودن اين راه پر ذلت, نقش درجه اول را بازى كرده و خود از اين قرار داد ننگين و ذلت بار عليرغم تمام پيامدهاى منفى و خطرناكش حمايت مى كند.(39)

پى نوشت ها:
1. بنگريد به فصل دهم كتاب ارتباط خطرناك, اندروولسى كاليورون, ترجمه محسن شرفى.
2. مسئله فلسطين, حسين الهى, ص 80.
3. ريشه هاى ما هنوز زنده اند, ج دوم, ص 51ـ 52.
4. جنايات جهانى, شمس الدين رحمانى, ص 22.
5. جنگ رمضان حسن البدوى و…, ترجمه مصطفى رهنما, ص 23و 24.
6. فلسطين و حقوق بين الملل, ص 160.
7. كنفرانس مذهبى لبنان و ملت فلسطين, آيه الله كاشف الغطإ, ترجمه مصطفى زمانى, ص 45.
8. ولايت فقيه, ص 6.
9. صحيفه نور, ج دوم, ص 22.
10. مجله مجلس و پژوهش, شماره مسلسل 12, سال دوم آبان وآذر 1373, ص 7.
11. آسمان گريست, تونى كلينتون, ترجمه كاظم چايچيان,ص 44.
12. مصاحبه هاى امام خمينى (قدس سره) ص135.
13. نگاهى اجمالى به اوضاع جغرافيايى عربستان, از نگارنده, مكتب اسلام, سال 34, شماره 6.
14. مكتب جبهه, شماره 35, ص 12.
15.روزنامه اطلاعات, دوشنبه سوم خرداد 1327هـ.ش.
16. مسئله فلسطين, سيدهادى خسروشاهى,ص 72.
17. اسرأيل پايگاه امپرياليسم, سيدهادى خسروشاهى,ص 66.
18. نواب صفوى, سفير سحر, سيدعلى رضا سيدكبارى, ص 136ـ 137.
19. در جستجوى راه از كلام امام دفتر نوزدهم (فلسطين و صهيونيزم) ص 34.
20. سيماى قدس مصلاى پيامبران, از نگارنده,ص 222.
21. مجله اعتصام, شماره 49, ارديبهشت 1365, و نيز بنگريد به حماسه حسينى ج 2,ص 160ـ162.
22. شهيد مفتح تكبير وحدت, از نگارنده,ص 82.
23. نك: مجله تهران مصور, سال 25, شماره 1247.
24. انقلاب اسلامى در چشم انداز ديگران, ص 78.
25. سيماى قدس مصلاى پيامبران, ص 227.
26. صحيفه نور, ج هشتم, ص 229.
27. پاسدار اسلام, شماره مسلسل 124.
28. سيماى قدس مصلاى پيامبران, به نقل از پيام استقامت, ص 15.
29. نشريه هگمتانه, شماره 11, آبان ماه سال 1370.
30. روزنامه اطلاعات, شماره 19354.
31.منشور تداوم انقلاب,ص 25.
32. مساله فلسطين و خيزش نسل جديد, ص 26.
33. فصلنامه قرإات سياسيه, شماره سوم, سال 1992ميلادى.
34. انتفاضه حماسه مقاومت فلسطين, ص 56 ـ57.
35. روزنامه كيهان, شماره 15117.
36. روزنامه جمهورى اسلامى, شماره 4488.
37. روزنامه اطلاعات, شماره 20008.
38. روزنامه جمهورى اسلامى, شماره 4139.
39. روزنامه جمهورى اسلامى, شماره 5629.

 

انسان و دين

آيه الله جوادى آملى

تذكر:
مجموعه مباحثى كه از اين پس از حضرت آيه الله جوادى آملى تحت عنوان ((انسان و دين)) منتشر مى شود, مسألى است كه حضرت استاد پيرامون موضوعاتى همچون, تعريف دين, منشا دين, زبان دين و انتظار بشر از دين و… كه در حوزه علميه قم در جمع فضلإ و دانشجويان ايراد كرده اند. اين مباحث ضمن برخوردارى از استقلال, پاسخگوى بسيارى از سئوالات و شبهات روز در رابطه با دين است. اين مجموعه پس از تنظيم و طرح آن در محضر استاد و دريافت نظر تكميلى ايشان نگارش يافته و اكنون جهت استفاده همگان به صورت سلسله مقالات در مجله پاسدار اسلام منتشر مى شود. اميد است كه اين مجموعه با نظر نهايى حضرت استاد به صورت كتاب مدون انتشار يابد.

بسم الله الرحمن الرحيم
انسان و دين
يكى از مباحث مهم فلسفه دين, موضوع انسان و دين و چگونگى رابطه آنها است. رابطه انسان و دين زمانى درست ترسيم مى شود كه حقيقت دين و حقيقت انسان به خوبى شناخته شود, وقتى حقيقت دين و انسان, درست تبيين گرديد, پيوند انسان و دين نيز به خوبى روشن مى شود.
سر اينكه در آغاز بحث بايد حقيقت دين وانسان تبيين شود آن است كه اولا شناخت هر مركبى متفرع بر شناخت اجزإ آن مركب است و ثانيا با شناخت طرفين ارتباط روشن مى شود كه دين چگونه انواع روابط انسان, يعنى رابطه انسان با خدا, رابطه انسان با انسان هاى ديگر, رابطه انسان با طبيعت و جهان آفرينش و رابطه انسان با خود را تنظيم كند. از اين رو در آغاز اين مباحث لازم است به تعريف دين پرداخته و حقيقت دين تبيين گردد.

تعريف دين
آنچه كه امروز به نام دين شناخته مى شود از تنوع فراوانى برخوردار است, توحيد و يكتاپرستى, اعتقاد به قدرتهاى جادويى, اعتقاد به تقدس برخى حيوانات و اشيإ و اشكال گوناگون بت پرستى و حتى مكاتبى چون ماركسيسم و اومانيسم را دين مى نامند و در شاخه هاى مختلف علوم, نظير فلسفه دين, جامعه شناسى دين و روان شناسى دين مورد بررسى و كاوش قرار مى گيرند. اين تنوع و گستردگى موجب شد تا عده اى مدعى شوند امكان تعريف واحدى از دين ممكن نيست و ارأه تعريفى كه جامع افراد و مانع اغيار باشد امكان پذير نباشد به لحاظ اينكه زمينه تعريف دين را فراهم كنيم تذكر نكاتى چند لازم و ضرورى است.
1ـ مراد ما از دين, دين وحيانى و الهى است نه هر چه كه نام دين بر او نهاده مى شود. توضيح مطلب آن كه در يك تقسيم بندى كلى دين را به دو دسته الهى و وحيانى و بشرى تقسيم مى كنند. اديانى كه ساخته انسان است و ريشه در نيازهاى آدمى دارد و انسان به دليل برخى نيازهاى روانى يا اجتماعى به پيروى از باورها و عقايد و رفتارهايى, كشانده شده است. دينى كه بر پايه بت پرستى يا اعتقاد به نيروهاى جادويى و مانند آن تشكيل شده است دينى بشرى است. اما اديان الهى و وحيانى, اديانى هستند كه ريشه در غيب دارند پايه و اساس آنها بر وحى و پيام الهى استوار است, و انسان نه سازنده دين بلكه دريافت كننده پيام الهى است كه بايد به آن اعتقاد پيدا كرده و به محتواى وحى ملتزم شده و سلوك فردى و اجتماعى خود را بر آن اساس تنظيم كند. مراد ما در اين نوشتار, دين الهى و وحيانى است نه دين بشرى. 2ـ در تعريف دين بايد از خلط بين دين و تدين, دين و ايمان اجتناب كرده چنانكه در نوشته ها گاهى دين را به باور و اعتقاد تعريف كرده اند كه نمونه اى از آنها از باب مثال نقل مى شود. بعضى در تعريف دين گفته اند: دين اعتقاد به هستيهاى روحانى است (1) و يا گفته اند: دين نظام يك پارچه اى از باورداشتها و عملكردهاى مرتبط به چيزهاى مقدس (2) است كه از طريق آنها گروهى از آدمها با مسأل غايى زندگى بشرى كلنجار مى روند(3) و يا برخى گفته اند: دين اعتقاد به خدايى سرمدى است. يعنى, اعتقاد به اين كه حكومت و اراده اى الهى بر جهان حكم مى راند, خدايى كه با بشر داراى مناسبات اخلاقى است (4) و بعضى مى گويند: جوهر دين عبارت است از احساس وابستگى مطلق (5). در اين گونه از تعاريف بين ايمان و دين, تدين و دين دارى با دين خلط شده است در حالى كه ايمان و تدين با دين متفاوت است. زيرا تدين و ايمان وصف انسان است در حالى كه دين حقيقتى است كه خداوند آن را به صورت پيام در اختيار انسان قرار مى دهد.

3ـ عدم امكان تعريف ماهوى از دين
تعريف ماهوى از دين ميسر نيست زيرا تعريف ماهوى از چيزى به بيان ماهيات و ذاتيات آن چيز است. حقايقى كه به جنس و فصل يا جنس و رسم, به حد تام يا حد ناقص تعريف مى شوند تعريفشان تعريف ماهوى است اما دين به دليل اين كه ماهيت ندارد و چيزى كه ماهيت ندارد جنس و فصل ندارد پس تعريف دين به حد تام يا ناقص امكان پذير نيست. اما به لحاظ اينكه دين مفهوم است مى توان تعريف مفهومى از آن ارأه داد. و به عبارت ديگر براى دين نمى توان تعريف منطقى كه مركب از جنس و فصل باشد ارأه داد, اما ارأه تعريف مفهومى از آن ممكن است و لذا در تعريف دين مى گوييم: مجموعه عقايد و قوانين و مقرراتى كه هم به اصول فكرى بشر نظر دارد و هم در باره اصول گرايشى وى سخن مى گويد و هم اخلاق و شئون زندگى او را تحت پوشش قرار مى دهد و به ديگر سخن, دين مجموعه عقايد و اخلاق و قوانين و مقرراتى است كه براى اداره جامعه انسانى و پرورش انسان ها در اختيار انسان قرار دارد.
با توجه به تعريف فوق روشن مى شود دينى كه مبتنى بر وحى است از بخشهاى گوناگون تشكيل مى شود يك بخش آن عقايد است يعنى حقايق و واقعياتى كه باور و اعتقاد به آنها از مسلمانان خواسته شده است مانند خدا, وجود قيامت و معاد, نبوت و بهشت و دوزخ و امثال آن ها.
بخش ديگر آن اخلاقيات است يعنى تعاليمى كه فضأل و رذايل اخلاقى را به انسان شناسانده و راه تهذيب نفس از رذايل و تخلق به فضأل را به وى ارأه داده است.
بخش ديگر آن شريعت و مناسك و احكام و مقررات است كه چگونگى تنظيم روابط اجتماعى حقوقى و مدنى و سلوك اجتماعى و كيفيت روابط اقتصادى و سياسى و نظامى در اين بخش قرار مى گيرد.

اقسام دين
دين در يك تقسيم ابتدايى به دو قسم حق و باطل منقسم مى شود. زيرا مجموعه عقايد و مقررات اخلاقى يا حق است و يا باطل و يا ممزوج از حق و باطل است. ناگفته نماند اگر مجموعه عقايد و اخلاق و مقررات حق باشد آن را دين حق مى گويند و در غير اين صورت آن را دين باطل گويند. چه اينكه دينى كه مجموعه حق و باطل باشد, دينى باطل است قرآن كريم ره آورد انبيإ را دين حق مى داند چرا كه عقايد و اخلاق و مقررات آن مطابق با حق است زيرا آن چه كه مطابق نظام هستى و محصول خداى سبحان است, حق است. قرآن مى فرمايد: ((الحق من ربك))(6) حق از پروردگار سرچشمه مى گيرد و در جاى ديگر فرمود: ((ولايدينون دين الحق)).(7)
به دينى كه دين حق است متدين نمى شوند. دين الهى كه ره آورد همه انبياست, اسلام است چنان كه فرمود: ((ان الدين عندالله الاسلام))(8) و اسلام دين حقى است كه غير آن دين از كسى مقبول نيست ((و من يبتغ غيرالاسلام دينا فلن يقبل منه))(9) هر كس آئينى غير از اسلام را انتخاب كند از او پذيرفته نخواهد شد.
اما دين باطل ره آورد طاغوت و طاغوتيان است, قرآن وقتى از فرعون سخن مى گويد مى فرمايد: فرعون به قومش گفت: ((انى اخاف ان يبدل دينكم او ان يظهر فى الارض الفساد))(10) من مى ترسم موسى كليم (ع) دين شما را عوض كرده يا در سرزمين شما فساد ايجاد كند و لذا بايد او را بكشيم. يعنى موسى مى خواهد آيينى كه در كشور مصر حكومت مى كند و بر افكار و انديشه مردم سايه افكنده, دگرگون سازد. آنچه كه بر مردم مصر حكومت مى كرد مجموعه عقايد و اخلاق و قواعد و مقررات اجتماعى و نظامى و سياسى بود و محصول انديشه بشر طاغى كه قرآن از آن به دين ياد مى كند. گرچه دين باطل است.

تبيين دين به علل چهارگانه
براى تبيين بهتر دين خوب است كه آن را به علل اربعه آن بيان كرد. چنان كه هرچيزى را اگر بخواهيم به طور كامل تبيين كنيم بايد علل چهارگانه آن را تبيين كرد.
مراد از علل اربعه تبيين شيئى به علت فاعلى و علت غايى و علت صورى و علت مادى است. بنابراين در بيان علل اربعه دين مى توان گفت: مبدء فاعلى دين خداست . يعنى تنظيم كننده اصول اعتقادى و اخلاقى و عملى آن خداوند است و مبدء غايى آن به دو غايت متوسط و نهايى منشعب مى شود كه جامع آن تحقق سعادت دنيا و آخرت است هدف متوسط آن, قيام مردم به قسط و عدل است و هدف نهايى آن نورانى شدن انسان به نور الهى, مبدء صورى دين به صورت كتاب و سنت و مبانى عقلى جلوه مى كند و موضوع و ماده و محل آن هم, حقيقت آن انسانيت است چه به لحاظ فردى و چه به لحاظ اجتماعى.
توضيح آن كه خداوند مجموعه دين را به صورت پيام در اختيار انسان قرار مى دهد كه وى مى تواند از راه وحى و عقل به آن پيام دست يابد و هدف و غايت آن را به صورت هدف متوسط و نهايى تبيين كرده است تا در پرتو تحقق اين هدف سعادت دنيا و آخرت او تامين شود. در بيان هدف متوسط فرمود: ((و لقد ارسلنا رسلنا بالبينات و انزلنا معهم الكتاب والميزان ليقوم الناس بالقسط))(11) خداوند رسولان خود را با دلايل روشن فرستاده و با آن ها كتاب و ميزان نازل كرده تا مردم به قسط و عدالت قيام كنند يعنى توده مردم به قسط و عدل قيام كرده و قيام و قعود و همه فعاليتهاى فردى و اجتماعى آن ها براساس قسط و عدل باشد. نه تنها انديشه و حركات افراد بر اساس قسط و عدل باشد بلكه جامعه نيز بايد بر اساس قسط و عدل بينديشد و حركت كند.
در بيان هدف نهايى فرمود: ((كتاب انزلناه اليك لتخرج الناس من الظلمات النور باذن ربهم الى صراط العزيز الحميد))(12) كتابى كه بر تو نازل كرديم براى آن است كه مردم را از تاريكى ها به سوى روشنايى به اذن پروردگارشان در آورى. به سوى راه خداوند عزيز حميد. اين آيه مى فرمايد: انسان نه تنها بايد در مقام فعل اهل قسط و عدل باشد, بلكه در مقام يافته هاى قلبى و عقلى نيز اهل معرفت و شهود بوده و نورانى شود.
نورانى شدن انسان در مرحله فعل به صورت قسط و عدل تجلى مى كند و در مرحله قلب به صورت شهود كامل و ادراك صحيح محقق مى شود. اگر كسى حق را درست مشاهده كرد و فهميد و اين حق درست مشاهده شده و فهميده را به طور صحيح پذيرفت و صحنه زندگى او جز ظهور و حضور نور الهى نبود, از ديدگاه قرآن آن كس نور جامعه است كه در بين مردم با نور مشى مى كند.
((او من كان ميتا فاحييناه و جعلنا له نورا يمشى به فى الناس كمن مثله فى الظلمات ليس بخارج منها))(13)
آيا كسى كه مرده بوده سپس او را زنده كرديم و نورى(14) برايش قرار داديم كه با آن در ميان مردم راه برود همانند كسى است كه در ظلمتها باشد و از آن خارج نگردد.
بنابراين هدف نهايى دين الهى نورانى شدن انسان است. انسانى كه ((نورالسموات والارض)) را مشاهده كند و به اندازه سعه هستى خود مظهر ((نورالسموات والارض)) مى شود به طورى كه اگر هستى او وسيع بود مظهر اسم اعظم مى شود و اگر محدود بود مظهر ساير اسمإ الهى خواهد شد و انسانى كه نورانى شد سعادت دنيا و آخرت او تامين است.
مبدء صورى دين مجموعه اصول و فروعى است كه از منابع دين استخراج مى شود و اين منابع مجموعه نقل و عقل است يعنى صورت دين را هم با نقل و وحى مى توان شناخت هم با عقل, خصوصا در ارتباط با بخش عقايد نظير وجود خداوند و نبوت و پيامبر و اصل ضرورت معاد و مانند آن. عقل برهانى اساسى ترين و روشن ترين منبع دين است و آن چه كه از مجموعه منابع دين استخراج و استنباط مى شود همه شئون فردى و اجتماعى انسان را تحت پوشش قرار مى دهد.
اما مبدء مادى و محل و موضوع دين غير از انسان چيزى نيست. زيرا انسان موجودى است كه به دليل برخوردارى از قدرت تفكر و شناخت و اختيار و انتخاب اين استعداد را دارد كه ظرف تحقق دين الهى باشد.
بنابر اين در دين حق ضمن اينكه بايد به مبدء الهى آن توجه شود بايد به غايت آن كه تامين سعادت دنيا و آخرت انسان باشد توجه شود و صورت آن نيز به گونه اى تنظيم شده باشد كه توان تامين آن هدف را داشته باشد. نكته اى كه شايان توجه است: اين كه تعريفهايى كه در كتب غربيان آمده برخى از آن ها به بيان مبدء حقيقى توجه نكرده اند و در غالب آن ها از غايت نهايى يعنى ابديت انسان غفلت شده است.(15)

تبيين دين باطل به علل چهارگانه
چنان كه دين حق را به علل اربعه تبيين كرده ايم, دين باطل را نيز مى توان به همان صورت تبيين كرد. اگر چه وجود باطل وجود بالعرض است و ظهور و حضور آن در صحنه هستى بالعرض زوال پذير خواهد بود و اگر ظهور مى كند در پرتو حق, ظهور مى كند, دين باطل نيز بالعرض خواهد بود. و لذا تبيين دين باطل به اعتبار هستى بالعرض اوست علل اربع دين باطل عبارت است از: مبدء فاعلى او كه هوى و هوس انسان است. قرآن فرمود: ((إفرإيت من اتخذ الهه هويه))(16) و مبدء صورى آن عقايد و اخلاق و مقررات وهمى و خيالى است نه حقايق و مقررات عقلى, زيرا هوى و هوس هرگز با عقل و قلب كار ندارد و حتى راه چشم و گوش را كه به سوى حق باز مى شود مى بندد و به عبارت ديگر دين باطل از نظر علمى به محدوده وهم و خيال وابسته است و از جهت گرايش عملى به شهوت و غضب ارتباط دارد. موضوع و محل آن انسانى است كه به تباهى تن داده و هدف غايى او نيز سقوط در جهنم است و به عبارت ديگر: محصول دين باطل سقوط انسان در جهنم است كه براى ابد در آن معذب خواهد بود.((و لقد ذرآنا لجهنم كثيرا من الجن و الانس))(17)
اينكه گفته شد: غايت دين باطل سقوط در جهنم است بايد توجه داشت كه اين غايت بالعرض است و گرنه غايت عملى بالذات نظام آفرينش عبادت است كه در سوره ذاريات به آن اشاره شده است ((و ما خلقت الجن و الانس الا ليعبدون))(18) و غايت علمى و قلبى و عقلى را علم قرار داده و فرمود: ((الله الذى خلق سبع سموات و من الارض مثلهن يتنزل الامر بينهن لتعلموا ان الله على كل شىء قدير و ان الله قد احاط بكل شىء علما))(19) هدف آفرينش نظام كيهانى آن است كه شما به عليم بودن و قدير بودن خداوند عالم شويد و اگر كسى خدا را به علم و قدرت شناخت به حيات هم مى شناسد زيرا آنكه عليم و قدير است حى است و اگر خداوند به حيات شناخته شود به ساير اسمإ حسنا نيز شناخته مى شود.
ناگفته نماند آنچه كه در اين جا به عنوان هدف آفرينش مطرح شده, هدف آفريدگار و خالق نيست بلكه هدف مخلوق و آفريده است. زيرا خداوند كمال مطلق و غنى بالذات است و لذا هدفى براى ذات خود ندارد, اما چون حكيم است به مقتضاى حكمت قطعا آفرينش هدفى دارد كه هدف مخلوق است و هدف مخلوق آن است كه به علم صحيح و ايمان كامل و عمل صالح نايل شده و در نتيجه به سعادت برسد.

دين حق واحد است و دين باطل متعدد
مطلب ديگرى كه در پايان اين مقال توجه به آن لازم است اينكه چون مبدء فاعلى دين باطل هوى و هوس است و هوسها متفرقند, از اين رو اديان باطل متفرق و پراكنده اند و چون پراكنده اند منحصر و محصور نخواهد بود. زيرا هوس انسان محصور نيست. از اين رو خداوند در قرآن در برابر صراط مستقيم كه واحد است از راههاى پراكنده سخن مى گويد و مى فرمايد: (( و لا تتبعوا السبل فتفرق بكم عن سبيله))(20) انسانى كه از راه الهى و دين حق فاصله گرفت گرفتار راههاى باطل و گوناگون خواهد شد.(21) ادامه دارد

1. هميلتون, ملكلم, جامعه شناسى دين, ترجمه محسن ثلاثى ص21.
2. همان, ص 22.
3. همان, ص 31.
4. همان, ص 22.
5. رابرت هيوم, اديان زنده جهان, ترجمه عبدالرحيم گواهى, ص22.
6. سوره آل عمران 60/.
7. سوره توبه / 29.
8. سوره آل عمران / 18.
9. همان / 85.
10. سوره مومن / 29.
11. سوره حديد / 25.
12. سوره ابراهيم / 2.
13. سوره انعام / 122.
14. حقيقت نور آن است كه خود ظاهر بوده و مظهر ديگرى باشد. انسان نورانى, حق براى او ظاهر است و وى آن حق را براى ديگران اظهار مى كند.
15.جهت اطلاع رجوع شود به كتابهاى ذيل :
1ـ اديان زنده جهان, نوشته رابرت هيوم, غلامحسين توكلى ترجمه دكتر عبدالرحيم گواهى 2ـ جامعه شناسى دين, ملكلم هميلتون, ترجمه محسن ثلاثى 3ـ دين پژوهشى, نوشته ميرچا الياده ترجمه بهإالدين خرمشاهى 4ـ دين و چشم اندازهاى نوين.
16. سوره جاثيه / 23.
17. سوره اعراف / 179.
18. سوره ذاريات / 56.
19. سوره طلاق / 12.
20. سوره انعام / 153.
21. ناگفته نماند: بحث پلوراليزم و تكثر دينى از مسألى است كه در ادامه اين سلسله مباحث به آن پرداخته مى شود.

ويژگيهاى عباد الرحمن (5)

حجه الاسلام والمسلمين محمد محمدى اشتهاردى

اعتدال در انفاق و مصرف
قرآن پيرامون پنجمين ويژگى ممتاز بندگان خالص خداوند رحمن چنين مى فرمايد: ((والذين اذا انفقوا لم يسرفوا ولم يقتروا وكان بين ذلك قواما))(1) آنان كسانى هستند كه هرگاه انفاق كنند, نه اسراف كنند و نه سخت گيرى, بلكه در ميان اين دو, اعتدال مى ورزند.))
اين آيه بيانگر يكى از مهمترين مسايل زندگى است كه رعايت آن موجب آسايش و آرامش فرد و جامعه شده و باعث گشودن گره هاى مشكلات و برطرف كردن بسيارى از نابسامانى هاى اجتماعى و اقتصادى مى گردد. و مى توان آن را به عنوان معجزه زندگى خوشبختانه ياد كرد, و آن مسإله اعتدال در انفاق و مصرف است.
اعتدال يعنى ميانه روى و حدفاصل بين افراط و تفريط, كه چنين كارى از نظر اسلام در همه چيز, محبوب و مطلوب است, قرآن مسلمانان را به خاطر پيروى از اسلام, به عنوان ((امت وسط)) يعنى امت معتدل خوانده ومى فرمايد: ((وكذلك جعلناكم امه وسطا))(2) اين گونه شما را امت ميانه قرار داديم.
اميرمومنان على(ع) آنان را كه از راه اعتدال به سوى افراط يا تفريط كشانده مى شوند, جاهل خوانده مى فرمايد: ((لاترى الجاهل الا مفرطا إو مفرطا))(3) هميشه جاهل را نمى نگرى جز اين كه يا زياده روى مى كند, و يا كم مىآورد.
در آيه مورد بحث كه بيانگر پنجمين نشانه بندگان ممتاز خدا است, از يكى از شاخه هاى مهم اعتدالى, كه مربوط به امور اقتصادى و زندگى اجتماعى است, سخن به ميان آورده كه نقش مهمى در اصلاح زندگى و سامان يافتن شوون اجتماعى و خانوادگى دارد, و آن رعايت اعتدال در مصرف است, يعنى انسان مسلمان, در انفاق و مصرف, نه اسراف مى كند و نه سخت گيرى, بلكه راه ميانه بين اين دو را برمى گزيند.

نكوهش اسراف در اسلام
اسراف به معنى هرگونه زياده روى و تجاوز از حد اعتدال در هر چيزى است كه انسان آن را بجا مىآورد, مثلا براى يك وعده غذا و سير شدن, معادل 600 گرم غذا كافى است, اينك اگر كسى براى خود, يك كيلو غذا درست كند, و 800 گرم آن را بخورد, و بقيه بماند و آن را دور بريزد, چنين كسى در يك وعده غذا دوگونه اسراف نموده, نخست اين كه 200 گرم بيشتر خورده, دوم اين كه 200 گرم ديگر را كه بيشتر درست كرده به دور ريخته است, به اين ترتيب در يك وعده غذا 400 گرم غذا بيهوده مصرف شده است. با توجه به اين مثال, و جريان دادن آن در جهات و ابعاد مختلف زندگى, به روشنى مى فهميم كه در جامعه ما چقدر اسراف در چهره هاى گوناگون وجود دارد.
اسراف مصاديق مختلف دارد, يكى از شاخه هاى آن كه در آيه مورد بحث از آن نهى شده اسراف در مصرف است, مانند: اسراف در خوردن و آشاميدن, اسراف در به دور ريختن غذاهاى اضافى, اسراف در صرف هزينه هاى گزاف در امور تجملى و تزيينى و تشريفات بى محتوا و… حتى اگر در عبادت زياده روى شود مثلا در وضو يا غسل, آب بيش از حد عقلى و طبيعى مصرف گردد, اسراف است, بر همين اساس پيامبر(ص) فرمود: ((فى الوضوء اسراف, و فى كل شىء اسراف))(4) در وضو و در هر چيزى مى تواند اسراف راه يابد.
شخصى به نام عباسى به محضر امام رضا(ع) مشرف شد و پيرامون شيوه صحيح مصرف در خانه نسبت به هزينه زندگى همسر و فرزند و ساير شوون سوال كرد, حضرت رضا(ع) در پاسخ فرمود: ((بايد مصرف تو به گونه اى باشد كه بين دو كار ناپسند (اسراف و سخت گيرى) قرار گيرد.))
عباسى پرسيد: منظورتان از اين سخن چيست؟ فرمود: آيا سخن خدا در قرآن را نشنيده اى كه اسراف و سخت گيرى را ناپسند مى شمرد و (در وصف بندگان ممتاز خداوند) مى فرمايد ((والذين اذا إنفقوا…))(5) بندگان خداى رحمان كسانى هستند كه هرگاه انفاق كنند, نه اسراف كنند و نه سخت گيرى, بلكه ميان اين دو (حداعتدال) را مى گيرند)) بنابراين در مورد معاش و هزينه زندگى اعضاى خانواده, در خريد و مصارف, ميانه رو باش.(6)
مطابق روايت ديگر, يك روز امام صادق(ع) در نزد شاگردان, همين آيه (67 فرقان) را تلاوت فرمود, آنگاه مشتى سنگريزه از زمين برداشت و محكم در دست گرفت و فرمود: اين همان بخل و سخت گيرى است (كه در آيه از آن نهى شده است) سپس مشت ديگرى برداشت و چنان دست خود را گشود كه همه آن بر روى زمين ريخت و فرمود: اين همان اسراف است, بار سوم مشت ديگرى برداشت و كمى دست خود را گشود, به گونه اى كه مقدارى فرو ريخت, و مقدارى در دستش باقى ماند و فرمود: ((اين همان اعتدال بين سخت گيرى و اسراف است.))(7)
در قرآن در آيات متعدد از اسراف در مصرف و انفاق نهى شده است به عنوان نمونه نظر شما را به چند آيه جلب مى كنيم:
1 ـ ((كلوا واشربوا و لاتسرفوا))(8) و بخوريد و بياشاميد ولى اسراف نكنيد.
2 ـ ((و آتوا حقه يوم حصاده و لاتسرفوا))(9) هنگام درو, حق زكات (غلات و…) را بپردازيد, ولى (در انفاق) اسراف نكنيد.
3ـ روايت شده فقيرى به محضر پيامبر(ص) آمد و تقاضا كرد كه آن حضرت پيراهنش را به او ببخشد. پيامبر(ص) پيراهنش را از تن خود بيرون آورد و به او داد, و چون پوشش ديگر نداشت, در خانه به طور عريان نشست و حتى براى نماز جماعت بيرون نرفت, كافران در غياب, آن حضرت را سرزنش كردند و به او چنين تهمت زدند كه خواب و لهو, آن حضرت را از نماز بازداشته است. در اين هنگام اين آيه نازل شد: ((ولاتجعل يدك مغلوله الى عنقك و لا تبسطها كلى البسط فتقعد ملوما محسورا))(10) هرگز دستت را برگردنت زنجير نكن (بخل نورز) و بيش از حد (اعتدال نيز) دست خود را مگشاى تا مورد سرزنش قرار گيرى و از كار فرومانى.
براساس همين آيات و دستورهاى الهى, پيامبر(ص) فرمود: ((ما من نفقه احب الى الله من نفقه قصد, و يبغض الاسراف))(11) هيچ انفاقى در پيشگاه خدا محبوب تر از انفاق معتدلانه نيست, خداوند اسراف در انفاق را دشمن دارد.
نيز بر همين اساس پيامبر(ص) و اميرمومنان على(ع) و ساير امامان(ع) بسيار ساده مى زيستند, و از هرگونه تجمل گرايى و تشريفات پرهيز جدى مى نمودند.
اميرمومنان على(ع) براى كارگزاران خود چنين نامه مى نوشت:
((آدقوا اقلامكم, و قاربوا بين سطوركم, و احذفوا عن فضولكم, واقصدوالمعانى, و اياكم والاكثار, فان اموال المسلمين لاتحتمل الضرر))(12) سر قلم ها را نازك تر كنيد, و بين سطرها را نزديك نماييد, و از استخدام واژه هاى زايد بپرهيزيد, و معانى را هدف قرار دهيد, و از پرچانگى و زياده روى دورى نماييد, زيرا نبايد به ثروت مسلمانان آسيب برسد.
نيز فرمود: ((آگاه باشيد; بخشيدن مال در جاى ناروا, بريز و بپاش و بيهوده نمودن آن است, اين گونه بخشش, بخشنده را در دنيا بالا مى برد, ولى در روز رستاخيز به پايين مى كشاند, و در پيش مردم او را محترم مى كند, ولى در پيش خدا خوار مى گرداند, هركس مال خود را در جاى نادرست و نزد ناشايستگان گذاشت, خداوند شكر آن مال را به او حرام مى نمايد.))(13)
((من انفق شيئا فى غير طاعه الله فهو مبذر))(14) كسى كه چيزى از مال خود را در راه غير خدا مصرف كند, چنين كسى اسراف كار است.
ياسر خادم مى گويد: روزى غلامان امام رضا(ع) ميوه مى خوردند, ولى هنوز آن را به طور كامل نخورده, به گوشه اى مى انداختند, آن حضرت اين كار اسراف كارانه آنها را ديد و خشمگينانه به آنها فرمود: ((سبحان الله! اگر شما به اين ميوه ها نياز نداريد, انسان هايى هستند كه نياز دارند, چرا دور مى ريزيد؟ آنها را نگه داريد و به نيازمندان بدهيد.))
و امام صادق(ع) در ضمن نهى از دور افكندن هسته خرما, و نكوهش اسراف كاران فرمود: ((حتى ته مانده آب ظرفى را به دور نريزيد كه اسراف است.))(15)

پرهيز شديد امام خمينى از اسراف در مصرف
حضرت امام خمينى قدس سره, كه در عمل به دستورهاى اسلام, بسيار جدى و نمونه بودند, در مورد اسراف در همه ابعادش و به ويژه در مصرف, حساسيت مخصوصى داشتند, به عنوان نمونه نظر شما را به سه مورد زير جلب مى كنم:
1ـ يكى از مسوولين دفتر امام خمينى قدس سره مى نويسد: يك بار مسوول امور مالى, پشت يك پاكت چيزى نوشت و به امام داد, امام در يك كاغذ كوچك جواب آن را داد و در زير آن چنين نوشت: شما در اين قطعه كوچك نيز مى توانستيد بنويسيد.))
از اين رو آن برادر كاغذهاى خورده ها را جمع و جور مى كرد و در كيسه اى مى گذاشت, و هنگامى كه مى خواست, براى امام چيزى بنويسد, روى آن كاغذ پاره ها مى نوشت, امام هم زيرش جواب مى نوشتند.(16)
2ـ سركار خانم زهرا مصطفوى (دختر امام) از خاطرات دوران كودكى خود, چنين مى گويد: درس امام در ساعت يازده و نيم تمام مى شد, ايشان در اين هنگام بيست دقيقه با ما (كه كودك بوديم) بازى مى كرد, سپس ده دقيقه به ظهر, براى انجام مقدمات نماز حاضر مى شد, امام با خريد اسباب بازى خيلى مخالف بودند و مى گفتند: اين پول باطلى است, با وسايلى مانند گل, تيله درست مى كرديم, بعد مى چيديم و مى گفتيم هر كس به اين تيله ها بزند برنده است, بازى بيست دقيقه ما اين گونه ساده بود…(17)
3ـ يكى از اعضإ دفتر امام خمينى قدس سره نقل كرد: يك روز بر طبق وظيفه اى كه هر ماه بر عهده داشتيم, در پايان ماه صورت مخارج ماهيانه را (در جماران) به خدمت امام فرستاديم, و در ضمن آن مخارج خانه امام از مهمانى ها, رفت وآمدهاى امام, پول برق خانه را نوشته بوديم, هنگامى كه صورت مخارج را نزد امام مى فرستاديم, پس از نيم ساعت حاج احمدآقا (فرزند امام) تلفن زد و گفت: از وقتى كه صورت حساب داده ايد, امام مرتب در لب باغچه قدم مى زند و سخت ناراحت است, زيرا
مخارج خانه امام در اين ماه از ده هزار تومان (آن عصر) تجاوز كرده است لذا امام مى فرمايد:
((اگر خرج خانه من از ده هزار تومان تجاوز كند, من اصلا از اين جا مى روم.))
حاج احمد آقا به من گفت: شما ببينيد كه خرج اضافى در اين ماه چه بوده است. تا به آقا بگوييم و خيال امام راحت شود.
ما پس از جستجو در دفاتر, سه قلم خرج اضافه آن ماه را يافتيم كه ابدا مربوط به خانه امام نبوده است, مثلا:
1ـ گازوئيلى كه از خانه امام زياد آمده بود ما گفتيم كه آن را در انبار حسينيه جماران بريزند.
2ـ به ماشينى كه خانواده حضرت امام را مى برد, و براثر بى توجهى راننده خسارتى به آن وارد شده بود, و هزينه اى پيدا نموده بود.
3ـ ملامين برزنتى براى خانه حضرت امام, تهيه شده بود تا داخل منزل ايشان از بالاى پشت بام ديده نشود, زيرا پاسداران در آنجا پاس مى دادند.
صورت اين چند قلم اضافه خرج را خدمت امام فرستاديم, و در نتيجه ايشان احساس آرامش كرده و آسوده خاطر شدند.(18) از همين يك نمونه مى توان شدت پرهيز امام از اسراف و زياده روى در مخارج خانه را به دست آورد.

دورى از تقتير و سخت گيرى
اعتدال در مصرف كه يكى از ويژگى هاى بندگان ممتاز الهى است, كه در ميانه دو چهره قرارگرفته است, نخست جنبه افراطى آن است كه از آن به اسراف و تبذير ياد مى شود كه بيان گرديد, دوم جنبه تفريطى آن است كه چهره تفريط اعتدال در مصرف است كه از آن به تقتير يا سخت گيرى و زندگى رنجآور تعبير مى گردد, اسلام دين سمحه و سهله است, هرگز حاضر نيست كه مسلمانان در سختى و رنج اقتصادى زندگى كنند, بايد با كار و كوشش و سرپنجه تدبير, شكل زندگى را به شيوه اى تبديل كرد كه موجب وسعت در زندگى و آسايش گردد.
پيامبر اكرم(ص) همان گونه كه از اسراف جلوگيرى مى كرد, به موازات آن از اقتار و سخت گيرى در زندگى, نهى مى نمود. رسول اكرم(ص) فرمود: ((ان من سعاده المرءالمسلم إن يشبهه ولده, والمرإه الجملإ ذات دين, والمركب الهنى والمسكن الواسع.))(19)
از سعادت و خوشبختى انسان مسلمان آن است كه داراى فرزندى كه در نيكى, شبيه به خود بوده و نيز داراى همسر زيبا و ديندار, و مركب راهوار و خانه وسيع باشد.))
در ماجراى ابولبابه كه به خاطر كشف يك راز نظامى حكومت اسلامى در نزد يهوديان, به گناه خود پى برد و توبه حقيقى كرد و پس از مدتى آيه 102 سوره توبه در پذيرش توبه او از جانب خداوند نازل شد, پيامبر(ص) با تلاوت آن آيه, به او بشارت داد. ابولبابه به پيامبر(ص) عرض كرد: اجازه بده به شكرانه قبول شدن توبه ام, نصف اموالم را انفاق كنم, پيامبر(ص) اجازه نداد, او عرض كرد: اجازه بده يك سوم آن را انفاق كنم, پيامبر(ص) اجازه داد.(20)
اين كه پيامبر(ص) اجازه انفاق نصف اموالش را نداد, براين اساس بود كه او و خانواده اش گرفتار سختى و تنگنا در معيشت نگردند.
در روايت ديگر آمده: يكى از مسلمانان مدينه داراى چند كودك بود, و شش غلام داشت, در بستر مرگ قرار گرفت, قبل از مرگ خود به خاطر جلب پاداش هاى الهى, شش غلامش را آزاد نمود. پس از آن كه از دنيا رفت, مسلمانان پس از غسل و تكفين, او را به خاك سپردند, سپس ماجراى او را در مورد آزادسازى غلامان, و فقر فرزندانش به آن حضرت خبر دادند, پيامبر(ص) فرمود: ((لو علمت ما دفنته مع اهل الاسلام, ترك ولده يتكففون الناس; اگر من اطلاع مى يافتم نمى گذاشتم جنازه او را در قبرستان مسلمانان دفن كنيد, زيرا او كودكان خود را از ثروتش بى نصيب نمود, و آنان را فقير و بى پناه گذاشت, تا دست گدايى به سوى مردم دراز كنند.))(21)
اين ماجرا در عين آن كه بيانگر نكوهش اسراف در انفاق است, نيز حاكى از آن است كه نبايد موجب سختى و فشار در زندگى اعضإ خانواده شود. بلكه بايد اعتدال در مصرف را با توجه به همه جوانب رعايت نمود.
ماجراى انتقاد شديد حضرت على(ع) در شهر بصره از يكى از شيعيان به نام ((عاصم)) كه از جامعه دورى نموده و گرفتار اقتار و سخت گيرى به خود و خانواده اش شده بود(22) نيز شاهد گويايى بر نكوهش سخت گيرى در شوون اقتصادى و معيشت زندگى است, و مسلمانان بايد از هرگونه افراط و تفريط اجتناب نمايند.
اين بحث را با ذكر ماجراى جالب زير به پايان مى بريم:
امام كاظم(ع) خانه اى براى غلام آزاد شده خود خريدارى كرد, به او فرمود: ((به آن خانه برو و در آنجا زندگى كن, زيرا خانه تو تنگ و كوچك است.))
غلام گفت: ((همين خانه اى كه در آن سكونت دارم كافى و خوب است, گرچه تنگ و محقر است, ولى از پدرم به يادگار مانده, از اين رو در همين خانه مى مانم.)) امام كاظم(ع) به او فرمود: ((ان كان ابوك احمق ينبغى ان تكون مثله)) (23)آيا اگر پدرت احمق بود, تو هم مى خواهى مثل او باشى؟

1 ـ فرقان (25) آيه67.
2 ـ بقره (2) آيه143.
3 ـ نهج البلاغه, حكمت70.
4 ـ كنزالعمال, حديث26248.
5 ـ فرقان (25) آيه67.
6 ـ محدث قمى, سفينه البحار, ج1, ص615, علامه مجلسى, بحار, ج71, ص347.
7 ـ محدث خبير عبد على بن جمعه حويزى, تفسير نورالثقلين, ج4, ص29.
8 ـ اعراف (7) آيه 31.
9 ـ انعام (6) آيه141.
10 ـ اسرإ (17) آيه 29, علامه طبرسى, مجمع البيان, ج6, ص411.
11 ـ آيت الله على مشكينى, قصار الجمل, ص305.
12 ـ علامه مجلسى, بحار, ج41, ص105.
13 ـ نهج البلاغه, خطبه126.
14 ـ علامه مجلسى, بحار, ج72, ص302.
15 ـ محدث قمى, انوار البهيه, ص339, بحار, ج71, ص346.
16 ـ فراخوان رهبرى, نشريه فرهنگى دفتر پى گيرى فرمايشات مقام معظم رهبرى, ص29.
17 ـ برداشت هايى از سيره امام خمينى, ج1, ص36.
18 ـ نقل از آيت الله رسولى محلاتى.
19 ـ علامه مجلسى, بحارالانوار, ج76, ص149. و در بعضى از روايات به جاى فقره اول, فرزند صالح ذكر شده است (بحار, ج76, ص155)
20 ـ همان, ج22, ص94.
21 ـ شيخ صدوق, علل الشرايع, ص558, بحار, ج103, ص197 و 198.
22 ـ اين داستان در نهج البلاغه, خطبه 209 آمده است.
23 ـ المحاسن برقى, ص611, بحار, ج76, ص153.

تصحيح دعا
روزى على عليه السلام هنگام دعا عرض كرد : خدايا مرا نيازمند هيچ يك از بندگانت نكن. رسولخدا فرمود : چنين مگوى , زيرا هيچ كس نيست كه نيازمند مردم نباشد. گفتم: پس چه گويم؟!
فرمود : بگو : خدايا مرا نيازمند مردم بد نكن.
پرسيدم : چه كسانى از مردمان بد به شمار مىآيند
فرمود كسانى كه چون به نعمتى دست يابند, آن را از ديگران دريغ دارند و چون خود به چيزى محتاج شوند و با آنان بر خلاف انتظارشان رفتار گردد, برآشوبند و زبان به سرزنش گشايند. (بحارالانوار , ج 93, ص 325)

پوشش كامل
على عليه السلام به همراه رسولخدا در قبرستان بقيع نشسته بودند, هوا سخت ابرى و بارانى بود در اين حال زنى سوار بر درازگوش از برابر ديدگان آنان عبور كرد. ناگهان دست حيوان در گودالى فرو رفت و غلتيد و زن بيچاره سقوط كرد و نقش بر زمين شد.
پيامبر خدا(ص) از ديدن اين صحنه روى برگرداند و (متإثر شد) كسانى عرض كردند اى فرستاده خدا آن زن پوشيده است و بر تن جامه اى دارد كه تمام بدن او را پوشانده است. حضرت در حق او دعا كرد و فرمود: پروردگارا! زنانى كه خود را پوشيده نگه مى دارند مشمول رحمت و غفران خود بگردان. سپس فرمود:
اى مردم! براى پوشش از جامه هايى استفاده كنيد كه اندامتان را كاملا پوشيده نگه دارد (شلوار) و همسرانتان را به هنگام خروج از منزل با پوشيدن آن (از چشمان آلوده و حريص) در امان نگه داريد. (مستدرك الوسائل , ج 3 ,ص 244)

پاداش بزرگ
رسولخدا (ص) پيرامون جهاد و پاداش مجاهدان سخن مى گفت. در اين بين زنى به پا خاست و پرسيد: آيا براى زنان هم از اين فضيلتها بهره اى هست؟
پيامبر خدا (ص) فرمود: آرى , از هنگامى كه زنان باردار مى شوند تا لحظه اى كه كودكان خود را از شير باز مى گيرند, همانند مجاهدان در راه خدا پاداش مى گيرند. و اگر در اين فاصله اجل آنان فرا رسيد اجر و منزلت شهيد را دريافت خواهند كرد. (من لايحضره الفقيه, ج 3 , ص 561)

چگونه دعا كنيم؟
روزى رسولخدا (ص) سراغ مردى را گرفت, گفتند: مدتى است رنجور و چون مرغ پرشكسته به سختى زندگى مى كند. حضرت به قصد عيادت وى برخاست و به منزل آن شخص رفت. حضرت حالت بيمار را كه ديد فرمود: آيا در حق خودت نفرين كرده اى؟ بيمار گفت: بله, همين طور است , من در مقام دعا گفته بودم: پروردگارا اگر بناست در جهان آخرت مرا به خاطر گناهانم عذاب كنى, از تو مى خواهم كه در كيفر من تعجيل فرمايى و آن را در همين جهان قرار دهى.
حضرت فرمود : اى مرد ! چرا در حق خود چنين دعايى كردى! مگر چه مى شد از پروردگار هم سعادت دنيا و هم سعادت آخرت را خواستار مى شدى و در نيايش خود اين آيه را مى خواندى : ربنا آتنا فى الدنيا حسنه و فى الاخره حسنه و قنا عذاب النار .
مرد مبتلا آن دعا را خواند و صحيح و سالم گشت و با سلامتى بازيافته همراه حضرت از منزل خود خارج شد. (بحارالانوار, ج 17, ص 293)

بيمارى امام حسن(ع)
امام حسن(ع) مريض بود, مادر او را در آغوش گرفته نزد پدر آمد و او را در برابر ديدگان حضرت بر زمين نهاد و گفت : اى پدر ! فرزندم حسن بيمار گشته از خدا بخواه تا سلامتى از دست رفته را به او بازگرداند!
حضرت نزديكتر آمد و بر بالين فرزند نشست و فرمود : دخترم! همان خدايى كه او را چون تحفه اى به تو بخشيده است بردرمان او نيز تواناست. در اين بين جبرئيل امين نازل شد و گفت: يا محمد خداوند متعال هر سوره اى از قرآن را كه بر تو نازل كرده حرف (فإ) در آن بكار برده و فإ از آفت است – غيراز سوره حمد كه حرف فإ ندارد (براى شفاى مريض خود ) ظرف آبى برگير و سوره حمد را چهل مرتبه بر آن بخوان سپس قدرى از آن آب را بر كودك بپاش (به خواست خدا) شفا خواهد يافت. رسولخدا(ص) چنين كرد و همانجا كودك چونان كسى كه از بند رهيده باشد. بهبود يافت. (بحارالانوار, ج 62, ص 104)

اجر رنج
ابوذر مريض شد و در بستر افتاد خبر بيماريش به رسولخدا(ص) رسيد حضرت به اتفاق عده اى براى عيادت از او به ديدارش رفتند.
رسولخدا(ص) ضمن احوالپرسى در مورد بيماريش پرسيد ابوذر هم از رنجى كه در اثر تب مى برد خبر داد.
حضرت به دلجويى از او پرداخت و فرمود: اباذر ! هم اكنون به آب زندگانى شستشو داده شدى و در باغى از باغهاى بهشت اسكان گرفتى. مژده باد بر تو آنچه كه بر دين تو آسيب مى رساند (يعنى گناه , هم اينك به واسطه ابتلإ به درد و تب ) برطرف و آمرزيده گشت. (بحارالانوار , ج 22 , ص 434)

محتضر و قبله
به رسولخدا (ص) خبر دادند كه مردى از فرزندان عبدالمطلب در حال احتضار است. حضرت بر بالين او حاضر شد اما ديد كه او را به سمت غيرقبله خوابانده اند همانجا فرمود تا او را به سوى قبله برگرداندند. آنگاه فرمود: در چنين حالى است كه فرشتگان رحمت به سوى محتضر مى شتابند و مورد لطف و توجه خداست. محتضرى كه رو به قبله باشد تا هنگامى كه قبض روح گردد در سايه لطف و عنايت الهى است. (علل الشرايع, ج 1 , ص 346)

نماز چشمه جارى
رسولخدا (ص) نماز را به چشمه آب گرمى تشبيه مى كرد كه بر در خانه انسان جارى باشد, چشمه اى كه آدمى بتواند درهر شبانه روز پنج نوبت در آن شستشو كند (و مى فرمود): آيا بر كسى كه در چنان آبى شستشو كند , چرك و آلودگى باقى خواهد ماند؟ !
حرمت نماز را كسانى پاس داشتند كه زيورهاى دنيا و فريبندگى اموال و نورچشمى فرزندان آنان را از اهتمام به نماز و انجام دادن آن باز نداشت. خداى سبحان در مدح آنان فرموده است: مردانى هستند كه پيشه تجارت و دادوستد آنان را از ياد خدا و اداى نماز غافل نخواهد ساخت.(نهج البلاغه فيض الاسلام , خطبه 190)

نماز كفاره گناه
رسولخدا(ص) فرمود: اميدواركننده ترين آيه در كتاب خدا اين آيه است : و اقم الصلوه طرفى النهار و زلفا من الليل…
نماز را در اول و آخر روز بپا داريد و نيز در ساعت تاريكى شب كه همانا خوبى ها بديها را از بين خواهند برد.
سپس فرمود : اى على قسم به خدايى كه مرا به نبوت برانگيخت و بشارت دهنده و بيم دهنده مردم قرار داد , چون كسى از شما براى وضو و تحصيل طهارت به پا خيزد, گناهان او فرو ريزد و هنگامى كه مقابل قبله به نماز بايستد و ( با رعايت آداب آن ) نمازش را به پايان برد , هنوز از نماز فارغ نگشته است كه گناهانش آمرزيده گردد چنان كه گويى از مادر متولد شده است, هيچ گناهى براى او باقى نخواهد ماند و اگر باز گناهى از او سر بزند نماز بعدى كفاره آن خواهد شد… (امالى مفيد , ص 10)

حب على(ع)
روزى رسولخدا(ص) در حالى كه دست على عليه السلام را در دست خود داشت فرمود: هر كس كه بر اداى نمازهاى پنجگانه مداومت ورزد و عمر خود را با محبت تو به پايان برد با سربلندى و خوشحالى نزد پروردگار خود رفته است. و اگر كسى با بغض و دشمنى تو دنيا را ترك كند ( هر چند نمازگزارده باشد) با او همانند مردگان عصر جاهليت رفتار خواهد شد. (بحارالانوار , ج 39 , ص 264)

همراه با راستگويان
وقتى آيه شريفه ياايها الذين آمنوا اتقواالله و كونوا مع الصادقين, اى گروه مومنان , تقوا پيشه كنيد و پيوسته با راستگويان باشيد نازل شد. سلمان گفت : اى رسولخدا مقصود از راستگويان چه كسانى هستند آيا اين دستور مربوط به همه مومنان است يا شامل برخى از ايشان مى شود؟
حضرت فرمود : اما مقصود از مومنان در آيه شريفه, عموم مردم است همه آنان مامورند كه با صادقان و راستگويان همراه باشند.
و اما خود صادقان و راستگويان عده خاصى هستند كه سمت پيشوايى و راهنمايى دارند و مردم ملزم به پيروى و پيوستن به آنها هستند. نخستين فرد اين گروه على بن ابيطالب و سپس جانشينان او تا روز واپسين خواهند بود. (بحارالانوار , ج 33 , ص 149)

صهيونيستها از جنوب لبنان چه مى خواهند؟ ترجمه ف. مهرى

دشمن صهيونيستى از هر سوى مورد انتقاد شديد قرار گرفت و ضمن محكوم كردن حمله هاى وحشيانه اش به جنوب لبنان صداى آزاديخواهان از هر طرف بلند شد كه خواهان توقف فورى يورش هاى وحشيانه اسرائيل به لبنان بود. بدين خاطر مى خواهيم اشاره اى به علت يورش هاى پى در پى اسرائيل به لبنان كرده باشيم و ببينيم اسرائيل در حقيقت از لبنان چه مى خواهد و چه طمعى در سر مى پروراند؟
هنگامى كه در تاريخ كنونى بنگريم, درمى يابيم كه رهبران صهيونيسم از قرن نوزدهم تا به امروز تلاش مى كردند جنوب لبنان و جبل شيخ را در ضمن سرزمين ميعادگاه (فلسطين) قرار دهند و به آن ملحق سازند. مثلا ((تيودور هرتزل)) (1860 ـ 1904) در يادداشتهاى خود پافشارى بر جنوب لبنان و جبل الشيخ مى كرد زيرا اين دو بخش را از نظر اقتصادى و نظامى مهم و سرنوشت ساز مى دانست و بر اهميت استراتژيكى آن اصرار مى نمود. و همچنين بر منابع آب اين منطقه ـ كه جنبه حياتى دارد ـ تإكيد ويژه اى داشت و بر اين باور بود كه اين منابع آبى مى تواند فلسطين را سيراب سازد.
در سال 1909 ((ژاكوپوس)) كتابى به زبان آلمانى نوشت و اين سرزمين را ميعادگاه يهوديان ناميد و ((جبل لبنان)) را ـ كه در منطقه جنوب لبنان واقع است ـ به عنوان مرز شمالى سرزمين ميعاد معرفى كرد. و همچنين ((بن گوريون)) و ((بن زفى)) جبل لبنان را استانى از استانهاى دولت پيشنهادى صهيونيستى توصيف كردند و در كتابى كه با هم به نگارش درآوردند و تحت عنوان ((سرزمين اسرائيل)) سال 1915 منتشر شد, آن را ضمن مرزهاى شمالى خود قلمداد نمودند.
در خلال جنگ جهانى اول, صهيونيست ها رابطه خود را با ايالات متحده امريكا مستحكم تر نمودند ودر آن زمان سفير صهيونيست ها در استانبول (پايتخت دولت عثمانى) ((ستراوس)) بود كه پيش از او نيز ((مارجينو)) اين كار را به عهده داشت. اين دو نفر بيشترين نقشه هاى توسعه صهيونيستى را در فلسطين كشيدند و با همكارى و كمك بى دريغ امريكا تلاش در توسعه مرزهاى فلسطين و گسترش آن به سوى دره بقاع در شمال و منابع رود اردن و رود ليتانى و حرمون و يرموك و جبون و مصبهاى آنان, در ضمن كشور پيشنهادى منظور داشتند.
در ضمن يادداشت گروه اعزامى صهيونيستى به كنفرانس صلح پاريس در سوم فوريه 1919 آمده است: ((بايد به موافقتنامه اى بين المللى دست يابيم كه به موجب آن حقوق آبى ملتى كه در قسمت جنوبى رود ليتانى زندگى مى كنند, حمايت شود)). و در تاريخ سوم مارس 1919 روزنامه نيويورك تايمز سخنان ((وايزمن)) جانشين ((هرتزل)) در رهبرى صهيونيست ها را منتشر ساخت كه در آن آمده بود: ((بايد تمام سرزمين فلسطين از استاندارى جبل لبنان گرفته تامرزهاى مصرى, درهايش بر روى استعمار صهيونيستى گشوده شود.))
و در مدارك كنسولگرى فرانسه در قدس اشاره به اين طمع صهيونيستى دارد كه كشورشان از مرزهاى شمالى فلسطين آغاز شود و تا كناره شمالى صيدا ادامه يابد. كنسول فرانسه در قدس ((كاستون ماكارس)) در ضمن گزارشى كه سال 1925 به نخست وزير فرانسه نوشته است مى گويد: ((صهيونيست ها در اعماق قلوبشان, اراده شگرفى وجود دارد كه صور و اطرافش را در بر مى گيرد و آن را جزء خواسته هاى مشروع خود به حساب مىآورند! وانگهى آنان بدون شك طمع در آبهاى ((ليتانى)) نيز دارند… و به آن براى گسترش برق منطقه اى نيازمندند!!))
ترديدى نيست كه يهوديان نبردى ديرينه با صور و صيدا دارند و نابودى اين دو شهر نفرين شده (طبق عقيده آنان) بايد با پيشگوييهاى ((حزقيل)) مطابقت داشته باشد ولى هرگز نياز يا دشمنى, حقوقى را براى يهوديان در صور و صيدا منظور نمى دارد, به هر حال پس از پيدايش دولت صهيونيستى بر سرزمين فلسطين سال 1948 تلاشهاى پى در پى صهيونيست ها براى اعمال نفوذ بر آبهاى ليتانى ادامه يافت. مثلا در عمليات نظامى موسوم به حيرام, صهيونيست ها 14 روستاى لبنان را در جنوب اين كشور اشغال كردند. و بدينسان مى توان گفت: مدت رنج و محروميت لبنان بويژه مناطق جنوبى آن, نسبت به اطماع صهيونيستى, به اندازه مدت عمر نبرد اعراب و اسرائيل است. و على رغم امضاى يادداشت تفاهم ميان دولت لبنان و حكومت صهيونيستى در 23 مارس 1949 لبنان شاهد بسيارى از يورش ها و اشغالگرىها بوده است كه مى توان چهار حمله را گسترده قلمداد كرد و همه آنها جنوب لبنان را آماج قرار مى داد و در هر يك از عمليات, صهيونيست ها نام مخصوصى بر آن مى گذاشتند كه داراى معناى خاصى است:
1ـ عمليات ليتانى سال 1978.
2ـ عمليات نگهدارى از ((جليل)).
3ـ عمليات تصفيه حساب 1993.
4ـ عمليات خوشه هاى خشم سال 1996.
دولت لبنان قراردادها و پيمان هاى زيادى را با اسرائيل بست از جمله قرارداد قاهره در سال 1969 و تفاهم نامه آوريل 1996 و در ضمن سى سال گذشته, صهيونيست ها پيش روىها و تندرويهاى زيادى در لبنان داشتند تا جايى كه بيروت (پايتخت) را اشغال كردند و به مبارزان فلسطينى در سراسر لبنان حمله كردند ولى مقاومت ها و فداكارى هاى حزب الله لبنان آنان را ناچار به عقب نشينى به سوى كمربند ايمنى (به گفته خودشان) كرد كه اين كمربند 10% از مساحت لبنان را در اشغال خود دارد و هرگز طمع هاى صهيونيستى به اينجا خاتمه نمى يابد بلكه پيوسته در فكر گسترش و حمله بيشتر به لبنان است و در حقيقت كمربند ايمنى چيزى جز كمربند مالى و اقتصادى نيست زيرا در محدوده آن تمام رود حاصبانى قرار دارد و به رود ((بانياس)) متصل مى شود و ضمنا رود ((وزانى)) نيز در ضمن اين كمربند ايمنى است كه بدينسان 320 ميليون متر مكعب آب شيرين را براى صهيونيست ها تضمين مى كند. از اين رو است كه صهيونيست ها عقب نشينى از جنوب لبنان را مشروط به استفاده از آب منطقه مى دانند و برخى سياستمداران تإكيد مى كنند كه اجرا نكردن قرارداد 425 شوراى امنيت از سوى اسرائيل كه متضمن خروج بى قيد وشرط اسرائيل از كل جنوب لبنان است ارتباط دارد به ترسيم مرزهاى لبنان با اسرائيل و اين بدون رابطه با دست گذاشتن بر منابع آبهاى شيرين جنوب لبنان نيست.
((ايگال آلون)) هنگامى كه راجع به اهميت آبهاى جنوب لبنان براى بقاى دولت صهيونيستى اش سخن مى گويد, اعلام مى دارد: ((ما هرگز نمى توانيم به مرزهاى 1949 بازگرديم و ما هرگز درصدد يافتن امنيت تاكتيكى نيستيم بلكه ما بايد امنيت استراتژى خود را محقق سازيم و اولين گام براى تحقق امنيت استراتژى, تسلط كامل بر آبهاى جنوب لبنان است!))
بنابراين طمعهاى صهيونيستى در جنوب لبنان را مى توان در چند جمله خلاصه كرد:

1ـ منابع نهر اردن و رود ليتانى و مصب رود.
2ـ اهميت نظامى و استراتژى منطقه.
3ـ داشتن موانع طبيعى و آسان بودن دفاع از آن.
4ـ صلاحيت سرزمين لبنان براى اهداف توسعه طلبانه اسرائيل.

