امام خمینی
ثابت و استوار از آغاز تا پایان

«بمناسبت
هفت خرداد، سالروز افتتاح مجلس شوراي اسلامي»

مقام مجلس

«مجلس بايد
به تمام قوه‌اي که دارد و قوه او ازهمه قوه‌ها بالاتر است و تمام مسلمين واجب است
بر آنها که پشتيباني کنند از دولت و از ملت و از مجلس بالخصوص، بايد با تمام معنا
کوشش کند که افرادي که سرکار مي‌آيند، نخست وزير، ساير وزرا و ساير کساني که
کارهاي مهم را دارند، از اشخاص مسلمان متعهد، متوجه به کارهائي که در دنيا مي‌شود،
مدبر لکن متعهد به اسلام، متعهد به مکتب». 
(15/5/59)

«مجلس بايد
يک محيطي باشد که با کمال تفاهم و خيرخواهي براي ملت و کشور مسائل را پيش بياورند.
انتقاد مي‌کنند، انتقاد خيرخواهانه باشد، جواب انتقاد مي‌دهند آن هم خيرخواهانه
باشد و منظره مجلس يک منظره صالح باشد که مردم وقتي که اين منظره را ديدند بگويند
چه کار خوبي کرديم که يک همچو اشخاص صحيح را در مجلس برديم و يک وقت خداي نخواسته
طوري نباشد که مردم پشيمان بشوند از رأيي که داده‌اند». (6/3/60)

«مجلس که
اساس يک کشور است بايد محلي براي بحث و ساختن اخلاق جامعه باشد و انتقاد و استيضاح
حق مجلس است اما برخورد با متخلف با آرامي و طرح مسائل اخلاقي بهتر رفع اختلاف مي‌کند
تا با الفاظ نيش‌دار و مقابله کردن با يکديگر».  
(17/5/62)

«مجلس
اسلامي بايد ملت و ديگران را ارشاد کند چون مسائل به خارج منعکس مي‌گردد و تأثير
روي مردم مي‌گذارد، از اين جهت مسئوليت مجلس به عنوان يک مرشد و هدايت کننده براي
مردم زياد است». (14/8/62)

«مجلس شوراي
اسلامي که در رأس تمام نهادهاي نظام جمهوري اسلامي، از ويژگي‌هاي خاص برخوردار است
که مهمترين آنها اسلامي ـ ملي بودن آن است. اسلامي است که تمام تلاشش در راه تصويب
قوانين غير مخالف با احکام مقدس اسلام است خصوصا با برخورداري از شواري محترم
نگهبان. و ملي است که از متن ملت جوشيده است دست شرق و غرب و وابستگان به آنان از
سرنوشت آن کوتاه است. امروز مجلس خانه واقعي ملت است و بر خلاف دوران طاغوت بخصوص
رژيم ستمگر پهلوي بر آراء توده متعهد به اسلام و اصيل و زحمتکش و محروم استوار است
و دست ناپاک دولتمردان و قدرتمندان و خانان و غرب و شرق‌زدگان از آن کوتاه است».
(22/2/63)

«مجلس
جوشيده از اين ملت انقلابي نيز يک مجلس عادي نيست، که يک پديده خاص به خود با
ويژگي‌هاي خاص است. امروز با جرأت مي‌توان ادعا کرد که در زير اين آسمان کبود تنها
مجلسي است که متکي به آراء توده ميليوني مردم است که با رأي مستقل و مستقيم مردم
به دور از اعمال نفوذ خان‌ها و سرمايه‌دارها و مالک‌ها و سلطه‌ها و بست و بندهاي
به اصطلاح سياسي و فعاليت‌هاي انحرافي بوجود آمده و از قلدرهاي رژيم شاهنشاهي و
وابستگان به آن خالص بوده است. قهرا مسئوليت‌هايي که چنين مجلسي دارد بسيار بزرگ
است، مسئوليت مقابله با سياستب ازي‌هاي غرب و جناح سرمايه‌داري آن و ديکتاتوري شرق
و قطب کمونيستي آن. اين مجلس است که بايد سياست، «نه شرقي و نه غربي» را در جهان
دو قطبي اجرا کند و احکام سياسي و اجتماعي و اقتصادي و فرهنگي اسلام را که به طاق
فراموشي سپرده شده بود و قرن‌ها منزوي بود به صحنه آورد». (7/3/63)

«من تأييد
مي‌کم مجلس را هميشه سفارش مي‌کنم به ملت که مجلس را بايد تأييد کنند و مجلس از
ارگان‌هايي است که لازم است بر همه ما که او را تأييد کنيم و هيچ کس حق ندارد که
راجع به مجلس جسارتي بکند و مجلس حقش است که موافق و مخالف داشته باشد و ممتنع و
يک مسأله‌اي است که هميشه بايد در مجلس باشد و اين امري است که گذشت و در او هيچ
صحبتي نيست». (24/7/64)

امام خمینی ثابت و استوار(مقام مجلس)

دانستنیهایی ازقرآن(عمل صالح)

سخنان معصومین(تقرب به خداوند)

چرا امام رضا(ع) ولایتعهدی را پذیرفت؟

جاودانگی راه امام در پیروی از خط امام

صبر، عامل پیروزی در جهاداکبر                            آیت الله جوادی آملی

گواهان روز قیامت                                             آیت
الله حسین نوری

امام راحل سلام علیه و فقه سنتی                              آیت الله محمدی
گیلانی

دستورمهاجرت به مدینه                                         حجة الاسلام و المسلمین رسولی محلاتی

شعر

مبانی رهبری در اسلام                                        حجة
الاسلام و المسلمین محمدی ری شهری

امام و رژیم منفور آل سعود

جایگاه مجلس درنظام اسلامی                                حجة الاسلام والمسلمین اسدالله بیات

رایت بلندی که امام برافراشت                               حجة الاسلام
محمدتقی رهبر 

شمه ای از ابعاد تربیتی نماز                                  حجة الاسلام
رحیمیان

نقش سیاسی و نظامی تنگه هرمز                            دکتر محمدرضا حافظ
نیا

پاسخ به نامه ها

نگاهی به رویدادها

رهنمودهای مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه
ای

رهنمودها

مقام معظم رهبري حضرت آيت الله خامنه­اي

*لازم است پديده­هاي منطبق بر ارزش­هاي
اسلامي و انقلابي در صداوسيما گسترش يابد و شوراي سياستگذاري بيش از پيش به
موسيقي، داستانها، سريالها و گزارشهاي هنري و تاريخي كه از موارد مهم در
صداوسيماست توجه و رسيدگي كند.

*زن سرشار از ارزش­هاي اسلامي و
انقلابي است لذا سيماي زن مسلمان و انقلابي بايد با تكيه بر حجاب، نجابت، عفّت،
نقش اصلي و اساسي او در خانواده و جامعه، تأثير زن در رشد مرد و جامعه و نيز نقش
پراهميّت او در واقعيت­هاي گذشته نظير جنگ تحميلي در صداوسيما نشان داده شود.

(14/12/69)

*خبر، رايج­ترين سخن يك رسانه است
و  متون خبري بايد از زيبايي­هاي ادبي و
نگارشي برخوردار باشند و با هنرمندي و در نهايت زيبايي و گستردگي ارائه شوند تا
همه مردم آن را بفهمند و اين كاري هنري است كه بايد به آن اهميت داده شود.

*تنظيم و گزينش اخبار و نوشتن تحليل­ها
و تفسيرهاي خبري بايد بر اساس گستره فكري مردم انجام شود. باز كردن ذهن مردم يكي
از اهداف ماست و تمايل داريم كه آنها بطور گسترده فكر كنند زيرا به اعتقاد ما با
آگاه شدن مردم از حوادث عالم آنان در برابر بسياري از توطئه­ها و خباثتهاي ذهني و
فكري دشمنان مصونيّت پيدا خواهند كرد.

(21/12/69)

*گنجينه و ذخيره بزرگي از حيثيت و
اعتبار را كه بر اثر تلاش و مجاهدت هزار ساله علماي اسلام بوجود آمده است نبايد با
غفلت­ها، بي­توجهي­ها و انحراف از خط معمول روحانيّت خدشه­دار كرد بلكه بايد آن را
با تداوم گذشت و فداكاري، درخشنده و مضاعف ساخت.

*اگر مردم از دگرگوني عميق برخوردار
شده و اخلاق اسلامي و قرآن بر آنان حاكم شود تمام وعده­هاي قرآن درباره اين ملت
تحقق خواهد يافت و ما خواستار ادامه اين راه تا رسيدن به اهداف نهائي آن هستيم.

*امروز مدعيان طرفداري از حقوق بشر در
برابر فشاري كه بر ملّت عراق وارد مي­شود سكوت كرده­اند و اين سكوت نشانه­اي از بي­اعتنائي
آنها به حقوق ملّتها وانسانهاست كه از روح زورمداري و استثمارگري آنها ناشي مي­شود.

*راه نجات ملّت عراق در فداكاري بر
اساس دستورات اسلام و حركت به سمت حاكميّت اين دين مبين است و اسلام تنها وسيله­اي
است كه ملّت عراق با تمسّك به آن مي­تواند به مقاومت بپردازد و خود را نجات دهد.

(22/12/69)

*حضور آمريكا در اين منطقه خطر بسيار
عظيمي را در درازمدت براي آن كشور بوجود خواهد آورد و اين امر آمريكا در اين منطقه
به مراتب سنگين­تر از خسارات حضور آنان در لبنان خواهد بود.

*ما آنچه را كه تكليف شرعي خود تشخيص
دهيم حتّي اگر تمامي دنيا مخالف باشند آن را انجام خواهيم داد و اگر تلكيف شرعي
ندانيم وگرچه تمام دنيا با آن موافق باشند از انجام آن اجتناب مي­كنيم.

*ما توجّه به مسأله فلسطين را جزء
وظايف خود مي­دانيم و در حدّ توان و امكاناتمان از قيام اسلامي فلسطين حمايت مي­كنيم.

(27/12/69)

*ما راههاي طولاني در پيش رو
داريم  و به تلاش و مجاهدت زيادي احتياج
است و ملت و دولت بايد همچنان دست در دست هم و دوش به دوش يكديگر در جهت اهداف
عالي انقلاب به پيش بروند و مشكلات را برطرف كنند.

*اميدواريم كه مردم ايران با استفاده
از تجربه­هاي گذشته به برادري،‌ همكاري و همدلي در ميان خود بيافزايند. با هم
مهربان باشند و به كمك يكديگر بشتابند و كساني كه توانائي دارند حتماً به مستمندان
و افراد ناتوان كمك كنند.

(1/1/70)

*امروز دنياي اسلام با تمام وجود به
تلاش روحانيون، علماء گویندگان، وعّاظ و طلاب علوم ديني نيازمند است زيرا دنيا
بدست سياستمداران و قدرتمنداني اداره مي­شود كه بي­رحمي را با فريب، تبليغات دروغ،
ادّعاي طرفداري از حقوق بشر و در مواردي ادّعاي معنويّت توأم كرده­اند. راه عزّت و
نجات راهي است كه قرآن نشان مي­دهد و تنها بيداري اسلامي است كه مي­تواند ملّتها
را از ستم قدرتها نجات بخشد.

(22/12/69)

تقدير از فيلمي خوب:

«توئي كه نمي­شناختمت»

عيب مي جمله بگفتي هنرش نيز بگوي     نفي حكمت مكن از بهر دل عامي چند

در ميان انبوه اعتقادات بعضاً صحيي
كه از نهمين فستيوال فيلم فجر مي­شد منتقدين و مدافعين به رد و دفاع از چند فيلمي
پرداختند كه به هيچ روي با فرهنگ ديني و انقلابي مردم ما سازگار نبوده و چه بسا
وزارت اراشد اسلامي نيز مجوّز به روي پرده آوردن –اكران عمومي- آنها را ندهد، كه
اميدواريم چنين شود. اما در بين فيلمهايي كه در اين جشنواره به نمايش درآمد و به
عنوان يكي از فيلمهاي برتر شاخته شد فيلم « توئي كه نمي­شناختمت» تشكيل شده است.
در بخش «دو كبوتر و يك پرواز» داستان دو برادر دوقلو را به نمايش مي­گذارد كه با
هم به جهبه رفته و در تمامي دوران آموزش رزمي و حتّي عمليّات از هم جدا نمي­شوند و
بالاخره اين دو كبوتر عاشق همانگونه كه پا به اين دنيا گذاشته بودند يعني با يك
ساعت فاصله زماني، به شهادت مي­رسند.

در قستم «آبي امّا به رنگ غروب» نيز
سعي شده تا گوشه­اي از همكاريهاي منافقين با دشمنان انقلاب را به نمايش بگذارد.
«آقاي موسوي» همان فرمانده گردان موسي بن جعفر(ع) كه معلّم آن برادران دوقلو و
فرماندهشان در جبهه بود پس از پايان عمليات پيروزمندانه در حال بازگشت به خانه و
نزد همسر و دختر خردسالش مي­باشد در اين ميان دختر كوچك او از شوق ديدار پدر
مهربانش بي­طاقت شده از خانه بيرون زده و در سر كوچه به انتظار مي­نشيند. بعد از
مدّتي پدر با دست مجروح از تاكسي پياده و با چهره­اي متبسّم به سمت دخترك حركت مي­كند.
در اين لحظه دو موتورسوار جلوي پدر را گرفته و با شليّك دو تير او را در جلوي چشم
دخترش به شهادت مي رسانند.

قسمت سوّم نيز جلوه­ناي از يكي از
عمليّات متهوّرانه رزمندگان اسلام در جدال با تانكهاي عراقي است. يكي از رزمندگان
مجروح پس از يك روز نبرد دشوار و نابرابر در ميان صحنه نبرد بيهوش گشته و پس از
بهوش آمدن در حاليكه تنها يك فشنگ برايش باقيمانده جهت محل استقرار نيروهاي خودي و
دشمن را گم كرده و در حال سرگرداني در كنار يك سنگر مخروبه عراقي آن تنها تيرش را
به منظور علامت به نيروهاي خودي شليك مي­كند شيك تير همان و تسليم شدن نيروهاي
عراقي مستقر در سنگر همان.

جلوه­هاي ويژه­اي كه در اين فيلم
بكار گرفته شده و فضاي حزب اللهي حاكم بر فيلم از ويژگيهاي خوب «توئي كه نمي­شناختمت»
مي­باشد و تذكر و يادآوري دوران پرشكوه دهه اول انقلاب مي­باشد.

«پاسدار اسلام ضمن تشكّر از دست
اندركاران تهيّه اين فيلم به آنانكه خواهان يادآوري حماسه­ها و ايثارهاي حزب الله
در انقلاب هستند ديدن فيلم « توئي كه نمي­شناختمت» را توصيه مي­كند.

«اجركم علي الله»

«حديث جان»

گرچه ملال دار مي ني پروبال داريم           زين قفسي كه ديده­ام فكر فردا دارمي

شرط وصال گفته­اي گرچه محال گفته­اي    زين همه جور دلبرا قصد هوا دارمي

سرزده در حريم دل خويش نموده­ام بهل      صيد بخون طپيده­ام جان فكار دارمي

من كه بلا كشيده­ام ناز ترا خريده­ام    جان بلب رسيده را قصد نثار دارمي

ساقي بزم عاشقان گفت مرا حديث جان    من كه بدام آمدم شرط چه كاردارمي

شاهد خوبروي من صيحه مزن بروي من     دام گسسته ديده­ام عرم قرار دارمي

بلبل باغ و گلشنم عاشق روي سوسنم             جلوه فروش دلبرا من كه نه يار دارمي

مست لقاء دوستم مي­كني ارچه پوستم            اين سروجان خسته را بهر چه كار دارمي

آتش بي­قرار غم ميبردم ره عدم                از سر اين جهان دون قصد گذار
دارمي

ره به نجات ميبرد هر كه چو من وفا
كند      باغ وفاست دوستي همچو بهار دارمي

«بجنورد- يوسف نجات»

نگاهي به رويدادها

جهان اسلام

·                
ديپلماتهاي آمريكائي مقيم آنكارا از ظهور يك ايران قدرتمند پس از خاتمه جنگ
خليج فارس در منطقه خاورميانه اظهار نگراني كردند.

·                
رژيم اشغالگر صهيونيستي شهر بيت المقدس را منطقه بسته نظامي اعلام كرد و با
ايجاد پستهاي بازرسي نظامي از ورود نمازگزاران به مسجد الاقصي جلوگيري كردند.

·                
مسلمانان زنداني در بحرين دست به اعتصاب غذا زدند.

(19/12/69)

·                
امام جماعت و چهار نمازگزار در كشمير توسط نيروهاي امنيتي هند به شهادت
رسيدند.

·                
دادگاه لاهور قاتل شهيد «گنجي» را به دوبار اعدام محكوم كرد.

(23/12/69)

·                
اماكن مقدّسه شهرهاي كربلا و نجف مورد اصابت گلوله­هاي توپ گارد رياست جمهوري
عراق قرار گرفت.

·                
گروهي از مسلمانان انگليس از اقامه نماز يكي از ائمّه جمعه مسجد مركزي لندن كه
ادّعناي مسملمان شدن سلمان رشدي حمايت كرده بود جلوگيري كردند.

(25/12/69)

·                
به منظور جلوگيري از نفوذ مسلمانان انقلابي به اسرائيل، نيروهاي امنيتي اردن،
با حمله به خانه «شيخ اسعد يوض التميميي» مسئول سازمان جهاد اسلامي بيت المقدس در
اردن، چند تن از اعضاي اين سازمان را دستگير كردند.

·                
2300 مسلمان طي
14 ماه در كشمير كشته شدند.

(27/12/69)

·                
دادگاههاي سودان از ديروز اجراي شريعت اسلامي را آغاز كردند.

(5/1/70)

·                
شهر خوست به محاصره مجاهدين افغانستان درآمد.

(7/1/70)

·                
يكي از عاملان قتل شهيد آيت الله سيد محمد باقر صدر در نجف اشرف توسّط مردم
شناسائي و اعدام شد.

·                
درگيريهاي مسلّحانه ميان شبه نظاميان امل و حزب الله از سر گرفته شد.

·                
يك قاضي دادگاه فدرال آمريكا محروميّت شغلي يك زن مسلمان آمريكائي به خاطر
پوشيدن حجاب اسلامي را غيرقانوني اعلام كرد.

(10/1/70)

اخبار داخلي

ú        
سعدون حمادي و صحاف وزير مشاور در امور اجرائي عراق بنا به درخواست شخصي وارد
ايران شدند.

ú        
ايران به يك مخزن عظيم گاز در آبهاي خليج فارس دست يافت.

ú        
آمريكا از قبول راي ديوان داوري بين المللي لاهه مبني بر پرداخت خسارت به
جمهوري اسلامي در قبال سرنگوني هواپيماي مسافربري خودداري كرد.

(16/12/69)

ú        
سيل در مناطقي از استانهاي خوزستان، كهكيلويه و بويراحمد، فارس، كرمان
وهرمزگان خسارات زيادي برجاي گذاشت.

ú        
سازمان ملل رسيدگي به حقوق بشر در جمهوري اسلامي ايران از دستور كار خود حذف
كرد.

(18/12/69)

ú        
بوش: ما مايل به داشتن روابط خوبي با ايران هستيم. ما با ايران دشمني نداريم و
شخصاً تصوّر نمي­كنم كه ايالات متّحده مي­تواند تا ابد با سران ايران را دشمن تلقي
كند.

ú        
وزراي خارجه چين و كانادا و يونان وارد تهران شدند.

ú        
رئيس جمهور: خسارات  ايران ناشي از جنگ
600 ميليارد و درآمد ما در اين مدّت 120 ميليارد دلار بوده است.

(21/12/69)

ú        
دبير كل سازمان ملل: بدون حضور ايران نمي­توان صحبت از امنيّت خليج فارس كرد.

ú        
اولين اسكله ساخت ايران در جزيره قشم مورد بهره­برداي قرار گرفت.

(23/12/69)

ú        
دكتر مهرداد كوكبي پس از 15 ماه اسارت در زندانهاي انگليس، در ميان استقبال
گرم مسئولان، مردم و خانواده خود به ايران بازگشت.

(25/12/69)

ú        
واحد تفكيك گاز مايع مجمع پتروشيمي بندر امام شروع به كار كرد.

ú        
شوراي عالي امنيّت ملّي ايران به دولت عراق در مورد هتك حرمت اماكن مقدّسه در
نجف و كربلا هشدار داد.

ú        
سفارت ايران در اردن بازگشائي شد.

(26/12/69)

ú        
رهبر انقلاب امروز را به دليل هتك حرمت عتبات مقدّسه و كشتار مردم عراق عزاي
عمومي اعلام كرد.

ú        
پروفسور محمود حسابي بنيانگذار فيزيك نوين ايران از بين 5 هزار شخصيت بعنوان
مرد سال علمي جهان انتخاب شد.

ú        
آمريكا با اعطاي وام از سوي بانك جهاني به ايران مخالفت كرد.

(27/12/69)

ú        
سيلهاي پي درپي 70 درصد مناطق كشاورزي سيستان را نابود كرد.

ú        
وزاري خارجه ايتاليا، هلند و لوكزامبورك وارد تهران شدند.

(8/1/70)

ú        
45 هزار نفر از
مردم عراق طي يك ماه گذشته به ايران پناهنده شده­اند.

(11/1/70)

اخبار خارجي

§ شورش و ناآرامي
9 شهر شمال و جنوب عراق را فرا گرفت.

§ استاندار،
شهردار و رئيس پليس بصره در ناآرامي هاي اين شهر كشته شدند.

§ آمار رسمي
تلفات جنگ خليج فارس: آمريكا 84 كشته، 217 مجروع 44 مفقود- عربستان 29 كشته، 53
مجروح و 9 مفقود- انگليس 16 كشته، 31 مجروح و 12 مفقود- مصر 9كشه و 74 مجروح-
امارت متحده عربي 6 كشته- فرانسه 2 كشته و 28 مجروح- سنگال 8 مجروح- عراق 85030
كشته.

§ وزير جنگ
اسرائيل مقامات سعودي را به مذاكرات صلح دعوت كرد.

(14/12/69)

§ در كليّه
شهرهاي عراق حكومت نظامي اعلام و برادر صدام حسين بعنوان فرماندار نظامي براي
سركوب قيامهاي مردمي اختيار تام گرفت.

§ جامعه اقتصادي
اروپا يك ميليارد دلار اعتبار در اختيار شوروي گذاشت.

§ «خانواده صباح»
براي ترور نيروهاي مخالف خود يگانهاي مرگ تشكيل دادند.

 
§ طرح آمريكا در خلع سلاح مناطق اشغالي در آزادي به رسميّت شناختن
اسرائيل فاش شد.

(15/12/69)

§ فهد: اگر به رژيم عراق كمك نمي­كرديم در جنگ با ايران نابود مي­شد.

§ كارشناسان آمريكائي: خاموش كردن آتش
سوزي ميدانهاي نفتي كويت دو سال طول مي­كشد.

§ هفت سرباز كويتي در حمله شبانه عدّه­اي ناشناس به قتل رسيدند.

§ اسرائيل از ترس به قدرت رسيدن يك حكومت اسلامي در عراق، رسماً به
آمريكا نوشته است كه بهتر است صدام حسين را نگاه داريم.

§ عراق براي سركوب قيام مردم در بصره از سلاحهاي شيميائي (گاز خردل)
استفاده كرد.

(18/12/69)

§ در اثر ناآرامي ها و درگيريهاي خونين در بلگراد، دولت يوگسلاوي
تانكهاي ارتش را در خيابانهاي پايتخت مستقر ساخت.

§ امير كويت موافقت مشروط خود را براي صلح با رژيم صهونيستي اعلام
كرد.

(19/12/69)

§ نيم ميليون تظاهر كننده در مسكو خواستار استعفاي گورباچف شدند.

§ دبير كل سازمان ملل: يك صلح
آمريكائي در خاورميانه، غيرقابل قبول است.

(20/12/69)

§ استان سليمانيه به تصرّف نيروهاي مردمي درآمد.

§ طرح آمريكا مبني بر اشغال 50 ساله ميادين نفتي عربستان افشا شد.

§ عربستان خواستار فروش تسليحات مدرن آمريكا به اين كشور شد.

§ جمهوري تركمنستان شوروي، پخش برنامه­هاي مبتذل تلويزيون مسكو را
ممنوع كرد.

§ ميزان توليد اوپك 22 ميليون و 300 هزار بشكه در روز اعلام شد.

(21/12/69)

§ رژيم عراق در مقابله با قيام مردم در شهرهاي «تنومه» و «الخطيب»
از سلاح شيميائي استفاده كرد.

§ تايم: آمريكا صدام را به غولي تبديل كرد تا با انقلاب اسلامي
ايران مقابله كند.

§ هزاران كويتي خشمگين در ورزشگاه نادي الكويت دست به تحصّن زدند.

§ در پي توافق اوپك مبني بر كاهش توليد، بهاي نفت خام در بازارهاي
جهان افزايش يافت.

§رژيم عراق دو چاه نفت در منطقه كركوك را آتش زد.

(23/12/69)

§ فلسطيني هاي مستقر در كويت به محاصره ارتش اين كشور درآمدند.

§ روزنامه واشنگتن تايمز: آمريكا در جزيره بوبيان پايگاه هوايي
ايجاد مي­كندن.

(25/12/69)

§ اوضاع يوگسلاوي در پي استعفاي رئيس جمهور اين كشور بحراني شد.

§ سفارت عراق در بن توسّط كردها اشغال شد.

§ آمريكا از اعراب خواست به منظور نشان دادن حسن نيّت، به تحريم عيه
اسرائيل پايان دهند.

(26/12/69)

§ همزمان با ديدار جيمز بيكر از تركيه يك بمب در يكي از تأسيسات
متعلّق به آمريكا در «ازمير» منفجر شد.

§ «عرفات» آمادگي مشروط خود را براي مذاكرات مستقيم با رژيم
صهيونيستي تحت نظر سازمان ملل اعلا كرد.

(27/12/69(

§ رژيم عراق با شليك منوشك به سوي نجف، هزاران نفر را به قتل رساند.

§ نخست وزير رژيم صهيونيستي: ارتفاعات جولان به هيچ وجه قابل
استرداد نيست.

§ نيروهاي انگليسي به حضور 287 ساله خود در تنگه «جبل الطارق» خاتمه
دادند.

§ مذاكرات 3 ساعته «گنشر» با وزير خارجه شوروي در مسكو براي استرداد
«اريش هونكر» بي­نتيجه ماند.

(28/1/269)

§ 600 حلقه چاه نفت كويت به ظرفيت روزانه 6 ميليون بشكه در حال
سوختن است.

§ «شوارتسكف»: در صورت درخواست كشورهاي منطقه، آمريكا يك پايگاه
نظامي دائمي در عربستان تأسيس خواهد كرد.

§ صدام حسين كابينه خود را ترميم كرد.

§ در طول سال 1990 ميلادي حداقل 23200 فقره قتل و دو ميليون مورد
انواع جرائم در آمريكا روي داده است.

(5/1/70)

§ اوزال پيشنهاد كرد كنفرانس صلح اعراب و اسرائيل در تركيه تشكيل
شود.

§ رژيم عراق شهرهاي جنوب و شمال اين كشور را با بمبهاي فسفري و
ناپالم مورد حمله قرار داد.

§رئيس جمهور مالي توسط نظاميان بازداشت شد.

§ درگيري مرزي ميان هند و پاكستان در منطقه كشمير تعدادي كشته و
مجروح برجاي گذاشت.

§ بدنبال اعلام ممنوعيّت تظاهرات توسّط گورباچف، دهها زره­پوش در
مسكو مستقر شدند.

(7/1/70)

§ كربلا و كركوك از زمين و هوا هدف حملات ارتش عراق قرار گرفت.

§ اكثريت اعضاي خانواده آيت اله خوئي و دستيارانش يا كشته و يا
زنداني شده­اند.

§ ك شعبه بانك آمريكائي و دفاتر شركت نفت شل در تركيه با بمب
منفجر شد.

§ آخرين تاكنهاي شوروي خاك چكسلواكي را ترك كردند.

(8/1/70)

§ مردم كويت تحويل سلاحهاي خود را موكول به برقراري دمكراسي كردند.

§ نخست وزير ايتاليا استعفا كرد.

§ سفارت آمريكا در مسكو 8 ساعت در آتش سوخت.

§ فرمانده لشكر ششم عراق در بصره به اسارت گرفته شد.

§ 14 تن از نيروهاي پليس فرودگاه «شارل دوگل» پاريس كه اشياء قيمتي
مسافران را مي­ربودند بازداشت شدند.

(10/1/70)

ضد انقلاب

*باند انهدام يك شبكه بزرگ بين
المللي قاچاق مواد مخدر در يكي از استانها مقدار 2300 كيلو مرفين كشف شد.

(14/11/69)

*بزرگترين كشف موادمخدر توسّط
پاسداران كميته انقلاب اسلامي در آذربايجان غربي به مقدار 2400 تن مرفين انجام شد.

(15/12/69)

*با هماهنگي نيروهاي انتظامي و
همكاري هوانيروز، كاروان قاچاقچيان بين المللي با 2 تن مرفين در كوير طبس متلاشي
شد.

(19/12/69)

امام و قطع رابطه با مصر

اگر بپذيريم كه در ارتباط با واقعيّت‏هاي جهان كنوني انقلاب اسلامي به عنوان
منجي انسانهاي مظلوم و تحت سلطه راه‏حلها و نظرات مستقل و مشخصي دارد و تعريفهاي
معيّني درباره نظامهاي موجود عالم به جهانيان عرضه كرده است و نيز اگر باور داشته
باشيم كه اين تعاريف و نظرات منبعث از متن اسلام ناب محمّدي(س) بوده كه بر زبان و
قلم نايب بر حق امام زمان(عج)، يعني خميني كبير جاري گشته و به ما تعليم داده شده
است، در چنين صورتي قادر خواهيم بود با نصب العين قرار دادن گفتارها و نوشتارهاي
امام پيرامون مسائل مختلف معيارها و اصول برخورد صحيح با آن مسائل را درك كرده و
به آنها عمل نمائيم.

مردم متعهد و مؤمن به انقلاب، حزب اللهي‏ها و نيز مسئولين دلسوز محرومين در
طول عمر بيش از دوازده ساله انقلاب اسلامي و جمهوري اسلامي ايران، اين امر را
بارها و بارها در مرحله امتحان و عمل به تجربه دريافته‏اند كه هرگاه صادقانه
رهمنودهاي امام را به دور از حبّ و بغضهاي باندي و گروهي در پيش روي خويش قرار
داده و به آنها عمل نموده‌اند و از همان دريچه پاكي كه امام خميني (سلام الله
عليه) به وقايع و رخدادهاي جهان مي‏نگريستند به آنها نگاه مي‏كرده‏اند، چگونه به
موفيّت­هاي بزرگي نائل شده و چه دستاوردهاي عظيمي را در ابعاد مختلف كسب نموده­اند.
در واقع صحّت شعارهاي خطّ امام تاكنون دهها بار باعمل محك زده شده و هر بار نتيجه
و ثمره­اي گرانقدرتر و ارزشمندتر نصيب مسلمين عصر حاضر كرده است. به همين علّت
آنچه بايد در دوران پس از رحلت امام مورد تعقيب و پيگيري مسئولين متعهّد باشد
همانا تداوم و حركت در مسير و خطّي است كه امام خميني(س) براي پيروان خويش و
عاشقان انقلاب جهاني اسلام و نيز بالاخص براي نظام جمهوري اسلامي ايران ترسيم
نموده است و در چنين صورتي داغ جانكاه فقدان آن امام عظيم الشأن تا حدودي جبران
گرديده و تسلاي خطر امّت حاضر در صحنه‌هاي انقلاب را فراهم مي‌سازد. اگر دلسوز حال
كشور و ملّت هستيد بايد در خطّ امام و مبتني بر رهنمودهاي امام گام برداريد، اگر
به فكر نجات محرومين و مستضعفين ايران و جهان مي­باشيد. بايد در اين راه حركت
كنيد، حتي اگر باري «امنيت ملّي ام القراي جهان اسلام» مي­تخواهيد برنامه ريزي
كنيد اصلي­ترين و مهمترين تأمين و حفظ امنيّت در ايران اسلامي، اطاعت و انقياد در
مقابل خط امام است زيرا در غير اين صورت مردم ما افكار و اعمال مغاير با رهنمودهاي
امام را تحمّل نخواهند كرد و همين امر موجبات بروز ناآرامي­ها و برهم خوردن
«امنيّت ملّي» خواهد شد.

ذكر اين مقدمه مختصر و بيان اين امّ الاصول انقلاب و نظام، كه در واقع حيات
انقلاب و نظام در گرو زنده نگه داشتن همين اصل يعني معيارها و اصول و رهنمودهاي
امام خميني(سلام الله عليه) مي­باشد، زمينه وارد شدن به بحث در يكي از مقولات
سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران را فراهم ساخت موضوعي كه امام در مورد آن نظر
مشخّصي را ابراز نموده و حتّي حكمي مولوي درباره آن صادر كرده­اند يعني: «قطع
رابطه ايران انقلابي و اسلامي با رژيم مصر معاهد با اسرائيل.»

امام و حكم قطع رابطه با مصر

سابقه قطع رابطه جمهوري اسلامي ايران با رژيم مصر به ماههاي اوّليّه انقلاب
بازمي­گردد. هنوز يك ماه از رسميت يافتن جمهوري اسلامي ايران نگذشته بود كه امام
خميني(س) فرماني به اين شرح خطاب به وزير امور خارجه وقت صادر نمودند:

بسم الله الرحمن الرحيم

جناب آقاي دكتر ابراهيم يزدي وزير امور خارجه

با در نظر گرفتن پيمان خائنانه مصر و اسرائيل و اطاعت بي­چون و چراي مصر از
آمريكا و صهيونيست، دولت موقت جمهوري اسلامي ايران قطع روابط ديپلماتيك خود را با
دولت مصر بنمايد.

روح الله الموسوي الخميني

گرچه فرمان امام در يك جمله خلاصه شده ليكن ملاكهاي اساسي صدور فرمان به صورت
بارزي در همين مختصر نيز ذكر گرديده است. اين ملاكها عبارتند از: «پيمان خائنانه
مصر و اسرائيل» (پيمان ننگين كمپ ديويد) و: «اطاعت بي­چون و چراي دلوت مصر از
آمريكا و صهيونيست» بدين ترتيب تا زماني كه رژيم 
مصر داراي اين دو ويژگي است بايد توسط جمهوري اسلامي ايران مورد قهر و بي­مهري
قرار گرفته و هيچگونه رابطه­اي با چنين دولت خائني برقرار نشود. امام قبل از صدور
اين حكم طي پيامي به مسلمانان جهان اعلام نمودند:

«اينجانب بيش از 15 سال است كه خطر اسرائيل غاصب را گوشزد كرده­ام و به دول و
ملل عرب اين حقيقت را اعلام نموده­ام، و به دول و ملل عرب اين حقيقت را اعلام
نموده­ام، اكنون با طرح استعماري صلح سادات و اسرائيل اين خطر بيشتر و نزديكتر و
جد­ي­تر شده است. مصر با قبول اين صلح، وابستگي خود را به دولت استعمارگر آمريكا
آشكارتر نمود. از دوست شاه سابق ايران بيش از اين نمي­توان انتظار داشت. ايران خود
را همگام با برادران مسلمان كشورهاي عربي دانسته و خود را در تصميم گيريهاي آنان
شريك مي­داند. ايران، صلح سادات و اسرائيل را خيانت به اسلام و مسلمين و برادران
عرب مي­دند و موضع­هاي سياسي كشورهاي مخالف اين پيمان را تأييد مي­كند.»

(5/1/58)

بدين ترتيب امام مي­خواسته­اند جهان اسلام را حول محور مخالفت با اسرائيل غاصب
متحد ساخته و دولت مصر كه به صورت بلندگوي سازش با اسرائيل در دست آمريكا قرار
گرفته و ديگر دولتهاي عربي و كشورهاي اسلامي را تشويق به تسليم در برابر آمريكا و
صهيونيزم نموده و مي­نمايد، را منزوي و مطرود سازند. حكم قطع رابطه با مصر به دولت
نيز در همين ارتباط معنا و مفهوم مي­يابد. امام در قسمتي از پاسخ خويش به پيام
قذافي رهبر ليبي در اين رابطه چنين نوشتند:

«دولتهاي اسلامي بايد دولت مصر را در اين خيانت بزرگ كه به اسلام و مسلمين
نموده است به جاي خود بنشانند و با آن قطع رابطه كند.

ملّت مصر بايد دست اين خيانتكار را از كشور خود قطع كند و ننگ سرسپردگي به
آمريكا و صهيونيزم را از ملّت بزدايند. من به دولت دستور دادم كه با مصر قطع رابطه
نمايد. ما دست برادري به تمام ملتهاي اسلامي مي­دهيم و از تمام آنان براي رسيدن به
هدفهاي اسلامي استمداد مي­كنيم.»

(17/2/58)

نگاهي به رهنمودهاي امام در مناسبتهاي مختلف، نشان مي­دهد كه ايشان پس از
پيمان كمپ ديويد به چه ميزان از اين حركت خائنانه اظهار انزجار و تنفر كرده و
خواهان برخورد با عوامل آن خصوصاً انوار سادات مصري بودند:

«(سادات) خيانت به اسلام و مسلمين كرده است. اينكه با كارتر و بگين در كمپ
ديويد آن قرارداد را كرده است برخلاف مصالح مسلمين، اين خيانت به اسلام است. اينكه
حمايت از خائن بر مسلمين مي­كند خيانت به اسلام است. اينها همه خيانت به اسلام است
و سادات خائن به اسلام است و من از ملّت مصر مي­خواهم كه اين خائن را بركنار كنند،
چنانكه ما آن خائن (شاه) را بركنار كرديم.»

(در مصاحبه با خبرنگار سي بي اس 27/8/58)

اما كارنامه خيانت بار رژيم خائم مصر محدود به سازش با اسرائيل نمي­گردد اگر
چه امضاي اين پيمان ننگين براي شناخت ماهيّت سادات و دولت آمريكايي مصر كفايت مي­نمايد
ولي ديگر اقدامات اين رژيم بر عليه مسلمانان و جمهوري اسلامي ايران را نيز نمي­توان
از نظر دور داشت لذا با جملاتي از امام اين كارنامه ننگين را مي­توان مرور كرد.

كارنامه ننگين رژيم مصر به روايت امام خميني

درصدر اين كارنامه ننگين:

الف- مشاركت در توطئه كمپ ديويد.

ب- اطاعت بي­چون و چرا از شيطان بزرگ قرار دارد كه قبلاً آن جملاتي از امام
ذكر گرديد.

ج- راه دادن شاه فراري ايران به آن كشور:

در پي پيروزي انقلاب اسلامي و فرار شاه از ايران، در حاليكه بازگرداندن
محمدرضا خائن و محاكمه او به عنوان يكي از خواسته­هاي بحق مردم ايران مطرح بود،
انور سادات رئيس رژيم مصر با دعوت از شاه براي اقامت در آن كشور به صورتي بارز در
برابر خواست عمومي ملّت انقلابي ايران ايستاد و در جهت حفظ حيثيّت آمريكا، مهره
سرسپرده او را پناه داد.

امام خميني در اين باره فرمودند:

«ملّت بزرگ مصر كه از ننگ سادات خيانتكار به تنگ آمده بودند، اكنون مواجه با
تحمّل ننگ بزرگتري شده­اند كه با دسيسه و توطئه شيطان بزرگ بر آنان تحميل شده است.
شيطان بزرگ براي رسيدن به چند سال مسند جنايت، به هر وسيله ممكن دستاويز به هر
نقشه شيطاني متشبث مي­شود، محمدرضا را به مصر تحميل و خود را از آن بي­خبر معرّفي
مي­كند… كارتر بايد بداند كه با فرستادن شاه مخلوع به مصر و عذرخواهي از
اشتباهات گذشته و اعتراف به خيانتهاي آمريكا به ملّتهاي مظلوم از آن جمله ايران و
راه­حل لانه جاسوسي را از من كه يك نفر از ملّت بزرگ ايران هستم خواستن، به بيراهه
رفتن است.»

(پيام به مناسبت 12 فروردين- 12/1/59)

د- دعوت و تشويق آمريكا براي حمله به ايران اسلامي

پس از محرز گرديدن بعد ضد استكباري و ضد آمريكايي انقلاب اسلامي و سازش
ناپذيري رهبري انقلاب در برابر شيطان بزرگ، سادات به منظور پركردن خلاء شاه مخلوع
و جبران ضربه­اي كه بر پيكر آمريكا در قبال پيروزي انقلاب در ايران و نيز اوج گيري
انقلاب دوّم، تسخير لانه جاسوسي، وارد آمده بود به حركاتي خائنانه مبادرت ورزيد.
امام خميني درباره اين اقدامات چنين فرمودند:

«چطور من به دولت مصر بگويم دولت اسلامي؟ اين دولتهايي كه در ممالك اسلام
هستند، اينها را مي­بنيم كه بر ضدّ مسلمين، بر ضدّ اين مسلميني كه الآن در ايران
مقابل آمريكا و مقابل شوروي ايستاده­اند، آنها پايگاه درست مي­كنند براي آمريكا كه
بيا حمله كن به مسلمين. ما چطور مي­توانيم امثال سادات را كه پايگاه درست مي­كند و
دعوت مي­كند از آمريكا كه هجوم كنند به ايران و به مملكت اسلامي، چطور ما مي­توانيم
اين را مسلم بدانيم.»

(15/5/59)

«امروز اسرائيل و دوست صميمي­اش مصر، در منطقه، در فكر ايجاد يك هسته مركزي
براي نابودي مسلمان­ها و ارزش­هاي عالي فكري آنها مي­باشند، اخيرا عراق و بعضي
سران كشورهاي منطقه هم با اين طرح موافقت نموده­اند… ملّت ما و ملل آزاد جهان
بايد در مقابل اين دسيسه­هاي خطرناك با شجاعت و آگاهي ايستادگي نمايد.»

(22/11/59)

ه- حمايت از تجاوز صدام به ايران

رژيم مصر از جمله دولتهايي بود كه صدام را در تمامي مراحل تجاوزش به ميهن
اسلامي ايران با پشتبانيهاي سياسي و تسليحاتي و حتّي اعزام نيروي نظامي، همراهي
كرده و حمايت از رژيم بعثي عراق در مقابل ايران مهمترين محور تبليغات وسائل ارتباط
جمعي اين كشور را تشكيل مي­داد. امام خميني در اشاره­اي به اين مسأله فرموده­اند:

«حكّام غاصبي كه در جنگ بين كفّاري چون اسرائيل و صدام با مسلمين، طرف كفّار
را گرفته و به اسلام و مسلمين ضربه وارد مي­كنند، از صحنه اسلام بايد خارج شوند و
از حكومت بر مسلمين بايد بركنار گردند. ملّتهاي شريف مصر و عراق و ديگر كشورهاي
تحت سلطه منافقان بايد قيام كنند…»

(پيام به مناسبت روز جهاني قدس 10/5/60)

و- دستگيري مسلمانان و اجراي سانسور شديد در مساجد توسّط سادات

خاصيّت حكومتهاي سرسپرده گذشته از وابستگي به قدرتها در سياست خارجي، در نحوه
برخوردشان با ملّتهاي خود نيز متجلّي مي­گردد. رژيم سرسپرده مصر نيز از اين قاعده
مستثي نبوده و در جهت سركوب حركتها و قيامهاي مردمي، دست به تحرّكات گسترده­اي بر
عليه مسلمانان اين كشور مي­زند. اين سياست در اواخر عمر ننگين انور سادات به مرحله
اجرا درآمد

 امام خميني در اين زمينه فرمودند:

«امروز سادات با دستگيري وسيع برادران مسلمانان در مصر، خدمت خود را به
اسرائيل به اتمام رسانده است اتحّاد او با آمريكا و اسرائيل، آبروي ملّت عرب را
ريخته است. اتحاد با اسرائيلي كه اين روزها علاوه بر جناياتش در منطقه، دست به
جنايت بزرگ ديگري زده است و آن حفّاري در مسجد اقصي قبله اوّْل مسلمين است كه با
سست شدن پايه­هاي اين مسجد خداي ناكرده قبله اوّْل مسلمين خاب خواهد شد و اسرائيل
به آرزوي پست خود خواهد رسيد.ن

(پيام به حجّاج بيت الله الحرام- 15/6/60)

«سادات تمام مساجد را از قراري كه خبرگزاري­ها نقل مي­كنند، تمام مساجد را تحت
كنترل خودش درآورده و همه اينها را ممنوع كرده از اينكه در سياست دخالت كنند.
علماي مصر به قول سادات نبايد در امور سياسي دخالت بكنند، مسجد بروند، منبر هم
بروند لكن همان مسائلي كه متعارف بود سابقاً در اينجا و آنجا، همين اينها را بايد
بگويند ديگر غير از اين پا را فراتر نگذارند… اين نقشه­اي كه سادات دارد انجام
مي­دهد، اين همان طرحي است كه سابقاً در ايران هم انجام گرفت ولكن حالا چون علماي
مصر يك قدري توجّه به مسائل دارند، مي­خواهند در امور دخالت كنند، او وتحشت كرده
از اينكه مبادا اينها دخالت كنند و حكومت او را متزلزل كنند.»