آيا پس از اين حقى مى ماند براى آنان كه در پى سازش و صلح با دشمن صهيونيستى هستند و به دنبال سراب كاذب سازش اعراب و اسرائيل مى دوند؟ آيا جايى دارد كه ديگر اين سازشكاران سخن از عقب نشينى اسرائيل به ميان آورند و آن را جزء پيمان امريكا اعراب و اسرائيل بدانند؟
هرگز نبايد اعراب به سخنان ياوه صهيونيست ها دل بندند و به وعده هاى ((باراك)) دل خوش كنند زيرا باراك مانند نتنياهو و نتنياهو مانند رابين و رابين مانند شامير و گلدامائير و موشى دايان و بنگوريون است و همه اينان استعمارگر و طمعكار هستند و در پى گسترش دولت بزرگ اسرائيل به قول خودشان مى باشند, پس خبرى از عقب نشينى نيست و هرگز اين نبرد را پايانى جز با سلاح نخواهد بود.

خودباورى و خودباختگى از ديدگاه امام خمينى (ره) فاطمه وثوقى

((مسلمانها بايد خودشان را پيدا كنند, يعنى بفهمند كه خودشان يك فرهنگى دارند, خودشان يك كشورى دارند, خودشان يك شخصيتى دارند)). امام خمينى (ره)
از نظر اسلام انسانها آزاد آفريده شده اند و داراى شخصيت و هويت مستقل مى باشند, لذا حق ندارند خود را تحت سلطه ديگران قرار بدهند. اما اينكه چرا بعضى از ملتها هميشه زير سلطه ديگران زندگى مى كنند و افراد زورگو و دولتهاى استعمارگر آنها را اسير خود كرده اند, دلائل گوناگون دارد: گاهى جهل و نادانى انسانها باعث شده كه در زيردست ديگران زندگى كنند و گاهى غفلت و سهل انگارى بشر باعث شده كه از زندگى مستقل و راحت بى بهره بماند. ولى شايد مهمترين عامل ((نداشتن ايمان و يك جهان بينى درست كه بر پايه اسلامى بنا شده باشد)). و بالطبع محروم ماندن از آثار و بركات چنين عقيده و پشتوانه اى خود عامل اساسى در انحراف از مسير اصلى و گردن نهادن بر دستورها و امر و نهى هايى است كه به خورد مردم مى دهند. در اين ميان وظيفه افراد آگاه و دلسوز است كه با دلائل متقن و روشن, اينگونه افراد بشر را بيدار كنند و با نشان دادن راههاى صحيح زندگى, استقلال فكرى و جسمى را به آنها هديه كنند, چراغى هر چند كوچك و كم نور به دست آنها بدهند, درست همان كارى كه ائمه طاهرين ((عليهم السلام)) انجام دادند. تا در تاريكيهاى جهل و ظلم راهنماى راهشان باشد.
رسول مكرم اسلام (صلى الله عليه و آله) فرمود: ((ان الحسين مصباح الهدى و سفينه النجاه)) چرا كه امام حسين (عليه السلام) چه براى زمان خود و چه براى آيندگان چراغ راه هدايت مى باشد. ايشان با ظلم ستيزى خود چهره منفور ظلم و ظالم را براى مردم جهان برملا كردند. مقاله حاضر به مناسبت سالگرد امام خمينى(ره) به پيروان و علاقمند آن امام عزيز در سه بخش تقديم مى شود:
1ـ هشدارهاى حضرت امام در باره خود باختگى و خودباورى.
2ـ عوامل خودباختگى و خودباورى از ديدگاه امام راحل
3ـ راهنمايى هاى روشنگرانه امام راحل براى رسيدن به خودباورى.

هشدارهاى حضرت امام (ره) در باره خودباختگى و خودباورى
امام امت مى فرمايند:
((چرا هر روز اين مظاهر الهيت و قدرت خدايى را مى بينيد و بيدار نمى شويد؟ از اين غربزدگى بيرون بياييد… به خود بياييد. يك قدرى به اسلام فكر كنيد. نشكنيد اين سد بزرگى را كه قدرتهاى بزرگ را شكست نمى توانيد هم بشكنيد)).(1)
اين مرد بزرگ هميشه سعى بر آن داشته كه ملتها را خصوصا مردم مسلمان ايران را متوجه نعمتهاى بالقوه و بالفعلى كه خداوند در وجود آنها قرار داده, نمايد.
از اين رو, در هر مناسبتى چه در دوران خفقان و چه بعد از انقلاب اسلامى محور سخنان ايشان بيدارى و هوشيارى و استقلال مردم بود و اعتقادشان به اين بود كه گر چه دشمن با انواع دسيسه ها و تبليغات دورغين سعى كرده ما را عقب نگهداشته و كارى كند كه خودمان هم باور كنيم واقعا كارى از دست ما بر نمىآيد, ولى ما مى توانيم به يارى خداوند توى دهن اينها بزنيم. مى فرمودند:
((شما مى توانيد كشور را اداره كنيد. مى توانيد مديريت داشته باشيد.)) مى فرمودند: و يكى از مصيبتهاى بزرگى كه براى اين ملت بار آورده اند, اينكه ملت را نسبت به خودشان هم بدبين كردند.((… تبليغاتى كه اينها كردند ما به خودمان هم حتى سوء ظن پيدا كرديم. يعنى خودمان هم باختيم خودمان را))(2) ((آنها يك همچو فرهنگى را براى ما درست كردند كه ما از خودمان بى خود بشويم و آنها تمام چيزى كه ما داريم و حيثيتى كه ما داريم ببرند.))(3)
انسان وقتى آزاد است كه جسم و روح و تفكرش هم آزاد باشد تا بتواند به كمك اين نيروى بزرگ سه گانه ادامه حيات بدهد, در اين رابطه ((هيتلر)) هم سخن بجايى مى گويد: او مى گويد: گر چه ما ظاهرا زنده بوديم, اما در حقيقت چون اجسام بى روحى بوديم كه تمام ارزشهاى زندگى را از ما گرفته بودند. اين قانون طبيعى است: ملتى كه خود را تسليم ديگرى كرد تا او دخالت كند, اين ملت لياقت شكست و بدبختى را خواهد داشت.(4) در يك بيان ديگر امام راحل آداب و فرهنگى را كه غرب براى مسلمانها به ارمغان آورد. ((ام الامراض)) مى نامند و سفارش مى كنند كه ملت مسلمان اكيدا از آن بپرهيزند. مى فرمايند:((در سالهاى بسى طولانى, جوانان ما را با افكار مسموم پرورش داده و عمال داخلى استعمار بر آن دامن زده اند و از يك فرهنگ فاسد استعمارى جز كارمند و كارفرماى استعمار زده حاصل نمى شود. بايد كوشش كنيد مفاسد فرهنگى حاضر را بررسى كرده و به اطلاع ملتها برسانيد و با خواست خداوند متعال آن را عقب زده و به جاى آن فرهنگ اسلامى ـ انسانى را جايگزين كنيد تا نسلهاى آينده با روش آن كه انسان ساز عدل پيروزى است, تربيت شوند.))(5)
امام عزيز چون پدرى دلسوز و با تدبير سعى در ايجاد وحدت بين اقشار مختلف ملت مسلمان داشتند و هر گاه قدمى يا قلمى در رابطه با ايجاد سستى و تفرقه مى ديدند, پدرانه نصيحت مى كردند. مى فرمودند: ((من از آنها گله دارم براى اينكه مى بينم كه در نوشته هايشان بعضى نوشته هايشان, اينها راجع به فقها… يك قدرى حرفهايى زده اند كه مناسب نبوده است بزنند.
اينها غرضى ندارند, من مى دانم كه غالب اينها مى خواهند خدمت كنند, نه اين است كه مغرض باشند و از روى سوء نيت حرفى بزنند, اينها اطلاعاتشان كم است.))(6)
امام هميشه از افراد تحصيل كرده انتظار ويژه اى داشتند, چرا كه آنها با علم و آگاهى دادن به مردم نقش موثرى دارند. در يك بيان زيبا خطاب به دانشگاهيان مى فرمايند: ((يك فرد دانشگاهى كه انحراف پيدا كند, غير از يك فرد بازارى و كارگر است. انحراف اساتيد دانشگاه انحراف خودشان تنها نيست. انحراف يك گروه است ; چه گروهى؟ آن گروهى كه مى خواهند مملكت را اداره كنند كه گاهى به انحراف يك كشور منجر مى شود.))(7) در بيانات امام مكرر شنيده و ديده بوديم كه به وحدت جامعه اسلامى اهميت خاص قائل بودند, بخصوص دو قشر عظيم و تحصيل كرده حوزه و دانشگاه كه مسئوليتهاى كليدى كشور هم به دست اين دو قشر است سفارش مى كنند. ((آنها دنبال اين بودند كه اين دو قدرتى قدرت متفكر ملت هست و ممكن است كه ملت ها را اينها بيدار بكنند, اينها را از هم جدا بكنند, نه فقط جدا, طورى بكنند كه مقابل هم بايستند, صف آرايى بكنند.))(8)
نيز مى فرمودند: ((نيروى هر دو قدرت متفكر ملت به جاى رويارويى با دشمن اصلى و عمال داخلى آنها, در رويارويى با يكديگر تباه شد. هر دوى آنها به جاى كاركرد عقلى, احساسى, برخورد كردند نتيجه آن شد كه آن قدر در بدگويى از يكديگر پيشى گرفتند كه پلهاى پشت سر ويران گرديد.))(9) اين هشدار جدى امام در حال حاضر بسيار قابل تامل و تفكر مى باشد, كه خداى ناكرده دوباره تاريخ سياه تفرقه بين اين دو گروه عظيم و كارى تكرار نشود. اميد است ـ انشإالله ـ هر دو قشر حوزه و دانشگاه در تمامى طول عمر با بركتشان در كنار هم بوده و براى هم كار بكنند و تنها منحصر در نام ((وحدت حوزه و دانشگاه)) نباشد; زيرا امام راحل اين دو نيروى بزرگ را به علم و عمل تشبيه فرموده اند: ((دانشگاه و حوزه را به علم و عمل مى توان تشبيه كرد. آنچه كه خوانده شده رفتار الگويى آن عالم است. پس عالم بودن عمل كردن است)) و در بيان ديگرى امام راحل حوزه اى و دانشگاهى را به چشم و گوش تشبيه كرده اند. (10)
ايجاد جنگ روانى و تضعيف روحيه انسانهاى مبارز, يكى از ابزارهاى كارى دشمنان بشريت ـ خصوصا جهان اسلام ـ است كه غالبا قربانيان بيشترى هم مى گيرد. در اين ميان فقط بصيرت و اتحاد انسانهاى آزاده و مبارز و حق جو مى باشد كه كارساز بوده و مى تواند اثرات جنگ روانى و امثال ذالك را از بين ببرد.
از آنجا كه دشمنان اسلام و انقلاب اسلامى در هيچ زمانى بيكار ننشسته اند و درصدد ضربه زدن مى باشند. امام بزرگوار خطاب به حوزه و دانشگاه مى فرمايند: ((حوزه هاى مقدسه علميه و دانشگاهيان قديم و جديد و طبقه جوان ملتهاى بزرگ اسلام بايد خودشان را مجهز كنند براى عصرهاى تاريكى كه پيش بينى مى شود. اسلام محتاج به دفاع بيشترى است. اين دنيا با همه فريبندگى بر ما و شما خواهد گذشت. چه بهتر كه اين عمرهاى كوتاه و وقتهاى كم, صرف خدمت به اسلام و مسلمين و استخلاص ممالك اسلامى از تحت فشار ظلم استعمار و استبداد گردد. شما آقايان محترم با مجاهدات و تجنب از هواهاى باطل. حب دنيا را از دل بيرون نمائيد تا شايسته خدمت به احكام نورانى آسمانى گرديد.(11) همانطور كه اين پدر بزرگوار, جوانان را ذخائر فوق الارضى مى ناميدند. به همان نسبت هم نگران آينده آنها بودند. لذا مى فرمودند: ((جوانان دبيرستانى با هشيارى كامل توجه داشته باشند كه عمال اجنبى, آنان را حتى با اسم اسلام راستين, به دام شرق يا غرب نيندازند… جوانان عزيز دبيرستانى و دانشگاهى توجه كنند كه سران و سردمداران گروه ها كه مى خواهند بااسم اسلام پايه هاى آن را سست كنند و جوانان را به دام اندازند, هيچ اطلاعى از اسلام و اهداف و قوانين آن ندارند و با خواندن چند آيه از قرآن و چند جمله از نهج البلاغه و تفسيرهاى جاهلانه و غلط نمى شود اسلام شناس شد… در حقيقت تمسك به قرآن و نهج البلاغه براى كوبيدن اسلام و قرآن است تا راه را براى رهبران غربى و شرقى خود باز كنند و شما جوانان عزيز و سرمايه هاى كشور را بر ضد مصالح كشور خودتان بسيج نمايند. اى جوانان عزيز! هشيار باشيد و با تفكر و تعقل فعاليت اين منافقين بلندگوى غرب را بررسى نماييد. امروز بزرگترين دليل بر بطلان راه آنان همبستگى تمامى نيروهاى ضد انقلاب و كوشش همه آنان در مخالفت با جمهورى اسلامى است كه خواست ملت مى باشد… اينان همان اندازه در دعوى اسلامى بودن خود صادقند كه در دعوى مخالفت با غرب و آمريكا كه اكنون صداقتشان در دامن غرب و طرفدارى بى چون و چراى غرب از آنان به ثبت رسيده.))(12) در بيان ديگر فرمودند: ((و نكته ديگرى كه از باب نهايت ارادت و علاقه به جوانان عرض مى كنم اين است كه در مسير ارزشها و معنويات از وجود روحانيت و علمإ متعهد اسلام استفاده كنيد و هيچ گاه و تحت هيچ شرايطى خود را بى نياز از هدايت و همكارى آنان ندانيد.(13) به پدر و مادر اين عزيزان نصيحت كنم كه شما فرزندان خودتان را و جوان ها خودشان را از دست اين گرگهايى كه به صورت آدميزاد درآمدند و شما را منحرف مى خواهند بكنند, توجه داشته باشيد… شما تمام قواى خودتان را هم كه روى هم بگذاريد, در مقابل اين سيل خروشانى كه ملت مسلمان و ارزنده ايران به راه مى اندازد قطره اى بيش نيستند. چرا خودتان را به تباهى مى كشيد و بااسم استقلال ايران مى خواهيد ايران را به چنگال گرگهاى قدرتمند مبتلا كنيد. يك قدرى تفكر كنيد ما خير و هدايت شما را مى خواهيم.))(14)
همانطور كه امام راحل فرموده اند عده اى به نام اسلام طورى جوانها را گول مى زنند كه جوان ساده و باصفا فكر مى كند اسلامى را كه آن ها عرضه مى كنند بهتر از اسلامى است كه حاكم بر جامعه انقلابى ما است.
هر روز با ايراد گرفتن به احكام فقهى و مسائل ديگر اسلامى جوآنهارا نسبت به احكام نورانى اسلام بدبين مى كنند و ايمان و اعتقادشان را متزلزل ساخته و به نفع اغراض شخصى خود از آنها سوء استفاده مى كنند. امام امت اين پير فرزانه گويا چنين روزهايى را پيش بينى مى كرد, لذا فرمود:
((ما متاثريم براى جوانهايمان متاثريم براى اين بازى خورده ها… كه شماها را وادار مى كنند برويد, شماها استقامت كنيد, كارها را درست كنيد ; ما بياييم حكومت كنيم.(15) يك قدرى فكر لازم دارد كه اين را براى چه مى كنيد؟ مگر اينها نبودند ادعا مى كردند ما با خلق موافقيم ((امروز هم قشر جوان را يدك مى كشند)) با ديگران مخالف, با امريكا مخالفيم. شما ديديد عملا بر خلاف اين عمل كردند و به دامن امريكا پناه بردند و آمريكا از آنها حمايت مى كند (البته بعضى از آنها در ميان مردم ايران زندگى مى كنند و از فضاى باز سياسى كه حاصل خون شهيدان و جانبازان گرانقدر مى باشد استفاده مى كنند و همچنين از ساير خدمات ملى بهره مند مى شوند, ولى عملا و علنا در خدمت بيگانه هستند و گويا سخنگوى آنها مى باشند و انديشه هاى شوم آنها را در نوشته ها و سخنان خود پياده مى كنند چرا توجه نداريد به مصالح خودتان آن روزى كه اين ها بيايند و سلطه پيدا كنند, معلوم نيست با شماها چه خواهند كرد.
((ما ميل نداريم كه شماها, جوانانى كه مى توانيد براى اين ملت ذخيره باشيد تباه شويد تباه فكرى بشويد و بعد هم تباه جانى.(16) انتظار اين پدر پير از فرزندان خود تنها اصلاح و هدايت خودشان نيست, بلكه از آنها مى خواهد كه ديگران را هم ارشاد كنند: نوباوگانى كه بى خبر هستند و از دام صيادان شياد اطلاعى ندارند. از اين رو مى فرمايند: ((نصيحت مشفقانه من به شما نوجوانان و جوانان داخل و خارج آن است كه از راه اشتباه برگرديد. و با محرومين جامعه كه با جان و دل به جمهورى اسلامى خدمت مى كنند. متحد شويد و براى ايران مستقل و آزاد فعاليت نماييد تا كشور و ملت از شر مخالفين نجات پيدا مى كند و همه با هم به زندگى شرافتمندانه ادامه دهيد تا چه وقت و براى چه گوش به فرمان اشخاص هستيد كه جز به نفع شخصى (حزبى) خود فكر نمى كنند(17) شما جوانان عزيز هشيار با دوستان داخل كشور خود دست به دست هم دهيد و اين نوباوگان بيخبر را ارشاد (كنيد) و از دام صيادان شياد برهانيد. (18)

((عوامل خودباختگى و خودباورى از ديدگاه امام (ره)))
زمانى كه مردم مسلمان ايران به زور زير سلطه اجانب و دست نشانده هاى آنان زندگى مى كردند و مجبور بودند افكار نادرست غربى را در كشور شان تحمل كنند. با دميدن صبح انقلاب اسلامى و نفس مسيحايى حضرت امام, مردم ايران به اصالت و هويت واقعى خود بازگشتند و با افشاگرى امام عزيز به پوچى ابرقدرتهاى شرق و غرب پى بردند. در اين رابطه امام راحل فرموده اند:
((ما از اروپائيان چنان وحشت كرديم كه يكسره خود را باخته و علومى كه خود در او تخصص داريم و اروپائيان تا هزار سال ديگر نيز به او نرسند به سستى تلقى مى كنيم. كسى كه منطق الشفإ و حكمه الاشراق و حكمت متعاليه صدراى شيرازى دارد, به منطق و حكمت اروپا چه احتياج دارد.(19) و نيز خطاب به روساى اسلام فرمودند: ((الان بر روساى اسلام, بر سلاطين اسلام بر روساى جمهور اسلام (روساى احزاب داخل كشور) تكليف است كه اين اختلافات موسمى جزيى را كه گاهى دارند اين اختلافات را كنار بگذارند… اگر همه با هم همدست بشوند, هفتصد ميليون مى گويند اين جمعيت, اما هفتصد ميليون متفرق به قدر يك ميليون هم نيستند, هفتصد ميليون متفرق به درد نمى خورد. هزارها ميليون متفرق هم به درد نمى خورد. اما اگر اين هفتصد ميليون, دويست ميليونش, چهارصد ميليون با هم دست بدهند, دست برادرى بدهند حدود و ثغورشان را حفظ كنند… در مصالح اسلامى كه مشترك بين همه است با هم توحيد كلمه كنند اگر اينها توحيد كلمه كنند, ديگر يهود به فلسطينى طمع نمى كند, ديگر هند به كشمير طمع نمى كند, براى اين است كه نمى گذارند شمشما متحد بشويد))(20) شما ((خطاب به مردم عزيز ايران فرمودند: ((مجاهدت شما جوانان و مسلمين برومند ايران همه طبقات كه با وحدت كلمه دست اجانب را كوتاه كرديد, الگويى است براى همه مستضعفين. من اميدوارم كه همه مستضعفين كه زير بار مستكبرين هستند, بواسطه اين مجاهدات شما به خود بيايند و خودشان را نجات بدهند.))(21) رهبر معظم انقلاب قدرت اقتصادى مسلمانها را يك حربه كارى عليه جهانخواران مى دانستند و تاكيد داشتند كه مسلمانان هم از نيروى خدادادى نفت بر عليه آنها استفاده كنند. مى فرمودند: ((اگر چند مدتى شيرهاى نفت به روى غرب بسته شود, آنها تسليم شما مى شوند. آنها محتاج به نفت شما هستند, زمان جنگ عراق بر ايران در سال 65 يا 64, ايران يكى از پايانه هاى نفتى كويت را مورد هدف قرار داد (بخاطر همكارى كويت با عراق در جنگ… ). چند روز بعد جرائد نوشتند كه امريكا بخاطر بمباران پايانه كويت, حدود يك هزار ميليون يا ميليارد خسارت ديده است. اين همان نكته اى است كه امام به آن اشاره فرموده بودند. در رابطه با عرضه ((اسلام امريكايى)) اعتقادشان بر اين بود كه اين نوع از اسلام از پيچيدگى خاص برخوردار مى باشد كه به راحتى قابل شناسايى نيست. مى فرمودند: ((اى كاش همه تجاوز جهانخواران همانند تجاوز شوروى به كشور مسلمان و قهرمان پرور افغانستان علنى و رو در رو بود تا مسلمانان ابهت و اقتدار دروغين غاصبين را در هم مى شكستند, ولى راه مبارزه با اسلام امريكايى از پيچيدگى خاصى برخوردار است كه تمامى زواياى آن بايد براى مسلمانان پابرهنه روشن گردد. ))(22)
رهبر كبير انقلاب اسلامى هميشه آرزو داشتند كه دو مركز مهم حوزه و دانشگاه با هم و در كنار هم باشد تا بوسيله علم و آگاهى آنها, مردم مسلمان هم از آگاهيهاى لازم بهره مند شوند و همه با هم در جهت منافع كشور و بر ضد دشمنان اسلام به فعاليت بپردازند: ((و از نقشه هاى اجانب, كوشش در جدايى اين دو قطب و تفرقه اندازى بين اين دو مركز حساس آدمساز بوده و هست جداكردن اين دو مركز در مقابل آنها را يكديگر قراردادن اينها را در مقابل هم قرار دادن و در نتيجه خنثى كردن فعاليت آنان در مقابل استعمار و استعمارگران از بزرگترين فاجعه هاى عصر حاضر است.(23) اين سخنان گهربار كه برگرفته از قرآن كريم مى باشد, هميشه بايد سرلوحه همه اقشار ملت مسلمان و انقلابى ايران قرار بگيرد. قرآن مى فرمايد: ((و اطيعواالله و رسوله و لا تنازعوا فتفشلوا و تذهب ريحكم و اصبروا ان الله مع الصابرين))(24) و همه با روح وحدت ايمان پيرو فرمان خدا و رسول باشيد و هرگز راه اختلاف و تنازع (كه موجب تفرقه اسلام است) نپوئيد كه در اثر تفرقه ترسناك و ضعيف شده قدرت و عظمت شما نابود خواهد شد; بلكه همه بايد يكدل (در راه خدا) پايدار و صبور باشيد كه خدا هميشه با صابران است.
اگر در همه جوامع اسلامى روشنگرى و افشاگرى مثل روشنگريها و افشاگريهاى حضرت امام صورت مى گرفت, مردم مسلمان جهان خصوصا نسل جوان دنباله روى آداب و سنتهاى غلط غرب و اروپا نمى شدند, برخى مشكلات اخلاقى و روحى براى جامعه ببار نمىآمد و نسل جوان كه سرمايه مهم و ذى قيمت هر كشور مى باشند دچار سر در گمى و خودباختگى محض نمى گرديد.
با توجه به دنياى امروز غرب و اروپا كه حدود هفده ميليون انسان مبتلا به ((ايدز)) دارد و يا تمدن فعلى كه در آن به سرمايه گذارى بيش از (شخصيت گذارى پرداخته شده) و درنتيجه طغيان و عصيان و احساس پوچى در نسل جوان (نظير ايجاد حزب سبزها در آلمان) ايجاد كرده و سبب نگرانى و ياس دانشمندان و محققان گشته(25) و (گرايش به هيپى گرى و پانكيسم و غيره كه دستاورد دنياى فريبنده و به ظاهر متمدن امروز است )آيا باز هم كسانى مى خواهند به دنبال آداب و فرهنگ غربى بروند. و ترقى و تمدن را از آنجا به ارمغان بياورند؟ ((يا دست به اصلاح جامعه خود بزنند؟!))
ايمان به خدا, همان نيرويى كه مردم مسلمان را با مشت و دست خالى به ميدانهاى مبارزه مى كشاند مورد توجه حضرت امام بود كه بارها در سخنانشان به آن اشاره مى كردند كه نبايد از اين نيرو غافل بشويم. ((… اين ها همه چيزهايى است كه روى يك نقشه اى درست شده است كه ماها از مقدرات كشورمان غافل بشويم… اينها ديدند كه اينها با مشت خالى لكن با ايمان, با ايمان به خدا آمدند به ميدان و قدرت هاى بزرگ را شكست دادند و همه را بيرون كردند. دستشان را قطع كردند. اينها الان لمس كردند كه آنى كه اينها را شكست داد, اين ايمانى بود كه اين جوانها داشتند و اين توجهى بود كه به اسلام داشتند.))(26)
همان طور كه رسول گرامى اسلام فرموده اند, اسلام بالاتر از همه چيز است ((الاسلام يعلو و لا يعلى عليه)) ((اسلام قدرت كوبنده اش را نشان داد… اجانب احساس كردند جنبه كوبنده اسلام را و مى خواهند در جنبه سازنده اش اخلال كنند. ما به جنبه كوبنده اسلام تا اينجا رسيديم. بايد جنبه سازنده اش را هم به دست ملت با پشتيبانى خداى تبارك و تعالى شروع و به اتمام برسانيم. بدخواهان نمى خواهند ببينند كه جنبه سازنده اسلام نمايش پيدا كند در دنيا تا مكتبهاى ديگر را دفن كنند.))(27)
امروز حكام غربى به عظمت اسلام اذعان دارند و معتقد هستند كه اسلام تنها مكتبى هست كه كمونيست را شكست داد. در حالى كه ما از آنها شكست خورده بوديم, چرا كه اسلام هم به دنيا توجه دارد و هم به آخرت توجه دارد. در همين راستا, استعمار تمام نيروى خود را به كار گرفته است تا برنامه هاى مترقى اسلام را نامناسب با جهان امروز نشان بدهد. لذا با پايين آوردن ارزشهاى اسلامى توسط عمال خودفروخته داخلى چنين وانمود مى كند كه احكام اسلامى اشباع كننده خواسته هاى ملل مترقى امروز نيست.))

راهنمايى هاى روشنگرانه امام راحل براى رسيدن به خودباورى
((اى مسلمانان و اى مستضعفان عالم, دست به دست هم دهيد و به خداى بزرگ روى آوريد و به اسلام پناهنده شويد و عليه مستكبران و متجاوزان به حقوق ملتها پرخاش كنيد.))(28)
قرآن كريم مى فرمايد: ((و نومن بالله فقد استمسك بالعروه الوثقى))(29) پس هر كس به راه ايمان و پرستش خدا گرايد به رشته محكم و استوارى چنگ زده كه هرگز نخواهد گسست. باز مى فرمايد: ((الله ولى الذين آمنوا يخرجهم من الظلمات الى(30) النور)) خدا يار اهل ايمان است, آنان را از تاريكى هاى جهان بيرون آرد و به عالم نور برد.
امام امت در همه سخنرانى هاى خودشان مردم را دعوت به سوى عزت اسلامى مى كردند و مكرر مى فرمودند كه اگر به آغوش ((اسلام ناب محمدى)) ـ صلى الله عليه و آله ـ باز گرديد. سيادت بر دنيا خواهيد داشت: ((بر شما جوانان مسلمان لازم است كه در تحقيق و بررسى حقايق اسلام در زمينه هاى سياسى, اقتصادى, اجتماعى و غيره اصالتهاى اسلامى را در نظر گرفته و امتيازاتى كه اسلام را از همه مكاتب ديگر جدا مى سازد, فراموش نكنيد. مبادا قرآن مقدس و آئين نجاتبخش اسلام را با مكتبهاى غلط و منحرف كننده اى كه از فكر بشر تراوش كرده خلط نمائيد)).(31)
طنطاوى مفسر اهل سنت در تفسيرش مى گويد: انحطاط مسلمين و ترقى اروپا از يك نقطه شروع شد و آن اعراض از دين است. لازم به توضيح است كه دين اروپائيان غالبا مانع ترقى علمى و اكتشافى و اختراعى آنها مى شد, به عنوان مثال گاليله در كشف خود نتوانست موفق بشود, زيرا كليسا او را متهم به كفر كرد, ولى اسلام هميشه مشوق علم آموزى و ابداع و اختراع بوده است, به طورى كه در جنگهاى صدر اسلام حضرت پيامبر ـ صلى الله عليه و آله ـ در مقابل تعليم اسرا آنان را بدون فديه دادن آزاد مى كردند. آنچه كه تمام انقلابها را رو به سوى كندى مى برد, برگشتن از اصول آن انقلاب است. به عبارت ديگر فراموش كردن اهداف انقلاب و غرق شدن در كارهايى كه جلوى حركت تند چرخهاى انقلاب را مى گيرد و مانع بر سر راهش ايجاد مى كند. امام بزرگوار سفارش اكيد داشتند كه دولتمردان انقلاب اسلامى از اصول انقلاب و ولى نعمتهاى خود غافل نباشند, چرا كه مردم به مسئولين نظام اعتماد كرده و حراست و حفاظت اصول نظام اسلامى را كه خونبهاى هزاران شهيد و جانباز است به دست آنها سپرده اند, ايشان در اين رابطه فرموده اند: ((شما آقايان محترم, با مجاهدات و تجنب از هواهاى باطل حب دنيا را از دل بيرون نمائيد تا شايسته خدمت به احكام نورانى آسمانى گرديد.))(32)
آگاهان هر جامعه در پيشرفت آن جامعه نقش موثرى دارند. از اين رو تلاش و خداى ناكرده كوتاهى آنها نيز موثر مى باشد و خسارتهايشان جبران ناپذير. لذا سفارش مى كنند كه: ((دانشگاهى نبايد خود را بى نياز از حوزه ها بداند, به بهانه اينكه در زمينه علوم تجربى درجه اى از دانش دست يافتند و توانستند اداره امور را به دست گيرند ديگر نياز به حوزه نيست. همانگونه كه وجود دانشگاه براى كشور بايسته است وجود حوزه بايسته تر مى نمايد و اداره كشور بى وجود روحانيت باعث شكست در برنامه هاى اجرايى است))(33) اين دو قشر مهم جامعه بايد در هر حال مكمل يكديگر باشند. اين دو قشر مى توانند كاستى هاى يكديگر را گوشزد نموده با همدلى و همراهى و ارائه نظرات و پيشنهادات مفيد در رفع آن بكوشند. آنگاه مى توان گرههاى كور كشور را گشود. رسيدن به چنين نقطه اى چندان دور از دسترس نيست. از دست دادن اين فرصت ها در اين راه جبران ناپذير خواهد بود. ((اگر اين نهضت شكست بخورد, تا آخر ديگر ايران روى خوش به خودش نمى بيند. همه مسئول هستيد, من يك طلبه, با شماى دانشگاهى فرق نداريم, هر دو مسئول هستيم.))(34)
امام امت با راهكارهاى خاصى كه بنا نهادند, پرچم مبارزه را بر عليه تمام مستكبران و جهانخواران برافراشتند و پيروز گشتند و بار ديگر مسلمانان جهان عظمت واقعى اسلام را به چشم خود ديدند و قدرت آن را لمس كردند. علاوه بر پيروزى مردم مسلمان ايران, اين حركت اسلامى مردم جهان را اميدوار ساخت كه مى توانند خود را از دست استعمارگران نجات بدهند. غيرت دينى در همه زمانها وسيله تحرك براى انسانهاى آزاده و مذهبى بوده است حتى افراد غير مذهبى هم به قدرت و اقتدار دين اذعان دارند, گرچه خودشان پابند نيستند; همين نيروها انسانهاى تحت سلطه وستم را به اربابان جامعه تبديل مى كنند.
هيتلر مى گويد: ما عقيده داريم كه اگر احساس مذهبى در يك قوم تقويت شود, لااقل مى تواند آن ملت را مافوق درجه انسانى قرار دهد. زيرا ايمان داشتن به يك چيز اساس آزادى فكر و رها ساختن او از قيد اسارت است اگر امروز پايه هاى احساس مذهبى را استوار نگاه دارند در صورتى كه معتقدات مذهبى با اصول يك تعليم و تربيت درست هم آهنگ باشد اين روش پايه هاى معتقدات مردم را مستحكم مى كند. و در تصفيه اخلاق و عادات عمومى موثر است.(35) اميد است انشإالله به يارى خداوند بزرگ و عمل به احكام نجاتبخش اسلام عزيز, بتوانيم ساير مردم مسلمان و غير مسلمان جهان را نيز از دست استعمارگران ظالم نجات بدهيم. على رغم همه تبليغات پر سر و صداى غرب عليه اسلام, در گوشه و كنار جهان نغمه هاى اميدبخش به گوش مى رسد. جورج نيلسن مى نويسد: خطر بزرگ ديگرى كه موجبات نگرانى اروپائيان را فراهم آورده, مسئله مهاجرين فعلى اروپا به عنوان تهديدى جدى و بالقوه و مهاجرت مسلمانان به اروپا است كه خواستار شغل و مسكن و امكانات رفاهى شده در عين حال حاضر نباشند جذب فرهنگ و نحوه زيست كشور ميزبان شوند. و نيز مى نويسد: بيشتر انديشمندان غربى با تسلط سيستم آكادميك سكولار, خاصه در زمينه جامعه شناسى بر اين تصور بودند كه اقليتهاى قومى و مذهبى نيز به زودى در سكولاريزم حل خواهند شد, اما چنين تصورى محقق نشد; بلكه به گفته او در نيمه دوم دهه هشتاد ميلادى, شاهد رشد سريع انتشار كتابها و مقاله هاى مختلف در خصوص مسلمانان اروپا هستيم. البته عامل قدرت مذهبى با آنچه كه در خاور ميانه مى گذشت بى ارتباط نبود.(36) زمانى كه امام عزيز مى فرمودند ما انقلابمان را صادر مى كنيم, بعضى از افراد كوته فكر خيال مى كردند اگر ايران را درگير جنگ بكنند يا مرزهاى ايران را كنترل بكنند مى توانند مانع صدور انقلاب بشوند. ((بروس موزليش)) در كتاب خمينى مخفى مى نويسد: امام خمينى رهبرى است كه مناسبترين زمانى را براى فعاليت سياسى خود انتخاب كرده و انقلاب اسلامى در پى خود ((انقلاب پنهان)) دارد كه با رهبرى امام به تمام جهان سرورى خواهد يافت. (37) خطر صدور انقلاب اسلامى براى غرب از همه سلاحهاى مرگبار شكننده تر است, چرا كه به قول قرآن كريم خواب و راحتى را از آنها گرفته است. قرآن كريم مى فرمايد: ((و لاتهنوا فى ابتغإ القوم ان تكونوا تإلمون فانهم يإلمون كما تإلمون و ترجون من الله ما لا يرجون و كان الله عليما حكيما))(38) و نبايد (از تعقيب كردن) در كار دشمنان سستى و كاهلى كنيد كه اگر شما از آنان به رنج و زحمت مى افتيد, آنها نيز از دست شما رنج مى كشند, با اين فرق كه شما به لطف خدا (و بهشت ابد) اميدواريد و آنها (چون بى ايمانند به خدا و اجر قيامت) اميدى ندارند و خدا دانا و حكيم و (كريم) است و اميدواران را محروم نمى سازد.
علامه محمد تقى جعفرى(ره) در آخر نوشتارشان به قطعنامه كنگره اى كه از سوى انجمن دولتى حقوق تطبيقى دانشگاه حقوق پاريس نوشتند اشاره كرده اند به اين مطلب كه: ((در پايان اين كنفرانسها قطعنامه اى به امضاى كنگره… رسانيدند كه همه آنان عظمت و استحكام فقه اسلامى را تصديق كردند و صلاحيت آن را براى پاسخگويى همه جوامع بشرى اعلام نمودند.))
كلام خودمان را با سخن ديگر از امام راحل به پايان مى برم كه فرمودند: ((ما به تمام جهان تجربه هايمان را صادر مى كنيم و نتيجه مبارزات با ستمگران را بدون كوچكترين چشم داشتى به مبارزان راه حق انتقال مى دهيم و تمامى آزاديخواهان بايد با روشن بينى و روشنگرى راه سيلى زدن بر گونه ابرقدرتها, خصوصا امريكا, را بر مردم سيلى خورده كشور مظلوم اسلامى و جهان سوم ترسيم نمايند.))
از خدا مى خواهيم اين قدرت را به ما ارزانى دارد كه نه تنها از كعبه مسلمين كه از كليساهاى جهان نيز ناقوس مرگ بر امريكا و شوروى به صدا درآوريم.

پى نوشت ها:
1 ـ خودباورى و خود باختگى از ديدگاه امام, ص77.
2 ـ مجموعه مقالات كنگره بزرگداشت سالگرد امام(ره) ج5, ص135.
3 ـ خودباورى و خود باختگى از ديدگاه امام, ص37.
4 ـ همان, ص77.
5 ـ نبرد من, هيتلر, ص231.
6 ـ جهان اسلام از ديدگاه امام خمينى(ره), ص48.
7 ـ مجموعه مقالات كنگره بزرگداشت سالگرد امام(ره) ج3, ص 371.
8 ـ همان, ج1, ص53.
9 ـ همان, ج3, ص361.
10 ـ همان, ج3, ص367.
11 ـ همان, ج3, ص358.
12 ـ جهان اسلام از ديدگاه امام خمينى(ره), ص144.
13 ـ همان, ص357.
14 ـ همان, ص359.
15 ـ همان, ص364.
16 ـ همان, ص366.
17 ـ همان , ص368.
18 ـ همان , ص371.
19 ـ همان , ص369.
20 ـ خودباختگى و خودباورى از ديدگاه امام خمينى (ره), ص3.
21 ـ جهان اسلام از ديدگاه امام خمينى(ره), ص15.
22 ـ صحيفه نور, ج1, ص52.
23 ـ مجموعه مقالات, ج6, ص336.
24 ـ همان, ج1, ص56.
25 ـ سوره انفال, آيه46.
26 ـ تمدن اسلامى از ديدگاه امام(ره), ص110.
27 ـ جوانان از ديدگاه امام(ره), ص314.
28 ـ جهان اسلام از ديدگاه امام(ره), ص164.
29 ـ همان, ص37 و 107.
30 ـ سوره بقره, آيه256.
31 ـ سوره بقره, آيه256
32 ـ جهان اسلام از ديدگاه امام(ره), ص49.
33 ـ همان, ص144.
34 ـ مجموعه مقالات كنگره بزرگداشت سالگرد امام(ره) ج3, صفحه 357.
35 ـ مجموعه مقالات كنگره بزرگداشت سالگرد امام(ره), ج3, ص377.
36 ـ نبرد من , هيتلر, ص268.
37 ـ مجموعه مقالات كنگره بزرگداشت سالگرد امام(ره) ج3, ص452.
38 ـ مجله پاسدار اسلام, بهمن 1375.
39 ـ سوره نسإ آيه104.

طراوت عبادت در سيره امام خمينى ( قدس سره) غلامرضا گلى زواره

باطن نماز

عزت اندر طاعت آمد اى فهيم
شو معزز نزد خلاق كريم
نماز ارتباطى صميمانه و عاشقانه بين عبد و معبود است كه رايحه روان بخش آن دل هاى نگران را سرشار از آرامش و صفا مى كند و جان هاى خسته را طراواتى ديگر مى بخشد.
حكيمان عارف و سالكان راستين طريق حق به رازها و رمزهاى نماز توجه داشته اند, از جمله حضرت امام خمينى در برخى نوشته هاى خود و از جمله كتاب ((آداب الصلوه)) بر اين نكته تصريح و تاكيد نموده كه نماز غير از اين ظاهرى كه دارد و آداب مخصوص خودش را بايد رعايت كرد معنايى ژرف و باطنى شگفت دارد. و مى افزايد: همان گونه كه وقتى موازين شرعى را در خصوص ظاهر نماز رعايت نكنيم به آن خلل وارد ساخته ايم مراعات نكردن آداب باطنى نيز حالت معنوى اين عبادت را كه برترين و مهمترين واجبات است و پايه و ستون دين شمرده مى شود و بدون آن اعمال ديگر پذيرفته نمى باشد, زايل خواهد ساخت.
امام به خواننده شيفته عبادت چنين آگاهى مى دهد كه به صورت و حالات ظاهرى نماز اكتفا نكند و خود را از كمالات باطنى و بركت عمقى آن, كه سعادت ابدى او را تضمين مى كند, بى نصيب ننمايد. انسانى كه جوهر عبوديت را دريافت و به عزت مقام ربوبيت پى برد خودبينى, خودخواهى و گردن كشى را به كنارى مى نهد و خاكسارى و فروتنى و خوش خويى را پيشه خويش مى سازد.
از حضرت امام صادق (عليه السلام) روايت شده كه آن حضرت فرموده اند اگر كسى نماز را سبك بشمارد از شفاعتشان محروم مى شود. روزى خدمت ايشان (امام خمينى) عرض شد: سبك شمردن نماز شايد به اين معنا باشد كه شخص يك وقت نمازش را بخواند و وقتى ديگر در خواندن آن اهمال ورزد. امام در جواب فرمود: اين كه خلاف شرع است, منظور امام صادق (عليه السلام) اين بوده است كه وقتى ظهر مى شود و فرد در اول وقت نماز نمى خواند در واقع به چيز ديگرى رجحان داده است.
اگر در معناى فتواهاى امام دقيق شويم, مشاهده خواهيم كرد كه به تمام دستورهاى دينى يك بعد معنوى داده اند نه اين كه ظاهر را كنار بگذارند و تنها به معنا توجه كنند هر دو را مهم و اساسى مى دانستند, نظرشان اين بود كه شرع ظواهرى براى نماز دارد كه اجراى آن لازم مى باشد و در عين حال عبادتى چون نماز داراى عمق و روحى است كه بايد به آن نيز پرداخت. در باره عبادت امام مى فرمايد: بابى است كه خداوند از روى رحمتش باز كرده است يعنى مثلا در مورد نماز نمى توانيم شكر او را كه تعليم و اجازه خواندن به ما داده است به جاى آوريم. امام بر اين باور بودند كه با نماز انسان مى تواند به خدا نزديك شود و مى فرمود: همين سوره حمد را ببينيد مگر ما عقلمان نمى رسد كه چنين يا دنباله اش را بگوئيم ولى خود خداست كه اين ها را به زبان ما آورده و القا كرده و گفته كه وقتى مى خواهيد با من حرف بزنيد اين چنين حرف بزنيد.(1)
امام به صراحت بيان كرده اند كه عبادت ابزار رسيدن به عشق الهى است و در وادى عشق نبايد به عبادتى چون نماز به چشم وسيله اى براى رسيدن به بهشت نگاه كرد, مى فرماينداگر تمام شروط عبادت را كه شرع مقرر كرده رعايت كنيم تازه كاسبى كرده ايم و كار مى كنيم تا جزايش را بگيريم اما انسانى كه به باطن و مغز نماز پى برده براى عبادت جزا نمى خواهد بلكه از اين كار لذت مى برد. وقتى برخى اطرافيان نيمه هاى شب آهسته وارد اتاق امام مى شدند معاشقه او را با خدا احساس مى كردند و با چنان خضوع و خشوعى نماز مى خواندند و قيام و ركوع و سجود مى كردند كه حقا وصف ناپذير است. قيافه امام در دل شب و هنگام نماز كاملا برافروخته مى شد و چنان اشك از ديده ها بر گونه هايش سرازير مى گرديد كه گاهى دستمال, كفاف اشكشان را نمى داد و كنار دستشان حوله مى گذاشتند و اين واقعا گريه شوق و نوعى معاشقه بود, در نامه هايشان به عبادت خيلى تكيه مى كردند و مى فرمودند: عبادت يك سكوى پرش است در واقع معاشقه است بين عاشق و معشوق. در عبادت از يك سو همه ناز است و از سوى ديگر همه نياز; يعنى يك كسى كه در نهايت فقر به سر مى برد مى ايستد در مقابل كسى كه همه چيز و كمال مطلق است, مى فرمودند: انسان عابد و عاشق كسى است كه شب در مقابل خدا مى ايستد و مى گويد اى همه ناز پاسخ بده به اين همه نياز. عبادت مسلمان عارفانه است, چنين كسى از همه چيز خودش مى گذرد (به خاطر محبت) نهايتا از نام خود و جان خويش فراتر مى رود و هستى خود را در راه معشوق فنا مى داند.(2)
در ديدگاه امام انسان هنگام نماز در وادى امن پروردگار قدم مى نهد پس بايد روح و نفس خويش را براى چنين جايگاهى مهيا كند, حصول ايمان به حقايق, ادراك عظمت و هيبت جمال و جلال الهى و احساس خوف و خشوع بر اثر اين حالت, اطمينان قلبى مى تواند براى گام نهادن در اين مسير به آدمى كمك كند.
امام خاطر نشان ساخته اند كه زمانى براى عبادت انتخاب شود كه نفس اقبال دارد و خستگى و فرسودگى به آن راه ندارد, نبايد اجازه داد عبادت بر روح تحميل شود و در هنگام كسالت و كدر بودن روح و روان بايد از اين برنامه عبادى احتراز جست. فزون از طاقت بر نفس نبايد فشار آورده شود, زيرا نشاط و بهجت و انبساط خاطر ناشى از آن را به تحليل مى برد. امام مى افزايد بايد راز و رمزهاى عبادت را به قلب تفهيم كرد و تكرار اذكار و ادعيه و مداومت بر اين امور معنوى براى آن است كه زبان قلب گشوده شود و دل ذاكر گردد.
به فرمايش حضرت امام خمينى آن گاه نماز جايگاه حقيقى خويش را خواهد يافت كه دل در گرو ياد خدا و مشحون از حب به الله باشد و شخص نمازگزار اگر دلى غافل و ساهى داشته باشد عبادتش از صحنه حقيقى و معنوى عارى بوده و چون حالت لقلقه زبان دارد عبادتش بى تإثير مى شود و وقتى هواى نفس بر باطن و ملكوت نماز غلبه يافت گاهى چندين دهه نماز خواندن هم نه تنها ثمراتى روحانى ندارد بلكه غرور ناشى از چنين عباداتى خود پرونده قلب پاك را تيره و تار مى نمايد. امام خمينى در آثارى كه پيرامون بعد ملكوتى و باطن نماز به نگارش درآورده اند به خواننده تاكيد مى فرمايند كه نمازگزار بايد پليدىهايى را كه مانع از حضور قلب و قرارگرفتن در وادى قرب مى شود از خود دور كند. گناهان اعم از كوچك و بزرگ و نافرمانى خداوند و بعضى از خوىهاى پليد, ما را از اين فيوضات آسمانى محروم مى نمايد پس بايد با توبه نصوح به تطهير درون پرداخت و باطن را از خلق هاى پست خالى كرد و به صفات نيك آراسته نمود و همان گونه كه طبق موازين شرعى ظاهر بدن و لباس را از نجاسات و آلودگى دور مى كنيم و خود را براى اقامه نماز پاك مى نمائيم درون را نيز بايد مطهر و مهذب ساخت تا نور حق بر صحيفه دل بتابد و زنگارها را بزدايد.

مهياى ميهمانى الهى
حضرت امام خمينى هر وقت وضو مى گرفتند تمام جزئيات آن را رو به قبله انجام مى دادند حتى اگر دست شويى رو به قبله نبود در هر مورد پس از اين كه يك كف دست آب برمى داشتند, شير را مى بستند و رو به قبله آب را به صورت يا به دست مى زدند. (3) آيه الله قديرى مى گويد: من تا حدودى شاهد برخى از عبادت هاى حضرت امام بوده ام چيزى كه برايم قابل توجه بود يكى مداومت در عمل و ديگرى دقت در انجام عبادت ها مطابق دستورهاى وارده بدون كم و زياد. من دو مرتبه وضو گرفتن امام عزيز را ديده ام درست مثل وضوى پيغمبر اكرم (صلى الله عليه و آله) كه در روايات ذكر شده است تنهابراى هر يك از صورت و دست ها به يك مشت آب اكتفا مى كردند و با يك مرتبه شستن وضو مى گرفتند.(4)
در واقع حضرت امام بر مبناى تعهد و بنا به اعتقاد عميق به موازين شرعى و اسلامى مى كوشيدند همان را عمل كنند كه مى فرمودند اگر وقت وضو گرفتن به يكى از اعضاى خانواده تذكر مى دادند كه آب را بيش از حد مصرف نكنيد اين عمل را خودشان نيز دقيقا انجام مى دادند. دكتر بروجردى مى گويد يك روز شيشه كوچك قرص را دست پسرم ديدم كه مايعى داخل آن بود پرسيدم اين چيست؟ گفت: دوستان مدرسه ام از من خواسته بودند قدرى از آب وضوى امام را به عنوان تبرك برايشان ببرم من هم هنگام وضو طشتى بردم و زير دست پدر بزرگ گذاشتم اما آبى كه از وضوى ايشان توى ظرف ريخت آن قدر كم بود كه ناچار شدم سرنگ بياورم و به وسيله آن اين شيشه را پركنم تازه پر هم نشد گفتم آقا آب وضوى شما همين است لبخندى تحويلم دادند و گفتند اين باقى مانده آب واجبات وضو بوده است. (5)
حضرت امام براى نماز تميزترين جامه ها را برتن مى كردند و بعد از تطهير و گرفتن وضو ريش مبارك را شانه مى كردند, عطر مى زدند و بعد از گذاشتن عمامه بر سرشان به نماز مى ايستادند.(6) حتى در هنگام بيمارى و درحال خونريزى و با وجود زخم بزرگ در ناحيه شكم موقع نماز تميزترين جامه ها را كه از آلودگى دور بود بر تن مى كر(7)دند.
وقتى امام به نوفل لوشاتو وارد شدند رعايت دقيق موازين شرعى را براى انجام امور عبادى در اولويت قرار دادند و نخستين سوالى كه كردند اين بود كه قبله كجاست؟ خوب آنهايى كه مسيحى بودند از اين موضوع اطلاع نداشتند. مسلمانى هم در آن منطقه سكونت نداشت كه جهت قبله را بداند چون نمى خواستند نماز را به تاخير بيندازند جهت قبله را پيدا كردند و به سوى آن نماز خواندند, يكى از ياران ايشان كه در آنجا حضور داشته مى گويد: عصر بود كه حضرت امام مرا فرا خواندند و فرمودند: اين قبله نما را بگيريد و به مسجد پاريس ببريد و ببينيد كه در آنجا قبله را چگونه نشان مى دهد همان جهت را حفظ كنيد و بيائيد در اينجا نيز قبله را مشخص كنيد. در هر صورت قبله نما را گرفتم و به همراه يكى از برادران به مسجد جامع پاريس رفتم و جهت قبله را كه قبله نما نشان مى داد با قبله آن جا تطبيق كردم پس از آن نيز به نوفل لوشاتو برگشتم و قبله منزل امام را مشخص نمودم.(8)
امام قبل از فرا رسيدن وقت نماز به تلاوت قرآن كريم مى پرداختند و پس از برگذاركردن نماز مغرب و عشإ به داخل حياط خانه مى رفتند و رو به قبله مى ايستادند و در حالى كه با انگشت به سوى قبله اشاره مى نمودند حدود پنج دقيقه دعايى را زير لب زمزمه مى كردند.(9)
حجه الاسلام والمسلمين احمد احمدى خاطر نشان ساخته است: هنگام نماز مغرب در حياط منزل قديمى امام در يخچال قاضى براى نماز مغرب حاضر شديم امام به اقامه نماز مبادرت نمودند و آن چنان با حضور تام نماز خواندند كه پس از نماز به يكى از دوستان نگريستم و گفتم نماز يعنى اين.(10)
امام هميشه قبل از اذان ظهر روز جمعه غسل جمعه مى كردند و هيچ وقت غسل جمعه ايشان ترك نمى شد در پاريس فردى آمد و گفت: امريكايى ها آمده اند با امام مصاحبه اى انجام دهند و اين برنامه هنگامى كه پخش شود و صورت پذيرد ساير كشورهاى اروپايى هم چنين كارى را انجام مى دهند واين برنامه مى تواند براى نشان دادن موضع و حركت انقلاب موثر باشد, خواهر دباغ مى گويد: بر حسب اتفاق روز جمعه بود بنده كه خدمت امام اين موضوع را مطرح كردم, فرمودند: حالا وقت انجام مستحبات و غسل جمعه است, نه وقت مصاحبه. بعد وقتى اين مستحبات را به جاى آوردند فرمودند: من براى مصاحبه آماده ام.(11)

محافظت از اوقات اقامه
قرآن كريم يكى از شرايط افراد باايمان را محافظت و پاسدارى آنها از اوقات نمازهاى واجب خود مى داند و مى فرمايد والذين هم على صلواتهم يحافظون.(12) پس بايد سعى كرد موقع نماز هركارى را كه پيش مىآيد رها كرده و به نماز پرداخت كه اين امر بر حسب روايت جزء بهترين اعمال خير انسان است. و از معصومين روايت شده كه شيعيان را در دو مسئله امتحان كنيد: مراقبت آنها از اوقات نماز و انصافشان با مردم. در اهميت آن همين بس كه حضرت امام حسين (ع) در ظهر عاشورا با آن وضع اطفال و اهل بيت و خطرات و دشوارىهايى كه اقامه نماز در ميدان نبرد دربرداشت با فرا رسيدن وقت نماز با اصحاب فداكارش به اقامه اين فريضه الهى پرداخت تا جايى كه در حين اداى نماز اول وقت برخى از يارانش به شهادت رسيدند و يا مجروح شدند. در زيارت نامه اولياى الهى و شهيدان هم مى خوانيم: ((اشهد انك قد اقمت الصلوه)). در رساله احكام امام مى فرمايند: سزاوار است انسان نماز را در اول وقت بخواند و كسى كه نماز را سبك بشمارد همچون كسى است كه نماز نمى خواند. حضرت امام مقيد بودند كه حتما نماز را اول وقت بخوانند و از تاخير نماز در وقت خود بسيار ناراحت مى شدند.
حتى قبل از اين كه موذن بانگ دلنواز اذان را از ماذنه سردهد امام به مقدمات نماز مشغول شده و با داخل شدن وقت, قامت به نماز مى بستند. نقل كرده اند كه: روزى در حضور امام بوديم, صداى اذان شنيده شد. امام برخاستند و پس از جست و جوى مختصرى مهر خود را نيافتند چون نوه كوچكش, على, آن را جا به جا كرده بود, تكه كاغذى برداشته ونمازشان را مثل هميشه اول وقت به جاى آوردند, آرى ايشان خود را مقيد به برپايى نماز در سجاده اى با تشريفات و مانند آن نمى كردند و وقت فضيلت نماز را به خاطر رعايت امور مزبور از دست نداده و محل سجده خود را تكه كاغذى قرار دادند. در واقع امام به روح نماز انديشيده و به باطن آن بيشتر توجه داشتند.
شهيد صياد شيرازى گفته است: در اوايل جنگ تحميلى عراق عليه ايران جلسه اى داشتيم كه در آن يكى از فرماندهان نظامى داشتند گزارش خود را به فرمانده كل قوا امام خمينى ارائه مى دادند, گزارش نخست كه به عرض ايشان رسيد, وى درصدد بود تا گزارش ديگرى را به استحضار آقا برساند در همين حين, آقا از جاى خويش برخاستند, برخى كه در آن جلسه بودند نگران شدند و پرسيدند: آيا مشكلى پيش آمد؟ امام خيلى عادى فرمودند: نه ولى وقت نماز است. همه از اين سخن و حركت شگفت زده شديم, برخاستيم وضو گرفتيم و با شرمندگى به ايشان اقتدا نموديم و راستى كه عجب نماز با نشاطى بود.(13)
در قرآن خوانده ايم كه نماز انسان رااز كارهاى ناروا باز مى دارد ولى غالبا نتوانسته ايم اين پيام هاى آسمانى را درك كنيم و با جانمان آميخته سازيم و نورانيت نماز را در عرصه هاى گوناگون زندگى منتشر نماييم, به حكم وظيفه اين فريضه را به جاى مىآوريم ولى به رعايت حدود و حقوق نماز كه مى تواند در همه ابعاد زندگى تاثير بگذارد و تمام خواسته هاى ما را جهت ملكوتى و معنوى بخشد, كم توجه مى كنيم.
هنگامى كه امام به نماز مى ايستادند احساس مى شد تمام وجودشان نماز مى خواند و چون چند نفر از برادران براى محافظت مى ايستادند مى فرمودند نيازى نيست در ساعت نماز بايد نماز خواند.(14)
در روز 26 ديماه سال 1357 شمسى كه شاه از ايران رفت و تومار استبداد در هم پيچيده شد در محل اقامت امام (نوفل لوشاتو) حدود چهارصد خبرنگار اطراف منزل امام اجتماع نمودند, تختى گذاشتند و ايشان بر روى آن ايستادند, تمام دوربين ها مشغول فيلم بردارى از آن صحنه بود, قرار بر آن شد كه خبرنگاران به نوبت از امام سوالاتى بكنند, چند سوال كه از ايشان شد صداى اذان ظهر شنيده شد, بلافاصله امام آن صحنه را ترك نمودند و فرمودند: وقت فضيلت نماز مى گذرد. حاضرين از اين كه بر حسب ظاهر امام بدون جهت اين صحنه را ترك كردند شگفت زده شدند. كسى از امام تمنا كرد كه چند دقيقه اى صبر كنيد تا حداقل چهار پنج سوال ديگر از شما بكنند فرمودند به هيچ وجه امكان ندارد, رفتند تا نماز ظهر را اقامه كنند. (15)
ظهر آن روزى كه آيه الله سيد مصطفى خمينى (فرزند برومند امام) به شهادت رسيده بودند در منزل امام افراد زيادى براى عرض تسليت اجتماع كردند, چون حاضران آن جا را ترك نمودند و رفتند تااذان ظهر شد امام برخاستند و تشريف بردند و وضو گرفتند, فرمودند: من مى روم به مسجد, حجه الاسلام والمسلمين فرقانى مى گويد: من با ناراحتى گفتم: اى واى, آقا امروز هم برنامه هاى هميشگى نماز جماعت خود را ترك نمى كند به يكى از خادم هاى امام گفتم زود برو به خادم مسجد خبر بده. وقتى مردم فهميدند كه امام آن روز هم به مسجد مىآيند جمعيت از هر طرف به سوى مسجد آمدند, وقتى با امام به مسجد رسيديم مشاهده كرديم افراد حاضر در آن جا گريه مى كردند و ضجه مى زدند, راه را بازكردند تا آقا وارد مسجد شوند.(16)
عاطفه اشراقى (نوه امام) مى گويد: اوايل جنگ تحميلى عراق عليه ايران بود كه ناگهان صداى ضد هوايى به گوشمان رسيد و چون تا آن روز بااين صدا آشنايى نداشتيم احساس كرديم كه هر صدا به منزله انفجار يك بمب است و سراسيمه به اتاق امام رفتيم ولى ايشان در ايوان مشغول اقامه نماز و عبادت بودند, گويى اصلا صدايى نشنيده بود و حتى متوجه ورود ما به اتاقشان نشدند ما كه هيجان زده و از طرفى نگران حال امام بوديم با ديدن آن حالت احساس آرامش كرديم.(17)
شخصى نقل مى كرد: ما ابتدا به اشتباه فكر مى كرديم حضرت امام نماز اول وقت را خداى ناكرده از روى تظاهر مى خوانند و به همين خاطر سعى داشتيم جلوى آن را بگيريم, مدت زيادى در اين فكر بوديم و بارها به گونه هاى مختلف ايشان را امتحان كرديم به عنوان نمونه سفره غذا را درست اول وقت نماز مى انداختيم اما حضرت امام در اين مواقع مى فرمودند: شما غذايتان را بخوريد و من هم نمازم را مى خوانم, هرچه كه بماند من مى خورم. يا در موقع مسافرت مى فرمودند: شما برويد من هم مىآيم و به شما مى رسم. مدت ها از اين ماجرا گذشت و نه تنها نماز اول وقت حضرت امام ترك نشد بلكه ايشان ما را هم به خواندن نماز اول وقت حساس كردند.(18)
آن روز كه امام را به بيمارستان انتقال دادند سفارش فرمودند ساعت اقامه نماز را به ايشان اطلاع دهند و در مرحله اول نمازشان را خواندند و بعد به صرف غذا پرداختند. يكى از روزها ناگهان آقا متوجه شدند كه سينى حامل غذا وارد اتاق شد. ايشان پرسيدند: مگر وقت اقامه نماز فرا رسيده است؟ حاضران گفتند: آرى. امام با نهيبى رو به حاضران نمودند و فرمودند: پس چرا مرا بيدار نكرديد؟ كه در جواب گفته بودند: به دليل وضع خاص شما نخواستيم بيدارتان كنيم, امام با ناراحتى گفتند: چرا با من اين گونه برخورد مى نماييد غذا را پس ببريد تا من نماز را اقامه كنم.(19) در بيمارستان نه تنها حضرت امام عبادت خود را ترك نكردند بلكه با شور و حال بيشترى به فريضه نماز پرداختند. دكتر ايرج فاضل مى گويد: در ايامى كه امام در بيمارستان تحت معالجه و عمل جراحى بودند لوله تنفسى در تراشه ايشان بود. وقتى اين لوله در مجراى تنفسى قرار مى گيرد بيمار نمى تواند صحبت كند, اما با وجودى كه اين لوله به ايشان وصل بود نماز ظهر و عصر آن روز را به همان وضع ادا نمودند و حتى نماز شب خود را ترك نكردند.(20)
در همان روزهاى آخر حيات دنيوى كه امام در بيمارستان تحت مراقبت هاى ويژه بود و ديگر احساس نمودند كه وقت كوچ به سراى سرور فرا رسيده است خواستند اهل خانه را ببينند, همه اطراف تخت ايشان جمع شدند, امام فرمودند: راه سختى در پيش رو داريد معصيت نكنيد, بعد گفتند مى خواهم بخوابم و در آن حال به اغما فرو رفتند و نماز ظهر و عصر را به سختى خواندند, خيلى در همان اوضاع تاسف بار مراقب نماز بودند و سفارش اين فريضه را به اطرافيان مى كردند و مى گفتند: در مورد نمازتان اهمال نكنيد, همين كه شما مى گوييد اول اين كار را بكنيم بعد نماز بخوانم خلاف است, اين سخن را نگوييد به نمازتان اهميت دهيد و آن را در وقت خودش بخوانيد. وقت نماز مغرب و عشا در همان روز آخر مرتب فرياد مى زدند: آقا نماز, آقا نماز مثل اين كه كوهى روى پلك هاى چشم هاى ايشان باشد با سختى ديده ها را گشودند بعد مشاهده گرديد آقا نماز مى خواند (با انگشتان) و لبانشان تكان مى خورد, سرهاى انگشتان را به تشك مى زدند و اهل خانه كه حضور داشتند متوجه شدند ايشان در همان حال هم نماز مى خواند.(21)
در صبح روز آخر يكى از همراهان امام كه در كنار ايشان ايستاده بود و بغض گلويش را به شدت مى فشرد و صورتش از اشك خيس شده بود وقتى ديد كه امام زير لب شهادتين مى گويد دلش فرو ريخت, به سرعت به سوى آقا خم شد, اما ديد كه امام مشغول گفتن اذان و اقامه است آن هم براى نمازهاى مستحبى پس از نماز پلك هاى آقا روى هم افتاد و به آهستگى به خواب رفت, ساعتى بعد يكى از اعضاى دفتر امام با چهره اى غمناك و محزون به كنار تخت آقا آمد بيست دقيقه به اذان ظهر باقى مانده بود آهسته نزديك گوش امام گفت: آقا وقت نماز است. با شنيدن اين سخن آقا از خواب پريد و حالت اضطرابى در صورتش هويدا شد, بعد آن شخص خطاب به امام عرض كرد: از اول وقت نماز نگذشته و لحظاتى تا هنگام اقامه نماز ظهر باقى است.
سينه امام باز بود و با ناراحتى و به زحمت نفس مى كشيد آن قسمت هايى از بدن ايشان كه تحت جراحى قرار گرفته بود درد مى كرد با اين وجود براى نماز لباس سفيد و تميزى آوردند وكمك كردند كه امام آن لباس تميز را بپوشد. محاسن امام را شانه زدند, عطر مخصوص آقا را چون به او زدند در فضاى اتاق بوى آن پيچيد. آرى در حالت بيمارى و آن لحظات سخت ايشان بهترين و تميزترين لباس را بر تن نمود و همچون حالت عادى و سلامتى با وضع آراسته و مرتب مشغول نماز گرديدند. پس از خواندن نماز چهره آقا شكفته شد, نشاط عجيبى در صورتش به چشم مى خورد و در نگاه هايش آرامش خاصى قابل مشاهده بود.(22)