(18/6/60)

حسني مبارك جانشيني تندتر از سادات در نوكري آمريكا و اسرائيل

بدنبال اعدام انقلاب انور سادات به دست خالد اسلامبولي، آمريكا مهره ديگري از
جانب خود را در رأس حكومت مصر قرار داد. حسني مبارك كه قبل از به قدرت رسيدن،
پستهاي فراوان و حسّاسي را در دولت سادات بر عهده داشت به محض انتصابش به رياست
دولت بر ادامه راه سادات تأكيد نموده و سياست سركوب مسلمانان را با شدّت بيشتري
دنبال نموده و پيمان ننگين كمپ ديويد را مورد تأييد قرار داد و پيگيري آن را دستور
كار دولت خويش عنوان كرد.

امام خميني كه اوضاع را براي مردم مسلمان مصر خطرناك مي­ديدند به منظور
جلوگيري از قوّت گرفتن از دولت غاصب حسني مبارك هشدارهايي خطاب به مردم و علماي
مصر داده و از آنان مي­خواستند كه از آشفتگي بوجود آمده در اثر معدوم شدن سادات
استفاده كرده و زمام امور را از دست آنان خارج نمايند. نگاهي به سخنان امام در اين
زمينه نشانگر ماهيّت حسني مبارك و رژيم مصر از ديدگاه ايشان است.

امام خميني در اين رابطه فرمودند:

«ما ديديم كه قبل از اينكه سادات ساقط بشود، آمريكا جانشين براي او معيّن مي­كرد
سادات باز زنده بود و داشت مثل حيوانات راه مي­رفت لكن آمريكا پيش بيني كرد كه
بايد به جاي او كه باشد. آن نوكري كه همه حيثيّت خودش را به باد داد در خدمتگزاري
به آمريكا، آن روزي كه كشته شد و آن طور بساط در مصر پيدا شد اين رئيس جمهور
تحميلي ثاني (حسني مبارك) كه خيال دارد در مصر مثل آن حكومت كند و دربست خودش را
در اختيار آمريكا گذاشته است، قبل از اينكه به رياست برسد اعلام همبستگي خودش را
با اسرائيل و آمريكا كرده است، نديده است ه هانطوري كه سلف طالح­اش (سادات) به
واسطه خشم ملّت به جهنّم واصل شد او را هم خواهند همين عمل را با او كرد…

ملّت مصر از حكومت نظامي نترسد و به او اعتنا نكند و همانطور كه ايران حكومت
نظامي را شكست و به خيابانها ريخت آنها هم بكشنند و به خيابانها بريزند… و اين
دولتي كه مي­خواهد با سرنيزه با اسلام مخالفت كند و به صراحت مي­گويد كه هركس كه
به اسلام وفادار باشد او را سركوب مي­كنيم، اين تكليفي است براي ملّت مصر، براي
علمائي كه وابسته به حكومت نيستندف اين تكليفي است براي علماف علماي مصر بپا خيزند
و براي خاطر خدا از اسلام دفاع كنند… ارتش مصر توجّه كند به اينكه اگر چنانچه
بخواهد پشتيباني كند از اين حكومتي كه اعلام كرده است كه من تابع آمريكا هستم و
اسرائيل و من هر كس دم از اسلام بزند او را خفه مي­كنم، اين ننگ را به خودش ارتش
مصر راه ندهد و مهلت ندهد تا بعد از اين باز اسرائيل بيايد و به شما حكومت كند و
اسرائيل و آمريكا مقدّرات شما را در دست بگيرند…»

(17/7/60)

همانگونه كه به روشني ملاحظه مي­گردد امام خميني با دولت غاصب حسني مبارك
برخوردي همچون دولت غاصب و رژيم ستمشاهي ايران در اواخر سقوط آ» رژيم داشته و
برخوردي قهرآميز را با چنين دولتي واجب اعلام كرده­اند. حكم امام در اين زمينه
شايد در جملات ذيل الذكر روشن­تر و صحريتر بيان شده باشد:

«ملّت مصر اعتنا نكند به اين حكومت جائري كه اعلام مي­كند كه ما هر كس اسم از
اسلام ببرد سركوب مي­كنيم. بدانند كه اسلام در مصر در خطر است و واجب است بر زن و
مرد مصري كه قيام كنند و اين حكومت فاسد را كه از اوّل اعلام جنگ با اسلام داده
است سركوب كنند».

(26/7/60)

سياستهاي اعلام شده از سوي حسني مبارك دقيقاً در چارچوب طرحهاي آمريكا قرار
داشته و امام براي مقابله با اين توطئه­ها به مسلمانان اينگونه هشدار مي­دادند:

«بايد همه مسلمين توجّه كنند و به حكومتهاي خود متذكّر دهند كه زير بار طرحهاي
آمريكايي كه از اين به بعد، يكي بعد از ديگري خواهد آمد نروند و بازي نخورند از
اين شياطين. اينها مي­خواهند شما را آلت دست قرار بدهند و ذخاير شما را بچاپند.
آمريكا نظر سوء به شما دارد… شما مي­بينيند كه دولت مصر، دولت غاصب مصر، به
صراحت مي­گويد كه ما كساني كه از اسلام اسم مي­برند سركوب مي­كنيم».

(11/9/60)

كارنامه دولت مصر در زمان حسني مبارك بسيار ننگين­تر و تأسف­آورتر از دوران
سلف طالح­اش انور سادات مي­باشد. حسني مبارك علاوه بر سياست سركوب شديد مسلمانان
در مصر، خط سازش با اسرائيل و شناسايي و تثبيت رژيم اشغالگر قدس را به صورتي همه
جانبه پيگيري كرده و آن را با پشتيباني آمريكا به دگير كشورهاي عربي نيز صادر نمود
طرح آمريكايي صدور خط سازش با اسرائيل كه حسني مبارك مجري آن بود ضربه­اي مهلك بر
پيكر دولتها و ملل اسلامي وارد كرده و جهان اسلام را در برابر صهيونيستم تسليم شده
نشان مي­داد. دولتهاي اسلامي با پذيرش اين طرح اوج زبوني و ذلّت خويش در برابر
رژيم اشغالگر قدس را به نمايش مي­گذاشتند. «مصرن كه به جرم هم پيماني با اسرائيل و
شركت در توطئه كمپ ديويد از سازمان كنفرانس به اصطلاح اسلامي اخراج شده بود و
دولتهاي اسلامي براي جلوگيري از خشم ملتهاي خود به ناچار تصميم به انزواي مصر
گرفته بودند، با يك طرح حسابشده آمريكايي از انزوا خارج گشته و به جامعه عرب باز
گردانده شد.

صدام، رئيس رژيم حاكم بر عراق، يكي از پيشگامان در اجراي اين طرح بود. امام
خميني با مشاهده اين امر، ضمن افشاي توطئه مزبور، به ديگر دولتهاي عربي منطقه
شديداً اخطار كرده و آنها را از پياده كردن اين طرح اين چنين برحذر داشتند:

«(صدام خائن) امروز به دامان حكومت سرسپرده آمريكا، يار و ياور همقطار اسرائيل
پناه برده و دست ذلّت و دريوزگي به جانب دشمنان عرب و اسلام دراز كرده است كه نخست
او را از اين مهلكه مرگبار كه خود براي خود تهيه ديده نجات دهند و سپس اذهان را از
دشمن بزرگ اسلام و غاصب سرزمينهاي آنان منصرف و قرارداد ننگين كمپ ديويد را با
برگرداندن حسني مبارك به جامعه عرب به كرسي نشانند…

من به دولتهاي عربي منطقه هشدار مي­دهم كه با تسليم شدن در مقابل اينگونه
طرحها، علاوه بر قبول اسارت خويش به دست آمريكا و از آن ننگن­تر اسرائيل، دشمني
ملّت و دولت و قواي مسلّح نيرومند ايران را براي هميشه به بار مي­آورد و اگر امروز
به دامن اسلام برنگرديد، فردا دير است… دولت مصر و اردن اگر عرصه داشتند و در
فكر شرف انساني و عربي بودند خود را از اسارت رژيم صهيونيستي اسرائيل رهايي مي­بخشيدند
نه آنكه در شناسائي اسرائيل كوشش مي­كردند و با طرح اسارت بار كمپ ديويد رشته­هاي
اسارت و ذلّت خويش را محكمتر مي­نمودند و آنان 
كه به خيال خام خود براي مقابله با جمهوري اسلامي در بازگرداندن مصر به
جامعه عرب كوشش مي­كنند، سخت در اشتباه هستند و گور خود را با دست خود كه دست
جنايتكار آمريكاست مي­كنند، در صورتي كه پس از پيروزي نهايي كه به خواست خداوند
بيش از چند قدمي به آن نمانده است، اگر از كردار غيراسلامي و غيرعربي خود پشيمان
شده و توبه كنند، در اين صورت اگر دولتمردان ما هم قبول كنند معلوم نيست ملت
ستمديده و عزيز از دست داده ما قبول كند و در صورت عدم قبول ملّت، هيچ يك از
دولتمردان ايران حق و قدرت هيچگونه كاري را در اين زمينه ندارد زيرا در ايران
اسلامي، مردم تصمي گيران نهايي تمامي مسائلند».

(6/3/61)

امّا وابستگي سران خودفروخته حاكم بر كشورهاي مسلمان عرب منطقه به آمريكا مانع
از عدم پيگيري طرح امريكايي بازگرداندن مصر به جامعه عرب و سران كشورهاي اسلامي مي­شد
از همين رو حسني مبارك با عنوان كردن خطر جمهوري اسلامي ايران و حمايت از عراق در
جنگ، سعي در منسي نمودن خطر غده سرطاني اسرائيل غاصب نموده و حمله نظاميان وحشي
آمريكايي به لبنان مظلوم را فرعي جلوه مي­داد. اما ضمن افشاي اين ئوطئه، بار ديگر
خواهان مقاومت مسلمانان در اين زمينه شده و فرمودند:

«دولت مصر با صراحت مي­گويد اين جمهوري اسلامي نبايد باشد و با دولت اسرائيل
براي كوبيدن اسلام متّحد مي­شود. مصر و اسرائيل با هم پيمان مي­بندند كه بر ضد
ايران به كمك عراق بروند، چرا بايد كشورهاي اسلامي به اين وضع باشند كه اسرائيل به
لبنان حمله كند و آنها بي­تفاوت باشند و برخي از آنها با اسرائيل دوستي داشته
باشند؟ ما بايد به راه خودمان ادامه دهيم و مقاومت كنيم».

(16/3/61)

بالاخره طرح آمريكايي بازگرداندن مصر به جرگه اعراب در «كازابلانكا» طي
اجلاسيه كنفرانس به اصطلاح اسلامي به ثمر نشسته و با مصوبه آن كنفرانس انزواي مصر
خاتمه يافته تلقي مي­شود. امام خميني ضمن ابراز انزجار از اين تصميم، مسأله را اين
چنين بيان مي­نمايند:

«كارگزاران سياست آمريكا بايد طرز تفكّر و سياستهاي خود را تغيير دهند و گمان
نكنند اداره كلّ جهان در دست آنهاست و همه كشورها چشم و گوش بسته در اختيار آنان
هستند. بايد توجّه كنند كه قطع رابطه و تحريم اقتصادي و ليستهاي دروغين آنها، دنيا
را بر كشوري نگ نخواهد كرد. چنانچه وارد نمودن مصر را در سازمان كنفرانس به اصطلاح
اسلايم با آن مقدّمات و مؤخّرات و بست و بند نمودن با حسين و حسن و حسني، عقده­هايي
را كه از بيداري ملّتها و پرخاشگري آنها براي اينان حاصل شده است، حل نخواهد نمود.

عجب نيست كه آمريكا و سرسپردگان او براي برگشتن مصر به جرگه اعراب به هر دري
مي­زنند، تأسف­آور عجيب، وضعيت سران اعراب است… با آن همه تشريفات نشستند و
برخاستند و تمام مشكلات اسلام و مسلمين را خلاصه كردند در برگشت مصر معاهد با
اسرائيل به حوزه اعراب.»

(22/11/62)

شايد كسي يا كساني مدّعي شوند كه مصر در زمان حسني مبارك با مصر در زمان سادات
تفاوت داشته و به علّت همين تفاوت بوده است كه اعراب او را به جرگه خويش راه داده
و يا با اين كشور برقرار مي­شود. در پاسخ به اينان جملات امام را يادآور مي­شويم
كه در افشاي مدهيت رژيم كنوني مصر و سران خودفروخته كشورهاي اسلامي كه در كنفرانس
«كازابلانكا» رأي به پايان انزواي مصر دادند، فرموده­اند:

«آن روز مصر را براي قرارداد با صهيونيست خارج كردند و امروز به خاطر تثبيت و
شناسائي اسرائيل برگرداندند.

آن روز مصر را براي پشت كردن به خواست اعراب خارج كردند و امروز آن را به خاطر
بوسيدن دست آمريكا برگرداندند.

آن روز مصر را براي خيانت به آرمان فلسطين خارج كردند و امروز براي امضاي
دستجمعي آن خيانت آن را برگرداندند.

و تأسف آورتر و ننگين­تر آنكه مصر با كمال بي­اعتنايي هيچ شرطي را قبول نكرد و
يكي از مقامات بالاي قاهره گفت: «سران عرب بايد به اشتباه خود اقرار كنند»!… آيا
وقت آن نرسيده كه ملّتهاي اسلامي از جاي خود برخيزند و سردمداران خود را يا در
منقابل شرف اسلام خاضع كند و يا با آنان همچون ايران عمل كنند؟… حكومتها به خود
آيند و از گناه بزرگي كه در كازابلانكا مرتكب شدند  و به شرف اسلام و مسلمانان خصوصاً اعراب تجاوز
كردند و براي خود ننگ تاريخي بجاي گذاشتند، توبه كنند و بازگشت به خدداي قادر قاهر
نمايند كه مبادا آتش قهر او تر و خشك را بسوزاند…».

(22/11/62)

حسني مبارك پس از موفقيّت در پياده كردن مرحله اول طرح آمريكائي شناسايي و
تثبيت اسرائيل يعني بازگشت به جرگه اعراب بود، بلافاصله دولتهاي عربي را در جهت
ضديّت با ايران به اتحاد فراخواند. گرچه نفس بازگرداندن مصر به جامعه عرب، حركتي
در مخالفت و ضديت با ايران اسلامي بود ليكن موضوع در همين مرحله خاتمه نمي­يافت.
امام خميني در اين رابطه فرمودند:

«ابرقدرتها بر ضد اسلام الآن كمر بسته­اند و قدرتهاي پوشالي ديگري هم همينطور.
اينكه دولت مصر دعوت مي­كند اعراب را به اينكه: مجتمع بشويد برخلاف ايران، ايران
را مقصودش هست؟ ايران خطر است؟ ايران براي آنها خطر است يا اسلام؟ اينكه دعوت مي­كند
اعراب را كه مجتمع بشويد يعني دعوت مي­كند كه همه اجتماع كنند برخلاف اسلام،‌ براي
اينكه اسلام را آنها بر ضد منافع خودشان مي­دانند…».

(23/11/63)

سخن در باب خيانتهاي بارز و آشكار رژيم مصر به اسلام، مسلمانان، فلسطين و
اعراب بسيار فراوان است. آنچه حائز اهميّت است اينكه بنابر رهنمودهاي صريح امام خميني،
مسلمانان و دولتهاي اسلامي بايد «مصر» و «حسني مبارك» را به عنوان رأس هرم توطئه
سازش با اسرائيل و شناسائي و تثبيت رژيم اشغالگر قدس منزوي و مطرود ساخته و به
مقابله با آن برخيزند. خروج مصر از انزوا خواست آمريكا و اسرائيل است و براي
مسلمانان جهان بايد شرم آور باشد. به فرمايش امام:

«واقعاً چقدر بايد رابطه سران كشورهاي اسلامي با صهيونيستها گرم و صميمي شود
تا در كنفرانس سران كشورهاي اسلامي مبارزه صوري و ظاهري هم با اسرائيل از دستور
كار آنان و جلسات آنان خارج شود. اگر اينها يك جو غيرت و حميّت اسلامي و عربي داشتند
حاضر به يك چنين معامله كثيف سياسي و خودفروشي و وطن فروشي نمي­شدند.

آيا اين حركات براي جهان اسلام شرم آور نيست؟ و تماشاچي شدن گناه و جرم نمي­باشد؟
آيا از مسلمانان كسي نيست تا بپا خيزد و اين همه ننگ و عار را تحمّل نكند؟ راستي
ما بايد بنشينيم تا سران كشورهاي اسلامي احساسات يك ميليارد مسلمان را ناديده
بگيرند و صحّه بر آن همه فجايع صهيونيستها بگذارند و دوباره مصر و امثال آن را به
صحنه بياورند؟»

(29//467)

اگر واقعاً خالصانه بخواهيم خط امام را در سياست خارجي جمهوري اسلامي پيگيري
نمائيم مي­بايست اقدامات ديپلماتيك فراگيري براي جلوگيري از خروج مصر از انزوا را
به انجام رسانده و كشورهاي اسلامي را وادار به مقاومت در برابر اين طرح آمريكائي و
صهيونيستي كنيم و در اين مسير از هيچ چيز هراس به دل راه ندهيم و افتخارمان بايد
اين باشد كه دولتهاي آمريكايي و غاصبي چون حسني مبارك مصري و حسين اردني و حسن
مراكشي باشند مگر نه اينكه امام عظيم الشأنمان خميني كبير سلام الله عليه در وصيت
نامه سياسي الهي خويش اين امر را افتخاري براي ملتهاي اسلامي و مستضعفان جهان
دانستند كه:

«ملّتهاي اسلامي و مستضعفان جهان مفتخرند كه دشمنان آنها حسين اردني اين جنايت
پيشه دوره­گرد و حسن و حسني مبارك هم آخوربا اسرائيل جنايتكارند و در راه خدمت به
آمريكا و اسرائيل از هيچ خيانتي به ملّتهاي خود روي گردان نيستند».

(وصيت نامه سياسي الهي امام خميني«س»)

حال با توجّه به اين مواضع مشخص امام در ارتباط با دولت غاصب مصر و تأكيدات
مقام معظم رهبري مبني بر تداوم راه و خط امام خميني(س) بي­گمان مسئولين سياست
خارجي كشورمان در مورد طرح برقراري رابطه با مصر برخورد جدي خواهند كرد آيا خيانت
و جنايت بزرگ ديگري كه حسني مبارك اخيراً به آن دست زده و با شيطان بزرگ و متحدين
جنايتكارش در حمله به مسلمانان عراق و كويت همكاري صميمانه نموده است و حتي فضاحت
بارتر اينكه باري هرزگي، عياشي و خوشگذراني مزدوران آمريكايي مستقر در حجاز،
هزاران زن مصري را در اختيار آنان قنرار داده است، كافي نيست كه صحّت نظرات امام
در ارتباط با ماهيت اين رژيم بيش از پيش براي ما محرز گردد؟ آيا برقراري رابطه با
رژيمي چون مصر اعتبار و حيثيت جمهوري اسلامي ايران را در بين مسلمانان جهان از بين
نمي­برد؟ بعضي­ها در توجيه اين برقراري ارتباط عنوان مي­كنند كه چن ايران از مصر
ميليونها دلار طلبكار است لذا لازم بود رابطه­اي با آن كشور براي استرداد آنها
برقرار كنيم. در پاسخ به اين مسأله بايد يادآور شويم كه مسأله مبارزه با اسرائيل و
طرد سازشكران با رژيم اشغالگر قدس يكي از اصول انقلاب اسلامي است و مردم ما حاضر
به اهداي دهها برابر اين پولها در جهت كمك به انتفاضه فلسطين و حفظ اصول انقلاب خويش
مي­باشند مردم ما نشان داده­اند كه طاقت تحمّل سختي و مشقّتهاي بسياري را دارند
لكن ضربه به اصول انقلاب را تحمّل نخواهند كرد.

در پايان قسمت ديگري از يكي از آخرين پيام­هاي قبل از رحلت جانگداز امام در
ارتباط با سياست خارجي تذكر داده مي­شود:

«من بار ديگر از مسئولان بالاي نظام جمهوري اسلامي مي­خواهم كه از هيچ كس و از
هيچ چيز جز خداي بزرگ نترسند و كمرها را ببندند و دست از مبارزه و جهاد عليه فساد
و فحشاء سرمايه داري غرب و پوچي و تجاوز كمونيزم نكشند كه ما هنوز در قدمهاي اول
مبارزه جهاني خود عليه غرب و شرقيم…

من باز مي­گويم، همه مسئولان نظام و مردم ايران بايد بدانند كه غرب و شرق تا
شما را از هويت اسلاميتان به خيال خام خودشان بيرون نبرند، آرام نخواهند نشست نه
از ارتباط با متجاوزان خشنود شويد و نه از قطع ارتباط با آنان رنجور. هميشه با
بصيرت و با چشماني باز به دشمنان خيره شويد و آنان را آرام نگذاريد، كه اگر آرام
گذاريد لحظه­اي آرامتان  نمي­گذارند»

(2/1/1368)

«والسلام عليكم و رحمة‌ الله»

تخلّف براي احدي مجاز نيست

رسول اكرم«ص»

«ثَلاثَةٌ لِاَحَدٍ فيهِنَّ رُخْصَةٌ: اَلْوَفاءُ لِمُسْْلِمٍ كانَ اَوْ
كافِرٍ، وَبِرُّ الْوالِدَينِ مُسْلِميْنِ كانا اَوْ كافِرَين، وَاَداءُ الاَمانةِ
لِمُسلِمٍ كانَ اَوْ كافِرٍ».

(مجموعه ورّام- ج 2 ص 121)

سه چيز است كه احدي مجاز نيست از آن تخلف و سرپيچي نمايد. اول وفاء بعهد، خواه
صرف پيمان مسلمان باشد يا كافر. دوم نيكي به پدر و مادر، خواه مسلمان باشند يا
غيرمسلمان. سوم اداء امانت، خواه صاحب امانت مسلم باشد يا كافر.

پاسخ به نامه ها

*آذربايجان شرقي- برارد1-2

1- هدايت و ارشاد مردم يك تكليف و وظيفه است ولي اگر موفّق نشديد نبايد نگران
و ناراحت باشيد زيرا شما وظيفه خود را انجام داده­ايد. و هرگزدست از انجام وظيفه
برنداريد و در آن فقط قصد قربت و رضاي الهي را داشته باشيد كه در اين صورت هم عمل
مقدّس و داراي ثواب خواهد بود و هم تحمّل مشكلات آسان خواهد بود.

2- طبعي است كه افراد منحرف و نادان، انسانهاي وارسته و وظيفه شناس را مسخره
مي­كنند همچنان كه انبيا و ائمه و علما را مورد اذيّت و آزار قرار مي­دادند وي اين
كار هرگز موجب سستي وعقب نشيني آنان نبود. دليل آن اين است كه هدف كسب رضاي الهي
بود و آنجا كه هدف بسيار بزرگ باشد هرگونه سختي و ناگواري را بايد تحمّل نمود و
تحملش آسان است.

*قم- گازران- برادر سحم-2/3-1350

1- شركت در مجالس و محافلي كه در آن نوار ترانه و موسيقي مطرب پخش مي­شود جايز
نيست و گناه است هر چند مربوط به عروسيهاي فاميل و نزديكان باشد و هرگونه همكاري
با آنان در اين زمينه گناه است. البته غنا در مجلس عروسي زنانه استثنا شده است.

2- در روايتي از اميرالمؤمنين عليه السلام است كه دل انسان گاهي به معنويت روي
مي­آورد و گاهي پشت مي­كند پس هرگاه در خود احساس خستگي كرديد بر خود فشار نياوريد
و به فرائض و واجبات اكتفا كنيد و هرگاه كه حالو توجهي داشتيد به مستحبات بپردازيد
ولي نبايد اين مطلب را بهانه قرار داد براي تنبلي و ترك نوافل براي هميشه.

3- معمولاً چيزهائي در حافظه انسان بطور مستمر و مداوم باقي مي­ماند كه در
دوران كودكي و نوجواني آن را حفظ مي­كنيدن باشد و امّا مطالب مفصلي كه در سنين
بالا حفظ مي­كنيد فقط در صورت استمرار و مداومت باقي مي­مند.

4- اگر از جهت اقامه جماعت و جهاتي كه در خود مسجد ملاحظه مي­شود فرقي نباشد
مسجدي كه در همسايگي شما است رجحان دارد.

*زاهدان- برادر،ع-ق

جهت چاپ عكس شهيد كافي است يك قطعه عكس سياه سفيد و يك برگ تاييديه بنياد شهيد
ارسال نمائيد.

*اصفهان- برادر مسعود معتمدي فرد

بدون شك عفت كلام در هر گونه سخن گفتن لازم است بخصوص در سخن استاد و معلم در
برابر شاگرداني كه از او در هر چيز ممكن است تقليد كنند و تحت تأثير تربيت او
هستند. ولي اين مربوط به سوء تدبير است نه دخالت استعمارگران.

*بادرود نطنز- برادر، س-الف

1- اگر پدر نماز را عمداً و از روي مخالفت با احكام الهي ترك كند بر پسر
بزرگتر قضاي آن واجب نيست.

2- در رابطه با تشكيل نماز جمعه در شهرستان بايد با دبيرخانه ائمه جمعه مذاكره
نمائيد.

*گچساران-برادر، ف- 333

مقرراتي كه در محيط دانشگاه يا هر نهاد يا اداره ديگري از سوي مسئولين آن محل
وضع مي­شود بر اساس مصالح مخصوص آن جا است و منافاتي با احكام اوليّه اسلام ندارد.
بنابراين مانعي ندارد كه يك امري بر اساس حكم اولي و عمومني شارع مباح باشد و در
يك محيط خاصي از سوي يك مقام مسئول و مجاز كه ولايتي مشروع داشته باشد منع شود.

*خوي-برادر، الف-الف-س-س

1- روزه آن باطل است و قضا دارد، كفّاره واجب نيست.

2- آن آب پاك است و وضو را باطل نمي­كند.

3- نوار يا كتاب يا هر چيز ديگري كه بعنوان عاريه در اختيار شما قرار داده شده
مي­شود اگر بخواهد به ديگري واگذار كنيد بايد از صاحبش اجازه بگريد.

*شهريار-ح-ع-ل

1- علاج آن مشكل يكي از دو چيز است 1- ازدواج 2- صبر و خويشتن داري.

2- اگر از وطن اصلي كه محل تولد و مسكن پدر ومادر انسان است اعراض نشده باشد
نماز در آنجا تمام و روزه صحيح است حتي ارگ قصد ده روز مانده نداشته باشد و اگر
اعراض شده مانند هر شهر ديگر است كه به آنجا مسافرت مي­كند. منظور از اعراض اين
است كه هيچ گاه تا ابد نخواسته باشد آنجا را مسكن خود قرار دهد و امّا در مسكن
جديد اگر قصد ماندن دائم داشه باشد در حكم وطن اصلي است و اگر قصد ماندن دائم
ندارد مانند هر جاي ديگر حكم نماز و روزه بستگي به قصد ماندن دده روز يا گذشتن سي
روز دارد. اين نظر حضرت امام قدّس سره است فتواي ساير مراجع را از دفاتر استفتا
بپرسيد.

3- در ازدواج معيار ديانت و نجابت و حسن اخلاق و سرايط خاصّي است كه انسان بر
اساس ذوق و سليقه خود ملاحظه مي­كند.

4- در مورد خمس آن چه از درآمد باقي 
مانده است و چيزهائي كه عين آنصرف مي­شوند مانند برنج و روغن و سوخت و
امثال آن بايد سر سال محاسبه شود.

*تهران- خواهر، ا-ح

1- كرم به دست و صورت ماليدن ربطي به روزه ندارد و روزه صحيح است.

2- خلطي كه نمي­توانيد بيرون بياوريد و به فضاي دهن نرسيده با پائين بردن آن
روزه باطل نمي­شود.

3- به پاسخ شماره 2 برادر ح ع ل از شهريار درهمين شماره مراجعه كنيد.

4- نيّت در نماز و هر عمل ديگر يك امر قلبي است و آن انگيزه كار است و لازم
نيست آن را به زبان بياوريد يا حتّي به قلب خود اخطار كنيند و اما بالا بردن دستها
هنگام تكبير يك امر مستجبي است و واجب نيست.

5- تا مي­توانيد از ورود به موارد ازدحام كه مستوجب تنه زدن به نامحرم است
اجتناب كنيد.

*قم- خواهر، پ-ص

1- اگر جوراب را خريده­ايد ضامن پول آن هستيد به همان قيمتي كه صاحب مال تعيين
كرده است و اگر بدون رضايت صاحبش برداشته­ايد بايد عين آن را برگردانيد و اگر تلف
شده است مثل و اگر مثل آن نيست قيمتش را بدهيد.

2- غسلهاي مستحبي جاي غسل واجب را نمي­گيرد ولي شك در صحت غسلهاي گذشته اثري
ندارد و وسوسه نكنيد.

3-غسل جنابت از وضو كفايت مي­كند و تا چيزي كه موجب بطان وضو است حادث نشده مي­تواند
با آن نماز بخواند.

*تهران- برادر عباس، ج-ف

زن براي بيرون رفتن از خانه بايد از شوهر اجازه بگيرد و بدون رضايت او جايز
نيست خارج شود و اما ناسزا گفتن، هيچكدام حق ندارد به ديگري ناسزا بگويند. بايد تا
آنجا كه ممكن است با تفاهم مسائل را حل كنند. كانون خانواده بايد جاي صلح و صفا و
محبّت باشد نه دادگاه حقوق و اگر نتوانستيد تفاهم كنند دادگاه مشكل را حل مي­كند و
حدود هر كدام را معيّن مي­نمايد در هيچ شرايطي جاي زد و خورد و دشنام گويي نيست.

*اردبيل- برارد كرم جعفرزاده

1- پولي كه از قماربازان باقي مانده بايد به مالكش برگردانيد. البته برنده
قمار مالك پولي كه شرط شده نمي­شود ولي معناي اين حكم اين است كه پول در ملك
بازنده باقي است نه اين كه ملك عموم باش و هركس بتواند آن را بردارد يا مثلاً در
مصارف عمومي مصرف نمايد بلكه بايد به مالك آن كه بازنده است برگردد.

2- مسلمان شرابخوار نجس نيست گرچه دهان او در وقت خوردن نجس است.

*گيلان- خواهر، ن-و

1- كسي كه نماز نمي­خواهد لازم نيست با او قطع رابطه كنيد و اگر رحم باشد
نبايد قطع رابطه شود بلكه در صورت امكان بايد سعي در هدايت او داشته باشيد و
بهرحال نشستن بر سر سفره او اشكالي ندارد.

2- گوش دادن به ترانه و موسيقي مطرب گناه است ولي موجب بطلان عبادات نمي­شود.

3- وضو گرفتن با آب گرم اشكال ندارد.

4- سرگرميهايي كه قمار نيست و در آن شرط بندي هم نشده است اشكال ندارد.

5- توبه انسان را از گناه پاك مي­كند ولي به شرط اينكه توبه جدّي باشد و انسان
واقعاً پشيمان باشد و به راه راست و صحيح برگردد و گذشته را جبران كند.

6- لازم نيست قرآن با تجويد خوانده شود بلكه به هر صورت خواندن آن مفيد است.

7- سرنوشت همه چيز به دست خدا است در عين حال انسان در كارهايش مختار و آزاد
است.

8- هرگونه عملي كه در عرف توهين به قرآن يا ساير مقدّسات به حساب آيد گناه
است.

9- دوستتان بايد قيمت آن گردنبند را به هر وسيله كه ممكن است به صاحبش برساند
و لازم نيست او بداند از كجا و چه دليل رسيده است.

*رفسنجان- برادر، ع-1-3-4-3

آنكار نه فقط گناه است بلكه جنايت است و ممكن است كه نتيجه برعكس دهد سعي كنيد
با تفاهم مشكل را حلّ كنيد و به خصوص با دخالت بزرگان فاميل.

*كرمان- خواهر مرضيه-ش-48

شما اشتباه مي­كنيد و آن داستانها در مورد شما صدق نمي­كند اگر در مورد ايشان
تحقيق كرديد و مناسب بود بپذيريد.

*بخش كشاورز-برارد حقير- خ-س- 32

1- از نظر مصلحت انديشي بايد خودتان بيشتر در امر ازدواج دقّت كنيد ولي از نظر
شرعي ازدواج با فرد مورد نظر هيچ اشكالي ندارد.

2- پخش كنندگان موادمخدر دشمنان جامعه و عوامل دستهاي مزبور استعمارند دادن
اطلاعات درباره آنها به مراكز انتظامي وظيفه ديني وملّي تك تك افراد جامعه است. و
همچنين ساير افرادي كه مي­خواهند به نحوي به نظام مقدّس اسلامي لطمه­اي بزنند يا
امنيّت جامعه را به خطر بياندازند.

3- ما دليل آن برخورد را نمي­دانيم و نمي­توانيم دخالت كنيم به نظر ما بهتر
است شما از اين مورد صرف نظر كنيد و در جاي ديگر مشغول كار و خدمت به جامعه باشيد
شايد صلاح دين و دنياي شما در همين باشد. مهم اين است كه در هر نهاد يا اداره يا
هر شغل ديگري هستيد براي رضاي خدا و خدمت به جامعه اسلامي كار كنيد.

*رضوانشهر- برارد،ع-ي

1- علائمي كه براي مني در رساله ذكر شده در صورت شك است اگر از اثري كه بر
لباس مانده يقين پيدا شود نيازي به علامات نيست.

2- فرشي كه يك جاي غير مشخص آن نجس است اگر با رطوبت با جائي از آن برخورد شود
موجب نجاست نيست.

*گناباد- برادر حسين-س-ل-ي 21201

گوسفندي را كه نذر كرده­ايد بايد در همان راه مصرف شود و جايز نيست آن را
بفروشيد هر چند ضعيف و لاغر شده باشد.

*اصفهان – برادر، س-ش- 200

به دليل همين غريزه است كه اسلام ازدواج را بسيار با اهميت تلقي كرده و آن را
نگهدارنده نصف دين انسان دانسته است و بهرحال اگر امكانات فراهم نيست بايد صبر و
تحمل را پيشه كنيد و سعي در كنترل خويش داشته باشيد خداوند چنين خواسته كه بشر با
حفظ همه غرائز و تمايلات و با وجود دسيسه­هاي شياطين انس و جن بر نفس خويش مسلّط
باشد و آن را مهار كند و در چنين شرايطي است كه انسان ساخته مي­شود و تكامل مي­يابد.

*ساوه- برادر، ع-ر- ج 758

1- آن آب پاك است و غسل ندارد.

2- لباس شهرت به نظر حضرت امام بنابر احتياط واجب حرام است و ظاهراً منظور
لباسي است كه انسان را در ميان جامعه انگشت نما كند.

*ميانه- برادر، ج-خ

1- رساله حضرت امام قدّس سره و آية الله العظمي اراكي اختلاف دارد و شما كه
مقلّد ايشان هستيد نمي­توانيد از رساله حضرت امام استفاده كنيد اگر مسأله­اي براي
شما پيش آمد كه در رساله نبود مي­توانيد از دفتر استفتاي ايشان به آدرس قم- دفتر
استفتاي حضرت آية الهل العظمي اراكي يا به وسيله تلفن 35020 كسب تلكيف نمائيد.

2- موسيقي و آواز مطرب حرام است حتّي اگر مضمون شعر آن مطلبمفيدي باشد معيار
نوع صدا است.

*كردستان- برادر، ج-ن

1- تقليد در صورتي محقق مي­شود كه طبق فتواي مجتهدي عمل كرده باشد با استناد
به فتواي او اگر شما در حال حيات امام قدُّس سره 
با استناد به فتواي ايشان عمل كرده­ايد مي­توانيد اكنون بر اساس تقليد از
يك مجتهد زنده در مسأله بقا بر تقليد ميّت بر تقليد حضرت امام باقي باشد.

2- اعمال گذشته اگر مطابق با فتواي مجتهدي كه مي­توان از او تقليد كرد باشد
صحيح است.

3- مراجع تقليد را بايد بر اساس معرفي دو نفر عادل كه اهل اطلاع باشند و
بتوانند مجتهد و اعلم را تشخيص دهند مشخص نمود.

*برادر، س-ج- امير

معيار در حرمت افعال انسان ضرر داشتن آن نيست بلكه معيار نهي شارع است و طبق
ادله فقهي استمنا حرام است حتي اگر هيچ ضرري نداشته باشد و حتي اگر مفيد هم باشد.

*اراك- خواهر، ن-ط

1- هيچ گناهكاري لازم نيست خود را به دادگاه معرّفي كند تا حد جاري شود يا خود
براي خود مجازاتي اجرا نمايد بلكه نبايد چنين كاري صورت بگيرد و توبه واقعي به درگاه
خداوند كافي است.

2- اشكال ندارد.

*تهران- برادر،م- پيرصومي

پاسخ نياز به توضيح بيشتر دارد بايد آدرس بدهيد يا با تلفن 24803 تماس بگيريد.

*سمنان- برادر، ج- الف

1- غسل واجب است.

2- فقط لباسي كه آلوده شده بايد شسته يا تعويض شود.

3- حرام نيست.

*تهران- خواهر، ز-ط

سعي كنيد با تفاهم و تبادل محبّت و تحمّل بعضي ناملايمات محيط خانه را آكنده
از صفا و صميمّت كنيد و زمينه تندخوي همسرتان را فراهم نسازيد. اگر ايشان بيش از
حد خشن است شما مي­توانيد با نرمش بيشتر مانع تشنّج باشيد.

*يزد- برادر شهاب- 2618

شما در اختيار همسري ديگر براي بچه دار شدن آزاديد و اگر نياز به اجازه دادگاه
باشد با اظهار اين مطلب حتماً موافقت خواهد شد.

تشكّر و قدرداني

*تهران- خواهر خجسته جوهرچي

*ساري- برارد محمد رضا هرويّه

*باختران- برادر فاضلي راد.

ضمن تشكر از همكاري و عنايت شما به اطلاع مي­رساند به حساب وجوه اهدائي شما
تعدادي از كتابخانه­هاي مناطق بسيار محروم و مواردي از اين قبيل را كه نياز مبرم
به كمكهاي فرهنگي دارند مشترك نموده و براي شما عزيزان توفيق خدمتگزاري و موفقيّت
مسئلت مي­نمائيم.

نقش سياسي و نظامي تنگه هرمز

قسمت دوم

دكتر محمدرضا حافظ نيا

اهداف انگلستان

همانطور كه اشاره شد خليج فارس بدليل ارزشهاي خاص خود هميشه مورد توجه
قدرت‏هاي جهاني بوده است زيرا خليج فار و تنگه هرمز نقش تعيين كننده‏اي در موازنه
قدرت و برتريهاي استراتژيكي جهان بعهده داشته و دارد. بعد از افول قدرت دريائي
پرتقال در منطقه خليج فارس  وبروز خلأ
قدرت، امكان ظهور قدرت مسلط براي مدتي وجود نداشت و حاكميّت در خليج فارس بين
قدرت‏هاي محلي صفويه و افشاريه و زنديه و هلند و انگليس و روسيه و حاكم عمان و
ساحل نشينان خليج فارس دست به دست مي‏چرخيد و قدرت‏هاي اروپائي ضمن اينكه در اين
عرصه رقابت همگاني درگير بودند بين خودشان نيز رقابت‏ها بر سر تصرف و تسلط خليج
فارس و تنگه هرمز شديد بود مثلاً  هلند­ي­ها
و انگليس­ها- انگليس­ها و فرانسوي­ها، انگلس­ها و روس­ها هميشه با هم در حال رقابت
بوده و دامنه رقابت در جنگ­هاي محلي اروپا نيز بروز مي­كرد.

ولي آنكه از بين تمام اين رقابت­ها سر بر آورد و حاكميت حدود دو قرن را براي
خود در خليج فارس و تنگه هرمز تثبيت نمود انگستان بود، انگلستان بعد از خروج
پرتقالي­ها و با مساعدت شاه عباس صفوي موقعيت خوبي پيدا نمود ولي در مقابل رقيب
خود يعني هلنديها نتوانست دوام بياورد كه در نهايت تضعيف هلنديها در اروپا بدنبال
جنگ­هاي چند ساله و حوادث داخلي اروپا منجر به تقويت انگليس­ها شد و در سال 1654 م
هلند سيادت دريائي انگلستان را به رسميّت شناخت.

در سال 1663 جنگ جديدي بين دو كشور واقع گرديد كه در سال 1667 به شكست
انگلستان و حضور مجدد هلنديها در تنگه هرمز انجاميد بطوريكه در 14 اوت 1684 ناوگان
هلندي به سواحل ايران حمله برده و قشم را گرفته و بندرعباس گلوله باران نمودند. در
سال 1689 م  با تغييرات حكومتي در هلند و
انگلستان جريان به نفع سياست انگليس تمام شد و انگلستان مجدداً از موقعيت بهتر
برخوردار گرديد.

رقيب بعدي انگلستان فرانسويها بودند كه در ابتدا بعنوان مبلّغ در سال 1623 م
به بصره وارد شدند و در سال 1665 م توانستند از شاه عباس دوم امتيازات تجاري و
بازرگاني كسب نمايند. ولي انگليسيها پس از خروج هلنديها از خارك در سال 1765
توانستند از پيشروي فرانسويها جلوگيري نمايند بويژه اينكه اين دو كشور بين سالهاي
1756- 1763 م درگير جنگ در اروپا بودند و دامنه درگيري به تنگه هرمز و خليج فارس
نيز كشيده شد و چهار كشتي جنگي فرانسوي به تجارتخانه كمپاني هند شرقي انگليس در
بندرعباس حمله برده و آنجا را تصرف و تخريب نمودند شكست فرانسه در جنگ جريان را به
نفع حاكميت انگلستان در خليج­فارس تمام كرد.

وقوع انقلاب فرانسه در سال 1789 م و ظهور ناپلئون كه از تمايلات توسعه طلبانه
برخوردار بود، مجدداً خليج­فارس و تنگه هرمز و هندوستان را در كانون توجه او قرار
داد، فرانسويها استراتژي تقويت مخالفان انگلستان در خليج­فارس و هندوستان و نزديكي
به حكومت ايران را پيشه كردند. اين جريانات به شدت انگستان را نگران كرده بود تا
اينكه شكست ناپلئون در قاهره بسال 1800 م و شكست­هاي بعدي او، طرح تصرف خليج فارس
و تنگه هرمز و هندوستان را عقيم گذاشت و فرانسه براي مدتي از منطقه دور بود.

اهميت خليج­فارس مانع از آن مي­شد كه فرانسه نسبت به آن بي­تفاوت باشد و لذا
ادامه حضور خود را با اتخاذ استراتژي جديد اقتصادي حفظ كرد و سعي بر گسترش روابط
تجاري خود با منطقه خليج فارس نموده و منتظر فرصت مناسب باقي ماند، در سال 1895 م
با روسيه هم­پيمان شد و توانست اقدام به احداث خط كشتي­راني دريائي بين بمبئي،
هرمز و بصره بنمايد و در سال 1900 م  كشتي­هاي
جنگي خود را (4 فروند) براي بازديد به خليج­فارس اعزام نمود ولي هيچگاه نتوانست
قدرت حاكم منطقه خليج فارس بشود.

در حال حاضر نيز رابطه تجاري فرانسه با خليج فارس در سطح بالائي قرار دارد و
بزرگترين فروشنده سلاح به منطقه خليج فارس فرانسه مي­باشد، علاوه بر آن از طريق
همسوئي با سياست­هاي دنياي غرب و امريكا حضور نظامي سياسي خود را در خليج فارس حفظ
نموده است.

انگلستان با دو رقيب جديد اروپائي يعني آلمان و روسيه نيز در خليج فارس روبرو
شد. آلماني­ها با هدف تصرف بازار تجاري منطقه و دسترسي به مسير ارتباطي اروپا به
آسياي شرقي و هند فعاليت­هاي خود را آغاز نموده و اوّلين كشتي تجاري خود را حامل
ذغال سنگ و پارچه و كالاهاي ديگر بود از هامبورك به بندر بوشهر اعزام نمودند.
ويلهلم دوّم امپراطور آلمان قصد داشت امپراطوري خود را از بوشهر تا خليج فارس
گسترش داده و دامنه نفوذ روسيه و انگليس را تنگتر نمايد. آلماني­ها در سال 1984 م
محصول قند خود را ارزانتر از محصول قند فرانسه وارد بازار خليج فارس نموده و بفروش
رساندند و امتياز خاك سرخ ابوموسي را بدست آوردند، و طرح احداث خط آهن سراسري
اروپا به خليج فارس و هندوستان را مورد بررسي قرار دادند، و بانك آلمان قرارداد
اجراي آن در سال 1899 م با دولت عثماني و فرانسه منعقد نمود (50% سرمايه متعلّق به
آلمانها و 40 % به فرانسويها و 10% به عثماني­ها).

فكر اوليه طرح احداث خط آهن مزبور به فردي به نام فردريك ليست منتسب است، او
كه داراي تفكر استراتژيك بود به رابطه بين راه آهن و تغيير موازنه قدرت نظامي
معتقد بود، فردريك ليست در نيمه قرن نوزدهم طرح راه آهن سراسري آلمان به آسيا را
مطرح كرد و مسير خط را از هامبورگ به وين و استانبول و سپس بغداد و بصره از طريق
ساحل شمالي خليج فارس به بندرعباس و سپس گواتر و كراچي و نهايتاً بمبئي در
هندوستان تعيين نمود.

مقدّمات اجراي طرح راه آهن مزبور فراهم مي­گرديد كه جنگ جهاني اوّل مانع از
انجام آن شد و انگلستان كه از خطر احداث آن نگران بود در اين امر پيشدستي كرده و
پيشنهاد احداث خط آهني از اسكندريه تا خليج فارس را با هزينه كمتر داد. در اين
ميان تعيين كننده دولت عثماني بود زيرا در آن موقع بعنوان يك قدرت منطقه­اي براي
قدرت­هاي انگليس و آلمان معتبر شناخته مي­شد. اوّلين كسي كه از خط آهن آلماني­ها
اظهار نگراني كرد لُرد كروزن بود كه طي نامه­اي نوشت:« پشت پرده اين خط مقاصدي
پنهان است كه منجر به اين خواهد شد كه دولت عثماني بصورت يك دولت تحت­الحمايه
آلمان درآيد.»

رقابت بين انگليس و آلمان شدت گرفت و اين امر منجر به دخالت آنها در مسائل
داخلي ايران شد كه حضور واسموس آلماني در مناطق جنوبي كشور و مجاور مركز حكومت
انگليس يعني بوشهر و فعاليّت آلمانها در بين عشاير و تصوير جلوه­اي مطلوب از حكومت
آلمان در بين ايرانيان در مقابل انگليسها، كه سوابق سوئي نزد ايرانيان داشتند و
حمايت­هاي ضمني دولت ايران از آلمانها، جملگي مؤيد رقابت شديد بين دو قدرت ياد شده
براي كنترل و اعمال نفوذ در دستگاه حاكمه ايران مي­باشد، زيرا در آن موقع هم نفت
ايران براي جنگ تعيين كننده بود و هم موقعيّت جغرافيايي ايران در شمال خليج فارس
به آن نقش تعيين كننده‏اي را در حوادث منطقه مي‏داد. در آغاز جنگ آلمانها براي
ضربه زدن به منافع انگليس در منطقه خليج فارس، عمليّاتي را به نام عمليّات كارون
طراحي كرده و مسئوليت اجراي آن را به فردي به نام «فرتيس كلاين» واگذار نمودند كه
از سپتامبر 1914 م آغاز شد. اهداف عمده اين طرح عبارت بودند از: نظامي و سياسي،
بدين معني كه انهدام لوله‏هاي نفتي و انبارهاي شركت نفت ايران و انگليس در خوزشتان
جلب نظر علما و مراجع در عراق براي صدور فرمان جهاد عليه انلگستان جزو اهداف طرح
محسوب مي‏شد كه توفيقي بدست نياوردند.

در جنگ جهاني دوّم نيز يكي از اهداف هيتلر دسترسي به ذخاير نفت خليج فارس بود
كه شكست آلمان در جنگ اوّل و دوّم جهاني مانع از دسترسي آن بر منطقه خليج فارس شد
و انگلستان بدينوسيله رقيب را از ميدان بدر كرد.

دولت روسيه رقيب خطرناك انلگيس براي منطقه خليج فارس و تنگه هرمز و هندوستان
به حساب مي‏آمد. روسها به قصد دسترسي به آبهاي آزاد جنوب ايران و همچنين بازارهاي
ثروت هندوستان سعي بر نفوذ به جنوب را داشتند كه انگلستان به روشهاي مختلف مراقب
رفتار روسها بوده و مانع از نفوذ آنها به منطقه مي‏شد در سال 1895 م يك مهندس روسي
به هرمز قدم گذاشت و گزارش جامعي تهيّه نمود و از اين تاريخ دولت روس توجه و علاقه
زيادي به جزيره هرمز و دهانه خليج فارس پيدا كرد، و بفكر ايجاد پايگاه دريائي در
منقطه افتاد. در سال 1900 هيئتي را تحت پوش «هئيت جغرافيائي» براي بررسي مسيره
راه‏آهن روسيه به ايران گسيل داشت كه هدف اصلي اتصال آن به يكي از بنادر جنوبي
خليج فارس چون بندرعباس و چاه بهار بود. روسيه در سال 1903 اقدام به مانور مشترك
نظامي با فرانسه در مسقط نمود و ناوگان آنها به نمايش قدرتي در خليج فارس نيز
پرداختند.

ادامه دارد

گفته‏ها و نوشته‏ها

دنيا و آخرت

قلندري را گفتند: دنيا و آخرت را چگونه مي‏بيني؟ تگفت: نه آن را سنگي است و نه
اين را رنگي و طالب اين هر دو مشتي هواپرستانند نه خداپرستان؛ چه هر دو مايل اكل و
شربند نه طالب وصل و قرب.

من همان رند مست بي‏باكم            كه
ندارم زهر دو عالم باك

راستي هر دو عالم ار اين است               باد
بر فرق هر دو عالم خاك

خود چو، يارب، ز كفر و دين پاكي               ذاتم
از قيد كفر و دين كن پاك

درويش قناعتگر و سلطان توانگر

ديوجانس كلبي را كه مقدّم يونان بود، اسكندر طلب كرد، عذر خواست و پيغام
فرستاد كه ترا كبر و مناعت است ن مرا صبر و قناعت؛ تا آنها با تو است نزد من نيائي
و تا اينها با من است، پيش تو نيايم.

درويش قناعتگر و سلطان توانگر                پيوند
نيابند به صد كاسه سريشم

هركس كه تَنَد تار طمع پيش و پس خويش          خود
دشمن خويش آيد چون كرم بريشم

فرق اسلام و ايمان

ابوبصيرگويد: خدمت امام محمد باقر عليه السلام بودم كه مردي به حضرتش عرض كرد:
در كوفه بعضي از مردم سخني را از زبان شما نقل مي‏كنند. فرمود: چه مي‏گويند: عرض
كرد: مي‏گويند كه ايمان غير از اسلام است. امام باقر عليه السلام فرمود: آري، چنين
است. آن مرد عرض كرد: براي من بيان بفرمائيد.

حضرت فرمود: كسي كه گواهي دهد بر اينكه خدائي جز الله تبارك و تعالي نيست و
محمّد صلي الله عليه و آله فرستاده او است و به آنچه پيامبر صلي الله عليه و آله
از سوي خدا آورده، اقرار و اعتراف داشته باشد و نماز بگذارد و زكات بپردازد و روزه
ماه رمضان را انجام دهد و حج خانه خدا برود، چنين كسي مسلمان است.

من عرض كردم:    پس ايمان چيست؟ فرمود:

1-     كسي كه گواهي دهد،‌خدائي بجز الله نيست.

2-     و محمد صلي الله عليه و آله، فرستاده او است.

3-     و به آنچه پيامبر از سوي خدا آورده است،‌ قرار نمايد.

4-     و اقامه نماز كند.

5-     و زكات را بپردازد.

6-     و ماه رمضان را روزه بدارد.

7-     و به حج خانه خدا برود.

8-     و خدا را ملاقات نكند با گناهي كه خداوند وعده آتش دوزخ بر
آن گناه داده باشد. چنين كسي مؤمن است.

ابوبصير عرض كرد؛ قربانت شوم! كدام يك از ما با گناهي كه وعده آتش به آن داده
نشده باشد، خداوند را ملاقات نكرده‏ايم؟

فرمود: آنچنان نيست كه تو پنداشته‏اي! مقصود اين است كه: خداوند را ملاقات
نكند با گناهي كه خدا وعد آتش به آن گناه داده و در حالي كه اين شخص، از آن گناه
كه مرتكب شده است، توبه نكرده باشد.

تيمّم از خاك خرابات

ما جامه نمازي بسر خم كرديم         از
خاك خرابات، تيمّم كرديم

شايد كه در اين بتكده دريابيم           آنيار
كه در صومعه‏ها گم كرديم

«نظامي گنجوي»

همه چيز را كه داند؟

در زمان خسرو، در وقت وزارت بوذرجمهر، رسولي از روم آمد. كسري بنشست چنانكه
رسم ملوك عجم بود و مي‏خواست لاف بزند و بنا زد كه مرا وزيري دانا است! در پيش
رسول، با وزير گفت: اي فلان، همه چيزها كه در عالم است تو داني؟

بوذر جمهر گفت: من ندانم!

خسرو از آن سخن، سبك شد و از رسول خجل گشت. پرسيد كه: پس همه چيز كه داند؟

بوذرجمهر گفت: «همه چيز را همگان دانند و همگان هنوز از مادر نزاده‏اند».

فروغ جلوه حسنت

فروغ جلوه حسن نه جان آدم سوخت جهان و
هر چه در آن بود، جمله در هم سوخت

بسوزش پروبالي مناز، پروانه!          
كه پيش شمع محبّت، تمام عالم سوخت

«مخفي»

پوستين مرا رها نمي‏كند!

معلّمي از بي‏نوائي در فصل زمستان درّاعه كتان (جامه بلند كتاني) يكتا پوشديه
بود. خرسي را سيل از كوهستان در ربوده بود، سرش در آب پنهان. كودكان پشتش را ديدند
و گفتند: استاد! اينك پوستيني در جوي افتاده است و تو را سرما است؛ آن را بگير.

استاد از غايت احتياج و سرما در جست كه پوستين را بگيرد. خرس تيز چنگال در وي
زد (او را گرفت). استاد در آب، گرفتار خرس شد. كودكان بانك مي‏داشتند كه اي استاد:
پوستين را بياور و اگر نمي‏تواني رها كن و بيا!

گفت: من پوستين را رها مي‏كنم، پوستين مرا رها نمي كند!

يك عمر خون خورده‏ايم…

ما هوش خود به باده گلرنگ داده‏ايم           گردن
چو شيشه بر خط ساغر نهاده‏ايم.

يك عمر همچو غنچه در اين ميهمانسرا              خون
خورده‏ايم تا گره دل گشاده‏ايم

«صاحب تبريزي»

من او را نفرستاده بودم!

شخصي دعوي خدائي كرد. او را پيش خلفته بردند. خليفه او را گفت: پارسال اينجا
يكي دعوي  پيغمبري مي‏كرد، او را بكشتند!
گفت: نيك كرده‏اند كه من او را نفرستاده بودم!!

وصل تو حيات جاودان

شادم كه غمت همره جان خواهد بود        عشقت
بادل در آن جهان خواهد بود

هجران تو با كالبدم خواهد ماند         وصل
تو حيات جاودان خواهد بود.

«فيض كاشاني»

عقل ضعيف

عقلي كه بسي رهبر خود ساختمش        در
معرفت خداي بگداختمش

عمرم برسيد تابدين عقل ضعيف                بشناختم
اينقدر كه نشناختمش

«عطار نيشابوري»

كشمكش عابد و ابليس!

گويند: در بني اسرائيل عابدي بود، وي را گفتند: در فلان جايگه درختي است كه
قومي آن را مي‏پرستند. آن عابد را از بهر خدا و تعصّب دين، خشم گرفت، از جاي
برخاست، تبر بر دوش نهاد و رفت تا آن درخت را از بيخ بردارد و نيست كند. ابليس به
صفت پيري به راه وي شد، از وي پرسيد: كجا مي‏روي؟ گفت: به فلان جايگه تا آن درخت
بركنم. گفت: برو به عبادت خود مشغول باش كه اين از دست تو برنخيزد. با وي آويخت،
ابليس بيافتاد و عابد بر ينه وي نشست. ابليس گفت: اي عابد! خداي را پيغمبران
هستند، اگر اين درخت بر مي بياد كند، پيغامبري را فرمايد تا بركند، تو را بدين
نفرموده‏اند (دستور نداده‏اند). عابد گفت: نه؛ كه لابد است بركندن اين درخت. ابليس
گفت: تو مردي درويشي و مئونت (مصرف) تو بر مردمان است؛ چه باشد كه اين كار در باقي
كني كه بر تو نيست و تو را بدان نفرموده‏اند و من هر روز دو دنيار در زير بالين تو
كنم (گذارم) هم ترا نيك بود هم عابدان ديگر را كه بر ايشان نفقه كني!

عابد در اين گفتِ (سخن) وي بماند؛ با خود گفت: يك دينار به صدقه دهم و يك
دينار، خود به كار برم، بهتر از آنكه اين درخت بركنم كه مرا بدين نفرموده‏اند و نه
پيغامبرم تا بر من واجب آيد!! پس به اين سخن بازگشت. ديگر روز، بامداد، دو دينار
در زير بالين خود برگرفت، روز ديگر همچنين، تا روز سوم كه هيچ چيز نديد. خشم گرفت،‌
تبر برداشت و رفت تا درخت بركند. ابليس به راه وي امد و گفت: اي مرد، از اين كار
برگرد كه اين هرگز از دست تو برنخيزد بهم برآويختند و عابد بيافتاد و بدست ابليس
عاجز گشت. عابد گفت: مرا رها كن تا بازگردم، لكن با من بگو كه اول چرا من به آدم
(غالب گشتم) و اكنون تو، به آمدي؟

گفت: از اينكه در اوّل از بهر خداي برخاستي و دين خداي را خشم گرفتي؛ ربّ
العزّه مرا مسخّر تو كرد. هر كه براي خدا با اخلاص كاري كند، مرا بر وي دست نبود.
اكنون از بهر طمع خويش و از بهر دنيا خشم گرفتي، تابع هواي خود شدي، لاجرم بر من
برنيامدي و مقهور من گشتي.

پاسخ فخرالملك به مرد سخن چين

فخرالملك از وزراي ارجمند آل بويه بود. مردي به او نامه‏اي نوشت و نسبت به
شخصي از مريدانش بدگوئي و نمّامي كرد. فخرالملك كه مردي باايمان و خداپرست و وزري
خردمند بود، پشت آن نامه، نامه‏اي به اين مضمون نوشت و براي آن شخص فرستاد:

«سخن چيني و بدگوئي از مردم بسيار زشت و قبيح است هر چند دروغ نباشد. اگر شما
اين سخنان را از راه خيرخواهي به ما گفته‏ايد، زياني كه از اين راه به تو خواهد
رسيد بيش از سودي است كه به آن نظر داري، ضمناً ما سخن تو را كه مردي پرده در و
فاسد هستي درباره شخصي كه هيچ پرده‏دري نكرده است، هرگز باور نخواهيم كرد اگر
پيرمرد سالخورده نبودي تو را چنان مجازات و كيفر مي‏كرديم كه براي ديگران عبرت
باشد و پس از اين ديگر كسي اقدام به سخن چيني و نمّامي در حكومت ما نكند ولي تو را
براي آخرين بار نصحيت مي‏كنم كه اين عيب بزرگ را كنار بگذاري و از خشم خداوند
بترسي. والسّلام.»

(الكني والالقاب)

بيشتر دقّت كنيد!

«كلودبرنار»‌ دانشمند بزرگ فرانسوي، هنگام، تدريس، اغلب شاگردانش را از عدم
دقّت در مشاهدات و تجربيّات علمي سرزنش مي‏كرد. يك روز ظرفي از يك مادّه شيميائي
بسيار بدمزه برداشت و گفت: بايد در مشاهدات و تجربيّات علمي، حتّي از چشيدن بعضي
مواد شيمائي خودداري نكرد. سپس انگشت به محتواي ظرف كرده، در دهان گذاشت و ظرف را
به شاگردان رد كرد. وقتي همه دانشجويان آن تجربه را انجام دادند، كلودبرنار گفت:
«يكبار ديگر در اثر عدم دقّت اصل موضوع را متوجّه نشديد: من انگشت دوّم را در ظرف
بردم و انگشت سوّم را در دهان گذاشتم!»

اوّلين مسابقه بزرگ عكس «حوزه»

بسم الله الرحمن الرحيم

نقش و اهميت حضور روحانيّت اصيل در نشيب و فراز تاريخ ايران، داستاني است
پرماجرا كه چندان ناگفته نيست. امّا بازگوئي آن با زبان تصوير، حديثي است تازه و
ناب، كه نيازمند كاوش و تحقيقي پرحوصله و دامنه‌دار است. و اين مهم، همراهي و
همياري بسيار مي‏طلبد.

زبان عكاسي، كه اينك جايگاه بلند و ويژ‌ه‌اي در جهان ارتباطات و رسانه‌هاي
فرهنگي و تبليغي يافته است، خوشبختانه در ايران نيز با سابقه‌اي ديرين و گسترده،
تاريخ گرانسنگي از لحظه هاي فرّار و پرشكوه فراهم آورده است؛ و به رغم تلاش تاريخ
سازان دروغين و فشار و اختناق جبّاران، آن روي سكه تاريخ را نيز كم و بيش به ثبت
رسانده است.

دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم، نظر به رسالت خاص خويش، براي ثبت و ارائه
تاريخ مصوّر روحانيّت متعهد، مسابقه‌اي را تحت عنوان «حوزه» اعلام ميدارد. و از
كليّه هنرمندان، عكاسان، آرشيوداران و 
مراكز فرهنگي و هنري دعوت ميكند، چنانچه در هر يك از موضوع‏هاي ذيل آثاري
را در اختيار دارند به اين مركز ارسال فرمايند.

الف- روحانيّت و راهبري «سياسي و اجتماعي»

ب- روحانيّت و ارشاد

ج- روحانيّت و انقلاب

د- روحانيّت و جنگ

و- روحانيّت و هنر

ز- روحانيّت و زندگي

نحوه شركت

–        
شركت كنندگان مي‏توانند آثار خود را در تهران به آدرس:

خيابان انقلاب اسلامي، بين وصال و فلسطين پلاك 1045 دفتر ماهنامه پاسدار- تلفن
668283 تحويل دهند و يا قم به آدرس: اوّل خيابان دورشهر بخش فرهنگي هنري دفتر
تبليغات اسلامي حوزه علميه قم تحويل يا به وسيله پست سفارشي ارسال كنند.

–        
عكسها بايد حداكثر تا تاريخ اوّل خهردادماه 1370 به دفتر مسابقه رسيده باشد.

–        
قطع عسكها نبايد كمتر از 25*20 و يا بيش از 50*40 باشد.

تذكر: شركت گنندگان ضمن پر كردن فرم شركت، بايد پشت هر عكس نام و نام
خانوادگي،‌ موضوع عكس، تاريخ و محل عكسبرداري را درج كنند.

جوائز آثار:

–        
سه نفر اوّل: سفر زيارتي سرويه و لوح ياد بود.

–        
سه نفر دوّم: سكه بهار آزادي و لوح يادبود.

–        
سه نفر سوّم: سكه نيم بهار آزادي و لوح يادبود.

علاوه بر جوائز فوق به 15 اثر برگزيده اين مسابقه لوح يادبود تعلّق خواهد
گرفت.

§ اين دفتر مجاز است براي تهيه بروشور برخي از آثار را به چاپ
برساند.

§ عسكهاي برگزيده اين مسابقه به مناسبت يوم الله 15 خرداد در
نگارستان هنرهاي تجسّمي قم «اوّل خيابن دورشهر» به معرض ديد عمومن قرار خواهد
گرفت.

§ عكسها پس از پايان مسابقه عودت داده خواهد شد.

§ بركاي كسب اطلاعات بيشتر با شماره تلفنهاي 32062 و 32046 قم تماس
حاصل نمائيد.

قسمت دوّم

حجة الاسلام رحيميان

شمّه‏اي از ابعاد تربيتي نماز

سير نزولي «سقوط»

در جازدن و سير افقي در زندگي و عدم تلاش موفقيت آميز براي شكوفايي صحيح شخصيت
و حقيقت والاي انساني حتي در فرضي كه انسن در چارچوب قوانين اجتماعي و بدون تجاوز
به حقوق ديگران سر به زير و آرام بدنبال كسب معيشت خويش باشد و در زمينه زندگي
مادّي به حدّ اعلاي سلامت و رشد جسماني و رفاه برسد، چيزي جز يك زندگي حيواني و
حداكثر حيوان بي‏آزار مانند گاو و يا گوسفندي، كه احياناً ديگران نيز از شير و
ماست آنها بهره مي‏برند نيست! اما اين زندگي براي انسان كه بايد بيش از يك حيوان
باشد در همين جا او را در مرتبه‏اي پست‏تر از حيوان تنزل مي‏دهد زيرا او نابخردانه
نعمتهايي كه خداوند به منظور رسيدن به كمال مطلوب به او ارزاني فرموده، كفران كرده
است.

«
¨bÎ) §ŽŸ° Éb>!#ur£‰9$# y‰ZÏã «!$# •MÁ9$# ãNõ3ç6ø9$# šúïÏ%©!$# Ÿw tbqè=É)÷ètƒ  » (انفال/ 22).

–        
همانا بدترين جانوران  نزد خدا
انسانهائي هستند كه «نسبت به شنيدن و گفتن حقايق» كر و گنگند، زيرا عقل خويش را به
كار نمي‏گيرند.

« ô‰s)s9ur $tRù&u‘sŒ zO¨YygyfÏ9 #ZŽÏWŸ2 šÆÏiB Çd`Ågø:$# ħRM}$#ur ( öNçlm; Ò>qè=è% žw šcqßgs)øÿtƒ $pkÍ5 öNçlm;ur ×ûãüôãr& žw tbrçŽÅÇö7ム$pkÍ5 öNçlm;ur ×b#sŒ#uä žw tbqãèuKó¡o„ !$pkÍ5 4 y7Í´¯»s9’ré& ÉO»yè÷RF{$%x. ö@t/ öNèd ‘@|Êr& 4 y7Í´¯»s9’ré& ãNèd šcqè=Ïÿ»tóø9$#  » (اعراف/ 179).

دلهايي دارند كه با آن فهم نمي‏كنند. چشمها دارند كه با آن نمي‏بينند و گوشها
دارند كه با آن نمي‏شنوند آنها چون چهارپايانند بلكه آنها گمراه‏ترند. ايشان خود،
غفلت زدگانند.

اينان در اثر غفلت از ارزش و كرامت حقيقت والاي خويش و عدم تعقل و تفقه- جوشش
دروني- براي كشف حقيقت و شناخت راه را از چاه و نديدن حقايق و نشنيدن سخن حق و
هدايت وحي با آن كه خداوند حجت را تمام و نعمت را كامل به آنان عطا فرموده دل به
زندگي دنيا باخته‏اند و همچون حيواني كور و گنگ و كرّ در ظلمات زندگي مادي سرگشته
و سرگردانند و برخلاف حيوان كه برخوردار از نعمتهاي فوق الذّكر نيست و چاره‏اي جز
حيوان بودن ندارد اينان حيوانيت را براي خود برگزيده و با كفران همه آن نعمتها به
موجودي «بدتر» و «گمراه‏تر» از حيوان تنزل يافته‏اند اينان در حالي كه مي‏توانستند
استعداديهاي متعالي و ابعاد ويژه انساني را در خود شكوفا كنند و در اين راستا،
ابعاد جسماني و نوانهاي مادي خويش را نيز در استخدام تعاي و  تكامل شخصيت انساني خويش درآورند- و مثلاً از
نيروي غضب و شهوت كه از غرائز حيواني هستند، صفات متعالي و معنوي شجاعت و عفت را
در نفس خويش شكل دهند- برعكس با پيمودن راه انحطاط و خيانت در امانت وجود و حقيقت
خود، ابعاد ملكوتي و توانهاي معنوي خويش را نيز در مسلخ حاكميت لجام گسيخته
خواسته‏هاي حيواني قرباني كرده و بجاي حاكميت عقل و شكوفائي باورهاي فطري و
بهره‏گيري صحيح و حكيمانه از غرائز حيواني، با گم كردن راه زندگي هم از رسيدن به
شخصيت راستين خويش بازمانده‏اند و هم ابعاد مادي و زندگي دنيوي خويش را به فساد و
تباهي كشيده‏اند: « z uŽÅ£yz $u‹÷R‘‰9$# notÅzFy$#ur 4 y7Ï9ºsŒ uqèd ãb#uŽô£ã‚ø9$# ßûüÎ7ßJø9$# » (حج/11).

–        
دنيا و آخرت را زيان كنند كه زيان آشكار همين است.

آنگاه كه مردن بهتر از زندگي است!

و انساني كه بدون چراغ عقل و محجوب از نور وحي در ظلمات زندگي مادي و گرفتار
طوفان غرائز سير مي‏كند، همچون كور و كري است كه در معرض طوفانهاي شديد در ظلمات
شب در بيراهه پرپيچ و خمي كه دو سوي آن را پرتگاههاي مهلك فرا گرفته راه مي‏پيمايد
كه با كمترين لغزش هر لحظه ممكن است در قعر دره هلاكت فروغلتد و بدينسان مي‏توان
گفت سير افقي پرتگاه سير نزولي و سقوط انسان است. و آنگاه كه انسان در ورطه گناه و
فسق و فجور سقوط كرد و مسير زندگي او به انحطاط و فساد روزافزون گرائيد در نتيجه،
سير او درست در جهت عكس سير صعودي قرار گرفته و هر لحظه از قرب و رحمت خداوندي دور
و دورتر مي‏شود. و به فرموده امام كاظم عليه السلام: «و من كان اخر يوميه شرهما
فهو ملعون» (بحار/ ج 78/327).

– كسي كه هر روزش از روز قبل بدتر شود- و روزگارش به بدتر شدن گرايد- ملعون
است و از رحمت خداوند بدور. پس ملعون شدن نتيجه بدتر شدن است و آنچه انسان را بد و
بدتر مي‏كند گناه و طغيان از فرامين آفريدگار هستي است.

« Ÿwur (#öqtóôÜs? ÏmŠÏù ¨@Åsu‹sù ö/ä3ø‹n=tæ ÓÉ<ŸÒxî ( `tBur ö@Î=øts† Ïmø‹n=tã ÓÉ<ŸÒxî ô‰s)sù 3“uqyd » (طه-81)

–        
پس در آن طغيان نكنيد كه غضب من شما را دربرگيرد و كسي كه غضب من او را فرا
گيرد. قطعاً سقوط كرده است.

و اگر قرار باشد انسان در مسيري حركت كند كه با فلسفه آفرينش و زندگي او در
تضاد و پيوسته در حال نزول و سقوط باشد و مورد لعن و غضب الهي قرار گيرد، ديگر
چنين زندگي و حياتي هرگز به مصلحت او نيست.

امام سجاد عليه السلام زندگي و مرگ را در يك ارزيابي مشخص اينگونه مرتبط با
بستر حركت ترسيم كرده است كه:

«و‍عمرِني ما كان عُمري بذلة في طاعتك فاذا كان عُمري مرتعاً للشّيطان فاقبضني
اليك» (صحيفه سجاديه).

–        
خدايا، مادامي كه زندگي در جهت طاعت و پرستش تو (سير صعودي) باشد بر عموم
بيفزاي، اما آنگاه كه صحنه زندگيم چراگاه شيطان شود، جانم را بگير!

و اين مسلم است كه جلوي ضرر از هر كجا گرفته شود به نفع است، پس زندگي در
مسيري كه دوري از خدا و رحمتش را و سقوط در آتش غضبش را در پي داشته باشد چه بهتر
كه هر چه زودتر با مرگ به نقطه پايان رسد.

با چنين ديدي حتي سير افقي و درجا زدن در زندگي نيز برخلاف فلسفه آفرينش انسان
و موجب خسران اوست. چرا ك هدر اين سودا عدم سود هم زيان است و منفعت و زندگي انسان
در چنين روندي كه در ازاء استهلاك گرانبهاترين بلكه سرمايه اصلي چيز برتري حاصل
نشود چه سود بلكه عدمش به زوجود.

امام كاظم عليه السلام در ادامه حديثي كه دو فرازش در رابطه با مغبون و ملعون
قبلاً ذكر شده مي‏فرمايد:

«ومن لم يعرف الزيادة في نفسه فهو في نقصان و من كان الي النقصان فالموت خير
لهن (بحار/77/337).

و كسي كه در خود افزايشي را نشناسد. رو به كاهش است و آن كه- در زندگي- رو به
كاهش است مرگ براي او بهتر از زندگي است بر اين اساس درخواست مرگ و شعار مرگ بر
ستم پيشگان و جنايتكاران، ضمن آنكه، بخاطر رهائي مظلومان، از شر آنها و نيز
برداشته شدن مانع از سر راه تكامل انسانها است. از زاويه ديگر دعايي است كه در
حقيقت به سود خود آنهاست زيرا اين نوع انسانهاي فاسد و مفسد و غيرقابل برگشت هر
لحظه كه زودتر مرگشان فرا رسد از سنگين‏تر شدن بار گناه آنان پيشگيري شده است و
همچنين اجراي حدود شرعي در مورد متخلفشان از دستورات الهي نيز از اين زاويه
نموداري از رحمت خدا در مورد متخلف است خدايي كه: «سبقت رحمته علي غضبه» رحمتش بر
غضب او پيشي دارد ضمن آن كه آثار ديگري نيز از زواياي گوناگون بر اجزاء حدود مرتب
است.

سير سعودي «عبادت»

تمام پديده‏هاي جهان با حركت دقيق در مسيري كه خالق جهان به طور تكويني براي
آنها مقرر و مقدر فرموده است، تسبيح گو و ستايشگر اويند: « ßxÎm6|¡è@ ã&s! ßNºuq»uK¡¡9$# ßìö7¡¡9$# ÞÚö‘F{$#ur `tBur £`ÍkŽÏù 4 bÎ)ur `ÏiB >äóÓx« žwÎ) ßxÎm7|¡ç„ ¾Ínω÷Kpt¿2 `Å3»s9ur žw tbqßgs)øÿs? öNßgys‹Î6ó¡n@ 3 ¼çm¯RÎ) tb%x. $¸JŠÎ=ym #Y‘qàÿxî » (اسراء/ 44).

–        
هفت آسمان و زمين و هر چه در آنها هست تسبيح او مي‏كنند. هيچ چيز نيست مگر آن
كه به ستايش او تسبيح گو است. ولي شما تسبيح گفتن آنها را نمي‏فهميد.

و بدين ترتيب حتي اجزاي وجود انسان در عالم تكوين تسبيح گوي خدا هستند، ولي در
اين ميان خود انسان با برخورداري از نيروي عقل و اراده و حق انتخاب و استعدادهاي
مشترك و ويژه و كششهاي متضاد داراي وضعيت خاصي است «اناخلقنا الإنسان من نطفة
امشاج نبتليه فجعلناه سمعياً بصيراً انا هديناه السبيل اما شاكراً و اما كفوراً»
(سوره دهر 3-4)

– انسان را از نطفه اي مخلوط آفريديم كه –با تكليف- او را بيازمائيم پس او را
شنوا و بينا كرديم، ما راه را به او نموده‏ايم يا سپاسدار و يا كفران پيشه است.

براي انسان هدايت تكويني و تشريعي به طور هماهنگ و منسجم اراده شده است و اگر
انسان از جهت تكويني برخوردار از نيروي اراده است از بعد تشريحي نيز اكراه در
پذيرش دين، نفي شده است «لا اكراه في الدّين» و اگردر تكوين او ميلهاي متضاد و
غرائز و فطريات تعبيه شده است در تشريع نيز: «قدتبين الرشد من الغي» صراط مستقيم
رشد و شكوفايي مطلوب و پرتگاههاي سقوط و بيراهه‏هاي ظلماني ضلالت تبين شده است و
در اين روند بالآخره اين خود انسان است كه با انتخاب راه يا چاه سازنده شخصيت و
سرنوشت خويش است.

انسان در نگاهي سطحي و از زاويه شكل ظاهري به جاندار راست قامت «مستقيم
القامه» تعريف شده است ولي با نگاهي ژرف‏تر و تأمل در همين شكل ظاهري، استعاره‏اي
زيبا و عميق را در زبان حال و سخن خلقت مي‏توان دريافت و گوئي قلم آفرينش انسان را
با ظرافت و در بياني مجسم بدينگونه ترسيم كرده است.

انسان موجودي است كه پا به زمين و سر به سوي آسمان دارد. پايش كه «پائين» است،
بر خاك است و متصل به آن و «سر» كه «بالا» است و سمبل و كانون انديشه و خرد به سوي
عالم «بالا» قرار داده شده است. يعني كه پيوندش با خاك «بالفعل» است و ارتباطش با
عالم بالا «بالقوه» است و در اين ميان دست آفرينش «دو دست باز» كه سمبل كار است و
نمودار «اراده» و دستاورد شخصيت او در اختيارش قرار داده است. پس اگر دستها را نيز
تحت جاذبه خاك، همسوي اي به سوي «پائين» رها كرد و در طلب «دنيا» چنگ در خاك فرو
برد و ادامه زندگي را نيز همچون آغاز حركت خويش در خاك فرو برد و ادامه زندگي را
نيز همچون آغاز حركت خويش در كودكي البته نه در صورت كه در معني- چهار دست و بر
خاك خزيد: «كالانعام» همچون چهار پايان شده و روي سر نيز به سوي آب مي‏نهد و دل به
خاك مي‏سپارد و سرانجام در ورطه «بل هم أضل» و در زمره «مغضوب عليهم» سقوط مي‏كند
ولي اگر دست از «خاك» شسته و روي از «دنيا» برتافت و سبكبار و سبكبال «دو دست» را
با سر همسو كرد و سر به فرمان عقل نهاد و دست و روي را متوجه عالم «بالا» ساخت و
آهنگ دلنواز و نغمه شيرين «وجهت وجهي للذي فطر السموات والأرض» سرداد، عاشقانه به
سوي حق و كمال مطلق پر مي‏گشايد و در صراط مستقيم، رهسپار قرب و لقاء معبود مي‏شود
پ: «افمن يمشي مكبّاً علي وجهه اهدي امن يمشي علي صراط مسقتيم» (ملك/22).

–        
آيا آن كه نگونسار و به رو در افتاده راه رود هدايت يافته است يا آن كس كه
راست و براه راست راه پيمايد؟!

كمال هر پديده‏اي را مي‏توان، در استعدادهاي او شناسائي و ارزيابي كرد.
استعدادهائي كه با شكوفائي آنها كمال مطلوب براي پديده فعليت مي‏يابد. انسان نيز
از اين قاعده مستثني نيست و كمال مطلوب او را بايد در شكوفائي استعدادهاي ويژه او
جستجو كرد. و مسلم است كه انسانيّت انسان و كمال او در فعليّت غرائز و مشتركات بين
انسان و ساير حيوانات نيست بلكه حقيقت انساني به طور مشخص وابسته به شكوفائي
فطريات و استعدادهاي ويژه او است. پس اگر انسان راه انسان شدن را برگزيد در مسير
واقعي و صراط مستقيم خود قرار گرفت موجودي مي‌شود، همگون و همانگ با مجموعه جهان
مجموعه‏اي كه از ذره اتم گرفته تا منظومه‏هاي شمسي و كهكشانهايش همگي بدون كمترين
تخطي «كل في فلك يسبحون» (انبياء- 33) در محوري كه خالق جهان براي آنها مقرر
فرموده: «واليه المصير» (تغابن/31) به سوي او در حركتند. با اين تفاوت كه همانگونه
كه قبلاً نيز اشاره شد پديده‏هاي ديگر- عمدتاً- درباره آنها حكم نكويني صادر شده و
آنها نيز تكويناً فرمانبردارند و تسبيح گوي ا ولي انسان با برخورداري از نيروي عقل
و اراده و حق انتخاب- كه لامزه وجود نيروهاي متضاد در او است- حكم تشريعي نيز به
كمك او آمده تا با بهره‏گيري از زمينه‌هاي تكويني و راهنمايي وحي، خود راهي را
برگزيند كه آفريدگار او برايش گشوده است. راهي كه مستقيم است و انسان تنها با
پيمودن آن مي‌تواند همراه با كاروان هستي به سوي مبدأ هستي حركت كند.

ادامه دارد

جاودانگی راه امام

جايگاه مجلس در نظام اسلامي

قسمت بيست و يكم

حجة الاسلام والمسلمين اسدالله بيات

نهادهاي نظام و مسئوليتهاي آنها

نهادهاي نظام و مسئوليتهاي آنها

اين طبيب حاذق و دلسوز (حرت امام قدس سره) پس از آنكه عوامل خطر را مورد بررسي
و تحليل قرار دادند و امّت اسلام را در اين عصر و عصرهاي آتيه به خطرات آنها گوشزد
نمودند و راه و شيوه برخورد با آنها را ارائه فرمودند و اين تجربه موفق و روشن را
در اختيار انقلابيون عالم گذاشتند وارد مرحله ديگري شدند و از بعد ديگري موضوع را
مورد بررسي قرار دادند و آن اينكه چون انقلاب اسلامي بصورت يك نظام و سيستم قابل
دفاع درآمده است و مي‏تواند از تمامي انقلابات مردمي و ارزشي الهي جهان دفاع و
حمايت نموده و به عنوان الگو براي آنها مطرح گردد و پشتوانه قوي و محكمي براي همه
حركتهاي مردمي به حساب آيد و سلامت و صلابت و حالت انقلابي داشتن آن تضمين كننده
انقلابهاي جهان بوده و خداي ناخواسته و ناكرده كجي و انحراف آن موجب انحرافات
فراواني در انقلابات عالم خواهد بود.

حضرت امام(س) نهادها و ارگانهاي نظام را كه به صورت عناصر سازنده و تشكيل
دهنده آن مي‌باشند با توجه به حساسيت و جايگاه و نقشي كه آنها دارند و يا
مي‏توانند داشته باشند مورد دقّت و مطالعه قرار داده و توصيه‏هاي لازم و ضرروي را
براي سلامت هر كدام از آنها فرموده‌اند و به صورت يك كارشناس ماهر و امين و دلسوز،
هم اوامر سلامت و صلابت آنها را دقيق بيان فرمودند و هم زمينه‏هاي انحراف و تباهي
آنها را تبيين نموده‏اند مشروط بر اين كه با دقت مورد مطالعه قار گيرد و به مرحله
اجرا درآيد.

اوّلين ارگان و نهادي كه در اين بخش مورد عنيات مقام ولايت و امامت اسلام قرار
گرفته و با حساسيت موضوعات و مسائل مربوط به آن دنبال شده است مجلس شوراي اسلايم
است و اين نوع برخورد حضرت امام(س) با مجلس بي‏سابقه نبوده و به صورت مكرر از
ناحيه ايشان مجلس به عنوان مركز همه قانونها و قدرتها و تمام تصميم گيريها و در
رأس تمامي قوا معرفي شده و نمايندگان مجلس به عنوان عصاره‏هاي فضائل ملت و بالاخره
اين نهاد مقدس، فراهم آمده الله اكبرهاي مردم شناخته شده است.

اهميت و نقش منجلس و جايگاه رفيع آن بر كسي پنهان و پوشيده نيست لااقل در
تئوري همه اين مطالب را به زبان مي‏آورد و در شعار و لفظ روي آن تأكيد و  اصرار مي‏ورزند وليكن حضرت امام(س) در تمام
دوران انقلاب و مواقع مختلف و در مناسبتهاي گوناگون تلاش كردند تا اين موضوع جا
افتاده و ملت قهرمان به صورت ملموس و عيني و واقعي به اين امر واقف شده و با تمام
وجود به اهميّت و نقش مجلس در سرنوشت ميهن اسلامي اذعان نمايند و لذا از اين فرصت
استفاده كرده و از زواياي گوناگون با توجه به مطالب متنوع حضرت امام(س) درباره
مجلس شوراي اسلامي مسئله را تعقيب مي‏نمائيم و ابتدا از سخن ايشان وصيتنامه سياسي
الهي شروع مي‏كنيم:

«… از مهمات امور تعهد وكلاي شوراي اسلامي است. ما ديديم كه اسلام و كشور
ايران چه صدمات بسيار غم انگيزي از مجلس شوراي غيرصالح و منحرف از بعد از مشروطه
تا عصر رژيم جنايتكار پهلوي و از هر زمان بدتر و خطرناكتر در اين رژيم تحميلي فاسد
خورد و چه مصيبت‏ها و خسارتهاي جان فرسا از اين جنايتكاران بي‏ارزش و نوكر مآب به
كشور و ملت وارد شد. در اين پنجاه سا يك اكثريت قلابي منحرف در مقابل يك اقليت
مظلوم موجب شد كه هر چه انگلستان و شوروي و اخيراً آمريكا خواستند با دست همين
منحرفان از خدا بي‏خبر انجام دهند و كشور را به تباهي و نيستي كشانند. از بعد از
مشروطه هيچ گاه تقريباً به مواد مهم قانون اساسي عمل نشد. قبل از رضاخان با تصدي
غرب زدگان و مشتي خان و زمين خواران و در زمان رژيم پهلوي به دست آن رژيم سفاك و
وابستگان و حلقه به گوشان آنن.

ملاحظه مي‏نمائيد كه چگونه درباره تعهد نمايندگان مردم با سوز و گدار سخن
بميان آمده و نقش مجلس شورا، هم در بعد اثباتي و هم در بعد سلبي و تخريبي بيان شده
است و در تاريخ 50 ساله پارلمان از بعد مشروطه تا انقلاب اسلامي مورد ارزيابي واقع
شده و تبيين شده است كه چگونه و چطور مجلس در خدمت اربابان غربي و شرقي قرار گرفته
و راه نفوذ استعمارگران و استثمارگران را هموار ساخته است و قانون اساسي و متمّم
آن كه محصول تلاش و مجاهدتهاي علما و مجتهدان بزرگ و مقام و مبارز بود چگونه
دستخوش بي‏مهري‏ها و بي‏اعتنائي‏ها و در نتيجه مغفول عنه و كنار گذاشته شدن و
بي‏اعتبار بودن از طرف دستگاه حاكمه قرار گرفته و عملاً به هيچكدام از موارد ان
عمل نشده است و بالاخره در ميدان عمل مجلسهاي گذشته بجاي آنكه در خدمت مردم مسلمان
ايران اسلامي باشد در خدمت زورمداران و غارتگران شرقي و غربي قرار گرفته و بجاي
دفاع از حقوق مردم از منافع اربابان غارتگر دفاع مي‏كرده است. آري مجلس و پارلمان
در يك نظام پارلماني هميشه و در تمام ابعاد نقش محوري و تعيين كننده را داشته و
خواهد داشت زيرا كه سياستگذاري و هدايت كلّي و عام در بعد قانونگذاري و سازماندهي
و بودجه بندي كلان در عهده پارلمان بوده و سخن اول و آخر را آن مي‏زند و فصل
الخطاب در تمام زمينه‌هاي فوق با پارلمان و مجلس است.