اثرات روح بخش نماز
امام مقيد بودند كه اطرافيان واهل خانه دستورهاى شرعى و تكاليف الهى را انجام دهند تا از گناهان دور باشند. البته امور مذهبى و دينى را به آنان ديكته نمى نمود بلكه وقتى خودشان رفتار آقا را در انجام وظايف مذهبى ـ عبادى ملاحظه مى كردند ناخودآگاه تاثير روح بخش و جانفزاى خود را مى بخشيد و اهل خانه مى كوشيدند از ايشان به عنوان الگو پيروى كنند و همچون امام باشند و يا لااقل رفتار و اعمال خود رابه آن بزرگوار نزديك كنند.
فريده مصطفوى (دخترامام) مى گويد: امام وقتى به ما مى گفتند بايد نماز بخوانيد خودشان از نيم ساعت به ظهر وضو مى گرفتند و مشغول نماز مى شدند و ما هم داخل حياط مشغول بازى بوديم, يك مرتبه هم نيامدند صدا كنند كه دخترها بايستيد براى نماز, بياييد من ايستاده ام پشت سر من, يا خودتان نماز بخوانيد. تمام سال اول امام اذان نماز را مى خواندند ولى يك بار هم به ما نگفتند كه الان دست از كارتان برداريد. موقع اذان است, دست از بازى تان برداريد و بايستيد براى نماز ولى مى فرمودند: شما بايد در طول اين ساعت نماز بخوانيد واى به حال كسى كه در طول اين ساعت نماز را نخواند, آن وقت اگر آن نماز را نخواند بايد از خانه بيرون برود; يعنى اصلا اولاد آقا نباشد. اين گونه با او برخورد مى شد. صبح هم كسى را از خواب بيدار نمى كردند و مى گفتند: خودتان اگر بيدار مى شويد بلند شده و نماز بخوانيد اگر بيدار نشديد( در دوران قبل از تكليف) مقيد باشيد كه ظهر قبل از نماز ظهر و عصرتان نماز صبحتان را قضا كنيد. زمستان هم كه بلند مى شديم و مى رفتيم سر حوض تا وضو بگيريم اگر مثلا كمى آب گرم داشتند مى فرمودند: بياييد با اين آب وضو بگيريد اگر نبود كه هيچ. (23)وى در خاطره اى ديگر مى گويد: يادم هست تازه مكلف شده و شب خوابيده بودم كه آقا با اخوى وارد شدند خيلى سرحال و خوشحال بودند, از من پرسيدند: آيا نماز خوانده اى؟ من فكر كردم چون آقا الان سر حال هستند ديگر نماز خواندن من هم برايشان مسئله اى نمى باشد. گفتم: نه! ايشان به قدرى تغيير حالت دادند و عصبانى شدند كه ناراحتى سراسر وجودشان را فراگرفت و من خيلى ناراحت شدم كه چرا با آن سخن و نيز عملم مجلس به آن شادى را تلخ ساختم.(24) حتى يك روز قبل از اين كه امام به بيمارستان بروند به اهل خانه و بستگان در مورد اهميت نماز اول وقت و سستى ننمودن در اقامه اين فريضه توصيه فرمودند.(25)
خانم شهام مشاور خاطر نشان ساخته است: امام تازه به ايران برگشته بودند و ما هم براى ديدن امام از قم به تهران عزيمت نموديم تا در خانه يكى از دوستان نزديك امام كه قرار بود به مهمانى كوچكى برود, رفتيم و به اتفاق او در اين ميهمانى ساده كه در منزل امام برگزار مى شد شركت كنيم. روز ميهمانى همه در آن جا جمع شديم ما كه تا آن روز موفق به ديدار رهبر نشده بوديم از فريده خانم (دخترامام) خواستيم تا ما را به ديدار امام ببرند. ايشان گفتند تنها زمانى مى شود آقا را ديد كه براى وضو تشريف مى برند, نزديكى هاى ظهر نزد امام كه در حال وضو گرفتن بودند رفتيم, صبر كرديم تا وضويشان به پايان برسد بعد كنارشان رفتيم و چون امام متوجه ما شدند احوال پرسى كردند از ايشان خواستيم ما را نصيحت كنند تنها يك جمله گفتند: به نماز اهميت بدهيد.(26)
اگر شاگردى كه در درس امام ـ در مسجد اعظم يا مسجد سلماسى شركت مى كرد پس از درس و در آخر وقت براى نماز خواندن از جا برمى خاست از اين كه او نمازش را تا اين وقت به تاخير انداخته بود, امام ناراحت مى شد, توجه ايشان باعث گرديد كه شاگردان براى خواندن نماز اول وقت تلاش كنند و اين از جمله بركات مهم درس آن بزرگوار بود.(27)

تقيد و تعبد
امام در تعبد به مسائل شرعى و رعايت كامل سنن الهى واقعا كم نظير بود و در اين جهت گوى سبقت را از اقران ربوده و مقام بالايى را احراز كرده بودند, از جمله ابعاد شخصيت امام مراقبت بر حضور در نماز جماعت بود, چون مرحوم آيه الله خوانسارى از مراجع بزرگ بود و از حيث علم وعمل نمونه بود و سابقه مبارزاتى مشهورى داشت و در جنگ مسلمين عراق عليه قواى متجاوز انگليس شركت كرده بود حضرت امام به طور مرتب و منظم در نماز ايشان شركت مى كردند و هر وقت هم كه آن مرد بزرگ حاضر نمى شدند ايشان امامت جمعيت نماز خوان را به عهده مى گرفتند و به محض اين كه نماز مغرب و عشا تمام مى شد بلافاصله به حرم مشرف مى شدند.(28)
حجه الاسلام و المسلمين سيدمحمد سجادى اصفهانى مى گويد: وقتى امام از نجف به سوى مرز كويت حركت كردند در مسير به شهر بصره رسيديم و وارد مسجدى شديم كه به برادران اهل تسنن تعلق داشت بعد از اين كه امام وضو گرفتند, فرمودند: اگر اين جا مانديم بايد نماز را با امام جماعت اين مسجد بخوانيم, بيان چنين مطلبى از سوى ايشان بيانگر شدت تعبد و نهايت فروتنى و صفاى فوق العاده امام بود و اين كه در تمام حركت ها و رفتارشان دنبال رضاى خدا و اطاعت از اوامر الهى بود وگرنه مجتهدى در اين درجه از مقام علمى و سياسى با آن شخصيت و موقعيت اجتماعى و دينى كمتر حاضر به انجام چنين كارى مى شود, اما چون در آنجا وقت نماز فرا نرسيد حركت خود را به سوى مرز ادامه داديم. در همان نقطه مرزى اتاقى به عنوان مسجد بود, آن جا نماز را با امام خوانديم. (29)
حضرت امام نماز مغرب و عشا را در مدرسه بزرگ مرحوم آيه الله بروجردى در نجف مى خواندند. هنگام مغرب كه امام وارد مى شد جمعيت بى تابانه به پا مى خاست و فرياد صلوات, غريو شادى و صداى گريه شوق به هم مىآميخت. (30) آيه الله عميد زنجانى خاطر نشان ساخته است: در سال هاى اوليه اقامت در نجف اشرف كه در منزل و يا در مدرسه آيه الله بروجردى اقامه نماز جماعت مى فرمودند همواره پشت سر ايشان مى ايستادم و اگر در صف اول هم بودم نزديك به محل سجاده ايشان قرار مى گرفتم درك و احساس حالت حضور قلب امام در نماز جالب و آموزنده بود, در نماز بسيار ساده و عارى از تكلف بودند ولى براى خواص اين نوع سادگى نيز حاكى از عمق عرفان, خلوص و صفاى عبوديت امام بود.(31)
آيه الله قديرى گفته است: وقتى حضرت امام در ماه مبارك رمضان در فصل گرماى نجف اشرف براى نماز جماعت ظهر و عصر با زبان روزه به مدرسه مرحوم آيه الله بروجردى تشريف مىآوردند, هر روز اول هشت ركعت نوافل ظهر را مى خواندند و بعد نمازظهر را با اذان و اقامه نسبتا طولانى به جاى مىآوردند و بعد از تعقيبات نماز ظهر, هشت ركعت نوافل عصر را مى خواندند و بعد نماز عصر را با اذان و اقامه به جاى آورده و پس از تعقيبات تشريف مى بردند. اين برنامه درآن سن و سال و در هواى گرم نجف با حالت روزه آسان نمى باشد حتى جوان ها هم موفق نيستند, اما ايشان با اقبال تمام اين گونه در عبادت جديت مى كردند كه خود در تربيت طلاب اثر داشت و مشاهده مى شد برخى كه حتى حال خواندن نماز واجب را نداشتند از اين شيوه امام تبعيت مى كردند و در آن وقت نوافل را مى خواندند. اين كيفيت كار مربوط به روزهاى غير جمعه بود اما در روزهاى جمعه, نوافل را در منزل مى خواندند و در مدرسه بدون خواندن نافله دو نماز را جمع مى كردند و اجازه اذان براى نماز عصر نمى دادند. اين, كاشف از دفت آن بزرگوار در انجام عبادات مطابق دستور موظف است.(32)
در يكى از روزها طلبه هاى مدرسه آيه الله بروجردى نجف كه منتظر نماز جماعت بودند, پس از گذشتن از اول وقت نماز هرچه منتظر ماندند امام خمينى نيامد چون آنها نيك مى دانستند كه سابقه ندارد امام نماز اول وقت را ترك كند, از نيامدن آقا نگران شدند بعد فهميدند امام نماز را در منزل خوانده است و چون دليل نيامدن را پرسيدند يكى از اعضاى خانه امام با مهربانى در جواب طلبه ها گفت: يكى از آقايان خدمت آقا رسيدند و گفتند احتمالا نماز جماعت در مدرسه براى برخى طلبه ها ايجاد مزاحمت مى كند امام هم براى همين احتمال از برگزارى چنين نماز جماعتى صرف نظر كردند, سرانجام مراجعين به اين نتيجه رسيدند كه از آن به بعد هيچ كس سجاده اش را در مقابل حجره هاى مدرسه نيندازد تا رفت و آمد آنها حتى در موقع نماز هم آزاد باشد. و چون امام احساس كردند از برخى طلبه ها رفع مزاحمت شده است قبول كردند كه براى اقامه نماز جماعت دوباره به آن مدرسه بروند.(33)
اوايل پيروزى انقلاب اسلامى شهيد رجائى عنوان كردند كه مو سسات دولتى نيم ساعت براى انجام فريضه نماز ظهر و عصر تعطيل باشند با اين كه برنامه جالب وآموزنده اى بود وقتى كه نظر امام را درباره آن پرسيدند, فرمودند: اگر به وقت و كار كسى لطمه وارد نمى شود اين كار را انجام بدهيد.
دكتر بروجردى, داماد امام, گفته است: چند ماه قبل از آن كه رحلت حضرت امام فرا برسد به خانواده ما فرمودند: ممكن است شما فرصت اين را نداشته باشيد كه در آن لحظه اول وقت نماز بخوانيد يا وضعى داشته باشيد كه اول وقت نتوانيد به نماز بايستيد اما همين كه دلتان براى نماز اول وقت تپيد ثواب آن نصيبتان مى شود. البته استحباب نماز اول وقت سبب گشايش روزى مى شود و راه بهشت را براى انسان باز مى كند.(34)
يكى از پزشكان قم نقل مى كرد: هنگامى كه خبر دادند امام دچار نارسايى قلبى شده اند خودم را به بالين ايشان رساندم و فشار خونشان را گرفتم فشارسنج عدد پنج را نشان داد كه از نظر پزشكى خطرناك بود. اقدامات درمانى را انجام دادم و پس از دو ساعت كه وضع عمومى امام قدرى بهتر شد ولى هنوز خطرناك بود كه حركت كنند. ديدم مى خواهند از جاى برخيزند, عرض كردم چرا برخاستيد؟ فرمودند: نماز! عرض كردم شما در فقه مجتهديد و من در طب متخصص. به نظر من حركت كردن براى شما ممنوع است, بهتر است خوابيده نماز بخوانيد ايشان پذيرفت و با دقت به نظر من عمل فرمودند.(35)

اشك هاى شبانه
امام مقيد بودند نافله ها, مستحبات و تعقيبات نماز را به طور كامل و آن گونه كه موازين شرعى مقرر كرد به جاى آورند وهرگونه شرايطى كه پيش مىآمد ايشان را از انجام اين امور عبادى باز نمى داشت, گرما, سرما, حالات بحرانى اجتماعى ـ سياسى و نيز بيمارى در اين برنامه تاثيرى نمى گذاشت. حجه الاسلام والمسلمين رودبارى مى گويد: در ماه مبارك رمضان همچون ساير ماه ها نماز ظهر و عصر را با امام در مسجد شيخ واقع در بازار حويش نجف به جا مىآوردم ولى نماز مغرب و عشا را با حضرت آيه الله سيدعبدالعلى سبزوارى مى خواندم, زيرا حضرت امام با آن كهولت سن و ضعف حتى در ايامى كه ماه رمضان مصادف با گرماى طاقت فرسا در روزهاى بلند تابستان بود مقيد به انجام نافله مغرب و عشإ بودند در حالى كه ما با اين كه جوان بوديم و تاب مقاومت بيشترى داشتيم مايل بوديم هر چه زودتر نماز مغرب و عشا را بدون نافله به پايان برسانيم و به افطار برسيم.(36)
امام ظهرها از ساعت يازده و نيم تا يك بعداز ظهر مشغول نماز بودند, يكى از خواهرانى كه در بيت ايشان مشغول خدمت بوده, گفته است: از دفتر زياد به من قند و آب مى دادند كه ببرم و تبرك كنم, هرچه لاى در را مى گشودم كه براى تبرك نمودن يا استخاره كردن نزدشان بروم مى ديدم در حال نمازند. ايستاده, نشسته, خوابيده, همه اش نماز نافله مى خواندند.(37)
امام خمينى از اوان جوانى كه مشغول تحصيل بودند در نماز شب جديت داشتند, همسر امام گفته است: از سن بيست و هشت سالگى نماز شب امام ترك نشده, يعنى از ابتداى ازدواجشان, به فرمايش آيه الله فاضل لنكرانى امام هفتاد سال نماز شب خود را به صورت متواتر خواندند; نماز شبى كه خداوند در قرآن مى فرمايد: كسى كه چنين تهجدى را داشته باشد خداوند او را به مقام شايسته اى مى رساند. حجه الاسلام والمسلمين توسلى خاطر نشان نموده است كه: به جرات مى توانم بگويم كه تهجد امام تا آخرين لحظه هاى حياتشان ترك نشد, نمازشان هميشه اول وقت بود چه در دوران جوانى و چه پس از آن, دو ساعت مانده به اذان صبح بيدار مى شدند و در اين مدت قرائت قرآن مى كردند. شب ها يكى از برادران پاسدار پشت در اتاق ايشان مى خوابيد. يك وقت از وى پرسيدم: شما كه مدتى شب ها مراقب امام بوديد خاطره اى از آن بزرگوار داريد؟ گفت: بله شب ها معمولا دو ساعت به اذان صبح بيدار بودند, يك شب متوجه شدم با صداى بلند گريه مى كنند من هم متإثر شدم و بناى گريه را گذاشتم امام براى تجديد وضو بيرون آمدند چون متوجه من شدند فرمودند: تا جوان هستى قدر بدان و خدا را عبادت كن, لذت عبادت در جوانى است, آدمى وقتى پير مى شود دلش مى خواهد عبادت كند اما حال و توان برايش نيست. (38)
آيه الله مرتضى بنى فضل در باره عبادت و تهجد امام خمينى مى گويد: يكى از علماى تهران قبل از سال 1341 شمسى مى گفت: شبى ميهمان مرحوم آيه الله حاج سيدمصطفى خمينى بودم. بحث هايى كه بين من و آن شهيد صورت گرفت تا نيمه هاى شب تداوم يافت, سپس خوابيديم كه ناگهان با شنيدن صداى گريه و ناله هراسان از خواب بيدار شدم و حاج آقا مصطفى را صدا زدم و گفتم: مثل اين كه در همسايگى كسى در گذشته است و برايش مى گريند.
گوش داد و گفت: صداى گريه حاج آقايم (حاج آقا مصطفى حضرت امام را حاج آقا مى گفت) است, مشغول نماز شب و گريه و ناله است.(39)
حجه الاسلام والمسلمين على اكبر مسعودى درخصوص تهجد امام به خاطره اى اشاره كرده و چنين گفته است:
حضرت امام برخى شب ها از منزل واقع در قم خارج و درباغى كه حوالى خانه شان بود به نماز مشغول مى شدند. يك شب حوالى اذان صبح بود كه از آنجا كه محل عبورم بود گذشتم. شنيدم كسى ناله مى كند. رفتم تا به كنار ديوار منزل رسيدم ديدم آقايى سر بر سجده گذاشته و با خداى خويش راز و نياز مى كند و در همان حال اشك پهناى صورتش را پوشانده است. خجالت كشيدم كه جلوتر بروم كنار باغ ايستادم تا هنگام رفتن آن آقا, او را ببينم و بدانم كه چه كسى است. سرانجام وقتى كه نمازش به پايان رسيد و از جا برخاست كه برود خوب كه در سيمايش نگريستم ديدم حضرت امام است.(40)
صديقه مصطفوى (دختر امام) اظهار داشته است: يادم مىآيد از دوران كودكى كم خواب بودم. چندين بار نيمه هاى شب بيدار مى شدم و مكرر نماز شب آقا را مى ديدم. از خود مى پرسيدم: چرا آقا در هنگام شب اين قدر مى گريد خيلى از شب ها مهتاب بود و در پرتو روشنايى آن اشك چشم آقا را مشاهده مى كردم و اين وضع براى من كه طفلى بيش نبودم شگفت بود. در دورانى هم كه به نجف مى رفتم و بچه هاى كوچك داشتم و شب ها بيدار مى شدم آقا در اتاقشان كه رو به روى محل اقامت ما بود در ايوان كوچكى نماز شب مى خواندند و من احساس مى كردم براى اين كه صدايشان را نشنويم گريه شبشان را با بلند گويى كه مناجات پخش مى كرد تطبيق مى دادند من چون بيدار بودم صداى گريه آقا را مى شنيدم. (41)
حجه الاسلام والمسلمين حسن ثقفى گفته است: هنگامى كه امام براى اقامه نماز شب برمى خيزند مقيدند بى سرو صدا باشد, يادم است در پاريس دو اتاق كوچك بود و من كه آن جا مى خوابيدم مى ديدم امام خيلى آهسته و واقعا مثل يك سايه برمى خاستند و بدون سر وصدا وضو مى گرفتند و نماز شب را بر پا مى داشتند.
برخى خويشاوندان كه از پانزده سالگى با امام بوده اند گفته اند از دوران نوجوانى كه با امام در خمين بوديم آقا يك چراغ موشى كوچك مى گرفتند و مى رفتند به يك قسمت ديگر كه هيچ كس بيدار نشود و نماز شب مى خواندند, همسر امام مى گويند تا حالا نشده كه من از نماز شب ايشان بيدار شوم چون چراغ را مطلقا روشن نمى كردند, حتى چراغ دست شويى را روشن نمى گذاشتند تا كسى بيدار نشود, هنگام وضوى نماز شب يك ابر زير شير آب مى نهادند كه صداى چكه و ريزش آب موجب بيدارشدن كسى نگردد. (42)
آيه الله سيد مصطفى خوانسارى صحنه اى از عبادت امام را اين گونه نقل كرده است:
يك سال در قم برف زيادى آمده و سيل, نصف اين شهر را خراب كرده بود, در همان وضع با آن شدت سرما و يخ بندان امام نيمه هاى شب از مدرسه دارالشفا به مدرسه فيضيه مىآمد و به هر زحمتى بود يخ حوض مدرسه را مى شكست و وضو مى گرفت و زير مدرس مى رفت و در تاريكى مشغول تهجدش مى شد حال چه حالى داشت, نمى توانم بازگو كنم, با يك سرور و شادى معنوى نماز شب را به جاى مىآورد و هنگام اذان مىآمد مسجد بالاسر و پشت سر آيه الله حاج ميرزا جواد ملكى به نماز مى ايستاد و بعد برمى گشت و مشغول مباحثاتش مى شد.(43)
بانو فاطمه طباطبايى گفته است: در سال 1349 شمسى با حاج احمدآقا ازدواج كردم و در سال 1352 شمسى با همسر و فرزند نه ماهه ام به عراق رفتم. نيمه شب بود كه به منزل امام (پدر همسرايشان) رسيديم, خودشان آمدند, در را باز كردند, چند دقيقه اى به احوال پرسى گذشت و بعد نماز شب را شروع كردند, اين براى من خيلى شگفت آور بود, زيرا نماز شب واجب نبود و مى توانستند قدرى ديرتر بخوانند اما با وجود اين كه علاقه زيادى به پسرشان, حاج احمد آقا, داشتند و چند سالى بود كه از ايشان دور بودند مشغول نماز شدند بعدها پى بردم اين رفتار به دليل علاقه وافرشان به نماز بوده است.(44)
حضرت امام در نخستين شب اقامتشان در پاريس در آپارتمان كوچكى اقامت كردند, هنگام خواب به اتاق خود رفتند, ساعت دو بعد از نيمه شب كه به وقت نجف چهار و به وقت تهران چهار و نيم بعد از نيمه شب بود از اتاق خود بيرون آمدند, وضو گرفتند و برگشتند, هنوز چهار ساعت به اذان صبح مانده بود, يكى از اطرافيان مى گويد: تعجب كرديم كه چرا ايشان زود از خواب برخاسته اند, صبح معما حل شد, زيرا امام فرمودند: اين جا چه طور است؟ ديشب هر چه نشستم كه صبح شود نماز بخوانم هوا روشن نشد, مشخص گرديد كه ايشان به عادت هر شب مطابق با افق نجف اشرف دو ساعت به اذان صبح مانده براى نماز شب بلند شده اند, خدمتشان عرض كرديم, افق اين جا با عراق دو ساعت اختلاف دارد فرمودند: بياييد ساعت مرا درست كنيد.(45)
حتى در شب پرواز سرنوشت ساز دوازدهم بهمن سال 1357 شمسى اين برنامه عبادى امام ترك نشد. يكى از اصحابشان كه در هواپيما بوده نقل مى كند: به احترام آقا طبقه بالاى هواپيما را اختصاص به امام دادند تا در آن جا استراحت كند و كسى مزاحمشان نباشد, من جسارت كردم و گفتم بروم ببينم امام در چه حالى است, وقتى به طبقه بالا رفتم ديدم امام مشغول نمازند ودر حال ريختن اشك هستند.(46)
يك روز در قم حضرت امام بيمار شدند به دستور پزشكان مى بايست به تهران انتقال يابند, هوا بسيار سرد بود و برف مى باريد. يخ بندان عجيبى در جاده ها وجود داشت. حضرت امام با اين كه چندين ساعت در آمبولانس بودند به محض آن كه به بيمارستان قلب تهران منتقل شدند باز هم نماز شب را به جاى آوردند.(47)
بعد از عمل جراحى هر لحظه كه امام مشكل خاصى نداشتند چشمان خود را روى هم مى نهادند و مى خوابيدند حتى پزشكان به اين شك مى افتادند كه نكند اثر داروهاى بيهوشى است كه ايشان را به اين صورت در مىآورد. اما زمانى كه وقت نماز شب فرامى رسيد خودشان بيدار مى شدند و مى فرمودند وقت نماز است(48) و اين در حالى بود كه براى به خواب رفتنشان به امام دارو مى دادند اما به همان حالت عادى راس ساعت دو بعد از نيمه شب نماز شب را اقامه مى كردند و حتى شور و حال افزون ترى داشتند. يكى از نزديكان امام نقل مى كرد وقتى وارد اتاق بيمارستان شدم ايشان را در حالت عجيبى يافتم. آن قدر گريسته بودند كه تمامى چهره منورشان خيس شده بود, هنوز هم اشك هاى مباركشان چون بارانى جارى بود و چنان با خداى خود راز ونياز مى كردند كه من تحت تاثير قرار گرفتم, وقتى متوجه من شدند با حوله اى كه بر شانه داشتند صورت خود را خشك كردند.(49)

سياست برخاسته از ديانت
حضرت امام خمينى در كتاب ((كشف اسرار)) كه در سنين جوانى و مقارن با نخستين سال هاى حكومت استبدادى محمدرضا شاه نوشتند اشاره كوتاهى به مساله نماز جمعه كردند ولى در كتاب تحريرالوسيله كه در زمان تبعيد به تركيه تإليف فرمودند به طور مشروح پيرامون آن مسائلى را ذكر كردند. ايشان در پيامى به مناسبت عيد فطر سال 1358 شمسى فرموده اند:
((… اسلام دين سياست است, دينى است كه در احكام آن سياست به وضوح ديده مى شود, هر روز اجتماعات در تمام مساجد كشورهاى اسلامى از شهرستان ها گرفته تا دهات و قرإ و قصبات چند مرتبه برپا مى شود تا اين كه مسلمين از احوال خودشان و حال مستضعفين اطلاع پيدا كنند و از طرفى هر هفته يك اجتماع بزرگ تشكيل مى شود تا نماز جمعه كه مشتمل بر دوخطبه است و در آن بايد مسائل روز و احتياجات كشور از جهات سياسى, اجتماعى و اقتصادى مطرح شود برپا گردد. اسلام مردم را براى مقاصد بزرگ به اين اجتماعات دعوت كرده است….))(50)
همچنين امام تإكيد نموده اند: نماز جمعه از اهميت سياسى فوق العاده اى برخوردار است و مى افزايند:
اسلام دين سياست است و هر كس خيال كند كه جداى از مسائل سياسى است جاهل بوده و از اين آيين و سياست آگاهى ندارد. اين سخن واضح و قاطع امام در احياى نماز جمعه به عنوان تجلى تركيب اسلام و سياست نقش فوق العاده مهمى داشته است. در بيانى خطاب به كنگره جهانى ائمه جمعه و جماعات كه شركت كنندگان آن از سوى امام پذيرفته شده بودند فرمودند:
((… نماز جمعه يكى از بزرگ ترين پديده هاى اسلامى و يكى از مهم ترين ره آوردهاى انقلاب اسلامى ما است اگر اين انقلاب اسلامى جز اين نماز جمعه به ماچيز ديگرى نداده بود براى ملت ما و مسلمين كافى بود…))(51)
نخستين امام جمعه اى كه از طرف حضرت امام تعيين شد مرحوم آيه الله طالقانى بود كه اولين خطبه خود را در روز پنجم مرداد 1358 شمسى ايراد فرمودند. يكى از تجليات مهم حضور دايمى مردم ايران در صحنه بعد از پيروزى انقلاب اسلامى عبارت از شركت آنهادر نماز جمعه بود و جالب توجه است كه حضرت امام تمام اقشار ملت از جمله زنان را هم به شركت در نماز جمعه تشويق فرمودند. يكى از استفتائاتى كه از ايشان شده اين است كه: آيا شركت بانوان در نمازهاى جماعت يوميه و نماز جمعه كراهت دارد يا خير؟ امام در جواب فرموده اند: كراهت ندارد بلكه در بعضى موارد مطلوب است. (52)
زهرا اشراقى (نوه امام) مى گويد آن زمان كه در مراسم نماز جمعه بمب گذارى كرده بودند من هم در مراسم نماز مزبور شركت كرده بودم. مادرم و ديگر افراد فاميل در خانه آقا بودند, چون از من خبرى نشده بود همه نگران شده بودند وقتى وارد خانه شدم, ديدم مادرم به حالت اعتراض گفت: تو چرا رفتى؟ تو كه باردار بودى چرا رفتى؟ به خاطر بچه ات هم كه شده نبايد مى رفتى. اين را هم بگويم كه از قبل شايع شده بود كه آن مراسم نماز را صداميان بمباران مى كنند يا در آن بمب مى گذارند, نگرانى مادرم هم از اين بابت بود. ولى امام كه سر ميز ناهار نشسته بودند با خنده اى به من گفتند: سالمى؟ من تشكر كردم. ايشان آهسته در گوشم گفتند: خيلى كارخوبى كردى كه رفتى, خيلى از تو خوشم آمد كه به چنين نمازى رفتى. (53)

حرمت مسجد
با وجود آن كه حضرت امام نسبت به امور عبادى و نمازهاى واجب و مستحب اهتمام فراوان و جدى و عميق داشت از اين كه به اين عنوان شهرتى بيايد پرهيز داشت و يك بار شخصى به نام عليرضا آقا خانى كه برادر شهيد اميرحسين آقا خانى بود طى نامه اى خطاب به امام نوشت: رسم است بزرگ تر به كوچك تر هديه مى دهد و نيز چنين مرسوم مى باشد كه جواب هديه را با هديه مى دهند. اين فرزند كوچك به طمع آن كه از پدر بزرگوار خود هديه اى دريافت كند هديه اى ناقابل خدمت پدر عزيز خود فرستاده است ان شإالله مورد قبول واقع شود, اگر ميل آن پدر مهربان بر آن قرار گرفت كه فرزند كوچك خود را مورد رحمت و تفقد قرار دهند لطف فرموده عباى كهنه اى از خويش را كه سال ها با آن نماز گزارده ايد مرحمت فرمائيد تاان شإالله حقير نيز با آن سال ها نماز بگذارم شايد به حرمت آن عباى مقدس نماز ما هم قبول ذات اقدس احديت قرار گيرد. حضرت امام طى نامه اى جواب وى را داد و از او و امثال اين جوان تشكر كرد و پارچه اى برايش فرستاد. در نامه دفتر امام كه در كنار آن پارچه مقدس بود اين مطالب را مى شد خواند:
(( باسمه تعالى, جناب آقاى عليرضا آقا خانى, نامه شما و هديه ارزشمندتان خدمت امام رسيد و در مورد درخواستى كه كرده بوديد حضرت امام فرمودند: من عبايى كه نماز بسيار در آن خوانده باشم ندارم ولى اين پارچه را كه براى شما فرستاده اند, فرمودند در آن زياد نماز خوانده ام وما نيز آن را جهت شما ارسال داشتيم.)) (54)
در نجف امام اغلب نماز ظهر را در منزلشان مى خواندند و به مسجد نمى رفتند, مسجدى در نزديكى محل اقامت ايشان بود كه به مسجد ترك ها اشتهارداشت ولى آن گونه كه نقل كرده اند شيخ انصارى در آن نماز مى خواند و درس مى گفت و به همين دليل به آن مدرسه شيخ هم مى گفتند. در اين مسجد مرحوم بحرالعلوم ـ ازعلماى نجف ـ نماز اقامه مى نمود و چون دچار كسالت شد ديگر به آن جا حاضر نشد هر چه خدمت امام مىآمدند كه در اين مسجد نماز بخوانند اخلاق و فروتنى آن بزرگوار اجازه نمى داد و قبول نمى كردند. مرحوم بحرالعلوم كه مردى بزرگوار و از مشاهير حوزه بود خودش كسى را نزد امام فرستاد, اما ايشان به منظور اجتناب از شهرت قبول نمى كردند تا آن كه خود آن عالم با كهولت سنشان خدمت امام آمدند و گفتند: اگر شما نياييد من نماز نمى خوانم تااين كه قبول كردند.(55)
قبل از تبعيد حضرت امام صاحب يكى از كارخانه هاى بزرگ تهران مسجدى ساخته بود و از ايشان خواسته بود تا براى آن امام جماعتى مشخص كند. امام با اكراه پيشنهاد وى را پذيرفت و بعد از تعيين يك روحانى به عنوان امام جماعت آن مسجد خطاب به وى فرمودند: شما علاوه بر تبليغ و ارشاد دوموضوع را نبايد از ياد ببريد. اول اين كه در اين مسجد نامى از من برده نشود و بعد برخورد شما با بانى مسجد به گونه اى باشد كه خيال نكند چشم به ثروت او داريم. (56)
امام در يكى از سفرهايشان كه مصادف با ماه رمضان بود, در مسجدى دور افتاده متروك و بسيار كوچك كه بيش از يك اتاق گلى نداشت به اقامه نماز جماعت مى پرداختند, اين در حالى بود كه عده اى از علما به ايشان پيشنهاد كردند كه در مسجد جامع شهر اقامه جماعت كنند, اما آن بزرگوار نپذيرفته و فرمودند: در مسجد جامع كسى هست كه اقامه جماعت كند ولى در اين جا كسى نيست, از اين رو بايد اين مسجد را احيا كرد.(57)
امام به انجام شعائر دينى خيلى مقيد بودند, به طور مثال درباره آداب مسجد آمده است كه چنانچه كسى به مسجدى وارد شود مستحب است كه دوركعت نماز به عنوان تحيت مسجد بخواند. امام هر وقت به مسجدى وارد مى شدند نماز تحيت را به جاى مىآوردند. مسجدى بود به نام گذر قلعه كه آيه الله خوانسارى در آن جا نماز مى خواند, امام به عنوان ماموم و نمازگزار در آن حاضر مى شد و در غياب مرحوم خوانسارى هم امامت مسجد مزبور را مى نمودند. وقتى دقت مى شد اطرافيان توجه مى كردند امام علاوه بر نافله ها نماز تحيت مسجد را هم مى خواندند.(58)
آيه الله محمديزدى مى گويد: زمانى كه حضرت امام در قم تشريف داشتند يكى از دوستان ايشان از كربلا آمده بودند اظهار علاقه كردند كه به ديدنشان بروند, اتفاقا روزى كه قرار شد برويم باران آمده و كوچه ها پر از گل بود. در خدمت امام با درشكه تا سر كوچه رفتيم. پسر آن آقا براى آن كه راه آقا كوتاه شود راهنمايى كرد تا وارد حياط مسجد شديم و از مجاور مسجد از در فرعى خارج شديم و از كوچه سر درآورديم, بعد از پيچ و خم كوتاهى به منزل دوست امام رسيديم و ديدار دو آشناصورت گرفت, وقتى امام برگشتند باز به در آن مسجد رسيديم و خواستيم از همان راه برگرديم تا مسير كوتاه شود و امام اذيت نشود اماايشان فرمودند: مسجد را نبايد مسير عبور قرار داد از كوچه برويم. گفتيم آقا گل است ناراحت مى شويد, گفتند مانعى ندارد و راهشان را گرفتند و رفتند ما هم دنبالشان راه افتاديم. (59)
حضرت امام صرف سهم مبارك امام(ع) را براى احداث مسجد اجازه نمى دادند مگر به دو شرط: يكى آن مسجد مورد نياز باشد و ديگر آن كه بودجه آن از طريق ديگرى تامين نشود. بنا به فرمايش جناب حجه الاسلام والمسلمين رحيميان اگر سوال كننده به دو شرط مذكور توجه داشت و در متن سوال آنها را قيد كرده بود مى فرمودند: ((در فرض مذكور مجازند پرداخت كنند)) اما در مورد تزئينات و تهيه لوازم غير ضرورى و درجه دوم از قبيل سنگ ,كاشى, فرش و… معمولا به صورت مطلق اجازه صرف وجوه شرعى را نمى دادند. نمونه هاى بسيارى داشت از جمله اين كه يك نفر استجازه كرده بود كه مبلغ سى هزار تومان بابت سهم مبارك امام براى فرش مسجدى در خيابان اباذر تهران پرداخت كنئ, فرمودند: اجازه نمى دهم. (60)
در واقع امام به شكوه معنوى و جلوه هاى باطنى مسجد و اماكن مذهبى و جلسه هاى دينى و عبادى توجه داشت. حجه الاسلام والمسلمين مهرى خاطر نشان ساخته است: روزى در نجف خدمت امام رسيدم واز مسائلى كه در تركيه بود از ايشان پرسيدم فرمودند: مسجدى در حوالى محل اقامت ما بود كه روزهاى جمعه به آن مكان مى رفتيم. لااقل پنج هزار نفر در اين مسجد حاضر مى شدند به قدر پنج كلمه صداى بلند كسى از اين پنج هزار نفر نمى شنيد و زياد مرا در حيرت انداخته بود كه چرا ما مثلا اين ابهت و جلالت را حفظ نكنيم. فكر كردم اگر يك خارجى اين مسجد را ببيند و بعد هم بيايد در نجف مسجد هندى را مشاهده كند بعد مسجد قم را نظاره گر باشد و نماز خواندن ما را, قطعا خواهد گفت نمازها اين است نه آن كه ما داريم و ما جلالت و قدر نماز را حفظ نكرديم. اگر يكى از حاضران در مسجد تركيه مثلا درست نايستاده بود و رفيقش مى خواست به اين حالى كند به اشاره به او مى گفت: عقب بيايد و انگشتانش را مقابل انگشتان ديگران قرار دهد و صف را مستقيم جلوه دهند به طورى كه اگر نگاه مى كردى تمام سر انگشتان نمازگزاران مقابل هم بود. حتى به زبان به يكديگر نمى گفتند درست قرار بگيريد اين قدر با هم بيگانه بودند. امام فرمود: اين موارد مرا متاثر مى كرد واز ديدن چنين برنامه هايى ناراحت مى شدم. (61)
پى نوشت ها:
1. پا به پاى آفتاب, ج 1, ص 182.
2. همان, ص 180.
3. خلوتى با خويشتن, ص 77.
4. پا به پاى آفتاب, ج 4,ص 102.
5. مجموعه مقالات كنگره بررسى انديشه و آثار تربيتى حضرت امام خمينى, ص 387, مجله حضور, شماره اول, ص 37.
6. گل هاى باغ خاطره, ص 115.
7. همان ,ص 138.
8. پابه پاى آفتاب, ج 2,ص 152.
9.همان, ج 1,ص 247.
10.صحيفه دل ,ص 20.
11 سرگذشت هاى ويژه از زندگى امام خمينى, ج 4, ص 31.
12. سوره مومنون, آيه23.
13.مجموعه مقالات …, ص 387و566.
14. پابه پاى آفتاب, ج 1 ,ص 322.
15. مجله نور علم, دوره سوم, شماره هفتم, ص 102.
16. خلوتى با خويشتن ,ص 16.
17.مجله زن روز, شماره 1267, خرداد 1369.
18. گلهاى باغ خاطره, ص 14.
19.پا به پاى آفتاب, ج 2, ص 259.
20. روزنامه اطلاعات, 28 خرداد 1368.
21. پا به پاى آفتاب , ج 1,ص 119.
22. محمد ناصرى, بوى عطر نماز, ص 42.
23. روزنامه كيهان, شماره 16614 و 16560.
24. همان, شماره 16612.
25. روزنامه اطلاعات شماره 21742.
26. روزنامه رسالت, شماره 3979.
27. مجله حضور, يادمان يوم الله سيزده آبان .
28. پا به پاى آفتاب, ج 2, ص 292 و ج سوم, ص 198ـ199.
29. همان, ج 3, ص 232و233.
30. در سايه آفتاب, ص 59.
31. صحيفه دل, ص 103.
32. خلوتى با خويشتن ,ص ;30 صحيفه دل, ص 117 و ويژه نامه روزنامه جمهورى اسلامى, خرداد 1370.
33. بوى عطر نماز, ص 22ـ23.
34. پا به پاى آفتاب, ج 1,ص 162.
35. همان, ص 181.
36. صحيفه دل, ص 72.
37. پابه پاى آفتاب, ج 2, ص 55.
38. روزنامه جوان, شماره 73, روزنامه قدس ,شماره 3361, روزنامه كيهان, شماره هاى 16563 و 16571و روزنامه اطلاعات, شماره 21717.
39. پابه پاى آفتاب, ج 2, ص 314.
40. همان, ج 4,ص 152.
41. مجله سروش, شماره 476, تير 1368 ه.ش و ماخذ قبل ج 1, ص 87.
42. پا به پاى آفتاب, ج1, ص157 و 142و 216.
43. مجله حوزه, شماره 32, ص 52, ماخذ قبلى, ج 3, ص49.
44. مجله دانشگاه انقلاب, شماره مسلسل 75.
45. روزنامه كيهان, شماره 16605.
46. پا به پاى آفتاب, ج 3, ص 243.
47. روزنامه كيهان, شماره 16538.
48. اظهارات غلامرضا باطنى از اعضاى تيم پزشكى حضرت امام خمينى, مجله حضور, شماره 19ص 313.
49. پا به پاى آفتاب, ج 1, ص 256 و ج2, ص 259.
50. عبادت وخود سازى (رساله نوين امام خمينى, ج اول), ترجمه و توضيح از عبدالكريم بى آزار شيرازى ,ص 103.
51. مجله حضور, شماره 20, ص 133.
52. همان, ص 136.
53. روزنامه كيهان, شماره 16598و نيز ماخذ قبل, ج 1, ص 198.
54. بوى عطر نماز, ص 35ـ36.
55. پا به پاى آفتاب, ج 2, ص 104.
56. گل هاى باغ خاطره, ص 43, و روزنامه كيهان, شماره 16602.
57.روزنامه كيهان, شماره 16583.
58. همان, شماره 16555.
59. همان, شماره 16594 و نيز پابه پاى آفتاب, ج 4, ص 331.
60. همان, شماره 16597.
61. سرگذشت هاى ويژه از زندگى امام خمينى, ج 6, ص 160ـ;161 خلوتى با خويشتنن, ص 18ـ19 و روزنامه كيهان ,شماره 16593.

جوانى و الگوى ماندگارى
نيم نگاهى به دوران جوانى حيات جابربن عبدالله انصارى محمدباقر پور امينى

درآمد
هماره با فرا رسيدن اربعين حسينى, نام ((جابربن عبدالله انصارى)) به عنوان نخستين زائر كربلا در اولين اربعين,, زنده گشته و خاطره زيارت او, پرنده دل را به طواف حرم پيشواى شهيدان مى كشاند.
زندگى ((جابر)), در ميان شخصيتهاى نامى صدر اسلام, درخشش و برجستگى بسيارى دارد و اين افتخار مرهون زيبايى هاى دوران جوانى اوست; دوره اى كه 1ـ با پيام پيامبر و كلام دين آشنا شد و بدان روى آورد و شيفتگى و انس به آيين اسلام را در عرصه هاى مختلف نشان داد و توان و نيروى جوانى خود را در راه خدمت به اين فرهنگ روحبخش گذارد. به طورى كه فداكارى, پيشگامى, نشاط و تلاش او در ترويج فرهنگ دينى زبانزد همگان بود.
براستى, نقطه اوج زندگى جابر, جوانى او است. و نگاه به زواياى اين دوره, سرمشق زيبايى براى جوانان ما خواهد بود. از اين رو, مقاله حاضر, تنها همان مقطع را در منظر قرار داده, آن را به جوانانى كه در پى الگويى ماندگارند, تقديم مى دارد.

مسافر منى
با تلاش پيام آور جوان دين ((مصعب بن عمير)) و همكارى يثربيانى كه در بيعت نخست عقبه به آيين پيامبر رحمت(ص) گرويده بودند, گروه بسيارى از مردم يثرب به اسلام روى آوردند.(1) در موسم حج سال سيزده بعثت با حضور هفتاد و پنج مرد و زن, زمينه بيعت دوم عقبه فراهم آمد. اين گروه در ((منى)) با رسول خدا (ص) ملاقات كرده و با او پيمان وفادارى, دوستى و حمايت بستند.(2)
((عبدالله بن عمرو حرام)) يكى از سروران و اشراف يثرب در ميان اين گروه بود (3) و فرزند نوجوان خود ((جابر)) را نيز به همراه داشت. (4)
خاطره نخستين ديدار با رسول خدا, در دره سمت راست منى و پايين عقبه, براى ((جابر)) بسيار فرحبخش بود; ملاقاتى كه به پذيرش اسلام انجاميد و دفتر زندگى اش را زرين ساخت.

ساقى سپاه
پس از بيعت دوم عقبه, بيشتر اصحاب رسول خدا به سوى مدينه رهسپار شدند و پيامبر اكرم نيز به دستور الهى و براى ناكام گذاردن توطئه ((دارالندوه)) راهى يثرب شد و در هفدم ربيع الاول سال چهاردهم بعثت با استقبال پر شور مردم, وارد اين شهر گرديد; آنگاه ساختار اولين حكومت اسلامى شكل گرفت.
در رمضان سال دوم هجرت, سپاه سيصد و سيزده نفره اسلام, با سپاه نهصد و پنجاه نفره دشمن در منطقه بدر, در برابر هم قرار گرفتند. رسول خدا از حضور نوجوانى كه زير شانزده سال داشتند, جلوگيرى كرد و زيدبن ثابت, رافع بن خديم, اسامه بن زيد, برإبن عاذب و زيد بن ارقم و چند نوجوان ديگر را از ميان سپاه بازگردانيد و اجازه همراهى نداد.(5)
جابربن عبدالله نيز به دليل خردى سن از شركت در نبرد منع شد وليكن او با حضور در منطقه جنگ, به آب دادن جنگجويان مسلمان پرداخت و ((ساقى سپاه محمد(ص))) شد. (6)

نخستين نبرد
در سال سوم هجرت, سه هزار مرد جنگى دشمن, براى تلافى جنگ بدر راهى مدينه شدند و در منطقه ((احد)) در مقابل سپاه هفتصد نفره اسلام صف آرايى كردند. حضور مسلمانان و بخصوص جوانانى كه در بدر شركت نداشتند و امكان شركت در نبرد احد را يافته بودند, بسيار چشمگير بود.
جابر بن عبدالله كه در هنگامه آغاز جنگ حدودا 17ـ16 ساله بود(7) نيز به شوق حضور در سپاه, خود را مهيا مى ساخت, ولى به توصيه پدر از شركت در جنگ بازماند, زيرا عبدالله بن عمرو, او را براى سرپرستى دخترانش در مدينه گمارد و خود نيز در احد به شهادت (8)رسيد.
پس از پايان ناموفق جنگ احد, پيامبر اكرم(ص) سپاهيان را به تعقيب دشمن فرا خواند و جز آنان كه تا پايان جنگ همراه او بودند, اجازه شركت به كسى را نفرمود, در اين ميان, جابر پس از آگاهى از شهادت پدر, و تصميم پيامبر, خدمت آن حضرت رسيد و چنين گفت:
((پدرم به خاطر هفت خواهرم, مرا در مدينه گذاشت و گفت: پسرم! سزاوار نيست كه اين هفت زن را بى سرپرست در مدينه بگذارى, و من هم در راه جهاد, تو را بر خود مقدم نمى دارم, پس نزد خواهرانت بمان! من هم به فرموده پدرم در مدينه نزد خواهرانم ماندم و در جنگ احد شركت نكردم. اكنون مرا به همراهى با خويش سرافراز گردان.))
رسول خدا به جابر اذن حركت داد و تنها او بود كه در احد شركت نداشت و ليكن در اين غزوه كه ((حمرإالاسد)) ناميده شد, همراه سپاه بود.(9)
جابر مى گويد: ((اولين غزوه اى كه شركت كردم, حمرإالاسد بود.(10)

پاداش پيامبر
جابر در تمام غزوات در كنار پيامبر بود و به گفته خود وى, در نوزده غزوه از بيست ويك غزوه (بجز بدر و احد) شركت كرد و جنگيد.(11)
در سال چهارم هجرت, پس از پايان غزوه ((ذات الرقاع)) رسول خدا با همراهان خويش به سمت مدينه پيش مى رفتند, و جابر چون سوار بر شتر ناتوان خود بود, واپس مى ماند, تا آنكه رسول خدا به او رسيد و باب گفتگو را با وى گشود و چنين فرمود:
ـ تو را چه مى شود؟ چرا عقب مى مانى؟!
ـ اى رسول خدا! شترم مانده است !
ـ شترت را بخوابان.
ـ جابر شتر خود را خواباند و رسول خدا نيز شتر خود را خواباند و گفت :
ـ عصاى خود را به من بده .
جابر بى درنگ عصا را به پيامبر داد و آن حضرت چند بار شتر را به آن برانگيخت و سپس دستور داد تا جابر برآن سوار شود, جابر مى گويد: چون بر آن سوار شدم, با شتر پيامبر به خوبى, مسابقه مى داد!
آنگاه رسول خدا فرمود:
ـ جابر! شترت را مى فروشى ؟
ـ اى رسول خدا! آن را به شما مى بخشم.
ـ نه! آن را به من بفروش.
ـ به چند مى خريد؟
ـ به يك درهم .
ـ نه, با اين قيمت مرا مغبون مى كنى!
ـ به دو درهم.
ـ نه! (به همين ترتيب رسول خدا بالا مى رفت تا به يك اوقيه ـ ظاهرا چهل درهم ـ رسيد, با شگفتى گفتم:)
ـ شما به اين مبلغ راضى هستيد؟
ـ آرى
ـ شتر مال شما!
ـ رسول خدا هم پذيرفت و سپس گفت:
ـ جابر! تاكنون همسر اختيار كرده اى؟
ـ آرى !
جابر در پاسخ اينكه چرا دوشيزه اى اختيار نكرده اى چنين گفت:
ـ اى رسول خدا! پدرم در احد به شهادت رسيد و هفت دختر از او به جاى ماند, ناچار زنى گرفتم كه بتواند آنها را جمع آورى و پرستارى كند.
ـ بخواست خداوند راه صواب پيموده اى.
سپاه چون به مدينه رسيد, جابر داستان فروختن شتر خود را به همسرش گفت: او نيز از اين معامله خشنود شد. سپس جابر صبحگاهان شتر را بر در مسجد رسول خدا خواباند و در مسجد, نزديك پيامبر نشست, رسول خدا چون از مسجد بيرون آمد و شتر را ديد, فرمود:
ـ اين چيست؟
ـ شترى است كه جابر آورده است.
ـ جابر كجاست /
(جابر به سرعت نزد پيامبر شرفياب شد, آن حضرت به او فرمود: )
ـ برادر زاده ام! شترت را ببر كه مال تو است.
پيامبر آنگاه به بلال فرمود: جابر را ببر و يك اوقيه به وى بده.
جابر مى گويد: همراه بلال رفتم و او اوقيه اى به من داد, بخدا قسم كه پيوسته رو به فزونى بود و اثرش در زندگى, ديده مى شد…(12)

دين پدر
پس از شهادت عبدالله بن عمرو در ((احد)), جابر در انديشه پرداخت دين و بدهى پدر بود. پس از پايان غزوه ذات الرقاع (13), روزى پيامبر از جابر, در باره بدهى پدر چنين سوال فرمود:
ـ ديون پدر را چه كردى ؟
ـ به حال خود باقى است .
ـ به چه كسى بدهكار بود؟
ـ فلان مرد يهودى.
ـ زمان پرداختش كى است؟
ـ وقت خشك شدن خرما.
ـ هنگام خشك شدن خرما, با كسى صحبت مكن و فقط مرا خبرده و هر صنف از خرماها را جدا قرار ده.
جابر با رسيدن خرما و خشك شدن, آنان را تقسيم كرد و رسول خدا را خبر داد, پيامبر نيز پس از حضور, در كنار هر صنف از خرماها رفته, مشتى از آن را برمى داشت و سر جاى خود قرار مى داد, سپس دستور داد تا طلبكار را دعوت كنند, پس از حضور مرد يهودى, رسول خدا رو به او كرد و فرمود:
ـ از ميان اين خرماها, هر صنفى را كه مى خواهى انتخاب كن و طلب خود را بردار !
ـ ممكن است تمام آن با طلب من برابرى نكند!
ـ هر صنف را كه مى خواهى, انتخاب كن و طلب خود را بردار.
مرد يهودى, به يك نوع از خرماى موجود اشاره كرد و به مقدار طلب خود از آن برداشت, در حاليكه مقدار زيادى از آن نوع خرما هنوز باقى مانده بود. آنگاه پيامبر به جابر گفت :
ـ جابر! آيا پدرت به كسى ديگر بدهكارى دارد؟
ـ خير !
ـ پس خرماى خودت را بردار, خداوند به تو بركت عطا كند.
جابر پس از تشكر از عنايت رسول خدا, خرماها را به خانه برد و بركت آن خرما به گونه اى بود كه او جداى از مصرف سرانه خود, بخشى را فروخت و بخشى را نيز هديه كرد.(14)
اهتمام جابر در پرداخت بدهى پدر بسيار پسنديده بود و بهترين قدردانى از دغدغه اين جوان, لطف و عنايت پيامبر بود كه به سرمايه او بركت الهى ارزانى داشت.

خوان جوان
غزوه احزاب در شوال سال پنجم هجرت واقع شد و به پيشنهاد سلمان فارسى و دستور رسول خدا, مسلمانان پيرامون شهر را خندق كنده و دشمن را پشت آن زمين گير ساختند.
در آن روزهاى سخت, پرمحنت و فشار, جابر كه از گرسنگى پيامبر آگاه بود, نزد حضرت آمد و ايشان را براى صرف غذا دعوت كرد, پيامبر از او پرسيد: در خانه چه دارى ؟
جابر پاسخ گفت: يك گوسفند و مقدارى جو!
پيامبر دعوت يار بيست ساله خود را پذيرفت و به وى فرمود: پيش برو و آنچه را تدارك ديده اى مهيا ساز!
جابر به خانه رفت و با كمك همسر خويش به تهيه غذا پرداخت و پس از آماده شدن آن, نزد رسول خدا آمد و ايشان را دعوت نمود. پيامبر نيز كنار خندق ايستاد و همه مسلمانان را كه حدودا هفتصد نفر بودند, براى صرف غذا در خانه جابر فرا خواند!
جابر با اضطراب و عجله به خانه برگشت و همسر خود را از ماجرا آگاه كرد. زوج جابر پرسيد: آيا پيامبر را از آنچه كه در خانه داريم, مطلع ساخته اى؟!
زن پس از شنيدن پاسخ مثبت همسرش چنين گفت: باكى نيست: او خود بهتر مى داند.
پيامبر پس از رسيدن به در خانه جابر, ياران را متوقف كرد و خود وارد خانه شد و به تنور و غذاى آماده نظر افكند و دعايى نمود و خود در كنار غذا نشست و همه ياران را در دسته هاى ده نفره اطعام داد. بنابراين بر اثر حضور و دعاى رسول خدا تمام اصحاب به ميهمان خوان جوان مدينه شده و سير گشتند. (15)

شيعه شيفته
در ميان ياران و اصحاب رسول خدا(ص), دوستى و محبت اميرمومنان يك امتياز و برجستگى بشمار مى رفت كه ((جابر)) يكى از نمادهاى مودت و دوستى به حضرت على بود. (16)
((جابر)), على (ع) را ـ فراى از پيامبران ـ بهترين خلق خدا دانسته, رستگارى را در گرو دوستى و پيروى اميرمومنان و ائمه پس از او مى دانست و از سويى دشمنان على را كافر و منتقدان او را منافق معرفى مى كرد.(17)
جابر مى گويد: ما منافقان را به بغض و كينه ايشان به على مى شناختيم. (18)
جابربن عبدالله, ويژگى على دوستى و پيروى از او و ائمه جانشين وى را تا پايان عمر براى خود باقى گذارد و آن را از تندبادهاى تطميع سياسى و مالى و تهديدها حفظ داشت.