حالا براي اينكه موضوع بيشتر شكافته شود و از ابعاد مختلف مجلس و نقش آن مورد
تحليل قرار گيرد مناسب و ضروري به نظر مي‏رسد زواياي مختلف مسئله مورد توجه قرار
گرفته و با ملاحظه منابع مختلف آن را مورد بررسي و بحث قرار دهيم:

الف: جايگاه مجلس شوراي اسلامي

علاوه بر اينكه در هر نظام پارلماني مجلس از اهميت بالا و والائي برخوردار
بوده و داراي جايگاه رفيعي مي‏باشد در نظام اسلامي ما كه مي‏خواهد انقلاب اسلامي
را در داخل بصورت يك نظام و حكومت حقّه و عادله ارائه نموده و مصالح اجتماعي را
تأمين نمايد و در خارج بعنوان يك الگو مطرح گرديده و آزادي خواهان عالم را براي
تبعيت و پيروي از آن دعوت نمايد طبعاً داراي حساسيت بالائي بوده و از اهميت
ويژه‏اي برخوردار خواهد شد.

و لذا در سخنان امام انقلاب و بنيانگذار نظام در قانون اساسي آن نوع ترسيمي كه
از اين نهاد عظيم الهي مردمي و قوه به عمل آورده است از نهادهاي ديگر بعمل نيامده
است. و با مقايسه و تطبيق برخوردها صدق و حقانيّت مطلب فوق به روشني بدست خواهد
آمد و ما از هر دو دراين زمينه استفاده خواهيم كرد و اتوماتيك وار مطابقه و تطبيق
به عمل خواهد آمد و اين عمل در دو بخش صورت خواهد گرفت. بخش اوّل درباره كلام و
سخنان حضرت امام(س) و بخش دوّم درباره اصول قانون اساسي:

بخش يك سخنان حضرت امام(ُ)

«شما كه وكيل از جانب ملت هستيد و عصاره فضائل ملت هستيد، بايد در آنجا همان
معنائي كه از طرف ملت مأمور او شديد، همان معاني باشيد».

(كلام امام- دفتر هفتم- ص 52)

«مركز هه قانونها و قدرتها مجلس است، مجلس هدايت مي‌كند همه را و بايد بكند».

(همان مصدر- ص 54)

«مجلس مقدس شوراي اسلامي كه اولين مجلس جمهوري اسلامي است و اوّلين مجلس است
كه با انتخابات آزاد انجام گرفت گشايش مي‏يابد و من اميدوارم كه اين مجلس به بركت
اين روز مبارك مجلس عدال و پيرو اسلام و بنفع مسلمين و كشور اسلامي باشد».

(همان مصدر- ص 57)

«انشاءالله وقتي كه مجلس به كار افتاد مسايل در مجلس برود واز مجلس ساير جاها
الهام بگيرد و قواي نظامي اجرا بكند تا انشاءالله همه مسايل حل بشود».

(همان مصدر- ص 60)

«بايد مجلس قاطع باشد. اگر در مجلس اشخاصي هستند كه آنها باز همان طبل را
مي‏زنند به اينها نبايد گوش بدهد. بايد اين مجلس يك مجلسي باشد كه با قاطعيت عمل
كند. و دولت اگر كه يك قدمي كنار بگذارد با قاطعيت كنارش بگذارند و با قاطعيت
بخواهند و ردّش كنند…. مجلس امروز رسميّت پيدا كرده است با رسميت مجلس حالا بايد
تمام امور را مجلس اصلاح بكند.»

(همان مصدر- ص 62)

«مجلس بايد به تمام قوه‏اي كه دارد و قوّه او از تمام قوه‏ها بالاتر است و بر
تمام مسلمين واجب است كه پشتيباني كنند از دولت و از ملت و از مجلس».

(همان مصدر- ص 65)

«مجلس را كه در رأس همه امور است تقويت كنيد و دنبال اين باشيد كه يك مجلس قوي
قانونگذاري داشته باشيم تا بتوانند مملكت را به راه راست ببرند».

(همان مصدر- ص 73)

«و من تكرار مي‏كنم مجلس بالاترين مقامي است كه در اين مملكت، مجلس اگر رأي
داد و شوراي نگهبان هم آن رأي را پذيرفت، هيچ كس حق ندارد يك كلمه راجع به اين
بگويد من نمي‏گويم رأي خودش را نگويد، بگويد، رأي خود را بگويد. اما اگر بخواهد
فساد كند به مردم بگويد كه اين شوراي نگهبان كذا و اين مجلس كذا، اين فساد است و
مفسد است يك همچو آدمي تحت تعقيب، مفسد في الأرض بايد قرار بگيرد. اين مجلس ما حصل
خون يك جمعيتي است كه وفادار به اسلام بودند و اين مجلس عصاره زحمتهاي طاقت فرساي
اين ملت مسلمان بوده است اين مجلس فراهم آمده از الله اكبرهاي مردم است».

(همان مصدر- ص 77)

هر انسان منصفي اگر كمي در اين عبارات صرحي و قاطع حضرت امام(س) دقّت نمايد و
به ذهنش بسپارد قضاوت خواهد كرد كه در ديدگاه امام انقلاب مجلس شوراي اسلامي از
جايگاهي بس رفيع و بلند برخوردار است كه با هيچ قوه و نهاد و ارگاني قابل مقايسه
نمي‏باشد و روي همين ديد كلي و جامع و دقيقي است كه در قانون اساسي اختيارات و
مسئوليتهائي كه در عهده مجلس گذاشته شده است آنقدر وسيع و گسترده است كه بدون
ترديد اختيارات و مسئوليّت گسترده نشان دهنده جايگاه رفيع و بلندي است كه مجلس
شوراي اسلامي در سلسله نظام اسلامي ما دارد و اينك بطور فهرست اختيارات وظائفي كه
در قانون اساسي در عهده مجلس گذاشته مي‏شود آورده مي‏شود.

اختيارات مجلس شوراي اسلامي و وظائف آن

قانون اساسي كه الهام گرفته از تعليمات جامع الاطراف و دقيق احكام جاودانه
اسلام و قرآن كريم است طبق همان تعليمات و جهان بيني كه دارد اصل حاكميت و ولايت
مطلقه و غير مشروط را از آن ذات مقدس حضرت حق دانسته و بطور جدي و حقيقي باور دارد
خداي عالم انسان را آزاد و مختار خلق فرموده و وي را بر سرنوشت اجتماعي و فردي
خويش حاكم قرار داده است. و معتقد است هيچكس نمي‏تواند اين حق الهي را از انسان
سلب كند يا در خدمت منافع فرد و يا گروهي خاص قرار دهد و خود ملت اين حق خداداد را
از طرفي كه در اصول مربوط بيان شده است اعمال مي‏نمايد.

بنابراين حاكميت اصلي و ولايت بالذّات از آن خداي عالم بوده و با جعل الهي از
ناحيه ملت و مردم مي‏باشد و خود آنان هستند كه بايد درباره سرنوشت خودشان تصميم
بگيرند و ديگران حق محدود كردن و يا سلب آن را به صورت دلبخواهي ندارند و اين معني
در اصل 56 قانون اساسي به صورت روشن و زيبا عنوان شده است.

و بر كسي پوشيده نيست اعمال حاكميت مردم و دخالت مشخص و ملموس آنان در سرنوشت
خودشان مجالس ومظاهر فراواني دارد و مشخص‏ترين و قابل دفاع‏ترين دخالت آنان آن است
كه از روي ميل و اراده و ازايد كامل و آگاهي كافي بطور مستقيم درباره مسائل مورد
توجه و نيازشان دخالت كرده و اراده و تصميمات خودشان را اعمال نمايند و يا اينكه
افراد مورد وثوق و اعتماد و مقبول در ميان خودشان را كه به صداقت و امانت و تقوا
براي آنان شناخته شده‏اند به عنوان وكيل و نماينده خودشان معرفي نموده و از طريق
آنان منافع و مصالحشان را تعقيب و دنبال نمايند.

بنابراين قوي‏ترين و محكم‏ترين تجلي گاه ظهور و بروز اراده ملّي و مردمي،
اعزام وكلاء و نمايندگان مقبول و مورد اعتماد مردمي است كه در مجلس خودش را نشان
مي‏دهد. بناأ عليهذا مجلس شوراي اسلامي همان مظهر اراده و اعمال حاكميت ملي و
مرديم است و در حقيقت مجلس شوراي اسلامي همان ملت است منتهي بصورت مجموعه محدود و
كوچك و به تعبير حضرت امام(س) عصاره فضايل ملت است و چون مجلس مظهر اراده مردم و
آرامن ميليوني انسانهائي است كه حاكميت و ولايت خودشان را خداي عالم بعهده خود
آنان قرار داده است و لذا داراي اختيارات و وظايف بزرگ و مهمّي است كه در اصول
قانون اساسي به آنها اشارت رفته است و طبق همان اصول در اينجا آورده مي‏شود:

الف: قانون گذاري

اصل 58- اعمال قوه مقننه از طريق مجلس شوراي اسلامي است ك هاز نمايندگان منتخب
مردم تشكيل مي‏شود و مصوبات ان پس از طي مراحلي كه در اصول بعد مي‏آيد براي اجراء
به قوه مجريه و قضائيه ابلاغ مي‏گردد.

اصل 71- مجلس شوراي اسلامي در عموم مسايل در حدود مقر در قانون اساسي مي‏تواند
قانون وضع كند.

اصل 58- سمت نمايندگي قائم به شخص است و قابل واگذاري به ديگري نيست. مجلس
نمي‏تواند اختيار قانونگذاري را به شخصيا هيأتي واگذار كند ولي در مورد ضرروي
اختيار وضوع بعضي از قوانين را با رعايت اصل 72 به كميسيونهاي داخلي خود تفويض
كند، در اين صورت اين قوانين در مدتي كه مجلس تعيين مي‏نمايد بصورت آزمايشي اجراء
مي‏شود و تصويب نهائي آنها با مجلس خواههد بود…

بنابراين يكي ازمهمترين و حساسترين وظايف مجلس قانون گذاري در عموم مسايل
داخلي و خارجي كشور در حدود قانون اساسي ميباشد و غير از مجلس هيچ مقامي حق قانون
گذاري ندارد.

ادامه دارد

تركتازي رژيم فاشيستي بعث و وجدان جهاني!!

حجة الاسلام محمد تقي رهبر

شكست و تسليم مفتضحانه رژيم بعثي عراق در برابر نيروهاي متحدين و پذيرش بي‏قيد
و شرط شرائط ذلت بار شيطان بزرگ با انگيزه نگههداري كادر رهبري حزب بعث و شخص صدا
در مصدر قدرت و تحميل مجدّد جنازه زخم خورده اين رژيم بر مردم مظلوم عراق،
همانگونه كه پيش بيني مي‏شد، واكنش جدّي و عمومي مردم در بند اين كشور را در پي
داشت و از سراسر اين سرزمين مغضوب فرياد اعتراض برخاست.

مردم پرسيدند: چرا رژيم عراق به كويت لشكركشي كرد؟ و چرا قبلاً هشت سال جنگ
تحميلي عليه جمهوري اسلامي ايران آن همه فساد و جنايت را مرتكب شد؟ و چرا ذخائر و
منابع و نيروهاي انساني منطقه را زير چكمه‏هاي قساوت و جهل و توحش بعثي‏ها و گارد
جمهوري پايمال مي‏سازد؟ عربده جوئي‏هاي صدام در برابر متحدين و شعار رياكارانه ضدّ
صهيونيستي و ضدّ اميرياليستي و پوشش مقابله اسلام و كفر! به اين جنگ بي‏حاصل دادن
و ادّعاي پوچ پايداري تا آخرين نفر و آخرين گلوله با كفّار مهاجم، يكباره چهره عوض
كرد و با عقب نشيني و كُرنش و تسليم اين رژيم، حركت جنون آميز بعثي‏ها را زير سوال
برد. مردم اين بار ديگر، سكوت را شكستند (و چه خوب بود در طول جنگ تحميلي اين سكوت
را مي‏شكستند) مردمي كه قرباني جاه طلبي بعثي‏ها از يكسو و قدرت نمائي و قلدري
شيطان بزرگ از سوي ديگر شده و همه چيزشان را از دست داده بودند و گرسنه و خانه
خراب و غارت شده و سرشكسته، شاهد ويراني كشور و نابودي جوانانشان بودند و امّ
الفساد كشور خود را رژيم حاكم سفاك مي‏ديدند، با اغتنام فرصت فرياد اعتراض
برداشتند كه حزب بعث با چه حق قانوني و تا كي و تا چند در اين كشور بايد تركتازي
كند؟!

اين قيام مردمي رفراندومي بود در خلع حكومت جبّار و پيوستن گروهائي از نظاميان
به صوفف ملّت، نشان داد كه آنها زير فشار حزب فاشيست سلاح در كف گرفته‏اند و در
اين گارد جمهوري بعث تنها نيروئي است تحت تطميع و رهبري رژيم به كشتار مردم و قتل
عام زنان و كودكان مي‏پردازد و با بمبهاي ناپالم و فسفري و ميكروبي از قبيح‏ترين
جنايت نسبت به ملّت عراق دريغ نمي‏كند. و همين‏هائي كه از جلو نيروي متحدين غربي
چون موش گريختند اينك گلوله‏هاي خود را به سوي ملت نشانه رفته و بمبها را بر سر
مردمشان فروباريدندد!!

حقّا كه رژيم جهنّمي بعث و نظاميان روسياه گارد جمهوري عراق، روي آتيلا و
نرون، ضحّاك و حجّاج و آيشمن و چنگيز را سفيد كردند اين دژخيمان قساوت را به نهايت
رساندد و تصفيه‏هاي استاليني را در فيجع‏ترين شكل و ناجوانمردانه‏ترين نوع آن
تجديد نمودن و با اهانت به اماكن متبركه و گلوله باران شهرهاي مقدّس كربلا و نجف و
تخريب و قتل عام و ايجاد حمان خون در شهرها و روستاها ماهيّت پليد حزب كافر بعثي و
حكّام يزيدي عراق بيش از پيش به نمايش گذاشت و رفتار متوكّل عباسي را تداعي كرد.
از سوي ديگر دربدري و آوارگي و بي‏قوت و غذائي زنان و كودكان و مجروحان و
داغديدگان در بيابانها و مرگ فجيع هزاران بيگناه در بمباران و سرما و بي‏داوائي و
بي‏غذائي كه مي‏توانست سخت‏ترين دلها را تحت تأثير قرار دهد و احساسات قسي‏ترين
انسانها را تحريك كند، نتوانست بر قلب سياه سرمداران سياست جهاني تأثير گذارد و
مجامع حقوق بشري نيز به تماشاي وحشي‏گري‏هاي رژيم بعثي ايستادند.

آزمايش تاريخي براي مدعيان حقوق بشر

حقاً كه اين آزمايشي بود تاريخي براي سياستگزاران شرق و غرب و مدعيان حقوق بشر
و كشورهاي عرب به اصطلاح اسلامي و آنانكه حفظ تاج و تخت و منافع نامشروع خود و
اربابانشان را در هر شرائطي بر همه ارزشهاي انساني ترجيح مي­دهند. در حاليكه
نقدينه­هاي شخصي صدام و بانكهاي خارجي به 11 ميليارد دلار مي­رسد و هريك از حواشي
و سردمداران بعثي بهمين نسبت ثروت ملّت عراق را به يغما برده و نابود كرده­اند،
كودكان معصوم و آواره در درّه­هاي غرب و كوهستانها و دشتهاي عراق گوشت الاغ مرده
را با حرص و ولع مي­خورند تا نيمه جاني به در برند، و در حاليكه دولتهاي عرب منطقه
در قصرهاي افسانه­اي سرگرم به عياشي هستند، دست در دست اربابان خود به تماشاي سيل
آوارگاني ايستاده­اند كه با وضع رقّت بار در مرزهاي خارجي بدنبال پناهگاهي
هستند…

و در حالي كه مجامع حقوق بشر از گروگان رفتن انتقام جويانه چند صهيونيست با
ديپلمات غربي و غريو و فرياد سر مي­دهند در كشتار ناحق صدها هزار انسان بي­گناه در
عراق لب به اعتراض نمي­گشايند و يا به يك بيانيه نمايشي و بدون پشتوانه بسنده مي­كنند
چرا كه جان ميليونها مسلمان جهان سوّمي براي اينان به قدر يك جاسوس غربي ارزش
ندارد! راستي وجدان جهاني مرده و بشريّت مسخ شده و نوحي ديگر بايد و طوفاني ديگر
تا لكه­هاي ننگ اين مدعيان تمدّن و حقوق بشر را شستشو كند.

از سوي ديگر آمريكا كه تا ديروز صدام را امّ­الفساد عراق و منطقه مي­دانست
امروز اجازه مي­دهد نيروهاي بعثي در مناطق تحت اشغال متحدين مردم مظلوم را بمباران
كنند، تا مبادا نيروهاي مردمي كه عمدتاً انگيزه اسلامي دارند ابتكار عمل در صحنه­هاي
سياسي عراق را بدست گيرند…

بالاخره تحت فشار افكار عمومي سازمان ملل طبق معمول به صدور بيانه­اي بدون
پشتوانه در محكوميّت رژيم بعثي اقدام كرد كه با 10 رأي موافق و 2 رأي ممتنع و 3
راي مخالف از جمله كوبا به تصويب رسيده است. جاي بسي شگفتي است كه كوبا رژيم بعثي
را مستحق محكوميّت نمي­داند… اينجاست كه بوي عفن لاشه كمونيست و تصفيه­هاي
استاليني هنوز پس از فروپاشي ماركسيسم به مشام ميرسد. مايه تعجّب است كه از نظر يك
رژيم مدّعي انقلابي­گري و ضدّ امپرياليستي چون كوبا جنايات رژيم عراق شايان
محكوميّت نيست. اينجاست كه در اين تراژدي انساني ردّ پاي امپرياليسم و سوسياليسم
همزمان مشاهده مي­گردد. اين حوادث به خوبي به ملّتها فهماند كه بايد چشم به راه
امدادگري از شرق يا غرب نباشد چرا كه گرگهاي بيابان را طمع رحمت داشتن محض خطاست.
ملّتها بايد روي پاي خود بايستند و با فداكاري و قرباني دادن آزادي و استقلال را
بچنگ آورند و در اين فاجعه كنوني بر ملّت عراق است كه نيروهاي مبارز را فشرده كنند
و با جهادي خستگي ناپذير خستگي­ناپذير در راه آزادي ميهن خود از چنگال غاصبان بعث
از پاي ننشينند. چرا كه اگر رژيم بعثي جاني دوباره يافت به درنده خوئي و كشتار
بيشتر ادامه خواهد داد.

تراژدي انساني آوارگان

علاوه بر روند طبيعي حوادث در مسئله آوارگان شمال و جنوب عراق، مي­توان توطئه
استكباري را در تحميل مشكل بر جمهوري اسلامي، حدث زد. بمباران بي­وقفه شمال و جنوب
اين كشور بمنظور راندن مردم منطقه بسوي مرزهاي ايران كه تنها قبله آمال مستضعفان
است، و سكوت مجامع جهاني در برابر فاجعه قرن به بهانه عدم مداخله در امور داخلي
عراق و بستن مرزهاي ديگر كشورها از سوي متحدين آمريكا، دليلي است بر توطئه ياد شده
كه اينها مي­خواهند مشكلات را به كشور ما صادر كنند و خود را از دغدغه كردها و
مترضعين خلاص نمايند و بدين دستاويز ميليونها انسان را برانند و خانه و سرزمينشان
را تصرّ ف كنند و در هر حال بخشي عظيم از اين مشكل را بر ايران تحميل نمايند. چرا
كه آنها خود مي­دانند هجوم ميليوني آوارگان پابرهنه و بيمار و بدون سرپناه و آب و
غذا و بهداشت چه مشكلاتي براي يك كشور ببار مي­آورد. حتّي اگر از ضايعات فرهنگي
اجتماعي، امنيتي و سياسي اين موضوع چشم­پوشي نمائيم كه آن هم در جاي خود توطئه­ايست
حسابشده. امّا با اين همه بررسي آثار اين مهاجرت اجباري به نكاتي قابل توجّه بايد
اشاره كرد:

درسهاي اين حوادث

1-    مجامع حقوق بشر جهاني بار ديگر افشا گرديد و مدّعيان
بشردوستي رسوا شدند و اين در سطح جهاني براي آگاهي ملّتها آزمون خوبي است كه نشان
دهد حقوق بشر غربي و امپرياليستي يا سوسياليستي مفهومي جز اين ندارد كه سكوت در
برابر قتل عام انسانها آنگاه كه در راستاي سياستهاي استعماري و استكباري باشد
كاملاً قابل قبول و توجيه است!! و در قرني كه انجمن حمايت حيوانات دم از حقّ و حوش
و طيور ميزنند! حقوق ميليونها انسان بدينگونه ضايع و لجن مال مي­شود  و در برابر اين وضعيّت رقّت­بار سكوت مي­كنند.

2-     ماهيّت قدرتهاي
استكباري كه براي نجات يك كشور كوچك مانند كويت از سراسر جهان بسيج مي­شوند و
لشكركشي بي­سابقه­اي را سامان مي­دهند چرا كه مسئله نفت است نه كاري بازيچه، بار
ديگر از پس پرده ريا و تزوير رُخ نمود و آنها نيز نشان دادند كه برايشان جز چپاول
و غارت و سلطه و جباريّت مفهومي ندارد… آنگاه كه در سازمان ملل طرح ايجاد منطقه
امن براي آوارگان در كشور عراق مطرح مي­شود آمريكا آن را رد مي­كند  و چين و شوروي نيز با هرگونه مداخله سازمان ملل
در امور داخلي عراق به مخالفت برمي­خيزند و كوبا و برخي ديگر به مصوبه شوراي
امنيّت در محكوميّت عراق رأي مخالف مي­دهند بنظر اينها رژيم استبدادي بعث حق دارد
نسبت به ملّت خود هرگونه جنايتي را مرتكب شود و با بمبهاي ناپالم و فسفري و ميكربي
و شيميائي بنابودي حرث و نسل آنان اقدام كند، و جلوگيري از اين جنايات مداخله در
امور كشورها قلمداد مي­گردد. اين درحالي است كه آمريكا چند ماه پيش با لشكركشي به
پاناما به سرنگون كردن رژيم مردمي آن كشورها نيست! و از اين قبيل حركات مستكبرانه
و صدها كودتا از سوي غرب و شرق و دخالت آشكار در سرنوشت ملّتها كه نمونه­هاي
فراوان دارد. حقيقت اين است كه قدرتهاي بزرگ و غاصب و سلطه­گر رژيم بعث را بالاخره
بعنوان سپري در برابر موج انقلاب اسلامي مي­خواهد نگهدارند و در اين جهت ميان
اردوگاه راست و چپ و امپرياليسم و سوسياليسم و صهيونسيم! تفاوتي نيست… (الذين
كفروا بعضهم اولياء بعض).

3-     دول عرب منطقه نيز بيش از پيش ماهيّت خود را
برملا كردند، اينها كه طيّ هشت سال بنام عروبت و دفع خطر عجم! رژيم عراق را عليه
جمهوري اسلامي ايران با تمام توان خود ياري مي­دادند امروز حاضر نيستند آوارگان
عرب را كه اغلب زنان و كودكان و بيمارانند از كشور همسايه عربي بپذيرند و مرزها را
بروي اين مردم دربدر مي­بندند، گويا مردم عراق از تبار تاتار و نژاد مغول آدامخوار
جزاير وحشي­اند و نبايد به اينان حتّي بعنوان يك آواره درمانده پناه داد!! زهي بي­شرمي!
وجدانهاي عمومي بالاخره بيدارند و اين جريانها از حافظه تاريخ محو نمي­شود. اين
حوادث اگر هيچ اثري نداشته باشد شعور سياسي و آگاهي عمومي بشريّت را بالا مي­برد و
از چنبر تبليغات دروغين آزاد مي­سازد.

4-    پناه دادن جمهوري اسلامي به آوارگان ديوار خونيني را كه
بعثي­ها ميان دو ملّت كشيده بودند فرو ريخت و تبليغات زهرآگين دوران جنگ كه ايران
را دشمن ملّت عراق و اعراب معرّفي مي­كردند را نقش برآب ساخت. ايران اسلامي سيره
حضرت محمّد صلي الله عليه و آله و جوانمردي امام بن ابيطالب عليه السلام و عطوفت
اسلامي و هويّت مذهبي دولت و ملّت قهرمان ما را بيش از پيش با سرافرازي به بوته
آزمايش نهاد. كشوري كه سالهاست چند ميليون آواره افغاني را كه از ستم ماركسيستي
كابل به ستوه آمده پذيرا شده و در طول هشت سال جنگ تحميلي سختيهاي فراوان و آواره­هاي
جنگي را تحمّل و پشت سر گذاشته و ويراني زلزله دو استان بزرگ ايران بار سنگيني را
بر دوش دولت و ملّت نهاده و حوداث سيل آوارگي سيلزدگان نيز سربار ديگر مشكلات او
بوده است، امروزه نيز با شهامت و استواري و عطوفت اسلامي دست ردّ بر سينه يك
ميليون آواره عراقي نمي­زند  و آغوش مردانه
را براي التيام زخمهاي دروني اين مردم بي­پناه مي­گشايد و در اين كار رضاي
خدا  وجدان را مي­خواهد و هدفي ديگر ندارد.
بعلاوه اين نمايش قدرت معنوي از سوي ايران در وجدان جهانيان بيش از نمايش قدرت
سلطه­گران جهاني چشم انسانها را مي­گيرد و آبروي جمهوري اسلامي را افزون مي­سازد.

ايران اسلامي كعبه آمال بشر دوستان

راجع به كمكهاي بين­المللي به آوارگان مانورهاي تبليغاتي بيش از اندازه است
امّا در عمل كاري چشم­گير انجام نگرفته و اينك وقت آن است كه صليب سرخ جهاني و
مراكز امدادي بين­المللي بطور جدّي بياري اين مظلومان بشتابند كه فاجعه عظيم است و
عظيمتر خواهد شد. ملّت فداكار ما نيز مفهوم ايثار و انسانيّت را به جهان آموخته در
اين آزمايش تاريخي نيز از هر نوع توان و امكاني جهت ياري رساندن به خواهران و
برادران مسلمان خود دريغ نكرده و نخواهد كرد. امروزه ايران كعبه آمال محرومان و
اسوه و الگوي آزادگان جهان است. ايران اسلامي به جهانيان حقوق بشر را مي­آموزد و
اخلاص و ايثار را در حدّ اعلا به نمايش مي­گذارد. خواست تقدير چنين بود، كه علي­رغم
تبليغات مسموم امپرياليسم خبري طهارت و تقوي و شهامت و ايثار ملّت ما بيش از پيش
بر جهانيان ثابت شود و صبر و تحمّل نيروهاي خدمتگزار و امداد گران و بسيجيان و
نيروهاي نظامي و انتظامي و شور و عشق انسان دوستي دولت سربلند جمهوري اسلامي بر
جهانيان مدلّل گردد و در اين روزگار كه از بشريّت و وجدان و عاطفه و خداجوئي خبري
نيست و لاشخورهاي جهاني و قدرتهاي استكباري بدنبال بوي نفت براه افتاده­اند تا
حقوق ملّتها را غارت كنند و هرجا طعمه­اي و چاه نفتي، يا طلا و ثروتي يافتند به
چپاول ببرند و ملّتها را به خاك سياه بنشانند، آري در چنين شرائطي، جمهوري اسلامي
مي­بايست طلايه­دار حقوق بشر و الگوي وجدان و اسوه ايثار و مظهر متانت و آزادي و
آزادگي باشد.

«عسي ان تكرهوا شيئاً و هو خيرٌ لكم» اين، عملكرد نظام ما  و آنهم عملكرد ديگران.

مه فشاند نور و سگ عوعو كند     هركسي
بر فطرت خود مي‏تند

هركسي را خدمتي داده قضا               در
خور او گوهرش در ابتلا

اين پيروزي عظيم انساني بر دولت و ملّت ما مباركباد.

قسمت يازدهم

مباني رهبري در اسلام

حجة الاسلام والمسلمين محمدي ري شهري

ادامه بحث و بررسي درباره جايگاه امامت و رهبري از نظر احاديث اسلامي:

رجعت به جاهليّت

يكي از احاديثي كه رهبري را به عنوان يكي از مهمترين اصول اساسي اسلام مطرح
كرده، حديث معروفي است كه مرگ بدون شناخت و تبعيت از رهبر را، مرگ جاهليت مي‏داند.

اين حديث را محدثين شيعه و سني با الفاظ مختلف از رسول اكرم صلي الله عليه و
آله نقل كرده‏اند كه چند نمونه از آن در اينجا ذكر مي‏شود:

فُضيل يسار نقل كرده است كه روزي خدمت امام صادق عليه السلام بوديم، ايشان ابتدا
نفرمود:

«قال رسول الله صلي الله عليه و آله: من مات وليس عليه امام فميتته ميتة
جاهلية.»

رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: كسي كه بميرد بدون تبعيت از امام، مرگش
مرگ جاهليّت است.

اين سخن درباره جايگاه امامت در اسلام از پيامبر اسلام ظاهراً براي فُضيل خيلي
مهم و تعجبّ آور بود و لذا با شگفتي از امام پرسيد: اين سخن رسول خدا است؟!

امام با تأكيد پاسخ داد: آري به خدا سوگند پيامبر اسلام چنين فرمود!.

مجدداً فضيل سؤال خود را به عبارتي ديگر تكرار كرد و گفت:

بنابراين هر كس بميرد بدون امام، مرگش مرگ جاهليّت است؟

امام صادق عليه السلام فرمود: آري.[1]

شخصي ديگر به نام بشر الدّهان از امام صادق عليه السلام روايت كرده كه:

«قال رسول الله  صلي الله عليه و آله :
من مات و هو لايعرف امامه مات ميته جاهلية.»

رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: كسي كه بميرد در حالي كه امام خود را
نمي‏شناسد مرگش مرگ جاهليت است.

در توضيح اين سخن و هدف از نقل اين روايت، امام چنين فرمود:

«فعليكم بالّاعة، قدرأيتم اصحاب عليّ، وآنتم تأتمون بمن لايغدر النّاس
بجهالته.»[2]

پس بر شما باد اطاعت و پيروي از امام! شما اصحاب علي را ديديد چگونه بودند،
شما امامت كسي را پذيرفته‏ايد كه مردم در نشناختن او معذور نيستند.

احمد بن حنبل در مسند خود از معاويه نقل مي‏كند كه«

«قال رسول الله  صلي الله عليه و
آله  من مات بغير امام مات ميتة جاهلية.»

رسول خدا فرمود: كسي كه بدون امام بميرد مرگش مرگ جاهليت است.[3]

اين حديث مورد اتّفاق مسلمين است و هيچ كس در صدور آن از پيامبر اسلام ترديد
نكرده، هر چند در اينكه مقصود از آن چيست؟ اختلاف نظر وجود دارد و با تحريف آن
مورد سوء استفاده سياسي زمامداراني قرار گرفته است كه به نام اسلام بر جامعه
اسلامي حكومت كرده‏اند.

علامه اميني رضوان الله تعالي عليه پس از نقل اين حديث با الفاظ مختلف از صحاح
و مسانيد اهل سنت مي‏فرمايد:

پس حقيقت ثابتي است كه كتب صحاح و مسانيد آنرا ثبت كرده‏اند و چاره اي جز
اذعان به مفاد آن نيست، و اسلام هيچ مسلماني نجز با تسليم به مضمون آن محقق
نمي‏شود، در اين مسأله اختلافي وجود ندارد، واحدي در آن ترديد نكرده. و اين تعبير
نشان مي‏دهد سوء عاقبت كسي كه بدون امام ميمرد كه از هر گونه موفقيت و رستگاري دور
است، زيرا مردن جاهليت بدترين مگر است، مرگ كفر و الحاد.[4]

براي تفسير اين حديث و تبيين جايگاه امامت و رهبري در اسلام از اين زاويه،
ضرروي است كه توضيح داده شود مقصود از دوران جاهليّت چيست؟

عصر علم و دوران جاهليت

از نظر قرآن و احاديث اسلامي، عصر رسول اكرم صلي الله عليه و آله ، عصر علم و
دوران قبل از بعثت او،‌ دوران جاهليّت است.

بدين معنا كه قبل از بعثت پيامبر اسلام به دليل تحريف اديان آسماني مردم راهي
براي شناخت حقايق هستي نداشتند، آنچه به نام دين بر جوامع مختلف بشر حكومت مي‏كرد،
چيزي جز يك مشت خرافات و موهومات نبود، در واقع اديان تحريف شده و عقايد موهوم
ابزاري بود براي سلطه زر و زور بر انسان و اين واقعيّتي است كه تاريخ قبل از اسلام
كاملاً آنرا تأييد مي‏كند.

بعثت رسول الله  آغاز عصر علم بود،
اصلي‏ترين كار پيامبر اسلام مبارزه با خرافات و تحريفات و روشن كردن حقايق براي
مردم بود، او خود را براي مردم پدري آموزگار مي‏دانست:

«انّما انا بمنزلة الوالد اعُلّمكم.[5]»

همانا من همچون پدر آموزش مي‏دهم.

و نبوّت خود را پديده‏اي علمي معرفي مي‏كرد كه دانشمندان اگر بخواهند به سادگي
مي‏توانند صداقت او را در ادعاي ارتباط با مبدء هستي درك كند:

«وبري الذين اوتوالعلم الذي انزل إليك من ربّك هوالحق.»[6]

دانشمندان آنچه را كه از جانب پروردگارت بر تو نازل شده است را حق مي‏بينند.

او مردم را از متابعت و پيروي هر چه علم آن را تأييد نكند به شدت برحذر
مي‏داشت.

«ولاتقف ماليس لك به علم. [7]»

از چيزي كه بدان علم نداري پيروي مكن.

در اين زمينه سخن بسيار است و در اين مقال فرصت پرداختن به نيست[8] و
مقصود از اين اشاره، آن است كه اجمالاً نشان دهيم كه چرا در متون اسلامي قبل از
اسلام، جاهليّت و دوران بعثت عصر علم ناميده شده است، تا بتوانيم به عمق اين سخن
برسيم كه «مردن بدون امام مردن جاهليت است».

با عنايت به اين مقدّمه مشخص مي‏شود آنچه در حديث مذكور مورد نظر است، فراتر
از يك مسأله فردي است، مسأله تنها اين نيست كه اگر يك مسلمان امام و رهبر خود را
نشناخت، مسلمان واقعي نيست و اسلام او در نتيجه با كفر يكسان است، مسأله مهمتري كه
اين حديث بدان توجه مي‏دهد اين است كه عصر علم، كه با بعثت رسول الله  صلي الله عليه و آله آغاز شده در صورتي
مي‏تواند تداوم پيدا كند كه مردم مسلمان با امام زمان خود آشنا باشند و از او
تبعيت كنند. و در يك جمله: امامت ضمن تداوم عصر علم و يا عصر اسلام راستين است،‌ و
بدون اين ضمانت جامعه اسلامي به جاهليت قبل از اسلام رجعت مي‏نمايد.

در واقع اين حديث از پيشگويي آيه 144 سوره آل عمران الهام
گرفته كه مي‏فرمايد:

«وما محمد إلّا رسول قد خلت من قبله الرّسل أفان مات أو قتل
انقلبتم علي اعقابكم؟!»

محمّد فقط فرستاده اي از جانب خدا بود كه پيش از او نيز
فرستادگاني بودند، آيا اگر او بميرد يا كشته شود به گذشته خود «جاهليت قبل از اسلام»
باز مي‏گرديد؟!

پيامبر اسلام در حديث مذكور توضيح مي‏دهد كه چگونه ممكن است
جامعه اسلامي عقب گرد كند و به دوران جاهليّت قبل از اسلام باز گردد، و اينكه با
حذف مسأله امامت و رهبري اين حادثه خطرناك قابل پيش بيني است.

شناخت كدام امام؟

اندكي تأمّل در مضمون حديث خصوصاً با توجّه به شرحي كه
گذشت، ما را از      پاسخ دادن به اين سؤال
بي‏نياز مي‏كند كه كدام امام، امامتش ضامن تداوم اسلام واقعي و حذف آن از جامعه
اسلامي رجعت به جاهليت است؟

آيا مي‏شود احتمال داد كه مقصود پيغمبر اين باشد كه شناخت و
تبعيت هر كس كه زمام امور در جامعه بدست گرفت بر هر مسلمان ضرروي و واجب است؟! و
اگر كسي رهبر خود را نشناخت هر چند او فاسد و ظالم و به گفته قرآن كريم از ائمه
نار باشد، كافر ميميرد؟!

بديهي است كه همه زمامداران فاسد تاريخ اسلام براي اثبات
وجوب اطاعت و تثبيت پايه‏هاي حكومت خود به اين حديث مسلّم استناد كنند و لذا
مي‏بينيم حتي معاويه در شمار راويان اين حديث است! و نيز طبيعي است كه آخوندهاي
درباري و وعّاظ السّلاطين با همان انگيزه، سخن پيغمبر اسلام را تفسير و با امامت
ائمه جور تطبيق نمايند، ولي ترديدي نيست كه اين سوء استفاده از حديث است، نه سوء
استنباط و كج فهمي در معناي آن.

ما نمي‏توانيم باور كنيم كه عبدالله بن عمر آن طور كه در
شرح نهج البلاغه ابن ابي الحديد آمده به دليل كج فهمي و ضعف بينش- تا آنجا كه حتي
فرق ميان ترازو وعود[9] را
نمي‏دانست.

با امام علي عليه السلام بيعت نكرد ولي به استناد حديث مذكور
شبانه به ملاقات حجّاج بن يوسف رفت تا با 
عبدالمطلب مروان بيعت كند و شبي را بدون امام به صبح نياورد!

«… عبدالله بن عمر از بيعت علي عليه السلام امتناع كرد
ولي پس از اينكه حجاج حاكم كوفه شد شبانه در خانه حجاج را كوبيد تا با عبدالملك
خليفه وقت بيعت كند تا مبادا آن شب را بدون امام به رو نياورد چون از پيغمبر روايت
مي‏كرد كه فرموده: «كسي كه بميرد و امام نداشته باشد، مردنش مردن جاهليّت است».

حجّاج با كمال بي‏اعتنايي با او برخورد كرد و براي بيعت
گرفتن از او حتي حاضر نشد از رختخواب بلند شود بلكه بجاي دست دادن پاي خود را از
لحاف بيرون آورد و گفت: «دستت را به پايم بزن!». آن قدرت تشخيص اين مرد ميان ترازو
وعود! و اين انتخابش در مورد امامان![10]

عبدالله بن عمر كه با اميرالمؤمنين علي عليه السلام بيعت
نمي‏كند نه تنها عبدالملك مروان و امامي مي‏داند كه ترك بيعتش موجب كفر و رجعت به
جاهليت است و با آن خفت و خواري بوسيله پاي حجاج بن يوسف شبانه با او بيعت مي كند!
بلكه يزيدبن معاويه را نيز با آن همه جناياتي كه به اسلام و خاندان پيامبر خدا كرد
مصداق حديث مذكور و مخالفت با او را موجب كفر و ارتداد مي‏دانست!

پس از واقعه كربلا، در سال 63 هجري مردم مدينه قيام كردند و
اين قيام منتهي به واقعه حرّه شد.[11]
عبدالله بن عمر نزد عبدالله بن مطيع كه رهبري قريش را در اين قيام بر عهده داشت
آمد، اين مطيع دستور داد كه پشتي بياورند و تعارف كرد كه بينش، ابن عمر گفت:
نيامدم كه بنشينم، آمدم تا حديثي را كه از رسول الله شنيدم برايت بگويم!

شنيدم كه رسول خدا فرمود:

«من خلع يداً من طاعة، لقي الله يوم القيامة لاحجة‌ له و من
مات وليس في عنقه بيعة، مات ميتة جاهلية.»

كسي كه دست از اطاعت امامي بكشد. روز قيامت خدا را ملاقات
مي‏كند در حالي كه حجّتي براي او نيست. و كسي كه بميرد و بر گردنش بيعت با امامي
نيست، مرده است مردن جاهليّت.[12]

درست عكس مقصود پيامبر اسلام! يعني دقيقاً همان حادثه
خطرناكي كه پيغمبر، براي پيشگيري از آن، در اين حديث و دهها حديث ديگر، هشدار داده
و مردم را به اطاعت از امامان حق دعوت كرده با تحريف معنوي متن هشدار رسول
الله  صلي الله عليه و آله بدست سياست
بازان جهان اسلام و عوامل آنها توجيه مي‏شود و بدين ترتيب، حديث عليه حديث  و اسلام عليه اسلام، مورد سوء استفاده قرار
مي‏گيرد و بالأخره با ناديده گرفتن جايگاه امامت در جامعه اسلامي و به فراموشي
سپرده توصيه‏هاي پيامبر اسلام در اين زمينه عصر علم و اسلام در امت اسلامي سپري
مي‏گردد و رجعت به كفر و جاهليت در متظاهرين به اسلام تحقق مي‏يابد.

ادامه دارد

درسهائي از تاريخ تحليلي اسلام

دستور مهاجرت به مدينه

حجة الاسلام و المسلمين رسولي محلاتي

و از آنجا كه اين هجرت يكي از مهمترين حادثه‏هاي تاريخ اسلام و سرنوشت سازترين
ماجراهاي تاريخي است، و به همين دليل هم آن را مبدأ تاريخ اسلام قرار دادند، و
كساني هم كه به اين هجرت مبادرت كردند مشكلات سختي را متحمّل شده و فداكاري زيادي
در اين راه نمودند جاي آن دارد كه حدّاقل نام جمعي از آنها را كه در تاريخ آمده
ذكر نموده و سپس به دنبال بحث خود باز گرديم.

و البته كساني هم كه در مدينه به اين مهاجرين پناه و مسكن داده و از آنها در
طول ماهها با كمال صفا  و اخلاص پذيرائي
كردند و در اجر و پاداش كمتر از آنها نيستند كه در قرآن كريم نيز از آنها تقدير و
سپاسگزاري شده.

و به هر صورت مهاجراني كه پيش از رسول الله 
صلي الله عليه و آله به مدينه هجرت كردند و ما دسترسي به نام آنها پيدا
كرديم عبارت بودند از:

عامربن ربيعة با همسرش ليلي دختر ابي حثمة.

عبدالله بن جحش با خانواده و برادرش عبد، و اينها كه به بني غنم بن دودان- يكي
از اجدادشان- منسوب و معروف بودند، و همگي در مكه مسلمان شده و دست جمعي به مدينه
هجرت كردند به جز عبدالله و برادرش عبارت بودند از:

عكاشه بن محصن، شجاع و عقبة فرزندان وهب، أربدبن جميرة، منقذبن نباته، سيعد بن
رقيش، محرزبن نضلة، زيدبن رقيش، قيس بن جابر، عمروبن محصن، مالك بن عمرو، صفوان بن
عمرو، ثقف بن عمرو، ربيعة بن اكثم، زبيربن عبيدة، تمام بن عبيدة، سنجرة بن عبيده،
محمد بن عبدالله بن جحش…

اينها مردان اين قبيله بودند.

و زنانشان نيز كه به همراه ايشان هجرت كردند عبارت بودند از:

زينب دختر جحش، حمة دختر جحش، امّ حبيب دختر جحش، جدامه جندل، امّ قيس دختر
محصن، امّ حبيب دختر ثمامة، آمنة دختر رقيش، سنجرة دختر تميم….

و اينها كه همگي از يك قبيله و در يك محله در مكه سكونت داشتند، پس از اينكه
تصميم به هجرت گرفتند درهاي خانه‏هاي خود را قفل كرده و دست جمعي مهاجرت كردند، و
براي كسي كه پس از اين مهاجرت دسته جمعي به محله آنها ميرفت و آن سكوت كامل و
مرگبار را مشاهده مينمود هاله‏اي از تأثّر و اندوه او را فرا ميگرفت، و خودداري
نمي‏توانست…

از اين رو مي‏نويسند روزي چنان شد كه عتبة بن ربيعه و عباس بن عبدالمطلب و
ابوجهل كه با يكديگر به ارتفاعات اطراف مكّه رفته بودند گذارشان به محله آنها
افتاد، و چون آن درهاي بسته و آن سكوت مرگبار را مشاهده كردند عتبة بن ربيعة آه
سردي از دل كشيد و اشكش جاري شده و اين شعر را كه از أبي داود ايادي بود زمزمه
كرد:

وَكُلُّ دارٍ وإنُّ طالَتْ سَلامَتُها             يَوماً
سَتُدرِكها النكباءَ وَالحَوْبِ

يعني- هر خانه‌اي اگر چه بيداري و سلامت آن طولاني شود ولي بالأخره روزي دچار
نكبت و ويراني خواهد شد.

آنگاه گفت: به راستي كه خانه‏هاي بني جحش خالي و خاموش از ساكنان خود
گرديده!…

ابوجهل كه چنان ديد گفت: اين چه تأثّر و گريه‌اي است كه براي اينان داري!
انگاه رو به عباس بن عبدالمطلب كرده گفت:

«هذا مِنْ عَمَل إبنِ اَخيكَ، هذا فَرَّقَ جماعَتنا وَشَتَّتَ اَمْرنا
وَقَطعََ بيْنَنا.»

–        
اين كار پسر برادر تو است؛ كه جماعت ما را پراكنده و كار ما را بهم ريخته و
پيوند ما را بريد!

و بهر صورت عامربن ربيعة و قبيله بني جحنش در مدينه به خانه مبشربن عبدالمنذر
وارد شدند.

و از آن جمله بودند: مصعب بن عمير، و عبدالله بن امّ مكتوم، و عمّار، و بلال،
و سعدبن أبي وقّاص، و زيد بن خطاب، و عمرو و عبدالله پسران سراقة، و خنيس بن
حذافه- داماد عمر و شوهر حفصة- و عموزاده عمر سعيد بن زيد، و واقدبن عبدالله
تميمي، و خولي بن ابي خولي، و مالك بن أبي خولي، و اياس و خالد و عاقل و عامر
پسران بكير، كه اينها همگي بر رفاعة بن عبدالمنذر در قبيله بني عمروبن عوف وارد
شدند.

و حمزة بن عبدالمطلب و زيد بن حارثه و ابي مرثد و فرزندش مرثد، و انسه و
ابوكبشه كه بر همان قبيله بني عمر و بن عوف وارد شدند.

و عبيدة بن حارث و دو برادرش طفيل و حصين و مسطح بن اثاثة و سويبط بن سعد و
طليب بن عمير و خبّاب كه بر عبدالله بن سلمة در قباأ وارد شدند.

و عبدالرحمن بن عوف با جمعي ديگر بر سعد بن ربيع در آمدند.

و زبير و ابوبسره بر منذربن محمد درآمدند.

و مصعب بن عمير بخانه دوست قديمي خود سعدبن معاذ وارد شد.د

و ابوحذيفه و سالم مولاي او بر سلمة درآمدند.

عتبة بن غزوان بر عباد بن بشر، و عثمان بن عفّان بر اوس بن ثابت درآمد.

و آنها كه همسري نداشتند و به اصطلاح «عزَب»‌ بر سعد بن خيثمه كه او هم عزب
بود وارد شدند.

هجرت رسول خدا صلي الله عليه و آله

اهل سنت به طور عموم نوشته‏اند كه مسلمانان عموماً به مدينه هجرت كردند و كسي
جز رسول خدا و علي بن ابيطالب عليه السلام و ابوبكر در مكه نماند، و رسول خدا صلي
الله عليه و آله نيز چشم به راه دستور اهلي در اين باره بود تا اينكه آيه ذيل نازل
شد:

« @è%ur Éb>§‘ ÓÍ_ù=Åz÷Šr& Ÿ@yzô‰ãB 5-ô‰Ï¹ ÓÍ_ô_̍÷zr&ur yltøƒèC 5-ô‰Ï¹ @yèô_$#ur ’Ík< `ÏB y7Rà$©! $YZ»sÜù=ߙ #ZŽÅÁ¯R »[1]

–        
يعني بگو پروردگارا مرا داخل گردان در جايگاهي نيك و بيرون آر از جايگاهي نيك
و براي من از جانب خود دليلي نصرت آور مقرّر دار.

و در تفسير آن گفته‏اند يعني مرا از مكه هجرت ده و در مدينه داخل گردان و كتاب
خدا و فرائض و حدود را براي من دليي نصرت آور مقرر فرما.

و بدنبال آن بود كه آن حضرت تصميم به هجرت از مكه گرفت و به مدينه مهاجرت
فرمود.

ولي بايد دانست كه اوّْلاً براي اين آيه تفسيرهاي گوناگوني شده كه به پنج
تفسير يا بيشتر ميرسد و يكي از آنها تفسير فوق ميباشد.[2]

و ثانياً بگفته استاد فقيد علامه طباطبائي آيه شريفه اطلاق دارد و وجهي ندارد
كه آنرا مقيّد و منحصر به مورد خاصي نمائيم، و خلاصه معنائي كه از اين آيه استفاده
ميشود اين است كه پروردگارا كار مرا سرپرستي فرما همانگونه كه كار صادقان و
نيكوكاران را سرپرستي فرمائي.

و اگر كسي در اين باره به آيه شريفه:

« ÷ŽÉ9ô¹$#ur 4’n?tã $tB tbqä9qà)tƒ öNèdöàf÷d$#ur #\ôfyd WxŠÏHsd »[3]

استشهاد كند شايد بهتر باشد چنانچه برخي احتمال داده و بعيد ندانسته‏اند.[4]

و امّا اصل داستان:

پيش از اين در احوالات اجداد پيغمبر گفته شد: قصيّ بن كلاب جدّ اعلاي رسول خدا
صلي الله عليه و آله پس از اينكه بر تمام قبائل قريش سيادت و آقائي يافت از جمله
كارهائي را ه در مكّه انجام داد اين بود كه خانه‏اي را براي مشورت در اداره كارها
و حلّ مشكلات و پيش آمدها اختصاص داد، و پس از وي نيز بزرگان مكّه براي مشورت در كارهاي
مهم خويش در آنجا اجتماع مي‏كردند و آن خانه را دارالندوة ناميدند.

اين جريان هم كه پيش آمد، قريش بزرگان خود را خبر كرده تا براي تصميم مقطعي
درباره حضرت محمد صلي الله عليه و آله به شور و گفتگو بپردازند، و قانونشان هم اين
بود كه افراد پائين‏تر از چهل سال حق‏ّّ ورود به دارالندوة را نداشتند. محدّث
بزرگوار مرحوم طبرسي(ره) دنباله ماجرا را اينگونه نقل كرده و مي‏نويسد:

براي مشورت در اين كار چهل نفر از بزرگان در داراندوة جمع شدند و چون خواستند
وارد شور و مذاكره شوند دربان دارالندوة پيرمردي را ديد با قيافه‏اي جالب و
ظاهرالصلاح كه دم در آمده و اجازه ورود به مجلس رسانده و اجازه ورود پير نَجدي به
مجلس صادر گرديد.

و اين پيرمرد كسي جز شيطان و ابليس نبود كه طبق رويت به اين صورت درآمده و خود
را به مجلس رسانده بود.

(و اگر شيطان واقعي هم نبوده شخصي بوده كه پيشنهادات شيطاني او در روايت وي را
به عنوان شيطان آن محفل معرّفي نموده است)! در اين وقت ابوجهل به سخن آمده گفت: ما
اهل حرم خدائيم كه در هر سال دو بار اعراب به شهر ما مي‏آيند و ما را گرامي دارند،
و كسي را در ما طمعي نيست و پيوسته چنان بوديم تا اينكه محمدبن عبدالله در ميان ما
نشو و نما كرد و ما او را به خاطر صلاح و راستي و درستي «امين» خوانديم و چون به
مقام و مرتبه‏اي رسيد مدّعي نبوّت شد و گفت: از آسمانها براي من خبر مي‏آورند و
بدنبال آن خردمندان را سفيه و بي‏خرد خواند، و خدايان ما را دشنام داد، و
جوانانمان را تباه ساخت و جماعت ما را پراكنده نمود، و چين پندارد كه هر كه از ما
مرده در دوزخ است و بر ما چيزي از اين دشوارتر نيست و من درباره او فكري بنظرم
رسيد!

گفتند: چه فكري؟

گفت: نظر من آنست كه مردي را بگماريم تا او را به قتل رساند! در آن وقت بني
هاشم اگر خونبهاي او را خواستند بجاي يك خونبها ده خونبها مي‏ردازيم!

پيرمرد نجدي گفت: اين رأي درستي نيست!

گفتند: چرا؟

گفت: بخاطر آنكه بني هاشم قاتل او را هر كه باشد خواهند كشت و هيچگاه حاضر
نمي‏شوند قاتل محمد زنده روي زمين راه برود و در اينصورت كداميك از شما حاضر است
اقدام به چنين كاري بكند و جان خود را در اين راه بدهد! وانگهي اگر كسي هم حاضر به
اين كار بشود اينكار منجّر بجنگ و خونريي ميان قبائل مكه شده و در نتيجه فاني و
نابود خواهيد شد.

ديگري گفت: من فكر ديگري كرده‏ام و آن اين است كه او را در خانه‏اي زنداني
كنيم و هم چنان غذاي او را بدهيم باشد تا در همخانه مرگش فرا رسد چنانچه زُهَير و
نابِغَة و اِمْرَيءُ القَِيْس (شاعران معروف عرب) مردند.

پيرمرد نجدي گفت: اين رأي بدتر از آن نظر اولي است!

گفتند: چرا؟

گفت: بخاطر آنكه بني هاشم هيچگاه اينكار را تحمّل نخواهد كرد و اگر خودشان به
تنهائي هم از عهده شما برنيايند در موسمهاي زيارتي كه قبائل ديگر بمكه مي‏آيند از
آنها استمداد كرده او را از زندان بيرون ميآورند!

سوّمي گفت: او را از شهر بيرون مي‏كنيم و با خيالي آسوده به پرستش خدايان خود
مشغول مي‏شويم.

شيطان محفل مزبور گفت: اين رأي از آن هر دو بدتر است!

پرسيدند: چرا؟

گفت: براي آنكه شما مردي را با اين زيبائي صورت و بيان گرم و فصاحت لهجه بدست
خود به شهرها و ميان قبائل مي‏فرستيد و در نتيجه، وي آنها را با بيان خود جادو
كرده پيرو خود ميسازد و چند نمي‏گذرد كه لشكري بي‏شمار را بر سر شما فرو خواهد
ريخت!

در اينوقت حاضرين مجلس سكوت كرده ديگر كسي سخني نگفت و همگي در فكر فرو رفته و
متحيّر ماندند و رو بدو كرده گفتند:

–        
پس چه بايد كرد؟

شيطان مجلس گفت: يك راه بيشتر نيست و جز آن نيز كار ديگري نمي‏توان كرد، و آن
اين است كه از هر تيره و قبيله‏اي از قبايل و تيره‏هاي عرب حتي از بني هاشم يك مرد
را انتخاب كنيد و هر كدام شمشيري بدست گيرند و يك مرتبه بر او بتازند و همگي بر او
شمشير بزنند و در قتل او شركت جويند، و بدين ترتيب خون او درميان قبائل عرب
پراكنده خواهد شد تو بني هاشم نيز كه خود در قتل او شركت داشته اند نمي‏توانند
مطالبه خونش را بكنند و بناچار به گرفتن خونبها راضي ميشوند و در آنصورت بجاي يك
خونبها سه خونبها ميدهيد!

گفتند: آري ده خونبها خواهيم داد! اين سخن را گفته و همگي رأي پيرمرد را تصويب
نموده و گفتند: بهترين رأي همين است. و بدينمنظور از بني هاشم نيز ابولهب را با
خود همراه ساخته و از قبائل ديگر نيز از هر كدام شخصي را براي اينكار برگزيدند.

ده نفر يا به نقلي پانزده نفر كه هر يك نفر يا دو نفر آنها از قبيله‌اي بودند
شمشيرها و خنجرها را آماده كرده و بمنظور كشتن پيامبر اسلام شبانه به پشت خانه
رسول خدا صلي الله عليه و آله آمدند، و چون خواستند وارد خانه شوند ابولهب مانع
شده گفت:

در اين خانه زن و كودك خفته‏اند و من نميگذارم شما شبانه با اين وضع بخانه
بريزيد زيرا ترس آن هست كه درگيرودار حمله به اطاق و بستر محمد بچه يا زني زيردست
و پا و يا شمشيرها كشته شود، و اين ننگ براي هميشه بر دامان ما بماند، بايد شب را
در اطراف خانه بمانيم و پاس دهيم، و همينكه صبح شد نقشه خود را عملي خواهيم كرد.

از آن سو جبرئيل بر پيغمبر نازل شد و توطئه مشركين را در ضمن آيه «øŒÎ)ur ãä3ôJtƒ y7Î/ z`ƒÏ%©!$# (#rãxÿx. x8qçGÎ6ø[ãŠÏ9 ÷rr& x8qè=çGø)tƒ ÷rr& x8qã_̍øƒä† 4 tbrãä3ôJtƒur ãä3ôJtƒur ª!$# ( ª!$#ur çŽöyz tûï̍Å6»yJø9$# »[5] به
اطلاع آنحضرت رسانيد، رسول خدا صلي الله عليه و آله كه بگفته جمعي از مورخين خود
را براي مهاجرت به يثرب از پيش آماده كرده و مقدّمات كار را فراهم ساخته بود تصميم
گرفت همان شب از مكه خارج شود، اما اينكار خطرهائي را هم در پي داشت كه مقابله با
آنها نيز پيش بيني شده بود.

زيرا با توجه به اينكه خانه‏هاي مكه در آن زمان عموماً ديوارهاي بلندي نداشته
و مردم از خارج خانه مي‏توانستند رفت و آمد افراد خانه را زير نظر بگيرند رسول خدا
صلي الله عليه و آله بايد مردي را به جاي خود در بستر بخواباند تا مشركين نفهمند
او در بستر مخصوص خود نيست و كار به تعويق نيفتد، و انتخاب چنين فردي هم آسان
نبود.

زيرا كسي كه در آن شب در بستر پيغمبر ميخوابيد بايد شخصي فداكار و از جان
گذشته و مؤمن باشد و از نظر خلقيّات و حركات نيز همانند رسول خدا صلي الله عليه و
آله باشد و با تمام خطرهائي كه اينكار براي او دارد آماده باشد.

ادامه دارد

نتيجه بي‏نيازي

رسول اكرم(ص)

«عِزُّ المُؤمِن اسْتِغْناؤُهُ عَنِ النّاسِ وَ‌في القَناعَةِ الْحُرِّيَةُ
وَالعِزُّ».

(مجموعه ورّام ج 1 ص 169)

عزت مردم باايمان در بي‏نيازي از مردم است و آزادي و شرافت در پرتو قناعت بدست
مي‏آيد.

امام راحل سلام الله عليه  و فقه سنتي

قمست پنجم

آيت الله محمّدي گيلاني

*وجود كتابهاي جامعه و جفر و مصحف با تواتر ثابت است.

*جامعه كتاب همه احكام، جفر مشتمل بر علوم گذشتگان، مصحف فاطمه عليهاالسلام
اخبار آينده

*جفر ابيض و جفر احمر.

*يادي از علاّمه شعراني عليه الرّحمه.

*اين جهات سه گانه علوم ائمه عليهم­السلام در خبر امام موسي بن جعفر عليهما
السّلام.

*استناد أئمه اهل­البيت عليهم­السلام در تبيين احكام بهمين كتب موروث بخصوص
«كتاب علي» صحيفه جامعه بوده.

*از افتاء به رأي و قياس جداً اعراض داشتند.

*صحيحه ابان بن تغلب در اين باره.

*كلام امام باقر عليه السلام­ به جابر.

*حضور سليم بن قيس در وقت وصيّت امام اميرالمؤمنين عليه السلام و سپردن كتاب و
سلاح را به امام حسن عليه السلام و وصيّت آن حضرت كه اين امانت از امام سلف به
امام خلف سپرده شود.

*بخاري در مواضعي از كتاب صحيح خويش از صحيفه علي عليه السلام، رواياتي نقل مي­كند.

*رؤيت حكم بن عتيبة فقيه تابعي كوفه اين كتاب را نزد امام محمّد باقر عليه
السلام.

گفتيم: وجود كتابهاي جامعه و جفر مصحف فاطمه عليهاالسلام در نزد ائمه اهل­البيت
عليهم­السلام طبق روايات متواتره ثابت است، النهايه صحيفه جامعه، مصدر حلال و حرام
و همه احكام مورد نياز مردم معرفي شده، چنانكه در صحيح ابي­بصير، و صحيح ابي­عبيده
گذشت و همچنين در رواياتي ديگر كه مجالي براي ذكر آنها نيست، و كتاب جعفر، طبق
صحيح ابي­بصير، مشتمل بر علوم انبياء و اصياء عليهم­السلام و علوم گذشتگان از
علماء بني اسرائيل است، و تقريباً همين مدلول در خبر حسين بن ابي العلاء آمده مي­گويد:
«سمعت اباعبدالله عليه السلام يقول: انّ عندي الجعفر الابيض، قال: قلت: فأيّ شي­ء
فيه؟ قال: زبور داود، و توراة موسي، و انجيل عيسي، و صحف ابراهيم عليه السلام، و
الحلال و الحرام و مصحف فاطمه، ما ازعم انّ فيه قرآنا، و فيه مايحتاج الناس و
لانحتاج الي احد حتّي فيه الجلدة و نصف الجلدة و ربع الجلدة وارش الخدش، و عندي
الجفر الأحمر، قال: قلت: وأيِّ شي­ء في الجفر الأحمر؟ قال: السّلاح و ذلك انّما
يفتح للدم يفتحه صاحب السيف للقتل…»

(اصول كافي- ج1 ص 240 )

–        
شنيدم كه امام صادق عليه السلام مي­فرمودند: در نزد من جفر ابيض است (وعاء
چرمي سفيد) عرض كردم: چه چيز در آن است؟ فرمودند: زبور داود، و تورات موسي، و
انجيل عيسي، و صحف ابراهيم عليهم السّلام، و حلال و حرام، و مصحف فاطمه نمي­پندارم
در آن، قرآن باشد، و در آن است از احكام آنچه كه مردم در تبيين آنها بما محتاجند و
ما به كسي نياز نداريم، و در آن است حتي حكم تازيانه و نصف تازيانه و ربع تازيانه
و ديه خراش بر بدن، و در نزد من است، جفر احمر (وعاء چرمي سرخ)، عرض كردم: چه چيز
در جفر سرخ است؟ فرمودند: سلاح كه فقط براي ريختن خون، گشوده مي­شود و صاحب شمشير
(قائم آل محمّد صلّي الله عليه و آله) آن را مي­گشايد…

 از مواضع متعدد اين خبر استفاده مي­شود
كه مراد به جفر، وعاء و ظرف چرمي است كه محفظه براي امور مذكور است، از آنجمله فهم
راوي است كه مي­پرسد: «چه در آن است» و امام عليه السلام او را تقرير مي­نمايد و
مظروفها را ( زبور و آنچه بر آن عطف شده ) در پاسخ مي­فرمايد، و از اين روي، جفر
ابيض خزانه كتابهائي بوده كه بطور وراثت از امام معصوم سلف به امام خلف منتقل مي­شده
و در اين خزينه كتاب علي يعني صحيفه جامعه نيز بوده است و شاهد بر اين، تعبير: «و
فيه مايحتاج الناس…» است كه ضمير مجرور در «فيه» به جفر ابيض برمي­گردد، و نه به
مصحف فاطمه عليها السّلام، و بنابراين، هيچ تنافي بين اين روايت و روايت حمّاد بن
عثمان كه در آن آمده: «ليس فيه شي­ء من الحلال و الحرام و لكن فيه علم مايكون»

(اصول كافي- ج1 ص240) نيست، زيرا ضمير مجرور در اين روايت به مصحف فاطمه
عليهاالسلام برمي­گردد.

مرحوم علامه شعراني رضوان الله عليه السلام در تعليقه بر شرح اصول كافي مولا
محمّد صالح مازندراني عليه السلام الّرحمه، بطور جزم مي­فرمايد: «ضمير مجرور در
خبر حسين بن ابي­العلاء به مصحف فاطمه برمي­گردد و تصّور ندارد كه به جفر ابيض
برگردد» ناگزير اين خبر را منافي با خبر حمّاد بن عثمان پنداشته­اند (ج 5 شرح
مزبور ص 389)

و مصحف فاطمه عليها السلام چنانكه در خبر حمّاد بن عثمان آمده، مخزن علوم
و  حوادث آينده است و همين معني در صحيح
ابي عبيده از امام صادق عليه السلام آمده كه فرمودند: «انّ فاطمة عليها السلام
مكثبت بعد رسول الله  عليه و آله خمسة و
سبعين يوماً و كان دخلها حزن شديد علي ابيها و كان جبرئيل عليه السلام يأتيها
فيحسن عزاءها علي أبيها و يطّيب نفسها و يخبرها عن أبيها و مكانه و يخبرها بما
يكون بعدها في ذرّيّتها و كان علي عليه السلام يكتب ذللك فهذا مصحف فاطمه عليها
السلام.»

فاطمه عليها السلام بعد از رحلت رسول الله 
صلي الله عليه و آله هفتاد و پنج روز زنده بودند و در اين مدت آماج حزن
شديد بر پدر بزرگوارش بوده، و مرتّباً جبرئيل عليه السلام مي‏آمدند و او را با
تعزيت‏هاي شايسته خوشحال مي‏نموده و از پدر بزگروارش و مقامات آن جناب او را خبر
مي‏داد و از حوادثي كه بعد از وي ذرّيّه‏اش مي‏بينند او را باخبر مي‏ساخت، و علي
عليه السلام آن را مي‏نوشتند، مصحف فاطمه عليها السلام همين است.

حاصل آنكه صحيفه جامعه مصدر پايان ناپذير احكام، و جفر، مصدر علوم انبياء و
گذشتگان، و مصحف فاطمه عليها السلام، مصدر اخبار و حوادث آينده است. و امام
المحدّثين كليني همين مطلب را در اصول كافي با تعبيري ديگر در حديثي صحيح از امام
موسي بن جعفر عليهما السلام نقل مي‏كند كه فرمودند: «مبلغ علمنا علي ثلاثة وجوه
ماض وغابر و حادث، فامّا الماضي فمفسّر، وامّا الغابر فمزبور، واما الحادث فقذف في
القلوب و نقر في الاسماء و هو افضل علمنا ولانبيّ بعد نبيّنا.» (ج 1 ص 264)

–        
جهات علم ما بر سه گونه است: گذشته، و آينده و حادث، اما ماضي آن علم است كه
از طريق نبوّت، براي ما تفسير گرديده «علم انبياء و اوصياء و كتب پيشينيان» و امّا
آينده آن علم است كه مكتوب گرديده «مانند جامعه كه مشتمل بر همه احكام، و مصحف
فاطمه مربوط به حوادث آينده» و اما حادث آن علم است كه خداي تعالي به الهام در
قلوب ما مي‏اندازد، و فرشتگان به حديث خويش گوشهاي ما را مي‏نوازند و برترين علم
ما همين سوّمي است، (توهّم نبوّت نشود زيرا) پيغمبري بعد از پيغمبر ما نيست.

–        
جهات علم ما بر سه گونه است: گذشته، آينده و حادث، اما ماضي آن علم است كه از
طريق نبوّت، براي ما تفسير گرديده «علم انبياء و اوصياء و كتب پيشينيان» و امّا
آينده آن علم است كه مكتوب گرديده «مانند جامعه كه مشتمل بر همه احكام، و مصحف
فاطمه مربوط به حوادث آينده» و اما حادث آن علم است كه خداي تعالي به الهام در
قلوب ما مي‏اندازد، و فرشتگان به حديث خويش گوشهاي ما را مي‏نوازند و برترين علم
ما همين سومي است، (توّهم نبوّت نشود زيرا) پيغمبري بعد از پيغمبر ما نيست.

اين نوع سوم كه افضل علوم ائمه اهل البيت عل است مدلول اخبار ديگري نيز هست از
آنجمله در روايت ابي بصير است كه بعد از بيان كتابهاي جامعه و جفر و مصحف فاطمه و
اين كه اينها علوم كامل ائمه اهل البيت نيستند، ابوبصير مي‏پرسد پس آن علم كامل
چيست؟ امام عليه السلام فرمودند: «مايحدث بالليل و النّهار، الأمر بعد الأمر،
الشيء بعد الشيء الي يوم القيامه» (اصول كافي، ج 1، ص 240)

ائمه اهل البيت عليهم السلام در مقام بيان احكام بهمين كتبي كه وراثه از سلف
به خلف منتقل مي‏شد اعتماد داشتند كه از اهمّ 
آنها صحيفه جامعه است كه از لبهاي مبارك رسول الله  صلي الله عليه و آله املاء شده و اميرالمؤمنين
عليه السلام با خط خويش نوشته‏اند، كه در بحثهاي گذشته متكرّراً با سند بيان گرديد
و از افتاء به رأي و قياس و به يك كلام از فتواي به اجتهاد به معناي رايج بين اهل
سنّت اعراض داشتند و در صورت صلاح از آن نهي مي‏فرمودند، و روايات ناهيه از اجتهاد
مذكور در اصول احاديث ما مضبوط است،‌ در كتاب فضل العلم كافي شريف تحت عنوان: «باب
البدع و الرّأي و المقائيس» (اصول كافي، ج 1، ص 54) مجموعه‏اي از اين سنخ روايات
ضبط گرديده است و در صحيفه ابابن بن تغلب از امام صادق عليه السلام آمده كه
فرمودند: انّ السنة لاتقاس الا تري انّ امراة تقضي صومها ولاتقضي صلوتها يا ابان
انّ السنّة‌ اذا قيست مُحِقُ الدين.ن (اصول كافي- ج1 ص 57)

–        
سنّت كه مصدر ثاني احكام و تالي قرآن است، با قياس ثابت نمي‏شود نمي‏بيني كه
قضاء صوم بر حائض واجب است، ولي قضاء نماز بر او واجب نيست (در صورتي كه مقتضاي
قياس، قضاي نماز است) يا ابان، وقتي كه سنّت با قياس ثابت شود، دين باطل مي‏گردد.

و در حديث ديگري: «سأل رجل ابا عبدالله عليه السلام عين مسألة فاجابه فيها،
فقال الرجل: أرأيت ان كان كذا و كذا مايكون القول فيها؟ فقال له: مَه، ما عجبتك
فيه من شيء فهو عن رسول الله  صلي الله
عليه و آله لسنا من [أرأيت] في شيء.» (اصول كافي- ج 1 ص58)

– مردي از امام صادق عليه السلام مسأله‏اي پرسيد، امام عليه السلام
جواب مسأله‏اش را فرمودند، آن مرد عرض كرد: اگر صورت مسأله كذا و كذا باشد، رأي
شما را بفرمائيد؟ امام عليه السلام به آن مرد فرمودند: ساكت شو آنچه كه من در پاسخ
مسأله‏ات گفتم، از رسول الله  صلي الله
عليه و آله بود (از سنخ رأي و اجتهاد متعارف نبود) ما در هيچ مسئله‏اي از زمره
«أرأيت» اصحاب رأي و قياس نيستيم، يعني آنچه را كه تبين مي‏كنيم بر پايه علم قطعي
است كه از رسول الله  صلي الله عليه و آله
كابراً عن كابر بما رسيده است.

و همين تعبير «كابر عن كابر» در روايات متعددي آمده كه بنقل يكي از آنها
اكتفاء مي‏شود:

امام باقر عليه السلام به جابر فرمودند: «يا جابر والله لو كنّا نحدّث الناس
او حدّثناهم برأيتا كلنّا من الهالكين وكلنّا نحدّثهم بآثارٍ عندنا من رسول
الله  صلي الله عليه و آله يتوارثها كابر
عن كابر نكنزها كما يكنز هؤلاء ذهبهم وفضّـهم.» (بصائر الدرجات- ص 300)

–        
اي جابر بخدا سوگند اگر با مردم به رأي خودمان حديث كرده بوديم يا حديث كنيم
حتماً در ورطه هلاكت بوديم ولي ما با مردم به آثاري كه از رسول الله  صلي الله عليه و آله نزد ما است حديث مي‏كنيم
اين آثار را از بزرگي به بزرگي به ارث مي‏برد. و آن را مانند گنجي پاسداريم چنانكه
مردم زر و سيم خويش را پاسداري مي‏كنند.

«شهدت وصيّة اميرالمؤمنين عليه السلام حين اوصي إلي ابنه الحسن
عليه السلام واشهد علي وصيّته الحسين عليه السلام و محمّداً و جميع ولده و رؤساء
شيعته وأهل بيته، ثم دفع اليه الكتاب و السّلاح وقال لإبنه الحسن عليه السلام: يا
بنيّ امرني رسول الله  صلي الله عليه و آله
أن اوصي اليك وأن ادفع اليك كتبي و سلاحي كما اوصي إليّ رسول الله  صلي الله عليه و آله ودفع اليّ كتبه و سلاحه،
وأمرني أن آمرك إذا حضرك الموت أن تدفعها إلي أخيك الحسين عليه السلام، ثمّ أقبل
عي إبنه الحسين عليه السلام فقال وأمرك رسول الله 
صلي الله عليه و آله أن تدفعها إلي إبنك هذا، ثم أخذ بيد علي بن الحسين
عليه السلام ثم قال لعلي بن الحسين: و امرك رسول الله  صلي الله عليه و آله أن تدفعها إلي إبنك
محمّدبن علي واقرأه من رسول الله  صلي الله
عليه و آله ومنّي السلام.» (ج 1 ص 297 الي 298)

–        
من شاهد وصيّت اميرالمؤمنين عليه السلام بودم هنگامي كه به فرزندش امام حسن
عليه السلام، وصيت مي‏فرمودند و بر وصيّت خويش، حسين عليه السلام و محمّد بن
حنفيّه و همه فرزندان و اهل بيت خود و رؤساء شيعه را گواه و شاهد گرفتند، آنگاه
كتبا و سلاح رسول الله  ابوي دادند، و
فرمودند: پسر جانم، رسول الله  صلي الله
عليه و آله امر فرمودند كه تو را وصي گردانم و كتابها و سلاح را به تو بسپارم
چنانكه او مرا وصي گردانيدند و كتب و سلاح را بمن سپردند و امرم فرمودند كه به تو
امر كنم كه چون هنگام مرگ تو رسد، اينها را به برادرت حسين بسپاري، سپس رو به حسين
عليه السلام نموده و فرمودند: رسول الله 
صلي الله عليه و آله به تو امر فرمودند كه آنها را به اين فرزندت بسپاري،
سپس دست علي بن الحسين عليهما السالم را گرفتند آنگاه به علي بن الحسين فرمودند:
رسول الله  صلي الله عليه و آله به تو امر
فرمودند كه آنها را به فرزندت محمدبن علي بسپاري، و از جانب رسول الله  صلي الله عليه و آله، و من به او سلام ابلاغ
كن.

توراث اهل البيت عليهم السلام، سنّت املاء گرديده از رسول الله  صلي الله عليه و آله بنام جامعه و كتاب علي
عليه السلام را، قولي است كه جملگي برآنند، و اهمّ مستندشان در تبيين احكام همين
كتاب مي‏باشد.

بخاري در صحيح خود در ابواب مختلف احكام از كتاب اميرالمؤمنين عليه السلام
رواياتي نقل مي‏كند از آنجمله روايتي است در «باب كتابة العلم» از ابي جحيفه نقل
كرده كه گفت:

«قلت لعلي هل عندكم كتاب؟ قال: لا، إلّا كتاب الله او فَهْمٌ أعطيه رجل مسلم
او ما في هذه الصحيفه قال: قلت: فما في هذه الصحيفه؟ قال: العقل وفكاك الاسير
ولايقتل مسلم بكافر.» (عمدة‌‌ القاري شرح صحيح البخاري للعلاّمه بدرالدين العيني-
ج 2 ص 158)

–        
به علي «عليه السلام» عرض كردم: آيا نزد شما كتابي است؟ فرمودند: نه، غير قرآن
يا فهمي كه خداي تعالي به مردم مسلم موهبت فرموده يا آنچه در اين صحيفه است،‌ عرض
كردم: چه چيز در اين صحيفه است؟ فرمودند: احكام ديات و آزادي اسرا، و اين كه مسلم
به قصاص كافر كشته نمي‏شود.

عيني در شرح اين روايت نوشته: «ابوجحيفه اسمش وهب بن عبدالله سوائي است كه
مورد اكرام علي اميرالمؤمنين رضي الله عنه بوده و آن حضرت او را دوست مي‏داشت و
مورد وثوقش بوده و او را بر بيت المال كوفه گماشته بودند و در همه غزوات آن
بزرگوار حاضر بوده‏اند و در كوفه سكونت داشت و سال هفتاد و دو وفات نمودند».

و در «باب العاقله» نيز همين روايت را با كمي اختلاف در تعبير از ابوجحيفه نقل
كرده. (ج 24 شرح مذكور ص 66)

در «باب اثم من تبرّء من مواليه» از ابراهيم تيمي از پدرش نقل كرده است كه
گفت: «قال علي رضي الله عنه: ماعندنا كتاب نقرؤه الّا كتاب الله، غير هذه الصحيفه
قال: فاخرجها فاذاً فيها اشياء من الجراحات واسنان الابل قال: وفيها المدينة‌ حرام
مابين عير الي ثورفمن احدث فيها حدثا او آوي محدثا فعليه لعنة الله و الملائكة
والنّاس اجمعين لايقبل منه يوم القيامه صرفٌ ولاعدل…» (ج 23 شرح مذكور ص 254)

حكم بن عتبيه از فقهاء تابعين كوفه متوفاي سال 115 طبق نقل كتاب طبقات الفقهاء
ابواسحق شيرازي از اوزاعي فقيه شام كه گفت:مي فرمايد يحيي بز ابي كثير در مني بمن
گفت: حكم بن عتيبه را ملاقات كرده‏اي؟ گفتم: آري، گفت: فقيه‏تر از وي در ميان اين
دو كه مكه نيست، در صورتي كه در آن هنگام، عطاء بن ابي رياح فيه صاحب مكتب و حوزه
با يارانش مرجع فقاهت در مكه بودند.

در كتب رجال او را از اصحاب امام زين العابدين و امام باقر و صادق عليهم
السلام شمرده‏اند و در معجم رجال الحديث آية الله العظمي الخوئي «مده» از علي بن حسن
بن فضّال حكايت شده كه قبل از معرفت امر امامت زراه و حمران و طيّار شاگرد حكم بن
عتيبه بودند.

اين فيه موفق شده كه كتاب جامعه را خدمت امام باقر عليه السلام رؤيت نمايد
چنانكه نجاشي از عذافر صيرفي نقل مي‏كند كه گفت: «كنت مع الحكم بن عتيبه عند أبي
جعفر عليه السلام فجعل يسأله وكان أبو جعفر عليه السلام له مكرماً، فاختلفا في شيء
فقال أبوجعفر عليه السلام: يا بنيّ قم فاخرج كتاب علي، فاخرج كتاباً مدروجاً
عظيماً وفتحه وجعل ينظر حتّي اخرج السمئله فقال أبوجعفر عليه السلام: هذا خطّ
عليّ، و املاء رسول الله  صلي الله عليه و
آله، واقبل علي الحكم وقال: يا بامحمد اذهب انت وسلمه وآبو المقدام حيث شئتم
يميناً وشمالاً فوالله لاتجدون العلم أوثق منه عند قوم كان ينزل عليهم جبرئيل عليه
السلام.» (رجال النجاشي- ص 360)

–        
من همراه حكم بن عتيبه خدمت امام باقر عليه السلام بودم، حكم شروع كرد به سؤال
نمودن از آن حضرت و آن بزرگوار همواره وي را اكرام مي نمود، پس در مسئله اي بينشان
اختلاف نظر پديد آمد، امام به فرزندش فرمودند: پسر جانم بلند شو، كتاب علي را
بيرون بياور، امتثال امر كرد و كتاب را بيرون آورد، و آن كتابي بوده ملفوف و
پيچيده و بزرگ و آن را گشودند و شروع فرمودند به نظر كردن در آن تا اينكه مسئله
مورد بحث را در آن يافتند، و فرمودند: اين كتاب به خط علي و املاء رسول الله  صلي الله عليه و آله است، و به حكم رو فرمودند
و گفتند: يا ابامحمّد تو وسلمه[1] و
ابوالمقداد بهر جانبي كه مي‏خواهيد برويد، بخداي تعالي سوگند، علمي محكمتر از اين
كتاب كه در نزد قومي است كه جبرئيل عليه السلام بر آنها نازل مي‏شود، نخواهيد
يافت.

زراعت، محبوبترين كار

امام صادق عليه السلام:

«كُنُوزُ اللهِ في أرْضِه وَما فِي الأعمالِ شَِيءٌ اَحَبُّ اِلَي الله مِنَ
الزَّراعَةِ وَ مابَعثَ اللهُ نبيّاً اِلّا زارعاً اِلّا اِدْريسَ(ع) فِاِنَّهُ
كانَ خَيّاطاً».

(وسائل- ج 4 ص 103)

گنجهاي الهي در زمين نهفته است و هيچ كاري نزد خداوند محبوبتر از زراعت نيست.
تمام پيامبران خدا كشاورز بودند جز ادريس كه كارش دوزندگي بود.

اصول اعتقادي اسلام

معاد

گواهان روز قيامت

(3)

آیت الله حسین نوری

در مقاله‌هاي اخير بحث ما درباره شهادت گواهان روز قيامت بر كردار و گفتار
انسانها بود و شرح شهادت اين گواهان كه خداوند متعال، پيغمبران الهي، امامان عل،
فرشتگان الهي، مكان، زمان و اعضاي بدن انسان ميباشند مذكور گرديد ولي يك بحث مهم
براي اين مقاله ماند و آن اين است كه گواهي خداوند متعال و پيغمبران و امامان و
فرشتگان بسيار روشن است اما شهادت مكان و زمان و اعضاي بد با توجّه به اينكه معناي
شهادت اين است كه يك موجود موضوعي را درك و ضبط كند و در مواقع لزوم آنرا اظهار و
ادا نمايد بچه كيفيّت است؟ و چگونه انجام ميشود؟ براي اين مقاله ماند و اين بحث
اين است كه مكان و زمان كه جزء جمادات اينجهان ميباشند و حيات ندارند تا چيزي را
بفهمند و ضبط كنند و روز قيامت آنرا اظهار و ادا نمايند و همچنين اعضاي بدن كه
بطور مستقل داراي درك و فهم نيستند چگونه روز قيامت شهادت خواهند داد؟

همين امبر باعث گرديده است كه علماي بزرگ اسلام در اين مورد دست به توجيه اين
مسأله بزنند مثلاً علامه مجلسي در كتاب بحارالانوار پس از ذكر آيات و احاديث مربوط
به گواهي گواهان روز قيامت ميفرمايد:

در كيفيّت شهادت اعضاي بدن انسان 3 قول وجود دارد:

1.     خداوند اعضاء و جوارح را در روز قيامت با سخنان مخصوصي كه
بتواند حرف بزند ميسازد و چون آنروز با اين ترتيب ساخته ميشود حرف ميزند و گواهي
ميدهد و بنابراين كيفيّت ساختمان آن در عالم آخرت با ساختمان آن در دنيا تفاوت دارد.

2.     خداوند كلام و حرف را در آنها ميآفريند و در حقيقت آنكه حرف
ميزند خدا است منتها آن اعضاء و جوارح آلتي است كه خداوند كلام را در آن ميآفريند
و كلام از آن خارج ميگردد.

3.     خداوند در اعضاء و جوارح علامتي قرار ميدهد كه دلالت بر
گناهكار بودن صاحبان آن اعضاء دارد (مثل سياه شدن چهره كه علامت گناهكار بودن است)
چنانكه هنگامي كه چشم انسان از بيخوابي وضع خاصّي پيدا ميكند گفته ميشود چشمهاي تو
شهادت بر بيداري شب ميدهد. بنابراين اطلاق شهادت بر اعضاء  بطور مجاز است[1].

ولي بايد دانست كه اين قبيل توجيهات از ديدگاه كساني صحيح است كه درك و فهم را
مخصوص موجودات زنده اين جهان ميدانند اما از ديدگاه كساني كه براي همه موجودات
عالم درك و شعور قائل ميباشند اين مسأله هرگز احتياج به توجيه ندارد و تعدادي از
آيات قرآن مجيد و احاديثي كه از پيشوايان بزرگ اسلام رسيده است دلالت بر اين مطلب
دارد كه همه موجودات جهان- اعمّ از جاندارن و غيرجانداران- از درك و شعور بهره‏مند
ميباشند هر چند در مراتب درك و فهم متفاوت هستند.

استاد بزرگوار ما علامه طباطبائي رضوان الله از آيات قرآن چنين استفاده ميكند
كه همه موجودات اين عالم داراي علم و شعور ميباشند.

مثلاً در تفسير اين آيه از سوره اسراء: «ßxÎm6|¡è@ ã&s! ßNºuq»uK¡¡9$# ßìö7¡¡9$# ÞÚö‘F{$#ur `tBur £`ÍkŽÏù 4 bÎ)ur `ÏiB >äóÓx« žwÎ) ßxÎm7|¡ç„ ¾Ínω÷Kpt¿2 `Å3»s9ur žw tbqßgs)øÿs? öNßgys‹Î6ó¡n@ 3»[2]
مي‏فرمايد:

«تسبيح» تنزيه پروردگار است كه بوسيله قول و كلام صورت بگيرد و كلام هم
وسيله‏اي است براي كشف كردن و ظاهر ساختن آنچه كه در ضمير است و اين كشف و ظاهر
ساختن لازم نيست كه هميشه مثل ما انسانها بوسيله زبان و حنجره صورت بگيرد بلكه هر
موجودي با آن دستگاه و وسيله‏اي كه خداوند در وجود و ساختمان آن بوجود آورده است
مقصود خود را ظاهر ميكند و بالأخره اين آيه دلالت بر اين معني دارد كه هر موجودي
از موجودات جهان كه بهره‏اي از وجود دارد بهره‏اي از علم هم دارد و البته اين مطلب
نيز روشن است كه لازم نيست همه موجودات از لحاظ علم مساوي باشند يا مثل انسان
باشند بلكه همانطور كه در اصل خلقت با هم تفاوت دارند از لحاظ مراتب علم نيز
متفاوت ميباشند.

و نظير اين آيه، بيست و يكم از سوره حم سجده است كه ميگويد: «قالوا انطقنا
اللهُ الذي انطق كل شيء»[3] يعني
اعضاء و جوارح بدن در پاسخ اعتراض از طرف صاحبان آنها كه بآنها ميگويند «لِمَ
شَهِدتُمْ علَينا» يعني چرا عليه ما شهادت داديد؟ ميگويند آن خداوندي كه همه
موجودات را به نطق آورده است و به همه آنها قدرت حرف زدن بخشيده است ما را نيز به
نطق آورده است بنابراين در حقيقت معناي اين كلام قرآن اين است كه خداوند به همه
موجودات درك و علم و قدرت نطق عنايت كرده است.

و نيز در همين سوره (سوره حم سجده) در خلقت آسمانها و زمين ميفرمايد: «ثم
استوي الي السماء وهي دخان لها وللارض ائتيا طوعا او كراها قالتا ائينا طائين» [4] يعني
خداوند متعال به آفرينش آسمان در حالي كه «دود» بود توجه كرد و فرمود اي آسمان و
زمين همه به سوي خدا براي اطاعت امر خدا به شوق و رغبت و يا جبر و كراهت بشتابيد
آنها گفتند ما با كمال شوق و ميل به سوي تو ميشتابيم.

بنابراين هر موجودي كه از كارگاه خلقت خداوند صادر گرديده است داراي علم و
شعور است و با اراده خود ميخواهد نقص و نياز خود را در پرتو بي‏نيازي و كمال
خداوندي كه جز آن ذات مقدس پروردگاري ندارد قرار بدهد و او را تسبيح كند و از هر
نقص و شريكي تنزيه نمايد.