ديدار فاطمه
جابر آمد و شد فراوانى با پيامبر داشت و رسول خدا نيز به اين جوان با محبت, صميمى و امين اعتماد مى ورزيدند. اين اعتماد به حدى بود كه روزى رسول خدا, جابر را براى رفتن به منزل فاطمه زهرا (س), همراه خويش ساخت; جابر اين همراهى را چنين حكايت مى كرد:
((… هنگامى كه به در خانه فاطمه (س) رسيديم, پيامبر دست خود را روى در نهاد و خطاب به دختر خود فرمود:
ـ السلام عليكم .
ـ عليك السلام, اى رسول الله!
ـ وارد شوم ؟
ـ بفرماييد, اى رسول الله !
ـ آيا من با همراه خود وارد شوم؟!
ـ اى رسول الله! روپوش (و مقنعه اى) كه بر سر بنهم, ندارم!
ـ فاطمه! گوشه روانداز خود را بردارو سر خود را با آن بپوشان.
فاطمه زهرا چنين كرد, دوباره رسول خدا فرمود:
ـ السلام عليكم .
ـ عليك السلام, اى رسول خدا!
ـ آيا وارد شوم ؟
ـ آرى, رسول خدا!
ـ با همراهم وارد شويم ؟
ـ آرى! شما و همراه شما.
ـ آنگاه پيامبر وارد خانه فاطمه شد, من نيز در پى او داخل منزل شدم, در آن حال, صورت فاطمه بسيار زرد بود! پيامبراكرم به فاطمه فرمود:
ـ چرا صورت تو را زرد مى بينم؟!
ـ اى رسول الله! از گرسنگى است!
رسول خدا دست به دعا بالا برد و فرمود: اى خداى سيركننده گرسنه و برطرف كننده گرفتارى, فاطمه, دختر محمد را سيركن!
در آن هنگام به سيماى زهرا نگريستم, صورت او برافروخته شد و گرسنگى اش برطرف گرديد… ))(19)

لوح سبز
اعتماد بسيار پيامبر به جابر او را ميان اهل بيت نيز امين و محرم راز ساخته بود. به گونه اى كه فاطمه و على (ع) جابر را از خود مى دانستند و گاه او را از اسرار اين خاندان, آگاه مى ساختند.
جابر پس از آگاهى از تولد امام حسين(ع) (20), راهى منزل فاطمه (ع) شد تا اين ميلاد را به دختر رسول خدا تبريك و تهنيت گويد. او پس از ورود, ولادت دومين فرزند را به حضرت زهرا (س) تبريك گفت. جابر, جريان ملاقات را چنين شرح مى دهد:
((در آن حال, در دستان فاطمه (س) لوح سبزى را ديدم, گمان بردم كه آن زمرد است, نگاهم به نوشته سفيد بر روى آن افتاد, مكتوبى كه به نور خورشيد شباهت داشت! به حضرت فاطمه گفتم:
ـ پدر و مادرم فداى شما اى دختر رسول خدا! اين لوح چيست؟!
ـ اين لوحى است كه پروردگار به رسول و فرستاده اش اهدا كرده است, در آن نام پدرم, نام همسرم, نام دو پسرم و اسامى اوصيا و جانشينان فرزندم مى باشد. آن را پدرم به من عطا كرده, تا بدان خشنود گردم. آنگاه حضرت فاطمه لوح را به من داد تا بدان بنگرم. پس از دريافت لوح و نگاه به نوشته زيباى آن, مكتوبات آن را يادداشت كردم….))
جابر بن عبدالله, در عصر امام باقر (ع), و در پاسخ به پرسش امام, ماجراى ديدار لوح را به حضرت فرمود و آن نوشته را نيز نشان امام داد.(21)

وصف وصيان
هرگاه آياتى بر پيامبر نازل مى شد, گروه به نوشتن و حفظ آن مى پرداختند, گروهى نيز گام را فراتر نهاده, توضيح و تفسيرآيات را از پيام آور وحى جويا مى شدند كه جابر در اين دسته جاى داشت
ذهن پرسشگر جابر, هماره او را وامى داشت كه حقيقت آيات را از پيامبر سوال كند, از جمله وقتى آيه ((يا إيها الذين آمنوا إطيعواالله و إطيعواالرسول و اولى الامر منكم))(22) نائل شد. او خطاب به رسول خدا گفت:
اى رسول الله! خدا و رسولش را مى شناسيم, ((إولى الامر)) چه كسانى هستند كه خداوند اطاعت آنها را در كنار پيروى از شما قرار داده است؟!
ـ جابر ـ آنان جانشينان پس از من و پيشوايان مسلمانان هستند; اولين آنها على ابن ابى طالب و پس از او به ترتيب حسن, حسين, على ابن حسين, محمد بن على كه در تورات به باقر معروف است. تو او را در آتيه خواهى ديد هر وقت او را ديدى سلام مرا به او برسان (23) پس از او جعفر بن محمد صادق, موسى بن جعفر, على ابن موسى, محمدبن على, على بن محمداند و پس از او, هم نام و هم كنيه ام, حجت خدا در زمين و بقيه الله در ميان بندگان مى باشد, همانا كه خداوند به دست او شرق و غرب زمين را فتح خواهد كرد (و عدالت در جهان خواهد گسترد). او از شيعيان غايب مى شود. در پيروى از امامت او كسى پايدار نخواهد ماند, مگر آنان كه خداوند قلبشان را با ايمان امتحان كرده باشد.
ـ اى رسوى خدا! آيا شيعيان در غيبت اش از او سود نيز مى برند؟!
ـ آرى! قسم به كسى كه مرا به پيامبرى مبعوث ساخت, همانا آنان از او نفع مى برند و در عصر غيبت از نور ولايتش روشنايى مى يابند, مانند نفع بردن مردم از خورشيد; اگر چه ممكن است و ابرها نيز او را پنهان دارند. جابر! اين سر الهى است, آن را از مردم پنهان دار, مگر آنكه اهلش را بيابى به او گويى.(24)

خاتمه
هر چند نكته ها و ناگفته هاى بسيارى از دوران جوانى جابر وجود دارد ليكن جلوه هاى برجسته و محورهاى زيباى مذكور از دين خواهى و تلاش و نشاط او در تحقق آرمانهاى رسول خدا حكايت دارد. در صدر اسلام جوانان نامى بسيارى درخشيدند. اما در اين ميان, نام جابر, جاويد و ماندگار ماند, زيرا سيره او در قبل و بعد از رحلت رسول الله يكسان بود و او تداوم راه پيامبر را در گرو پيروى از امير مومنان و جانشينان معصوم پس از او مى دانست; از اين رو گام در گام ولايت نهاد و افتخار جوانى را جاودانه ساخت و الگوى ماندگارى جوانان گرديد.

پى نوشت ها:
1. ر.ك: اسدالغابه, ابن اثير, دارالمعرفه, بيروت, 1418ق, ج 4, ص;134 بحارالانوار, محمدباقر مجلسى, دارالكتب الاسلاميه, تهران, ج19, ص 10.
2. طبقات الكبرى, ابن سعد, دارالكتب العلميه, بيروت, 1410ق, ج1, ص ;172 تاريخ پيامبر اسلام, محمد ابراهيم آيين, انتشارات دانشگاه تهران, 1369ش, ص 191ـ186.
3. سير اعلام النبلإ, ذهبى, دارالفكر, بيروت, ج 1417ق, ج3, ص202.
4. تاريخ مدينه دمشق, ابن عساكر, دارالفكر بيروت 1415ق, ج11, ص212 ـ 219.
5. عمير بن ابى وقاص, هرچند كه شانزده سال بيش نداشت, با گريه و زارى اجازه يافت و در بدر به شهادت رسيد ( امتاع الاسماع, مقريزى, دارالانصار قاهره, 1401ق, ج 1, ص 73و74.
6. تاريخ مدينه دمشق, ج 11, ص 216 و 217, تهذيب الكمال, يوسف المذى, موسسه الرساله, بيروت,1408هـ.ق, ج2, ص 448.
7. جابر در سال 78 هـ.ق در سن 94 سالگى درگذشت, بنابراين در سال نخست هجرت او حدودا 14ـ13 ساله و در سال سوم هجرت كه جنگ احد صورت گرفت او حدودا 17ـ16 ساله بوده است (ر.ك: تهذيب الكمال, ج 4, ص 453. 454.)
8. سير اعلام النبلإ ج 4, ص 338.
9. انساب الاشراف, بلاذرى, دارالفكر, بيروت 1417ق ج 1, ص413.
10. سير اعلام انبيإ النبلإ, همان .
11. تاريخ مدينه و دمشق, ج 11, ص 216. ر. ك: رجال الطوسى, محمد بن حسن طوسى, ص 31و32.
12. تاريخ پيامبر اسلام, ص 371و 372.
13. تاريخ مدينه و دمشق, ج11, ص 226.
14. بحارالانوار, ج 18, ص 31.
15. همان, ص 24و 25.
16. همان, ج 7, ص 20.
17. همان, ج 22, ص 92.
18. الاستيعاب, قرطبى, دارالكتب العلميه, بيروت, 1415ق, ج 3, ص 46.
19. بحارالانوار, ج 43ص 61 و 62.
20. امام حسين در سال چهارم هجرت به دنيا آمد. اعلام الورى, ابى على طبرسى موسسه آل البيت, قم, 1417ق, ج 1, ص 420.
21. بحارالانوار ج 36, ص 195, سفينه البحار, شيخ عباس قمى, انتشارات سنائى, تهران, ج 1, ص 140 كمال الدين.
22. شيخ صدوق, موسسه النشر الاسلامى, قم, 1363 ش, ص 308 و309.
23. سوره نسإ, آيه 59. اى كسانى كه ايمان آورده ايد خدا را اطاعت كنيد و پيامبر و اولياى امر خود را نيز اطاعت كنيد.
24. جابر در عهد امامت امام سجاد(ع), خدمت امام باقر(ع) رسيد وسلام پيامبر را به ايشان رسانيد (بحار, ج36, ص251).
25. البرهان فى تفسير القرآن, سيدهاشم بحرانى, دارالكتب العلميه, قم, ج 1, ص 381, الميزان فى تفسير القرآن, (محمد حسين طباطبايى)
موسسه الاعلمى, بيروت, 1417 ق, ج 4, ص 420, بحارالانوار ج36, ص 250 و 251.

استاد محمد جواد مهرى

خرداد ماه امسال را مناسبتهاى ويژه و فراوانى دربرگرفته است كه پرداخت به هر يك از آنها مى تواند تمام صفحات مجله را اشغال نموده, بلكه به خيلى بيشتر از آن نياز پيدا مى شود.
سوم خرداد يادآور دلاورمرديها و حماسه آفرينى هاى خيل لشگريان خدايى و بسيجيان دريادل در آزادسازى خونين شهر قهرمان كه مى توان آن را نقطه عطف تاريخ هشت سال دفاع مقدس در دگرگونى مسير و جهت جنگ تحميلى به سود سپاه اسلام ناميد.
اربعين حسينى در پنجمين روز ماه خرداد و بيستم صفرالمظفر سوگ نشينى جاويد عاشقان حرم حسينى و شيفتگان آستان ولايت و پيروان راستين راه شهادت و خط سرخ ائمه هدى عليهم السلام است.
تذكر دوران تلخ سفر اسارت خاندان پيامبر عظيم الشإن اسلام(ص) و خاطره شيرين رسوايى حاكميت زورمداران و ستمگران يزيدى توسط پيامآور, اسوه صبر واستقامت صحنه هاى بلا و تكميل كننده قيام خونين كربلا حضرت زينب كبرى(س) براى هميشه تاريخ راهنما و رهگشا خواهد بود.
سيزده خرداد مصادف با بيست و هشتم صفر روز انشقاق امت بزرگ اسلامى است, روز آغاز ظهور مظلوميت على(ع) و خاندان عصمت و طهارت, روزى است كه با رحلت پيامبر رحمت(ص) يتيمى امت اسلام شروع و تا قيام منجى عالم بشريت آخرين حلقه بشرى حضرت مهدى موعود(عج) استمرار خواهد يافت.
همچنين در اين روز است كه سبط اكبر پيامبر(ص) در نهايت غربت خانگى, قربانى خدعه و نيرنگ و فريب عوامل نفاق و بندگان شهوت و تشنگان قدرت گشته و اوج مظلوميت پيامبر زادگان را براى بشريت به اثبات مى رساند. همو كه دشمنى در حياتش پاسخگوى حس كينه توزى و ددمنشى بدخواهانش نبود تا جايى كه پيكر مطهر و قلب متلاشى حضرتش را تيرباران نموده و از آرميدن در كنار مضجع پاك جد بزرگوارش دريغ نمودند.
چهاردهم خرداد نيز به تعبيرى لطمه و خسارتى بزرگ بود كه با رحلت رهبر كبير انقلاب اسلامى حضرت امام خمينى(قدس سره) به امت اسلام پس از چهارده قرن از رحلت پيامبر بزرگ الهى(ص) وارد آمد و يتيمى مسلمانان جهان مخصوصا ملت بزرگ شيعى ايران اسلامى را به دنبال داشت. شايسته است مسئوولان, دولتمردان و آحاد ملت مسلمان در سايه رهبرى و زعامت رهبر معظم انقلاب اسلامى به ريسمان الهى چنگ زده و همچون گذشته با ايجاد وحدت و انسجام امت اسلامى شاهد روزگار درخشان و موفقيت تنها نظام شيعى جهان و ساير مسلمانان باشيم.
همچنين شهادت هشتمين امام همام حضرت على بن موسى الرضا(ع) است كه موفقيت ملت ايران را بايد به طفيل وجود مرقد مطهرش در ايران دانست.
پانزده خرداد هر سال يادآور پيوند عميق ملت مسلمان ايران با مقام مرجعيت شيعى و پيروى هوشيارانه و آگاهانه بزرگمردان و بزرگ زنان اين كشور در روزگار تلخ و تاريك حاكميت ظلم وجور و ستم است. روزى كه صاعقه شكننده انقلاب اسلامى با سخنان كوبنده و افشاگرانه حضرت امام خمينى(ره) با صلابت تمام بر سر طاغوت فرود آمد و پيروان حضرتش تا پاى جان از ايشان حمايت نمودند.
… و ديگر مناسبتهاى ماه خرداد امسال همچون شهادت شهيد بزرگوار آيت الله سيد محمد رضا سعيدى و شهادت حضرت امام حسن عسكرى(ع) است كه آن را قرين حزن و اندوه ساخته است.
اما بهتر است خرداد ماه امسال را ماه پيامبر ناميد. در روزهاى آغازينش رحلت رسول الله (ص) رخ مى دهد و در آخرين روزهايش ميلاد مبارك آن حضرت و هفته وحدت و روزهايى بس شيرين و به يادماندنى و تاريخ ساز.
پيامبر را نمى توان با الفاظ و سخنان ناقص انسانهاى ناقص توصيف و تعريف كرد.
او هرگز در اين واژه ها نمى گنجد و فراتر از آن است. انسان كاملى كه تمام افلاك و موجودات را ـ خدا ـ به خاطر او آفريد و اگر او نبود, هيچ چيز نبود. ((لولاك لما خلقت الافلاك)) و الا انسانى كه تا قاب قوسين إو إدنى بالا رفت و به جايى رسيد كه جبرئيل ـ آن ملك مقرب و واسطه وحى الهى ـ به آنجا هرگز نرسد و با صراحت به او عرض كرد: اگر يك مو بالاتر روم به نور تجلى بسوزد پرم. ولى رسول الله رفت و به جايى رفت كه نه در خرد آيد و نه بر ورق نگاشته شود و نه حتى در وهم وخيال! اوست كسى كه خدايش درباره اش فرمود: ((و انك لعلى خلق عظيم)) پس مابه جاى اينكه حرفى بزنيم كه نه آغازش و نه انجامش ما را به جايى مى رساند چرا كه جز آفريده اش و برادرش كسى او را نخواهد شناخت ((يا على ما عرف الله الا إنا و إنت و ما عرفنى الا الله و إنت و ما عرفك الا الله و إنا)) پس روا است كه لب فرو بنديم و سخن كمتر گوئيم.
بيائيم در اين سخن ربانى كه پيامبر را داراى منشى سترگ و اخلاقى عظيم معرفى مى كند بيانديشيم و از زبان روايت نمى از اين اقيانوس پرفيض برگيريم, شايد برخى عزيزان به كار بندند و از رسول الله الگوى زندگى بگيرند كه قرآن فرمود: ((و لكم فى رسول الله اسوه حسنه)).
جمله هايى كوتاه در منش و روش زندگى حضرت بيان مى شود كه هم بركت است و پر مايه بركتى است و هم برنامه به زيستى و خداپسندانه:
1ـ آن قدر حضرت متواضع و فروتن بود كه متن روايت او را ((خاضع الطرف)) مى نامد يعنى به زمين نگاه مى كرد و سر را كمتر بالا مى برد, اين چنين با وقار و متين… با ادب و فروتن. چنان در برابر خالقش خاضع و خاشع بود كه بيشتر سرفرود مىآورد و كمتر سر را بلند مى كرد چه پيوسته خدا را حاضر و ناظر مى ديد و لحظه اى بلكه كمتر از لحظه اى هم از ياد و ذكر خدا غافل نبود.
2ـ يكى ديگر از نشانه هاى بارز تواضع و خوى نيكويش اين بود كه به هر كه مى رسيد, پيشقدم در سلام كردن بر او بود, سلام كه خود تحيت اسلامى است و پيامبر آن را به ما ياد داده, خود نيز بيش از همه و پيش از همه به آن عمل مى كرد و قبل از آنكه ديگرى بر او سلام كند, او خود سلام مى كرد. هرگز پيامبر ملاحظه نمى كرد كه آن فرد بزرگ است يا كوچك, دانشمند است يا بى سواد, ثروتمند است يا فقير. آرى حضرت آنقدر عظمت داشت كه بر همه افراد بدون ملاحظه هاى ايسمى, شغلى, خطى, مسئوليتى, مالى و… سلام مى كرد و او با اينكه بزرگترين ـ از هر نظر ـ بود بر كوچكترين انسانها ـ از هر نظر ـ سلام مى كرد و بيشتر براى اينكه ما را به اين سنت حسنه تشويق كند مى فرمود: سلام را نود و نه حسنه است و جوابش يك حسنه.
3ـ پيامبر هرگز بدون جهت سخن نمى گفت, و اگر سخنى مى گفت بيشتر جنبه موعظه و پند داشت, يا مطلبى را مىآموخت و يا به معروف و خيرى امر مى كرد و يا از شر و منكرى مردم را باز مى داشت, تمام سخنانش سودمند و يك كلمه, نه بلكه يك حرف, پوچ و بى ارزش نبود, زيرا خوب مى دانست كه: ((و ما يلفظ من قول الا لديه رقيب عتيد)) وانگهى پيامبر اسوه است و الگو و اوست انسان كامل. پيامبر كسى است كه نخستين آفريده پروردگار, نور مباركش است: ((إول ما خلق الله نورى)) پس, از اين نور كامل چيزى تراوش نمى كند جز نور, و هرچه مى گويد گفته خدا است ((و ما ينطق عن الهوى ان هو الا وحى يوحى)).
4ـ و پيامبر هرگز از ذكر خدا غافل نمى شد. در روايت است: ((و لايجلس و لايقوم الا على ذكر)) او نمى نشست و برنمى خاست جز با ذكر و ياد خدا. پيامبر در هر آن قرين و همنشين ذكر خدا بود چه بر زبان آورد و چه در دل گويد. او خود ذكر خدا را كفاره مجلس مى دانست و اعلام مى داشت كه اگر در مجلسى ياد خدا نباشد يا ذكرى از اهل بيت كه آن نيز ياد خدا است, پس آن مجلس بر اهلش وزر و وبال است و نحس است و شوم. و اگر حضرت مى خنديد از تبسم تجاوز نمى كرد ((جل ضحكه التبسم)) زيرا قهقهه و خنده با صدا با شئون انسان مودب منافات دارد چه رسد به انسان كامل و چه رسد به اشرف مخلوقات.
5ـ يكى ديگر از موارد تواضع و فروتنى حضرت اين بود كه هر وقت وارد مجلس مى شد, هر جا كه جاى خالى بود مى نشست, مانند ما خودخواهان يا نادانان نبود كه دنبال صدر مجلس هستيم, و خيال مى كنيم كه بايد بالا و بالاتر نشست. اصلا آن جا كه انسان والا مى نشيند والا است نه آنكه انسان والا بايد در جاى والا نشيند.
عزيزانم! قطعا اين از تواضع است كه انسان در جايى كه خالى است بنشيند و هرگز منتظر نباشد كه ديگران در برابرش قد علم كنند و برخيزند تا آن جناب را در صدر مجلس بنشانند. اين حالت بدون ترديد برخاسته از هواى نفس است و تكبر كه بايد زدوده شود و گاهى بلكه بيشتر به خاطر عقده هاى درونى و محروميت هاى ديرينه است كه شخص مى خواهد از اين راه خودى را نشان دهد!!
6ـ پيامبر آرام و آهسته سخن مى گفت و هيچ گاه فرياد نمى زد و صدا را بلند نمى كرد. و مجلس آن حضرت نيز از چنان آرامشى برخوردار بود كه عين ادب و تواضع است و كسى در مجلس پيامبر بلند سخن نمى گفت ((و اغضض من صوتك)) و دستور هم همين بود كه كسى صدايش را بالاتر از صداى رسول الله نكند ((لاترفعوا إصواتكم فوق صوت النبى)) و چون خود حضرت آهسته و آرام سخن مى گفت لذا مجلسش بسيار آرام و باوقار بود كه حتى صداى به هم زدن بال پرنده به گوش مى رسيد.
7ـ ((لايقطع على إحد كلامه)) هرگز سخن كسى را قطع نمى كرد و تا شخصى مشغول سخن گفتن بود, به او خوب گوش مى داد و پس از تمام شدن سخنش آرام پاسخش را مى گفت. و چنان اصحابش را تربيت كرده بود كه هرگاه لب مباركش به سخن وا مى شد, تمام حاضران ساكت مى شده و سراپا گوش مى شدند ((كان على رووسهم الطير)) و هرگاه سخن حضرت تمام مى شد بدون آنكه سخنانشان با هم تزاحم كند, با هر يك به نوبت حرف مى زد.
8ـ نكته ديگرى كه بسيار جالب و ارزنده است و بايد مدنظر قرار گيرد اين است كه حضرت در هنگام سخن گفتن, به افراد يكسان نگاه مى كرد ((و كان يساوى فى النظر والاستماع للناس)) و بايد سخنگويان محترم اين مطلب را دقت كنند كه يكسان و مساوى ـ در حال حرف زدن ـ به اين طرف و آن طرف نگاه كنند زيرا اين نكته ظريف اخلاقى است كه در نگريستن به افراد (هنگام صحبت كردن) انسان فرق بين اين و آن نگذارد و همه را به يك ديد بنگرد كه اميدواريم در موارد ديگر نيز اين تساوى و يكسان نگرى حفظ شود.راستى چه زيبا است تربيت رسول الله! بنابراين, هر كه بخواهد بيشتر به پيامبر نزديك گردد, بايد رفتار و اخلاقش را با آن حضرت نزديكتر كند.
9ـ ((و كان يجالس الفقرإ و يواكل المساكين)) او نه تنها با مالداران و دارايان مجالست مى كرد بلكه با فقرا و مستمندان نيز همنشين بود. بلكه قطعا حضرت از نشستن با فقرا بيشتر لذت مى برد و اگر با ثروتمندان مى نشست به خاطر هدايت كردن آنان بود نه چيز ديگر.
10 ـ هرگاه پيامبر مى خواست به مجلس وارد شود و با مردم برخورد كند, خود را ـ طبق موازين اسلامى ـ آرايش مى داد يعنى در آينه مى نگريست و موهاى خود را شانه مى زد و چنين در روايت آمده است ((و كان ينظر فى المرآه و يتمشط)) و نه تنها حضرت لباس تميز و مرتب مى پوشيد و محاسن مبارك را شانه مى زد بلكه پيوسته بوى خوش عطر از حضرت ـ از مسافتى دور ـ استشمام مى شد. بگذريم كه خود حضرت خوشبو بود و بوى خوشش دوست و دشمن را جذب مى كرد, كه همواره از عطر نيز استفاده مى نمود. راوى مى گويد: قبل از آنكه حضرت به مسجد وارد شود, ما خبردار مى شديم زيرا بوى عطرش از مسافتى به مشاممان مى خورد و متوجه ورود حضرت مى شديم. خود حضرت نيز مى فرمايد: ((ان الله يحب من عبده اذا خرج الى اخوانه ان يتهيإ لهم و يتجمل)) خداوند دوست دارد كه بنده اش هرگاه مى خواهد با برادرانش ملاقات كند, خود را آماده كند و براى آنها آرايش نمايد.
اسلام دستور آراستن داده است نه مانند برخى ساده لوحان كه با موهاى ژوليده و لباس نامرتب مىآيند و خيال مى كنند اين از زهد است. نه! اين از زهد اسلامى كاملا به دور است. زهد اين است كه به دنيا و ملذاتش دل نبنديم نه اينكه صوفى منشانه زندگى كنيم و ژوليده سيما در ميان مردم حاضر شويم!
11ـ پيامبر اگر سواره بود هرگز نمى پذيرفت كه شخصى همراه و همگام او پياده راه رود. از او مى خواست كه بر مركبش ـ در كنارش ـ سوار شود و اگر قبول نمى كرد يا امكان نداشت, به او مى فرمود: از من جلوتر برو تا من در پس تو آيم و به تو برسم. اين چه عظمت و بزرگوارى است انسان ها را سرگردان مى كندو به حيرت وامى دارد.
12ـ اگر سه روز مى گذشت و دوستش يا برادر دينى اش را نمى ديد از او سوال مى كرد, پس اگر به مسافرت رفته بود برايش دعا مى كردو اگر در شهر بود حتما از احوالش تفقد مى نمود و به زيارتش مى رفت واگر بيمار بود به عيادتش مى شتافت.
13ـ پيامبر آنقدر مهمان نواز بود و مهمانش را احترام و تقدير مى كرد كه هرگاه كسى بر او وارد مى شد, حضرت متكا و مسند خود را به او مى داد و اگر نمى پذيرفت آنقدر اصرار مى كرد تا قبول كند.
14ـ حضرت ضمن اينكه بسيار هيبت داشت, براى اينكه حاضرين از ديدارش هراس نكنند و ديدارش آنان را نرنجاند, گاهى شوخى مى كرد و لطيفه اى ـ در حد ميزان شرعى ـ مى گفت كه هيبتش حاضران را به وحشت نياندازد و جرإت سخن گفتن را از آنان سلب نكند. بويژه اگر مى يافت كه يكى از يارانش ناراحت و غمگين است با او شوخى مى كرد تا غمش را بزدايد. و اصلا پيامبر آن گونه با افراد سخن مى گفت كه مناسب با وضعيت علمى و حالت روانى آنان بود. در روايت آمده است: ((و كان يخاطب جلسإه بما يناسب)) و به اندازه عقل و دركشان با آنان سخن مى گفت و مى فرمود: ((ما پيامبران مإموريت داريم كه با مردم به اندازه عقولشان سخن بگوئيم)).
15ـ مى فرمود: ((إكرم إخلاق النبيين و الصديقين البشاشه اذا تراووا و المصافحه اذا تلاقوا)) برترين اخلاق پيامبران و رادمردان خوشروئى است هنگامى كه به هم مى رسند و مصافحه و دست دادن به يكديگر است هنگامى كه با هم ملاقات مى كنند و لذا هر وقت پيامبر مسلمانى را مى ديد فورا با او مصافحه مى كرد وبه او دست مى داد و بر اين امر بسيار تإكيد مى نمود. در روايت است كه هرگاه دو مومن به هم مى رسند و مصافحه كنند گناهانشان مى ريزد مانند برگ درختان (در فصل خزان).
اين بود چند جمله كوتاه ـ ولى پرفايده ـ از سيره و منش پيامبر كه براى استفاده عموم عرض شد تا شايد در اين هفته وحدت به كار گيريم و با هم پيوند صلح وصفا بنديم و دلها را از رشك و حسد و زيغ و رين پاك كنيم و گذشته ها را ـ به خاطر خدا ـ ناديده بگيريم و از لغزش هاى برادرانمان بگذريم (كه خود نيز بسيار لغزش داريم) و وحدت را نه در سخن و گفتار كه در عمل و كردار اجرا كنيم و قلبها را از كينه و عداوت دور سازيم و با هم چنانكه خدا و رسولش خواهد برادروار زندگى كنيم و اگر از ديگرى انتقاد داريم تلاش كنيم كه انتقادمان سازنده و برادرانه باشد نه كينه توزانه و انتقام گرانه. باشد كه روح رسول الله و روح فرزندش روح الله از ما خشنود گردد و كشورمان رنگ صفا و محبت به خود گيرد و راه نفوذ دشمنان قطع شود و دوستان, دشمنى را كنار گذارند و ولى حميم گردند و عهد اخوت و برادرى را دوباره تجديد كنيم والسلام.
شايد اگر خدا خواست و عمرى باقى بود اين بحث را با هم پى بگيريم. به اميد توفيق.

جهان اسلام
حزب الله: در صورت حمله اسرائيل, تابستان تلآويو را داغ تر خواهيم كرد.(15 / 1 / 79)
مسلمانان ايران و شيعيان جهان در سوگ فاجعه كربلا عزادارى كردند.(28 / 1 / 79)
30 هزار بانوى محجبه عليه ممنوعيت حجاب در تركيه شكايت كردند.(29 / 1 / 79)
حماس از سكوت مجامع بين المللى در برابر اسارت و شكنجه فلسطينى ها انتقاد كرد.(30 / 1 / 79)
رژيم صهيونيستى به آسيب پذيرى در برابر حملات حزب الله لبنان اعتراف كرد.(3 / 2 / 79)
طالبان 26 نفر را به خاطر حمايت از جبهه متحد اسلامى تيرباران كرد.
رژيم صهيونيستى يك حسينيه را در جنوب لبنان گلوله باران كرد.(4 / 2 / 79)

داخلى
مدير كل اطلاع رسانى قوه قضائيه: آمران ترور حجاريان با شايعه پراكنى مى خواهند در تاريكى پنهان بمانند.(15 / 1 / 79)
رهبر انقلاب: برخى افراد, بديها را از بيگانگان نفى و به خوديها منتسب مى كنند.
عاملان ترور حجاريان تحويل دادگاه انقلاب شدند.(16 / 1 / 79)
خاتمى در جمع مردم گرگان: اگر لازم باشد براى نفى خشونت با خشونت رفتار خواهد شد.
معاملات بنياد مستضعفان با مديران اين نهاد و خويشاوندان آنان ممنوع اعلام شد. (17 / 1 / 79)
2 نفر از متوليان ترور شهيد صياد شيرازى دستگير شدند.
بزرگترين ميدان گاز شيرين كشور در جنوب استان فارس كشف شد.(18 / 1 / 79)
توسط سردار نظرى, طراحان و چهره هاى پشت پرده واقعه كوى دانشگاه افشا شدند.
هواداران افراطى يكى از نامزدهاى خلخال, شهر را به آشوب كشيدند.
افراد ناشناس, سرهنگ جانباز سپاه (حسين بوربور) را پس از شكنجه به شهادت رساندند.(20 / 1 / 79)
رهبر انقلاب: هنرمندان انقلابى در بسيارى از عرصه ها حمايت نشده اند.
رئيس جمهور: اگر امروز روى پاى خود ايستاده ايم مرهون جانبازان هستيم.(21 / 1 / 79)
دادگاه تجديدنظر حكم 30 ماه زندان سردبير روزنامه نشاط را تإييد كرد.
مستندات شوراى نگهبان براى ابطال انتخابات خلخال اعلام شد.(22 / 1 / 79)
مهاجرانى : زندان, كفاره عملكرد شمس الواعظين است.
اكبر گنجى: جريان اصلاح طلبى خمينى را به موزه تاريخ مى برد!
رئيس كل بانك مركزى: بدهى هاى خارجى ايران به 5 / 10 ميليارد دلار كاهش يافت. (23 / 1 / 79)
ايران 10 فروند نفتكش حامل نفت قاچاق عراق را توقيف كرد.
راهنمايى و رانندگى موظف به اجراى سياست ها و برنامه هاى شهردارى تهران شد.
ترقى: اى كاش مجلس پنجم فرصت داشت تا وزير كشور را به خاطر ناتوانى در تإمين امنيت كشور استيضاح كند.(24 / 1 / 79)
حجه الاسلام والمسلمين هاشمى رفسنجانى: شياطين مى خواهند جوانان را از فرهنگ جهاد و شهادت جدا كنند.
تإسيس بانك توسط بخش خصوصى مخالف قانون اساسى است.(25 / 1 / 79)
احمدحكيمى پور (عضور شوراى اسلامى شهر تهران) به منظور پاسخگويى به سوالاتى در مورد ترور حجاريان دستگير شد.(28 / 1 / 79)
فعاليت عناصر ضد انقلاب و استفاده ا ز كمك خارجى در مطبوعات ممنوع شد.
شوراى نگهبان, تإسيس بانك غير دولتى را مجاز دانست.
سپاه پاسداران: پاسداران و بسيجيان به هنگام ضرورت معادلات دشمنان را برهم خواهند زد.
به دستور شوراى نگهبان, صندوق هاى مورد شكايت حوزه انتخابيه تهران بازشمارى مى شود.(29 / 1 / 79)
شمشير بازان ايرانى: اجازه نداديم در آمريكا به كشورمان توهين شود.
آيه الله شاهرودى: قوه قضائيه وامدار هيچ گروهى نيست و وظيفه قانونى خود را بدون ملاحظه انجام مى دهد.(30 / 1 / 79)
ماجراهاى كنفرانس رسواى برلين حيرت و انزجار مردم را برانگيخت.
سعيد عسگر صريحا به ترور حجاريان اعتراف كرد.
رئيس جمهور يمن با حضرت آيه الله خامنه اى ديدار كرد.
دو نفر از قاتلان شهيد بوربور دستگير شدند.(31 / 1 / 79)
رهبر انقلاب در اجتماع پرشور جوانان: بعضى مطبوعات پايگاه دشمن هستند, بايد جلوى آنها گرفته شود.
ايجاد پست مشاور در دستگاههاى دولتى ممنوع شد.
خاتمى: هيچ راهى جز مذاكره امارات با ايران وجود ندارد.
مردم: شركت كنندگان در كنفرانس ضدانقلابى برلين را محاكمه و مجازات كنيد.
دكتر محمد جواد لاريجانى: انهدام قانون اساسى و جدا كردن دين از سياست از اهداف كنفرانس برلين بود.(1 / 2 / 79)
سردار نظرى, لباس شخصى ها و صحنه گردانان واقعه كوى دانشگاه را معرفى كرد.
رهبر انقلاب: مطبوعاتى كه پايگاههاى دشمن هستند بعيد است كه با نصيحت درست شوند.
رهبر انقلاب: ردپاى منافقين را در برخى مطبوعات مى بينم.(3 / 2 / 79)
حوزه هاى علميه سراسر كشور در اعتراض به كنفرانس خفت بار برلين تعطيل شد.
خاتمى: آنچه در برلين رخ داد قابل قبول نيست, كار صدا و سيما را هم نمى پسندم.
اكبر گنجى به خاطر شكايات مربوط به قبل از كنفرانس برلين روانه زندان شد.
اقشار مختلف مردم از پخش قسمتهايى از كنفرانس برلين توسط سيماى جمهورى اسلامى تشكر كردند.(4 / 2 / 79)
8 روزنامه به خاطر انتشار مطالب ضد دين و خلاف امنيت ملى توقيف شدند.
خاتمى : دغدغه هاى رهبرى بايد جدى گرفته شود, برخى مطبوعات فضا را آشفته و ناامن جلوه مى دهند.
كروبى: آزادى مطبوعات نبايد منجر به شكسته شدن قداست نهادهاى نظام شود.
آيت الله هاشمى رفسنجانى: دشمن با استفاده از نفوذىهاى خود برنامه براندازى نظام را پيگيرى مى كند.(5 / 2 / 79)
ضارب حجاريان: انتخاب سوژه و مسئوليت شرعى ترور به عهده مقدمى بود.
توسط رئيس جمهور, برنامه سوم توسعه براى اجرا به سازمان برنامه و بودجه ابلاغ شد.
رئيس جمهور: ارتش, سپاه, نيروى انتظامى و بسيج پشتوانه هاى اساسى امنيت و پايدارى كشور هستند.
آيت الله هاشمى شاهرودى: سلامت كشور در گرو پاسخگويى مسئولان به هشدارهاى رهبرى است.(6 / 2 / 79)
شوراى نگهبان: انتخابات تهران با وجود اشكالات بى سابقه باطل نمى شود.
اكبر گنجى سفارش پخش فيلم كنفرانس برلين از تلويزيون را داده بود.
مهاجران افغانى تا 20 مهرماه بايد ايران را ترك كنند.(7 / 2 / 79)
رهبر انقلاب: شخصيتها و گروههاى وفادار به اسلام مرز خود را با ضد انقلاب مشخص كنند.
نمايندگان گروههاى جبهه دوم خرداد با رهبر انقلاب ديدار كردند.
رئيس قوه قضائيه: وامدار هيچ جناحى نيستم, قوه قضائيه فقط به قانون عمل مى كند.(8 / 2 / 79)
آيه الله هاشمى رفسنجانى: پشت ماجراى كنفرانس برلين آمريكاست, عده اى نمى گذارند حقايق روشن شود.
آيت الله هاشمى رفسنجانى: هدف توطئه جديد, خالى كردن انقلاب از محتواى اسلامى است, بايد راه نفوذ دشمن را ببنديم.
آلبرايت: روزنامه هاى اصلاح طلب, امريكا را دلگرم كرده بودند.(10 / 2 / 79)
خاتمى: هيچ عاملى نمى تواند ملت را از انقلاب اسلامى جدا كند.
توسط قاضى مرتضوى, هفته نامه جبهه توقيف شد.(11 / 2 / 79)
تعيين نرخ خدمات آب و فاضلاب به شوراهاى شهر واگذار شد.
رئيس قوه قضائيه: قضات نبايد قضاوت را با سياست آلوده كنند.
4 تن از شركت كنندگان در كنفرانس برلين (مهرانگيز كار, شهلا لاهيجى, على افشارى, و اكبر گنجى) بازداشت شدند.
دكتر نورا: طرح مافياى قدرت و ستاد بحران, تلاش براى مغشوش كردن ذهن جامعه است.
منتجب نيا: شركت كنندگان در كنفرانس برلين با وزارت خارجه مشورت كرده بودند. (12 / 2 / 79)
رئيس جمهور در مراسم افتتاحيه سيزدهمين نمايشگاه بين المللى كتاب تهران نسبت به تهديدات جهانى سازى فرهنگى هشدار داد.
چهار متهم به دريافت حقوق از موساد و جاسوسى براى اسرائيل اعتراف صريح كردند.
وزارت خارجه بيانيه امريكا عليه جمهورى اسلامى ايران را محكوم كرد.(13 / 2 / 79)
پاسخ وزير ارشاد درباره تقسيم يارانه مطبوعات قانع كننده تشخيص داده نشد. (14 / 2 / 79)
در سومين جلسه دادگاه متهمان به جاسوسى, منابع اطلاعاتى جاسوسان اسرائيل شناسايى و دستگير شدند.(15 / 2 / 79)

خارجى
نخستين كنگره مبارزه با عادى سازى روابط اعراب و اسرائيل در كويت تشكيل مى شود.(15 / 1 / 79)
اسماعيل خان: ناراضيان طالبان مرا از زندان فرارى دادند.(16 / 1 / 79)
يوشيرومورى نخست وزير ژاپن شد.(17 / 1 / 79)
ماندلا: امريكا و انگليس عاملان اصلى ايجاد آشوب در جهان هستند.
موگابه: براى پس گرفتن زمينهاى غصب شده در زيمباوه آماده جنگ با انگليس هستيم.
براساس تازه ترين نظر سنجى در تركيه 70 درصد مردم, رئيس جمهور اين كشور را نمى خواهند.
ارتش اسرائيل از زمين و هوا به جنوب لبنان حمله كرد.(18 / 1 / 79)
حبيب بورقيبه, رئيس جمهور سابق تونس درگذشت.(20 / 1 / 79)
موگابه: مصادره زمينهاى سفيدپوستان حق سياهان زيمباوه است.
ژنرال جياپ: جنگ با امريكا ملت ويتنام را از بردگى نجات داد.
عفو بين الملل به شكنجه زندانيان سياسى در اروپا اعتراض كرد.(21 / 1 / 79)
حزب نخست وزير يونان در انتخابات پارلمانى به پيروزى رسيد.
شواردنادزه براى 5 سال ديگر رئيس جمهور گرجستان شد.
19 تفنگدار امريكايى در سقوط يك هواپيماى نظامى كشته شدند.(22 / 1 / 79)
ناشر سوئيسى مخالف افسانه هاى صهيونيستى به يك سال حبس محكوم شد.
وزير جنگ امريكا: رفتار ايرانى ها بايد موجب رضايت ما شود!(23 / 1 / 79)
دادگاه اسلامبول 16 مخالف رژيم لائيك را به زندان محكوم كرد.(24 / 1 / 79)
ارتش تركيه: در قبال انتخابات رياست جمهورى بى طرف نيستيم.
80 روستا در نبردهاى غرب افغانستان به تصرف جبهه متحد درآمد.(28 / 1 / 79)
ناو هواپيمابر ((آيزنهاور)) وارد آبهاى فلسطين اشغالى شد.(30 / 1 / 79)
قطعنامه نقض حقوق بشر در چين به رغم فشار امريكا رإى نياورد.(31 / 1 / 79)
رستوران امريكايى مك دونالد در غرب فرانسه منفجر شد.
هند: ممنوعيت انتشار كتاب سلمان رشدى به قوت خود باقى است.(1 / 2 / 79)
عبدالرحمن وحيد: امريكا دولت اندونزى را وادار به قبول جدايى ((تى مورشرقى)) كرد.
رئيس جمهور اندونزى: امريكا قصد دارد بازى تى مورشرقى را در ديگر ايالت هاى اندونزى اجرا كند.(3 / 2 / 79)
راهپيمايى آرام برزيلى هاى بى زمين با دخالت پليس به خشونت گراييد.(4 / 2 / 79)
نمايندگان مجلس اردن: به دليل حضور اسرائيلى ها در اجلاس پارلمان هاى جهان شركت نمى كنيم.(5 / 2 / 79)
جنگنده هاى روسى طى 24 ساعت گذشته 68 بار جنوب چچن را بمباران كردند.(8 / 2 / 79)
واشنگتن و مسكو بر سر كنترل تسليحات به نتيجه نرسيدند.
كميسر عالى سازمان ملل: فاجعه انسانى افريقا در راه است.(10 / 2 / 79)
مردم ويتنام بيست و پنجمين سالگرد شكست امريكا را جشن گرفتند.
خبرنگاران مصرى در اعتراض به حضور هيإت اسرائيلى در كنگره بين المللى روزنامه نگاران شركت نكردند.
رياست دوره اى شوراى امنيت از فردا به چين واگذار مى شود.(11 / 2 / 79)
شواردنادزه بدون حضور سران خارجى مراسم تحليف به جاى آورد.(12 / 2 / 79)
دادگاه متهمان ماجراى لاكربى امروز در هلند برگزار مى شود.
مدير كل جديد صندوق بين المللى پول رسما آغاز به كار كرد.
تهديدات امريكا عليه سوريه و حزب الله لبنان خاور ميانه را در آستانه جنگ قرار داد.(14 / 2 / 79)

حجه الاسلام والمسلمين محمد محمدى اشتهاردى

در قرآن درباره چهارمين ويژگى بندگان خاص و ممتاز خداوند چنين مى خوانيم: ((والذين يقولون ربنا اصرف عذاب جهنم ان عذابها كان غراما ـ انها سائت مستقرا و مقاما))(1) بندگان ممتاز خداوند رحمان كسانى هستند كه مى گويند پروردگارا عذاب دوزخ را از ما برطرف گردان كه عذابش سخت و پردوام است ـ قطعا دوزخ جايگاه و محلى بد براى اقامت است.
خداوند در اين آيه به چهارمين ويژگى بندگان ممتاز الهى اشاره كرده است كه عبارت از ((خصلت خوف و خشيت از خدا)) است, به عبارت روشن تر آنها از كيفر نافرمانى خدا به شدت مى ترسند و اعتقاد راسخ دارند كه نافرمانى خدا به معنى اطاعت از فرمان شيطان است و چنين كارى موجب عذاب الهى, و دخول در دوزخ خواهد شد. آنها آن چنان خائف و هراسناك از پيامدهاى گناه و عذاب دوزخ هستند كه اين حالت درونى خود را ابراز نموده و با كمال خضوع دست به دعا برمى دارند و از درگاه خدا مى خواهند كه مشمول عذاب سخت دوزخ كه براى مجرمان آماده شده ـ نشوند. آنها طبعا از عواملى كه موجب عذاب است پرهيز نموده, و با اجراى فرمان الهى و انجام دستورهاى خدا, رحمت سرشار الهى را به سوى خود جلب و جذب مى كنند, و اين حالت براى آنها دائمى است و لحظه اى از خوف خدا فاصله نمى گيرند. آنها وعيد الهى را به شوخى نمى گيرند مثل بعضى كه مست و مخمور غرور و غفلت هستند و به اصطلاح دل به دريا نمى زنند.
و نمى گويند: بادا باد, رحمت خدا وسيع است.
به اين افراد كه اين گونه تصور مى كنند بايد گفت:

اى كه تو را گشته جهل مشت و گريبان
چشم بپوشيده اى ز دين و ز ايمان
هيچ نينديشى از عذاب قيامت
هيچ نپرهيزى از شراره نيران
رفته به گوشت كه كردگار كريم است
صاحب عفو است و لطف و رحمت و احسان
ليك ندانى كه مى كشد سوى دوزخ
معصيت كردگار و طاعت شيطان
خوف به معنى ترس و وحشت درونى است, از اين رو اهرمى درونى براى ترك گناه و هر گونه جرم محسوب مى شود, مثلا خوف و ترس از قانون, دادگاه, جريمه, زندان و تعزيرات حكومتى باعث مى شود كه انسان مرتكب جرم نشود, تا مبادا گرفتار اين كيفرها گردد. بنابراين خوف از خدا به معنى ترس از ذات پاك او نيست.
بلكه به معنى خوف از قانون و عدالت او است. اين خوف نيز از مقايسه اعمال خود با عدل الهى حاصل مى شود, بنابراين خوف يك ناراحتى درونى از مجازاتى است كه بازتات گناه و ترك اطاعت خدا مى باشد.
قرآن پيامبران را به عنوان بشير و نذير معرفى مى كند, يعنى آنها هم انسانها را به رحمت الهى و بهشت و پاداش هاى فراوان نويد مى دادند, و هم آنها را هشدار داده و از خطر گناه بر حذر مى داشتند.
اين دو خصلت پيامبران بيانگر آن است كه انسان مومن بايد بين خوف و رجا باشد, هم اميدوار به رحمت الهى باشد و هم از مقام الهى بترسد. راه اعتدال همين است و اگر يك طرف را برگزيند و ديگرى را رها كند خطر آفرين است, زيرا اگر تنها اميدوار باشد, مغرور شده و به اميد وسعت رحمت الهى, مرتكب هر گناهى مى شود. و اگر تنها خائف باشد, كار او به يإس و نااميدى منتهى مى شود. و چنين حالتى, انسان را افسرده و وامانده مى كند و از نشاط, رشد و حركت محروم مى سازد.
بر همين اساس, مطابق روايات بسيار, پيامبر (ص) و امامان(ع) فرموده اند كه انسان با ايمان بين خوف و رجا زندگى مى كند و هر دو خصلت را به طور مساوى و معادل دارا مى باشد. بر همين اساس امام صادق(ع) فرمود: پدرم (امام محمدباقر) مى فرمود: ((انه ليس من عبد مومن الا و فى قلبه نوران; نور خيفه و نور رجإ, لو وزن هذا لم يزد على هذا, ولو وزن هذا لم يزد على هذا))(2) هيچ بنده مومنى نيست مگر اينكه دلش داراى دو نور است: نور ترس و نور اميد. اگر هر يك از اين دو در مقايسه با ديگرى سنجيده شوند هيچ كدام بر ديگرى برترى نمى يابند.
اين مطلب از قرآن گرفته شده آنجا كه در آيه 8 و 9 سوره زمر انسانهاى غير مومن و مومن را مقايسه مى كند مى فرمايدكه دسته اول هنگام بلا, خائف مى شوند و هنگام نعمت مغرور و از خدا بى خبر مى گردند, ولى دسته دوم همواره خائف و اميدوار هستند, اين دو دسته هرگز مساوى نيستند, بلكه دسته اول گمراه و دسته دوم در راه هدايت مى باشند, دسته دوم كسانى هستند كه: ((يحذر الاخره و يرجوا رحمه ربه)) از عذاب آخرت مى ترسند و به رحمت پروردگار اميدوار مى باشند.

خوف و مراتب آن از نظر قرآن
در قرآن ارزش خوف و مراتب آن در ابعاد مختلف و در آيات متعدد بيان شده است به عنوان نمونه در آيه 16 سجده در شان مومنين راستين مى فرمايد: ((تتجافى جنوبهم عن المضاجع يدعون ربهم خوفا و طمعا)) پهلوهاى آنها در دل شب از بسترها دور مى شود (و به پا مى خيزند و روى به درگاه خدا مىآورند) پروردگار خود را با خوف و اميد مى خوانند.
اين آيه نشانگر آن است كه خوف و بيم موجب شب زنده دارى و ارتباط نيرومند آنها با خدا مى شود, و آنها عبادت خود را آميخته با خوف و اميد مى كنند.
و در آيه 40 و41 سوره نازعات مى خوانيم: ((و اما من خاف مقام ربه و نهى النفس عن الهوى ـ فان الجنه هى الماوى)) و آن كس كه از مقام پروردگارش بترسد, و نفس خود را از هوى باز دارد, قطعا بهشت جايگاه او است.
براساس اين آيه, خوف از خدا مقدمه ترك گناه و در نتيجه پاداش بزرگ الهى يعنى بهشت خواهدبود.
اين تعبير در آيه 46 سوره الرحمن چنين آمده است: ((و لمن خاف مقام ربه جنتان)) و براى كسى كه از مقام پروردگارش بترسد, دو باغ بهشتى مى باشد.
وقتى كه آيات قرآن را در رابطه با ترس و هراس در برابر عظمت خداوند, مورد بررسى قرار مى دهيم مى بينيم از اين خصلت با تعبيرات گوناگون سخن به ميان آمده كه هر كدام به درجه و مرتبه اى از ترس و هراس نسبت به انسان هاى مختلف اشاره مى كند))
مرحوم شيخ صدوق (ره) در كتاب خصال, خوف را از نظر قرآن پنج گونه دانسته و براى هر يك از آن, به ذكر آيه اى پرداخته است; آن پنج نوع عبارتند از:
1ـ خوف
2ـ خشيت
3ـ وجل
4 ـ رهبت
5ـ هيبت.
آنگاه مى گويد: خوف براى گناهكاران است. خشيت براى عالمان است. وجل (هراس دل) براى تسليم شدگان متواضع است. رهبت براى عابدان است. و هيبت براى عارفان مى باشد.
و در توضيح مى گويد: خوف به خاطر گناهان است. خشيت همان ترس و هراس به خاطر احساس كوتاهى در انجام وظيفه است. وجل و هراس قلب به خاطر ترك خدمت است. رهبت به خاطر احساس تقصير در عبادت مى باشد, و هيبت ترس و هراس از شكوه نامتناهى الهى به خاطر شهود حق هنگام كشف اسرار است… ))(3)
موضوع ديگر در باره مراتب خوف اينكه, خوف داراى شدت و ضعف است. هر كسى در درجه اى از خوف قرار گرفته و به تناسب آن به مقامات مى رسد. آنان كه به خداوند نزديكترند, مانند پيامبران, امامان(ع) و اوليإ خدا, خوف شديدترى دارند; از اين رو آنها در نماز و در مناجات هايشان در دل شب از خوف خدا به شدت گريه و ناله مى كردند و با قطره هاى شفاف ديدگانشان, روح و روان خود را شستشو مى نمودند, و با اشك شوق و خوف, نهايت تواضع و كمال بندگى خود را آميخته با احساسات پرشور ابراز مى كردند. اين گونه گريه به قدرى ارزشمند است كه پيامبر (ص) فرمود:
((من ذرفت عيناه من خشيه الله, كان له بكل قطره من دموعه مثل جبل احد يكون فى ميزانه فى الاجر))(4) كسى كه چشمانش از خوف خدا پراز اشك گردد, هر قطره اشكش در قيامت در ترازوى عملش همچون سنگينى كوه احد, سنگينى دارد.
و امير مومنان على(ع) فرمود: ((البكإ من خشيه الله مفتاح رحمه الله))(5) گريستن از خوف خدا, كليد گشايش رحمت الهى است)).

ارزش خوف در گفتار پيامبر(ص) و امامان(ع)
نظر به اينكه خصلت خوف از عظمت خدا, عامل نيرومندى براى تهذيب و تكامل است, و اگر عميق و شديد باشد هرگونه دست اندازهاى جاده كمال را از سر راه انسان برمى دارد, در گفتار پيامبر(ص) و امامان معصوم(ع) از آن بسيار تمجيد شده, و به همين اندازه نداشتن خوف نكوهش شده است. در اين راستا نظر شما را به چند سخن از آنها جلب مى كنيم:
1ـ رسول خدا (ص) فرمود: ((اعلى الناس منزله عندالله اخوفهم منه))(6) ارجمندترين انسانها از نظر مقام در پيشگاه خدا, آنان هستند كه بيشتر از مقام خدا هراسان هستند.
2ـ امير مومنان على(ع) فرمود: هنگامى كه قيامت برپا مى شود, منادى حق چنين ندا مى كند: ((ايها الناس ان اقربكم اليوم من الله اشدكم منه خوفا))(7) اى مردم! امروز مقرب ترين شما در پيشگاه خداوند, آن كسى است كه در دنيا بيشتر از ديگران از عظمت خدا ترسان بود.
3ـ امام صادق(ع) فرمود: ((لايكون العبد مومنا حتى يكون خائفا راجيا))(8) عبد خدا به درجه كمال ايمان نمى رسد, مگر اينكه داراى دو خصلت خوف و اميد باشد.
البته روشن است كه خوف راستين آن است كه موجب اطاعت و ترك معصيت شود, و نشانه هاى آن در عمل آشكار گردد, و گرنه خوف كاذب, پوچ و بى اثر خواهد بود., برهمين اساس, امام صادق(ع) فرمود: ((من عرف الله خاف الله, و من خاف الله سخت نفسه عن الدنيا))(9) كسى كه خدا را بشناسد, از عظمت او مى ترسد و كسى كه از خدا بترسد دلبستگى به دنيا نخواهد داشت.
4ـ يكى از اصحاب امام صادق(ع) مى گويد به آن حضرت عرض كردم: بعضى گناه مى كنند و مى گويند ما به رحمت خدا اميدوار هستيم! و همواره اين گونه مى انديشند تا مرگ آنها فرا مى رسد (و با اين حالت مى ميرند, آيا از اميد خود نتيجه مى گيرند؟)
امام صادق(ع) فرمود: اين گونه افراد, اشخاصى هستند كه در ميان آرزوها مى لولند, اينها دروغ مى گويند; اينها اميدوار نيستند, هركس به چيزى اميدوار باشد, آن را طلب مى كند و هر كه از چيزى بترسد, از آن بگريزد(اينها كه چنين نيستند در حقيقت از خدا روى گردانده و به موجبات عذاب كه گناهان است روى آورده اند).(10)
5 ـ امام باقر(ع) فرمود: ((لاخوف كخوف حاجز, و لا رجإ كرجإ معين))(11) هيچ خوفى, همانند خوفى كه بازدارنده از گناه است, ارزش ندارد, و هيچ اميدى مانند اميد كمك كننده (به توبه و عوامل نجات) ارجمند نيست.
6ـ امير مومنان على(ع) فرمود: ((العجب ممن يخاف العقاب فلم يكف, و رجا الثواب فلم يتب))(12)
مايه تعجب است آن كسى كه از عقاب الهى مى ترسد, ولى خود را از گناهان كنترل نمى كند, و نيز اميد به ثواب و پاداش الهى دارد اما توبه نمى نمايد!
امام حسين(ع) در فرازى از دعاهاى عرفه به خدا عرض مى كند: ((اللهم اجعلنى اخشاك كانى اراك))(13) خدايا مرا آن چنان هراسناك درگاهت قرار ده كه گويى تو را مى بينم.

تجزيه و تحليل و جمع بندى
از مطالب بالا استفاده مى كنيم كه خصلت خوف, از ويژگى هاى ممتاز بندگان خاص خداوند رحمان و از ارزشهاى سازنده و والاى انسانى است خوف تنها به زبان و حالت نيست, بلكه خوف كامل آن است كه آثارش در عمل ديده شود و عامل نيرومند و اهرمى قوى براى دورى از گناهان گردد. مراحل عالى خوف آن است كه انسان در مناجات و راز ونياز در دل شب, به تضرع و ناله و گريه پردازد و با نهايت خضوع, دل به خدابسته و خود را ذره اى بى مقدار در برابر مقام عظيم و نامتناهى خداوند بداند. انسان مومن هم خائف است و هم اميدوار, به طورى كه اين دو خصلت را به طور مساوى در وجود خود مى پروراند و با اين دو پر در فضاهاى ملكوتى به پرواز در مىآيد: و با اين دو نور, دلش را نورانى و روح و جانش را سرشار از پاكى و صفا مى نمايد.
مسإله خوف و رجا در مسايل تربيتى از اركان و اصولآموزش است ; از اين رو پيامبران هم نذير بودند و هم بشير. به عنوان مثال اگر معلمى در كلاس به شاگردان خود بگويد: امسال همه قبول هستيد, تنها اميد بدهد و آنها را نترساند, آنها مغرور شده و تصور مى كنند كه همه قبول مى شوند, در نتيجه در مطالعه و بررسى درس ها, سستى و كوتاهى مى كنند. به عكس اگر معلم بگويد كه امسال همه شما رفوزه هستيد, با اين سخن آنها را نااميد و مايوس كرده و از نشاط و شوق رشد و حركت محروم مى سازد ; در نتيجه باز آنها از مطالعه و بررسى درسها روى مى گردانند و پويايى و پايايى را از دست خواهند داد. معلم دانا و خردمند آن است كه هم نذير باشد و هم بشير. هم اميد بدهد و هم بترساند و شاگردان را در ميان اين دو خصلت (مثل دو الكتريسيته منفى و مثبت در جهان طبيعت) قرار دهد كه تعادل و آميختگى آنها, موجب حركت و شور و شوق و نورانيت گردد.
مساله تعادل خوف و رجا به قدرى مهم است كه در روايات اسلامى, مساله نااميدى كه ضد رجإ است و همچنين احساس ايمنى از عذاب الهى كه ضد خوف است, به عنوان دو گناه از گناهان كبيره عنوان شده است. چنان كه در روايت صحيح نقل شده:(( عمروبن عبيد)) نزد امام صادق(ع) آمد وعرض كرد: مى خواهم گناهان كبيره را كه در قرآن ذكر شده بدانم, امام صادق (ع) نوزده گناه برشمرد و براى هر يك از آنها آيه اى از قرآن به عنوان شاهد ذكر كرد, احساس ايمنى از عذاب الهى و همچنين نااميدى را به عنوان دو گناه از اين نوزده گناه برشمرد و چنين فرمود: ((بعد از شرك به خدا (دومين گناه كبيره) ياس و نوميدى از رحمت خدااست, چنان كه خداوند مى فرمايد: ((انه لايباس من روح الله الا القوم الكافرون))(14) كسى جز مردم كافر از رحمت خدا نوميد نشود.
سپس فرمود بعداز آن (يعنى سومين گناه كبيره) احساس ايمنى از مكر و عذاب خدا است (يعنى عدم خوف از خداست)
چنان كه قرآن مى فرمايد: ((فلا يامن مكرالله الا القوم الخاسرون))(15) كسى جز مردم زيانكار از مكر و عذاب خدا ايمن نمى شود.(16)
اين گفتار را با ماجراى معروف زير كه نشانگر خوف امام حسن مجتبى(ع), به ياد حوادث پر وحشت قيامت است پايان مى دهيم:
امام حسن(ع) در ساعات آخر عمر از خوف خدا مى گريست. يكى از حاضران پرسيد: ((اى پسر رسول خدا! تو كه در پيشگاه خدا داراى مقام بسيار ارجمندى هستى, و پيامبر (ص) در شان تو بسيار سخن فرموده است, بيست بار به مكه براى انجام حج پياده رفته اى, سه بار همه اموالت را در راه خدا به مستمندان داده اى, بنابر اين (سفرمرگ براى تو سفر مبارك است) چرا گريه مى كنى؟))
امام حسن(ع) در پاسخ فرمود:
((انما ابكى لخصلتين: لهول المطلع و فراق الاحبه)) بدان كه براى دو موضوع گريه مى كنم:
1ـ براى وحشت روز قيامت كه هر كس به اطراف سر مى كشد تا از اوضاع اطلاع يابد و راه نجاتى پيدا كند
2ـ براى جدايى از دوستان.(17)

پى نوشت ها:
1. فرقان (25) آيه 65 و 66.
2. محدث كلينى, اصول كافى, ج 2, ص 71.
3. شيخ صدوق, خصال, ج 1, ص 282.
4. علامه مجلسى, بحارالانوار, ج 93, ص 334.
5. غرر الحكم.
6. بحارالانوار, ج 77, ص 180.
7. همان, ج 78, ص 41.
8. بحار الانوار, ج 70, ص 392.
9. محدث كلينى, اصول كافى, ج 2, ص 68.
10. همان.
11. بحارالانوار, ج 78, ص 164.
12. همان, ج 77, ص 237.
13. مفاتيح الجنان, دعاى عرفه.
14. يوسف (12) آيه 78.
15. اعراف (7) آيه 99.
16. اصول كافى, ج 2, ص 285.
17. امالى شيخ صدوق, مجلس 39, حديث 9.