روزي اين اصل همه موجودات جهان حقيقتاً تسيحگوي خداوند ميباشند و اين تسبيح با
قول و گفتن انجام ميگيرد منتها انجام گرفتن با قول منحصر به اين نيست كه با لغاتي
كه در ميان انسانها معمول است يا با اصواتي كه ما انسانها مي‏شنويم باشد.

سپس ميگويد: لازم است، موجودات از وجهه‏هاي مختلفي مورد توجّه قرار بگيرندك

1-      از اين لحاظ كه اين موجودات هر يك داراي احتياج و نقص
ميباشند و از روي شعور خود نقص و نياز خود را در پيشگاه حضرت حق ظاهر ميسازند و از
او كه داري غناي مطلق و كمال مطلق است رفع نقص نو نياز خود را ميخواهند و او را
تنزيه ميكنند، تسبيحگوي خداوند ميباشند.

تسبيحگوي او نه بني آدمند و بس    هر
بلبلي كه زمزمه بر شاخسار كرد

2-      از جهت اينكه در ساختمان هر يك از آنها «نظم» مخصوصي بكار
رفته و اجزاء وجود آنها با هم هم آهنگي و تناسب دارد بعلاوه در خلقت آنها هدف و
حكمت و فلسفه‌اي در نظر گرفته شده است هر يك آيتي از آيات ق ميباشند و يك يك آنها
نمايانگر جلال و جمال و كمال حضرت حق هستند.

و‍َ في كلّ شَيءٍ لَهُ آيَةٌ            تَدُلُّ
عَلي أنّهُ واحِدٌ

در اين مرود لازم است بدانيم كه اين ايه (آيه 44 سوره اسراء) تنها جنبه سوم-
يعني آيت بودن هر موجودي براي خداوند متعال- را نمي‏گويد زيرا اگر منظور همان جنبه
سوم باشد با جمله «žw tbqßgs)øÿs? öNßgys‹Î6ó¡n@ » منافات پيدا ميكند چون آيت بودن هر موجودي براي خداوند را
همه ميفهمند و حال آنكه ميفرمايد «ولكن لاتفقهون تسبيحهم» (يعني شما تسبيح موجودات
را نميفهميد).

بنابراين همين جمله شاهد بزرگيست كه جنبه اول و دوم مورد نظر قرآن مجيد است و
آن، برهاني است بزرگ، بر اينكه همه موجودات داراي علم و شعور و اراده ميباشند.[5]

اين نظريه را با بسياري از آيات قرآن كريم 
از جمله آياتي كه در آنها خداوند تعدادي از موجودات را در راه ياري رساندن
به پيغمبران الهي و نازل كردن عذاب بر كساني كه از گفتار آن پيغمبران، سرپيچي
ميكردند و را ستيزه جوئي و عناد را مي‏پيمودند بسيج كرده و بر آنها در اين مورد
فرمان‏هائي صادر ميكرده است، تأييد كرد:

مثلاً در جريان طوفان نوح عليه السلام بزمين فرمود:« Ÿ ÞÚö‘r’¯»tƒ ÓÉën=ö/$# Ï8uä!$tB âä!$yJ|¡»tƒur ÓÉëÎ=ø%r& uًÏîur âä!$yJø9$# zÓÅÓè%ur ãøBF{$# ôNuqtFó™$#ur ’n?tã Äd“ÏŠqègø:$# ( »[6] يعني:
اي زمين تو آب خود را (آبهائي كه از تو جوشيده و سطح زمين را فرا گرفته است) فرو
ببر و اي آسمان تو ديگر، باران مريز پس آبها بر زمين فرو رفت و جريان طوفان خاتمه
يافت و كشتي بر كوه جودي قرار گرفت.

و در جريان حضرت ابراهيم عليه السلام با نمروديان كه نمروديان با فراهم كردن
انبوه آتش‏ها براي سوزاندن حضرت ابراهيم عليه السلام فرمان الهي صادر كه: «$uZù=è% â‘$uZ»tƒ ’ÎTqä. #YŠöt/ $¸J»n=y™ur #’n?tã zOŠÏdºtö/Î)  »[7]

يعني اي آتش براي ابراهيم سرد و سالم باش كه مولوي در اين مورد مي‏گويد:«

جمله ذرّات زمين و آسمان      لشكر
حقّند گاهِ امتحان

باد را ديدي كه با عادان چه كرد        آبرا
ديدي كه در طوفان چه كرد

آنچه بر فرعون زد اين بحر كين  وآنچه
با قارون نموده است اين زمين

وآنچه آن با بيل با آن پيل كرد   وآنچه
پشّه كلّه نمرود خورد

سنگ ميباريد بر اعداي لطو      تا كه در
آب سيه خوردند غوط

گر بگويم از جمادات جهان       عاقلانه
ياري پيغمبران

مثنوي چندان شود كه چِل شتر               گر
شكد خسته شود از بارپر

دست بر كافر گواهي ميدهد            لكشر
حق ميشود سر مي‏نَهَد

اي نموده ضد حق در فعل و درس      در
ميان لشكر اوئي بترس

آب و خاك و باد و آتش بنده‌اند           با
من و تو مرده با حق زنده‏اند

اين بحث را هم اكنون اينجا پايان ميدهيم و بقيّه آن را با توفيق خداوند متعال
براي مقاله بعد ميگذاريم.

ادامه دارد

هدايت در قرآن

قسمت چهل و يكم

آیت الله جوادی آملی            

تفسير سوره رعد

صبر، ريشه تمام فضائل

«
`yJsùr& ÞOn=÷ètƒ !$yJ¯Rr& tA̓Ré& y7ø‹s9Î) `ÏB y7Îi/¢‘ ‘,ptø:$# ô`yJx. uqèd #‘yJôãr& 4 $oÿ©VÎ) ㍩.x‹tGtƒ (#qä9’ré& É=»t6ø9F{$# ÇÊÒÈ   tûïÏ%©!$# tbqèùqムωôgyèÎ/ «!$# Ÿwur tbqàÒà)Ztƒ t,»sWŠÏJø9$# ÇËÉÈ   tûïÏ%©!$#ur tbqè=ÅÁtƒ !$tB ttBr& ª!$# ÿ¾ÏmÎ/ br& Ÿ@|¹qムšcöqt±øƒs†ur öNåk®5u‘ tbqèù$sƒs†ur uäþqߙ É>$|¡Ïtø:$# ÇËÊÈ   tûïÏ%©!$#ur (#rçŽy9|¹ uä!$tóÏGö/$# Ïmô_ur öNÍkÍh5u‘ (#qãB$s%r&ur no4qn=¢Á9$# (#qà)xÿRr&ur $£JÏB öNßg»uZø%y—u‘ #uŽÅ  Zpu‹ÏRŸxtãur šcrâäu‘ô‰tƒur ÏpoY|¡ptø:$$Î/ spy¥ÍhŠ¡¡9$# y7Í´¯»s9’ré& öNçlm; Ót<ø)ãã ͑#¤$!$#»  

(سوره رعد- آيات 19 تا 22)

همانگونه كه قبلاً تذكر داديم، قرآن كريم در موارد زيادي از اولوالاباب به
عظمت نام برده و در سوره آل­عمران سيره عملي آنها را بيان فرموده همچنانكه در اين
سوره (سوره رعد) سيره عملي اولواالالباب را ذكر مي­كند. در بين اوصاف به اندازه صبر،
از آن خصوصيّت برخوردار نيستند زيرا قرآن كريم، صبر را ريشه بسياري از مسائل و
درجات ايمان مي­داند.

فضائل عملي، محصول صبر است

اگر در روايات ما صبر به­عنوان رأس ايمان معرّفي شده است كه حضرت امير عليه
السلام فرمود: « الصبر من الايمان كالرأس من الجسد»[1] به
بركت قرآن كريم است كه قرآن قسمت مهم فضائل عملي را محصول صبر مي­داند. صبر يك كار
بدني نيست مانند نماز و روزه و انفاق و جهاد، بلكه صبر يك كار دروني است كه ريشه
همه اين فضائل است.

در بحث قبل به عرض رسيد كه قرآن كريم در يك سلسله از آيات، صبر را به عنوان
وصفي براي مؤمنين ذكر مي­كند، بعد مي­فرمايد: خدا صابرين را دوست مي­دارد: « 3 ª!$#ur =Ïtä† tûïΎÉ9»¢Á9$# »[2]   سپس مژده مي­دهد كه صابران پيروزند «4 ¨bÎ) ©!$# yìtB tûïΎÉ9»¢Á9$# »[3]
خداوند با صابران است. و در جائي ديگر صبر را به عنوان نردبان ارتباطي عبد مولا مي­داند
كه مي­فرمايد: «(#qãY‹ÏètGó™$# Ύö9¢Á9$$Î/ Ío4qn=¢Á9$#ur »[4] اي
مؤمنان بوسيله صبر و نماز كمكم جوئيد. اما اين آيات هيچكدام، حقيقت صبر را تبيين
نمي‌كند. حقيقت صبر يعني بافت دروني صبر را قرآن كريم در سوره نحل و در سوره مدّثر
تبين كرد و فرمود: « ÷ŽÉ9ô¹$#ur $tBur x8çŽö9|¹ žwÎ) «!$$Î/ 4  »[5]– صبر
كن و صبرت تنها براي رضاي خدا باشد. و در سوره مدّثر نيز فرمود: «šÎh/tÏ9ur ÷ŽÉ9ô¹$$sù ÇÐÈ   »[6] و
براي خدايت صبر كن.

از اين آيات مي‌فهميم كه مبدأ فاعلي صبر بايد خدا باشد و خود اين صبر نيز
نعمتي است از خدا و هدف نهائي و غايت اين صبر هم بايد خدا باشد نه انگيزه‌هاي
ديگر. اگر يك كاري، مبدأ فاعليش خدا باشد و مبدأ غائيش هم خداباشد، اين كار مي‌شود
سر و رأس همه فضائل. لذا در بسياري از روايات آمده كه: «الصبر من الايمان بمنزلة
الرأس من الجسد»[7]– نسبت صبر
به ايمان، نسبت سر به بدن است.

اقسام صبر در قرآن

قرآن با صبر معامله سر و كليد هم در دنيا 
مي‌كند و هم در درجات بهشت. همانگونه كه قبلاً بحث شد، صبر در روايات به سه
قسمت تقسيم شده: صبر عندالمصيبه و صبر علي الطاعة و صبر عن المعصيه كه اگر صبر در
روايات بر اين اقسام سه گانه تقسيم شده براي اين است كه آيات قرآن كريم در اين
موارد سه گانه، مؤمنين را به صبر دستور مي‌دهد و اين صبرها را هر چه دشوارتر باشد،
قرآن بيشتر مي‌ستايد و جزاي بيشتري مي‌دهد و هر چه كمتر باشد مدح كمتر و قهراً
جزاي كمتري دارد.

اكنون موارد گوناگون صبر را در قرآن ملاحظه مي‌كنيم تا برسيم به اينكه چرا
قرآن كريم، صبر را كليد ساير فضائل مي‌داند و چرا در روايات برزخ كه مسئله تجسّم
اعمال مطرح مي‌‌شود، صبر را از نماز، زكات، نيكي و احسان بالاتر مي‌داند؟ چرا قدرت
صبر در عالم قبر (برزخ) از قدرت نماز و روزه بالاتر است؟ و چرا قدرت صبر از قدرت
نيكي و احسان هم بالاتر است؟

صبر در مصيبت

در خلال آياتي كه قبلاً بحث شده بود، مسئله صبر در مصيبت مطرح شد كه در ايه 35
سوره حج نيز، همين معني آمده است، مي‌فرمايد: «ÎŽÅe³o0ur tûüÏGÎ6÷‚ßJø9$#  tûïÏ%©!$# #sŒÎ) tÏ.èŒ ª!$# ôMn=Å_ur öNßgç/qè=è% tûïΎÉ9»¢Á9$#ur 4’n?tã !$tB öNåku5$|¹r&  »- و متواضعان را بشارت بده، همانها كه هرگاه نام خدا برده مي‌شود، قلوبشان
هراسان مي‌شود و بر مصيبت‌ها و حوادثي كه بر آنان نازل مي‌شود، صبر مي‌كنند.

در سوره لقمان هم وقتي كه لقمان حكيم فرزندش را به اوصافي امر مي‌كند، مي‌فرمايد
كه: «¢Óo_ç6»tƒ ÉOÏ%r& no4qn=¢Á9$# öãBù&ur Å$rã÷èyJø9$$Î/ tm÷R$#ur Ç`tã ̍s3ZßJø9$# ÷ŽÉ9ô¹$#ur 4’n?tã !$tB y7t/$|¹r& ( ¨bÎ) y7Ï9ºsŒ ô`ÏB ÇP÷“tã ͑qãBW{$# »[8] اي
فرزندم نماز را به پا دار  و امر به معروف
و نهي از منكر كن و بر مصيبت‌ها بردبار باش زيرا اين از اموري است كه بايد روي آن
مصمّم بود.

لقمان كه خداوند او را به مقام والاي حكمت مي‌ستايد و خود مي‌فرمايد كه هر كس
از حكمت برخوردار بود، از خير كثير برخوردار است، در اين آيات پس از نماز و امر به
معروف و نهي از منكر، فرزندش را به صبر بر مصيبت‌ها امر مي‌كند و آن  را از مسائل مهمي مي‌داند كه «عزم الامور»
اطلاق بر هر سه مسئله شود و يا اينكه مختص صبر بر مصيبت‌ها باشد. بهرحال اين صبر
بر مصيبت‌ها، امر بسيار مهم و غيرعادي است و از اموري است كه يجب ان يُعزم عليها
يعني بايد بشر بر آن تصميم بگيرد.

صبر در زندگي با محرومين

مسئله ديگر كه نياز به صبر دارد، اين است كه انسان خودش را وادار كند كه با
محرومين و فقرا زندگي كند و در برخوردهاي اجتماعي، ميان مردم، فقرا را براي نشست و
برخاست خود انتخاب نمايد. در آيه 28 از سوره كهف، به پيامبر صلي الله عليه و آله
وسلم مي‌فرمايد:

«÷ŽÉ9ô¹$#ur y7|¡øÿtR yìtB tûïÏ%©!$# šcqããô‰tƒ Næh­/u‘ Ío4ry‰tóø9$$Î/ ÄcÓÅ´yèø9$#ur tbr߉ƒÌãƒ ¼çmygô_ur ( Ÿwur ߉÷ès? x8$uZøŠtã öNåk÷]tã ߉ƒÌè? spoYƒÎ— Ío4quŠysø9$# $u‹÷R‘‰9$# ( Ÿwur ôìÏÜè? ô`tB $uZù=xÿøîr& ¼çmt7ù=s% `tã $tR̍ø.ό yìt7¨?$#ur çm1uqyd šc%x.ur ¼çnãøBr& $WÛãèù  »

–        
خود را وادار كن، كه همراه آن اشخاصي باشي كه صبح و شام به ياد خدا هستند و
رضايت او را مي‌طلبند و هرگز ديده را از آن بي‌نوايان مپوش كه به زينت‌هاي دنيا
ميل كني و آن كس را كه قلبش از ذكر ما غافل است، اطاعت مكن كه او از هواي خود
پيروي كرده و انسان تبهكاري است.

معلوم مي‌شود كه با محرومين بسر بردن كار دشواري است كه خداوند به پيامبرش
دستور مي‌دهد كه خود را وادار كند كه با آنان همراه باشد و چشم از آن فقيران
برندارد. در جوامع روائي ما به ما گفته‌اند كه اگر خواستيد خود را بيازمائيد كه
اهل دنيائيد يا اهل اخرت، به درون قلب خود بنگريد، هر گاه كسي نزد شما آمد و خواست
چيزي را به شما بدهد، اگر بيشتر خوشحال شديد تا وقتي كه كسي آمده است و چيزي مي‌خواهيد
به او بدهيد معلوم مي‌شود كه اهل دنيا هستيد ولي اگر در مورد دوّم، خوشحالتر شديد،
معلوم مي‌شود اهل آخرت هستيد.

حضرت امير سلام الله عليه مي‌فرمايد: «لكل منهما بنون، فكونوا من ابناء الآخرة
ولاتكونوا من ابناء الدنيا.»[9]– براي
هر يك از دنيا و آخرت، فرزنداني است، شما تلاش كنيد كه فرزندان آخرت باشيد نه
فرزندان دنيا. و همين آزمايش، كافي است كه انسان خود را بشناسد و در پي اين باشد
كه خود را اهل آخرت نمايد.

يكي از كلمات بلند حضرت رسول صلي الله عليه و آله كه فريقين آن را نقل كرده‌اند
و احدي اين كلمات را نگفته است، اين جمله است كه مي‌فرمايد: «اليد العليا خيرٌ من
اليد السّفلي»[10]– دست دهنده
برتر از دست گيرنده است. يعني خداوند دست دهنده را دوست دارد و دست گيرنده نزده
خداوند، فرومايه است. پس انساين كه سيره‌اش گرفتن باشد نه خدمت، نزد خداوند عزيز
نيست.

لذا است كه خداوند به پيامبرش دستور مي‌دهد كه از فقرا فاصله نگيرد و به آنها
كمك و انفاق كند و به طرف ثروتمندان چشم ندوزد. در آيه ديگري مي‌فرمايد: «ولا تمدنّ
عينيك الي مامتّعنا به ازواجا” منهم زهرة الحيوة الدنيا»- كشش چشمت بطرف
كساني نباشد كه ما آنها  را از مزاياي دنيا
برخوردار كرديم، زيرا اينها شكوفه‌هاي زندگي دنيا است يعني اين شكوفه‌هاي بهاي
هرگز ثمر نمي‌شود و نمي‌رسد، بلكه پائيز سردسيري در پيش است و اين شكوفه‌ها مي‌ريزند  و هيچ وقت براي كسي ميوه نمي‌شوند، بلكه ميوه‌ها
در قيامت است؛ آنجا است كه مي‌فرمايد: «öNçlm; $pkŽÏù ×pygÅ3»sù Nçlm;ur $¨B tbqã㣉tƒ »[11] براي
آنها ميوه‌ها فراهم شده و هر چه كه ميل داشته باشند.

همين معنا را در جريان قارون ذكر مي‌كند. در سوره قصص، آيه 79 مي‌فرمايد: «ylty‚sù 4’n?tã ¾ÏmÏBöqs% ’Îû ¾ÏmÏFt^ƒÎ— ( tA$s% šúïÏ%©!$# šcr߉ƒÌãƒ no4quŠysø9$# $u‹÷R‘‰9$# |Mø‹n=»tƒ $oYs9 Ÿ@÷WÏB !$tB š†ÎAré& ãbr㍻s% ¼çm¯RÎ) rä%s! >eáym 5OŠÏàtã tA$s%ur šúïÏ%©!$# (#qè?ré& zNù=Ïèø9$# öNà6n=÷ƒur Ü>#uqrO «!$# ׎öyz ô`yJÏj9 šÆtB#uä Ÿ@ÏJtãur $[sÎ=»|¹ Ÿwur !$yg9¤)n=ムžwÎ) šcrçŽÉ9»¢Á9$#  »- قارون با تمام زرق و برق و زينتش- به عنوان استكبار و اسعتلاء- بيرون آمد،
آنان كه دنياپرست بودند (فرزندان دنيا) گفتند: اي كاش ما هم مانند قاورن داراي اين
همه ثروت و مكنت بوديم ولي آنان كه خداوند به آنها علم و دانش، مرحمت فرموده
گفتند: واي بر شما، ثواب الهي براي كسي كه ايمان آورده و عمل صالح داشته باشد،
بهتر است (نه طلا و نقره) و تنها صابران مي‌‌فهمند (كه خير در ايمان و عمل صالح
است نه در زرق و برق دنيا).

پس صبر و بردباري مي‌خواهد كه انسان با طبقه محروم باشد. همواره پيشنهاد اغنيا
به انبيا اين بوده است كه شما فقرا را بيرون كنيد تا ما در كنارتان باشيم! ولي
خداوند به پيامبرانش دستور مي‌داده است كه شما هرگز فقرا و محرومين را از پيش خود
نرانيد. به نوح پيامبر مي‌فرمايد: «Ÿwur ϊãôÜs? tûïÏ%©!$# tbqããô‰tƒ Oßg­/u‘ Ío4ry‰tóø9$$Î/ ÄcÓÅ´yèø9$#ur »[12]–
مبادا اين محرومين را كه هر صبح و شام خدا را مي‌خوانند، از در خانه‌ات بيرون كني.
نوح هم در جواب آن ثروتمندان ميفرمود: « O$tRr& ϊ͑$sÜÎ/ tûïÏ%©!$# (#þqãZtB#uä »[13]– من
هرگز اين مومنا را بيرون نمي‌كنم. ولي بهرحال صبر كردن با اين طبقه و چشم پوشيدن
از مترفين، كار چندان آساني نيست و صبر است كه كليد اين  فضيلت و بسياري ديگر از فضايل اجتماعي است.

صبر عند المصيبه در قرآن

در موارد ديگر، وقتي قرآن اوصاف مؤمنين را مي‌شمارد، مي‌فرمايد:مؤمنين كساني
هستند كه حرفشان اين است: « وما لنا ألّا نتوكّل علي الله و قد هدينا سبلنا
ولنصربونَّ ماآذيتمونا»- چرا ما براي اذيّتهاي شما صبر مي‌كنيم. اين صبر
عندالمصيبه است كه در روايات آمده و ريشه قرآني دارد؛ همين كه مؤمنين مي‌گويند، ما
در برابر اذيّتهاي شما ظالمان، صبر مي‌كنيم و از راه حق منحرف نمي‏شويم.

و جامع همه امور سه گانه صبر در سوره فرقان از ايه 63 به بعد امده است كه در
توصيف بندگان واقعي خدا و «عبدالرحمن» مي‏فرمايد:«

جزاي اخروي صابران

«ßŠ$t7Ïãur Ç`»uH÷q§9$# šúïÏ%©!$# tbqà±ôJtƒ ’n?tã ÇÚö‘F{$# $ZRöqyd  »- بندگان رحمان كساني
هستند كه در مسائل زندگي، هيّن و سبكبالند. يعني اين بندگان واقعي خداوند، با
اينكه نه اهل ذلّت‌اند و نه سازش پذيرند، در كارهاي ديني سنگين و سخت گيرند ولي در
مسائل زندگي، نرم و سبكبالند.

در بيايانات حضرت امير  سلام الله عليه
آمده است كه فرمود: «ولعمري ما علّي من قتال من خالف الحق و خابط الغيّ من ادهان
ولا ايهان»[14]– اينطور
نيست كه من در برابر جنگ با بيگانگان، كمترين مداهنه و سستي و سازش نشان بدهم.
سستي و سهل انگاري در برابر باطل، در ما نيست، اما زندگي ما سبك و آسان است. انسان
مسافر اگر بخواهد بهتر و زودتر به مقصد برسد، بايد بارش سبك باشد. حضرت رسول صلي
الله عليه و آله وسلم مي‏فرمايد: «نجي المخفّون وهلك المثقلون»[15]–
سبكباران نجات يافتند ولي سنگين بارها هلاك شدند. حضرت امير سلام الله عليه همين
معني را در نهج البلاغه- خطبه 21 بيان فرموده: «تخفّفوا تحلقوا»- سبك بشويد تا برويد.
اين سبكبار بودن يعني خط مشي آنها در زندگي نرم و آسان است و اهل تكلّف نيستند.

در ادامه آيه مي‌فرمايد :«واذا خاطبهم الجاهلون قالوا سلاماً» در برخورد با
جهّال كه اذيّت و آزار و اهانت مي‏بينند، سخن مسالمت آميز دارند. البته همين
مؤمنان نسبت به كفّار شديدند ولي در حوزه اسلامي، اگر با يك جاهلي برخورد كردند،
جواب بدي او را با سخن مسالمت آميز مي‌دهند و اين مصيبت را تحمل مي‌كنند. همان
شيوه‌اي كه امام سجاد سلام الله عليه داشت كه آن مرد بددهن به حضرت اهانت كرد،
حضرت به روي خود نياورده، به راه خود ادامه دادند. آن مرد نادان جلو آمد و گفت:
اين فحش را به شما دادم. حضرت فرمودك بلي، من هم از تو گذشتم.

«سبّه رجلٌ فسكت عنه، فقالك ايّاك أعني. فقال عليه السلام: وعنك أغضي»[16]

اين معناي «صبر عند المصيبه» است كه نسبت به مسائل شخصي خودشان سبكبارند ولي
نسبت به ديگران، اينطور نيست بلكه اگر اهانتي شنيدند، از آن شخص ديگر كه مورد
اهانت قرار گرفته، دفاع مي‌كنند.

حال برنامه‌هاي اين بندگان شايسته الهي را در شبها ملاحظه كنيم. مي‏فرمايد:

«والّذين يبيّنون لربّهم سجّداً وقياماً»- شبها براي خدايشان، سر به سجده
گداشته و به عيادت مي‌پردازند.

آن وضعيّت روزشان بود كه سبكبال بر روي زمين مي‏زيستند و اين وضعيّت شبهايشان
كه براي كسب رضايت پرودرگار به شكرانه آن همه نعمتهاي الهي، شب زنده‌داري كرده و
عبادت مي‏پردازند. راستي حيف است كه انسان به همين دلخوش باشد كه دو ركعت نماز صبح
به ادا بخواند و بدا به حال كسي كه شب آنقدر بخورد كه نتواند براي مناجات و نماز
شب، قبل از فجر بيدار شود.

«والّذين يقولون ربّنا اصرف عنا عذاب جهنّم، اما عذابها كان غراماً، انّها
ساءت مستقراً ومقاماً»- و آنان كه مي‏گويند: پروردگاراً عذاب جهنم را از ما دور
بدار زيرا عذاب آن مانند غرامتي است كه انسان را رها نمي‏كند، و چه جايگاه بد و
منزلگاه دردناكي است.

«والذين اذا انفقوا لم يسرفوا ولم يقتروا و كان بين ذلك قواماً»- و آنان كه
اگر انفاق كنند، نه اسراف و تبذير روا مي‌دارند و نه اهل بخل و مماسكه هستند بلكه
راه اعتدال و اقتصاد را پيش مي‏گيرند.

«والذين لايدعون مع الله الهاً آخر»- و آنان كه براي خدا، شريكي قرار نمي‌دهند
و ديگري را نمي‏خوانند.

«ولايقتلون النفس التي حرم الله الا بالحق ولايزنون…» و آنان كه نفس محترمه
را نمي‏كشند مگر در صورتي كه حق باشد و پاكدامن و عفيف‌اند… و آنان كه شهادت باطل
نمي‌دهند و اگر به لهو و لعبي برخورد كردند، كريمانه از مجلس گناه مي‏گذرند. اين
هم صبر عن المعصيه است كه در مجالس لهو و لهب و غيبت  و تهمت نمي‏نشينند و با بزرگواري از آن رد
مي‏شوند.

و خلاصه پس از چند مورد ديگر كه در جاي خود بحث خواهد شد، خداوند اين نتيجه گيري
را در مورد «عباد الرحمن» ذكر مي‏فرمايد: «اولئك يجزون الغرفة بما صبروا»- پاداش
آنان درجات عاليه بهشت است زيرا صبر كردند.

پس معلوم مي‏شود، اين درجات عالي و غرقه‏هاي فوقاني بهشت را در اثر صبر و
بردباري به عباد الرحمن مي‏دهند. در روايات مي‏خوانيم كه ثواب صابر، ثواب هزار
شهيد است. شهيدي كه آن همه مقام دارد، اين كدام صبر است كه اگر كسي به درجه صابران
رسيد، مقامش از مقام شهيدان بيشتر است؟ صبري كه نشانه آزادي و آزادگي انسان است و
كليد همه فضائيل مي‏باشد.

ادامه دارد

گوشه­اي از سيره امام صادق عليه
السلام

روز 25 شوال مصادف با 20 ارديبهشت
امسال، سالگرد شهادت امام جعفر صادق عليه السلام است كه در مدينه در سال 148 هجري
قمري، مسموم شد و در بقيع، كنار پدر و جدّش و عمويش امام مجتبي عليه السلام به خاك
سپرده شد. آخرين سخني كه حضرت در لحظات پاياني عمر شريفش فرموده است، اين جمله
است: «انّ شفاعتنا لا تنال مستخفاً بالصلاة»[1]–
شفاعت ما هرگز شامل حال كسي كه نماز را سبك بشمارد، نمي­شود.

ما ضمن تسليت اين روز غم­انگيز و اين
مصيبت بزرگ به مقام شامخ ولي­الله الاعظم ارواحنا له الفداء، مقام معظّم رهبري،
ملّت مسلمان ايران و شيعيان جهان، براي تيمّن و تبرك، به گوشه­اي از سيره آن حضرت
اشاره مي­كنيم:

رفتار امام در دوران قحطي:

معتّب گويد: هنگامي كه قيمت جنس­ها و
موادّ غذائي در مدينه (در اثر قحطي) گران شده بود، حضرت مرا طلبيد و فرمود: چه
مقدار غذا داريم؟ عرض كردم: غذاي چندين ماه ذخيره داريم. فرمود: آنها را ببر به
بازار و بفروش. عرض كردم: شما مي­دانيد كه در مدينه غذا پيدا نمي­شود! فرمود:
بفروش! آنها را بردم به بازار و فروختم، سپس فرمود: همراه با مردم، هر روز غذاي
همان روز را تهيه كن. و از اين به بعد، غذاي خانواده مرا نيمي از گندم و نيمي از
جو قرار بده زيرا دوست دارم كه خداوند مرا ببيند كه اندازه­گيري در معيشت دارم و
با احتياط و ميانه­روي، زندگي را مي­گذرانم.[2]

امام و منفعت زياد در تجارت:

امام صادق عليه السلام مبلغ هزار
دينار به يكي از بردگانش به نام «مصادف» تحويل داد و فرمود: چون عائله­ام زياد شده­اند
( و نياز به پول بيشتري براي مصرف دارم) پس شما هم با اين مبلغ، كالائي تهيه كن و
به مصر ببر تا آن را بفروشي. «مصادف» كالائي را تهيه كرد و همراه با برخي از
بازرگانان به مصر رفت. نزديك مصر كه رسيدند، كارواني را ديدند كه از مصر آمده­اند،
از آنها پرسيدند كه آيا از اين اجناس، چيزي يافت مي­شود؟ گفتند: نه! خوشحال شدند و
با هم توافق كردند كه جنس­هايشان را به دو برابر بفروشند و هيچ يك، به نرخ
ارزانتري، جنس­ها را نفروشند. معامله تمام شد و پولها را برداشتند و به مدينه بازگشتند.

مصادف بر حضرت امام صادق عليه السلام
وارد شد در حالي كه دو كيسه داشت و در هر يكي هزار دينار موجود بود. به حضرت عرض
كرد: قربانت گردم؛ يك كيسه سرمايه است و كيسه دوم سود. حضرت فرمود: اين سود، بسيار
زياد است، چگونه جنس­ها را فروخته­ايد؟ مصادف داستان را برايش تعريف كرد. حضرت
فرمود: سبحان الله! با هم قرار مي­گذاريد و قسم مي­خوريد كه جنس­ها را دو برابر،
آن هم به طايفه­اي از مسلمين بفروشيد! آنگاه يكي از كيسه­ها را (كه سرمايه­اش در
آن بود) برداشت و فرمود: اي مصادف! شمشير خوردن آسانتر است تا روزي حلال بدست
آوردن![3]

امام و حقوق كارگران:

شعيب گويد: امام صادق عليه السلام
باغي داشت، روزي با چند نفر قرار گذاشتيم كه حقوقي به آنها بدهيم و در باغ حضرت
كار كنند.

مدّت كار كردن تا عصر بود؛ هنگامي كه
از كار فارغ شدند، حضرت به «معتّب» فرمود: حقوق آنها را قبل از اينكه عرقشان خشك
شود، بپرداز.[4]

تلاش در طلب روزي حلال:

شخصي به نام عبدالاعلي مي­گويد: در
يكي از روزهاي بسيار گرم تابستان، امام صادق عليه السلام را يافتم كه مشغول كار
بود، به آن حضرت عرض كردم: قربانت گردم، تو با اين مقام و منزلت كه نزد خداوند
داري و با آن قرابت و خويشي كه با پيامبر خدا صلي الله عليه و آله وسلم داري، چرا
در مانند چنين روزي، اينقدر خودت را به سختي و تعب مي­اندازي؟

فرمود: اي عبدالاعلي! براي طلب روزي
حلال از خانه بيرون آمدم تا از مانند توئي، بي­نياز گردم.[5]

لباس نو پوشيدن:

حماد بن عثمان گويد: در مجلسي امام
صادق عليه السلام نشسته بودم، شخصي از حضرت پرسيد: شما فرموديد كه علي بن ابي طالب
عليه السلام ، لباس خشن مي­پوشيد و مثلاً لباسي مي­پوشيد كه قيمت آن بيش از چهار
درهم نبود، ولي اكنون لباس نو بر شما مي­بينم؟

حضرت فرمود: علي بن ابي طالب عليه
السلام  آن لباس را در زماني مي­پوشيد كه
اين طرز لباس پوشيدن، منكر و غيرمعمول نبود و اگر آن چنان لباسي را در اين زمان مي­پوشيد،
منكر و غيرمعمول نبود و اگر آن چنان لباسي را در اين زمان مي­پوشيد، لباس شهرت مي­شد؛
پس بهترين لباس در هر زمان، لباس اهل آن زمان است هر چند قائم ما اهل بيت- عليه
السلام – هنگامي كه ظهور مي­كند، لباس علي را مي­پوشد و به سيره اميرالمؤمنين علي
عليه السلام رفتار مي­نمايد.[6]

احترام حرم:

 ابان بن تغلب كه يكي از ياران صدّيق امام صادق
عليه السلام است مي­گويد: از مدينه همراه با امام صادق عليه السلام عازم خانه خدا
بوديم، به مكّه رسيديم، نزديك حرم حضرت پياده شد، غسل كرد، نعلين خود را بدست گرفت
و با پاي برهنه وارد حرم و مسجد الحرام گرديد.[7]

صدقه پنهاني:

ابوجعفر خثعمي گويد: امام صادق عليه
السلام همياني به من داد كه در آن پنجاه دينار بود و فرمود: اين هميان را به فلان
شخص كه از بني هاشم است بده و به او نگو كه من به تو چيزي داده­ام (و براي او
مبلغي فرستاده­ام) . مي­گويد: من بر آن سيّد وارد شدم و آن پول را به او دادم. به
من گفت: از كجا اين پول را آورده­اي؟ خدا جزاي خيرش دهد، نمي­دانم چه انسان خيّري
است كه هر سال مبلغي براي ما مي­فرستد و تا پايان سال، با آن مبلغ مي­گذارنيم ولي
از جعفر (امام صادق عليه السلام ) يك درهم هم به ما نمي­رسد با اينكه پول زيادي
دارد![8]

عطر در حال روزه:

حسن بن راشد گويد: ابوعبدالله امام
صادق عليه السلام هر گاه روزه مي­گرفتند، عطر مي­زدند و مي­فرمودند: « طِيب و عطر،
تحفه و هديه روزدار است.»[9]

صدقه با دوست­دارترين چيز:

امام صادق عليه السلام بيشتر با
شيريني صدقه مي­داد. به حضرت عرض كردند: آيا با شيريني صدقه مي­دهيد؟ فرمود: آري!
زيرا هيچ چيز بهتر از شيريني نزد من نيست و من دوست دارم به محبوبترين چيز نزد
خودم صدقه دهم.[10]

تسبيح در ركوع و سجود:

ابان بن تغلب گويد: بر امام صادق
عليه السلام وارد شدم در حالي كه مشغول نماز بود، پس ركوع و سجودش را شمردم، ديدم
شصت بار در حال ركوع و سجود، سبحان الله مي­گويد[11].

رضا به قضاي الهي:

قتيبه  اعشي گويد: يكي از فرزندان امام صادق عليه السلام
بيمار بود، براي عيادت فرزند، به منزل حضرت رفتم، ديدم حضرت دم در نشسته و بسيار
دلتنگ و غمگين است. عرض كردم: قربانت گردم، بچّه در چه حالي است؟ فرمود: به خدا
همان حال قبل است و هيچ بهبودي نيافته است. ساعتي گذشت، پس حضرت را يافتم كه از
اندرون آمد و بر ما وارد شد در حالي كه غم واندوه از چهره­اش زدوده شده بود، من
خوشحال شدم و اميدوار گشتم كه حال بچّه خوب شده باشد، پس عرض كردم: فدايت شوم، حال
بچّه چگونه است؟ فرمود: فوت شد! عرض كردم: قربانت گردم، چطور وقتي زنده بود، آنقدر
غمگين بوديد و نگران ولي اكنون كه بچّه از دنيا رفته است، حالتان فرق كرده و آن
نگراني و اندوه برطرف شده است؟

حضرت فرمود: ما اهل­بيتي هستيم كه
قبل از وقوع مصيبت (مرگ) جزع و نگراني داريم ولي وقتي امر خدا واقع شد، راضي به
قضايش شده و تسليم امرش هستيم.[12]

سخني با اهل خراسان:

گروهي از اهل خراسان بر آن حضرت وارد
شدند. حضرت بدون مقدّمه فرمود: « من جمع مالاً من مهاوش، اذهبه الله في نهابر»
يعني: هر كه از راه سختگيري بر مردم، پولي اندوخته نمايد، خداوند او را در دوزخ
افكند ( و آن مال هم به نابودي رسد). آنها گفتند: قربانت گرديم، ما اين سخن را نفهميديم.
حضرت به زبان فارسي فرمود: « از باد آيد بِدَم بشود».

برخورد با سائلين:

مسمع بن عبدلملك گويد: در خدمت امام
صادق عليه السلام، در مني بوديم و در حال خوردن انگور. ناگهان سائلي بر ما وارد
شد. حضرت فرمود: يك خوشه انگور به او بدهيد! سائل گفت: من نيازي به خوشه انگور
ندارم. اگر پول داريد به من بدهيد! حضرت فرمود: خداوند به تو روزي بدهد (و چيزي به
او نداد). سائل رفت و بازگشت. حضرت فرمود: همان خوشه انگور را به او بدهيد. و به
او گفت: و به او گفت: خدا به تو روزي دهد و چيز ديگري به او نداد.

چندي نگذشت، سائل ديگري رسيد. حضرت
سه دانه انگور برداشت و به او داد. سائل از دست حضرت گرفت و عرض كرد: خداي جهانيان
را سپاس كه به من روزي داد. حضرت فرمود: يك لحظه صبر كند، سپس دست خود را پر از
انگور كرد و به او بخشيد. سائل از دست حضرت گرفت و بار ديگر خدا را بر آن روزي شكر
كرد. حضرت، رو به غلام كرده  فرمود: چقدر
پول همراه داريم؟ عرض كرد: قريب بيست درهم. حضرت آن مبلغ را نيز به سائل بخشيد.

اين بار نيز سائل در پاسخ گفت:
خدايا! تو را شكر گويم كه اين نعمت­ها تنها از توبه من رسيد. حضرت فرمود: همانجا
باش! سپس پيراهن خود را بيرون آورد و به او داد و فرمود: اين لباس را بپوش. او
لباس را پوشيد و عرض كرد: خداي را حمد وسپاس كه مرا پوشانيد. و تنها رو به حضرت
كرده عرض كرده: خداوند جزاي خيرات دهد. و آنگاه رفت. ما چنين انديشيديم كه اگر
براي حضرت هيچ دعائي نمي­كرد، هر آينه باز هم چيزهائي را به او مي­بخشيد، زيرا
هرگاه او تنها خدا را شكر مي­كرد، حضرت به او احسان مي­نمود.

غذاي انبيا:

يكي از اصحاب گويد: شبي پس از تاريكي
هوا در كنار ابوعبدالله (امام صادق) عليه السلام نشسته بودم كه براي او شام
آوردند. در سفره شام ديدم روغن زيتون و سركه و گوشت وجود داشت. حضرت گوشت­ها را
قطعه قطعه كرد و به من داد و خودش روغن زيتون و سركه تناول فرمود و گوشت نخورد.
سپس فرمود: «اين غذاي ما و غذاي انبيا است». يكي ديگر از اصحاب گويد: با امام صادق
عليه السلام  سر سفره نشسته بودم. حضرت به
كنيزش فرمود: غذاي معروف ما را بياور. ظرفي را براي حضرت آوردند كه در آن روغن
زيتون و سركه وجود داشت. ما هم با حضرت هم غذا شديم.

غذاي بسيار خوشمزه:

ابوحمزه گويد: همراه با گروهي از
دوستان، در خدمت امام صادق عليه السلام 
بوديم. حضرت دستور داد، غذائي براي ما آوردند كه تا آن روز غذائي به آن
لذّت و خوشمزگي نديده بوديم و خرماي بسيار عالي آوردند كه شروع كرديم به يكديگر
نگريستن، از بس آن خرما تميز و روشن و خوب بود. يكي از حاضرين گفت: قطعاً خداوند
شما را از اين نعمت عالي كه امروز نزد فرزند پيامبر، تناول مي­كنيد، سؤال خواهد
كرد!!

حضرت فرمود: خداوند بزرگتر و اجل
شأناً است از اينكه طعام خوشمزه و لذيذي را به شما تهيّه كند، سپس از آن غذا، شما
را بازخواست نمايد. ولي قطعاً از شما سؤال خواهد كرد نسبت به محمّد و آل محمّد كه
بر شما ارزاني داشته است.

(يعني از شما بازخواست خواهد كرد كه
نسبت به نعمت عظيم پيامبر و اهل بيتش، چگونه رفتار كرديد و آيا با اطاعت و پيروي
از آنان، حقّشان را ادا كرديد يا با تمرّد و دوري، به آنها جفا كرديد).

رفتار با بي­نوايان: هشام بن سالم گويد: شب كه فرا مي­رسيد و دنيا تاريك مي­شد،
امام صادق عليه السلام انباني را پر از گوشت و نان و پول مي­كرد و بر دوش مي­كشيد
و به خانه مستمندان و بي­نوايان مدينه مي­رفت و بين آنان تقسيم مي­فرمود، بدون
اينكه آنها او را بشناسند. ولي پس از وفات آن حضرت، چون آن شخص خيّر را گم كرده
بودند، فهميدند كه او، ابوعبدالله عليه السلام بوده است.

سفارش به تقوا و خودنگهداري:

جريربن­مرازم گويد: به ابوعبدالله عليه السلام عرض كردم: مي­خواهم به عمره
بروم. مرا وصيّتي بفرما. حضرت فرمود: «تقوا داشته باش و عجله نكن». باز عرض كردم:
سفارش ديگري نداريد. حضرت بيش از آن سخن چيزي نگفت.

من از نزد حضرت رفتم، در ميان راه با يك مرد شامي برخورد كردم كه مي­خواست به
مكّه برود، با من همراه شد. سفره­اي داشتم آن را بيرون آوردم و باهم غذا خورديم.
در بين غذا خوردن، آن مرد شامي يادي از اهل بصره كرده و به آنها ناسزا گفت سپس اهل
كوفه را نيز دشنام داد و به اين اكتفا نكرده نام امام صادق عليه السلام  را با بي­ادبي و جسارت برد. نزديك بود دستم را
بلند كنم و چنان محكم به صورتش بنوازم كه بيني­اش خُرد شود و حتّي خودم را قانع
كرده بودم كه او را به هلاكت برسانم ولي ناگهان به ياد وصيّت امام افتادم كه
فرمود: تقوا داشته باش و عجله نكن. و لذا بر آن فحش صبر كردم و بيش از دستور حضرت،
كاري انجام ندادم.

سخنان معصومین

فضيلت به ياد خدا بودن

پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله
وسلم :

«ما جلس قومٌ يذكرون الله عزّوجل
الاّ ناداهم منادٍ من السّماء: قوموا فقد بدلت سيئاتكم حسنات و غفرت لكم جميعاً».

 (عدّة الداعي – ص186 )

هيچ گروهي به ذكري خداي عزّوجل
ننشستند جز اينكه از آسمان منادي ندائي سردهد: برخيزيد كه گناهانتان تبديل به
حسنات شد و همه­تان آمرزيده شديد.

رسول اكرم صلي الله عليه و آله وسلم:

« من أكثر ذكر الله أحبّه الله، و من
ذكر الله كثيراً كتبت له براءةٌ من النّار و براءةٌ من النفاق».