اشاره:
پيوسته در گوشه و كنار جهان حوادثى رخ مى دهد و جريانات سياسى و اجتماعى گوناگونى به وقوع مى پيوندد. ايران اسلامى نيز با ويژگيها و موارد افتراق ويژه اش با ساير كشورها مرتبا شاهد رخدادها و جريانات فكرى, سياسى و اجتماعى است كه اگر بطور صحيح و هوشيارانه مديريت و هدايت نشود چه بسا خسارات هنگفت و جبران ناپذيرى بر موجوديت كشور و نظام اسلامى وارد آيد. رهبرى هدايت و مديريت رهبر معظم انقلاب اسلامى در هر يك از جريانات و حوادث و در مقاطع خاص لازم موجب نجات بقا و دوام نظام اسلامى ايران گرديده است. سخنان روشنگرانه و هدايتگر معظم له در خطبه هاى نماز جمعه اخير تحليلى است كه شايسته توجه, تدبر و دقت تمام آحاد ملت, دولتمردان و رهبران جناحهاى مختلف سياسى, ارباب فرهنگ و اصحاب اجتماع است. به لحاظ اهميت آن و لزوم ماندگاريش مجله پاسدار اسلام اقدام به درج خطبه دوم آن نموده است.

در خطبه دوم بحثى در اين زمينه عرض مى كنم كه اين وحدت ملى كه شعار امسال ماست و بشدت از طرف دشمنان و مغرضان تهديد مى شود, چگونه قابل تحقق است؟ من اميدوارم همه كسانى كه به نظام اسلامى و به اين قانون اساسى از بن دندان معتقدند, به عرايض امروز ما توجه كنند. آن كسانى هم كه معتقد نيستند كه خوشبختانه در جامعه ما عددى نيستند اگر توجه بكنند, شايد اين براى آنها وسيله يى باشد, براى اين كه هدايت الهى را براى خودشان فراهم بكنند. البته امروز اين اجتماع, اجتماع عظيمى است. غير از مردم عزيز تهران كه در نمازجمعه شركت مى كنند, جوانانى از جوانان مومن و خوب قم و جماعتى از علما و ائمه محترم جماعت تهران هم امروز در اين نماز حضور دارند.
انقلاب, يك تحول بنيادين براساس يك سلسله ارزشهاست و يك حركت به جلو محسوب مى شود. آنچه در كشور ما واقع شد, انقلاب اسلامى است; تحول عظيمى در اركان سياسى و اقتصادى و فرهنگى جامعه و يك حركت به جلو و يك اقدام به سمت پيشرفت اين كشور و اين ملت بود. البته در نظامى كه براساس انقلاب به وجود آمد, ما از شرق و غرب الگو نگرفتيم; اين نقطه بسيار مهمى است. ما نمى توانستيم از كسانى الگو بگيريم كه نظامهاى آنها را غلط و برخلاف مصالح بشريت مى دانستيم. بحث تعصب مذهبى و دينى و جغرافيايى مطرح نبود; بحث اين بود كه پايه هايى كه نظامهاى شرقى كمونيستى آن روز بر آنها بنا شده بود كه امروز در دنيا ديگر چنين هويتى وجود ندارد همچنين پايه هايى كه نظامهاى غربى بر آنها بنا شده بود, پايه هاى غلطى بود; لذا ما نمى توانستيم و نمى خواستيم از آنها الگو بگيريم; الگوى ما ارزشهاى ديگرى بود كه حالا به مقدارى از آن ارزشها اشاره كردم.
اما چرا از آن دو رژيم جهانى رژيم شرقى كمونيستى و رژيم غربى سرمايه دارى الگو نگرفتيم؟ چون رژيمهاى باطلى بودند. رژيمهاى كمونيست, رژيمهاى مستبدى بودند كه با شعار حكومت مردمى سركار آمده بودند; اما اشرافى هم بودند! با اين كه دم از ضديت با اشرافيگرى مى زدند, اما عملا حكومتهاى اشرافى بودند; از لحاظ استبداد, در نهايت درجه استبداد بودند و حاكميت مطلق دولت بر اقتصاد, بر فرهنگ, بر سياست و بر فعاليتهاى گوناگون اجتماعى و غيره به چشم مى خورد! در رژيمهاى شرقى, مردم هيچكاره ى محض بودند. بنده از نزديك رفته بودم و اين كشورها را در اواخر عمرشان ديده بودم. حتى در راس بعضى از كشورهاى عقب افتاده و فقيرشان هم يك رژيم به اصطلاح و به قول خودشان كارگرى سركار بود; اما همان رفتارهاى اشرافيگرى و همان كارهاى غلط دربارهاى قديم را تكرار مى كردند! نه انتخاباتى در اين كشورها بود, نه راى مردمى در كار بود; اما به خودشان دمكراتيك هم مى گفتند و ادعاى مردمى بودن مى كردند! مردم هيچكاره ى محض بودند:از لحاظ اقتصادى, صددرصد وابسته به دولت; از لحاظ كارهاى فرهنگى, صددرصد وابسته به دولت! معلوم بود كه چنين رژيمهايى محكوم به فنا بود. البته چون شعارهاشان, شعارهاى براق و جذابى بود, توانستند در اطراف دنيا جوانانى را به سمت خودشان جذب كنند و حكومتهايى تشكيل بدهند; اما ديگر نمى توانستند عمرى[حكومت] بكنند; ديديد آخرش هم به كجا رسيدند; بعد از چند ده سال بكلى زايل شدند. طبيعى بود كه آن رژيمها براى ما قابل الگو گرفتن نبود. آن روزى كه انقلاب ما پيروز شد يعنى بيست و يك سال قبل از اين هيچ انقلابى در دنيا وجود نداشت كه وقتى پيروز مى شد, به همين حكومت شرقى حالا يا ماركسيستى, يا سوسياليستى كه مرتبه رقيق ترش بود گرايش نداشته باشد; ليكن اسلام و ملت ايران و رهبر اين ملت آن را رد كردند و قبول نداشتند و كنار گذاشتند.
از غرب هم نمى خواستيم و نمى توانستيم الگو بگيريم; چون غرب چيزهايى داشت, اما به قيمت نداشتن چيزهاى مهمترى. درغرب, علم بود, اما اخلاق نبود; ثروت بود, اما عدالت نبود; تكنولوژى پيشرفته بود, اما همراه با تخريب طبيعت و اسارت انسان بود; اسم دمكراسى و مردم سالارى بود, اما در حقيقت سرمايه سالارى بود, نه مردم سالارى; الان هم همين طور است. اين چيزى كه من عرض مى كنم, ادعاى من نيست; من از قول فلان نويسنده ى مسلمان متعصب نقل نمى كنم; از قول خود غربيها نقل مى كنم. الان در كشورهاى غربى و در خود امريكا, آن چيزى كه به نام دمكراسى و انتخابات وجود دارد, صورت انتخابات است; باطن آن, حاكميت سرمايه است. من مايل نيستم كه از نويسندگان و كتابهاشان اسم بياورم; اما خود نويسندگان امريكايى تشريح مى كنند و مى نويسند كه اين انتخابات شهرداريها, انتخابات نمايندگى مجلس و انتخابات رياست جمهورى, با چه ساز و كارى انجام مى گيرد. اگر كسى نگاه كند, خواهد ديد كه در آن جا, آرإ مردم تقريبا هيچ نقشى ندارد; آنچه كه حرف اول و آخر را مى زند, پول و سرمايه دارى و شيوه هاى تبليغاتى مدرن و همراه با فريب و جذاب از نظر آحاد مردم سطحى نگر است! اسم دمكراسى هست, اما باطن دمكراسى مطلقا نيست. پيشرفتهاى علمى در غرب بود, اما اين پيشرفتهاى علمى وسيله يى براى استثمار ملتهاى ديگر شده بود. غربيها به مجرد اين كه يك قدرت علمى پيدا كردند, آن را به قدرت سياسى و اقتصادى تبديل كردند و به طرف شرق و غرب دنيا راه افتادند; هرجا كشورى ممكن بود رويش دست بگذارند و آن را استثمار بكنند, بى دريغ كردند; هر جا نكردند, ممكنشان نشد! در غرب آزادى بود, اما آزادى همراه با ظلم و بى بندوبارى و افسارگسيختگى. روزنامه ها در غرب آزادند و همه چيز مى نويسند; اما روزنامه ها در غرب متعلق به چه كسانى هستند؟ مگر متعلق به مردمند؟! اين كه چيز واضحى است; بروند نگاه كنند. شما در همه اروپا و همه امريكا يك روزنامه قابل ذكر نشان بدهيد كه متعلق به سرمايه دارها نباشد! پس روزنامه كه آزاد است, يعنى آزادى سرمايه دار كه حرف خودش را بزند; هركس را مى خواهد, خراب كند; هركس را مى خواهد, بزرگ كند; به هر طرف مى خواهد, افكار عمومى را بكشد! اين كه آزادى نشد. اگر يك نفر پيدا شد و عليه صهيونيسم حرف زد مثل آن آقاى فرانسوى كه چند جلد كتاب عليه صهيونيستها نوشت و گفت اين كه مى گويند يهوديان را در كوره هاى آدم سوزى سوزاندند, واقعيت ندارد طور ديگرى با او رفتار مى كنند! اگر كسى وابسته به سرمايه داران نباشد, وابسته به مراكز قدرت سرمايه دارى نباشد, نه حرفش زده مى شود, نه صدايش به گوش كسى مى رسد, نه آزادى بيان دارد! بله, سرمايه داران آزادند كه به وسيله روزنامه ها و راديوها و تلويزيونهاى خودشان, هرچه را كه دلشان مى خواهد, بگويند! اين آزادى, ارزش نيست; اين آزادى, ضدارزش است. مردم را به بى بندوبارى و به بى ايمانى بكشند; هرجا مى خواهند, جنگ درست كنند; هرجا مى خواهند, صلح تحميلى درست كنند; هرجا مى خواهند, اسلحه بفروشند; آزادى يعنى اين!
طبيعى بود كه براى ملتى كه با جان خود و عزيزانش قيام كرده بود و در رإسش يك عالم ربانى و جانشين پيامبران بود, نظام غربى نمى توانست الگو باشد. پس, ما الگو را نه از رژيمهاى شرقى و نه از رژيمهاى غربى گرفتيم; ما الگو را از اسلام گرفتيم و مردم ما براثر آشنايى با اسلام, نظام اسلامى را انتخاب كردند. مردم ما كتابهاى اسلامى خوانده بودند; با روايات آشنا بودند; با قرآن آشنا بودند; پاى منابر نشسته بودند. در اين دهه هاى اخير, روشنفكران مذهبى از علما, روحانيون, فضلا و دانشگاهيان كارهاى زيادى كرده بودند. مردم يك سلسله ارزشها برايشان جا افتاده بود و دنبال اينها بودند. در محيط رژيم گذشته هرچه نگاه مى كردند, از اين ارزشها خبرى نبود. انقلاب براى دستيابى به آن ارزشها بود.
حالا اين ارزشها چيست؟ من در اين جا تعدادى از اين ارزشها را عرض مى كنم. البته اگر بخواهيم اين ارزشها را در يك كلمه بيان كنيم, من عرض مى كنم اسلام; اما اسلام يك كلمه مجمل است و تفاصيل گوناگونى از آن مى شود. ملت ما به دنبال ارزشهايى بودند كه همه اش در داخل اسلام هست و من به بخشى از آنها اشاره مى كنم:
ارزش اول, ايمان است. مردم از هرهرى مسلكى و بى بندوبارى و بى ايمانى بى زار و ناراضى بودند; مى خواستند دلشان به ايمانى قرص باشد.
ارزش بعدى, عدالت است. مردم مى ديدند كه جامعه, جامعه غيرعادلانه يى است; بى دريغ از بالا تا پايين ظلم مى كردند; خودشان هم به خودشان ظلم مى كردند. در داخل رژيم طاغوت, آن جا هم نسبت به همديگر ظلم و بى عدالتى روا مى داشتند; به مردم هم بى نهايت ظلم مى شد.
در قضاوت ظلم مى شد, در تقسيم ثروت ظلم مى شد, در كار ظلم مى شد, به شهرهاى دور دست ظلم مى شد, به آدمهاى ضعيف ظلم مى شد; همه جا ظلم محسوس بود و انسان با پوست و گوشت خودش ظلم را حس مى كرد. مردم به دنبال عدالت و رفع شكاف طبقاتى و رفع فقر بودند; اين هم يكى از ارزشهايى بود كه مردم دنبالش بودند; اين مقوله ديگرى غير از عدالت است. در جامعه, كسى يا مجموعه يى در اوج غنا و برخوردارى; اما يك عده ى ديگر از اوليات زندگى محروم; اين چيزى است كه هركسى از آن مشمئز مى شود و آن را نمى پسندد. مردم به دنبال رفع شكاف طبقاتى و نزديك كردن فاصله ها بودند. ما مثل كمونيستها ادعا نمى كرديم كه همه بيايند نان خور دولت بشوند و ما به همه حقوق مساوى بدهيم; نه, اما شكاف طبقاتى به اين صورت و با اين عمق, براى مردم و انقلابيون مسلمان و براى رهبر آنها قابل قبول نبود. رژيم طاغوت و رژيمهاى قبل از آن در ايران, مردمى نبودند; مردم هيچكاره بودند. يك نفر به كمك انگليسها آمده بود در تهران كودتا كرده بود و خودش را پادشاه ناميده بود; بعد هم كه خواست از ايران برود يعنى خواستند او را ببرند;چون پير شده بود و به دردشان نمى خورد پسرش را جانشين خودش كرد! آخر اين پسر كيست و چيست؟! پس مردم چكاره اند و راى آنها چيست؟! اينها اصلا مطرح نبود. قبل از آنها هم قاجاريه بودند; يك فاسد مى مرد, يك فاسد ديگر به جاى خودش مى گذاشت; مردم در اداره و تعيين حكومت, هيچكاره ى محض! مردم اين را نمى پسنديدند. مردم مى خواستند كه حكومت متعلق به آنها باشد; برخاسته از آنها باشد; راى آنها در آن اثر داشته باشد. ارزش بعدى, ديندارى است; مردم مى خواستند متدين باشند. آن رژيم گذشته در همه جا در محيط جامعه, در سربازخانه, در دانشگاه, در مدرسه سعى مى كرد مردم را به بى دينى سوق دهد; اما مردم نمى خواستند; مردم متدين بودند; مردم نشان دادند كه ايمان و اعتقاد به اسلام, تا اعماق جان آنها نفوذ دارد.
ارزش ديگر, دورى از اسراف و تجمل در سطح زمامداران است. البته تجمل و اسراف در همه جا بد است; اما آن چيزى كه مردم را وادار مى كرد كه نسبت به اين قضيه حساسيت نشان بدهند, رفتارهاى مسرفانه و متجملانه و ولخرجيها با مال مردم در سطح حكومت بود; اين از آن چيزهايى بود كه مردم نمى خواستند. نظام اسلامى بر اساس اين ارزش به وجود آمد كه چنين چيزى نباشد.
ارزش ديگر, سلامت دينى و اخلاقى زمامداران است. مردم مى خواستند كه آن كسانى كه در رإس جامعه اند, متدين باشند; فاسد نباشند; اخلاقشان فاسد نباشد; رفتارشان فاسد نباشد; خودشان فاسد نباشند; دوروبريهاشان فاسد نباشند; كه آن روز بودند!
رواج اخلاق فاضله, يكى ديگر از ارزشها بود. مردم مايل بودند كه اخلاق نيك و خلقيات اسلامى پسنديده در بين آنها شيوع پيدا كند; برادرى, محبت, همكارى, صبر, اغماض, بخشش, دستگيرى از ضعفا و كمك به ضعفا و گفتن حق بين آنها رايج بشود.
آزادى فكر و بيان هم يكى از ارزشهاى انقلاب بود. مردم مى خواستند آزادانه فكر كنند. آن روز, آزادى فكر و آزادى بيان و آزادى تصميم گيرى هم نبود; مردم اين را نمى خواستند; مى خواستند اين آزاديها باشد.
يكى ديگر از ارزشها, استقلال سياسى و اقتصادى و فرهنگى است. مردم مى خواستند كه اين كشور از لحاظ سياسى, محكوم فلان رژيم اروپايى يا امريكا نباشد; از لحاظ اقتصادى, اقتصاد او وابسته به كمپانيهاى جهانى نباشد كه هر كارى مى خواهند, با اين كشور بكنند; از لحاظ فرهنگى, با فرهنگ عميق و غنى يى كه دارد,كوركورانه تابع و دنباله رو فرهنگ بيگانه نباشد. ارزشها كه مى گوييم, يعنى دين, ايمان, استقلال سياسى, استقلال اقتصادى, استقلال فرهنگى, آزادى فكر, رواج اخلاق فاضله, حكومت مردمى, حكومت صالح, انسانهاى برخوردار از دين و تقوا در راس كارها. ابزار تحقق اين خواسته ها چه بود؟ روح ايمان و جهاد و فداكارى و ايثار همين مردم مومن. آن چيزى كه توانست اين بناى رفيع و اين بناى اسلامى را بعد از قرنها در اين مملكت برسرپا بياورد, چه بود؟ او عبارت بود از اين كه ارزشهايى از اين قبيل كه عرض كرديم پايه بناى نظام جديد باشد و زندگى نوينى در اين منطقه از عالم براساس اين ارزشها به وجود بيايد. براى اينها مردم فداكارى كردند و جان خود و فرزندانشان را در معرض جهاد فى سبيل الله و شهادت قرار دادند و بسيارى هم شهيد شدند. مردم مى دانستند چه مى خواهند; مردم دنبال اين چيزها بودند. من بعدا عرض خواهم كرد كه همه اين ارزشها در جامعه قابل تحقق است و آنچه به وسيله نظام اسلامى به وجود آمد, آن مقدارى بود كه هيچ كس گمان آن را هم نداشت و تصور آن را هم نمى كرد.
البته ما امروز چون خودمان را با وضعيت مطلوب مقايسه مى كنيم, خيلى عقبيم; اما اگر با آن وضعيتى كه در آن روز بود, با آن وضعيتى كه در جاهاى ديگر بود, مقايسه كنيم, آن وقت مى بينيم كه اين نظام خيلى با توفيق توانست در اين ميدان حركت بكند و اين انقلاب حقيقتا كارآيى نشان داد و مردم همين را مى خواستند; آن وقت بروند بنشينند بگويند كه مردم نمى دانستند چه مى خواهند! نخير, مردم مى دانستند; مردم اسلام را مى خواستند. اسلام, فقط نماز خواندن و سجده كردن نيست آنها هم جزو اسلام است اسلام يعنى بناى يك نظام اجتماعى و يك زندگى عمومى براى يك ملت, بر پايه هاى مستحكمى كه مى تواند سعادت دنيا و آخرت آنها را تامين كند; مى تواند علم و پيشرفت و صنعت و ثروت و رفاه و عزت بين المللى و همه چيز را براى آنها فراهم كند; مردم دنبال اين بودند.
آن كسانى كه خودشان اسلام را نه مى شناختند و نه ته دل آن چنان اسلامى را مى خواستند; حداقلش اين بود كه جرإت نمى كردند كه به رژيمهاى طاغوتى غربى پشت كنند يا بى اعتنايى بكنند; حالا اين جا مى نشينند و اين طرف آن طرف مى گويند كه مردم در رفراندوم جمهورى اسلامى نمى دانستند چه مى خواهند!
چه طور نمى دانستند چه مى خواهند؟! مردم اگر نمى دانستند, چگونه هشت سال جنگ تحميلى را با فداكاريهاى خودشان پيش بردند؟! چيزى راكه نمى دانند, چه طور برايش فداكارى مى كنند؟! مردم خوب مى دانستند چه مى خواهند; الان هم خوب مى دانند چه مى خواهند. اين ارزشهايى كه در جامعه هست و پايه نظام اسلامى است, بايد اولا يكجا پذيرفته شود; اگر بعضى از اينها را قبول داشته باشيم, بعضيها را قبول نداشته باشيم, كار ناقص است; اگر به بعضى اهميت بدهيم, به بعضى اهميت ندهيم, مقصود حاصل نخواهد شد; ثانيا خود انقلاب, حركت و تحول و رفتن به جلوست; برپايه اين ارزشها جامعه بايد حركت كند, تحول پيدا كند و به جلو برود; بايد روزبه روز روشهاى غلط را اصلاح كند و يك قدم جديد بردارد تا بتواند به نتيجه برسد.
عزيزان من! انقلاب يك امر دفعى نيست; يك امر تدريجى است. يك مرحله انقلاب كه تغيير نظام سياسى است, دفعى است; اما در طول زمان, انقلاب بايد تحقق پيدا كند; اين تحقق چگونه است؟ اين تحقق به آن است كه آن بخشهايى كه عقب مانده و تحول پيدا نكرده است, تحول پيدا كند و روزبه روز راههاى جديد, كارهاى جديد, فكرهاى جديد, روشهاى جديد, در چارچوب و برپايه آن ارزشها در جامعه به وجود بيايد و پيش برود, تا آن ملت بتوانند با نشاط و با قدرت به سمت هدف خودشان حركت كنند. برگشت, غلط است; عقبگرد, خسارت است; اما ايستادن هم غلط است; بايد حركت كنند و به جلو بروند.
حالا اين پيشرفتها در كجاست؟ اين تحولى كه مى گوييم بايد به وجود بيايد, اين حركت به جلو در كجاست؟ در همه مناطق مربوط به زندگى جامعه. قوانين, تحول پيدا مى كند و بايد روزبه روز بهتر و كاملتر بشود. در فرهنگ و در اخلاق عمومى مردم, روزبه روز بايستى تحول بشود و پيشرفت حاصل گردد. در نظام علمى و آموزشى كشور, در فعاليتهاى اقتصادى, در هنر, در امور حكومت و اداره ى كشور, حتى در حوزه هاى علميه, بايستى انسانهاى با فكر و شجاع و روشن بين, روزبه روز روشهاى جديد, كارهاى جديد, فكرهاى جديد و آرمانهاى جديد را دنبال كنند.
اساس, همان ارزشهاست. در چارچوب همان ارزشها پيش بروند و تحولات را به وجود بياورند; آن وقت انقلاب, يك انقلاب كامل و روزبه روز مى شود و تمام شدنى هم نيست. اين تكامل, تمام شدنى هم نيست; يعنى هر ده سال, بيست سال يك بار, اگر انسان به كشور نگاه كند, خواهد ديد كه در بخشهاى مختلف, پيشرفت و ترقى ايجاد شده است.
پس, سه عنصر در اين جا لازم شد. من دلم مى خواهد كه جوانان بيشتر به اين نكات توجه كنند; و بخصوص عناصرى كه در زمينه فعاليتهاى سياسى تإثيرگذار هستند, درست توجه كنند. سه عنصر در اين جا اساسى است:يكى اين كه ارزشهايى كه انقلاب براساس آنها پديد آمده است, مورد توجه باشد و بشدت از آنها حراست بشود. دوم اين كه اين ارزشها را با هم ببينند; اين طور نباشد كه يكى به استقلال سياسى و فرهنگى و اقتصادى توجه بكند, اما به ديندارى توجه نكند; يا به ديندارى توجه بكند, اما به آزادى فكر توجه نكند; يا به آزادى فكر و بيان توجه بكند, به حفظ دين و ايمان مردم توجه نكند; اگر اين طور باشد, كار ناقص انجام مى گيرد; بايد به همه مجموعه ارزشها توجه شود. بالاتر از همه, دستگاههاى حكومتى هستند كه بايد به تمام اين ارزشها توجه كنند و همه آنها را مورد حفاظت و حراست قرار بدهند. عنصر سوم, حركت به جلوست. ركود و سكون و سكوت موجب مى شود كه جمود و تحجر و كهنگى به وجود بيايد و ارزشها كارآيى خودش را از دست بدهد. كهنگى, دنباله اش ويرانى است. اگر بخواهند كهنگى به وجود نيايد, بايد پيشرفت و حركت به جلو باشد. اين حركت به جلو, همانى است كه من در روز تاسوعا از آن به ((اصلاحات انقلابى)) تعبير كردم. اگر اصلاحات, پيشرفت و نوآورى براساس ارزشهاى انقلاب نباشد, جامعه دچار ناكامى خواهد شد. اين, آن اصول اساسى است. به ارزشها توجه كنيم; در ارزشها تبعيض قائل نشويم, در چارچوب ارزشها تحول و حركت به جلو را با جديت تمام دنبال كنيم.
البته به طور طبيعى در جامعه كسانى هستند كه به بعضى از اين سه ركن توجه مى كنند, اما به بعضى ديگر توجه نمى كنند. بعضيها هستند به ارزشها توجه مى كنند, اما به پيشرفت و تحول توجه پيدا نمى كنند; بعضى هم بعكس, به تحول و پيشرفت توجه پيدا مى كنند از تغيير و نوآورى صحبت مى كنند اما به رعايت ارزشها توجه لازم را نمى كنند; نه اين كه قبول ندارند قبول هم دارند اما مسإله اولشان, مسإله ارزشها نمى شود; مسإله پيشرفت و تغيير و تحول مى شود. يك عده هم بعكس, نه اين كه به تحول عقيده نداشته باشند, اما مسإله اولشان حفظ ارزشهاست. در زمينه ارزشها, يكى به مسإله تدين وايمان مردم بيشتر توجه پيدا مى كند; يكى به مسإله استقلال كشور از كمند تصرف قدرتها بيشتر توجه مى كند; يكى به مسإله آزادى توجه بيشترى پيدا مى كند; يكى به مسإله اخلاق توجه بيشترى پيدا مى كند.
البته اين چيز طبيعى است; اشكالى هم ندارد; بهترش اين است كه همه به همه اجزا توجه كنند; اما اگر يك عده به يك بخش توجه پيدا كردند, يك عده به يك بخش ديگر توجه پيدا كردند; خيلى خوب, اينها مى توانند مكمل هم باشند. آن كسانى كه در جامعه به ارزشها اهميت مى دهند, اينها مكمل آن كسانى هستند كه به تحول و پيشرفت اهميت مى دهند. آن كسانى كه به تحول و پيشرفت اهميت مى دهند, مكمل آن كسانى بشوند كه به ارزشها توجه پيدا مى كنند.
البته اختلاف به وجود مىآيد, اما اين اختلاف مهم نيست. ممكن است آن كسانى كه به ارزشها بيشتر توجه دارند, به آن كسانى كه به تحول بيشتر توجه دارند, بتازند كه شما به ارزشها بى اعتنايى و بى احترامى مى كنيد; يا آن كسانى كه به تحول اهميت بيشترى مى دهند, به آن كسانى كه به تحول كمتر توجه مى كنند, ولى به ارزشها توجه بيشترى مى كنند, بگويند شما به پيشرفت و ترقى و به جلو رفتن اعتنايى نداريد; ايستايى را ترويج مى كنيد. اينها در جامعه هست و يا ممكن است پيش بيايد; اما اشكالى ندارد و مهم نيست; بايد همديگر را تحمل و قبول كنند. وقتى كه اساس را كه ارزشها و حركت در چارچوب اين ارزشهاست همه به طور كلى قبول دارند, اين كه حالا يك عده كمتر به يك بخش توجه مى كنند و بيشتر به بخش ديگر توجه مى كنند, خيلى اهميتى پيدا نمى كند; دعوا نبايد بشود.
مرزى كه بين اينها وجود دارد, يك مرز واقعى و يك مرز تعيين كننده نيست; مى توانند با هم يك وحدت عمومى را تشكيل بدهند; هويت كلى جامعه اسلامى و انقلابى را تشكيل بدهند; در واقع مثل دو ((جناح)) عمل كنند. دو جناح, يعنى دو بال يك پرنده. اگر هر دو بال يك پرنده خوب حركت بكند, اين پرنده بالا و پيش خواهد رفت. آن كسانى كه پايبند به ارزشهايند, اگر اين پايبندى را خوب حفظ بكنند البته به تحول هم بى اعتنا نباشند آن كسانى هم كه پايبند و دلبسته تحول و پيشرفت و روبه جلو رفتن و تغيير و تبديلند, اگر اين را حفظ كنند البته به ارزشها هم توجه داشته باشند جامعه از هر دو سود خواهد برد و هر دو جناح به نفع جامعه عمل خواهند كرد و در واقع انقلاب را تكميل مى كنند و پيشرفت را در سايه ارزشها تحقق مى بخشند و مى توانند خوب باشند.
البته آن چيزى كه مى تواند همه اين ارزشها را مورد نظر قرار بدهد و در همه زمينه ها پيشرفت را شامل حال همه آنها بكند, چيزى است كه در قانون اساسى و در فقه ما پيش بينى شده است; و آن اين است كه يك فقيه عادل زمان شناسى در جامعه حضور داشته باشد كه بتواند انگشت اشاره و هدايت او كارها را پيش ببرد. چرا فقيه باشد؟ براى اين كه ارزشهاى دين و ارزشهاى اسلامى را بشناسد. بعضى ممكن است آدمهاى خوبى باشند, اما بادين آشنا نباشند و نتوانند آنچه را كه مفاد قرآن و سنت و حديث و مفاهيم دينى است, درست درك كنند; ممكن است اشتباه كنند و غرضى هم نداشته باشند. پس, بايد فقيه باشد.
چرا بايد عادل باشد؟ براى اين كه اگر او از وظيفه تخلف بكند, ضمانت اجرا از دست خواهد رفت. او اگر به فكر خودش باشد, به فكر دنياى خودش باشد, به فكر كامجويى خودش باشد, به فكر قدرت طلبى باشد, به فكر حفظ مسند باشد, آن وقت آن ضمانت لازم براى سلامت اين نظام باقى نخواهد ماند. لذا اگر از عدالت افتاد, بدون اين كه لازم باشد كسى او را عزل كند, خودش معزول است. چرا زمان شناس باشد؟ براى اين كه اگر زمان شناس نباشد و دنيا را نشناسد, فريب خواهد خورد. بايد زمان شناس باشد, تا دشمن را بشناسد, تا حيله ها و ترفندها را بشناسد, تا بتواند در مقابل ترفندها آنچه را كه لازمه وظيفه و مسووليت اوست, آن را تدارك ببيند و انجام بدهد. اين ساز و كارهاى لازم, در قانون اساسى پيش بينى شده است; اين آن چيزى است كه مطلوب است.
البته امروز در نظام اجتماعى ما, آن جناحهايى كه من عرض كردم كه بعضى بيشتر به ارزشها توجه مى كنند, بعضى به تحول و پيشرفت توجه مى كنند همديگر را كمتر تحمل مى كنند! اگر همديگر را بيشتر از آنچه كه امروز تحمل مى كنند, تحمل كنند, وجود دوجناح نه فقط مضر نيست, بلكه مفيد هم هست; مى توانند به هم كمك كنند و مكمل يكديگر باشند. مطلوب اين است كه همه به همه اجزاى لازم توجه داشته باشند و عمل كنند; اما حالا اگر هم نشد و عده يى به اين بخش, عده يى هم به آن بخش توجه كردند, ولى با يكديگر دشمنى نكنند.
خطرهايى در اين جا وجود دارد, مهم اين است كه به خطرها توجه بشود. هر دو طرف قضيه خطرهايى تهديدشان مى كند:آنهايى كه به ارزشها توجه مى كنند و تحول و تغيير و پيشرفت را نديده مى گيرند, خطر تحجر آنها را تهديد مى كند; بايد مراقب باشند. آنهايى كه به تحول و تغيير توجه مى كنند و ارزشها را در درجه اول قرار نمى دهند, خطر انحراف در آنها وجود دارد; اينها هم بايد مراقب باشند. هر دو طرف بايد مواظب باشند; مبادا آن گروه اول دچار جمود و تحجر بشوند, مبادا گروه دوم دچار انحراف و زمينه سازى براى دشمن و مخالفان اساس ارزشها بشوند. اگر دو گروه اين توجه را داشته باشند, آن وقت جامعه مى تواند جامعه يى باشد كه با همان وحدتى كه مورد نظر و لازم است, زندگى خودش را به سمت تكامل و تعالى يى كه اسلام براى او در نظر گرفته, پيش ببرد. پس يك خطر, عبارت شد از اين كه دو جناح و دو طرف, خودشان غفلت كنند و دچار خطر بشوند; اما خطر بزرگتر از اين هم وجود دارد; آن چيست؟ آن خطر نفوذ است; از هر دو طرف ممكن است افرادى نفوذ كنند. گاهى يك دشمن از هر دو طرف نفوذ مى كند:از آن طرف به عنوان ارزش گرايى مىآيد و با هرگونه تحولى مخالفت مى كند; حتى با راههاى رفته هم مخالفت مى كند و مى خواهد حركت انقلابى را برگرداند. از اين خطرناكتر, اين طرف قضيه است; به عنوان تغيير و تحول و پيشرفت, كسانى بيايند كه با اساس ارزشها و با اصل اسلام و با اصل تدين مردم و با اصل عدالت اجتماعى مخالفند; دچار همان سرمايه سالارى غربى اند; دنبال كيسه دوختن اند; با اصل رفع تبعيض طبقاتى مخالفند; با نام دين هم مخالفند, ولو به زبان نياورند! اينها به نام تحول, به نام تغيير, به نام پيشرفت, بنام اصلاح, بيايند وارد ميدان بشوند و ميداندارى بكنند. اينها ممكن است در بدنه اقتصادى جامعه نفوذ كنند. اگر اين گونه آدمهاى بيگانه و غريبه در بدنه اقتصادى جامعه نفوذ كنند, البته خطرناك است; چون اقتصاد و مال و ثروت در جامعه مهم است; بايد دست انسانهاى امين باشد; اما از آن خطرناكتر اين است كه بيايند در مراكز فرهنگى نفوذ كنند; ذهن مردم, ايمان مردم, باورهاى مردم, خط سير صحيح مردم را قبضه كنند و در اختيار بگيرند; همان چيزى اتفاق بيفتد كه در صحنه مطبوعات و صداوسيماى دنياى غرب دارد اتفاق مى افتد; يعنى سرمايه سالارى. همچنان كه راديوها و تلويزيونهاى بين المللى امپراتورى خبرى دنيا در دست سرمايه دارهاست, اينها به داخل كشور ما بيايند و مراكز فرهنگى را هم تصرف كنند و از طريق فرهنگى بخواهند اثر بگذارند; اين همان چيزى است كه بنده چند سال قبل از اين, نشانه هاى آن را در گوشه و كنار مشاهده كردم و ((تهاجم فرهنگى)) را گفتم; بعضى پذيرفتند, بعضى هم اصلش را انكار كردند و گفتند اصلا تهاجم فرهنگى وجود ندارد!
اگر كسانى بيايند با عدم اعتقاد به اساس ارزشها, دم از تحول بزنند; معلوم است كه تحول مورد نظر آنها چيست! تحول مورد نظر آنها, يعنى تحول نظام اسلامى به نظام غير اسلامى! تحول مورد نظر آنها, يعنى حذف نام اسلام, حذف حقيقت اسلام و حذف فقه اسلامى! اتفاقا ما بعضى از اينها را هم مى شناسيم. حالا بعضى كه از تفاله ها و پس مانده هاى رژيم گذشته اند كه در آن رژيم خوردند و چريدند و گوشت حرام بالا آوردند; بعد هم توانستند خودشان را در لابلاى جماعت مردم جا بزنند و حالا بتوانند نفسى تازه كنند و سر بلند كنند و ادعاى آزادى و مردم سالارى و دمكراسى بكنند; همان كسانى كه عمله ظلم و جور دستگاهى بودند كه بيش از پنجاه سال بر اين مملكت حكومت كردند و يك ذره مردم سالارى در آن پنجاه سال نبود; حالا همين كسانى كه با همه وجود براى آن رژيم كار كردند, بيايند شعار اصلاحات بدهند! اين اصلاحات معنايش چيست؟! اين اصلاحات, يعنى همان اصلاحات امريكايى! يعنى حالا كه شما ملت ايران دست امريكا را قطع كرديد, بياييد برگرديد و روشتان را اصلاح كنيد; اجازه بدهيد اربابان امريكايى به داخل تشريف بياورند و باز هم زمام اقتصاد و فرهنگ و اداره ى امور كشور را به دست بگيرند!
يك عده هم كسانى هستند كه مال آن رژيم نيستند; اما از اول انقلاب, بلكه بعضى پيش از انقلاب, نشان دادند كه به اداره ى كشور برطبق احكام اسلام از بن دندان عقيده يى ندارند; آنها اسم اسلام را مى خواهند و اسم اسلام را دوست مى دارند; دشمن اسلام به آن معنا هم نيستند; اما مطلقا اعتقادى به فقه اسلامى, به احكام اسلامى و به حاكميت اسلامى ندارند; معتقد به همان روشهاى فردىاند. اوايل انقلاب هم يك عده از همينها توانستند امور را قبضه كنند و در دست بگيرند. اگر امام به داد اين انقلاب نمى رسيد, همين آقايان, خشك خشك انقلاب و كشور را به دامن امريكا برمى گرداندند! اينها هم دم از اصلاح مى زنند; گاهى دم از اسلام هم مى زنند; اما در كنار كسانى قرار مى گيرند كه صريحا عليه اسلام دارند شعار مى دهند و با آنها اظهار همبستگى مى كنند! گاهى دم از اسلام مى زنند, اما در كنار كسانى قرار مى گيرند كه شعار ضديت با حكومت اسلامى, شعار سكولاريزم و حكومت منهاى دين و حكومت غيردينى و حكومت ضد دينى و لائيسم را مى دهند! پيداست كه اينها نفوذيند; اينها جزو آن دسته يى نيستند كه ارزشها راقبول دارند و معتقد به تحولند; نه, اينها نفوذيند; اينهابيگانه و غريبه اند. بنده چند ماه قبل از اين در همين منبر نماز جمعه بحث ((خودى)) و ((غيرخودى)) را مطرح كردم; اما فرياد بعضيها بلند شد كه چرا مى گوييد ((خودى)) و ((غيرخودى))! بله, اينها غيرخودىاند; اينها انقلاب و اسلام و ارزشها را قبول ندارند; جناحهاى خودى بايد حواسشان را جمع كنند.
من دو, سه نكته ديگر را در اين جا عرض مى كنم:نكته اول اين است كه هم آن بيگانه ها, هم پشتيبانان خارج از كشورشان, هم سرويسهاى جاسوسى, هم آنهايى كه در راديوها پشتيبانى تبليغاتى برايشان مى كنند, هم آنهايى كه احتمالا به صورت آشكار يا پنهان پول حواله آنها مى كنند, اينها بدانند كه اين انقلاب اجازه نخواهد داد. بنده تا مسووليت دارم و تا نفس مى كشم, اجازه نخواهم داد كه اينها با مصالح اين كشور بازى كنند. بنده كسى نيستم; اين را هم بدانند; من هم كه نباشم, هركس ديگرى در اين مقام و مسووليت باشد, همين طور است; غير از اين امكان ندارد. آن دست ملكوتى و الهى كه اصل ولايت فقيه را در قانون اساسى گذاشت, او فهميد چه كار مى كند. آن كسى كه در اين مسند هست, اگر همين دفاع از مصالح انقلاب و مصالح كشور و مصالح عاليه اسلام و مصالح مردم و اين روحيه و اين عمل را نداشته باشد, شرايط از او سلب شده است; آن وقت صلاحيت نخواهد داشت; لذاست كه شما مى بينيد با همين اصل مخالفند; چون مى دانند كه مسإله, مسإله اشخاص نيست.
زيدى با اين نام, اين مسووليت را به عهده گرفته است; البته با او دشمنند, اما مى دانند كه مسإله با او تمام نمى شود; او هم نباشد, يكى ديگر باشد, باز هم قضيه همين است; لذا با اصلش مخالفند. بدانند تا وقتى كه اين اصل نورانى در قانون اساسى هست و اين ملت از بن دندان به اسلام عقيده دارند, توطئه هاى اينها ممكن است براى مردم دردسر درست كند; اما نخواهد توانست اين بناى مستحكم را متزلزل كند.
حرف من خطاب به جناحها اين است:برادران عزيز! خويشاوندان! بياييد مرزهاى جديدى را تعريف كنيد. نظام اسلامى به ايمان اين خيل عظيم مردم متكى است. ممكن است از لحاظ سياسى, يك عده از مردم به يك جناح, يك عده هم به يك جناح ديگر معتقد باشند اما به اسلام معتقدند. خيال نكنند آن روزى كه آن جناح در انتخابات برنده مى شود, يك طور است; آن روزى كه آن جناح ديگر برنده مى شود, طور ديگرى است; نه, اينها مذاقها و مسلكهاى سياسى و تشخيصهاى سياسى است. اعتقاد به اسلام متعلق به اين مردم است. مردم آن كسى را انتخاب مى كنند, آن كسى را به آن مركز قدرت چه مجلس, چه رياست جمهورى, چه جاهاى ديگر; هر جا كه جاى انتخاب است مى فرستند كه معتقدند براساس ارزشهاى اسلامى مى خواهد اين مملكت را از فقر و تبعيض و بى عدالتى و بقيه ضعفهايى كه دارد, نجات بدهد. مردم دنبال اسلامند.
اين دو جناحى كه در داخل نظام قرار دارند, مرزهاى جديدى را تعريف كنند. اولا مرز بين خودشان را كمرنگ كنند و قدرى بيشتر با هم گرم بگيرند; ثانيا مرزشان را با آن بيگانه ها آشكارتر و واضحتر كنند.
ببينيد, بحث اين كه حكومت و دولت با مخالفان نظام چگونه رفتار مى كند, يك بحث است; اما اين بحث كه فلان جناح سياسى داخل نظام, مواضع خود را در مقابل مخالف چگونه تعريف مى كند, يك حرف ديگر است. ما به عنوان حكومت, اين مخالفى كه در داخل جامعه وجود دارد ولو مخالف نظام هم است تا وقتى كه توطئه و معارضه نكرده است, جان و مال و عرض و ناموس و حيثيت او امانت است; ما بايد از او دفاع كنيم و مى كنيم. اگر دزدى در خيابان رفت و دزدى كرد,ما نمى پرسيم كه خانه موافق نظام را دزدى كرده است يا خانه مخالف نظام را; از هركس دزدى كرده باشد, مجازاتش مى كنيم. آن كسى كه به طور غيرقانونى قتل نفس بكند, ما نمى گوييم چه كسى را كشته است; اگر غيرقانونى كشته باشد, بايد مجازات بشود; فرقى نمى كند. آن وقتى كه مى خواهيم پليس و مامور امنيت را مامور كنيم كه برود امنيت را حفظ كند, نمى گوييم برو امنيت را در آن منطقه و خانه و شهرى كه مردم آن بيشتر معتقد به نظامند, حفظ كن; نه, حكومت نسبت به همه آحاد مردم وظيفه يى دارد; مسلمان باشند, غيرمسلمان باشند; موافق نظام باشند, مخالف نظام باشند; تا وقتى به معارض و توطئه كننده و برخورد كننده و عامل دشمن تبديل نشده اند, رفتار حكومت با آنها, رفتارى مثل مومنين و مثل بقيه مردم است; هيچ تفاوتى ندارد. اين يك حرف است; اما رفتار جناحهاى سياسى, غير از رفتار حكومت است; جناحهاى سياسى بايد موضعشان را مشخص كنند; بايد صريحا نسبت به آن كسى كه با اسلام مخالف است, با انقلاب مخالف است, با راه امام مخالف است, با اساس اسلامى براى اين نظام مخالف است, موضع و مرزهاشان را روشن كنند; همين طور در مقابل كسانى هم كه على الظاهر متدينند, اما به تحول انقلاب و به اصل انقلاب هيچ اعتقادى ندارند متحجران و جامدان بايد مرزهاشان را مشخص كنند. نمى گوييم جنگ و دعوا و مبارزه كنند; اما موضع خود را مشخص كنند; اين حرف ما به جناحهاى سياسى است.
البته آحاد مردم مواضعشان روشن است. خطاب من, خطاب به آحاد مردم نيست; آحاد مردم مى دانند. من آن روز هم عرض كردم كه واقعا هيچ شكوه يى از اين ملت عظيم و شجاع و مومن و سلحشور وانقلابى و با وفا و پرگذشت و صميمى نيست; آنچه كه توقع هست, از اين اثرگذاران سياسى است; از كسانى است كه مى نويسند; از كسانى است كه مى گويند; نبايد بگذارند كه آنچه دشمن مى خواهد, انجام بگيرد.
امروز اساس حركت دشمن عليه اين نظام, يك حركت باز هم فرهنگى و روانى است; مى خواهند مردم را به آينده ى اين كشور بدبين و نااميد كنند; مى خواهند مردم را به انقلاب بدبين كنند; مى خواهند مردم را به دولتمردان بدبين كنند; مى خواهند مردم را به مسوولان متدينى كه در بخشهاى مختلف هستند در قوه ى مجريه, در قوه قضاييه, در قوه ى مقننه بدبين كنند; مى خواهند بين مسوولان جدايى بيندازند و نقار ايجاد كنند; مى خواهند تصوير تاريكى از آينده درست كنند. آنچه كه موجب شد من از مطبوعات گله و شكايت كنم, اين است. آن مطبوعات فاسد, درست همين كارها را مى كردند; تصوير از آينده:تصوير كج, معوج, نوميد كننده; تصوير از وضع فعلى: تصوير خلاف واقع, ايجاد جو تشنج در جامعه, ايجاد بدبينى در قشرها نسبت به يكديگر; بعضيشان حتى در پى ايجاد اين فكر كه مسوولان كارايى ندارند! اين هم از آن غلطهاست; نه, دولت كارايى دارد, امكانات دارد و مى تواند كارهايى را بكند و مشغول هم هستند و به فضل پروردگار وظايف خودشان را انجام مى دهند. خواست دشمن همينهايى بود كه عرض كردم; نبايستى هيچ كس به اين كمك كند. همه كسانى كه در صحنه سياسى كشور حضور دارند, به ارزشها و پايه هاى اساسى اين انقلاب اعتماد كنند. بدانيد آن چيزى كه مى تواند اين كشور را نجات بدهد, همان چيزهايى است كه همه در اسلام مندرج است و اسلام است كه مى تواند. خوشبختانه امروز مسوولان كشور انسانهاى كارآمد و مومنى هستند. من باز هم مجددا عرض مى كنم كه مسوولان كشور, روساى قوا, رئيس جمهور, بسيارى از اجزإ دولت البته من به بعضى از اجزإ دولت ايراد دارم و معتقدم كه وظايفشان را يا درست نمى شناسند و يا درست پايبندى نشان نمى دهند اعضاى مجلس, و ان شاالله به فضل الهى مجلس آينده, اينها كسانى هستند كه مى توانند اين اميد را در مردم تقويت كنند كه آينده در اين كشور, آينده ى خوبى خواهد بود ونيروهاى اين مردم ان شاالله در خدمت به بنا و سازندگى مادى و معنوى اين كشور به راه خواهد افتاد و به فضل پروردگار دشمن نخواهد توانست اين مردم را از ادامه اين مسير باز بدارد و مردم نخواهند گذاشت كه تسلط اهريمنى و جهنمى بيگانگان متجاوز و پرتوقع مجددا به اين كشور برگردد. بسم الله الرحمن الرحيم والعصر. ان الانسان لفى خسر. الا الذين آمنوا و عملو الصالحات و تواصوا بالحق و تواصوا بالصبر.

تهيه و تنظيم : دفتر تحقيق و پژوهش بنياد شهيد انقلاب اسلامى

((من عاجزانه از شما مى خواهم كه هوشيار باشيد خود را كاملا حفظ كنيد و براى كنترل خود و خارج نشدن از خط امام كه همان خط اسلام و خط خداست فقط گوش به فرمان ولايت فقيه باشيد)).(سردار شهيد حسين عليمحمدى, زنجان)

((اين بنده حقير خدا نيز با امام امت ميثاق بسته ام و به او وفادارم, زيرا كه او به اسلام و قرآن وفادار است و اگر چندين بار تكه ام بكنند و يا زنده بگورم كنند, دست از وظيفه ام كه همان وفادارى به اسلام و قرآن و امام عزيز, و نابودى دشمنان اسلام است بر نخواهم داشت)). (سردار شهيد روح الله شكورى, زنجان)

((آرى امام, كارى عظيم كرد. وى باعث شد دنيا از خواب بيدار شود و انسانيت را دوباره ياد آورد. رهبرم را تنها نگذاريد, هميشه از او تبعيت كنيد. مردم مسلمان! براى طولانى تر شدن عمر امام هر روز دعا كنيد و از عوض ما هم دعا كنيد ما تا وقتى كه زنده هستيم امام را دعا خواهيم كرد. در دنيا دو صف وجود دارد صف باطل كه همان صف فرعون و شاه معدوم است. صف حق كه صف تمامى پيامبران و راه خمينى كبير است)).(سردار شهيد طاهر اوجاقلو, زنجان)
اگر از آسمان خون ببارد
اگر خون از دم شمشير بارد
اگر ريگان هزاران ناو آرد
اگر صدام, صدها لشگر آرد
قسم بر نهضت پاك حسينى
جدا هرگز نگردم از خمينى

((مبادا تمرد و سرپيچى كنيد از امر ولى امرتان يعنى امام عزيز و خمينى كبير آن نفس قدسى, آن نائب بر حق مهدى (عج) آن اخوت, آن كليد وحدت, آن روح الهى, روح الله كه خداوند از شما سلب نعمت مى فرمايد)). (سردار شهيد سهراب اسماعيلى, زنجان)

((هيهات كه 20 سال از عمرم گذشت هنوز اندر خم يك كوچه ام. زيرا از نعمتهايى كه پروردگار به من داده سپاسگذارى نكردم و شرمنده ام و بيشتر از همه به نعمتهاى بزرگ خداوند ناسپاسى كرده ام و توفيق نيافتم آنطور كه بايد در گفتار امام و رهبر و مرجع تقليدمان, روح خدا, خمينى بت شكن تفكر كنم. و توفيق نيافتم كه بيشتر بشناسمش. افسوس و صد افسوس كه با او هم عصر بودم ولى از ولايتش بهره اى نجستم)). (سردار شهيد عليرضا رجبى, زنجان)

((اى امت اسلام! قدر امام امت را بدانيد و خداى ناكرده نشود روزى كه ما نيز, اهل كوفه شويم, و امام را تنها بگذاريم)).(سردار شهيد على رضا مولايى, زنجان)

((حزب الله هميشه در صحنه و پيرو خط امام و خط ولايت فقيه كه تداوم راه امامت است باشند و جان بر كف پشتيبان اين انقلاب باشند من به آنهايى كه در لباس اسلام مى خواهند به اسلام صدمه بزنند توصيه مى كنم بياييد دست از تفرقه برداريد.))(طلبه شهيد سيد حسين حسينى اتراچالى)

((به همه امت اسلامى عرض مى كنم كه قدر اين اسلام و انقلاب و امام و مسئولين نظام جمهورى اسلامى را بدانند و براى نشان دادن اين قدرشناسى تا جايى كه مى توانند خدمت كنند و سختيها و ناراحتيها را تحمل كرده و در پيشبرد انقلاب بكوشند. ))(جهادگر شهيد سيد محمد تقى رضوى)

((اماما, من پيام شما را شنيدم و چون جز خون خويش چيزى نداشتم, آن را نثار اسلام نمودم, باشد كه با خون ناقابلم بتوانم گامى مثبت براى اسلام عزيز بردارم.
برادران مومنم, بايد انقلاب حسينى را دنبال نماييم تا انقلاب حسينى استقرار داشته و انقلاب مهدى(عج) برسد. همانطورى كه ياران حسين شهيد شدند تا انقلاب خمينى پابرجا بماند, ما نيز بايد شهيد شويم تا اين انقلاب به انقلاب حضرت مهدى(عج) متصل شود. و هميشه پشتيبان امام خمينى و در مسير سيل امت و انقلاب اسلامى باشيد و از ولايت فقيه و نظام جمهورى اسلامى حمايت كنيد و براى نابودى تمام ابرشيطانها به نداى ((هل من ناصر ينصرنى)) امام لبيك بگوييد و عاشقانه همچون شهداى ديگر روانه شهر شهادت شويد و تا آخرين قطره خون مبارزه نمائيد.))(جهادگر شهيد محسن الشريف)

((به پيام هاى امام امت (ولايت فقيه) چونكه پيام دهنده حقيقى اوست گوش داده و دستورات آن را عمل كنيد و خداى نكرده نگوئيد, ديگر گوش دادن به پيام هاى امام و رهبر, زمانش گذشته, هر چه داريد يكبار هم كه مى شود پيامها را گوش داده و ببينيد كه چه مى گويد و چه مسئوليتى در آن لحظه به دوش شما مى گذارد كه بايد عمل كنيد وگرنه در روز قيامت مسئول هستيد.))(جهادگر شهيد ابوالقاسم حجتى)

((شما اى مسئولين مملكتى هميشه براى رضاى پروردگار قدم برداريد و سخنان گهربار امام را فراراهتان قرار دهيد. و حتما به ياد توده هاى مستضعف مردم باشيد چرا كه اماممان فرمودند: مملكت مال مستضعفين است.))(شهيد عيسى مطلب زاده)
((شعار مكتب وحدت و مقاومت و اطاعت از رهبرى پيامبرگونه امام بزرگوارمان را سرلوحه حركت خود قرار دهند و تن به سازش با هيچ نيروى باطلى ندهند چرا كه در غير اين صورت باعث پايمال شدن خون شهدايى كه تا آخرين دم پيام استقامت را مى سرودند خواهيد شد.))(شهيد اسماعيل حبيبى)

((اى ملت قهرمان به گفته اماممان خمينى بت شكن دست به اختلاف و تفرقه نزنيد و كوشش كنيد اين دو رمز مهم كه در پرتو آن پيروزى اسلام و مسلمين است يكى اتحاد و ديگرى وحدت كلمه را حفظ كنيد و از امام و ولايت فقيه اطاعت كنيد.))(شهيد بهمن حاجيان)

((اى برادران و خواهران مسلمان هوشيار باشيد و راه امام بزرگ خمينى بت شكن كه راه امام زمان است را از ياد نبريد و انحرافى از خط امام پيدا نكنيد كه خمينى راه را از آدم تا خاتم پيمود و با هرگونه فساد سياسى, نظامى, عقيدتى, كه اين گروهكها به اصطلاح سياسى خواه آگاهانه يا ناآگانه به وجود آورند بجنگيد كه همه آنها دست نشانده و خواست شيطان بزرگ امريكا و ديگر ابرقدرتهاى خونخوار است. ))(شهيد سيد احمد حسينى بهارانچى)

((بدانيد كه خداوند نعمت بزرگى كه به ما داده وجود پر بركت امام امت است و بس, از اين نعمت قدرشناسى كنيد و بيشترين استفاده دينى را ببريد و بدانيد و مطمئن باشيد كه انشإالله پيروزى با ماست و تا اين جوانان جان بركف به فرمان امام خمينى هستند امريكا و ديگر جنايتكاران هيچ غلطى نمى توانند بكنند.))(شهيد ناصر منصورى)

رهنمودهاى امام خمينى (ره)
حفظ اسلام و اصول انقلاب
(كسانى كه اهل قلم هستند, اهل بيان هستند كوشش كنند كه مردم را دعوت به وحدت بكنند, مردم را دعوت به جهاد بكنند. اگر خداى نخواسته از قلمى, از زبانى چيزى بيرون بيايد كه موجب تشتت بشود, جرمى است نابخشودنى پيش خداى تبارك و تعالى. همه اهل اين كشور هستيد و مى خواهيد كشورتان را حفظ كنيد. اختلاف نباشد بين تان, گوش به اشخاصى كه ايجاد اختلاف مى كنند ندهيد و همه همصدا با هم توجه كنيد به خداى تبارك و تعالى. قدرت هاى بزرگ كه مإيوس شدند از اينكه با جنگ و با حمله نظامى بتوانند كارى بكنند, دست به شيطنت زده اند و مى خواهند شماها را از هم جدا كنند و اختلاف بين شما بيندازند.)(16 / 9 / 59)
(آن چيزى كه آنها فهميده اند و امروز احساس كرده اند اين است كه اسلام است كه آنها را عقب نشانده, اسلام است كه اين قشرهاى مختلف را با هم مجتمع كرده است, اسلام است كه قطره ها را به صورت يك سيل خروشان درآورده. آنها اساس مطلبشان اين است كه به اسلام صدمه وارد كنند و امروز همه ملت از نظامى و قواى مسلح گرفته تا بازارى و دانشگاهى و همه جا, زارع و كارگر و كارمند و همه قشرهاى ملت, اينها امروز بايد پاسدار اسلام باشند, اسلام عزيز امروز به ما سپرده شده است و شما بايد اين اسلام را نگه داريد و به نسل هاى آتيه بسپاريد.)
(اگر امروز اسلام خداى نخواسته لطمه ببيند, آسيب ببيند, اين گناهش به گردن همه ماست, يك قشر خاصى مسوول نيستند. ((كلكم راع و كلكم مسوول)) همه مسوول هستيد, همه ملت مسوول هستند, همه ملت بايد مراعات بكنند آن احكام اسلام را, اسلام حق دارد به همه ما و به همه انسان ها, الان اسلام در دست ماست و ما پاسدار او هستيم و اگر آسيب ببيند همه ما مسوول هستيم.)(22 / 9 / 59)
(امروز براى حفظ اسلام بايد ما از همه چيزهايى كه در ذهن هايمان هست و كدورت هايى كه فرض كنيد يك وقتى داريم, دست برداريم, براى خدا با هم باشيم, اگر اين طور شد شما حفظ خواهيد شد و اسلام را خواهيد صادر كرد به همه دنيا. و من به شما عرض كنم كه اگر خداى نخواسته, خداى نخواسته اسلام در ايران سيلى بخورد, بدانيد كه در همه دنيا سيلى خواهد خورد و بدانيد كه به اين زودى ديگر نمى تواند سرش را بلند كند. اين الان يك تكليف بسيار بزرگى است كه از همه تكاليف بالاتر است, حفظ اسلام در ايران. و حفظ اسلام در ايران به وحدت شماهاست.)(1 / 1 / 62)
(همه مى دانيم كه كشور ما در حال جنگ و انقلاب, سختى ها و مشكلاتى را تحمل كرده و كسى مدعى آن نيست كه طبقات محروم و ضعيف و كم درآمد و خصوصا اقشار كارمند و ادارى در تنگناى مسايل اقتصادى نيستند, ولى آن چيزى كه همه مردم ما فراتر از آن را فكر مى كند, مسإله حفظ اسلام و اصول انقلاب است. مردم ايران ثابت كرده اند كه تحمل گرسنگى و تشنگى را دارند, ولى تحمل شكست انقلاب و ضربه به اصول آن را هرگز نخواهند داشت.)
(ملت عزيز ما كه مبارزان حقيقى و راستين ارزش هاى اسلامى هستند, به خوبى دريافته اند كه مبارزه با رفاه طلبى سازگار نيست و آنها كه تصور مى كنند مبارزه در راه استقلال و آزادى مستضعفين و محرومان جهان با سرمايه دارى و رفاه طلبى منافات ندارد, با الفباى مبارزه بيگانه اند. و آنهايى هم كه تصور مى كنند سرمايه داران و مرفهان بى درد با نصيحت و پند و اندرز متنبه مى شوند و به مبارزان راه آزادى پيوسته و يا به آنان كمك مى كنند, آب در هاون مى كوبند. بحث مبارزه و رفاه, بحث قيام و راحت طلبى, بحث دنياخواهى و آخرت جويى دو مقوله اى است كه هرگز با هم جمع نمى شوند. و تنها آنهايى تا آخر خط با ما هستند كه درد فقر و محروميت و استضعاف را چشيده باشند. فقرا و متدينين بى بضاعت, گردانندگان و برپا دارندگان واقعى انقلاب ها هستند. ما بايد تمام تلاشمان را بنماييم تا به هر صورتى كه ممكن است خط اصولى دفاع از مستضعفين را حفظ كنيم.)
(امريكا و استكبار در تمامى زمينه ها افرادى را براى شكست انقلاب اسلامى در آستين دارند; در حوزه ها و دانشگاه ها مقدس نماها را كه خطر آنان را بارها و بارها گوشزد كرده ام, اينان با تزويرشان از درون محتواى انقلاب و اسلام را نابود مى كنند, اينها با قيافه هاى حق به جانب و طرفدار دين و ولايت, همه را بى دين معرفى مى كنند, بايد از شر اينها به خدا پناه بريم. و همچنين كسانى ديگر كه بدون استثنا به هر چه روحانى و عالم است حمله مى كنند و اسلام آنها را اسلام آمريكايى معرفى مى نمايند, راهى بس خطرناك را مى پويند كه خداى ناكرده به شكست اسلام ناب محمدى منتهى مى شود. ما براى احقاق حقوق فقرا در جوامع بشرى تا آخرين قطره خون دفاع خواهيم كرد.
امروز جهان تشنه فرهنگ اسلام ناب محمدى است و مسلمانان در يك تشكيلات بزرگ اسلامى رونق و زرق و برق كاخ هاى سفيد و سرخ را از بين خواهد برد.)(29 / 4 / 67)
(بى ترديد رمز بقإ انقلاب اسلامى همان رمز پيروزى است و رمز پيروزى را ملت مى داند و نسل هاى آينده در تاريخ خواهند خواند كه دو ركن اصلى آن انگيزه الهى و مقصد عالى حكومت اسلامى و اجتماع ملت در سراسر كشور با وحدت كلمه براى همان انگيزه و مقصد.
اينجانب به همه نسل هاى حاضر و آينده وصيت مى كنم كه اگر بخواهيد اسلام و حكومت الله برقرار باشد و دست استعمار و استثمارگران خارج و داخل از كشورتان قطع شود, اين انگيزه الهى را كه خداوند تعالى در قرآن كريم بر آن سفارش فرموده است از دست ندهيد.)(15 / 3 / 68)

رهنمودهاى مقام معظم رهبرى حضرت آيه الله العظمى خامنه اى

اگر جامعه معلمان در يك كشور عزيز و گرامى داشته شوند, اين فقط عزيز داشتن يك عده از مردم نيست; اين عزيز داشتن علم وتعالى و پيشرفت است; عزيز داشتن انسان است. اين كه در كشور از معلمان تجليل مى شود, صرفا لفاظى و تعارف نيست; معناى اين حرفها و اين گفتنها اين است كه فضاى عمومى كشور قدر علم و تعليم و آدم شدن و عالم شدن را بدانند; اين حرفها براى اين است كه كلاس درس, معلم درس, پديد آورنده علم و درس, گرامى داشته شود. ملتى كه قدر علم و آموزش و معلم و اهميت فرهنگ را نداند, اين ملت به هر كجا هم برسد, آسيب پذير است; از لحاظ مادى هر رشدى هم بكند, قابل سرنگون شدن و شكست خوردن است.
هر كشورى هر چه رشد مادى و ثروت دارد, از سرانگشت كارگر دارد. كارگر است كه ثروت را توليد مى كند و رشد اقتصادى را به وجود مىآورد. اگر كارگر نباشد, همه طراحان و برنامه ريزان و متفكران اقتصادى كارشان بيهوده خواهد ماند. آن عنصر و عاملى كه همه فكر و هدفها و برنامه ها و پيشرفتهاى علم اقتصاد را در مقام عمل تحقق مى بخشد, عبارت از سرپنجه كارگر است.
تجليل از كارگر, تجليل از كار است; كار خيلى مهم است. چه قدر بيكارى به بشريت خسارت مى زند; چه بيكارى بر اثر تنبلى و عدم همت شخص باشد, چه بر اثر اين باشد كه او قادر به كار نيست; چون كار وجود ندارد. پس, كار يك ارزش و يك عبادت حقيقى است.
يكى از كارهاى مهم هر دو قشر, مبارزه با آن كسانى بود كه مى خواستند يا مدارس و كلاسها را تعطيل كنند, يا كارخانه ها و كارگاهها را به تعطيلى بكشانند. يقينا بعضى از شماها مى دانيد كه خيلى سعى و تلاش شد كه جمهورى اسلامى با اعتصابهاى كارگرى مواجه شود. چه كسانى در مقابل اينها ايستادند؟ خود كارگران. خواستند مدارس را تعطيل كنند; چه كسى در مقابلشان ايستاد؟ خود معلمان. اينها پيش خدا خيلى اجر و قيمت دارد. الان هم همين طور است. الان هم انسان زمزمه هايى را مى شنود كه به مناسبت فلان مسإله, فلان قانون, فلان بهانه, عده اى سعى مى كنند, يا بعضى از مراكز تلاش سازمان يافته مى كنند, شايد بتوانند به نحوى بدنه كارگرى كشور را فلج كنند! مى دانيد چه بر سر كشور مىآيد؟ آنها اين را مى خواهند; آنها حقوق كارگر را دنبال نمى كنند; سعى آنها اين است كه اين راه سختى را كه امروز دولت و مسئولان در پيش دارند و عرق ريزان و تلاش كنان و با توكل به خدا در مقابل اين همه توطئه متراكم ـ محاصره هاى اقتصادى, خباثتهاى استكبار جهانى, كارشكنى ها, مانع تراشيها ـ دارند پيش مى روند, متوقف كنند; چگونه؟ نگذارند كار در كشور باقى بماند; بدنه كارگرى را از كار منفك كنند تا فلج بشود.
امروز كشور ما در حال گذر از يك دوران سخت اقتصادى است, تا ان شإالله به يك دوران باز, آزاد, خوب و برخوردار از رفاه برسد كه مردم بتوانند از منافع و عطايا و هبات اين طبيعت عظيم و اين امكانات فراوانى كه در كشور ما هست, استفاده كنند. ما تلاش همه را هم لازم داريم; ليكن يكى از آفاتى كه در همين دوران متوجه حركت رشد و توسعه عمومى كشور است, اين است كه به وسيله سوء سياستها در كشور, شكاف بين طبقات زياد بشود; اين را بايد خيلى مراقب باشند. عده اى فقط به خود فكر مى كنند; اينها كسانى هستند كه نه به قشر مظلوم و مستضعف, نه به فقرا و نه به آينده كشور فكر نمى كنند; فقط به جيب و به زندگى شخصى خودشان و به گردآورى هرچه بيشتر ثروت فكر مى كنند;دستگاههاى مسئول نبايد اجازه بدهند كه اينها مرتب فاصله ها و شكافها را بيشتر كنند. عدالت اجتماعى, اساس است.
فاصله ها بايد كم بشود. بعضى از اين حقوقها و پاداشها و دريافتهايى كه بعضى ها دارند ـ كه از بيت المال هم است ـ اصلا قابل توجيه و قابل فهم و قبول نيست. آن كسانى كه از اموال دولتى و از بيت المال استفاده مى كنند, بايستى به قدر حق و ارزش كارشان برخوردار شوند; نمى شود كه عده اى برخورداريهاى زياد داشته باشند. البته انقلاب اسلامى اين بت تبعيض و طاغوت پرورى را در اين كشور شكست.
مسئولان بايد دنبال عدالت باشند; دنبال آسان كردن زندگى براى طبقات مستضعف و محروم و پابرهنه ها باشند; كسانى كه در روز خطر اين مملكت را نجات دادند و اگر خداى نكرده بار ديگر خطرى اين مملكت را تهديد كند, باز هم همين جامعه كارگرى و همين معلمان و همين قشرهاى محروم و همين كارمندانى كه از لحاظ درآمد در سطوح پايينى قرار دارند, مى روند دفاع مى كنند و سينه سپر مى كنند.(15 / 2 / 1379)

پى نوشت ها:
1. فضائل القرآن, ج1, ص354.
2. كافى, ج2, ص599.
3. المستدرك, ج4, ص 244.
4. نهج البلاغه, خطبه176.
5. تحف العقول, ص150.
6. وافى, ط رحلى, ج4, ص65.
7. نهج البلاغه, خطبه176.
8. كافى, ج2, ص266.
9. كافى, ج4, ص412.
10. بحار, ج92, ص15.

((الذين ان مكناهم فى الارض اقاموا الصلوه و آتوا الزكوه و إمروا بالمعروف و نهوا عن المنكر و لله عاقبه الامور))
(سوره حج, آيه41)
آنان كه در زمين قدرت به آنها بخشيديم, نماز را برپا داشتند و زكات را پرداختند و امر به معروف كردند و از زشتى ها مردم را بازداشتند… و سرانجام همه كارها با خدا است.
مكناهم: از تمكين گرفته شده يعنى فراهم ساختن وسائل كار و قدرت و ابزار حكومت و سلطه بر مردم.
معروف: واژه اى است كه تمام خير و خوبى ها را در بر مى گيرد.
منكر: اين هم واژه اى است كه تمام بدىها و پلشتى ها را در بر مى گيرد.
آنچه مسلم است كسى به قدرت نمى رسد جز آنكه خدا بخواهد, خداوند خود مالك زمين و آسمان است و ملك همه چيز به دست قدرت اوست, پس اگر خواست به برخى از افراد در دنيا مكنت مى بخشد و چند روزى حكومت بر مردم را به آنان عطا مى كند. گروهى از مردم اين نعمت بزرگ را كفران مى كنند و به ظلم و ستم مى پردازند و با زور مى خواهند بر مردم چيره شوند و حكومت كنند. اما گروهى ديگر به شكرانه اين نعمت الهى, فرصت را براى اجراى احكام شرع و اقامه نماز و عبادات مغتنم مى شمرند.
خداوند در اين آيه شريفه مى فرمايد: آنان كه به آنها قدرت بخشيديم و حكومت بر مردم را به آنان عطا كرديم مانند خودكامگان و مستكبران و طاغوتان نيستند كه پس از رسيدن به پيروزى, به لهو و لعب بپردازند و از ياد خدا دور شوند, بلكه همواره پيروزى عاملى پيشتاز براى آنان مى باشد كه بيشتر براى ساختن خويشتن و جامعه تلاش كنند و مخلصانه قدرت هاى خود را در اين راه مبذول نمايند. اين چنين اشخاص با ايمان هرگز مانند طاغوتيان از خدا بى خبر نيستندكه كوس ((انا ربكم الاعلى)) بزنند و مردم را به زور زير سلطه خفقان زاى خود قرار دهند و آزادى و امنيت را از مردم سلب كنند چنانكه نمونه اش را در حكومت خودكامه پهلوى شاهد بوديم و نمونه بارز خفقان و ستمهاى شاهانه را در حادثه فراموش نشدنى 15 خرداد يا به چشم خود ديديم و يا از پدران و نياكانمان شنيديم.
اينچنين حكومتى هرچند ممكن است چند صباحى با زور سرنيزه مردم چيره شود ولى محكوم به زوال و فنا است و بايد از صفحه تاريخ برانداخته شود. اما در مقابل حكومتى را شاهد بوديم كه كاملا منطبق با اين آيه شريفه است و آن حكومت جاودانه امام خمينى (قدس سره) در ايران است.
امام خمينى نمونه بارز كسى است كه در اين آيه از او ياد شده است.
آرى! او بود كه وقتى به قدرت رسيد لحظه اى از فكر و ياد خدا دور نشد و تمام حركات و كردارها و گفتارهايش در راه تثبيت حكومت الله در زمين بود و براى برپا داشتن نماز وپرداختن روزه و عمل به فريضه مهم جهاد لحظه اى باز نايستاد و پيوسته براى اجراى احكام الهى تلاش مى نمود و بيش از توان خويش در اين راه مقدس فعاليت و سعى مى كرد, او مانند ديگر مصلحان واقعى جامعه و اولياى خدا بود كه پيوند خود را ـ با اقامه نماز ـ با خدا مستحكم مى نمود و پيوندش را با بندگان خدا ـ با پرداخت زكات و خيرات و تشويق آن فريضه الهى ـ ناگسسته مى ساخت و در ارتباط با اصلاح جامعه و سوق دادن مردم به سعادت و خوشبختى مانند جد بزرگوارش ابى عبدالله الحسين عليه السلام امر به معروف و نهى از منكر را در جامعه اسلامى به اجرا مى گذاشت و بر آن دو بسيار تشويق و تحريض مى كرد زيرا او معتقد بود اگر اين دو فريضه مهم از ميان برود يا كمرنگ شود, تمام فرايض و واجبات نابود مى گردد و هر زمان بايد خيرخواهان مردم و مصلحان جامعه بر اين دو تإكيد نمايند و با امر به خير و خوبى و بازداشتن ديگران از زشتى و پليدى, جامعه را به سوى ساحل نجات برسانند و از منجلابها و گردابهاى هولناك فساد و تباهى برهانند.
و سرانجام بازگشت همه چيز به سوى اوست (ولله عاقبه الامور) هر ملك و حكومتى در جهان زائل خواهد شد و هر قدرتى زوال خواهد پذيرفت, و فقط سلطنت خدا پايدار و باقى است. آن روز كه نداى ((لمن الملك اليوم)) بزند كسى جز خودش نيست كه پاسخ دهد: ((لله الواحد القهار)). پس هر كه از اين نعمت خوب بهره برد نامى جاودانه خواهد داشت, و هر كس بد عمل كرد به خويشتن ظلم كرده است و بازگشت همه به سوى خدا است و الى الله ترجع الامور.

ارتباط كمبود پروتئين با نواقص مادرزادى
نتايج آزمايش هاى محققان كانادايى تفسير جديدى را در مورد اختلالات مادرزاد و مشكلات بارورى در ميان مردم به همراه آورده است.
روزنامه ((گلوب اند ميل)) نوشت: يك محقق ((دانشگاه تورنتو)) كشف كرد كه نوعى كمبود پروتئين منجر به افزايش درصد سقط جنين هاى زودرس, معايب مادرزاد, و مرگ و ميرهاى پيش از تولد در ميان موش هاى آزمايشگاهى مى گردد.
برآورد مى شود كه در حدود 400 ميليون نفر از جمعيت جهان, عمدتا در آسيا, آفريقا, و مديترانه به كمبود پروتئين مبتلا هستند.
با اين حال تاكنون تنها خطرات بهداشتى شناخته شده مرتبط با اين عارضه عواملى نظير ضعف جسمانى و روانى, و كم خونى ناشى از كمبود گلبولهاى قرمز خون مى باشند كه اكسيژن را به سراسر بدن منتقل مى سازند.
مطالعه كاناداييان نشان داد كه با اين وجود كمبود پروتيئين يا آنزيم, جريان سالم رشد جنين را به خطر مى اندازد. جنين هايى كه چنين كمبود آنزيمى را به ارث مى برند, به عنوان مثال غالبا مدت كوتاهى پس از لقاح جان مى سپرند.
((پيترولز)) اظهار داشت: گاهى اوقات جنين تشكيل شده آنچنان سريع از بين مى رود كه حتى مادر درنمى يابد كه آبستن بوده است و احتمالا بسيارى از مردم ممكن است حتى ندانند كه دچار كمبود پروتئين هستند.
زنانى كه دچار چنين شرايطى بوده و آبستن نمى شوند, چه بسا حتى علت آن را ندانند.
بدين ترتيب اين تحقيق دريچه جديدى را به روى تحقيقات بيشتر جهت نابارورى و همچنين نارسايى هاى هنگام تولد مى گشايد.

انسولين بالا مى تواند موجب حمله قلبى شود
دانشمندان مى گويند مقدار زياد انسولين در بدن موجب لخته شدن خون در رگها مى شود كه يكى از دلايل بروز حملات قلبى در بيماران مبتلا به قند است.
روزنامه ((يو.اس. اى. تودى)) نوشت حدود75 درصد مردم مبتلا به بيمارى قند با بروز حمله قلبى جان خود را از دست مى دهند.
دانشمندان تصور مى كردند كه فشار خون بالا و عدم وجود كلسترول ((خوب)) در بدن موجب حمله قلبى در بيماران قندى مى شود اما با تحقيقات جديد روى 3000 بيمار مشخص شده كه سطح بالاى انسولين در بيماران قندى يا افراد سالم موجب بالارفتن يك ماده شيميايى بنام (پى. اى. آى. ـ 1 آنتى ژن) مى شود. اين ماده توانايى خون براى حل لخته را كاهش مى دهد.
دانشمندان مى گويند با انجام ورزش مى توان تعادل انسولين در بدن را حفظ كرده و توانايى شخص براى حل لخته خون را افزايش داد.
كارشناسان و دانشمندان در حال حاضر عقيده دارند تا زمانيكه بتوانند نتيجه گيرى دقيقى از تحقيقات خود را اعلام كنند بايد مردم را بطور بسيار جدى به انجام ورزش تشويق نمود.

مصرف داروى فشار خون در دوران باردارى
مصرف دارو جهت كاهش فشار خون در طول دوران باردارى مى تواند به اندازه كشيدن سيگار براى جنين خطرناك باشد.
روزنامه ((تورنتو استار)) نوشت: پزشكان معتقدند زنان باردارى كه تحت چنين درمانى قرار مى گيرند, بر فرايند رشد كودكانى كه در رحم خود حمل مى كنند, اثر مى گذارند.
در اين مطالعه كه نتايج آن در مجله پزشكى ((لانست)) به چاپ رسيد, اطلاعات مربوط به جمع زيادى از زنان در سراسر جهان مورد بررسى قرار گرفته است.
5 تا 10 درصد زنان باردار در طول دوران باردارى خود دچار فشار خون بالا مى شوند كه سلامت مادر و كودك را تهديد مى كند و صرف نظر از آسيب رساندن به رشد جنين, گاه براى مادر مرگبار است.
در اين مطالعه خاطر نشان شده است كه معالجه فشار خون به هنگام باردارى به طور متوسط وزن نوزاد را به ميزان 145 گرم كاهش مى دهد كه مشابه اثرى است كه سيگار بر كاهش وزن كودك باقى مى گذارد.
پزشك كانادايى كه اين مطالعه را صورت داده, خاطر نشان ساخت: كودكانى كه كوچك, نارس, و با وزنى كمتر از حد طبيعى متولد مى شوند, ممكن است در دوران نوزادى خود با مشكلات مواجه شوند.
آنان در عين حال با خطر بيشترى از حيث تنفسى, خونريزى در مغز, و مشكلات روده اى مواجه هستند.
در اين مطالعه به پزشكان توصيه شده است كه براى درمان فشار خون زنان باردار, تنها داروهاى ملايم را تجويز كنند.

نزديك به نيمى از موارد سكته قابل پيشگيرى است
بر اساس تحقيقات جديد كاهش فشار خون در دراز مدت مى تواند از بروز نيمى از موارد سكته جلوگيرى كند.
ساليانه 350 هزار تن در آلمان دچار عارضه سكته مى شوند كه از اين تعداد 70 هزار تن جان خود را از دست مى دهند.
سكته سومين عامل مرگ و مير در آلمان محسوب مى شود. جوچيم شرودر مشاور عالى درمانگاه پزشكى در بيمارستان سنت جوزف در كلوپنبرگ مى گويد: براى جلوگيرى از بروز سكته بايد فشار خون را به سطح زير 140 بر mmhg) 90) و در مورد ديابتى ها به زير 135 بر mmhg) 80) كاهش داد.
محققان براى بررسى روشهاى درمانى ممكن از يك شيوه آزمايش تصادفى استفاده كردند و دريافتند با پائين آوردن سطح فشار خون مى توان موارد بروز سكته هاى مهلك و غيرمهلك را 38 درصد كاهش داد. سكته هاى مهلك 40درصد و سكته هاى غيرمهلك 37 درصد كاهش نشان دادند.
براساس مشاهدات انجام شده طى يك دوره 4 تا 5 ساله اين شيوه درمانى بخصوص در بيماران بالاى 60 سال و كسانى كه دچار ازدياد شديد فشارخون هستند موثر واقع مى شود. شرودر گفت معالجه فشارخون بدون هيچ شك و شبهه اى به اثبات رسيده است.
بر اساس گزارش شرودر موارد ابتلا به سكته كه طى چند سال گذشته كاهش يافته بود دوباره روند صعودى يافته است. محققان براين باورند كه آموزش عمومى و برنامه هاى مشاوره در عقب انداختن سكته در بسيارى از موارد موفقيتآميز است اما مزاياى اين راهبرد با بالارفتن سن جمعيت بتدريج كمرنگ مى شود.
دقيقا به همين علت است كه ازدياد فشار خون بايد به طور بسيار جدىترى درمان شود. كاهش دراز مدت فشارخون نه تنها از بروز سكته جلوگيرى مى كند بلكه مى تواند در كاهش قابل ملاحظه جنون پيرى نيز مفيد واقع شود.

ترديد در انجام آزمايش پيش از عمل آب مرواريد
به گفته متخصصان آزمايش پرزحمتى كه معمولا پيش از انجام عمل آب مرواريد چشم انجام مى شود غير ضرورى است.
پژوهشهاى انجام شده در دانشگاه جانز هاپكينز متخصصان را به ترديد در فايده آزمايش آب مرواريد واداشته است.
آب مرواريد در چشم وقتى به وجود مىآيد كه پروتئين هاى موجود در عدسى چشم در نقطه اى تراكم پيدا مى كنند و باعث تار شدن ميدان بينايى مى شوند.
براى اصلاح اين عيب معمولا عدسى مصنوعى به جاى عدسى طبيعى در چشم قرار داده مى شود. روش بيهوشى موضعى كه قبل از عمل روى چشم بيمار انجام مى شود خطر چندانى ندارد.
آزمايش چشم افرادى كه مبتلا به آب مرواريد هستند و نياز به جراحى دارند قبل از عمل صورت مى گيرد و خرج زيادى دارد. تحقيقات جديد نشان داده است كه اگر عمل جراحى بدون چنين آزمايشى صورت پذيرد وضعيت بيمار تغييرى نخواهد داشت.
در پژوهش فوق وضعيت 19 هزار نفر بيمار كه چشمشان به خاطر بيمارى آب مرواريد مورد جراحى الكتريكى قرار گرفته است مورد پيگيرى قرار گرفته است.
گروهى از اين بيماران قبل از عمل مورد آزمايشهاى رايج قرار گرفتند و گروهى ديگر فقط مورد مصاحبه شفاهى با پزشك قرار داده شدند.
اين بررسى نشان داد كه موفقيت عمل جراحى به آزمايش پيش از عمل بستگى ندارد و آزمايش مذكور مرگ و مير يا مشكلات ديگر ناشى از عمل مذكور را كاهش نمى دهد.
براساس اين پژوهش, متخصصان چشم دانشگاه جانزهاپكينز و دانشگاه شيكاگو اعلام كرده اند كه ديگر توصيه به آزمايش پيش از عمل آب مرواريد ضرورت ندارد.
جراحى آب مرواريد چشم در افراد مسن در امريكا بسيار عموميت يافته و به طور سرپايى انجام مى شود. اين نوع عمل بيشترين عمل جراحى است كه روى افراد مسن در امريكا انجام مى شود.
اهميت يافته هاى پژوهش اخير براى دولت و شركتهاى بيمه بهداشتى اين است كه آنها را از پرداخت مخارج آزمايش قبل از عمل خلاص مى كند. صرفه جويى دولت امريكا از اين راه حدود 150 ميليون دلار در سال خواهد بود.

جهان اسلام
حزب الله لبنان براى مقابله به مثل با حملات اسرائيل آماده شد.(1 / 12 / 78)
شخصيت هاى فلسطين: تنها راه آزادسازى سرزمين هاى اشغالى پيروى از الگوى حزب الله لبنان است.
نمايندگان اردن: خواست ما از دولت, اجراى شريعت اسلام است.(5 / 12 / 78)
هزاران فلسطينى و لبنانى خشمگين در اعتراض به اظهارات ژوسپن عليه حزب الله, پرچم هاى فرانسه و اسرائيل را به آتش كشيدند.
كوفى عنان, كشورهاى اسلامى را به عمل كردن به آموزه هاى حضرت على عليه السلام فراخواند.(9 / 12 / 78)
در پى اعتراض گسترده جهان اسلام, پارلمان فرانسه ژوسپن را به خاطر اهانت به حزب الله مواخذه كرد.(11 / 12 / 78)
نظاميان رژيم صهيونيستى, مسلمانان شهر ((طيبه)) را به خاك و خون كشيدند.
پليس صهيونيستى چهار فلسطينى را به شهادت رساند.(14 / 12 / 78)
حزب الله: عقب نشينى از لبنان نشانه شكست تاريخى اسرائيل است.(17 / 12 / 78)
شعار مرگ بر امريكا و اسرائيل ديشب فضاى مسجدالحرام را فراگرفت.(23 / 12 / 78)
بيش از دو ميليون زائر مناسك حج تمتع را آغاز كردند.(25 / 12 / 78)
27 اسلامگراى تركيه به اتهام شركت در يك مراسم مذهبى بازداشت شدند.(9 / 1 / 79)
نشريه مصرى: تمامى ملت هاى اسلامى در انتظار پيروزى الگوى حكومتى ايران هستند. (10 / 1 / 78)

داخلى
خاتمى: شكر نمايندگى ملت را با اهتمام به ارزشهاى انقلاب اسلامى و خدمت به مردم ادا كنيم.
رهبر انقلاب در ديدار فرستاده ويژه فهد: خطر اسرائيل روز به روز بيشتر مى شود دنياى اسلام براى مقابله با اين خطر به يك ارتباط مستحكم احتياج دارد.
وزير كشور: كسانى كه در خارج خوابهاى خوشى ديده اند, اشتباه كرده اند.(1 / 12 / 78)
رئيس جمهور: امروز اولين مسافر مترو تهران بود.
تاكنون 160 چهره جديد به مجلس ششم راه يافته اند.(2 / 12 / 78)
مجمع روحانيون مبارز: حماسه 29 بهمن مديون تدبير رهبر برزگوار و روشن بينى ملت است.
27 ميليون نفر در انتخابات شركت كردند.(3 / 12 / 78)
عزيمت 96 هزار زائر خانه خدا به عربستان آغاز شد.
خانم زهرا مصطفوى(خمينى): اگر پول داشتم براى كشتن رشدى مرتد هزينه مى كردم. (4 / 12 / 78)
آمريكا بار ديگر ايران را به حمايت از تروريسم و تهيه سلاحهاى هسته اى متهم كرد.
كودك خردسال قمى (عليرضا جويبارى) حافظ كل نهج البلاغه و قرآن شد.(5 / 12 / 78)
حجه الاسلام والمسلمين هاشمى رفسنجانى: غربيها تفسير نادرستى از انتخابات دادند, ملت ايران همچنان به اسلام و انقلاب عشق مى ورزند.
مإموران سعودى از برگزارى دعاى كميل در جوار قبرستان بقيع جلوگيرى كردند. (7 / 12 / 78)
رهبر انقلاب: در آموزشهاى دينى به جوانان از تحجر و روشنفكريهاى خيالى پرهيز شود.
مجلس, طرح معافيت كارگاههاى 5 نقره از شمول قانون كار را تصويب كرد.
خاتمى: اصلاح طلبى هرگز به معناى كنار گذاشتن اصول نيست.(8 / 12 / 78)
عسگر اولادى: من به عنوان فدايى عدالت اجتماعى, شهادت مى دهم كه دولت آقاى خاتمى خيلى بيشتر و بهتر از گذشته در خدمت محرومان و مستضعفان است.
مهندس باهنر: تنها هاشمى مى تواند مجلس ششم را اداره كند.(9 / 12 / 78)
بخش خصوصى 50 كارخانه واگذار شده از سوى دولت را به تعطيلى كشاند.
محاكمه متهمان واقعه كوى دانشگاه آغاز شد.
رئيس جمهور: روحيه اعتماد به نفس جوانان بايد با تقويت مبانى دينى, بينش عقلانى و منش اخلاقى مستحكم شود.
رئيس مجلس: انتخابات متعدد در ايران بيانگر نهادينه شدن مردم سالارى در كشور است.
(10 / 12 / 78)
با اصلاح لايحه برنامه سوم, استخراج, توليد و پالايش نفت در انحصار دولت باقى ماند.
هاشمى رفسنجانى: نگذاريد تاريخ شكوهمند دفاع مقدس به فراموشى سپرده شود.
حجه الاسلام والمسلمين كروبى: برندگان انتخابات تصور نكنند مردم با آنها عقد اخوت بسته اند.(11 / 12 / 78)
رهبر انقلاب: مردم هوشيار باشند آمريكامى خواهد بحران و ناامنى ايجاد كند.
در عمليات هوايى تعقيب اشرار و قاچاقچيان, فرمانده ناحيه انتظامى فارس و دو همرزمش به شهادت رسيدند.
رهبر انقلاب: مسئولان بحث هاى تشنجآفرين را رها كنند و به حل مشكلات معيشتى مردم بپردازند.
شوراى نگهبان موارد تازه اى از تخلفات در شمارش آرإ حوزه انتخابيه تهران را اعلام كرد.
رهبر معظم انقلاب: هر كس مطابق خواست بيگانگان و مخالف عقايد مردم سخن بگويد طرد مى شود.(13 / 12 / 78)
شوراى نگهبان صحت انتخابات 49 حوزه را تإييد كرد.(14 / 12 / 78)
دادگاه بلژيك حكم جلب حجه الاسلام والمسلمين هاشمى رفسنجانى را صادر كرد!
به دنبال بازشمارى آراى بخشى از صندوقها, احتمال تغيير در فهرست نمايندگان منتخب تهران قوت گرفت.
در رودخانه اروندكنار آبادان, نقص فنى نفتكش عراقى شش لنج ايرانى را غرق كرد.
(15 / 12 / 78)
موج اعتراض عليه بلژيك در ايران بالا گرفت.
رئيس جمهور: اقدام بلژيك نشان دهنده وجود دستهاى ناپاك براى حمله به حرمت و عظمت ملت ايران است.
187 نماينده مجلس خواستار تجديدنظر در ادامه رابطه با دولت بلژيك شدند.
احتمال شمارش مجدد آراى تهران در 2000 صندوق ديگر قوت گرفت.(16 / 12 / 78)
وزير خارجه بلژيك : حكم دادگاه عليه ايران نظر دولت نيست.
مجلس يا افزايش قيمت فرآورده هاى نفتى, آب و برق مخالفت كرد.(17 / 12 / 78)
رئيس جمهور خطاب به وزير خارجه آلمان: امروز جمهورى اسلامى ايران بيش از هر زمان ديگر از ثبات و اقتدار برخوردار است.
دولت بلژيك عقب نشينى كرد.
سردار نظرى: طناب دار را مى بوسم اما اتهام ورود به كوى دانشگاه را نمى پذيرم. (18 / 12 / 78)
كروبى: ليبرالها از همان ابتدا مخالف حاكميت اسلام بودند.
بازشمارى آراى انتخابات تهران متوقف شد.(19 / 12 / 78)
بزرگترين طرح آبرسانى خاورميانه در يزد با حضور رئيس جمهور به بهره بردارى رسيد.
مجلس براى كمك به دولت بخشى از يارانه هاى غير عمومى را حذف كرد.
شوراى نگهبان صحت انتخابات 60 حوزه ديگر را تإييد كرد.(21 / 12 / 78)
مزدوران بيگانه سعيد حجاريان را ترور كردند.
بودجه 36 هزار ميليارد تومانى سال آينده از تصويب نهايى مجلس گذشت.
در نامه اى به دبير شوراى نگهبان, آيت الله هاشمى رفسنجانى خواستار ادامه بازشمارى كامل آرإ انتخابات تهران شد.(22 / 12 / 78)
چهره عامل ترور حجاريان مشخص شد.(23 / 12 / 78)
كلينتون تحريم ايران را تمديد كرد.
رئيس جمهور از سعيد حجاريان عيادت كرد.
گروهك تروريستى منافقين مسئوليت حمله به يك منطقه مسكونى در شمال تهران را برعهده گرفت.
جوان 28 ساله ايرانى با پاى پياده مسير حرم امام رضا(ع) تا مكه مكرمه را طى خواهد كرد.(24 / 12 / 78)
امروز طى مراسمى با حضور رئيس جمهور بهره بردارى از طرح هاى توسعه راهآهن آغاز شد.
185 نماينده مجلس و فرمانده كل سپاه پاسداران ترور حجاريان را محكوم كردند. (25 / 12 / 78)
رهبر انقلاب: ترور نايب رئيس شوراى شهر تهران بخشى از يك توطئه سازمان يافته عليه نظام جمهورى اسلامى است.
رهبر انقلاب: آمريكا نمى تواند دوباره ايران را در چنبره تسلط خود درآورد.(26 / 12 / 78)
خاتمى در نامه اى به وزير اطلاعات: فتنه اخير بايد ريشه كن شود, رسانه ها از تحليل هاى سطحى پرهيز كنند.(8 / 1 / 79)
تعدادى از عاملان حمله مسلحانه به بازار زابل دستگير شدند.(9 / 1 / 79)
هاشمى رفسنجانى: مواضع اخير امريكا بدترين خصومت عليه ايران است.
2 ميليون نفر در ايام نوروز از مناطق جنگى خوزستان ديدن كردند.(15 / 1 / 79)

خارجى
رياض ميانجيگرى واشنگتن را در اختلافات عربستان ـ يمن نپذيرفت.
ارتش روسيه حملات هوايى به چچن را تشديد كرد.(1 / 12 / 78)
انگليس از حفاظت جان سلمان رشدى اظهار عجز كرد.(2 / 12 / 78)
امريكا و اسرائيل توافقنامه هسته اى امضإ كردند.
دالما : صلح خاور ميانه بدون حضور سوريه تحقق نخواهد يافت.(4 / 12 / 78)
كليساى كاتوليك: مشكلات فرهنگى فيليپين به خاطر حضور آمريكاييها است.
نمايندگان اردن: خواست ما از دولت اجراى شريعت اسلام است.
3 وزير پيشين دولت فرانسه به جرم اختلاس روانه زندان شدند.(5 / 12 / 78)
كويت با سياست آمريكا براى كاهش قيمت نفت موافقت كرد.
جزئيات تازه اى از جنايات نيروهاى روسيه عليه غيرنظاميان چچن افشإ شد.(7 / 12 / 78)
مإموران اف بى آى ديپلمات كوبايى را بازداشت و با هواپيما روانه مونترال كردند.
در پى اعتراض به اظهارات وقيحانه نخست وزير فرانسه, موج خشم و نفرت ضد فرانسوى جهان عرب را فراگرفت.(8 / 12 / 78)
سياهپوستان امريكا عليه رفتار نژادپرستانه پليس نيويورك راهپيمايى كردند.
امريكا از تعهد عربستان براى كاهش قيمت نفت قدردانى كرد.(9 / 12 / 78)
هايدر از رياست حزب آزادى اتريش كناره گرفت.
هنرى كيسينجر مشاور رئيس جمهور اندونزى شد.
آخرين پايگاه چچن ها به تصرف نيروهاى روسيه درآمد.(10 / 12 / 78)
رويارويى خونين در نيجريه 300 قربانى تازه گرفت.
سودان پيشنهاد امريكا براى به رسميت شناختن اسرائيل را رد كرد.(11 / 12 / 78)
رئيس شوراى قانون اساسى فرانسه به دليل رسوايى مالى استعفا داد.(12 / 12 / 78)
كاسترو: تا پايان توطئه هاى كاخ سفيد به مبارزه عليه امريكا ادامه مى دهيم.
95 نظامى روسى در تازه ترين عمليات رزمندگان چچن كشته شدند.(15 / 12 / 78)
وزير خارجه ايتاليا: اقدام بلژيك عليه ايران موضع اتحاديه اروپا نيست.
رژيم صهيونيستى طرح عقب نشينى از جنوب لبنان را تصويب كرد.(16 / 12 / 78)
جوانان چك با پرتاب تخم مرغ به حضور آلبرايت در پراگ اعتراض كردند.
امريكا 80 فروند جنگنده اف ـ16 به امارات فروخت.(17 / 12 / 78)
رئيس جمهور لبنان اعلام كرد طرح عقب نشينى اسرائيل از لبنان فريب افكار عمومى است.
كوفى عنان: سازمان ملل بايد اشتباهات گذشته را اصلاح كند.
حافظ اسد فرماندار حلب را مإمور تشكيل كابينه كرد.
باراك و عرفات امشب مذاكرات سازش را از سر مى گيرند.(18 / 12 / 78)
كلينتون: سفر من به پاكستان تإييد كودتاى مشرف نيست.
ماهاتير محمد: ما اصلا نمى خواهيم صهيونيستها را ببينيم.
وزير خارجه امريكا در بوسنى ((هو)) شد.(21 / 12 / 78)
گورباچف با قبول رهبرى حزب سوسيال دمكرات روسيه به صحنه سياسى بازگشت.
پ. ك. ك: اعدام اوجالان يعنى از سرگيرى جنگ با تركيه.(22 / 12 / 78)
پليس پاكستان همسر نوازشريف و 16 سياستمدار را به خيانت متهم كرد.(23 / 12 / 78)
ارتش لبنان با شليك پياپى كاتيوشا به آتش افروزى اسرائيل پاسخ داد.
جنگنده هاى متجاوز رژيم صهيونيستى مرز سوريه و لبنان را بمباران كردند.(24 / 12 / 78)
مصر و سودان پس از 5 سال روابط ديپلماتيك را از سر گرفتند.(25 / 12 / 78)
108 ميليون روسى امروز رئيس جمهور خود را انتخاب مى كنند.
كلينتون و حافظ اسد پس از 5 سال در ژنو به گفتگو نشستند.(7 / 1 / 79)
پليس نيويورك با حمله به تظاهرات سياهپوستان دهها نفر را مجروح كرد.
پوتين با كسب بيش از 52 درصد آرا, رئيس جمهور روسيه شد.
از 108 ميليون روسى واجد شرايط 68 درصد در انتخابات رياست جمهورى شركت كردند.
اسماعيل خان فرمانده بلندپايه جبهه متحد اسلامى افغانستان پس از 3 سال اسارت از زندان طالبان گريخت.(8 / 1 / 79)
دادستان فرانسه خواستار اشد مجازات براى يك محقق مخالف افسانه هاى صهيونيستى شد.(9 / 1 / 79)
پارلمان تركيه پيشنهاد اجويت براى تمديد دوره رياست جمهورى دميرل را نپذيرفت.(10 / 1 / 79)
رئيس جمهور چين: زير بار دمكراسى غربى نخواهيم رفت.
در پى تسليم 9 كشور عضو اوپك در برابر فشارهاى امريكا, قيمت نفت به شدت سقوط كرد.(14 / 1 / 79)

غم نان يا تشوبش جهان
يكى از ملوك جانشينى نداشت وصيت كرد پاسداران نخستين كسى كه از در شهر آيد تاج فرمانروايى را بر سر وى نهند. اتفاقا اولين كس مردى گدا بود. مدتى مملكت را اداره كرد بعضى از بزرگان و اشراف سر از حكم او پيچاندند و از هر طرف جنگ در گرفت و برخى از شهرها از تصرف او بدر رفت تا اينكه يكى از دوستان قديمى اش كه در حالت درويش قرين او بود او را ديد و گفت گلت از خار و خارت از پاى درآمد تا بدين پايه رسيدى! گفت اى يار عزيز تعزيتم كن چه جاى تهنيت است. آنگه كه تو ديدى غم فانى داشتم امروز تشويش جهانى. (امثال الحكم ج 1)

صاحب عزت
شيرى خوابيده بود در حالى كه لاشه اى از گوسفند را كه نصفش را خورده بود در كنارش مانده روباهى به طرف او مىآمد شير خودش را به خواب زد تا روباه بتواند از آن لاشه بخورد روباه براى اينكه مطمئن شود او خواب است روده را برداشت و بدست و پاى شير بست بعد شروع كرد به خوردن, شير خواست حركت كند اما آفتاب روده را خشك و محكم كرده بود نتوانست حركت كند همانطور دوباره خوابيد موشى از سوراخى درآمد و شروع كرد به پاره كردن روده و روده را پاره كرد شير حركت كرد تا برود شيرى ديگر او را ديد و گفت كجا مى روى؟ شير اولى گفت از اين سرزمين مى روم؟ شير دوم؟ چه بدى از ما ديده اى؟ شير اول گفت: جائى كه روباه بيايد دست مرا ببندد و موشى دست مرا باز كند جاى ماندن ندارد.تمثيل و مثل

عدل وزير
وزير نظام شبى فرمان داد, بامداد, حلاجى بياورند تا پنبه زند. سپس شكايت از نانوايى بدو آوردند كه بسنگ كم فروخته است. گفت او را هم صبح بياورند تا سياست كنم! فردا صبح گماشته بيامد و گفت كسى را كه ديشب احضار فرموده ايد بر در است وزير امر داد چوب و فلك آوردند و مرد را بسيار زدند بعدا معلوم شد كه او حلاج بوده و براى پنبه زدن آمده در اين بين نانوا را آوردند وزير رو به نانوا كرد و شرمگين و عذرخواهان گفت: آقاى نانوا ببخشيد كتك شما را حلاج خورد.(امثال و حكم ج 1)

دليل كافى
گويند در زمان قاجاريه يكى از شبهاى ماه رمضان فردى كه سحرگاهان با صداى شليك توپ مردم را بيدار مى كرد سحرگاهى از اين عمل خوددارى نمود فرداى آن روز حاكم او را احضار كرد و با كمال خشم و غضب مورد عتابش قرار داد كه چرا توپ شليك نكردى؟ توپچى با خونسردى گفت: به هزار و يك دليل! حاكم دليل اولت چيست؟ توپچى اول اينكه باروت نداشتم حاكم از شنيدن اين جواب سخت خنديد و گفت همين دليل كافى است. (داستانهاى امثال)

تنها و همراه
در زمان قاجاريه يك فوج سرباز مامور شدند كه براى سركوب يك عده اشرار از مركز به طرفى عزيمت كنند در گردنه راه دو نفر دزد مسلح از ترس جان خود به آنها حمله كردند سربازان از ترس تفنگها را بر زمين انداختند و تسليم شدند دزدان نيز تمام نقدينگى آنان را گرفتند و رفتند وقتى خبر به سلطان رسيد سربازان را احضار كرد و با خشم پرسيد: چگونه دو نفر دزد شما يكصد نفر را لخت كردند يكنفر از آنان جرات به خود داد و جلو آمد و گفت قربان ما صد نفر بوديم تنها, آنان دونفر بودند همراه.(داستانهاى امثال)

مرگ سليمان
سلميان به جن دستور داد براى او قبه اى از شيشه ساختند. او در قبه به عصا تكيه كرد و مشغول تماشاى كار جن بود و جنيان نيز به او مى نگريستند ناگهان ديد كسى با او در قبه است. گفت: تو كيستى؟! گفت: آن كسى كه رشوه قبول نكنم و از پادشاهان نترسم من ملك موتم آن گاه جان سليمان را ايستاده گرفت مردم به او نگاه مى كردند مدتى به فرمان او كار مى كردند تا خداوند موريانه را مامور خوردن عصاى او كرد و مرگ او فاش گرديد.(قاموس قرآن, ج 3)

تدبير دزد
مردى براى دزديدن هندوانه و خربزه سر جاليزى رفت و مقدار زيادى هندوانه و خربزه چيد و توى گونى ريخت در اين هنگام جاليزيان سر رسيد و پرسيد چه كار مى كنى؟ مرد گفت از اينجا رد مى شدم كه باد تندى وزيد و مرا توى جاليز انداخت جاليزبان دوباره پرسيد چه كسى اين هندوانه ها را چيد؟ مرد گفت: هر بار به يكى از آنها مى چسبيدم و آنها هم كنده مى شدند. دوباره پرسيد همه اينها درست چه كسى آنها را توى گونى گذاشت؟ مرد مدتى فكر كرد و گفت راستش من هم توى همين فكر بودم. (تمثيل و مثل)

قناعت ورزى
زنبورى به مورى رسيد او را ديد كه دانه اى گندم به خانه مى برد مردمان پاى بر او مى نهادند و او را خسته و مجروح مى كردند. زنبور به مور گفت اين چه سختى و مشقتى است كه تو مى كشى؟ بيا تا ببينى كه چگونه آسان مى خورم. پس با مور به دكان قصابى رفت و رفت در جايى كه گوشت فربه تر بود نشست و سير از آن بخورد و پاره اى برداشت تا با خود ببرد قصاب سر رسيد و كاردى بر وى زد و زنبور به دو نيمه شد و بينداخت آن زنبور به زمين افتاد مور آمد و پايش بگرفت و مى كشيد و مى گفت: هر كه آنجا نشيند كه خواهد, چنانش كشند كه نخواهد. (اسرار توحيد)

حساب استفاده
بازرگانى به سفر رفت غلام سياه خويش را در حجره به جاى خود گذاشت كلاهبرداران از نادانى غلام آگاه بودند. كالاى دكان را با قيمت گران به نسيه بردند بازرگان كه برگشت از نام و نشان خريداران سوال كرد غلام گفت نمى شناسم كاسه ماست جلوى بازرگان بود آن را بر سر غلام كوبيد خون بر چهره غلام بدويد سپيدى ماست و خون و سياهى صورت غلام منظره اى خنده دار پديد آورد بازرگان از كار و ديدار او در خنده شد غلام گفت: ((چرا كه نخندد حساب استفاده اش را مى كند)) (امثال الحكم ج 2)

كلمه كامل
شيخ بوسعيد به شهر طوس رسيد مردمان از او استدعاى مجلس كردند مردم بسيار بر مجلس او گرد آمدند چنان كه جاى نشستن نبود شخصى برپاى خاست و گفت ((خدايش بيامرزاد كه هر كسى از آنجا كه هست, يك گام فراتر آيد. شيخ گفت ((و صلى الله على محمد وآله اجمعين)) و دست بر روى خود فرود آورد و گفت هر چه ما خواستيم گفت, و همه پيغامبران بگفته اند او بگفت كه از آنجا كه هستيد يك فدم فراتر آييد. شيخ كلمه اى بيش از اين نگفت و از منبر پايين آمد و مجلس را ختم كرد. (اسرار التوحيد)

آل محمد (ص)
بوسعيد ابوالخير روزى در نماز جماعتى شركت كرد. پيش نماز نماز بامداد مى گذارد چون قنوت خواند گفت: ((اللهم صل على محمد)) چون نماز را سلام دادشيخ بوسعيد گفت: (( چرا بر آل (محمد) صلوات ندادى پيش نماز گفت اصحاب, در اين اختلاف دارند. كه در تشهد اول و در قنوت, بر آل محمد بايد صلوات گفت يا نه, من احتياط كردم و اين چنين گفتم. شيخ گفت, ما, در موكبى نرويم كه آل محمد در آنجا نباشند. ))(اسرارالتوحيد)

هديه
شخصى به يكى از حكما گفت فلانى از تو غيبت مى كرد. آن حكيم ظرفى پر از خرما براى غيبت كننده فرستاد و براى او چنين پيام داد به من خبر رسيده كه تو مقدارى از ثواب كارهاى نيك خود را به من هديه نموده اى اكنون خواستم جبران كنم , ولى عذر مى خواهم كه نمى توانم هديه تو را به طور كامل جبران نمايم.(اقتباس از المحجه البيضإ ج 4ص 191)

مهمان نوازى
روزى اصحاب به خانه پيامبر آمدند خانه پر از جمعيت بود ديگر جايى براى تازه واردها وجود نداشت يكى از مسلمانان به نام جرير آمد و در روى زمين نشست پيامبر با ديدن آن منظره لباس خود را درآورد بدست گرفت و جلوى جرير انداخت و فرمود روى زمين پهن كن و روى آن بنشين. جرير سخت شرمنده و احساساتى شد آن جامه را گرفت و بر صورتش افكند و بوسيد. (لئالى الاخبار ج 2 ص 24)

دعاى بنده
شخصى به حضور حضرت ابراهيم آمد و گفت: خواسته اى از درگاه خدا دارم سه سال است كه براى انجام آن دعا مى كنم ولى دعايم مستجاب نمى شود, چرا؟ ابراهيم در پاسخ او فرمود: خداوند بنده اش را دوست دارد دعاى او را مستجاب نمى كند تا راز و نياز و مناجات و التماس او را بنگرد ولى آن بنده اى كه خدا او را دوست ندارد دعاى او را به استجابت مى رساند يا نااميدش مى كند كه به در خانه اش نرود. (لئالى الاخبار ج 4 ص 100)

شيطان چاق و شيطان لاغر
شيطان چاقى با شيطان لاغرى ملاقات كرد شيطان چاق از لاغر علت لاغرىاش را پرسيد گفت: من بر شخصى مسلط هستم ولى او در آغاز هر كارى مانند خوردن و آشاميدن خوابيدن… مى گويد بسم الله از اين رو از نفوذ در او و شركت در كارهاى او محروم مى باشم و همين موجب لاغرى من شده است. ولى تو چرا اينقدر چاقى؟ گفت زيرا بر شخص غافل و بى تفاوتى مسلط مى باشم كه در هيچ كارى بسم الله نمى گويد. (لئالى الاخبار ج 3 ص 338)

يا اله العاصين
حضرت موسى در كوه طور در مناجات خود عرض كرد: يا اله العالمين جواب آمد: لبيك. سپس عرض كرد يا اله المطيعين جواب شنيد لبيك, سپس عرض كرد: يا اله العاصين اين دفعه سه بار شنيد لبيك لبيك لبيك. موسى عرض كرد: حكمتش چيست كه اين دفعه سه بار شنيدم كه فرمودى لبيك؟ به او خطاب شد عارفان به معرفت خود, نيكوكاران به كار نيك خود و مطيعان به اطاعت خود, اعتقاد دارند ولى گنهكاران, جز به فضل من, پناهى ندارند, اگر از درگاه من نااميد گردند به درگاه چه كسى پناه ببرند.(منتخب قواميس, ص268)

گفته درست
پيامبر شنيد يكى از ياران بيمار شده به عيادتش رفت و احوالش را پرسيد: بيمار گفت: در نماز مغرب كه با شما خواندم شما سوره قارعه را خواندى خيلى تحت تإثير قرار گرفتم عرض كردم: خدايا اگر من در پيشگاه تو گنهكار هستم و مى خواهى مرا عذاب كنى در همين دنيا مرا عذاب كن, هم اكنون گرفتار بيماريم. پيامبر فرمود: درست نگفتى مى بايست بگويى پروردگارا هم در دنيا و هم در آخرت به من پاداش بده و مرا از عذاب دوزخ حفظ كن.(سفينه البحار, ج1, ص208)

نان حلوايى
روزى شيخ مرتضى انصارى پولى به يكى از محصلان داد تا نان بخرد وقتى كه برگشت شيخ ديد حلوا هم خريده پرسيد پولش را از كجا آوردى؟ گفت: قرض گرفتم شيخ آن چه از نان حلوايى نبود برداشت و فرمود من يقين ندارم براى ادإ اين دين زنده باشم روزى همان طلبه بعد از چندين سال به نجف آمده بود خدمت شيخ انصارى عرض كرد: شما چه عملى انجام داده ايد كه به اين مقام رسيده ايد و مرجع همه شيعيان جهان هستيد؟ فرمود: جرإت نكردم حتى نان زير حلوا را بخورم. (زندگى و شخصيت شيخ انصارى, ص70)

استادى جعل
روزى از ابوالحجاج كه استادى عارف و زاهد بود پرسيدند شما شاگردى كدام استاد را كرده ايد. گفت استاد من جعل بود در يكى از شبهاى زمستان بيدار بودم متوجه جعلى شدم كه مى خواست از پايه چراغ بالا رود چون پايه صيقلى بود پيوسته ميلغزيد و بر زمين مى افتاد شمردم در آن شب هفتصد مرتبه بالا رفت و بر زمين افتاد ولى خسته و منصرف نشد براى خواندن نماز صبح از خانه خارج شدم بعد از برگشتن ديدم موفق شده از پايه بالا رفته و در كنار فتيله چراغ نشسته است آنچه بايد از اين حيوان تعليم بگيرم گرفتم.(الكنى, ج1, ص44)

دفع بلا
مردى يهودى در راهى مى گذشت از محلى كه پيغمبر(ص) با اصحاب ايستاده بودند عبور كرد و به حضرت گفت: ((السام عليك)) آن جناب پاسخ داد : ((عليك)) بر تو باد, اصحاب گفتند اين مرد, مرگ بر شما باد گفت, پيامبر فرمود: من هم گفتم بر تو باد پشت اين شخص را مارى سياه خواهد گزيد و مى ميرد. طولى نكشيد كه آن يهودى بازگشت پيامبر به آن يهودى كه پشته اى هيزم بر پشت داشت فرمود پشته خود را زمين بگذار بعد از گذاشتن ديدند مار سياهى چوبى را به دندان گرفته حضرت فرمود: امروز چه كردى؟ جواب داد كارى نكردم, هيزم را كه جمع نمودم دو گرده نان داشتم يكى را خوردم و ديگرى را به مستمندى صدقه دادم حضرت فرمود: آن صدقه از مرگت جلوگيرى كرد.(فروع كافى, ج4, ص5)

دفع نحوست
حضرت صادق فرمودند: زمينى قرار بود بين من و مرد ديگرى قسمت شود آن مرد تا حدودى از علم نجوم اطلاعاتى داشت و مى خواست آن زمين را در روزى تقسيم كند كه براى او خوب و براى من بد باشد خلاصه آن روزى را كه مد نظرش بود سر رسيد و زمين قسمت شد ولى به نفع من و به ضرر او تمام شد او از اين كار حيران شد و علت را پرسيد و من فرمودم پدرم به من فرمود هر كه مايل است خداوند نحوست روزش را جلوگيرى كند صبحگاه آن روز را صدقه بدهد و اگر خواست نحوست شبش از بين رود سر شب صدقه دهد من ابتداى حركت و خارج شدن خود را با صدقه آغاز مى كنم اين صدقه دادن برايت بهتر از علم نجوم است.
تا توانى به جهان خدمت محتاجان كن
بدمى يا درمى يا قلمى يا قدمى
(كافى, ج4, ص7)

ضمانت بهشت
عده اى خدمت رسول خدا(ص) رسيدند و از او حاجتى خواستند حضرت فرمود: چه مى خواهيد؟ گفتند: مى خواهيم براى ما بهشت را ضمانت كنيد پيغمبر سر به زير انداخت و بعد از مدتى فرمودند به شرط اينكه از احدى چيزى نخواهيد, سوال نكنيد. بعد از آن خود را مقيد كردند كه هرگز از كسى چيزى نخواهند به طورى كه هنگام سوارى اگر شلاق از دستشان مى افتاد از كسى طلب نمى كردند پياده مى شدند و برمى داشتند و يا در سر سفره اگر به آب دور بودند از كسى آب را طلب نمى كردند بلكه خود برمى خاستند و مى خوردند.(فروع كافى, ج4, ص21)

بى حيا كيست؟
در زمانهاى پيشين در كوه لبنان عابدى زندگى مى كرد و روزها روزه مى گرفت هر شب گرده نانى برايش مىآمد كه با نصف آن افطار و نيم آن را براى سحر مى گذاشت. شبى نانى برايش نرسيد پس تا صبحگاه در انتظار بود و چون گرسنگى بر او فشار مىآورد به طرف قريه اى در پايين كوه كه ساكنان آن نصرانى بودند آمده و از مردى نصرانى تقاضاى نان كرد دو گرده نان جوين به او دادند چون به طرف كوه رهسپار شد سگى كه بر در خانه مرد نصرانى بود دامن او را گرفت عابد يك نان را پيش او انداخت سگ نان را خورد و باز دامن عابد بگرفت نان ديگر را نيز به سگ داد سگ سوم بار دامن عابد را گرفت. عابد گفت: سبحان الله سگى چنين بى حيا نديده بودم! خداوند آن سگ را به زبان آورد و سگ گفت: تو بى حيايى كه تا يك شب نانت قطع شد تاب نياوردى و از در خانه رزاق عالم به در خانه نصرانى پناه آوردى ولى من گاهى چند روز گرسنگى مى كشم و صاحبم را رها نمى كنم.(كشكول شيخ بهإ, ص37)

سخن چين
خداوند تعالى به حضرت موسى وحى نمود يكى از اصحاب درباره ات سخن چينى مى كند از او پرهيز كن. عرض كرد پروردگارا من او را نمى شناسم به من معرفى نما. خطاب آمد اى موسى من سخن چينى را بر او زشت شمردم از من مى خواهى خود سخن چينى كنم. (بحارالانوار, ج13, ص353)

خداى حكيم
چون عزرائيل براى قبض روح نزد موسى پيامبر آمد از او مهلت خواست تا از مادر و خانواده اش وداع كند. عزرائيل گفت: اجازه ندارم پس موسى مهلت براى سجده اى خواست و چون او را مهلت داد به سجده رفته و از خدا خواست تا به ملك الموت امر كند تا به او مهلت وداع با مادر و خانواده اش را بدهد و چون خداى تعالى پذيرفت نزد آنها آمد و وداع كرد. فرزند كوچك او كه بسيار مورد علاقه اش بود دامن حضرت موسى را گرفته و گريه مى كرد و موسى نيز شروع به گريه كرد. خطاب رسيد اكنون كه نزد ما آيى چرا گريانى برو و با عصاى خود به دريا بزن حضرت موسى عصا را به دريا زد و دريا شكافته شد پس كرم ضعيفى را مشاهده كرد كه در دل سنگ برگى را بر دهان داشت خداوند خطاب كرد كه موسى من كرم به اين ضعيفى را فراموش نمى كنم آيا اطفال تو را فراموش مى كنم.(شجره طوبى, ص279)

زراندوزى
رسول اكرم(ص) فرمود: به خدا قسم از فقر و تنگدستى بر شما نمى ترسم بلكه از آن مى ترسم كه ثروتمند شويد و دنياى شما گشايش يابد همانطور كه پيش از شما كسانى تمكن يافتند, آنگاه مانند آنها به زياده روى دچار شويد و سرانجام ثروت, شما را هلاك كند چنانكه آنان را هلاك كرد.(مجموعه ورام, ج1, ص132)

كلمه كامل
شيخ بوسعيد به شهر طوس رسيد مردمان از او استدعاى مجلس كردند مردم بسيار بر مجلس او گرد آمدند چنان كه جاى نشستن نبود شخصى برپاى خاست و گفت ((خدايش بيامرزاد كه هر كسى از آنجا كه هست, يك گام فراتر آيد. شيخ گفت ((و صلى الله على محمد وآله اجمعين)) و دست بر روى خود فرود آورد و گفت هر چه ما خواستيم گفت, و همه پيغامبران بگفته اند او بگفت كه از آنجا كه هستيد يك فدم فراتر آييد. شيخ كلمه اى بيش از اين نگفت و از منبر پايين آمد و مجلس را ختم كرد. (اسرار التوحيد)

آل محمد (ص)
بوسعيد ابوالخير روزى در نماز جماعتى شركت كرد. پيش نماز نماز بامداد مى گذارد چون قنوت خواند گفت: ((اللهم صل على محمد)) چون نماز را سلام دادشيخ بوسعيد گفت: (( چرا بر آل (محمد) صلوات ندادى پيش نماز گفت اصحاب, در اين اختلاف دارند. كه در تشهد اول و در قنوت, بر آل محمد بايد صلوات گفت يا نه, من احتياط كردم و اين چنين گفتم. شيخ گفت, ما, در موكبى نرويم كه آل محمد در آنجا نباشند. ))(اسرارالتوحيد)