(وسائل­الشيعه – ج4- ص1181 )

هر كه بسيار ذكر خدا بگويد، خداوند
دوستش بدارد. و هر كه خدا را زياد ياد كند و دو براءت براي او نوشته شود: براءت از
آتش جهنم و براءت از نفاق.

امام صادق عليه السلام:

«شيعتنا الذين اذا خلوا ذكروا الله
كثيراً».

(وسائل الشيعه- ج4 – ص 1184 )

شيعيان ما كساني هستند كه در پنهاني،
بسيار ذكر خدا مي­گويند.

امام صادق عليه السلام:

«قال الله عزوجل : من ذكرني سرّاً
ذكرته علانية».

(كافي- ج2- ص501 )

خداي عزوجل فرمود: هر كه مخفيانه و
در پنهاني مرا ياد كند، آشكارا او را ياد مي­كنم.

امام باقر عليه السلام:

«لايزال المومن في الصلاة ما كان في
ذكر الله عزوجل، قائماً كان أو جالساً أو مضطجعاً».

(المجالس- ص48 )

مؤمن همچنان در حال نماز است مادام
كه به ياد خداي عزوجل باشد، چه ايستاده باشد و چه نشسته و چه خوابيده.

امام صادق عليه السلام:

«أوحي الله الي موسي: يا موسي لا
تفرح بكثرة المال، و لا تدع ذكري علي كل حال، فإن كثرة المال تنسي الذنوب. و ان
ترك ذكري يقسي القلوب».

(علل الشرايع- ص38 )

خداوند به موسي وحي فرمود: اي موسي،
به زيادي پول خوشحال مشو و ذكر مرا در هر حال از ياد مبر، چرا كه زيادي پول،
گناهان را از ياد مي­برد و ترك ذكر من سنگدلي مي­آورد.

پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله
وسلم:

« من أعطي لساناً ذكراً فقد اٌعطي
خيرالدنيا و الآخرة».

(وسائل الشيعه- ج4 – ص1182 )

هر كه زبان ذاكري (كه همواره ذكر خدا
گويد) داشته باشد، خير دنيا و آخرت دارد.

امام صادق عليه السلام:

« من أكثر ذكر الله عزوجل اظّله الله
في جنّته».

(اصول كافي- ج2- ص500 )

هر كه بسيار ياد خداي عزوجل كند،
خداوند او را در سايه بهشتش قرار دهد.

امام صادق عليه السلام :

«البيت الذي يُقرأ فيه القرآن و
يُذكر الله عزوجل فيه، تكثر بركته و تحضره الملائكة و تهجره الشياطين و يضي لأهل
السّماء كما يضي الكوكب الدريّ لأهل الأرض، و البيت الذي لايُقرأ فيه القرآن و لا
يُذكر الله فيه، تقلّ بركته و تهجره الملائكة و تحضره الشياطين . ثم قال: جاء رجلٌ
الي النبي صلي الله عليه و آله وسلم فقال: من خير أهل المسجد؟ فقال: أكثرهم لله
ذكراً».

خانهاي كه در آن قرآن خوانده مي­شود
و ذكر خداي عزوجل گفته مي­شود، بركتش زياد گشته، فرشتگان در آن جمع مي­شوند و
شياطين از آن دور مي­گردند. و براي اهل آسمان­ها مانند ستاره درخشان براي اهل زمين
مي­درخشد. و خانه­اي كه در آن قرآن خوانده نمي­شود و ذكر خدا گفته نمي­شود بركتش
اندك گشته و ملائكه از آن دور شده و شياطين در آن گرد هم مي­آيند. آنگاه فرمود:
شخصي نزد رسول خدا صلي الله عليه و آله وسلم آمد و عرض كرد: بهترين أهل مسجد چه
كسي است؟ فرمود: كسي كه بيش از همه ذكر خدا بگويد.

امام خميني ثابت و استوار از آغاز تا
پايان

صدام عفلقي

«ما صلاح تمام كشورها بويژه كشورهاي
مجاور و منطقه را در آن مي­دانيم كه براي ارضاء شهوت بلند پروازي و ماجراجوئي صدام
و منفعت طلبي و سلطه جوئي قدرت­هائي كه او را به دام و مهلكه انداخته­اند خود را
به تباهي و هلاكت دنيوي و عذاب اليم اخروي مبتلا نكنند و با كشوري كه با همه
مسلمانان جهان مي­خواهد دست برادري دهد و اخوّتي كه خداوند عطا فرموده است به
رسميّت بشناسد و جامه عمل پوشد به طور مسالمت­آميز رفتار نمايند و از حركت جنون­آميز
صدام عفلقي و عاقبت امر آن عبرت بگيرند و بدانند كه اگر خداي نخواسته قدرت به دست
صدام جاه طلب بيفتد، با آنان كمتر از اسرائيل عمل نخواهد كرد و آن روز پشيمان
خواهند شد كه گرفتار اسرائيل دوّم يا بدتر از او شوند.»

(12/ 1/61 )

«شما (كشورهاي منطقه) بدانيد كه اگر
صدام نجات پيدا كند و قدرت به دست بگيرد، آدمي نيست كه قدرشناسي از امثال شما
بكند، آدمي است كه جنون بزرگ بيني خودش را دارد و با اين جنون با شما كه با او هم
همراهي كرديد به جنگ برمي­خيزد و شما را اگر قدرت داشته باشد، تباه خواهد كرد.»

(26/2/61)

«شما (كشورهاي خليج) بدانيد كه اگر
صدام خداي نخواسته پيش ببرد، تمام شما را به آتش مي­كشد. صدام وضع روحيش اين است.
اصلاً در روحيه صدام اين تبهكاري است و آدمكشي و جنايت است. اگر خداي نخواسته اين
يك سلطه­اي پيدا بكند، حجاز را از بين مي­برد، سوريه را از بين مي­برد، اين چيزهاي
خليج را، كويت را هم، همه اينها را از بين خواهد برد.»

(13/8/61)

« ما مجدّداً به دولتهاي منطقه هشدار
مي­دهيم كه بيش از اين براي نجات يك سبع جنايتكار كه اگر فرصت يابد منطقه را به
آتش مي­كشد. زحمت نكشيد و خود را به غرقاب هلاكت دچار نكنيد و وعده­هاي آمريكا و
ديگران شما را غافل نكند كه با ادامه كمك به دشمن اسلام ممكن است براي ملّت ايران
تكليفي پيش آيد كه ما ميل به آن نداريم و تا وقت نگذشته است به اسلام و دستورات
حياتبخش آن گردن نهيد و كشور خود را از شرّ قدرتهاي اغفال كننده نجات دهيد و
بدانيد كه روآوردن به اسلام و مسالمت با جمهوري اسلامي به صلاح شماست و دولت و
ملّت ايران براي شما بهتر از آمريكا و صدام و مصر و ديگر دغلبازان است.»

(22/11/61)

«آيا وقت آن نرسيده كه عمق توطئه و
شيطنت آمريكا در وادار نمودن صدام عفلقي به هجوم يك كشور اسلامي قدرتمند را
بفهمند؟ آيا نمي­دانند كه وادار نمودن دولتهاي منطقه را مستقيم يا غيرمستقيم به
كمك مالي و نظامي و تبليغاتي، به صدام، دشمن با اسلام، نقشه شيطاني است كه شماها
با دست خود تيشه به ريشه خود زنيد و موجبات هلاكت خود و مسلمانان منطقه را فراهم
نمائيد؟ آيا مسلمانان غيور منطقه باز به سكوت مرگبار خود ادامه مي­دهند و فرصت مي­دهند
كه آمريكا و اسرائيل با مقدّرات آنان بازي كنند و اسلام را تحت سلطه آمريكا
درآورند.»

(15/3/62)

«چنانچه صدام جنايتكار اگر فرصت پيدا
كند خطرش براي منطقه از اسرائيل كمتر نيست. و لازم است براي آرامش منطقه، اكنون كه
به ياري خداوند متعال قواي مسلّح ايران ايدهم الله تعالي اين جرثومه فساد را تا لبه
پرتگاه هلاكت رسانده­اند و از سردار قادسيِّه يك موجود مفلوك ساخته­اند، دولت­هاي
منطقه از كمك به او دست بردارند كه صلاح دين و دنياي آنان است و در صورتي كه مهلت
پيدا كند بر هيچ يك از دولتهاي خليج فارس و ديگران رحم نخواهدد كرد.»

(12/6/62)

«آنها گمان مي­كنند كه صدام را به
اين كمكها مي­شود نجات داد و اگر نجات پيدا كرد، دست آنان را به گرمي مي­فشارد.
غافل از آنكه با آن خوي سلطه­جوئي و بلندپروازي و سبعيّتي كه در او هست فرصت نفس
كشيدن به آنان را نخواهد داد و با بهانه­هاي واهي به كشورهاي آنان تجاوز خواهد
كرد.»

(31/6/62)

«صدام يك جاني است كه به هيچ يك از
تعهّداتي كه مي­كند اعتبار نيست. او با دولت سابق با اينكه غيرقانوني بود، تعهّد
كرده بود و او را به هم زد. او هر روز عوض مي­كند افكارش را، يك انساني نيست كه
بشود با او صلح كرد. شما گمان مي­كنيد كه اگر ما با صدام صلح كنيم به اين صلح
ادامه مي­دهد؟ يا خير، مي خواهد تجهيز كند خودش را و تقويت كند و دوباره حمله كند.
اين آدمي است كه از اوّل تا حالا به شهرهاي بيچاره عرب نشين، كردنشين، فارس نشين،
با موشكها حمله كرده و مع­الأسف موشك از شوري است، از آمريكاست و از آن اسفناكتر
اينكه دولتهاي منطقه به او كمك مي­كنند.

(18/11/62)

امام خمینی ثابت و استوار(صدام عفلقی)

سخنان معصومین(فضیلت به یاد خدابودن)

گوشه ای ازسیره امام صادق علیه السلام

صبر،ریشه تمام فضائل                                        آیت
الله جوادی آملی

گواهان روز قیامت                                             آیت
الله حسین نوری

امام راحل سلام علیه و فقه سنتی                              آیت الله محمدی
گیلانی

دستورمهاجرت به مدینه                                         حجة الاسلام و المسلمین رسولی محلاتی

مبانی رهبری در اسلام                                        حجة
الاسلام و المسلمین محمدی ری شهری

ترکتازی رژیم فاشیستی بعثت و وجدان جهانی!!            حجة الاسلام محمدتقی رهبر 

جایگاه مجلس درنظام اسلامی                                حجة الاسلام والمسلمین اسدالله بیات

شمه ای از ابعاد تربیتی نماز                                  حجة الاسلام رحیمیان

اولین مسابقه بزرگ عکس حوزه

گفته ها و نوشته ها

نقش سیاسی و نظامی تنگه هرمز                            دکتر محمدرضا حافظ
نیا

امام و قطع رابطه با مصر

پاسخ به نامه ها

نگاهی به رویدادها

تقدیر از فیلمی خوب: ( توئی که نمی شناختمت)

رهنمودهای مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه
ای

رهنمودها

مقام معظم
رهبری حضرت آیت الله خامنه ای

ـ
ائمه جمعه و علمای اعلام و شخصیت هایی که مقام رسمی دارند اولی ترین افرادی هستند
که می توانند با محبّت و جذب قلوب، مردم را صمیمانه به اتحاد و یکپارچگی و استحکام
بخشیدن به وحدت دعوت کنند و اجازه ندهند افرادی از روی عناد و غرض و یا از روی
جهالت و نادانی میان مردم تفرقه و جدایی ایجاد کنند و به وحدت مردم که ازعالی ترین
اصول جامعه ما می باشد خدشه وارد سازند.

ـ
بحمدلله امروز نظام جمهوری اسلامی در مرحله استناج از جهاد و تلاش های گذشته می
باشد و مراحل سخت و خطرهای عمده را پشت سر گذاشته است متزلزل ساختن وحدت موجود،
زحمات گذشته را هدر خواهد داد.

ـ
تذکرو انتقاد دوستانه و برادرانه به معنای عدم حمایت نیست بلکه طرح مطالب خلاف
واقع و حمله کردن و متهم ساختن مسئولان ازسوی هر کسی که باشد خیانت میباشد. امروز
رئیس جمهور، دولت،قوه قضائیه و مجلس شورای اسلامی بیش از گذشته احتیاج به حمایت و
پیوند عاطفی با مردم دارند لذا پشتیبانی عمومی و حفظ پیوند و علاقه موجود میان
مردم و مسئلین یک تکلیف و وظیفه است. (1/12/69)

ـ
آنچه که آمریکا و همدستان او طی هفته های اخیر علیه امت اسلام مرتکب شدند بدتر از
اقدامات چنگیز و هلاکوست و چهرۀ واقعی آقای بوش با ظاهر متمدن او اگرزشت تر و تیره
تر از آنها نباشد روشن تر و زیباتر نیست. او انسانها را کشت، ملتی را تحقیر
کرد،کشوری را به ویرانه مبدل ساخت و اکنون ابلهانه احساس پیروزی می کند.

ـ
ابر قدرتی که با کمک نظامی، مالی وانسانی چندین کشور جهان به یک کشور حمله کرده و
اکنون وارد آن شده اند چگونه میتوانند ادعای پیروزی کنند. آنها تمام امکانات لازم
را به کار گرفتند تا ارتش خسته و فاقد روحیه یک کشور را شکست دهند و این از لحاظ
سیاسی و اعتبار و حیثیت نظامی یک شکست بزرگ محسوب می شود.(11/12/69)

ـ
حاکم عراق کسی است که از آغاز حکومت خود برآن کشور بدبختی های فراوانی را برای ملت
عراق به وجود آورد و آن را به جنگی هشت ساله با ایران وادار کرد . او ملت عراق را
در معرض بمباران ها و موشک بارانهای وحشیانه و قساوت آمیز قرار داد، موجب ازبین
رفتن ثروت ملت عراق شد و مردم نظامی و غیر نظامی عراق را به کشتن داد. او یک بلا
بر مردم عراق بوده است. زشت باد چهرۀ حاکمی که برای هوای نفس و جاه طلبی هایش
اراده و خواست ملت خود را در نظر نگیرد.

ـ
سران رژیم آمریکا باید بدانند که ملتهای منطقه زمزمه های آنها در مورد امنیّت
منطقه را به هیچ وجه جدّی نخواهند گرفت و به آن اعتنا نخواهند کرد. این منطقه به
ملتهای آن تعلق دارد و آمریکا حق هیچگونه دخالتی در امنیّت منطقه و سیستم امنیتی
آن را ندارد.

ـ
ملت ما قدرت و صلابت خود را به برکت ایمان به خدا به دست آورده است و به هیچ قیمتی
زیر بار دشمنان خدا نخواهد رفت. اسلام،عزیز و عزت بخش است و عزّت به کسی تعلق دارد
که با اسلام آشنا شود. (11/12/69)

ـ
هیچکس به خاطر مسلمان بودن و انقلابی شدن نمی تواند منتی بر سر اسلام و انقلاب
داشته باشد. امروز انسانها به ویژه جوانان زیادی در آمریکا، اروپا و کشورهای تحت
ستم در گمراهی و اسارت نفس به سر می برند و جز حوایج مادی شخصی خود چیز دیگری را
درک نمی کنند. اما ملت بزرگ ما به خاطر ایمان خالص، توحید ناب، شخصیت و استقلال
خود که با عنایت الهی به دست آمده است باید همواره شکر گزار خداوند متعال باشند.
(29/11/69)

نگاهی به
رویدادها

جهان اسلام

در دوّمین
عملیات تروریستی علیه شیعیان پاکستان، فرزندان یک روحانی شیعه در پنجاب هدف گلوله
وهابیون قرار گرفتند. (15/11/69)

در درگیری
مسلحانه مسلمانان نقابدار با نیروهای آمریکائی در قطیف عربستان عده ای از
آمریکایئها به هلاکت رسیدند.

4تن از
شیعیان پاکستان در حملات وهابیون مسلح به شهادت رسیدند. (17/11/69)

یک مسلمان
بحرینی به سه تن از سربازان انگلیسی در بازار منامه حمله کرد.

یک گروه
کماندوئی ا زارتش محمد(ص) از اردن با نفوذ به فلسطین اشغالی و کشته و  مجروح کردن 70صهیونیستی سالم به پایگاه خود
بازگشتند.

وزیر کشور
مصر اعتراف کرد: از زمان تروز سادات تاکنون 20هزار نفر بدون محاکمه در بازداشت به
سر می برند. (21/11/69)

پلیس تونس
30مسلمان مبارز ار در ارتباط با حمله به مقر حزب حاکم این کشور دستگیر کرد.

حزب حاکم
الجزایر د ر اعتراض به توهین به اماکم مقدسه اسلامی، خواستار تحریم مراسم حج از
سوی مسلمان شد. (2/12/69)

رژیم سعودی
محدودیت در پذیرش زائران خانه خدا را لغو کرد. این تصمیم درحالی اعلام میشود که
برخی ازکشورهای اسلامی به دلیل حضور نیروهای آمریکائی در سرزمین وحی از اعزام زائر
خودداری خواهند کرد.

آلبانی های
مسلمان پیروزی خود را بر باقیمانده رژیم کمونیست و استالینیست جشن گرفتند.(
4/12/69)

برای نخستین
باریک مدرسه علوم مبنی بر علوم دینی اسلامی در قزاقستان شوروی  تأسیس شد.

یک اتوبوس در
قره باغ آذربایجان شوروی از سوی ارامنه مسلح پس از آنکه اتوبوس به وسیله پمپ 5
کیلوئی منفجر شده بود را به رگبار بستند و فرار کردند.(8/12/69)

اخبار داخلی

بزرگترین
کارخانه چینی سازی خاورمیانه در قم راه اندازی شد.

درجریان سیل
منطقه سیستان 150روستا تخریب 150هزار نفر بی خانمان و 40هزار هکتار گندم زار
نابوده شده است. (15/11/69)

کوپن بنزین ا
زظهر امروز حذف و با قیمت لیتری 50ریال عرضه شد.

تولید انبوه
ماسوره گلوله 106؛ چاشنی مهمات و پوکه 130در کشور آغا زشد.

مجهزترین
بیمارستان سوانخ و سوختگی خاورمیانه در اصفهان گشایش یافت(17/11/69)

فرانسوامیتران
در زمینه مسائل بحران خلیج فارس با آقای هاشمی رفسنجانی تلفنی گفتگو کرد.

بزرگترین
کارخانه سرم سازی در خاورمیانه در تبریز به بهره برداری رسید.

پیام صدام
حصین توسط سمدون حمادی تسلیم آقای هاشمی رفسنجانی شد.(20/11/69)

نخست ویر
ایتالیا طی تماس تلفنی با آقای هاشمی رفسنجانی آخرین تحولات خلیج فارس را مورد
گفتگو قرار داد.

به مناسبت ده
فجر انقلاب اسلامی 9863نفر از محکومین مشمول عفو رهبر انقلاب اسلامی قرار گرفتند/

700مدرسه
جدید در ایام مبارک دهه فجر مورد بهره برداری قرار گرفت/(27/11/69)

دکتر ولایتی
عازم آلمان شد.

ریگان به
جنایات دوران زمامداریش علیه جمهوری اسلامی ایران اعتراف کرد.(29/11/69)

وزیر خارجه
کشورمان پیام حجه الاسلام و المسلمین هاشمی رفسنجانی را تسلیم فرانسوا میتران کرد.

بندر بزرگ
صیادی سلمان فارسی در خلیج فارس گشایش یافت.

سفارت خانه
های انگلیس،؛ ایتالیا و ترکیه در تهران با پرتاب نارنجک مورد حمله افراد ناشناس
قرار گرفت. (2/12/69)

2300کیلو
مرفین از بزرگترین باند قاچاق مواد مخدر در غرب کشور کشف و 40 نفر از اعضای این
باند دستگیر شدند.

اولین
کارخانه تبدیل زباله به کود گیاهی آغاز به کار کرد.

آقای هاشمی
رفسنجانی به مدت 30 دقیقه با میخائیل گورباچف در آخرین لحظات ضرب الأجل اخراج عراق
از کویت تلفنی صحبت کردند.

برای اولین
با ر صندلی چرخدار برقی تمام الکترونیک برای جانبازان و معلولین درایران ساخته شد.
(5/12/69)

صدها هزار
نفر از مردم کراچی با شعار مرگ بر امریکا از رئیس مجلس ایران استقبال کردند.

بودجه مناطق
محروم کشور نسبت به سال گذشته 4برابر افزایش یافت. (8/12/69)

سمینار تبیین
حکم تاریخی حضرت امام(س) درمورد نویسنده کتاب آیات شیطانی آغاز به کار کرد.

دومین مجمع
شیعیان افغانستان بعد از ظهر دیروز با پیام رئیس جمهوری درتهران آغاز به
کارکرد.(12/12/69)

اخبار خارجی

بوش بودجه
نظامی 295میلیارد دلاری آمریکا را به کنگره پیشنهاد کرد.

شهرهای تل
آویو و ریاض هدف حملات موشکی عراق قرار گرفت. (14/11/69)

هزاران تظاهر
کننده ی در اسپانیا خواستار بسته شدن پایگاههای این کشور بر روی نیروهای آمریکائی
شدند.

وزیرخارجه
آلمان: اهمیّت موجودیت اسرائیل برای آلمان با موجودیت آلما برابر است.

انفجار بمب
در قبرس به دو بانک آمریکائی و انگلیسی آسیب رساند.

اتوبوس حامل
نظامیان آمریکائی در جدّه هدف تیر اندازی قرار گرفت. (16/11/69)

عراق طی دیشب
و امروز 391بار مورد حمله هوائی قرار گرفت .

بوش : نه فقط
به ایران بلکه به همه کشورهای جان اطمینان می دهم به قصد نگهداشتن نیروهایمان را
درمنطقه نداریم.

دفتر
هواپیمائی انگلیس در بیت المقدس به آتش کشیده شد.

سربازان سوری
و نیروهای عراقی برای اوّلین بار به تبادل آتش پرداختند. (17/11/69)

عراق روابط
سیاسی خود را با آمریکا ، انگلیس ، ایتالیا ، فرانسه عربستان و مصر قطع کرد.

دراثر انفجار
شدید در شهر( الخبر) که بیشتر ساکنان آن مستشاران آمریکائی و اروپائی می باشد
خسارات جانی و مالی شدیدی بار آمد.

ارتش لبنان
پس از 16سال در جنوب این کشور مستقر شد. (18/11/69)

ساختمان نخست
وزیری انگلیس با خمپاره و وزارتخانه های دفاع 
و خارجه با انفجارهای متعدد به لرزه در آمد.

انفجار بمب،
مقر ناتو ترکیه را به لرزه درآورد.( 20/11/69)

عراق به آتش
کشیدن حوزه های نفتی کویت را آغار کرد.

از آغاز جنگ
خلیج فارس تاکنون 100مورد حمله علیه منافع آمریکا و نیروهای چند ملیتی صورت گرفته
است.

امیر کویت
660میلون پوند به منظور پرداخت بخشی از هزینه های جنگی در اختیار انگلیس قرار
داد.( 21/11/69)

یک سخنگوی
نظامی آمریکا در عربستان گفت: نیروهای چند ملییتی بمباران شد که صدها نفر دراین
جنایت کشته و مجروح شدند. (24/11/69)

عراق روز
گذشته اعلام کرد قطعنامه 660شورای امنیّت سازمان ملل را می پذیرد.

کشورهای
درگیر در جنگ پیشنهاد عقب نشینی  عراق از
کویت را رد کردند.

سفارت آمریکا
درآلمان مورد اصابت حداقل 250گلوله مسلسل قرار گرفت. (27/11/69)

ریگان :
سیاست آمریکا درحمایت از عراق در جنگ با ایران اشتباه بود.

فرانسه:
متحدین 90میلیارد دلار صرف جنگ در خلیج فارس کرده اند.

تفنگداران
دریائی آمریکا وانگلیس، با عبور از مرز کویت را آغاز کردند.

آمریکا
کمکهای خود را به پاکستان به دلیل بیم از اینکه پاکستان درصدد ساخنت سلاح اتمی باشد
قطع کرد.

عربستان
تقاضای وام از بانکهای جهانی را تأیید کرد.

مقر حزب حاکم
تونس مورد حله یک گروه 30نفره نقابدار قرار گرفت. (29/11/69)

90درصد
پالایشگاه نفت عراق و کویت منهدم شده است.

در اثر
برخورد دوز زمنا و آمریکا بامین در خلیج فارس یکی از آنان منفجر شد.

در پی انتشار
نتیجه مذاکرات طارق عزیر و گورباچف، آمریکا بار دیگر بر استمرار حمله به مراکز
نظامی، اقتصای و مناطق مسکونی بغداد تأکید کرد.

آمریکا
وانگلیس طرح صلح شوروی را رد کردند. (1/12/69)

در انفجار یک
میدان نفتی آمریکائی در اندونزی 60 نفر مجروح شدند.

حزب کمونیست
شوروی اوضاع در جمهوری بالتیک را خطرناک توصیف کرد.

محسمه (انور
خوجه) بنیانگذار رژیم کمونیستی آلبانی توسط جمعیتی حدود یکصد هزار نفر دراین کشور
به زیر کشیده شد.

سفیر عراق در
سازمان ملل: معادل 5بمب اتمی درعراق بمب ریخته شده است. (2/12/69)

تاکنون
88هزار سورتی پرواز علیه عراق صورت گرفته است.

پنتاگون
هزینه جنگ را 143میلیارد دلار برآورد کرد.

وزیردفاع
ترکیه از کار برکنا رشد. (4/12/69)

صد هزار
تظاهر کننده در مسکو خواستار استعفای گور باچف شدند.

دولت تایلند
دیروز با یک کودتای نظامی ساقط شد. (5/12/69)

با شروع جنگ
زمینی علیه نیروهای عراقی، حملات هوائی وموشکی نیروهای متحد غرب به مناطق مسکونی
در شهرهای عراق ابعاد وسیعتری یافت.

سازمان حقوق
بشر خواستار آزادی دهها تن  از روحانیون و
مردم عربستان که تحت شکنجه های شدید قرار دارند، شد.

ژنرال
شوارتسکف: نیروهای آمریکا ، فرانسه، انگلیس، عربستان، امارات، بحرین قطر عمان ،
سوریه، مصر و کویت درتهاجم زمینی علیه عراق شرکت دارند.

شهرهای جنوبی
عراق روز گذشته شاهد شدیدترین بمبارانهای متحدین بود.

جیمز بیکر:
برکناری صدام حسین از اهداف سیاسی جنگ خلیج فارس است. (6/12/69)

عراق عقب
نشینی از کویت را پذیرفت

عراق بار
دیگر ظهران، شهر نظامی خالد، ریاض و تل آویو را هدف موشک قرار داد.

انحلال پیمان
نظامی و رشو پس از 36سال فعالیت اعلام شد.

بزرگترین
نبرد تانکها پس از جنگ جهانی دومخ در مرز عراق و کویت صورت گرفت.

محاکمه رئیس
جمهورسابق  بلغارستان به اتهام اختلاس آغاز
شد.

برای اولین
بار قطر مورد حمله موشکی عراق قرار گرفت( 7/12/69)

شهر کویت و
اطراف آن به طور کلی از نیروهای عراقی تخلیه شد.

ولیعهد کویت
به عنوان فرماندار کل نظامی این کشور منصوب شد.

علی رغم عقب
نشینی عراق از کویت، نیروهای غربی در حال پیشروی درخاک عراق هستند.

سخنگوی ستاد
مشترک نیروهای آمریکائی :517چاه نفت کویت درحال سوختن است که مهار آنها ماهها طول
می کشد.

صدام رسما
اعلام کرد،کویت جزئی ازخاک عراق نیست.

گاردین:
آمریکا و کویت برای اداره امور این کشور یک کمیته مشترک تشکیل دادند. (8/12/69)

عراق کلیه
قطعنامه های شورای امنیت را پذیرفت.

هواپیماهای
آمریکائی نیروهای درحال عقب نشینی عراق ازکویت را به شدت بمباران کردند.

وزیر دفاع
فرانسه براثر انفجار نارنجک زخمی شد.

9سرباز
انگلیس هدف یک فروند هواپیمای آمریکا قرار گرفتند و کشته شدند.

اجساد بیش از
300 آمریکائی به اسپانیا منتقل شد.

برخی از
نمایندگان اردن خواستار قطع روابط با آمریکا و متحدان جنگی اش شدند.

جنگ 40روزه
خلیج فارس با ویرانی عراق و کویت و خسارات جانی و مالی بسیار متوقف شد.(9/12/69)

 اتومبیل حامل سربازان آمریکائی د رکویت بر اثر
برخورد با مین منفجر شد.

وزیر دفاع
سریلانکا و 60تن از همراهانش در یک انفجار کشته شدند.

دکوئیاز:
سرنگونی صدام به مردم عراق بستگی دارد.

هرج و مرج
شدیدی بصره را فرا گرفت .(12/12/69)

گفته ها و
نوشته ها

دعا همیشه
برای استجابت نیست

مردی بود که
همیشه با خدای خودش راز و نیاز می کرد و داد الله الله داشت. شیطان بر او ظاهر شد
و وسوسه کرد. کاری کرد که این مرد برای همیشه خاموش شد؛ سراغش آمد و گفت: ای مرد،
این همه گفتی الله الله الله ، آخر یک مرتبه شد که تو لبیک بشنوی؟ تو اگر درهر
خانه ای رفته بودی و این اندازه ناله کرده بودی لااقل یک مرتبه جوابت را داده
بودند. مرد دید حرف منطقی است ، دهانش بسته شد و دیگر الله الله نگفت. درعالم رؤیا
هاتفی به او گفت: چرا مناجات را ترک کردی؟ گفت: می بینم این همه مناجات می کنم و
این همه درد وسوز دارم یک مرتبه نشد در جواب من (لبیک ) گفته شود .هاتف گفت:
مأمورم از طرف خدا جوابت را بدهم گفت همان الله ترا لبیک ماست آن نیاز و سوز و
دردت پیک ماست (دردی که ما در دل تو قرار دادیم، همان سوزی که ما در دل تو قرار
دادیم، خود لبیک ماست)… می گویند: دعا برای انسان هم مطلوب است و هم وسیله .یعنی
دعا همیشه برای استجابت نیست .دعا اگر هم استجابت نشود خودش مطلوب است.(انسان
کامل)

دستور آئین
محمدی (ص)

یونس بن
طلبان گوید: امام صادق علیه السلام به من فرمود: ای یونس: تقوای الهی داشته باش و به
رسولش ایمان بیاور عرض کردم به خدا و رسول ایمان آوردم. فرمود: آئین آسان محمدی
عبارت است از:

1ـ به پا
داشتن و  اقامه نماز.

2ـ پرداختن
زکات.

3ـ روزه ماه
رمضان.

4ـ حجّ خانه
خدا.

5ـ اطاعت و
فرمانبرداری از امام.

6ـ پرداختن
حقوقی که از مؤمنبر ذمّه دارد.

همانا هر که
حقی را ازمؤمنی نگه دارد و ادا نکند، خداوند در روز قیامت، پانصد سال او را به پای
حساب نگه می دارد تا از غرق او جوی ها روان گردد، سپس منادی از سوی خداوند ندا
کند: این همان ظالم و ستمگری است که حق خدا رانگه داشته و نپرداخته است. فرمود
:چهل سال سرزنش شود، سپس دستور صادر گردد که به آتش دوزخ اش بیفکنید. (خصال صدوق)

ای خردمند!

ای خردمند
نگه کن که جهان در گذر است 

چشم بیناست همانا اگرت گوش کراست

ای خردمند
اگر مستان آگاه نبیند   

      تو از این جای حذر گیر  که جای حذر است

(ناصر
خسرو)

حقیقت گوئی
یک منجّم

(رزق الله
منجم) معروف به (نحاس) استاد بیشتر منجّمین عص رو بزرگ آنها یکی از داستانهای خود
را چنین نقل می کند: روزی یک زن مصری از من خواست تا درباره موضوعی مخصوص و مربوط
به او، طالعش را ببینم. من شروع کردم ارتفاع خورشید را درآن وقت و درجه طالع و
خانه های دوازدهگانه و محل استقرار ستارگان سیّاره  همه و همه را در روزی یک تخته حساب ترسیم کردم
و شروع کردم به صحبت کردنو راجع به هر خانه، طبق عادت، جدا جدا سخن می گفتم و
توضیح میدادم و آن زن همچنان ساکت بود و من ا زسکوت آن زن یکّه خوردم و سکوت کردم
و جند لحظه به سکوت برگزار شد و آن زن یک سکّه نزد من انداخت. من مجدّدا شروع کردم
به سخن گفتن و گفتم: من درطالع تو میبینم که مقداری از مال خودت ار از دست داده
ای. آن را نگه دار و از آن حفاظت کن. آن زن گفت: حالا حقیقت را گفتی و درست هم
گفتی. به خدا قسم، همینطور است که تو گفتی.پرسیدم: آیا تو تازگی چیزی گم کرده ای و
یا مالی را از دست داده ای؟ گفت: آری ، همان یک درهمی که به تودادم این را گفت و
مرا رها کردو رفت.

پاداش یا
کیفر؟

شخصی را نزد
عبدالملک بن مروان آوردند که همراه با برخی از مخالفین عبدالملک قیام کرده
بود.عبدالملک دستور داد: گردنش را بزنید. او گفت: یا امیر، من از تو پاداش می
خواهم، تو گردنم را می زنی؟ گفت:چطور ؟ گفت: به خدا من با آن شخص خروج نکردم، جز
برای اینکه به نفع تو باشد. زیرا من مردی نحس و شوم هستم و تاکنون با کسی همراه
نشده ام جز آنکه مغلوب شده است. اگر سخنم را باور نداری، در عمل به اثبات رسانیم.
زیرا اگر من با او نبودم مغلوب نمی شد! عبدالملک خندید و او را رهاکرد.(جمال
الخواطر)

هرکه به حرص
به جائی نشیند

زنبوری موری
را دید که به هزار حیله دانه به خانه می کشید و درآن رنج بسیاری می دید و حرصی
تمام می نمود. او راگفت:ای مور، این چه رنج است که برخود نهاده و این چه باراست که
اختیار کرده ای؟ بیا تا طعم و مشرب من بینی که هر طعام که لذیذتر است تا ازمن
فاضل(زیادی) نباید به پادشاهان نرسد. بر مرکب هنا سوار شده ام و میان چون ترکمنان
یغما بسته و نیزه تیز نیش را به جگر خصمان زهراب داده ، آنجا که خواهم نشینم و
آنجا که خواهم خورم. پس بپرید و به دکان قصابی بر مسلوخی بنشست و قصاب کارد در دست
داشت، بزد و او را دو پاره کرد و بر زمین افتاد. مور بیامد و پای او را بگرفت و می
کشید. زنبور گفت: مرا به کحا می کشی؟ زنبور گفت:(هرکه به خرص به جائی نشیند که خود
خواهد به جائیش کشتند که نخواهد) (جوامع الحکایات عوفی )

آخرین روز
سقراط

وقتی حکم شده
بود که سقراز حکیم کشته شود، زن و شاگردانش به دنبال او گریان روان بودند. سقراط
خیلی خونسرد و آرام به زن گفت: چرا گریه می کنی؟

زن گفت: از
آن می گریم که مقتول واقع شوی؟

سقراط گفت:
مگر دوست داشتی که من قاتل واقع شوم؟

زن گفت: از
آن می گریم که بی گناهت می کنند.

گفت: مگر
دوست داشتی که گناهکا رباشم و کشته شوم .

شاگردان
گفتند: نعش تو را چه کنیم؟

گفت: به صحرا
بیاندازید!

گفتند: از
درندگان ایمن نخواهد ماند.

گفت: چماق
مرا برای دفع آنان در نزدیکی من بگذارید!

گفتند: در آن
وقت که تو حس و حرکت نداری ، تا آنان را دفع کنی.ک

گفت: پس چون
حس و حرکت ندارم از اذیّت و آزار آنان نیز آسیبی نخواهد بود.

هرکه در بند
اوست

دل که ویران
اوست آباد است 

جان چو غمناک از او بود شاد است

مو به مو
خویش را بدو بندم   

هر که در بند اوست آزاد است

(فیض کاشانی
)

به سوز سینه
و خون جگر

زکار آخرت را
خیر تواند بود  

که زنده بر پل مرگش گذر تواند بود

به آرزو و
هوس برنیاید این معنی  

به سوز سینه و خون جپر تواند بود

(کمال اسماعیل)

جواب سنجیده

روزی کریم
خان زند در دیوان مظالم نشسته بود و به شکایت شاکیان گوش می داد و برای رفع ستم از
آنان ، فرمانهائی صادر می کرد در بیابان روز، در حالی که سخت سخته بود قصد مراجعت
داشت که ناگهان فریاد مردی راشنید که طلب انصاف می کرد.کریم خان از او پترسید:
کیستی؟ آن شخص گفت: مردی تاجر پیشه ام و دزدان آنچه داشتم از من دزدیدند. کریم خان
پرسید: وقتی که آنان مشغول دزدی بودند، تو چه می کردی؟ تاجر جواب داد: خوابیده
بودم.

کریم خان
گفت: چرا خوابیده بودی ؟

تاجر گفت: از
آن سبب که فکر می کردم تو بیداری.

کریم خان از
این جواب خوش آمد. رو به وزیر کرد و گفت: قیمت مال این شخص را بدهید.ما باید مال
را از دزد بگیریم. (هزار و یک حکایت تاریخی)

ایثار
عارفانه

یکی از
عارفان را با جمعی از یارانش به تهمت زندقه گفتند و نزد خلیفه بردند پس از محاکمه،
خلیف دستور داد همه اعدام کنید. هنگام اعدام، عارف پیش آمد و  به 
جلاد گفت: اول مرا بکش میر غضب پرسید: چرا عجله می کنی و می خواهی زودتر
کشته شوی؟ عارف گفت: زندگانی یک ساعت بر یاران و دوستان ایثار و فداکردم. خبر به
خلیفه رسید، گفت : دست از آنها بردارید اگر آنها اهل زندقه باشند درعالم یک نفر
مؤمن و موحد نیست.

امان
ازنادانی !

بنائی پشت
بامی ار کاهگل کرد چون از اوّل شروع کرد به آخر رسید. نتوانست بزیر آید. پیرمردی
نادان را آوردند تا چاره ای بیندیشد. او چنان مصلحت دید که طنابی بر بالای بام
انداخته تا بنا بر کمر خود بندد و دیگران او را پائین کنند. وقتی او را از پشت بام
کشیدند، پائین افتاد و مرد. فامیلهای بنا گریان پیرمرد را گرفتند که این چه دستور
ی بود که دادی و بنا را کشتی؟ گفت: من پدرم رااز چاه با طناب بیرون آوردم و نمرد،
لابد این مرد اجلش رسیده بود و گرنه نمی برد!!

مبانی تفکر
بسیجی

قسمت
آخر  تکلیف بسیجیان در قبال صدور انقلاب

شاید بتوان
ادعا کرد تمامی مأموریتهایی که تاکنون برای بسیجیان و بسیج بر شمردیم، مقدمه ای
برای انجام یک تلکیف سنگین و سترگ بوده و بس. اصلی که درمت انقلاب اسلامی و ممزوج
با اصول و معیارها یآن می باد و حیات انقلاب د رگرو آن است یعنی صدور انقلاب به
تمام جهان.رساندن پیام و تجربه های این انقلاب به گوش یک میلیارد مسمان عالم و
تمامی مستضعفانی که دیگر تاب تحمل تفرعن آمریکا وو شیطان زادگان راندارند. تکرار
اسلام بیدار باش  و آماده باشد امام خمینی
(س) به تمامی مسلمانان و آزادگان جهان که :(همه تیرها و کمانها و نیزه ها به طرف
قرآن و عترت عظیم نشانه رفته اند)

(
6/5/66)ازوظایف کلیه پیروان امام است. از ابتدای پیروزی انقلاب، لیبرالها و ساده
اندیشان و … اینگونه میپنداشتند و یا می خواستند چنین طرز فکر و برداشتی را به
جامعه القاء نمایند که با رفتن شاه و اعلام جمهوری اسلامی ایران تکلیف از مردم و
انقلابیون ساقط شده و باید د رمحدودۀ مرزهای کشور ایران به کار خود مشغول باشیم و
به مسائلی که در جهان اتّفاق می افتدکاری نداشته باشیم. این ضرب المثل را شاید
زیاد شنیده باشید که می گویند:(چراغی که به خانه رواست به مسجد حرام است) خیلی ها
با ذکر این ضرب المثل به عنوان سند ودلیل قطعی مکتبی!؟خواهان آن بوده و هستند که
انقلاب اسلامی را در درون مرزهای ایران اسلامی محدود و سپس معدوم سازند. شاید
سئوال شود چرا(معدوم) مرادف با (محدود) استعمال شده است؟ آری انقلاب اسلامی به
لحاظ ویژگی مکتبی و قرآنی خود را ناسیونالیسم، ملیت پرستی، نژادپرستی و هر جیز غیر
از خدا پرستی مخالف است و برای آزادی ایرانیها به وقع نپیوسته و اگر فرد یا افراد
یا تفکّری موفّق شود انقلاب اسلامی را درحصار یک کشور محدود سازددر واقع آن را
معدوم ساخته است و ازین برده و آن را به انحراف کشانیده است و به همین دلیل است که
خانۀ انقلاب اسلامی تمامی جهان می باشد و شریک بودنا درغم همۀ مستضعفین جهن و
اعانت به آنها برای مبارزه با ظالمینی که به استضعافشان کشانیده اند ا زوظایف
اوّلیه ماست به قول رهبر کبیر انقلاب اسلامی و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران امام
خمینی (س) :

(انقلاب
اسلامی ما تا کنون کمینگاه شیطان و دام صیادان را به ملّتها نشان داده است. جهان
خواراان و سرمایه داران و وابستگان آنان توقع دارند که ما شکسته شدن و نونهالان و
به چاه افتادن مظلومان را نظاره کنیم و هشدار ندهیم و حال آنکه این وظیفۀ اولیۀ
ماو انقلاب اسلامی ماست که در سراسرجهان اسلام صلا زنیم که : ای خواب رفتگان، ای
غفلت زدگان بیدار شوید و به اطراف خود نگاه کنید که در کنار لانه های گرگ منزل
گرفته اید برخیزید که اینجا جای خواب نیست، و نیز فریاد کنیم که سریعا قیام کنید
که جهان ایمن از صیاد نیست، آمریکا و شوروی درکمین نشسته اند و تا نابودی کاملتان
از شما دست بر نخواهند داشت) 29/4/67)

بدیهی است که
عمل به این وظیفه مهم و به فرموده امام وظیفه اوّلیه ما وانقلاب اسلامی کینه و
دشمنی ابرقدرتهای شرق وغرب را با انقلاب و امام به دنبال داشته و آنها از طریق
گوناگون برای نابودی یا انحراف این تفکر انقلابی و اسلامی اقدام می نمایند و یکی
از این روشها محصور و محدود ساختن انقلاب اسلامی درایران است و راه مقابله کوشش و
تلاش مستمر همۀ دلسوزان انقلاب درجهت عدم انحصار انقلاب و نیزپیگیری صدور انقلاب
می باشد این مسأله را شاید مهمترین مأموریت بسیجیان بتوان تلقّی کرد .فرمان امام
به بسیج و بسجیان را بار دیگر مرور نمائیم در فراز بلندی از آن چنین امده است:

(یابد
بسیجیان جهان اسلام در فکر ایجاد حکومت بزرگ اسلامی باشند و این شدنی است چرا که
بسیج تنها منحصر به ایران اسلامی نیست.باید هسته های مقاومت را در تمامی جهان به
وجود آورد و درمقابل شرق و غرب ایستاد. شما در جنگ تحمیلی نشان دادید که با مدیریت
صحیح و خوب میتوان اسلام را فاتح جهان نمود. شما باید بدانی که کارتان به پایان
نرسیده است انقلاب اسلامی د رجهان نیازمند فداکاریهای شما است و مسئولین تنها با
پشتوانۀ شما است که می توانند به تمامی تشنگان حقیقت و صداقت اثبات کنند که بدون
آمریکا و شوروی می شود به زندگی مسالمت آمیز توأم با صلح و آزادی رسد)

( 2/9/67ـ
منشور بسیج و بسجیان )

بنابراین مشی
مشخص، بیائیم به استراتژی اهداف و برنامه ریزها و چار چوبهائی که برای بسیج تعیین
شده نگاه کنیم. به راست آیا صدور انقلاب در دستور کار بسیج قرار گرفته است یا خیر؟
آیا چاره ای برای انتقال تجربیات بسیجیان کشورمان به فرزندان انقلابی فلسطین،  لبنان،افغانستان وآفریقا و … اندیشیده شد
یانه؟ آیا ایجاد ارتش بیست میلیونی با توجّه به شرایطی که امام در زمان حیات پر
برکتش بر ایمان ا زجهان کنونی ترسیم نمود و هم اکنون شاهد گوشه ای از جنایات شیطان
بزرگ در منطقۀ خلیج فارس و کشورهای مسلمان کویت و عراق و حجاز می باشیم،فوریت
وضرورت حتمی ندارد؟ مگرامام نفرمودند: ( بار دیگر تأکید میکنم که غفلت از ایجاد
ارتش بیست میلیونی سقوط در دام دو ابر قدرت جهانی را به دنبال خواهد داش) (
2/9/67)

پس باید هر
چه سریعتر به صورتی غیر تبلیغاتی دست به سازماندهی هسته های  مقاومت حزب الله د رایران و جهان زد و ازکیان
انقلاب و نظام اسلامیمان دفاع کرد اگرتا دیروز امام نهیب می زد که 🙁 امروز…سران
کفر و شرک همۀ موجودیت توحید را به خطر انداخته اند و تمامی مظاهر ملّی، فرهنگی،
دینی و سیاسی ملّت ها را بازیچۀ هوسها و شهوتها نموده اند)( 6/5/66)

و یا 🙁
استکبار از همه کمینگاههای سیاسی و نظامی و فرهنگی و اقتصادی خود به ما حمله کرده
است)( 29/4/67)

و با درک
حمله جنایتکاران به قرآن وعترت پیامبر (ص)خواهان مقابله فوری و جدّی همه مسلمانان
و مستضعفان با جهانخواران بود و تقابل نظامی و جنگ با ابر قدرتها خصوصا آمریکا و
عمّاشان را حرکتی در دفاع از دین و شرف ملّتها عنوان مینمود بسیاری از گمراهان بر
اثر القائات سوء رادیوهای بیگانه و وابسته به قدرتهای جهانی این فریادها را ناشی
از روحیۀ جنگ طلبی امام قلمداد کرده و حتی بعضی از آنها که تعلق خاطری به ایشان
داشتند و درصدد توجیه و تأویل این سخنان برمیآمدند و بعضی دیگر نیز برای آنکه این
سخنان مغایر با قوانین بین المللی خود ساخته دارندگان حق و تو جلوه نکند در داخل و
خارج کشور با تعبیرات خاصّی به خنثی نمودن اثرات این پیامها مبادرت می ورزیدند
اینان قادر به درک واقعیات جهان کنونی نبوده و نیستند و شاید تصور می کنند
منافعشان چنین ایجاب می کند که تسلیم این واقعیت ها شده و در قبال غارت و چپاولگری
و بیداد روز افزون شیاطین دم بر نیاورند. (واقعیت اینست که دول استکباری شرق و غرب
و خصوصا آمریکا وشوروی عملا جهان را به دو بخش (آزاد) و (قرنطینه سیاسی) تقسیم
کرده اند.در بخش آزاد جهان، این ابرقدرتها هستند که هیچ مرز، حدّ و قانونی نمی
شناسد و تجاوز به منافع دیگران و استعمار و استثمار و بردگی ملّتها را امری ضروری
و کاملا توجیه شده و منطقی و منطبق با همه اصول و موازین خود ساخته و بین المللی می
دانند. اما در بخش  قرنطینۀ سیاسی که
متأسفانه اکثر ملل ضعیف عالم و خصوصا مسلمانان درآن محصور و زندانی شده اند، هیچ
حق حیات و اظهار نظری وجود ندارد همه قوانین و مقررات و فرمولها همان قوانین  دیکته شده و دلخواه نظامهای دست نشاندگان و
دربرگیرنده منافع مستکبران خواهد بود و متأسفانه اکثر عامل اجرایی این بخش، همان
حاکما ن تحمیل شده با یپروان خطوط کلی استکبارند که حتی فریاد زدن از درد رانیز در
درون این حصارها و زنجیرها، جرم و گناهی نا بخشودنی می دانند و منافع جهان خواران
ایجاب می کند که هیچکس حق گفتن کلمه ای که بوی تضعیف آنان را بدهد یا خواب راحت
آنان را آشفته کند ندارد.