هديه
شخصى به يكى از حكما گفت فلانى از تو غيبت مى كرد. آن حكيم ظرفى پر از خرما براى غيبت كننده فرستاد و براى او چنين پيام داد به من خبر رسيده كه تو مقدارى از ثواب كارهاى نيك خود را به من هديه نموده اى اكنون خواستم جبران كنم , ولى عذر مى خواهم كه نمى توانم هديه تو را به طور كامل جبران نمايم.(اقتباس از المحجه البيضإ ج 4ص 191)

مهمان نوازى
روزى اصحاب به خانه پيامبر آمدند خانه پر از جمعيت بود ديگر جايى براى تازه واردها وجود نداشت يكى از مسلمانان به نام جرير آمد و در روى زمين نشست پيامبر با ديدن آن منظره لباس خود را درآورد بدست گرفت و جلوى جرير انداخت و فرمود روى زمين پهن كن و روى آن بنشين. جرير سخت شرمنده و احساساتى شد آن جامه را گرفت و بر صورتش افكند و بوسيد. (لئالى الاخبار ج 2 ص 24)

دعاى بنده
شخصى به حضور حضرت ابراهيم آمد و گفت: خواسته اى از درگاه خدا دارم سه سال است كه براى انجام آن دعا مى كنم ولى دعايم مستجاب نمى شود, چرا؟ ابراهيم در پاسخ او فرمود: خداوند بنده اش را دوست دارد دعاى او را مستجاب نمى كند تا راز و نياز و مناجات و التماس او را بنگرد ولى آن بنده اى كه خدا او را دوست ندارد دعاى او را به استجابت مى رساند يا نااميدش مى كند كه به در خانه اش نرود. (لئالى الاخبار ج 4 ص 100)

غلامرضا گلى زواره

روزنه اى در ظلمت
انتخابات دوره پنجم شورا در جوى آشفته و اوضاعى ناگوار آغاز گرديد وعده اى از وكلاى تهران و برخى شهرها انتخاب شدند. هنوز بخشى از ولايات نمايندگان خود را بر نگزيده بودند كه رضا خان متوجه شد باپيش رفتن به روال كنونى نخواهد توانست در مجلس حاميانى داشته باشد. از اين جهت در پى آن برآمد تا با اعمال نفوذ در انتخابات عده اى از نمايندگان مورد نظر خود را وارد مجلس كند, عواملش دست به كار شدند.
نظاميان و ماموران شهربانى به طور علنى در امور انتخابات مداخله كرده و با تغيير راى مردم افراد مورد نظر رضا خان را انتخاب مى كردند. كار به آنجا رسيد كه رئيس الوزرإ در پى چاره جويى برآمد و به مقاومت در برابر اين حركت پرداخت. متقابلا رضا خان با ارسال پيغام هاى تهديدآميز به شكل آشكار و پنهان براى مشيرالدوله و اعضاى كابينه اش موجب گرديد تا مشيرالدوله از رياست الوزرايى استعفا دهد. حالا ديگر ميدان براى جولان رضا خان باز شد و با كنار رفتن مستوفى جرايد طرفدار رضاخان يكصدا غوغا سردادند كه وى بايد رئيس كابينه شود و دليلشان هم اين بود كه او در كشور امنيت برقرار كرد, داراى قدرت است و زورمند مى باشد بدين گونه رضا خان در سوم آبان 1302 هـ.ش در كاخ گلستان فرمان رياست الوزرايى خود را از احمد شاه گرفت. در شروع كار رضا خان تمام قوه نظامى و امنيتى كشور را در يد خود گرفت و اكثر مخالفان و رقباى خود را به شيوه هاى گوناگون از ميدان سياست بيرون نمود.
همزمان بااين وقايع اسف بار انتخابات مجلس پنجم هم به پايان رسيد و به رغم فشارهاى سياسى رضاخان گروهى انسان متعهد و دلسوز كه مدرس در بين آنان پرتو افشانى داشت به اين دوره راه يافتند. و دوره مذكور در روز 22 بهمن 1302هـ.ش (1342 هـ.ق) با نطق محمد حسن ميرزا ـ وليعهد رسما افتتاح شد. در شروع كار دوره پنجم مدرس و تنى چند از همراهان تمام توان خود را به كار بستند كه حتى المقدور از ورود وكلاى رضاخانى به مجلس جلوگيرى كنند. حتى يك بار به طور علنى مدرس در مجلس طى نطقى فرياد زد: هر كس را بنده بفهمم كه يك دست محلى در انتخابش موثر بوده و به دستور كسى انتخاب شده است راى نداده و نخواهم داد حتى اگر اقرب اشخاص در دوستى با خودم باشد.
اما ن(1)مايندگان فرمايشى بدون موكل بر صندلى هاى مجلس تكيه زدند تا مجرى اوامر ارباب باشند.(2) يكى از معاصرين مى نويسد: فرمان انتخابات دوره پنجم پيش از انقضاى مجلس چهارم صادر و انتخابات تهران با رسميت داشتن مجلس چهارم شروع گشت و خاتمه يافت ولى انتخابات ديگر نقاط كشور پس از مدت قانونى و پايان يافتن مجلس چهارم به دست امراى لشكر و وزارت جنگ و گروههاى متنفذ ديگر انجام پذيرفت. (3)
حاميان رضاخان برآن بودند پس از بازگشايى مجلس پنجم با رإى نمايندگان فرمايشى به تغيير رژيم در ايران جنبه قانونى دهند. امراى لشكر در نقاط مختلف اقدام به تبليغات جمهورى خواهى و انجام تظاهرات و ارسال تلگراف به مركز در تكذيب احمد شاه و تاييد رضاخان نمايند.(4) جرايد زيادى چون قارچ سمى سر برآوردند و به جوسازى پرداختند, رعب, وحشت و ترور بر سرزمين ايران سايه افكند. هواخواهان رضاخان كه حزب تجدد را تشكيل داده بودند كه وجود يك رئيس دولت مقتدر را تبليغ نمودند در اين راه موفق شدند, قصد داشتند قبل از آن كه اعتبار نامه هاى نمايندگان اقليت بگذرد به محض آمادگى نصف به علاوه يك, لايحه نظام جمهورى را به مجلس آورده برق آسا بگذرانند و اگر آقا مخالفت كرد اعتبار نامه افراد مخالف را رد كنند(5) شهيد آيه الله مدرس و تعدادى از نمايندگان كه ماهيت جمهورى رضا خانى از چيزى جز حفقان و سركوب شديدتر ملت نمى ديدند, بر اين حركت واقف بودند و با فراست و درايت و برخوردارى از حمايت اقشارى از ملت مسلمان اين نقشه را با شكست قرين ساختند. مدرس در اين بازى جديد بر خلاف گروههاى فراوانى كه فريب ظاهر مترقى شعار هواداران رضاخان و مبلغان جمهورى را خورده بودند به مقاصد پليد و انگيزه هاى مخرب اين بلوا پى برد و با مقاومت خود نشان داد مايل با تحول و دگرگونى مى باشد اما نه در ظاهر بلكه در محتوا.(6) مدرس نيك متوجه شد كه طرح مزبور ظاهرى مترقى دارد اما حركتى است براى افزايش قدرت طلبى رضاخان, هموار ساختن جاده استعمار و به سلطنت رسيدن سردار سپه و تغيير رژيم مشروطه به جمهورى براى آن بود كه رضا خان به عنوان رئيس جمهور مادام العمر همچون مصطفى كمال آتاتورك پايه هاى استبداد را در ايران محكم كند و با هويت دينى و فرهنگ مذهبى مردم به مبارزه برخيزد.
در روزهايى كه مجلس از بحث هاى پرشور و پى گير در باره اعتبارنامه نمايندگان و برقرارى جمهورى بسيار داغ بود بين مدرس و سردسته جناح اكثريت مجلس كه حزب تجدد نام داشت و اسمش سيد محمد تدين بود درگيرى لفظى رخ داد ودر نتيجه اعضاى تشكيلات خود را به ترك مجلس دعوت كرد, در هنگام بيرون آمدن از مجلس اين نزاع زبانى ادامه يافت و احيإالسلطنه بهرامى ـ وكيل شيرازـ در ادامه اين روند برآشفت و سيلى محكمى به گونه مدرس نواخت كه عمامه آن سيد والامقام بر زمين افتاد گرچه سيد محى الدين مزارعى وكيل ديگر شيراز با سيلى محكم ترى جواب ضارب را داد اما برخورد سيلى اول چون رعدى تمام كشور را به غرش واداشت و اكثريت اقشار مردم به خيابانها ريخته و عليه جمهورى رضا خانى و حاميانش به تظاهرات پرداختند.
هم زمان با اين اوضاع سال 1302 هـ.ش پايان پذيرفت و نوروز سال 1303هـ.ش فرا رسيد. روز دوم فروردين سال جديد جمع زيادى از مردم از نقاط گوناگون شهر مقابل مجلس جمع شدند و با شعار زنده باد مدرس مرده باد جمهورى به مخالفت با حركت جديد سردار سپه پرداختند.
ساعتى بعد قواى قزاق سعى در بر هم زدن اجتماع مردم داشتند كه تلاش آنان فايده اى نداشت و لحظه به لحظه بر تعدادشان افزوده شد. بعد از لحظاتى سردار سپه در محل حاضر شد و با عصاى خود به واعظى كه مردم را نصيحت مى كرد حمله نمود, اين كارش خشم مردم را مضاعف ساخت و در اين ميان تكه آجرى به سوى رضا خان پرتاب شد كه حركت مزبور موجب شد قزاق ها آن ها را بهانه قرار داده و به مردم حمله كنند. رئيس مجلس تاب اين صحنه را نياورد و با ناراحتى به سوى رضاخان كه وارد صحن مجلس شده بود رفت و گفت: براى چه به اينجا آمده ايد و مردم را در خانه خودشان مى زنيد. سردار سپه پاسخ داد من رئيس دولتم و حفظ نظم و جلوگيرى از اغتشاش با من است. موتمن الملك (رئيس مجلس) كه از خشم مى لرزيد رو به منشى مجلس نمود و فرياد زد: سيد محمود زنگ مجلس را بزن تا تكليف اين مرد را روشن كنم با اين حركت رضا خان دچار هراس شد و با پا در ميانى چند تن از وكلاى طرفدار خود از موتمن الملك پوزش خواست و نزد مردم و وكلاى مجلس به طور رسمى اعلام كرد: حال كه ملت جمهورى نمى خواهد من از آن صرف نظر كردم اما فشار رضا خان بر مخالفان فزونى گرفت تا آن كه ماژور ايمبرى كنسول امريكا در حال عكسبردارى از مقبره شيخ هادى نجم آبادى در تهران به قتل رسيد براى بسيارى واضح بود كه انگليس ها او را كشته اند تا هم پاى قدرت رقيب را از ايران قطع كنند و هم اوضاع را بر وفق مراد سردار سپه ترتيب دهند. در پى اين رخداد سردار سپه حكومت نظامى اعلام كرد و به اين بهانه بسيارى را دستگير و شكنجه نمود, جرايد مخالف دولت تعطيل شدند. شهيد آيه الله مدرس در يكى از نطق هاى خود در تشريح اوضاع نابسامان مذكور گفت: ((امروز در تمام ايران على نهج واحده كسى راحتى خيال ندارد. اين وضعيات امروزه در تمام ايران هست. در اين صدو پنجاه سال سابقه ندارد… من كه يك نفر از شما هستم و اين جا در حضور آقايان صحبت مى دارم مى گويم و اميدوارم موافق عقيده خودم هر چه بگويم كه اگر تمام دول دنيا برخلاف من باشد و قلوب مردم بالطبيعه با من باشد به تنهايى مقاومت مى كنم. مقاومت كرديم.
مملكت را نگهدارى كرديم و مى خواهم عرض كنم هر چه مى خواهيد بگوييد ولى امروز اثرى از آن مشروطه نيست. (7)

تير توطئه
مدرس كه جانبدار مستمر آزادى و مخالف اختناق بود و رشد جامعه را ملازم امنيت و حذف فشار و خشونت مى دانست با حاكميت استبداد رضا خان وابسته به بيگانه بيش از پيش در صحنه حاضر شد و در هر فرصتى به انجام وظيفه پرداخت. در جلسه 17 تاريخ 19 ارديبهشت سال 1303 هـ.ش با وجود اختناق شديد از خطر نهراسيد و در جمله اى مركب از دو كلمه فرياد برآورد: آزادى نيست. در جلسه 38 تاريخ 29 تير 1303هـ.ش با برقرارى حكومت نظامى بدون تصويب مجلس مخالفت كرد و اظهار داشت به چنين حكومت نظامى نبايد در خارج ترتيب اثرى داده شود. در جلسه 200 تاريخ 5 مهر 1304 با اشاره به دستگيرىها, حبس هاو حركات غيرمشروع از دولت رضاخان خواست در مجلس حاضر شود و در خصوص وقايع و حوادث پيش آمده توضيح دهد و چون رضاخان به مجلس اهانت كرده بود مدرس منزلت اين مكان را مقدس شمرد و گفت بايد تقدس مجلس را بر هر امرى مقدم دانست و در جلسه چهارم تاريخ 25 اسفند 1302 هـ.ش گفت: اين مجلس را به منزله تمام ايران مى دانم و يكى از بندهاى طرح استيضاح رضا خان كه توسط مدرس امضإ شده بود, توهين نمودن وى به مجلس شورا مى باشد.(8)
مدرس كه مشاهده كرد رضاخان براى ديانت, مجلس, قانون و ملت اهميتى قائل نمى باشد آخرين تير خود را از تركش رها نمود و در روز هشتم مرداد سال 1303 هـ.ش همراه شش نفر ديگر از اعضاى گروه اقليت طرح استيضاح دولت رضاخان را در سه ماده تقديم مجلس نمود: الف: سوء سياست نسبت به داخله و خارجه ب: قيام و اقدام بر ضد قانون اساسى و حكومت مشروطه و توهين به مجلس شوراى ملى ج: تحويل ندادن اموال مقصرين و غيره به خزانه دولت و بودجه وزارت جنگ.(9) سردار سپه از استيضاح در مجلس سخت هراس داشت و با آن كه هوادارانش در مجلس داراى رإى اكثريت بودند و احتمال داشت رإى اعتماد به او دهند از اين برنامه اظهار نگرانى مى كرد از اين جهت با وجود آن كه روز هفدهم مرداد 1303 هـ.ش براى استيضاح مشخص شد ولى درصدد برآمد جلسه مزبور را بر هم زند و مدرس كه ديد شرايط براى چنين برنامه اى مساعد نمى باشد آن را به وقت ديگرى موكول نمود.
استعمار انگلستان براى استحكام بخشيدن به نفوذ خود در ايران تصميم گرفت رژيم ايران را تغيير دهد و براساس اين نقشه از نمايندگان مجلس خواستند ماده واحده اى را در مجلس از تصويب بگذرانند كه براساس آن قاجاريه از سلطنت خلع و حكومت را تا تشكيل مجلس موسسان به عهده رضاخان بگذارند. اكثريت نمايندگان جلسه علنى را در هفتم آبان 1304 هـ.ش به منظور طرح و اجراى اين برنامه تشكيل دادند اما مدرس براى به تاخير افتادن آن از رئيس مجلس خواست تا هنگام طرح لايحه استعفا دهد و طبق قانون مجلس ناچار شود رئيس ديگرى تعيين كند ولى سيدمحمد تدين (نايب رئيس) برخلاف قانون به جاى رئيس قرار گرفت و جلسه را اداره كرد. ملك الشعراى بهار با اين وضع كه برخلاف قانون بود مخالفت كرد و در اين باره نطق مفصلى ايراد نمود. عمال رضاخان درصدد كشتن وى برآمدند كه بر حسب اتفاق به جاى وى واعظ قزوينى را كه مدير روزنامه نصيحت بود و شباهت زيادى به بهار داشت هدف گلوله قرار دادند. طرح مزبور در چنين محيط رعب آورى تقديم مجلس شد ولى چون 22 نفر از نمايندگان با آن مخالف بودند به روز نهم آبان موكول گشت. در اين روز نمايندگان وابسته به رضاخان ماده واحده اى را به تصويب رسانيدند كه بر اساس آن احمد شاه از سلطنت خلع و حكومت تا تشكيل مجلس موسسان به عهده رضاخان گذاشته مى شد. شهيد مدرس در مخالفت با آن فرياد زد: اخطار قانونى دارم و چون تدين گفت: ماده اش را بفرمائيد مدرس با خشم فراوان گفت: ماده اش اين است كه خلاف قانون اساسى است و اينجا نمى شود طرح كرد صدهزار راى هم بدهيد خلاف قانون اساسى است. و با همين عبارات محكم و منطقى رسوايى رضاخان را بر سينه تاريخ ثبت نمود و غير قانونى بودن پادشاهى وى را اعلام كرد اما سرانجام نمايندگان فرمايشى رضاخان را والاحضرت رضاخان سردار سپه ناميدند و مجلس موسسان كه با اعمال نفوذ و سرنيزه رضاخان بوجود آمده بود وى را به عنوان اعليحضرت رضا شاه كبير بر سرنوشت امت مسلمان ايران حاكم نمود. امام خمينى در مورد اين حادثه تإسف بار تاريخ معاصر مى فرمايند:
(( سلطنت پهلوى از روزى كه تاسيس شد خلاف قانون بود. مجلس موسسان قلابى تشكيل دادند و با زور او را (رضاخان را) به ايران تحميل كردند. هيچ كس حق ندارد براى بعد از خود كسى را انتخاب كند. اين مردم هستند كه هر نسلى بايد تصميم بگيرد. ))(10)

ترور نافرجام
انتخابات دوره ششم مجلس شورا آغاز گرديد رضاخان كه به مقام سلطنت رسيده بود مى كوشيد تا از تمامى نقاط كشور حاميان خود را براى مجلس آينده تعيين كند. سران لشكر و نظاميان در همه جا دخالت علنى مى كردند و به نامزدهاى مورد نظر كمك مى نمودند. مردم تهران كه از ستم رضاخان آگاهى بيشترى داشتند سعى كردند مدرس و يارانش را روانه مجلس كنند و تلاشهاى آنان سبب گرديد كه فعاليت هاى ايادى رضاخان در اين شهربى اثر شود آنان از صندوقها محافظت كردند تا جائى كه شبها روى آنها مى خوابيدند!
در جلسه اول دوره ششم مجلس كه در روز نوزدهم تيرماه سال 1305 هـ.ش (آخر ذى حجه سال 1344 هـ.ق) تشكيل شد مدرس رياست سنى مجلس را عهده دار گرديد و پس از شروع كار اين دوره به مبارزه و اعتراض نسبت به دخالت رضاخان و اعوان و انصارش در انتخابات پرداخت و به مخالفت با اعتبارنامه وكلاى سفارشى مبادرت نمود و گفت: در اين انتخابات هم حكومت نظامى بوده و هم انتخاب كننده نظامى بوده است.
وقتى دشمنان مشاهده كردند فرياد حق طلبى مدرس خاموش شدنى نمى باشد تصميم گرفتند صداى آن انسان وارسته را با ترورش در حلقوم پاكش خاموش نمايند و در روز هفتم آبان 1305 هنگامى كه مدرس طبق معمول عازم محل تدريس بود در كوچه معروف به سردارى آن فقيه فرزانه را مورد اصابت چندين گلوله قرار دادند, گرچه وى در اين ماجرا مجروح شد ولى با تاكتيكى كه از خود نشان داد ترور مخالفان نافرجام ماند. دوران معالجه اش 64 روز به طول انجاميد و در روز 11 دى ماه سال 1305 در مجلس حاضر شد و ترور و وحشت و تنهايى نتوانست در عزم راسخ و ثبات سياسى مدرس كوچكترين رخنه اى ايجاد كند و اين حوادث سبب شد تا آن دليرمرد ميدان حقيقت سرسختانه تر حمله كند و به مبارزه خود جدىتر ادامه دهد و در مجلس ششم با عموم لوايح دولت كه به ضرر اسلام, قرآن و ملت بود مخالفت نمود.(11) در منابع تحقيقى كمبريج در باره سلسله پهلوى آمده است مهمترين و با نفوذترين مخالف روحانى رضاشاه سيدحسن مدرس بود كه از آرمانهاى اسلامى حمايت مى كرد و نخستين و برجسته ترين روحانى بود كه با عنوان سياستمدارى فرهمند و خطيبى با استعداد مجلس چهارم را زير سيطره خود درآورد او كه از آغاز دريافته بود جاه طلبى شخص رضاخان از تفرقه و شكاف در كابينه و پارلمان تغذيه مى كند سعى كرد به همكاران خود در مقابل اين خطر هشدار دهد بنابراين تعجب آور نيست كه در بحث هاى مربوط به آينده سلطنت در 31 اكتبر 1925 هـ.م (1340 هـ.ق) يكى از پنج نماينده اى بود كه با رإى اكثريت (كه از رضاخان حمايت مى كردند) مخالفت كرد از آن پس يكى از منتقدان تند وبى پرواى رژيم جديد بود.(12)
از آثار نفيسى كه در كتابخانه مجلس شوراى اسلامى نگاهدارى مى شود استيضاحهاى شهيد مدرس مى باشد كه در دوره ششم مجلس به قلم خود آن مرحوم نگاشته شده است. در يكى از اين استيضاحهاى چهار پنج ماده اى كه مدرس آن را با مداد و بدون رعايت هر گونه تشريفات نوشته است مى خوانيم: آقاى رئيس مجلس وزير كشور را احضار نماييد و از او سوال كنيد كه در تهران چند زندانى وجود دارد و چرا زندانى شده اند. كه اين سوال بدون جواب مانده است. (13)
شهيد مدرس كه در تاريخ هشتم شهريور 1304 هـ.ش (دهم صفر 1344 هـ.ق) در مجلس شوراى ملى ضمن نطق پر شورى از رفتار وهابيان انتقاد كرد و آمادگى خود و مردم ايران را براى عزيمت به عراق و جلوگيرى از تخريب اماكن مقدسه اعلام مى نمايد و ويرانى آثار و اماكن متبركه مدينه و مكه را به دست آنان ضايعه اى بزرگ براى جهان اسلام دانسته و از دولت و مجلس مى خواهد بايد قدمهاى موثر, قاطع و فورى كه مقتضيات ديانت است برداشت و چيزى را به اين برنامه مقدم ندانست. (14)
در جلسه 15 دوره ششم كه در روز يكشنبه دهم مهر 1305 (25 ربيع الاول سال 1345 هـ.ق) برگزار شد در خصوص تعيين تكليف آينده حجاز و خنثى نمودن ظلم هاى وهابيان مدرس تلاش نمود تا مجلس شورا تصويب كند تا كميسيونى مركب از دوازده نفر منتخب از شعب ششگانه مجلس تحت عنوان كميسيون حرمين شرفين تشكيل و با شركت دولت مطالعات لازم را نموده نتيجه را به آگاهى مجلس برساند و دليل اين امر را اين دانست كه ايران در اين برنامه به عنوان يك رخداد در جهان اسلام مركزيت دارد و اميد مسلمين و خصوصا شيعيان به آن بوده و توقع دارند درخصوص مسئله مزبور موضع گيرى درست و اصولى بنمايد.(15)
آيه الله مدرس در بيانات خود طى دوره ششم مجلس به مسايل اجتماعى و رفاهى عموم مردم از جمله صندوق بازنشستگى, تإسيس بانك ويژه آنان براى فعاليت هاى اقتصادى و سرمايه گذارى, اعطاى اعتبارات و امتيازات و تسهيلات, حفظ قدرت خريد اندوخته هاى كارمندان, جلوگيرى از كاهش قدرت خريدپول و ضرورت خودكفا كردن بازنشستگان (نه وابسته بودن آنان به بودجه عمومى) اهميت فراوان مى داد و به اين موارد اهتمام مى ورزيدند.(16)
با پايان دوره ششم قانونگذارى در 22 مرداد 1307 و عدم برخوردارى مدرس از مصونيت پارلمانى امكان بازداشت او براى حكومت خودكامه فراهم گشت و در شب 16 مهرماه 1307 ((درگاهى)) به اتفاق ماموران امنيتى به خانه آن مجتهد وارسته, استقلال طلب و خواهان ايرانى آزاد و مستقل يورش آورده و او را دستگير و به زندان خواف تبعيد نموده و در 10 آذر 1316 هـ.ش وى را در كاشمر به شهادت رسانيدند و مجلس دوره هفتم در 14 مهر1307 هـ.ش با محروم بودن از فروغ آن شهيد افتتاح گرديد.
مجلس شوراى اسلامى در جلسه 125 تاريخ 23 تيرماه سال 1372, دهم آذرماه سالروز شهادت اين عالم مجاهد را به عنوان روز مجلس نامگذارى نمود تا هميشه يادآور رشادت ها و مجاهدت هاى آن شهيد والامقام در راه اسلام و عزت كشورى مسلمان باشد.
ماده واحده مجلس اين است:
از تاريخ تصويب اين قانون روز دهم آذرماه كه مصادف با سالروز شهادت مجتهد مجاهد و سياستمدار متعهد آيه الله سيدحسن مدرس مى باشد به عنوان روز مجلس نامگذارى مى گردد.(17) والسلام.

پى نوشت ها:
1. حكايت مرد تنها, ص 77.
2. در اين مورد بنگريدبه تاريخ معاصر ايران, كتاب پنجم, زمستان 1372,ص 327ـ 329.
3. نمايندگان مجلس شوراى ملى در بيست و يك دوره قانونگذارى, زهرا شجيعى, ص 149.
4. از جمله تلگراف خيلى محرمانه و خصوصى رضاخان در تاريخ سوم اسفند 1302 به امير لشكر غرب (نك: تاريخ معاصر ايران, كتاب اول, زمستان 1374,ص 174ـ 175.)
5. تاريخ مختصر احزاب سياسى ايران, محمدتقى بهار, ج 2,ص 28.
6. آرإ انديشه ها و فلسفه سياسى مدرس, ص 107.
7. حكايت مرد تنها ,ص 81ـ 82.
8. آرإ انديشه و فلسفه سياسى مدرس, ص 113ـ 114.
9. شهيد مدرس ماه مجلس, ص 160.
10. همان ,ص 173.
11. مدرس, بنياد تاريخ انقلاب اسلامى, ج اول, ص ;95 بازيگران عصر طلايى, ص ;160 مدرس قهرمان آزادى, ج دوم ,ص ;739 شهيد مدرس ماه مجلس, ص 183.
12. سلسله پهلوى و نيروهاى مذهبى به روايت تاريخ كمبريج, ترجمه عباس مخبر,ص 41.
13. اظهارات رئيس كتابخانه مجلس شوراى اسلامى (حائرى زاده), ويژه نامه رسالت, خرداد 1373.
14. مدرس مجاهدى شكست ناپذير, عبدالعلى باقى, ص 78ـ79.
15. مذاكرات مجلس شوراى ملى, دوره ششم تقنينيه,ص 172.
16. ديدگاههاى اقتصادى شهيد مدرس ,ص 36.
17. مشروح مذاكرات طرح قانونى تعيين سالروز شهادت آيه الله مدرس به عنوان روز مجلس, ص 29.

تهيه وتنظيم:دفترتحقيق و پژوهش بنياد شهيد انقلاب اسلامى

((حزب الله هميشه در صحنه و پيرو خط امام و خط ولايت فقيه كه تداوم راه امامت است باشند و جان بر كف پشتيبان اين انقلاب باشند من به آنهايى كه در لباس اسلام مى خواهند به اسلام صدمه بزنند توصيه مى كنم بياييد دست از تفرقه برداريد.)) (طلبه شهيد سيد حسين حسينى اتراچالى)

((به همه امت اسلامى عرض مى كنم كه قدر اين اسلام و انقلاب و امام و مسئولين نظام جمهورى اسلامى را بدانند و براى نشان دادن اين قدرشناسى تا جايى كه مى توانند خدمت كنند و سختيها و ناراحتيها را تحمل كرده و در پيشبرد انقلاب بكوشند. ))(جهادگر شهيد سيد محمد تقى رضوى)

((اماما, من پيام شما را شنيدم و چون جز خون خويش چيزى نداشتم, آن را نثار اسلام نمودم, باشد كه با خون ناقابلم بتوانم گامى مثبت براى اسلام عزيز بردارم.
برادران مومنم, بايد انقلاب حسينى را دنبال نماييم تا انقلاب حسينى استقرار داشته و انقلاب مهدى(عج) برسد. همانطورى كه ياران حسين شهيد شدند تا انقلاب خمينى پابرجا بماند, ما نيز بايد شهيد شويم تا اين انقلاب به انقلاب حضرت مهدى(عج) متصل شود. و هميشه پشتيبان امام خمينى و در مسير سيل امت و انقلاب اسلامى باشيد و از ولايت فقيه و نظام جمهورى اسلامى حمايت كنيد و براى نابودى تمام ابرشيطانها به نداى ((هل من ناصر ينصرنى)) امام لبيك بگوييد و عاشقانه
همچون شهداى ديگر روانه شهر شهادت شويد و تا آخرين قطره خون مبارزه نمائيد. ))(جهادگر شهيد محسن الشريف)

((به پيام هاى امام امت (ولايت فقيه) چونكه پيام دهنده حقيقى اوست گوش داده و دستورات آن را عمل كنيد و خداى نكرده نگوئيد, ديگر گوش دادن به پيام هاى امام و رهبر, زمانش گذشته, هر چه داريد يكبار هم كه مى شود پيامها را گوش داده و ببينيد كه چه مى گويد و چه مسئوليتى در آن لحظه به دوش شما مى گذارد كه بايد عمل كنيد وگرنه در روز قيامت مسئول هستيد.))(جهادگر شهيد ابوالقاسم حجتى)

((شما اى مسئولين مملكتى هميشه براى رضاى پروردگار قدم برداريد و سخنان گهربار امام را فراراهتان قرار دهيد. و حتما به ياد توده هاى مستضعف مردم باشيد چرا كه اماممان فرمودند: مملكت مال مستضعفين است.))(شهيد عيسى مطلب زاده)
((شعار مكتب وحدت و مقاومت و اطاعت از رهبرى پيامبرگونه امام بزرگوارمان را سرلوحه حركت خود قرار دهند و تن به سازش با هيچ نيروى باطلى ندهند چرا كه در غير اين صورت باعث پايمال شدن خون شهدايى كه تا آخرين دم پيام استقامت را مى سرودند خواهيد شد.))(شهيد اسماعيل حبيبى)

((اى ملت قهرمان به گفته اماممان خمينى بت شكن دست به اختلاف و تفرقه نزنيد و كوشش كنيد اين دو رمز مهم كه در پرتو آن پيروزى اسلام و مسلمين است يكى اتحاد و ديگرى وحدت كلمه را حفظ كنيد و از امام و ولايت فقيه اطاعت كنيد.))(شهيد بهمن حاجيان)

((اى برادران و خواهران مسلمان هوشيار باشيد و راه امام بزرگ خمينى بت شكن كه راه امام زمان است را از ياد نبريد و انحرافى از خط امام پيدا نكنيد كه خمينى راه را از آدم تا خاتم پيمود و با هرگونه فساد سياسى, نظامى, عقيدتى, كه اين گروهكها به اصطلاح سياسى خواه آگاهانه يا ناآگانه به وجود آورند بجنگيد كه همه آنها دست نشانده و خواست شيطان بزرگ امريكا و ديگر ابرقدرتهاى خونخوار است. ))(شهيد سيد احمد حسينى بهارانچى)

((بدانيد كه خداوند نعمت بزرگى كه به ما داده وجود پر بركت امام امت است و بس, از اين نعمت قدرشناسى كنيد و بيشترين استفاده دينى را ببريد و بدانيد و مطمئن باشيد كه انشإالله پيروزى با ماست و تا اين جوانان جان بركف به فرمان امام خمينى هستند امريكا و ديگر جنايتكاران هيچ غلطى نمى توانند بكنند.))(شهيد ناصر منصورى)

سيد محمد خردمند

شايد بتوان اذعان نمود كه بسيارى از معلمان و مربيان مدارس و يا حتى اوليإ و اقوام دانش آموزان خود با اين مشكل دست به گريبان بوده اند; به عبارت ديگر يا شاهد شكل گيرى اين مسئله در ميان دوستان همكلاسى خود بوده اند يا خود يكى از افرادى بوده اند كه به خاطر آن زجر كشيده اند.
ماجرا از زمانى آغاز مى شود كه معلم يا والدين يا يكى از اقوام, خصوصيتى را در يكى از عزيزانشان مى بينند, در حالى كه به گمانشان ديگران از آن خصوصيت بى بهره اند.
معلم, در حالى كه شايد سعى مى كند به همه دانش آموزان با يك ديد بنگرد چنان رفتار مى كند كه اين بينش غير يكسان او بر همه, حتى ديگر مربيان مشهود مى گردد.
پدر يا مادرى كه بارها از برقرارى تساوى در رفتار با فرزندانشان شنيده اند و يا خوانده اند توجهشان به يكى از فرزندان معطوف مى شود.
دوستان و آشنايان بدون توجه به چشمان حساس كودكان, از يكى بتى مى سازند, و حاضر نيستند كه ذره اى به ديگران توجه كنند.
من نويسنده دوست مى داشتم كه اگر بنا است در اين مورد قلم فرسايى نمايم و اين مشكل را فرياد كنم لااقل در مورد يكى از اين سه گروه بنويسم, اما چه كنم كه در عين نداشتن انتظار مجبورم از هر سه, گله و شكايت نمايم.

كودك عزيز ما, قبل از ورود به مدرسه, آنقدر از اوصاف معلم شنيده كه با ورود به محيط مدرسه سخن مربى خود را بر هر چيز ترجيح مى دهد.
اگر معلم بگويد فلان چيز خوب است در همان عالم بچگى خود حاضر است براى اثبات اين سخن, حرفها تحمل نمايد و اگر معلمى بگويد فلان چيز بد است حاضر است مورد تمسخر قرار گيرد ولى مخالف سخن مربى خود رفتار نكند.
من شخصا شاهد بودم كه كودكى 7 ساله بنا به گفته معلم خود كه گفته بود فقط تا صفحه بهمان كتاب خود را ببينيد, زمانى كه پدر و مادرش صفحات ديگر را مى گشودند چشم مى بست و ديده بر هم مى نهاد تا آن كند كه معلمش از او خواسته است.
اين فرزند عزيز كه به معلم خود به عنوان يك اسوه خوبى مى نگرد زمانى كه به محيط كلاس و مدرسه وارد مى شود به وضوح فرق گذاشتن در رفتار را از او مى بيند.
قصد نداريم كه بحثهاى گسترده روانشناسى و تربيتى را در اين كوتاه بيان كنيم اما همينقدر مى پرسيم كه : آيا ديد دلبند ما نسبت به معلم به عنوان يك خوب, تغيير نمى كند؟!
آيا فرزند عزيز ما با خود نمى انديشد كه اين معلم كه خود از خوبى ها مى گويد, از دوست بودن با همه و محبت كردن به همه, خود به اين حرفها عامل نيست!
آيا در اين حال ديگر سخنهاى معلم از هر باب و مقوله, زير سوال نمى رود؟!
آيا وقتى كودك توجه ظاهرى معلم را به خود مى بيند و محبت باطنى او را به ديگرى, دو رويى و نفاق نمىآموزد؟!
آيا زمانى كه معلم را نسبت به خود بى محبت مى بيند ديگر به سخنهاى او و درسهاى او توجهى دارد؟!
آيا ديگر اين كودكى كه از سوى مربى خود كمبود محبت را احساس مى كند, ميلى به رفتن به مدرسه و كلاس را دارد؟!
به من بگوئيد در حالى كه به كودك گفته اند:
معلم به خاطر خدا زحمت مى كشد, مى خواهد شما را باسواد كند كه بخوانيد و عالم شويد و خدمت به اسلام كنيد; آيا ديد فرزند ما ناخواسته نسبت به اسلام و مسلمان تغيير نمى كند؟!
آيا فرزند ما نسبت به محبوب معلم خود احساس تنفر پيدا نمى كند؟!
آيا در پى تلافى كردن كمبودها بر سر معلم و مدرسه و دوستش برنمىآيد؟!
آيا از خواندن و باسواد شدن بيزار نمى شود؟!
آيا احساس كمبود نسبت به ديگران نمى كند؟!
آيا از آنچه مربوط به معلم و معلمى است زده نمى شود؟!
آيا اعتماد به نفس خود را از دست نمى دهد؟! آيا احساس نمى كند كه نسبت به ديگران عقب مانده است كه چنين دچار بى محبتى است؟!
آيا…
شايد اگر بخواهيم تمامى سخنهاى در اين باب را در قالب سوال مطرح كنيم, دهها سوال ديگر براى طرح باشد و اگر بگويم صدها سوال ديگر, به خلاف نگفته ام, چرا كه اين مسئله ريز موثر در روح پاك فرزندانمان و در يكى از حساسترين ايام زندگانى او مشكلات و مسائلى را پيش مىآورد كه ناخواسته در زندگى آينده عزيزانمان تإثير مى گذارد و اين زمانى است كه بايد به واقع افسوس خورد.
معلم گرانقدر با قصد خالص و پاكى نيت, براى خدمت به سربازان امام زمان عجل الله تعالى فرجه الشريف پا در جايگاه والاى معلمى مى نهد و در رسيدن به هدف خود نيز با تمام وجود مى كوشد در حالى كه ناخواسته با يك بى توجهى ظاهرا ساده باعث ويرانى روح يكى از عزيزان و دلبندان خود مى شود و اگر دير متوجه شود ديگر نمى توان كارى كرد.
در اينجا, خاضعانه به معلمان و مربيان عزيز عرض مى كنم كه سروران:
علاقه به بهتر و خوبتر جزء جداناپذير انسان سالم است و در اين شكى نيست.
اما شمايى كه با نيات مقدس و زيبايتان به اين راه وارد شده ايد مى توانيد با قدرى دقت اين مشكل را كه معمولا در همه سطح و همه جا ديده مى شود لااقل در خود و با تذكر در اطرافيان خود بكاهيد. اگر قدرى دقيقتر شويد مشكلات حيرت انگيزى در همين نكته ريز خواهد يافت كه آينده يكى از شاگردان شما را متزلزل خواهد كرد.
اگر نيت ساختن است چرا با يك بى توجهى به جاى ساختن ويران كنيم؟!
شايد بگوئيد ما با توجه بيشتر مى خواهيم آينده او را روشنتر و والاتر سازيم.
اما آيا مى توانيد بگوئيد, مى ارزد كه براى درخشش بيشتر يكى نور را از آينده تعدادى ديگر بگيريم؟!
اگر شما براى خدا به خدمت معلمى قدم نهاده ايد, براى خدا, خدايى كه بهتر خواهى را در نفس انسان قرار داده تا رشد كند, چشم از هوا بربنديد;
آيا اگر ما به خاطر خواسته درونى مان نسبت به شخصى علاقه نشان دهيم و به ديگران كه محتاج محبت و توجه مايند بى عنايتى كنيم, اين هواى نفس نيست؟! آيا خداى سبحان و امام زمان عليه السلام بر اين راضيند؟!
شايد خواننده گرامى بپرسد, چرا بحث رواشناسانه ات را با معنويت و اسلام درآميختى؟!
مى پرسم: آيا محوريت و ستون زندگى ما جز بر پايه اسلام است؟! و آيا ما فرزندانمان را جز براى خدمت به اسلام و يارى امام زمان(عج) تربيت مى كنيم؟!

پدر و مادر عزيزى كه به خاطر مسائل مختلفى چون هوش و جمال و خوشزبانى, محبت خود را به يكى از فرزندان معطوف مى دارند و حتى گاهى از روى بى توجهى محبت ظاهرى خود را از ديگر فرزندانشان مى برند, چگونه با مشاهده تنشهاى روحى و ناهجارىها و بزهكارىها در دلبندانشان متحيرانه فرياد مى كنند؟!
[شايد لازم باشد كه متذكر شويم محبت باطنى پدر و مادر به فرزند عموميت دارد ولى آن محبتى كه كارساز است و موثر, محبت ظاهرى است و ابراز محبت كه كودك و كلا فرزند به آن محتاج است] كمبود محبت فرزند خود داراى مشكلاتى بس عظيم است كه مصيبت زمانى افزون مى شود كه محبت به يكى ديگر از فرزندان معطوف شود.
باز چند سوال مىآوريم, شايد كه والدين قدرى بيشتر به اين مهم توجه نمايند.
پدر گرامى, مادر ارجمند:
آيا فرزند عزيز شما با مشاهده بى مهرى يا كم مهرى شما, در پى ابراز محبت و علاقه نسبت به شما برمىآيد؟
آيا اين محبت ابراز نشده شما در او ايجاد عقده نمى كند؟!
آيا با اين حال نسبت به فرامين شما حرف شنوى لازم را دارد؟!
آيا نسبت به برادر و يا خواهر مورد توجه شما ابراز علاقه نشان مى دهد؟!
آيا در پى كم محبتى و كم توجهى شما با اندكى توجه و محبت از سوى ديگرى خود را نمى بازد و آينده اش تباه نمى شود؟!
آيا ديگر شما همراز و همدم او خواهيد بود؟!
آيا ديگر براى آنچه شما را شادان مى سازد مى كوشد؟!
آيا در پى تلافى كردن در مقابل شما و برادر و يا خواهرش برنمىآيد؟!
آيا به يك فرزند ناهنجار جامعه و بزهكار تبديل نمى شود؟!
آيا اين كمبود محبتهاى او, در اعمال و رفتار و برخوردهاى او در خارج از خانه مشهود نخواهد بود؟!
آيا شما اين امانت الهى را با يك كم توجهى به يك فرد نااهل بدل نخواهيد كرد و او را عقده اى بار نخواهيد آورد؟!
آيا كمبود محبتهاى او را در سن 3 يا 4 سالگى مى توانيد با مشاوره هاى روانشناسى در سن 30 يا 40 سالگى جبران نمائيد؟!
آيا….
و سوالهاى بسيارى كه مطرح است و پاسخ آن را بايد پدران و مادران خود بيابند.
كاش مى شد اين نوشته را همه مى خواندند و يا آنها كه مى خواندند مطالبش را به ديگران منتقل مى ساختند تا ما كمتر شاهد مصيبت هاى جبران ناپذير باشيم كه همه حاصل كمبود محبتها و فرق گذاردنها است… كاش….
از قديم گفته اند: دم دهان مردم را نمى توان بست.
اما من مى گويم نمى توان تمام آنهايى را كه با فرزندان ما ارتباط دارند نسبت به مسائل تربيتى آگاه كرد و از آنها خواست كه اينگونه باشيد و يا اينگونه نباشيد و آنها آنچه بدان عمل مى كنند چه درست و چه غلط, همانگونه كه نسبت به فرزندانشان رفتار كرده اند نسبت به فرزندان ما نيز پيش مى گيرند اما با اين وجود چند كار مى توان انجام داد:
نخست آنكه: همانگونه كه عده اى نسبت به دلبندان ما اقوام و دوستان و آشنايان حساب مى شوند ما نيز نسبت به عده اى ديگر چنين سمتهايى را داريم.
حداقل كار ما اين است كه خود تا آنجا كه در توان داريم نسبت به ديگر كودكان اين مسئله را رعايت كنيم و لااقل ما ايجادكننده مشكل نباشيم.
البته واضح است كه به اين شكل ما و افرادى كه نسبت به اين مسئله و ديگر مسائل تربيتى آگاهى دارند مى توانيم الگويى براى ديگران باشيم.
دوم آنكه: تا آنجا كه مقدور ما است ديگران را در خلوت و جلوت نسبت به نقصهاى رفتارى و اشتباهات آگاه سازيم تا آنان در برخورد با فرزندان ما و عزيزان خودشان به اين نكات توجه كنند و ما را در تربيت بهتر و اسلامى تر فرزندانمان يارى بخشند.
و سومين نكته كه بسيار حايز اهميت است آنكه, اگر من معلم و يا من پدر و مادر و يا حتى برادر يا خواهر بزرگتر و يا فاميل و دوست و آشنا نسبت به مسائل تربيتى مانند اين نكته كه متذكر شديم اشراف داشته باشيم مى توانيم كم لطفى ديگران را جبران كنيم و يا آن را با طرزى براى فرزندانمان طرح كنيم تا مسئله اى كه در اذهانشان ايجاد شده برطرف سازيم.
آخر سخن آنكه, با هر ديدى, چه اسلامى و چه عاطفى و عقلى به مسئله تربيت فرزندانمان بنگريم وظيفه ما آموختن و بكار بردن است براى تربيت بهتر كه البته اسلام و عقل و عاطفه و فطرت همه يك سخن دارند.
و اگر مى دانيم بايد به ديگران هم بياموزيم تا آنها نيز در تربيت سربازان امام عصر(عج) و بازوان اسلام و جامعه اسلامى و انقلاب موفق تر باشند.

حجه الاسلام والمسلمين محمد تقى رهبر

به يمن سال مبارك اميرمومنان(ع), گفتارمان را با سخنى از آن حضرت آغاز مى كنيم.
سخنى هشدار دهنده, كه از ژرف نگرى حضرتش نسبت به تحولات سياسى و اجتماعى و سرنوشت ملت ها و دولت ها حكايت دارد. امام چنين مى فرمايد:
((يستدل على ادبار الدول باربع: تضييع الاصول و التمسك بالفروع (بالغرور) و تقديم الاراذل و تإخير الافاضل)).(1)
انحطاط دولت ها و حكومت ها را به چهار چيز مى توان شناخت: ضايع كردن مسائل اصولى و پرداختن به مسائل فرعى و گزينش افراد فرومايه و به عقب راندن عناصر لايق و شايسته.
هرگاه دولتمردان, نخبه گان, دست اندركاران امور و آنانكه نقشى در سرنوشت ملت و كشورى دارند به مسائل فرعى و دست چندم سرگرم شوندو سرمايه هاى انسانى را به پاى آنها هدر دهند و مسائل اصلى و سرنوشت ساز را كه حيات مادى و معنوى جامعه بدان وابسته است به دست فراموشى بسپارند و با ندانم كارى و بى توجهى از حل آنها طفره روند و در گزينش ها به افراد دون مايه و بى لياقت رو آورند و افراد باكفايت و لايق و شايسته را از صحنه بيرون كنند اين را زنگ خطرى براى افول ستاره اقبال و غروب اقتدار و سراشيبى انحطاط آن جامعه و نظام بايد دانست!
در اين جا نكته هايى قابل طرح است از جمله:
ـ شناخت و تبيين مفاهيم: ((فروع, اصول, اراذل و افاضل)).
ـ چگونگى ارتباط اين چهار امر و تعامل و تإثير متقابل هر يك از اينها در يكديگر.
ـ ريشه يابى چنين فرايند اجتماعى در سطح حاكميت و ملت.
ـ عواقب و نتائج نامطلوب و نوميدكننده اين جريان در روح و روان جامعه و سرنوشت آينده يك كشور و نظام.
ـ چاره انديشى و پيشگيرى از چنين سرنوشت شوم!
1ـ در بيان مفاهيم ((اصول و فروع و اراذل و افاضل)), چندان نيازى به ريشه يابى لغوى و اصطلاحى نيست. با اين حال اندك توضيحى را بى تناسب نمى داند.
همانگونه كه از واژه اصول متبادر مى گردد, مسائل حياتى, زيربنائى, آرمانى, سياستهاى بنيادين فرهنگى, اجتماعى اقتصادى و برنامه ريزىهاى متناسب با نيازهاى مادى و معنوى يك ملت, دشمن شناسى و چگونگى داشتن رابطه با دوستان و دشمنان و مسائلى از اين قبيل را اصول مى گويند.
مى توان از اين مسائل در اصطلاحات امروزه به مسائل استراتژيك تعبير كرد. حاكميت يك نظام و نيز آحاد ملت بدانند زيربناى تحولات اجتماعى و ايده و آرمانهاى يك ملت يا يك انقلاب چيست و چه بايد باشد و فداكاريهايى كه انجام شده و خون هايى كه ريخته شده به دنبال كدام هدف بوده و شعارهايى كه در روند انقلاب, ملتى را به حركت درآورده اعم از مسائل اعتقادى, سياسى يا فرهنگى و يا اقتصادى چه بوده است؟ و چگونه بايد در حفظ و حراست آن كوشيد؟ مثلا اگر يك ملت در طول نهضت انقلابى خود شعار ((استقلال و آزادى)) را فرياد مى كرد, و در اين راستا خدا و پيامبر(ص) و دين و خدمت به خلق را محور ساخته و استقرار حاكميت الهى و حكومت صالحان و عدالت اجتماعى و اراده ملت و رهايى از بند اسارتهاى استعمار و استبداد, را سرلوحه حركت خود قرار داده است, در زمان استقرار حاكميت نظام به هيچ وجه نمى توان به اين اصول بى اعتنا بود و هرگونه تفسيرى بر خلاف آرمانهاى اوليه آن صورت گيرد, به معناى بازى با اصول و تحريف حقايق و تفسير خلاف واقع و خيانتى آشكار است. مثلا همين كلمه ((آزادى)) كه يكى از شعارهاى اصولى ملت ما بود, از ديدگاه صاحبان اصلى و بنيانگذاران اوليه آن و معمار انقلاب اسلامى, امام راحل, به مفهوم رهايى از سلطه بيگانه و بردگى و استبداد و تن ندادن به زبونى و ذلت و داشتن حق انتخاب سرنوشت و اظهار عقيده در چارچوب شرع و موازين قانونى بود, اما اين واژه مقدس ((مشمول تضييع)) اصول شد و تدريجا مفهوم اوليه خود را از دست داد و به صورت هرج و مرج و لجام گسيختگى درآمد و تفسير كنونى آن اين است كه هر كس هر چه دلش مى خواهد بگويد و بنويسد و حتى بر مقدسات يك ملت و دين و آئين ارزشهاى آن ها بتازد و زير لواى آزادى قلم و عقيده با اصول و آرمان ها بازى كند و عجب آن كه اين تفسيرگران مغلطهآميز به عنوان دست آورد فلان جريان و فلان روز فلان ماه قلمداد مى شود و حتى يك كلمه از بنيانگذاران آزادى كه در خاك و خون بستر گرفتند تا شاهد آزادى و قانون را به ارمغان آوردند سخن به ميان نيايد! و كسى نپرسد آيا اين آزادى همان است كه آن طلايه داران الهى مى خواستند؟! اين قلم بدستان گستاخ و مزدور و بازيگران معركه بايد پاسخ دهند در آن روزهاى آتش و خون و خفقان و اختناق در كدام روزن و سوراخ خزيده بودند كه اينك آفتابى شده, و وارث آن قهرمانان شده و از آزادى كه دست آورد آنهاست چنين ناجوانمردانه بهره كشى مى كنند؟ ! اينجاست كه آن مصرع تداعى مى شود: ((آب ره مى پيمايد و قورباغه خواند شعر تر))!! آزادى را ديگران به بهاى سنگين و تا مرحله شهادت كسب كردند, اما بهره نامشروعش را امروز كسانى ديگر مى برند! و آن را بر وفق مراد خود تفسير مى كنند! و اصول و آرمانها و ارزشها را به بازى مى گيرند.
البته اين ماجرا در تاريخ بى سابقه نبوده است. پيامبر اكرم(ص) آمد و با جهاد مقدس الهى خود و ياران فداكارش امت ها را از يوغ استبداد و كفر جاهلى رهانيدو زنجيرهاى فكرى و اعتقادى ارتجاعى و پوسيده را پاره كرد ((و يضع عنهم اصرهم و الاغلال التى كانت عليهم)) اما پس از پيامبر(ص) ديرى نپائيد كه وارثان ابوجهل و ابوسفيان و مسايل ارتباطى آن عصر و قلم ها و زبان ها و حتى منبرها را براى تحريف حقايق و سركوب جبهه حق و طلايه داران عدل و منزوى كردن قطب دائره ولايت ائمه طاهرين ـ عليهم السلام ـ به كار گرفتند و چنانكه حضرت سيدالشهدإ(ع) در خطبه روز عاشوراى خود خطاب به كوفيان فرمود: ((شمشيرى را كه اسلام در كف آنها نهاد تا به نبرد با جاهليت و استبداد و جهل و نبرد با دشمنان خدا و خلق بپردازند به سوى اولاد پيغمبر(ص) كشيدند و آتشى را كه بايد بر خرمن كفر وظلم مى افروختند بر خيمه عدالت زدند! ((سللتم علينا سيفا لنا فى ايمانكم و حششتم علينا نارا اقتدحناها على عدونا و عدوكم)) كشتند و سوختند و جارچى هاى آنها شعار خارجى را براى دودمان رسالت فرياد كردند!!
اين غوغا سالارى تبليغاتى و رسانه اى همواره سلاحى بوده در كف خناسان و بدگوهران و آتش بياران بوجهلى و بولهبى كه امروزه نيز در سطح جهان شاهدش هستيم و جامعه ما از آن در امان نمانده است اين يكى از مصاديق تضييع اصول.

بازى با شعارهاى پوچ!
درست در همين زمان خاص گروهى به مسائل فرعى, گول زننده, شعارهاى فريبنده, مسائل جناحى و جريانى پرداخته مسائلى كه جز سرابى بيش نيست نه دردى از دين مردم, كه مورد هجوم است, را درمان مى كند و نه به درد دنياى مردم كه روز به روز بدتر از گذشته است مى خورد!
خانه از پاى بست ويران است
خواجه در بند نقش ايوان است
در چنين شرايطى است كه مسايل اصلى زمين مى ماند و چاره انديشى ها در مسير اصلاح دين و دنياى مردم به بوته فراموشى سپرده مى شود و وعده و وعيدهاى تبليغاتى و شعارهاى دهن پركن,و بحث هاى جنجالى و وقت تلف كن و بيهوده جاى آن را پرمى كند و خيال پردازى فرصت را از واقعيت گرايى مى گيرد. و جنگ و صلح بر سر مسائل خيالى امكانات و استعدادها را هدر مى دهد.
آن وقت نتيجه همان مى شود كه مى بينيم و نگرانى بيشتر از آينده آن!
درسى كه اين تجارب تلخ مىآورد اين است كه هرچند دير شده اما بدون فوت وقت! دست اندركاران امور به فكر مسايل اصولى و حياتى جامعه باشند و از شعارهاى دهن پركن و گمراه كننده و تفرقه انگيز بپرهيزند و دردها را ريشه يابى نموده و درصدد درمان برآيند.
از اصول و آرمان هاى انقلاب اسلامى كه امروزه مورد هجوم قرار گرفته است غافل نشوند.

گزينش و انتخاب !
مطلب اساسى ديگرى كه در سخن حضرت اميرالمومنين(ع) آمده است و براى هر عصر درسآموز است ((تقديم الاراذل و تإخير الافاضل)) است, يعنى جلو انداختن افراد دون مايه بى كفايت و بى لياقت و بى اصل و ريشه و به عقب راندن افراد لايق, شايسته, معتقد و امتحان شده و تجربه ديده و ريشه دار.
امام در سخن و عبارتى ديگر نيز به اين نوع گزينش و انتخاب پرداخته و آن را دليل زوال يك حكومت دانسته و مى فرمايد: ((تولى الاراذل و الاحداث الدول دليل انحلالها و ادبارها)).(2)
روى كارآمدن افراد فرومايه و تازه به دوران رسيده نشانه انحلال و انحطاط يك حكومت است. چرا كه آنها درد و رنج ملت ها و مصلحت دين و دولت را نمى دانند.
و در جاى ديگر مى فرمايد: ((زوال الدوله باصطناع السفل))(3) زوال دولت به گزينش سفله گان است كه از آن بايد پرهيز كرد.
و در سخن ديگر در خصوص تعامل دو عامل ياد شده در يكديگر و هدررفتن و نابود شدن افراد صالح و شايسته در رهگذر خودنمائى و ظهور فرومايگان مى فرمايد: ((اذا ملك الاراذل هلك الافاضل))(4) هرگاه فرومايگان روى كار آيند نيكان برتر نابود مى شوند.
و در چنين شرايطى همه آمال و آرمان ها بر باد مى رود و باطل جاى حق را مى گيرد همانگونه كه حضرت مى فرمايد ((اذا ساد السفل خاب الامل)) هرگاه(5) سفله گان سالارى كنند آمال و آرمان ها به شكست و نوميدى مبدل مى شود.
مصداق بارز سخنان مولا(ع) اوضاع زمان آن حضرت و دوران امامت فرزندانش بود كه در نتيجه روى كارآمدن احزاب اموى, مروانى و عباسى و سردمدارى اراذل آن خاندان ها و اتباع و اذنابشان, طلايه داران وحى و نبوت و زمامداران ولايت و امامت از صحنه هدايت و مديريت اجتماع منزوى شدند و كار به دست نااهلان افتاد. افراد بى هويت و تبهكار بر جان و مال و دين و ناموس مردم مسلمان مسلط گشته و هرآنچه خواستند عمل كردند. آزادمردان را سر و دست و زبان بريدند و به چوبه هاى دار زدند و در زندان ها شكنجه و اعدام نمودند و چنانكه مى دانيم تاريخ پرماجراى اسلام با گذشت ربع قرن از رحلت پيامبر اكرم(ص) و بعد از آن ننگين ترين و زشت ترين صفحات تاريخ حاكميت جباران روزگار شد و تإسف آنكه اينهمه زير لواى خلافت اسلامى و به نام اسلام صورت مى گرفت.
چرا چنين شد؟
جاى يك سوال اساسى باقى است كه عامل اين دگرگونى ها چيست؟ چرا حاكميت صالحان منزوى مى شود و كار به حاكميت جباران و فاسقان مى انجامد؟ در تحليل دينى و اجتماعى براى اين سوال پاسخى بايد يافت. قرآن كريم مى فرمايد: خداوند سرنوشت ملتى را تغيير نمى هد تا اينكه آن ملت خود را اصلاح كنند و متحول شوند. ((ان الله لايغير ما بقوم حتى يغيروا ما بانفسهم)) براين اساس مردم هر زمان و گرايش و گزينش آنها در نوع حكومت و سيره حكام نقش تعيين كننده دارند.
يكى از دلائل روى كارآمدن ناصالحان و نااهلان فساد و جهل و انحراف و گناه ملت هاست.
امام على(ع) مى فرمايد: ((اذا فسد الزمان ساد اللئام))(6) هرگاه زمانه فاسد شود فرومايگان سيادت و آقايى مى كنند و حاكميت را به دست گيرند. فساد زمان چيزى جز به معناى فساد اهل زمان نيست هرگاه مردم ميان على(ع) و معاويه تفاوتى قائل نشوند و جباران هوسباز قصرهاى شام و بغداد را يارى دهند به كام يزيديان شمشير بر فرزندان پيامبر(ص) بكشند, در چنين زمانى است كه حكومت هاى جائر و فاسد بر سر كار مىآيند و دمار از روزگار مردم برمىآورند. و تمامى آمال را بر باد مى دهند. بنابراين شعور سياسى توده ها و درك و فهم و اراده آنها در اينجا نقش اساسى دارد. اين است كه مردم هر زمان بايد با هوشمندى و انسان شناسى سرنوشت خود را رقم زنند زيرا آنها هستند كه حكومت ها را بر سر كار مىآورند و اگر قصور كنند و به اشتباه بيفتند, ناگزير غرامت عمل خود را بايد بپردازند.

تجارب تلخ تاريخ راهگشا براى آيندگان است
اكنون كه بحمدالله نظام اسلامى ما در سايه امام زمان(عج) و تحت رهبرى ولايت امر مستقر گشته و نهادهاى سه گانه ((قانونگذارى و قضائى و اجرائى)) با خلوص نيت, همشان دفاع از آرمان هاى اسلام و انقلاب و اداى وظيفه در برابر خلق و خالق است بى ترديد از اين نكته غافل نيستند كه دشمنان سوگند خورده و زخم ديده ما از پاى ننشسته و با گشودن عرصه هاى جديدى براى هجوم, لحظه اى را از توطئه فروگذار نمى كنند و استكبار جهانى و در رإس آنها شيطان بزرگ خصومت و كينه خود را پنهان نمى دارند, هرچند لبخندهاى گول زننده اى كه براى ساده دلان فريبنده است گاهى بر لب دارند!!
در چنين شرايطى حساس, توجه به اصول و ارزشهاى نظام مقدس از اهم امور است و كوتاه كردن دست عناصر ناصالح از دامن فرهنگ و مطبوعات و رسانه ها و جلوگيرى از نفوذ در سياست و سرنوشت جامعه فريضه اى است كه از اولويت و اوليت برخوردار است, بدون ترديد عناصر نفوذى در هرقالب و هر نهاد مى توانند غده سرطانى براى نظام باشد وپيكره حاكميت را كه يكى از مهمترين عمودهاى كشور است و بايد استوار بماند متزلزل كند.
در چنين شرايطى سهل انگارى و ساده انديشى و حقير شمردن دشمن و ايادى نفوذىاش و گشودن در به روى عناصر مشكوك و بدسابقه و سپردن پست هاى كليدى به دست نااهلان انتحار است! چنانكه ترور معنوى شخصيت هاى دلسوز و خدوم و آزموده شده بدون جرم و تقصير,چيزى است كه در تاريخ ملت ها سابقه بدفرجامى داشته است. مسئولان بايد به هوش باشند اين تجربه شوم دامنگيرمان نشود و سخنان مولاى متقين كه نمونه آن را ديديم خداى ناخواسته درباره ما صدق نكند, كه اين آفت بزرگ امروزه چنگ و دندان نشان داده و از عواقب آن بايد هراسيد, كه سرانجام آن استحاله تدريجى انقلاب و نابودى همه ارزشها خواهد بود.
با خدا باشيم تا دولت پايدار از آن ما باشد. ((والعاقبه للمتقين))

پى نوشتها:
1) تصنيف غرر الحكم, ص242.
2) تصنيف غرر الحكم, ص345.
3) همان, 343.
4) همان, 348.
5) غرر الحكم, ص347.

غلامرضا گلى زواره

در رثاى حسين (عليه السلام)
كربلا بر پادارنده قيامت انسان ها و رستاخيز روان هاى مردمان در مسير تاريخ است. آدميان بر صحنه حيات و پهنه هستى بر پاى مى ايستند تا راه حسين را بشناسند و به سوگ بنشينند تا خود حسينى شوند. از كلام هر كس كه از ستم بيزار است و ظلم او را به خروش درآورده, نداى عاشورا مى جوشد و اين نداى خونين چون پرچمى به چكاد هر قيام در اهتزاز بوده و تا قيامت چنين خواهد بود.
نخستين كسانى كه وقايع عاشورا را بيان مى كردند و دل سنگ را مى گداختند, حضرت زينب (سلام الله عليها) و امام سجاد (عليه السلام) بودند. رواياتى كه از حضرت سجاد (عليه السلام) در اين باره نقل شده است از همه منابع اعتبار بيشترى داشته و موثق تر است, زيرا هر آنچه فرموده نتيجه مشهودات خودش بوده و به قول ابوالفضل بيهقى: فرمايش اين امام از ديدار خود بود نه از شنيده ها و منقولات. در برخى منابع آمده كه چون زينب كبرى (سلام الله عليها) بر بالين پيكر پاره پاره امام حسين (عليه السلام) رسيد سخنى بر زبان جارى نمود كه با شنيدن آن دوست و دشمن به گريه و زارى پرداخت و در حقيقت نوعى ماتم سرايى در همان تاريخ و در صحراى كربلا صورت گرفت. (1)
چون اهل بيت امام حسين (عليه السلام) از شام به مدينه آمدند و در حوالى اين شهر مدتى كوتاه توقف نمودند, اهالى شهر پيامبر با شور و هيجان به استقبال آنان رفتند. در ميان مستقبلين ((بشيربن جذلم)) مشاهده مى گرديد. چون حضرت سجاد (عليه السلام) او را ديدند فرمودند:
اى بشير پدرت شاعر بود, آيا تو هم از اين ذوق بهره اى دارى؟ پاسخ داد: آرى. حضرت دستور دادند اين شاعر جلوتر از آنان به مدينه برود و ورود اهل بيت بازمانده از حادثه كربلا را به زبان شعر اعلام كند. او هم ابياتى ساخت كه سوزناك و جانگداز بود و با صداى بلند و به حالت گريه براى مردم مدينه خواند.(2)
ابياتى نيز به ام كلثوم (سلام الله عليها) منسوب است كه در راه مراجعت به مدينه گفته بود و چند بيت شعر به دختر عقيل بن ابيطالب در كتب مقاتل نسبت داده اند كه سه بيت آن را ((ابوريحان بيرونى)) در كتاب مشهور ((آثار الباقيه)) ضبط كرده است. بنابر اين نخستين شعر مرثيه و اولين سوگوارى براى حماسه سازان كربلا مربوط به همان سال 61 هجرى است. از آن پس شعرايى چون كميت اسدى (متوفى 126 هـ.ق) و سيد اسماعيل حميرى (متوفى 179) براى امام صادق (عليه السلام) با اشعارشان مرثيه خوانى كردند, در حالى كه پردگيان حرم نيز پشت پرده نشسته گوش مى دادند و مى گريستند. دعبل خزاعى (متوفى 246 هـ.ق) نيز در مرثيه گويى اهل بيت معروف است و در واقع به قول على موسوى گرمارودى: ((شعرا اين گلبانگ را رساتر خروشيده اند و از ايشان هر كس جان مايه فرياد خويش را از تولاى حسين (عليه السلام) و حماسه سوگ سرخ او بيشتر سيراب ساخته سرسبزتر برآمده است…)) (3) سيد رضى دوازده قصيده در مرثيه حضرت سيدالشهدإ دارد كه اين ابيات از قصيده داليه اى است كه آن را در محرم سال 391 سروده و مهدوى دامغانى به فارسى برگردانيده است. (4) از نخستين مرثيه سرايان عرب مردى است از قبيله بنى سهيم بن عود بن غالب كه او را ((عقبه بن عمرو سهمى)) ناميده اند. در اشعار وى مضامين لطيف و سليس ديده مى شود كه در مراثى حسين بن على (عليه السلام) سروده است. (5) شيخ مفيد در امالى به سند خود(( از ابراهيم بن راحه)) گفته است كه نخستين شعرى كه در رثاى خامس آل عبا سروده شد مرثيه عقبه بن عمرو سهمى(6) است, اما ((سيدمحسن امين)) در كتاب ((اعيان الشيعه)) اولين شاعر مرثيه سراى كربلا را ((سليمان بن قته العروى التيمى)) مى داند, و مى افزايد: اين شاعر در سومين روز شهادت امام حسين (عليه السلام) و يارانش به وادى طف آمد و با ديدن آن منظره جانكاه ابياتى را سرود.(7)
شاعران فارسى زبان نيز از گذشته هاى دور در رثاى شهيدان كربلا اشعارى سروده اند كه برخى منابع, ((كسائى مروزى)) را نخستين آنها معرفى كرده اند ; وى از شيعيان و معتقدان به خاندان عصمت و طهارت بوده و اين نكته از پاره اى از اشعار بازمانده او استنباط مى شود. صاحب ((النقض)) وى را شاعرى شيعه و نيز مولف ((لباب الالباب)) كه ديوان كسايى را ديده بر اين سخن گواهى داده اند. در آن زمانى كه محدود شهرهايى از ايران چون قم, كاشان, آبه, سبزوار, تفرش و علويان مازندران گرايش به تشيع داشتند و اهل تشيع خصوصا در دوره سلجوقيان از آرامش و امنيت برخوردار نبودند, كسايى به اهل بيت علاقه نشان داده است. به همين دليل ديوان شعرش را با آب شسته و از بين بردند و لذا اشعار كمى از او در دست است. (8) ((صاحب بن عباد)) وزير مشهور و شاعر عصر آل بويه اشعارى در مرثيه امام حسين (عليه السلام) به نظم درآورد. كه در مراسم عزادارى خوانده مى شد كه البته سروده هاى وى به زبان عربى بود. ((ابوبكر خوارزمى)) هم در اين عصر مرثيه مى گفت. در ((حديقه الحقيقه)) حكيم سنايى غزنوى نيز, سروده هاى رثايى ويژه كربلا ديده مى شود.
((جمال الدين عبدالرزاق اصفهانى)) شاعر قرن ششم هجرى قصيده معروف لغز آب با اين مطلع را سرود:

آن جرم پاك چيست چو ارواح انبيا
چون روح با لطافت و چون عقل با صفا
تا آنجا كه گفته است:
مطلوب جستجوى سكندر به شرق و غرب
مقصود آرزوى شهيدان كربلا (9)
((سعدى شيرازى)) در قصيده اى مى گويد:
يا رب به نسل طاهره اولاد فاطمه
يا رب به خون پاك شهيدان كربلا (10)
((سيف الدين فرغانى)) (متوفى در نيمه اول قرن هشتم) با وجود آنكه سنى حنفى است. در قصيده اى جانسوز مردم را به گريستن بر كشته كربلا كه فرزند رسول و گوهر مرتضى است دعوت مى كند:
اى قوم در اين عزا بگرييد
بر كشته كربلا بگرييد امامى هروى, فخرالدين عراقى, سلمان ساوجى, خواجوى كرمانى و سعيدى هروى نيز در سرودن مرثيه در قرن هفتم و هشتم هجرى شهرت دارند. (11)
در عصر صفويه كه تشيع مذهب رسمى قلمداد گرديد و از دوره هاى پر رونق ادب دينى به شمار مى رود, سوگوارى در قالب اشعار مرثيه شكل ويژه اى به خود گرفت. مشهور آنان محتشم كاشانى (فوت 996 هـ.ق) است كه در مراثى آل الله تركيب بند معروف عاشورايى خود را سروده كه نه تنها شاهكار تمامى اشعار او بلكه يكى از چند سروده بى همتاى زبان فارسى است, فرد ديگر (( سيدحسين نيازطباطبايى زوارى جوشقانى ))است كه پس از محتشم مرثيه هايش پرجاذبه مى باشد.(12)
اهلى شيرازى (فوت 942) بابافغانى (فوت 925), ضميرى اصفهانى (فوت 973 هـ.ق) نيز از مرثيه سرايان دوره صفوى هستند كه به دليل آزادى در بيان اين مصايب پس از محتشم و نياز جوشقانى در مرثيه سرايى اهتمام ويژه اى به كار برده اند.
((حاج سليمان صباحى بيدگلى)) (متوفى 1218هـ.ق) شاعر معاصر عصر زنديه به دليل تركيب بند غرا و چهارده بندى در خور توجه است و مرثيه نيك مى سروده. و در اقتفإ محتشم اين اشعار را گفته است. اديب معاصر على موسوى گرمارودى مى گويد: اين تركيب بند حتى از محتشم بالاتر مى ايستد, اما انصاف آن است كه علاوه بر فضل تقدم محتشم يكدستى و انسجام تركيب بند محتشم در مجموع افزونتر است. (13)
در عصر قاجاريه به دليل رواج مجالس روضه خوانى و گسترش محافل سوگوارى, مرثيه سرايى رونق جديدى به دست مىآورد و شاعرانى چون وصال شيرازى (متوفى 1262 هـ.ق) سروش اصفهانى (متوفى 1285 هـ.ق) و اديب الممالك فراهانى مرثيه هاى ممتاز مى سرودند. (14)
اشعار مرثيه ها را از عهد آل بويه مناقبيان مى خواندند كه گويندگانى پر شور از مداحان اهل بيت بودند. بعد از آن و در حدود قرن نهم و دهم كتاب ((روضه الشهدإ)) تاليف ((ملاحسين كاشفى)) كه حاوى مضامين غير مستند هم بود ماخذ افراد در مراسم سوگوارى قرار گرفت و چون واعظان از چنين اثرى استفاده مى كردند, مجالس مزبور به روضه خوانى مشهور شد. ميرزا حسين نورى صاحب مستدرك الوسايل در كتاب ((لولوو مرجان)) و شهيد مطهرى در برخى سخنرانى ها كه در كتاب حماسه حسينى درج شده بر اين اثر انتقاد كرده و آن را منبعى مخدوش دانسته اند.
مراسم عزادارى در آغاز حالت غير رسمى داشت و در محافل شيعه آن هم به صورت مخفى به اجرا در مىآمد. مطابق اطلاعى كه از كتاب ((خطط مقريزى)) به دست مىآيد و موافق نوشته ذهبى در سال 352 هـ.ق است, ((احمد معزالدوله ديلمى)) عزادارى رسمى عاشورا را در بغداد متداول ساخت. در اين زمان بازارها را بسته و همه جا را سياهپوش كردند. در سال 363 هـ.ق نيز ((المعزالدين الله)) خليفه فاطمى عزادارى روز عاشورا را در قلمرو دولت خود كه مصر و سودان و توابع آن بود مرسوم ساخت. به طورى كه از كتاب آثارالباقيه ابوريحان استفاده مى شود, عزادارى عاشورا خيلى جلوتر از زمان ابوريحان بيرونى و تإليف اين اثر (يعنى سال 390هـ.ق) معمول بوده و در زمان وى اين مراسم به طور جدى برپا مى شده است.

نمايش مصيبت
در عصر صفويه براى افزايش هيجان مردم و پيوستن آنان به صفوف عزاداران, نواختن طبل و سنج كوبى رايج گرديد و ادوات جنگى كه در ميدان رزم كاربرد داشت به اين گونه مجالس راه يافت. شيپور زنى, علم گردانى و حركت دادن كتل ها و گردانيدن مركب بدون راكب در ميادين عمومى و معابر در پيشاپيش صفوف سوگواران از برنامه هاى اين عصر است. از برخى سفرنامه ها برمىآيد كه در دوران صفويه گروهى با لباس هاى الوان مشغول عزادارى بوده و نبردهاى ساختگى و نمايشى توسط صدها تن عزادار صورت مى گرفته و گويا در اين دوران مقدمات شبيه خوانى فراهم مى شده است. ((كورنى يل لابرون)) سياح هلندى كه به سال 1704 ميلادى به ايران آمده از عزادارانى سخن مى گويد كه از طريق حركات نمايشى صامت صحنه هاى حزن انگيز را به تصوير مى كشيده اند تا بدين وسيله تماشاگران ديگر متاثر شوند. اين صحنه ها به دو صورت سيار و ثابت اجرا مى شده و برخى از اين افراد براى نشان دادن ضربات و جراحات وارد بر حماسه سازان كربلا بدن هاى خود را به رنگ هاى سرخ و سياه آغشته مى نمودند.(15) ((آنتونيودى گورا)) در سال 1011هـ.ق از مشاهدات خود در شيراز نوشت:
((… در پيشاپيش دسته هاى عزادار شترانى ديده مى شد كه بر پشت هر يك پارچه اى سبز رنگ افكنده و زنان و كودكان را بر آنها سوار كرده بودند, سر و روى زنان و كودكان گوئى توسط نيزه زخمى بود و تظاهر به گريه مى نمودند…)) (16)
((پيتر دلاواله)) سياح و مبلغ مسيحى اهل ايتاليا كه در محرم سال 1026 هـ.ق در اصفهان بوده نوشته است: ((… از تمام اطراف محلات اصفهان دسته هاى بزرگى به راه افتادند, بر روى اسب هاى آنان سلاح هاى مختلف و عمامه هاى متعدد قرار دارد و چندين شتر نيز همراه دسته ها هستند كه بر روى آنها جعبه هايى حمل مى شود كه درون هر يك سه چهار بچه به علامت بچه هاى اسير حسين شهيد قرار دارند…)) (17)
آدم اولئاريوس, دون گارسيا سيلوافيگوئروئا, توماس هربرت, ژان شاردن و ژان باتيست تا و رنيه نيز گزارش هاى شبيه آنچه بدان اشاره شد از سوگوارىهاى نمايش گونه عصر صفوى آورده اند. اينكه گفته اند تعزيه به معناى اخص آن, يعنى اجراى نمايش هاى مذهبى در دوران مزبور پديد آمده, با هيچ دليل و مدركى همراه نيست. نوشته هاى جهانگردان از حركات گروهى, پوشيدن لباس هاى سبز و قرمز و سوار بر اسب يا شتر و حركت علم و كتل و احيانا تهاجمات دو گروه مخاصم (به حالت نمايشى) به يكديگر سخن گفته اند. دكتر محمد جعفر محجوب مى نويسد: براى اثبات اينكه تعزيه در دوره مزبور وجود داشته, هيچ مدرك مستندى در دست نداريم. در عوض دلايل قوى براى رد وجود آن در دوران صفويه داريم. (18) و اينكه حسن مشحون در مقدمه كتاب موسيقى و تعزيه و نيز رضا خاكى در مقاله خود(19), پيدايش تعزيه را مربوط به اين دوران دانسته اند, مورد تامل و ترديد است.
((پرويز ممنون)) با استناد به سفرنامه هاى سالامون انگليسى و وان گوگ هلندى كه مقارن سال هاى 1147 هـ.ق تا 1115 هـ.ق به ايران آمده و منطبق به سه سال آخر حكومت صفويه است معتقد است كه آنچه نامبردگان بر مبناى مشاهدات خود نوشته اند دلالت بر وجود تعزيه در آن زمان دارد.(20)
((صادق همايونى)) اين نظر را مطرود مى داند و مى گويد: اين گزارش ها تنها مى تواند مويد شبيه سازى يا شبيه گردانى باشد نه شبيه خوانى يا نمايش تعزيه و مشاهدات اين دو سياح فاقد عنصر نمايشى مورد نظر ما مى باشد و در آن ها از گفتگو, حركت و انتقال حركات به ذهن تماشاگر خبرى نيست. (21)
((فدت آفاناس يويچ كاتف)) كه در سال هاى 1033 و 1034 هـ.ق به ايران آمده تنها گزارشى از سوگوارىهاى محرم دارد.(22)
قديمى ترين و يكى از جالب ترين مدارك مستند درباره تعزيه خوانى, مشاهدات ((ويليام فرانكلين)) (از افسران ارتش انگلستان) است كه نه سال پس از مرگ كريم خان زند به شيراز آمده و شاهد اجراى كامل تعزيه عروسى قاسم بوده است. (23)
((كريمسكى و برتلس)) كه آثارى در باره تعزيه دارند از اجراى تعزيه در دوره زنديه سخن گفته اند. در فارسنامه ناصرى مى خوانيم: كريم خان زند در آخر روز ذى حجه براى تعقيب و استقبال محمدحسن خان شيرازى از شيراز خارج شد وارد باغ دلگشا كه نيم فرسنگى شهر در جنوب سعدى است گرديد و ايام عاشوراى 1172 هـ.ق را در آن باغ به تعزيه دارى خامس آل عبا گذرانيد.(24) چنين مى توان استنباط كرد كه تعزيه در دوران زنديه نخستين تجربه ها را سپرى كرده و در اواخر اين دوران به نوع تكامل يافته اى دست يافته است. اما در عصر قاجاريه رونق گسترده اى يافته و در سراسر ايران متداول گرديده است. سياحان متعدد گزارش هاى جالب و نسبتا دقيقى از صحنه هاى شبيه خوانى اين عصر ارائه داده اند, كه از جمله آنها مى توان جيمز موريه, كنت دو سرسى, كارلا سرنا, كلنل چارلز ادوارد بيت, گاسپار دروويل, اوژان و بن, فرد ريچاردز, اوژن فلاندن, خانم ليدى شيل و ساموئل گرين و يلربنجامين را نام برد.

محاسن تعزيه
مردمانى صادق كه از قرون اوليه مى كوشيده اند عزادارى سالار شهيدان را با شور و شوق وافرى برگزار كنند, اين انديشه را در ذهن خود پرورش دادند كه چه كنند تا بتوانند مردم را نسبت به وقايع كربلا بيشتر متاثر كنند و با تداعى صحنه هاى رقت انگيز نينوا شورى وافر در حاضرين ايجاد كنند. از اين رهگذر تعزيه با اقتباس از نوحه هاى سينه زنى, مرثيه ها و روضه خوانى ها, الهام از تاريخ پيامبران و حماسه هاى دينى و متإثر از اسطوره هاى قبل از اسلام, نمايش هاى قرون وسطى و سنن قومى, حضور خود را اعلام كرد و با استقبال پر هيجان مردم مواجه گشت.
در هنر مقدس شبيه خوانى اعتقادات مذهبى و مسايل اجتماعى با يكديگر درهم مىآميزند و آن را تبديل به نمايشى مى كند كه هم تجلى گرايش هاى دينى مردم است و نيز باورهاى سنتى و رسوم بومى آنان را متبلور نموده است. تعزيه ادامه و در واقع ميوه اى پرثمر از نوحه هايى است كه مردم سوگوار در مراسم عزادارى با صدايى سوزناك مى خواندند, ولى بتدريج استقلال خود را به دست آورد. اين نمايش از ايمان و ايقان مذهبى, تنفر از ستم و بيداد حكايت دارد و در احساسات مردم تاثر ايجاد مى كند. سينه زنى در تعزيه نيز نوعى يگانگى بين تماشاگران و شبيه خوانان است و اين حالت شايد بارزترين نمونه براى شناخت ساخت نمايش تعزيه به عنوان علامتى نمادين باشد زيرا قدرت معنوى و تإثير تعزيه را بر اذهان بالا مى برد. شركت عاشقانه و پرهيجان مردم در اين مراسم و حضور فعال براى تداركات و فراهم آوردن امكانات اين نمايش, از رونق پر شكوه آن از گذشته هاى دور تا كنون حكايت دارد. اين افراد هر گونه تلاش در جهت برپايى تعزيه را تجلى دلبستگى به خاندان عصمت و طهارت مى دانند. همين محبت موجب شده كه از نان و آب خود مايه بگذارند تا رواج و رونق اين نمايش با مشكلى مواجه نشود.
تعزيه صرفا به تشريح وقايع كربلا نمى پردازد و طيف وسيعى از صحنه هاى صدر اسلام و حتى تاريخ پيامبران و نيز وقايع عصر ائمه بعد از امام حسين (عليه السلام) را در برمى گيرد. با اين حال كربلا مركز اصلى و كانون اين نمايش است و در هر كدام از مجالس قبل و بعد از عاشورا گريزى به صحراى نينوا زده مى شود. حتى در تعزيه هاى خنده دار و كمدى نيز اين روند قابل مشاهده است. از جنبه هاى شگفت تعزيه اينكه در پاره اى از صحنه هاى هيجان انگيز آن ديگر تماشاگرى وجود ندارد و تمامى حضار در تعزيه دخالت دارند. با ديدن برخى صحنه هاى حزن انگيز بر سر و سينه مى زنند, اشك مى ريزند, فرياد مى كشند, از جاى خود حركت مى كنند, بر اشقيا لعن و نفرين مى فرستند و گاهى از خود بيخود مى شوند, گرچه مى دانند در نهايت و در پايان تعزيه يكى از اوليا يا پاكان كشته مى شوند, ولى اين شكست ظاهرى را يك پيروزى حماسه ساز تلقى مى كنند و از اين جهت در تلاشند تا خود را با شهادت خوان هماهنگ كنند. در تعزيه جبهه حق و باطل به خوبى به تصوير كشيده مى شود. نوع رنگ ها, لباس, صوت و موسيقى, مضامين مورد استفاده افراد موضعشان را در تعزيه روشن مى كند.
شهادت خوان در هنگام روبرو شدن با اشقيا حالتى حماسى به خود مى گيرد. امام را با احترام مورد خطاب قرار مى دهد و گاهى براى آن كه مظلوميت خود و صف اوليإ را به اثبات برساند يا با خويش سخن مى گويد و در مواقعى با ادوات رزمى و حتى مناظر طبيعى و مركب خود سخن مى گويد.
اشقيا با صداهاى بريده و مطنطن, پا بر زمين كوبيدن, دويدن بر دور خيام حرم نفرت تماشاگران را نسبت به ستمگران برمى انگيزند, اما در عين حالى كه به دنائت و ستمگرى خود و اربابان خويش اعتراف دارند اوليإ را با عباراتى عالى و القابى جالب و مثبت وصف مى كنند.
در تعزيه امكانات به سادگى قابل تهيه است و گاهى از وسيله اى با اندك تغييرى در چندين مورد استفاده مى شود. علائم نمادين در تعزيه از جلوه هاى هنرى اين نمايش است. لحظه اى كه شهادت خوان كفن بر تن مى كند نشان كشته شدن اوست, لكه هاى سرخ رنگ روى كفن شدت جراحات را نشان مى دهد, كاه بر سر افشاندن علامت فرا رسيدن زمان حزن و اندوه است. مشك خشكيده از تشنگى و بى آبى طفلان حكايت دارد. شاخه اى درخت نمادى از باغستان است و طشتى آب يادآور رودخانه فرات مى باشد. موسيقى تعزيه و جنبه هاى ادبى آن نيز قابل تحسين مى باشد. اما بايد دانست كه اين نمايش مورد انتقاد هم هست, زيرا در طول تاريخ فرهنگ پادشاهان و خوانين بر مضامين آن رسوخ كرده است, از منابع غير معتبرى چون روضه الشهداى كاشفى در سرودن اشعار آن استفاده كرده اند, نمايش هاى قرون وسطاى مسيحيان بر آن اثر گذاشته و به همين دليل امام حسين (عليه السلام) و شهيدان كربلا را شفيع امت گنه كار مى دانند. بر حوادث تعزيه نوعى جبر و سرنوشت از پيش تعيين شده حاكم است و برخى تعزيه ها پايه سستى داشته و در تاريخ معتبر نشانه اى از آنها ديده نمى شود. به همين دليل در مواقعى با ارزش هاى شيعه در تباين قرار مى گيرد و علماى تشيع دست اندركاران آن را به پرهيز از خرافات وهن انگيز و مانند آن توصيه كرده اند; به قول شهيد مطهرى: اشك ريختن با سخن غير واقع روا نمى باشد. والسلام

پى نوشت ها:
1. نك: بحارالانوار, ج 45, ص ;50 اللهوف ,ص 56.
2. همان ماخذ,ج 14,ص 229 و در اللهوف هم آمده است.
3. قلم انداز (محرم و شعر محتشم) سرمقاله مجله گلچرخ, سال سوم, شماره 10, تير 1373.
4. ديوان شريف رضى, ج اول, ص 261( چاپ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى)
5. نگرشى به مرثيه سرايى در ايران, عبدالرضا افسرى كرمانى, ص 105.
6. امالى شيخ مفيد (متن ترجمه), ص 370.
7. مجله پاسدار اسلام, سال چهاردهم, شماره 163, ص 28.
8. در مورد وى بنگريد به كتاب ((اشعار حكيم كسائى مروزى و تحقيقى در زندگانى و آثار او, مهدى درخشان.
9. تاريخ ادبيات در ايران, ذبيح الله صفا, ج 2,ص 735.
10. كليات سعدى, به تصحيح محمدعلى فروغى, ص 430.
11. انواع ادبى و آثار آن در زبان فارسى, دكتر حسين رزمجو, ص 106.
12. نك: ديوان نياز جوشقانى, به كوشش احمدكرمى (چاپ تهران تالار كتاب, 1363.
13. مجله گلچرخ, همان ماخذ, سرمقاله.
14. انواع ادبى…, ص 106.
15. ارزيابى سوگوارىهاى نمايشى, از نگارنده, ص 28.
16. تعزيه هنر بومى ايران, گردآورنده پيتر چلكو ووسكى, ترجمه داوود حاتمى, ص 151ـ152.
17. سفرنامه پيتر دلاواله, ترجمه شجاع الدين شفا, ص 123.
18.نك به: مقاله تإثير تئاتر اروپايى و نفوذ روش هاى نمايشى آن در تعزيه ,مندرج در كتاب تعزيه هنر بومى ايران.
19. سوره ويژه تئاتر, شماره 2و3, بهار 1371, مقاله تعزيه و تعزيه نامه ها , رضا خاكى ,ص 58.
20. ويژه نامه بدون شماره تماشا, مجمع بين المللى تعزيه, ص 6.
21. شيراز خاستگاه تعزيه, صادق همايونى, ص 13.
22. نك: سفرنامه فدت آفاناس يويچ كاتف, ترجمه محمدصادق همايون فرد, ص 81ـ82.
23. مشاهدات سفر از بنگال به ايران, ويليام فرانكلين, ترجمه محسن جاويدان, ص 72.
24. شيراز خاستگاه تعزيه, ص 42.

اشاره:
سخنان شيوا و دلنشين مقام معظم رهبرى در ديدار خيل كثير جوانان پرشور و انقلابى و مومن ايران اسلامى حاوى نكات دقيق و حساسى بود كه توجه ويژه و كامل به آنها وظيفه آحاد ملت هوشيار است.
به لحاظ اهميت اين بيانات بسيار مهم, گزيده اى از آن را تقديم مردم عزيز و بزرگوار مى نمائيم.
جوانى, يك پديده درخشان و يك فصل بى بديل و بى نظير از زندگى هر انسانى است. در هر كشورى كه به مسإله جوان و جوانان, آن چنان كه حق اين مطلب است, درست رسيدگى بشود, آن كشور در راه پيشرفت, موفقيتهاى بزرگى به دست خواهد آورد. اگر كشورى مثل كشور ما باشد ـ كه جمعيت جوان, يك جمعيت غالب و بزرگ و يك نسبت عظيم از جمعيت كل كشور را تشكيل مى دهد ـ اين قضيه اهميت بيشترى پيدا مى كند.
درباره مسووليتهايى كه نسبت به جوان وجود دارد, بايد بگويم كه جوانى ـ اين دوره مشعشع و درخشان ـ دوره اى است كه اگرچه چندان طولانى نيست, اما آثارش يك آثار ماندگار و طولانى در همه زندگى انسان است. جوانى از بلوغ آغاز مى شود. در اين جا مى خواهم از منظر جوانان به مسإله نگاه كنم, تا بزرگترها, پدر و مادرها و مسوولان, فضاى جوانى را كه خودشان هم يك روز در آن فضا بودند, به ياد بياورند.
جوانى در دوره جوانى ـ به خصوص در آغاز جوانى ـ تمايلات و انگيزه هايى دارد: اولا چون در حال تكوين هويت جديد خود است, مايل است شخصيت جديد او به رسميت شناخته بشود, كه غالبا اين اتفاق نمى افتد و پدر و مادرها جوان را در هويت و شخصيت جديد او گويا به رسميت نمى شناسند. ثانيا جوان احساسات و انگيزه هايى دارد; رشد جسمانى و روحى دارد; به دنياى تازه اى قدم گذاشته است كه غالبا دوروبريها, خانواده, كسان, افراد در جامعه, از اين دنياى جديد بى خبر و بى اطلاع مى مانند, يا به آن بى اعتنايى مى كنند; لذا جوان احساس تنهايى و غربت مى كند. من مايلم اين چيزها را بزرگترها بشنوند و مورد توجه قرار بدهند و دوره جوانى خودشان را به ياد بياورند. ثالثا جوان در دوره جوانى ـ چه اوايل بلوغ و چه بعدها ـ با مجهولات زيادى روبه رو مى شود; مسائل جديدى براى او مطرح مى شود كه سوال انگيز است, در ذهن او شبهه ها و استفهامهايى به وجود مىآيد كه مايل است به اين شبهه ها و سوالها و استفهامها پاسخ داده بشود; كه در بسيارى از موارد, پاسخ بهنگام و دلنشين داده نمى شود لذا جوان احساس خلا و ابهام مى كند. رابعا جوان احساس مى كند در وجود او انرژيهاى متراكمى وجود دارد توانايى هايى را در خود احساس مى كند هم از لحاظ جسمانى و هم از لحاظ فكرى و ذهنى حقيقتا هم توانايى هايى كه در جوان هست مى تواند معجزه كند مى تواند كوهها را جابه جا كند; اما جوان احساس مى كند كه از اين نيروها و از اين انرژى متراكم و از اين توانايى هاى او بهره بردارى نمى شود, لذا احساس بيهودگى و اهمال مى كند. خامسا جوان براى اولين بار با دنياى بزرگى در دوره جوانى مواجه مى شود كه اين دنيا را تجربه نكرده و از اين دنيا چيزهاى زيادى نمى داند; بسيارى از حوادث زندگى براى او پيش مىآيد كه تكليف خودش را در مقابل آنها نمى داند; احساس مى كند كه احتياج به راهنمايى و كمك فكرى دارد; و از آنجا كه پدر و مادرها غالبا اشتغال دارند; به جوان نمى رسند و اين كمك فكرى به او داده نمى شود; مراكزى كه در اين زمينه مسوولند, غالبا در جاى لازم ودر نقطه نياز حضور ندارند; لذا اين كمك به او داده نمى شود و جوان احساس بى پناهى مى كند. اين احساسات در جوان ما به طور غالب وجود دارد; از يك طرف احساس تنهايى, از يك طرف احساس بى پناهى, از يك طرف احساس توانايى هاى فراوان و احساس اين كه از اين توانايى ها استفاده نمى شود.
وجود اين احساسات, مسووليتهايى را براى همه وجود مىآورد و همه مسووليت دارند; مخصوصا دولت, روحانيت, صدا و سيما, بسيج, سازمان ورزش كشور, نهادها و مراكز فرهنگى; اينها مسووليتهاى بزرگى در قبال نسل جوان دارند; به خصوص در كشورى مثل كشور ما كه نسل جوان از لحاظ كميت, متراكم و گسترده; از لحاظ روحيه, داراى روحيه ايمان; از لحاظ آمادگى, آماده كارهاى بزرگ; و از لحاظ استعداد, يك مجموعه بسيار بااستعداد.
اسلام درباره جوانان, نظرش دقيقا منطبق بر همان چيزى است كه امروز پيشنهاد و نياز ما از نسل جوان و براى نسل جوان است. پيامبر اكرم درباره جوانان توصيه كرده است; با جوانان انس گرفته است; از نيروى جوانان براى كارهاى بزرگ استفاده كرده است. امسال, سال اميرالمومنين على بن ابى طالب(ع) معين شده است. شما اميرالمومنين را فقط به عنوان يك چهره دوران چهل ساله و پنجاه ساله و شصت ساله نبينيد; درخشش اميرالمومنين در دوران جوانى, همان الگوى ماندگارى است كه همه جوانان مى توانند آن را سرمشق خودشان قرار بدهند. در دوره جوانى در مكه, يك عنصر فداكار, يك عنصر باهوش, يك جوان فعال, يك جوان پيشرو و پيشگام; در همه ميدانها مانعهاى بزرگ را از سر راه پيامبر برطرف مى كرد; در ميدان هاى خطر سينه سپر مى كرد و سخت ترين كارها را بر عهده مى گرفت; با فداكارى خود, امكان هجرت پيامبر را به مدينه فراهم كرد و بعد در دوران مدينه, فرمانده سپاه, فرمانده دسته هاى فعال, عالم, هوشمند, جوانمرد و بخشنده بود; در ميدان جنگ, سرباز شجاع و فرمانده پيشرو بود; در عرصه حكومت, يك فرد كارآمد بود; در زمينه مسائل اجتماعى هم يك جوان پيشرفته به تمام معنا بود. پيامبر اكرم در يكى از حساسترين لحظات عمر خود, مسووليت بزرگى را به يك جوان هجده ساله داد. پيامبر مى توانست يك نفر از اصحاب پنجاه ساله, شصت ساله و داراى سابقه جنگ و جبهه را بگذارد; اما يك جوان هجده ساله را گذاشت و او ((اسامه بن زيد)) بود. پيامبر از ايمان و از سابقه فرزند شهيد بودن او هم استفاده كرد. آن نقطه اى كه اسامه را فرستاد, همان نقطه اى بود كه پدر اسامه بن زيد ـ يعنى زيد بن حارثه ـ در دو سال قبل از آن در آن نقطه به شهادت رسيده بود. پيامبر فرماندهى اين سپاه بزرگ و گران را به اين جوان هجده ساله داد كه همه اصحاب بزرگ و پيرمرد و سرداران سابقه دار پيامبر در آن سپاه عضو بودند.
ما امروز در كشورمان اسامه بن زيدهاى زيادى داريم; جوانان زيادى داريم; دختران و پسران عظيم و جمعيت انبوهى از اين مجموعه ها داريم كه حاضرند در همه ميدانهاى فعال ـ در ميدان درس, در ميدان سياست, در ميدان فعاليتهاى اجتماعى, در ميدان مشاركتهاى گوناگون براى فقرزدايى, براى سازندگى, و در هر صحنه و عرصه اى كه براى آنها برنامه ريزى بشود و امكان داده بشود ـ شركت كنند; اين موقعيت بسيار مهمى براى اين كشور است. اين نسل , شبيه همان نسلى است كه توانست يكى از بزرگترين تجربه هاى اين كشور ـ يعنى تجربه جنگ تحميلى ـ را با قدرت و موفقيت به پايان ببرد.
عزيزان من! با امكاناتى كه اين كشور در حال حاضر از آن برخوردار است, نتيجه منطقى, يك آينده روشن, رضايت بخش و افتخارآميز است. جمعيت كشور, اكثرا جوانند. امروز در دنيا كشورهايى هستند كه به كمبود جوان دچارند; سطح سنى آنها بالاست و مجبورند نيروى جوان خودشان را از كشورهاى ديگر بياورند! كشور ما از لحاظ جمعيت جوان كشور, يكى از پرفرصت ترين كشورهاست. به بركت انقلاب, روحيه جوانان و روحيه عموم مردم, روحيه كار و ابتكار و خلاقيت است. قبل از انقلاب, به جوان و غير جوان فرصت ابتكار و خلاقيت داده نمى شد ـ نه در زمينه علمى, نه در زمينه صنعتى, و نه در زمينه ابتكارات گوناگون ـ و ابتكارات با بى اعتنايى مواجه مى شد; اما انقلاب نيروى استقلال و نيروى اتكا به نفس و اعتماد به خود را در جامعه ما زنده كرد; لذا اين روحيه هم يكى از فرصت هاى بزرگ است.
امروز واقعيت در كشور ما, يك واقعيت استثنايى است; لااقل در اين منطقه استثنايى است. مردم, دولتها و نمايندگان مجلس را با اراده و ميل و تشخيص خود انتخاب مى كنند و آنها را در معرض آزمايش مى گذارند; اگر از آنها راضى بودند, باز بار ديگر آنها را بر سر كار مىآورند, اگر نخواستند, بار ديگر به سراغ ديگرى مى روند; اين هم يك فرصت بسيار بزرگ است[ .فرصت ديگر] راهنمايى هاى اسلام و اصول و ارزشهاى اسلامى است كه امروز در كشور ما رسميت دارد. در بسيارى از مناطق دنيا ممكن است دمكراسى هم باشد, فعاليت اقتصادى هم باشد; اما چيزى به نام عدالت اجتماعى و رفع تبعيض مطرح نيست. اسلام كه قانون اساسى ما را تشكيل مى دهد و قوانين ما را هدايت مى كند, عدالت اجتماعى جزو بزرگترين توصيه هاى آن است. اگر مسوولانى در كشور براى عدالت اجتماعى, براى نفى فقر در جامعه, براى كم كردن شكاف ميان طبقات فقير و غنى كار نكنند, از چشم مردم خواهند افتاد; مردم آنها را به عنوان مسوولانى كه مورد علاقه و قبول آنها باشند, طبعا نمى پذيرند.
مردمى بودن حكومت هم يكى ديگر از ارزشهايى است كه حاكميت اسلام و معارف اسلامى به اين مملكت هديه كرده است. مردمى بودن, چيزى بالاتر از انتخاب شدن به وسيله مردم است. بعضى ها ممكن است در يك نظام دمكراتيك, به شكل دمكراتيك هم انتخاب بشوند; اما با مردم رابطه اى نداشته باشند; اينها مردمى نيستند. در كشور اسلامى ما, مردمى بودن يك ارزش است: رئيس جمهور مردمى است; مسوولان مردمى اند و مى خواهند مردمى باشند; هر كسى كه بيشتر به مردم نزديك باشد, بيشتر احساسات مردم را درك كند, بيشتر با مردم احساس همدردى و ابراز همدردى كند, مردم به او علاقه بيشترى نشان مى دهند; اين هم يكى از امتيازات بزرگ وضع كنونى ماست.
كشورى با چنين جوانانى, با چنين استعدادى, با چنين انرژىاى, با چنين امكانات طبيعى و اقليمى اى, با آن زمينه هاى معرفتى و مكتبى, اگر مسوولانش درست كار كنند ـ كه مسوولان كشورمان تصميم هم دارند كه كار بكنند ـ بلاشك آينده اى كه در انتظار آنهاست, يك آينده بسيار درخشان است; اما تهديدهايى هم هست; اين تهديدها را بايد شناخت. اين كه من اصرار دارم در همه گفته ها و اظهارات ـ چه در خطاب به نسل جوان, چه در خطاب به عموم ملت ـ تهديدهاى متوجه به كشور و ملت و به خصوص نسل جوان را تذكر بدهم, به اين خاطر است كه اهميت اين تهديدها خيلى زياد است.
عزيزان من گاهى يك غفلت, يك بى توجهى, يك سستى, يك سهل انگارى, ممكن است يك محصول عظيم را از دست ملتى بگيرد; نبايد اجازه داد. ملت ما نشان داده, آنجايى كه جاى كار و حركت و تلاش است, اگر فرماندهان و مسوولان خوبى بالاى سر او باشند, خواهد توانست كارهاى بزرگ را به انجام برساند; بعد از اين هم خواهد توانست; مشروط بر اين كه تهديدها را بدانيم. اينجا ديگر خطاب من فقط به نسل غير جوان نيست; به خصوص به خود جوانان هم توجه مى دهم و مايلم به طور دقيق تهديدهايى كه وجود دارد, بشناسند و شما هم به سهم خودتان در مقابله با اين تهديدها كوشا باشيد.
تهديدهاى آينده درخشان ما دو نوعند: تهديدهاى خارجى, و تهديدهاى داخلى. من اول اين يك كلمه را بگويم كه اگر از داخل اين ملت دشمن داخلى نداشته باشد; نفوذى نداشته باشد; دو چهرگان در مسايل كشور تخريب نكنند; دشمن خارجى نمى تواند كار زيادى انجام بدهد.
اين كه شما مى بينيد بر روى بى اعتنايى ايران به امريكا اين همه فشار مىآيد ـ امريكايى ها از تمام وسايل استفاده مى كنند, براى اين كه اين چهره بى اعتنا و عبوسى را كه ملت ايران در مقابل امريكا گرفته, درهم بشكنند ـ براى اين است كه در اطراف دنيا همه زحمت خودشان را كشيده اند تا بتوانند سياسيون سالم را وادار به تملق و تواضع و تعظيم و تسليم بكنند. امريكاييها به روساى كشورهاى افريقايى و آسيايى و امريكاى لاتين اينطور تفهيم كرده اند كه براى زندگى كردن, هيچ چاره اى نيست, مگر تسليم شدن در مقابل امريكا و سياستهاى آن; خيلى از آنها هم اين را قبول كرده اند. يك كشور ويك ملت و يك دولت در دنيا هست كه زير اين بار نرفته, مى گويند ما كارى به كار امريكا نداريم; اما حاضر نيستيم تسليم زورگويى و فشار و تسليم تحميل سياستها و روابط امريكا بشويم; و آن كشور جمهورى اسلامى ايران است.
برخلاف اظهارات رياكارانه اى كه مسوولان امريكايى گاهى در مقام بيان يا خطابه اظهار مى كنند, بعضى وقتها از ملت ايران يك تعريف نيمه كاره, يا تعريفى از بخشى از مسوولان و نظام ايران بر زبان مىآورند ـ هدف آنها اين است كه بتوانند بر ايران سلطه سياسى و اقتصادى, و اگر بشود سلطه نظامى پيدا كنند. بازارهاى ايران مورد طمع آنهاست; منابع ايران مورد طمع آنهاست; از همه بالاتر, چون ملت و نظام انقلابى و اسلامى ايران توانسته است خيزش عظيمى را در دنياى اسلام به وجود آورد ـ يك بيدارى كه به آسانى نمى توانند آن را از بين ببرند ـ مى خواهند با قانع كردن و خاضع كردن ايران, اين خيزش جهانى را از بين ببرند; يعنى به دنيا اين طور بگويند كه اينهايى كه خودشان شروع كننده بودند, آمدند در مقابل امريكا اظهار تسليم و خضوع كردند! بنابراين, هدف, روابط سالم نيست. آنها در تبليغاتشان آن حرفها را مى زنند; عده اى هم متإسفانه در مطبوعات كشور و غيره, همان حرفها را تكرار مى كنند; كه گويا ارتباط با امريكا خواهد توانست همه مشكلات اقتصادى كشور را حل كند; اين دروغ و خلاف است.
بارها امريكايى ها اعلان كردند كه هدف آنها از ارتباط با كشورها, تإمين منافع دولت امريكاست! معناى اين حرف چيست؟ معنايش اين است كه از نظر امريكايى ها, منافع يك شهروند امريكايى, بر منافع يك شهروند ايرانى ـ هر كه باشد ـ ترجيح دارد; يك جوان امريكايى, بر جوان ايرانى ترجيح دارد; يك عنصر امريكايى ـ هر كه باشد ـ بر يك عنصر ايرانى و يا غير ايرانى ترجيح دارد; سياست امريكا در مسائل جهانى اش بر اين مبناست; هدف اصلى اين است. همين الان موسسات متعددى در خود امريكا ودر اروپا از طرف امريكايى ها دارند فعاليت مى كنند; براى فشار آوردن, چه بر روى دولت ايران, چه بر روى افكار عمومى ايران, چه بر روى فضاى ذهنى ايران.
متإسفانه بعضى از اينها توانسته اند از بعضى از اوضاع آشفته استفاده كنند; داخل ايران هم بيايند و با اين و آن تماس بگيرند! يكى از اينها وقت برگشت از ايران در آنجا گزارشى داده و گفته كه همه چيز در مورد ايران تمام شده است; ما فقط بايد سفيرمان را به ايران معرفى كنيم! شخصى شنيد, گفت خواب خوش ديديد, خير باشد! در اينجا به او چه گفتند كه او اين چنين برداشت كرده كه همه چيز تمام شده است؟! چه كسى با او حرف زده است؟! اينها چيزهايى است كه تهديدهاى داخلى را تشكيل مى دهد. عزيزان من! اگر ما در داخل متحد و منسجم باشيم, اگر مردم با دولت و مسوولانشان صميمى باشند و ارتباط داشته باشد, دشمن خارجى هيچ تإثير سويى نمى تواند بگذارد, و هيچ اقدامى نمى تواند بكند; اما متإسفانه در داخل, ايادى دشمن هستند. شما بدانيد جوانان عزيز! در هر جايى كه شما يك تظاهرات اسلامى يا انقلابى يا دينى از خودتان نشان مى دهيد ـ وقتى در مجالس دعا شركت مى كنيد, وقتى در مجامع اعتكاف شركت مى كنيد, وقتى در تظاهرات بيست و دوم بهمن شركت مى كنيد, وقتى در روز قدس شركت مى كنيد, وقتى مسوولان كشور مثل رئيس جمهور و ديگران را مورد احترام قرار مى دهيد ـ از هر حركت شما كه نشانه ديندارى و علاقمندى شما به انقلاب باشد, اين منافقين به خودشان مى لرزند و ناراحت مى شوند! اينها همان كسانى هستند كه با حرفهاى خود, با اظهارات خود, با موضع گيرىهاى خود, با تبليغات خود, احيانا با دخالت خود در بعضى از اغتشاش ها, دشمن خارجى را اميدوار مى كنند; دشمن خارجى خيال مى كند كه حالا بايد به سمت تصرف ايران, تسلط بر ملت ايران, درهم شكستن مقاومت انقلابى بيست و يك ساله ملت ايران بيايد; در واقع اينها مقصرند; اينها به دشمن روحيه مى دهند!
عزيزان من! هدف اصلى دشمنان ـ چه دشمنان خارجى, چه دشمنان دورو و منافق داخلى ـ عبارت است از نفى حكومت دينى و حكومت اسلام; اصل قضيه براى اينها اين است و به كمتر از اين هم راضى نيستند! اينها مى دانند تا وقتى كه قدرت در دست دين و احكام دينى است, تا وقتى كه مقررات مجلس شوراى اسلامى بايد طبق دين باشد, تا وقتى اين قانون اساسى هست ـ كه اين قانون اساسى منطبق بر دين است ـ اينها در اين كشور نمى توانند كارى بكنند. تا وقتى مسوولان كشور به مبانى دين و اسلام و فقاهت پاىبندند اينها كارى نمى توانند بكنند; مى خواهند اين پاىبندى را از بين ببرند; هدف اين است; مى خواهند همان تجربه اى كه در صدر اسلام به وجود آمد, دوباره تكرار كنند.
من به شما عرض بكنم كه امروز دشمن قادر نيست. امروز به بركت ملت هوشيارى مثل ملت ايران, به بركت افكار برانگيخته اى مثل افكار ملت ايران, به بركت انقلاب بزرگى مثل انقلاب اسلامى ايران, نه امريكا و نه بزرگتر از امريكا ـ اگر در قدرتهاى مادى باشد ـ قادر نيستند حادثه اى مثل حادثه صلح امام حسن را بر دنياى اسلام تحميل كنند; اينجا اگر دشمن خيلى فشار بياورد, حادثه كربلا اتفاق خواهد افتاد.
من قلبا از بعضى از پديده هايى كه در كشور هست, رنج مى برم. من نمى خواهم آنچه را كه براى من رنجآور است, با افكار عمومى مطرح كنم; اما اين نكته كه آن روز گفتم داستان غم انگيزى است, حقيقتا همين طور است. بنده در دو سال قبل از اين در يكى از خطبه هاى نماز جمعه گفتم كه دستگاههاى استكبارى دنيا ـ و در رإس همه امريكا ـ از تبليغات براى ساقط كردن و ايجاد اغتشاش در كشورها استفاده مى كنند بعد به آن مراكز تبليغاتى خطاب كردم و گفتم: ولى بدانيد اين توطئه كه شما بخواهيد به وسيله راديوهاتان در ايران اسلامى, همان برنامه اى را كه در اروپاى شرقى و در بعضى از كشورهاى ديگر به وجود آورديد, به وجود بياوريد, اين نشدنى است; اين خيال خامى است. من حالا مى بينم متإسفانه همان دشمنى كه به وسيله تبليغات خود, همتش اين بود كه افكار عمومى يك كشور را به سمتى متوجه بكند, امروز به جاى راديوها آمده و در داخل كشور ما پايگاه زده است! بعضى از اين مطبوعاتى كه امروز هستند, پايگاههاى دشمن اند; همان كارى را مى كنند كه راديو و تلويزيون هاى بى.بى.سى و امريكا و رژيم صهيونيستى مى خواهند بكنند! من نه با آزادى مطبوعات مخالفم, نه با تنوع مطبوعات; اگر به جاى بيست تا روزنامه دويست تا روزنامه هم در اين كشور در بيايد, بنده خوشحال تر هم خواهم بود و از اين كه روزنامه هاى كشور زياد بشوند, هيچ احساس بدى ندارم. اگر مطبوعات آن طورى كه در قانون اساسى هست, مايه روشنگرى باشند, مصالح كشور را رعايت كنند, به نفع مردم قلم بزنند, به نفع دين قلم بزنند, اين مطبوعات هرچه بيشتر باشند, بهتر است; اما امروز مطبوعاتى پيدا مى شوند كه همه همتشان تشويش افكار عمومى و ايجاد اختلاف و ايجاد بدبينى در مردم و خوانندگانشان نسبت به نظام است!
ده تا, پانزده تا روزنامه, گويا از يك مركز هدايت مى شوند; تيترهاى شبيه به هم در قضاياى مختلف; قضاياى كوچك را بزرگ مى كنند, و تيترهايى مى زنند كه هر كس اين تيترها را نگاه مى كند, خيال مى كند كه همه چيز در كشور از دست رفته است!
اينها اميد را در جوانان مى ميرانند; روح اعتماد به مسوولان را در آحاد مردم كشور تضعيف مى كنند; نهادهاى اصلى كشور را مورد اهانت و توهين قرار مى دهند! من نمى دانم مدل اينها كجاست و كيست! مطبوعات غربى هم اينطور نيستند! اين يك نوع شارلاتانيزم مطبوعاتى است كه امروز بعضى از مطبوعات در پيش گرفته اند!
من مى دانم كه در بسيارى از اين مطبوعات آدمهاى خوب و مومنى مشغول كارند ـ چه كسانى كه قلم مى زنند, چه كسانى كه اداره مى كنند ـ اما در لابلاى همينها اثر انگشت عبدالله بن إبى ها را من مى بينم: تفرقه افكنى ها, اختلاف افكنى ها, تشنج آفرينى ها, تشويش افكار عمومى, نااميد كردنها, يإس پراكنى ها, چهره سازى عناصر وابسته و مريد دشمن, از نظر انداختن عناصر مفيد و مومن و مخلص و دلسوز! البته اين كارها به جايى هم نخواهد رسيد; خداى متعال رسوا مى كند.
من البته مايل نبودم با اين صراحت و تفصيل درباره بعضى از مطبوعات حرف بزنم; در واقع ناگزير شدم, من با مسوولان صحبت كردم, رئيس جمهور محترممان هم مثل من از اين مطبوعات ناراحت است.
من نمى دانم آيا كار با نصيحت پيش مى رود يا نه; بعيد مى دانم!
من به نظرم رسيد بعد از آن كه با مسوولان در ميان گذاشتم, و به رئيس جمهور گفتم, اين را به عنوان يك درد دل و شكوه ـ مثل پدرى كه با فرزندانش مطلبى را در ميان مى گذارد ـ با شما در ميان بگذارم.
البته من به شما عرض بكنم كه يكى از هدفهاى دشمن اين است كه با تحريك احساسات, در كشور ايجاد ناامنى بكند. من قويا توصيه مى كنم كه به خاطر احساسات و به خاطر طرفدارى از فلان كس, مبادا بر خلاف قانون هيچ اقدامى انجام بگيرد; من به هيچ وجه اجازه نمى دهم.
هدفهاى دشمن از اين كارها[ ايجاد اغتشاش] عبارت است از بى ايمان كردن, ايجاد گسست بين نسل كنونى و نسل گذشته, و كوچك كردن افتخارات بيست سال گذشته.
اين جنگ يكى از مفاخر تاريخ ايران است; آن وقت مىآيند جنگ و رزمندگان و شهدا و سپاه و ارتش و بسيج را زير سوال مى برند! اين گسست نسل كنونى از نسل گذشته و از افتخارات گذشته, اين جدا كردن مردم از مسوولان, اين جدا كردن مردم از عقايد دينى و باورهاى دينى, آيا جز از دشمن برمىآيد؟ اما مى بينيم كه فلان روزنامه هم اين كارها را مى كند! البته بعضى هم هستند كه واقعا دشمن نيستند ـ كه من مى دانم اينطور است ـ اما غافلند. اين, آن شكوه اى بود كه من خواستم به شما بكنم. شماها بدانيد, دستگاههاى مسوول هم بدانند كه اين يك خطر بزرگ است; اگر جلوى اين خطر را نگيرند, بدون شك دشمن يك قدم جلو خواهد آمد و روحيه جديدى پيدا خواهد كرد. البته جايى را كه دشمن هرگز نخواهد توانست از لحاظ معنوى و روحى تصرف بكند, آن عبارت است از جايى كه مردم هستند, و آن جايى كه اين خدمتگزار مردم در آن جا قرار دارد, پروردگارا! ملت ايران را پيروز كن; دشمنانش را منكوب و سركوب كن.

1) كنز العمال, ج3, ص505.
2) همان, ح5604.
3) بحار, ج75, ص252.
4) بحار, ج75, ص311.
5) عقاب الاعمال, ص284.
6) وسائل, ج8, ص602.
7) غرر الحكم.
8) شرح نهج البلاغه, ج17, ص34.
9) بحار, ج46, ص153.
10) بحار, ج20, ص75.
11) جامع الاحاديث, ص192.

((الذين ينقضون عهدالله من بعد ميثاقه و يقطعون ما إمر الله به ان يوصل و يفسدون فى الارض اولئك لهم اللعنه و لهم سوء الدار))(سوره رعد, آيه25)
آنان كه پس از بستن پيمان با خدا, آن را شكستند و آنچه را كه خدا إمر كرده بود به پيوند آن, پاك بگسستند و در روى زمين فساد و فتنه برانگيختند, لعنت و نفرين خدا بر آنان باد و همانا آنان را بد منزلگاهى است.
چه وقت مردم با خدا پيمان بستند؟
اخذ ميثاق و گرفتن پيمان از مردم, چنانچه از تفاسير استفاده مى شود دو مرحله دارد:
1ـ در عالم ذر كه آن را روز ((الست)) مى نامند, به اعتبار اينكه خداوند در آن جهان (عالم ذر) از ذرات انسان ها پيمان گرفت و فرمود: ((إلست بربكم؟ قالوا بلى)) آيا من پروردگارتان نيستم؟ گفتند: آرى! در آنجا خداوند با مردم عهد بست كه پرستش و عبادتش كنند و جز او را نپرستند.
2ـ مرحله دوم همين جهان دنيا است كه عهد الهى توسط پيامبران و رسولان صورت مى گيرد. در اين دنيا 124 هزار پيامبر آمدند كه مردم را به همان پيمان الهى دعوت كنند و به آنها گوشزد نمايند و تذكر دهند و از پرستش غير خدا باز دارند. اين هم پيمان ديگرى است كه انسان با خدا بسته است هرچند گاهى ناديده مى گيرد و از آن چشم مى پوشد و آن را انكار مى نمايد كه در چنان حالى قطعا مستوجب لعنت و دورى از رحمت واسعه خداوندى است.
نقض عهد: نقض عبارت است از تفرقه و جدايى بين دو چيز به هم پيوسته مانند ويران كردن. و نقض عهد يعنى عمل كردن بر خلاف آن. پيمان خدا همان عمل كردن به حق است در آنچه واجب نمود و ميثاق عهد يعنى محكم نمودن و تإكيد بر آن. پس قطع نقيض وصل است چنانكه افساد نقيض اصلاح است.
فساد در زمين: مظاهر فساد در زمين بسيار است از جمله مى توان به مواردى اشاره كرد:
1ـ يارى دادن ستمگران و كمك به ظالمان.
2ـ برانگيختن فتنه و ايجاد فساد و آشوب در ميان امت.
3ـ به گمراهى كشاندن ساده انديشان و عوام.
4ـ اشاعه فحشا و ترويج منكرات.
5ـ پخش و تبيلغ از مظاهر فساد و تباهى هاى سمعى و بصرى.
6ـ ايجاد بلوا و تفرقه ميان مردم.
بنابراين كسانى كه در ميان ملت مسلمان, ايجاد تفرقه مى كنند و فتنه گرى مى نمايند و وحدت ملى و عقيدتى را به هم مى زنند و مردم را به گمراهى مى كشانند و ايجاد حالت سردرگمى در ميان مسلمانان مى كنند و از راه تبليغ هاى سمعى يا بصرى و توسط روزنامه ها و مجلات و سخنرانى هاى انحرافى, مردم را به جان يكديگر مى اندازند و به خط بازىهايى كه نتيجه اى جز فساد و بلوا و آشوب ندارد, دامن مى زنند قطعا اينان از مظاهر بارز مفسدين در زمين هستند (چه برخى را خوش آيد و چه ناخوش آيد) و طبق آيه شريفه ياد شده اينان از رحمت خدا بدورند و چه بدبخت گروهى هستند آنان كه مستوجب لعنت و نفرين الهى مى باشند. به خدا پناه مى بريم و از او مى خواهيم ما را به راه راست هدايت كند و از انحراف و فساد دور نمايد تا رحمت گسترده او شامل حال ما نيز شود و از غضب ذات مقدسش رهايى يابيم.
ضمنا از آيه شريفه استفاده مى شود كه پيمان شكنان, نتيجه كارشان فساد در زمين است و در نتيجه فساد, دورى از رحمت خدا است.
پس براى اينكه گرفتار عذاب و لعنت خدا نشويم بايد رابطه ها را با خدا و با اولياى خدا و پيشوايان دين و رابطه را با خويشان و با بندگان خدا محكم كنيم و بى گمان يكى از مهمترين موارد وصل كه خداوند نيز با ما پيمان بر آن گرفته است ولايت على(ع) و فرزندان معصومش است كه بايد تا آخر عمر بر اين ولايت پابرجا باشيم و آن را قطع نكنيم.
در تفسير قمى آمده است عن ابى الحسن(ع) قال: ((ان رحم آل محمد(ص) معلقه بالعرش يقول : اللهم صل من وصلنى و اقطع من قطعنى و هى تجرى فى كل رحم و نزلت هذه الايه فى آل محمد و ما عاهدهم عليه و ما إخذ عليهم من الميثاق فى الذر من ولايه اميرالمومنين و الائمه عليهم السلام بعده)).
خويشاوندى و قرابت آل محمد به عرش خدا آويزان است مى گويد: خدايا هر كه مرا گرامى بدارد او را گرامى بدار و هر كه از من دورى جويد او را از رحمتت دور كن و همانا اين آيه درباره آل محمد نازل شده است و همان چيزى است كه در عالم ذر از مردم پيمان گرفت كه آن ولايت اميرالمومنين و امامان پس از او است كه درود خداوند بر آنان باد.