( امام خمینی
(س) پیام استقامت ـ 29/4/67. با چنین نگرش منطبق بر واقعیاتی بود که امام بسیجیان
می فرمود:

(هیهات که
حمینی در برابرتجاوز دیو سیرتان و مشرکان و کافران به حریم قرآن کریم و عترت رسول
خدا و امّت محمّد و پیروان ابراهیم حنیف، ساکت و آرام بماند و یا نظاره گر صحنه
های ذلّت و حقارت مسلمانان باشد …قدرتها ابر قدرتها و نوکران آنان مطمئن باشند
که اگر خمینی یکّه و تنها هم بماند به راه خود که راه مبارزه با کفر و ظلم و شرک و
بت پرستی است ادامه می دهد و به یاری خدا در کنار بسیجیان جهان اسلام این پابرهنه
های مغضوب دیکتاتورها، خواب راحت را از دیدگان جهان خواران و سرسپردگانی که به ستم
و ظلم خویش اصرار می نمایند سلب خواهد کرد) (فریاد برائت)

امروز پیش از
هر زمان دیگر تجاوز و ستم شیطان بزرگ آمریکای جهانخوار در منطقه خلیج فارس به
منصبه ظهور رسیده است.چگونه می توان حضور سلطه طلبانه آمریکا را در منطقه تحمل
کرد. چگونه میتوان کشته شدن مسلمانان عراق و کویت و حجاز  را در کنار میهن اسلامیمان شاهد بود و برای
دادن پاسخی دندان شکن به آمریکا بسیج نشد؟ امروز آمریکا با هم پیمانانش به منطقه
خلیج فارس تجاوز نموده است. البته پرواضح است که این تجاوز همچون تروریزم شیطان
بزرگ جنبه ای رسمی و قانونی خواهد یافت .ابزارهایی چون: سازمان ملل و شورای امنیت
متشکّل قانونی بودن تجاوز آمریکا به خلیج فارس و اشغال حجاز و کویت و عراق را حل
خواهند نمود و زمینه را برای حمله نظامی صهیونیستها به دیگر سرزمینهای اسلامی
ایجاد می کند استراتژی صهیونیستها در تسخیر از نیل تا فرات ، گام به گام به مراحل
حسّاس و تعیین کننده اش نزدیک می شود لشگریان آمریکا در حجاز  و کویت مستقر شده و قسمتی از خاک عراق را به
اشغال خود درآورده و قصد تغییر نقشه جغرافیایی منطقه را به نفع خود داشته ست و
مبتکر طرح امنیتی خلیج فارس در جهت منافع خود شده است و این نه زنگ خطر که ناقوس
هلاکت دین و مکتب و هویت ماست که به صدا در آمده است. ای بسیجیان دریا دل حتما به
یاد دارید که امام(س) فرمود:

(حتما آمریکا
باید به این نکته برسد که دخالت نظامی در خلیج فارس صرفا یک آزمایش نیست که یک دام
بزرگ و یک بازی خطرناک است و ما و همه مسلمانان منطقه خلیج فارس حضور نظامی ابر
قدرتها را نقشه و مقدمه تهاجم و حمله به ممالک اسلامی و کشور جمهوری اسلامی ایران
… تلقی می کنیم  مسلمانان جهان با همراهی
نظام جمهوری اسلامی ایران عزم خود را جزم کنند تا دندانهای آمریکا را در دهانش
خُرد کند و نظاره گر شکوفایی گل آزادی و توحید و امامت در جهان نبی اکرم (ص)
باشند) (فریاد برائت) ای بسیجیان این را نیز به خاطر دارید که اماممان فرمود:

( من به تمام
جهان با قاطعیت اعلام می کنم که اگر جهانخواران بخواهند در مقابل دین ما بایستند
ما در مقابل همه دنیای آنان خواهیم ایستاد و تا نابودی تمام آنان از پای نخواهیم
نشست با همه آزاد می شویم و بنا به آزادی بزرگتری که شهادت  است می رسیم ) (فریاد برائت) (فراموش نکرده
اید  این نکته درس امام را که : (نکته مهمی
که همه ما باید به آن توجه کنیم و آن را اصل و اساس سیاست خود با بیگانگان قرار
دهیم اینست که دشمنان ما و جهان خواران تا کی و تا کجا ما تحمّل می کنند و تا چه
مرزی استقلال و آزادی ما را قبول دارند. به یقین آنان مرزی جز عدول از همه هویتها
و ارزشهای معنوی و الهیمان نمی شناسند. به گفته قرآن کریم هرگز دست از مقابله و
ستیز با شما بر نمی دارند مگر اینکه شما را از دین تان برگردانند. ما چه بخواهیم و
چه نخواهیم صهیونیستها و آمریکا و شوروی در تعقیبمان خواهند بود تا هویت دینی و
شرافت مکتبمان را لکّه دار نمایند) (29/4/67)

پس ای
بسیجیانی که بغض و کینه انقلابی تان را به امر امام در سینه ها نگه داشته اید و با
غضب و خشم بر دشمنانتان می نگرید به هوش باشید که امروز از جمله آن روزهای حساس و
سرنوشت ساز انقلاب اسلامی است. شمائید که در راستای تکلیف صدور انقلاب خود
میتوانید به مسئولین ، اهداف انقلاب را دائما متذکر شوید. (مسئولان ما باید بدانند
که انقلاب ما محدود به ایران نیست، انقلاب مردم ایران نقطه شروع انقلاب بزرگ جهان
اسلام به پرچمداری حضرت حجّت ارواحنا فداه است که خداوند برهمه مسلمانان و جهانیان
منّت نهد و ظهور و فرحش را درعصر حاضر قرار دهد.مسائل اقتصادی و مادّی اگر لحظه ای
مسئولین را از وظیفه ای که بر عهده دارند منصرف کند خطری بزرگ و خیانتی سهمگین را
به دنبال دارد. باید دولت جمهوری اسلامی تمامی سعی و توان خود را در اداره هر چه
بهتر مردم بنماید ولی این بدان معنا نیست که آنها را از اهداف عظیم انقلاب که
ایجاد حکومت جهانی اسلام است منصرف کند). (2/1/68)

و وظیفه و
تکلیف اصلی بسیج و بسیجیان همین امر است یعنی صدور انقلاب و زمینه سازی عملی حکومت
جهانی اسلام. این وظیفه مهم به هیچ وجه نیابد تحت تأثیر جوبازیهای نشتی غربزده که
افکار خود را تحت پوشش الفاظ خیر خواهانه ادا می کنند و صدور انقلاب را تهدیدی
برای حفظ نظام جمهوری اسلامی ایران قلمداد می نمایند، سست شود وظیفه بسیج صدور
انقلاب است و این امر نه تنها  هیچ گونه
تعارضی با حفظ  نظام ندارد بلکه ضامن تداوم
اسلامیت و انقلابی ماندن آن خواهد بود.زیرا: ( ما باید درارتباط با مردم جهان و
رسیدگی به مشکلات و مسائل مسلمانان و حمایت از مبارزان و گرسنگان و محرومان با
تمام وجود تلاش نمایئم و این را باید از اصول سیاست خارجی خود بدانیم . ما اعلام
میکنیم که جمهوری اسلامی ایران برای همیشه حامی و پناهگاه مسلمانان آزاده جهان است
و کشور ایران به عنوان یک دژ نظامی و آسیب ناپذیر نیاز سربازان اسلام را تأمین و
آنان را به مبانی عقیدتی و تربیتی اسلام و همچنین به اصول و روشهای مبارزه علیه
نظامهای کفر و شرک آشنا میسازد) ( 29/4/67)

در پایان این
مقال باز هم بر این امر که سازماندهی ارتش بیست میلیونی بسیج با هدف دفاع از
انقلاب و نظام و صدور انقلاب اسلامی و تشکیل و سازماندهی هسته های مقاومت حزب الله
در سراسر جهان می باشد تأکید می گردد حوادث خونبار این روزها در خلیج فار سو تداوم
حضو رسلطه طلبانه آمریکا د رجوار میهن اسلامیمان و ضعیت فوق العاده ای را برای
بسیج نیروهایمان در جهت ضربه زدن به بزرگترین جنایتکاران قرن فراهم آورده است.پس
ای بسیجیان نای تربیت یافتگانی که نام و نشان در گمنامی و بی نشانی گرفته اید
آماده باشید تا انتقام شهیدانتان را ا زآمریکا بگیرید و شیطان و شیطان زادگان را
با قهر الهی تان از منطقه بیرون بریزید. به امید بر افراشته شدن پر چم لااله
الاالله و محمد رسول الله در سرتاسر گیتی به دست پر توان شما بسیجیان مؤمن که
بازوانتان بوسه گاه امام را حلمان بود که درعین تواضع، قاطعانه به همه هشدار می
داد: ( ممن دست یکایک شما پیشگامان رهایی را می بوسم و می دانم که اگر مسئولین
نظام اسلامی از شما غافل شوند به آتش دوزخ الهی خواهند سوخت).  به امید پیروزی بسیج و بسیجیان بر جنود ابلیس و
در جنگ با صاحبان زر و زور و تزویر. والسلام

احتیاط در
گزینش قشم به عنوان منطقه آزاد 

قسمت سوم

دکتر محمد
رضا حافظ نیا

به لطف الهی
در شماره های 108، 109این مجلّه (آذر و دی 1369)، اهداف و مشخصات مناطق آزاد تجاری
و صنعتی مورد بررسی قرار گرفت و بیان شد که این مناطق در راستای هدف اساسی گسترش و
توسعۀ مبادلات بین المللی که مورد توجه طرفداران مکتب آزادی اقتصادی است به وجود
آمده و مشوّق توسعۀ آن شرکتهای چند ملیّتی و فراملیّتی میباشند تا بتوانند درپرتو
فرصتهای ایجاد شده در منطقۀ آزاد ازسوی کشور میزبان از حیث منابع اولیّه و نیروی
انسانی ارزان قیمت، معافیتهای مالیاتی و گمرکی، تسهیلات فانونی و غیره منافع زیادی
را تحصیل نمایند .همچنین گفته شد که این مناطق به صورت یک واحد سیاسی ـ اقتصادی
فراملّیو شبه مستقل که دارای اختیارات ویژه و مقررات خاصّ در محدودۀ قوانین مدنی و
بعضا حتی روابط خارجی و امور فضائی بوده درجوار واحد سیاسی مادر عمل مینمایند. از
آنجائیکه جزیرۀ مهم و حساس قشم به عنوان منطقۀ آزاد قشم نه از حیث گزینش مکانی آن
به عنوان منطقه آزاد قشم نه از حیث کم و کیف مناطق آزاد،از حیث گزینش مکانی آن به
عنوان منطقۀ آزاد، از زاویه جغرافیای سیاسی مورد بررسی قرار می گیرد. باشد که
سیاستگذران این امر، انتخاب آنرا به عنوان منطقه آزاد ازجهات مختلف مورد ارزیابی
قرار داده و تنها جنبۀ اقتصادی آنرا لحاظ نکنند بلکه دیگر فاکتورهای تعیین کننده
را نیز مدّنظر قرار دهند تا خطرات احتمالی مترتّب بر گزینش قشم به عنوان منطقه
آزاد دامنگیر کشور جمهوری اسلامی ایران نگردد. جزیره قشم از نظر وسعت بزرگترین
جزیره خلیج فارس است که 1491کیلومتر مربع مساحت و 115کیلومتر طول و بین 10تا
35کیلومتر عرض دارد و درمدخل تنگۀ استراتژیک هرمز و خلیج فارس واقع شده است. قشم
حدود 5/2 برابر کشورهای بحرین و سنگاپور و 5برابر مالدیو و مالت و 5/1برابر هونک
کونگ و 5/2برابر جبل الطارق وسعت دارد. مرتفع ترین نقاط آن در 35کیلومتری شرق
باسعید و به نام کیش کوه 350متر ارتفاع داشته و جنس آن نمکی است.حکام جزیرۀ قشم
درگذشته دارای نیروی زمینی و دریائی بوده اند و در پنج قرن اخیر از اوّلین نقاطی
بوده است که مورد توجّه استعمار پرتقال پرتقال و انگلستان قرار گرفته و اقدام به
ایجاد تأسیسات نطامی درآن نموده اند. جزیره قشم در زمان فتعلیشاه قاجار توسط سلطان
مسقط اداره می شد که بعدا پسرش با تحریک انگلیسی ها مدّعی حاکمیت برآن شد. این
جزیره از نظر جمعیتی پر جمعیت ترین جزیزه ایرانی خلیج فارس بوده و برابر سرشماری
سال 1365تعداد 52047نفر جمعیت داشته که 26درصد درشهر و 74درصد آنها  سنی شافعی و 3در صد شیعه هستند و حدود 50درصد
جمعیت شاغل آن از طریق مبادله با کشورهای جنوبی خلیج فارس معیشت خود را تأمین می
نمایند. قشم از ذخایر گاز طبیعی قابل توجه برخوردار است که ظاهر وجود این عامل
جغرافیائی  به همراه موقعیت جغرافیائی آن
در مدخل گذرگاه بین المللی تنگه هرمز از عوامل مؤثّر در گزینش قشم به عنوان منطقۀ
آزاد صنعتی می باشد.

بررسی گزینش
قشم به عنوان منطقۀ آزاد از دید جغرافیای سیاسی:

از دیدگاه
جغرافیای سیاسی انتخاب قشم به عنوان منطقۀ آزاد مناسبت نداشته که در دو مقوله قابل
بررسی است: مقوله اوّل امنیت و مقوله دوّم شکل گیری واحد سیاسی مستقل.

الف: امنیّت
:

همانطورکه
بیان شد جزیره  قشم در مدخل تنگۀ استراتژیک
هرمز قرار دارد و تنگه های استراتژیک د رمواقع بحران منطقه ای و یا جهانی از نقاط
اولیۀ کشمکش نطامی بین نیروهای متخاصم میباشد. ارزش ژئو استراتژیک تنگۀ هرمز بگونه
ایست که اولا د رصورت تبدیل حاکمیّت گسسته بر تنگۀ هرمز به حاکمیت یکپارچه و یا
تحقق رفتار هماهنگ درسیاست خارجی کشورهای ساحلی آن میتواند نقش تعیین کننده ای را
در تأمین امنیّت خانواده خلیج فارس و جلوگیری از ورود نیروی مهاجم خارجی به داخل
آن بعهده بگیرد ثانیا تنگۀ هرمز در ارتباط با تأمین وحدت و یکپارچگی قدرت دریائی
ایران د رجنوب کشور و همچنین حفاظت از منافع آن د رخلیج فارس بعنوان کشوری که
حداقل برنیمی از آن تسلط دارد، و نیز منافع از ضلع جنوبی فلات ایران به ویژه محور
استراتژیک بندرعباس ـ کرمان نقش مؤثری دارد.از طرفی خلیج فارس به عنوان یک واحد
ژئو پلتیکی بسیار حساس و بالقوّه بحران خیز د رسطوح کرۀ زمین مطرح است که منافع
قدرتهای جهانی و کشورهای منطقه درآن ترکیب شده و با یا همدیگر تعارض دارد. سیمای
ژئوپلتیکی کنونی خلیج فارس نیز بیانگر تعارضات و کشمکشها و با همخوانیها بین
قدرتهای جهانی و کشورهای منطقه میباشد که از اواخر دهۀ هفتاد تاکنون مرتبا روند
صعودی داشته و چشم انداز امیدوار کننده ای برای کاهش آن نیز وجود ندارد.

یکی از مشخصه
های ژئوپلتیکی بارز منطقۀ خلیج فارس تجلّی تعارض بین قدرت فرامنطقه ای آمریکا و
غرب با کشورهای منطقه ای خلیج فارس است. آمریکا و غرب در جستجوی تأمین انرژی و
بازار مصرف و اهداف ژئواستراتژیک خواهان حضور و کنترل منطقه است. جدال آمریکا و
عراق جلوه ای ذاتی که منشأ آن طرز تفکر و نگرش ایدئولوژیکی باشد نیست بلکه حاصل
تضاد منافع نظام بین المللی قابل رفع میباشد. ولی تضاد آمریکا و جمهوری اسلامی
ایران ماهیّتی ایدئولوژیکی و ساختی دارد یعنی ایدئولوژیکی کاپیتالیسم و لیبرالیسم
غربی با ایدئولوژی اسلامی ذاتا با همدیگر ناسازگارند و لذا تضاد آمریکا و جمهوری
اسلامی ایران از نوعی نیست که درقالب رویه های متداول نظام بین الملل قابل رفع
باشد، بلکه به صورت یک واقعیت ماندگار باقی مانده و خود را در مسائل منطقۀ خلیج
فارس و تنگۀ هرمز متجلّی خواهد ساخت. کمااینکه در اواخر دهۀهشتاد این تضاد به
مرحله برخورد فیزیکی و نظامی به ویژه درمنطقۀ خلیج فارس و تنگه هرمز رسید.
بنابراین پایداری تضاد جمهوری اسلامی ایران با آمربکا که هر دو به دنبال منافع خود
درخلیج فارس هستند و تجلی آن به شکل برخورد فیزیکی درکوتاه مدت ویا بلند مدت مفروض
است به ویژه اینکه هر دو د رجستجوی نفی یکدیگر می باشند. سیمای ژئوپلتیکی تنگۀ
هرمز نیز بیانگر رقابت آنها با یکدیگر است.یعنی دو ایدئولوژی متضاد درتنگۀ هرمز در
مقابل یکدیگر قرار دارند. ایدئولوژی اسلامی در قالب نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران
در ساحل شمالی تنگه و ایدئولوژی غربی در قالب حضور نظامی آمریکا و نیز نظام سیاسی
چسبیده به آمریکا د رساحل جنوبی تنگۀ هرمز نظاره گر یکدیگرند. بدین ترتیب با وجود
رقابت قدرتهای جهانی برای کنترل خلیج فارس و به طریق اولی دهانۀ آن و نیز تصمیم
جمهوری اسلامی ایران برای پایبندی به اصول اسلامی و انقلابی خود که منجر یه
پایداری تضاد آن با آمریکا میشود، بروز تنش و بحران سیاسی و نظامی در منطقۀ متصور
است. به علاوه اینکه بروزه وضعیت بحران د رخلیج فارس به هر شکل، مستقیم یا غیر
مستقیم جمهوری اسلامی ایران را درگیر خود نموده و نتایج آن به تنگۀ هرمز منتقل
خواهد شد. جزیرۀ پیکان شکل قشم در قلب منطقه عملیاتی تنکه هرمز قرار دارد و این به
معنی کاربری نظامی جزیره در مواقع بحران در منطقه میباشد. لذا جزیره قشم دارای نقش
نظامی بوده ونقشهای دیگر در مقابل آن از ارزش کمتری برخوردارند .جزیره قشم مبدأ
عملیات دفاعی و تکیه گاه دفاعی تنگه هرمز و یکی از خطوط مستحکم دفاعی دشت هرمزگان
و ضلع جنوبی فلات ایران و محور حساس بندر عباس به جنوبی فلات ایران محسوب می شود.
بنابراین در صورت بروز بحران در منطقه عمومی خلیج فارس و دریای عمان جزیرۀ قشم د
رزمرۀ اوّلین نقاطی است که نقش نظامی خود را بازیافته و از سوی نیروهای متخاصم
اشغال نظامی میشود. در اینجا ذکر این نکته لازم است که ممکن است گفته شود اساسا
سرمایه گذاران مناطق صنعتی،خودشان غربی هستند و دول غربی و آمریکا د رکاهش تنش به
منظور حفاظت از سرمایه های اتباع خود کوشش خواهند کرد .ولی بایدگفت که : اولا
تجارب مناطق آزاد صنعتی نشان میدهد که سرمایه گذاریهای خارجی در مقام عمل کمتر از
حدّ مورد تصور صورت می گیرد و حدود نیمی از سرمایه گذاریها ی خارجی در مقام عمل
کمتر از حدّمورد تصور صورت می پذیرد و حدود نیمی از سرمایه گذاریها ازمنابع داخلی
کشور میزبان تأمین میشود. ثانیا: هیج دلیلی وجود ندارد که تضاد عمومی جمهوری
اسلامی ایران با آمریکا و غرب ولو در بلند مدت کاهش یافته و یاکم رنگ شود. ثالثا:
به فرض اگر ایران با دول صاحب سرمایه همکاری و همگامی د رحفاظت ازسرمایه گذاریهای
قشم داشته باشد درصورتیکه امنیت خلیج فارس و یا تنگه در تضاد دیگر قدرتهای جهانی و
یا محلی به خطر افتاد( نظیر وضعیت کنونی آمریکا و عراق)در چنین شرایطی مرحله اوّل
فرآیند ژئوپلتیکی جدیدی شکل خواهد گرفت و آن ائتلاف سیاسی ـ نظامی است که ایران با
دول غربی باید انجام دهد (نظیر ائتلافی که هم اکنون کشورهای مختلف علیه عراق بر
هبری آمریکا انجام داده اند).

ب ـشکل گیری
واحد سیاسی مستقل

پروسۀ شکل
گیری واحد سیاسی مستقل یا به عبارتی کشور مستقل مستلزم وجود زمینه ها و انگیزه های
خاصّی است که بر پایۀ آن مراحل جدائی از کشور مادر و شکل گیری واحد مستقل سیاسی به
وقوع می پیوندند. وجود بعضی از مشخصه های ژئوپلتیکی درقشم که درحال حاضر فاقد قدرت
تعیین کننده هستند و به عبارتی خفته می باشند باتبدیل قشم به منطقه آراد به مفهوم
بین المللی آن می تواند باعث قدرت یافتن این مشخّصه ها و تشدید پروسۀ شکل گیری واحد
سیاسی مستقل در چشم انداز میان مدت و بلندمدت بشود. تبدیل قشم به منطقۀ آزاد باعث
برهم خوردن ساختار قضائی ـ جغرافیائی موجود شده و ساختار قضائی جغرافیائی جدیدی را
خلق خواهد کرد. بدین معنی که قشم به عنوان قطعه ارضی جدا افتاده ای درآخرین قلمرو
حاکمیت ایران درحال حاضراز حیث مناسبات سیاسی و اداری واجتماعی وارتباطی با
اندامهای حاکمیت درایران پیوند خورده است و ارتباط برون کشوری آن نیز از کانال
وزارت خارجه صورت می پذیرد. ولی با تبدیل آن به منطقه آزاد، روابط قضائی  مزبور گسسته شده و قشم به صورت یک واحد سیاسی
شبه مستقلی اقدام به سازماندهی روابط قضائی با سایر واحدهای سیاسی مستقل جهان در
خلیج فارس، آسیا،آفریقا و غیره خواهد بود که که ایران نیز یکی از آنها خواهد بود .
اعمال حاکمیت دولت ایران د رقشم نه ا زطریق شبکه ای از روابط قضائی بلکه فقط از یک
کانال و آنهم رابطه قضائی بلکه فقط ازیک کانال و آنهم رابطه قضائی رئیس منطقه، قشم
یا رئیس جمهوری درایران صورت خواهد پذیرفت که این امر به مرور زمان احساس تعلق
سکنۀ قشم را با واحد سیاسی ایران  کم رنگ
نموده و به انها هویّتی بین المللی تقریبا همطراز با واحدهای سیاسی مستقل جهان
خواهد بخشید. این وضعیت باید با فاکتور دیگری ترکیب شود و آن سیاستهای جهانی است
که با توجه به سیمای ژئوپلتیلکی تنگه هرمز که قبلا بیان شد میتواند نقش خود را
ایفا نماید یعنی با ایجاد مسئله در قشم و احاله آن به سازمان ملل و انجام حرکتی
شبیه بحرین ماجرا را به پایان برد.تحقّق چنین وضعیتی نه تنها منجر به جدائی یکی از
بخشهای حسّاس کشور ا زبدنۀ آن میشود بلکه درعرصه کشمکش جهانی و به ویژه تقابل
بنیادین جمهوری اسلامی ایران با قدرتهای استکباری، امکان تبدیل آن به عامل مزاحمی
در مقابل اهداف جمهوری اسلامی ایران در یکیا زمناطق استترتژیک آن وجود دارد که در
این صورت موقعیّت ژئوپلتیکی ایران تغییر نموده و کاربری ژئواستراتژیک تنگه هرمز د
رجهت امنیّت ملّی و اهداف جمهوری اسلامی ایران کنترل خواهد یافت اینک چنین می توان
نتیجه گرفت که جزیره قشم ا زدیدگاه جغرافیای اقتصادی به دلیل وجود دو عامل منابع
گاز و موقعیت مناسب درکنار گذرگاه بین المللی، در نظر اول ترجیح مکانی داشته و
امکان تبدیل شدن به قطب توسعه درجنوب کشور را دارد.ولی از دیدگاه جغرافیای سیاسی
به دلیل متصور نبودن تضمین کافی امنیّتی و همچنین خطر احتمالی جدائی گزینی و واحد
سازی سیاسی با توجه به وضعیت ژئوپلتیکی منطقه خلیج فارس و تنگۀ هرمز  تبدیل جزیره قشم به منطقۀ آزاد صنعتی به مصلحت
کشورنمی باشد. و از آنجائیکه در تأسیس و سازماندهی یک فعالیت اقتصادی و عغمرانی و
اجتماعی، فاکتورهای مختلف باید مورد 
ملاحظه و ارزیابی قرار گیرند و نسبت به فکتوراقتصاد، فاکتورهای امنیتی و
سیاسی در اولویت قرار دارند بنابراین تجدید نظر درسیاست اتخاذ شده ضروری به نظر می
رسد. حال برای اینکه از مشکلات سیاسی و امنیّتی مسئله کاسته شده و بتوان از مزایای
وجود گاز طبیعی در جنوب کشور استفاده نمود به نظر می رسدبتوان از سواحل شمالی
دریای عثمان در شرق جاسک استفاده کرد. گزینش این منطقه مشروط به داشتن شرایط مکانی
مناسب برای ایجاد قطب توسعه،البته پس از انجام مطالعه جامع جغرافیائی، می تواند نه
تنها در فرآیند توسعه ملی نقش مؤثّری داشته باشد بلکه نتایج توسعۀ منطقه ای آن
باعث کاهش بخش عمده ای از نابسامانیهای اقتصادی اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و ژئو
پلتیکی جنوب شرف کشور خواهد شد. هر چند احتمال می رود سرمایه گذاران خارجی به ویژه
غربیها برای سرمایه گذاری به چیزی کمتر از قشم تن در ندهند. ناگفته نماند که عقب
ماندگای منطقه ای سواحل و بنادر خلیج فارس که به گونه ای بیانگر عقب افتادگی حاشیه
ای کشور(به جز شمال) می باشد نیازمند اتخاذ استراتژی توسعۀ جامعه منطقه ای د رخلیج
فارس است که مشکل عقب ماندگی قشم نیز در قالب آن قابل تفسیر و برطرف کردن خواهد
بود. در خاتمه ذکر این نکته ضروریست که آنچه بیان شد وظیفه ای بود که نگارنده بر
دوش خود احساس نمود که به عنوان کسی که رشتۀ تخصّصی اش جغرافیای سیاسی است و نمی
بایست از کنار مسئله بی تفاوت بگذرد، در حد تشخیص خود آنرا مورد بررسی و ارزیابی
قرار دهد، طبیعی ایت که اختیار هر گونه اتخاذ پروژه هاست که با درنظر گرفتن جمیع جهات
اقدام لازم را انجام خواهند داد.

تراژدي خليج
فارس و مواضع ما

حجة الاسلام
محمد تقي رهبر

حوادث تأسّف
بار خلیج فارس با همه نکبت و تلخ کامی که همراه داشت، از درسها و عبرتهائی نیزخالی
نبود. این یک واقعیت است که حوادث تلخ و شیرین تاریخ آزمایشگاهی هستند برای
انسانهائی که بتوانند به تجربه ئی ارزشمند در خلال حوادث دست یابند و حتی از
بدترین پیش آمدها چراغ راه زندگی بر افروزند. به همین دلیل است که قرآن کریم به
نقل وقایع تاریخ زندگی پیشینیان پرداخته و مردم را به تأمّل در آنها فرا خوانده
است.تراژدی خلیج فارس، به طور ناخواسته،حقانیت مردم ما،اصالت انقلاب ما و ماهیّت
دشمنان این انقلاب را به نمایش گذاشت. و روشن بینی های امام راحل عظیم الشأن را به
صورت عینی در آورد و جاودانگی اندیشه های والایش را به اثبات رسانید و نشان داد که
تشویق متجاوز بالاخره به کجا خواهد کشید؟ حملۀ عراق به کویت و اشغال خاک این کشور
درحالی انجام گرفت که رژیمهای مرتجع عرب از جمله رژیم کویت و عربستان از کمکهای بی
دریغ با ارقام عظیم میلیاردی وهمکاری های سیاسی، نظامی، خبری و تبلیغاتی و ژئو
پلتیکی و سوق الجیشی، طول هشت سال جنگ تمام عیار علیه جمهوری اسلامی ایران فروگذار
نکردند و در کنفرانسهایشان گفتند که خطر ایران اسلامی از خطر اسرائیل برای اعراب
جدّی تر است! و با این توجیه و باهدایت آمریکا به لشکر کشی همه جانبه علیه کشور
انقلابی نو پای ما پرداختند و حتّی با کشتار حجّاج بیت الله الحرام در ایام حج و
کنار خانه خدا به تصفیه حساب با مردم انقلابی ما به جرم گفتن مرگ بر آمریکا دست
زدند و ننگین ترین جنایت تاریخ را مرتکب شدند… و درحوادث خلیج فارس دیدیم که به
مصداق آیه کریمه( اذ تبّرا الذین اتّبعوا من الذین اتّبعوا و راوا العذاب و تقطّعت
بهم الاسباب) (بقره ـ 166). این پیوندها که براساس اهداف پست مادی بود گسسته شد و
دشنه ای را که علیه کشور ما نیز کردند، به قلب خود آنها فرو نشست و سنّت: ( من
اعان ظالما سلطه الله علیه) را به نمایش گذاشت.(فاعتبروا یا اولی الابصار).

درخشش بیشتر
انقلاب اسلامی

هجوم بی
سابقۀ متّحدین به سرکردگی آمریکاییها در منطقۀ خلیج فارس، گر چه به عنوان رفع
تجاوز از کویت اشغالی و دفع خطر احتمالی مشابه آن از کشورهای وابسته به آمریکا
بود، اما در حقیقت چنگ و دندان نشان دادن در برابر نیروهای انقلابی و سدّ کردن
روند انقلاب اسلامی بود که این نیز بر خلاف پیش بینی طرّاحان توطئه، عظمت انقلاب
اسلامی را بیش از پیش به نمایش گذاشت و حوادث حقانیّت و آبرو و حیثیت جمهوری
اسلامی ایران را بیشتر به اثبات رساند و نشان داد که قدرت و توان و عظمت بنیانگذار
انقلاب و امت بزرگ ما تا چه اندازه پر شکوه بوده و هست که طی 12سال توطئه و تهاجم
از سوی جبهۀ متّحد وکفر جهانی و نفاق منطقه ای و دیگر عوامل خارجی و داخلی و ترور
و انفجار و هجوم تبلیغاتی و بمباران و تخریب و کشتار و جنگ هشت ساله اتحادیۀ کفر و
نفاق علیه ایران اسلامی نتوانست خم به ابروی این ملت بیاورد و نیروهای دفاعی مؤمن
و صبرو صلابت امت در سایۀ رهبریهای پیامبرانۀ امام راحل(قدّس سره) و از آن پس حسن
تدبیر و هوشیاری مقام معظم رهبری و تلاش مسئولین نظام، توانست کشتی طوفان زده را
به ساحل رساند و کشور وانقلاب همانندشجره طیبه اصلها ثابت و فرعها فی السّماء) پای
بر جا بماند و ثمرات ارزشمند ببار آورد و امروز نیز یارای آن را داشته باشد که با
لحن تهاجمی با زبان رهبر معظم خود حضرت آیت الله خامنه ای اعلام کند( رئیس جمهور
آمریکا باید بداند که در میان کشورهای اسلامی و به ویژه نزد ملتهای مسلمان منطقه
خلیج فارس و خاورمیانه هیچ انسانی منفورتر ازرئیس جمهوری آمریکا نیست…امروز
ملتهای مسلمان همان احساس ملت بزرگ ایران را دارند که طیّ 12سال گذشته بغض و تنفر
خود را با شعار مرگ بر آمریکا ابراز می داشت و امریکا نخواهد توانست نقش شیطانی
خود را از اذهان ملتها پاک کند).

توحّش و
قساوت غربیها

گر چه زمینه
هجوم نیروی متجاوز متحد به منطقه را، رژیم عراق فراهم ساخت و با یک اقدام ابلهانه
و توسعه طلبانه پای متجاوزین را به منطقه کشانید، اما غملکرد غربیها و آمریکائیها
و انگلیسی ها و فرانسوی ها و … د رتخریب مناطق مسکونی و منابع حیاتی و کشتار
مردم بی گناه و بی دفاع و زنان و کودکان به بهانۀ انهدام ماشین جنگی عراق، روی
چنگیز و آتیلا و آیشمن و هیتلر را سفید کرد و غربیها نشان دادند از وحشی ترین مردم
مردم عالم و بدتر از آدمخوارانند و از کمترین عاطفه و وجدان بهره ندارند و این
چیزی است که با خمیرۀ آنان عجین است. گرگهای پیری که در کنگره آمریکا و مسند ریاست
جمهوری و دیگر جاهای جهان نشسته اند، آنچنان عطشی دارند که جز با نوشیدن خون
انسانها فرو نمی شیند و سازمانهای حقوق بشر آلت بی اراده ای هستند در دست آنها و
هنگامی حساسیت نشان می دهند که منافع نفتی جهانخواران و شهوت سلطه جویان به مخاطره
می افتد و حقوق بشر همین جا ختم میشود! و بشر یعنی همین نژاد اروپائی و آمریکائی
!! این است هویت غربیها که در جنگها صلیبی علیه مسلمین به نمایش گذاشته و در دیگر
حوادث جهان چهره پلید آنها زشت تر از آن است که نیاز به بیان باشد… به جاست مردم
جهان به ویژه مسلمانان و مسلتهای منطقه خاورمیانه بهتر هویّت این شیطانهای سفید و
چشم کبود را بشناسند و اجازه ندهند مقدّرشان به دست اینان بیفتد…

شورای امنیّت
سازمان ملل

و اما شورای
امنیّت که تحت فشار و نفوذ غربیها و بیش از همه آمریکایئها قرار دارد، دهها سال
است مصوبه هایش علیه رژیم اشغالگر قدس خاک می خورد و نقش بر دیوار است، و پس از
هشت سال جنگ تحمیلی که از سوی عراق علیه ایران با برنامه ریزی و مساعدت قدرتهای
شیطانی بزرگ و کوچک ترتیب داده شد، بالأخره نتوانست متجاوز را معرفی کند و تنبیه
نماید، و آخر الامر تحت فشار  افکار عمومی
جهانی به صدور قطعنامه ای در این باره اکتفا کرد و در دهها مورد دیگر مانند
گرانادا و پاناما ناظر تجاوز آشکار آمریکا و دخالت در امور کشورها بوده و موضع
مناسبی نشان نداده این بار در قضیّه کویت با تصویب قطعنامه های پی در پی و ضرب
الاجل های مداوم به تعقیب مسأله پرداخت و به آمریکا اجازۀ توسّل به زور داد که در
منطقۀ خلیج فارس ترک تازی کند. جای آن داشت اگر سازمان ملل چنین اجازه ای را میدهد
خود بر جنگ نطارت کند نه اینکه رهبری آمریکا ناظر باشد…یا اینکه دبیر کل گفت:
آنچه آمریکا در عراق انجام می دهد جنگ سازمان ملل نیست. اما این سازمان هیچ گونه
واکنشی در برابر جنایات آمریکا نشان نداد در حالی که می بایست حداقل قطعنامه ای
علیه آمریکا در برابر وحشی گری هایش صادر میکرد و او را به تخلّف از مصوبه های این
سازمان مورد نکوهش و محکومیت قرار می داد . چرا شورای امنیت سازمان ملل نقش
تماشاچی را در برار نابودی کشور و ملت عراق ایفا کرد؟! چطور تجاوز عراق علیه کویت
تجاوز بود و متحدین آن علیه ملت و کشور عراق تجاوز نبود ؟! و یا کشتار مردم بی
دفاع فلسطین توسّط صهیونیستها منافی با حقوق بشر و حق حیات انسانها نیست؟! چرا به
جای اینکه از آمریکا قهرمان سازی کند که با کمک 28کشور جهان به جنگ مردم عراق
بیایند،از دول منطقه نخواست به طور مسالمت آمیز به حل مشکل اقدام کنند؟! و چرا به
فعالیّتهای سیاسی که درحال انجام و به نتیجه نزدیک می شد مجال ندادند که از طریق
مذاکره به حلّ معضل بپردازند آنها نخواستند ابتکار صلح برای ایران، با شوروی یا
غیر متعدها باشد و نقشه های تجاوز و غارت و توسعه طلبی شرق نقش بر آب شود… اینها
همه یک توطئه حساب شده و از پیش طراحی شده را افشا می کند… و جز این هم انتظار
نمی رفت.

رژیم عراق

و آما رژیم
بعثی عراق  که از آغاز روی کار آمدن برای
این کشور جز نکبت و بدبختی نداشته و هم او بود که برای ایران مشکل جنگ هشت ساله را
به وجود آورد، امروزه چه پاسخی برای ملت خود دارد که این همه خسارت برکشور مظلوم
عراق وارد ساخته و منطقه را نیز عرصه تاخت و تاز نیروهای متجاوز قرار داده و اگر
برسر کار بماند، سالیان دراز باید خسارت جنگ علیه ایران و کویت را بپردازد و بر
ویرانه های عراق حکومت کند و یا این ذلّت و خفّت شرائط آمریکا را بپذیرد؟!

حقیقت این
است که رژیم بعثی ناتوان جنایات خود علیه ایران را دارد می پردازد و این انتقام
خداست که ظالمین بر ظالمین مسلط گردند. همانگونه که بخت النصر بر بیت المقدس مسلط
شد البته این نشانۀ مشروعیت اقدام متحدین نیست بلکه مایۀ عبرتی است برای انسانها
که بدانند( انّ رببک لبالمرصاد) .

اینک وقت آن
است که ملت عرق رژیم صالحی را  برای حاکمیت
کشور خویش بر گزینند و اجازه ندهند آمریکا سرنوشت آنان را رقم زند. در هر حال آنچه
رهبر معظم انقلاب اسلامی در بارۀ رژیم فرمودند سخن ما ملت ماست؛ (زشت باد چهرۀ
حاکمی که برای هوای نفس و جه طلبی هایس اراده و خواست ملت خود را در نظر نگیرد.
چنین احکام شیطان صفتی که در منطقه ما کم نیستند لیاقت حکومت بر یک ملت را ندارند
.حضور چنین افرادی در میان هر ملت موجب نکبت است).

بی شکّ شریک
جرائم رژیم عراق، سعودی و کویت وسایر رژیمهائی هستند که از آمریکا دعوت کردند و
همۀ امکانالت خود را جهت آتش افروزی در اختیار او نهادند…

رژیمهای زبون
و وابسته

رژیمهای
منطقه به ویژه عربستان و کویت با دعوت ا زآمریکا و متحدینش و تشویق آمریکا به
پایمال ساختن حقوق انسانی و طبیعی مسلمین و جایزه دادن به کشورهای غربی و سرازیر
کردن میلیونها بشکه نفت از دارائی ملت مسلمان به خزائن جهنمی غرب و سردمدتار استکبار
جهانی آمریکا، و پرداختن بخش عمده بودجۀ جنگی دهها میلیارد دلاری، عمق وابستگی و
حقارت و مزدوری خود را باردیگر به نمایش گذاشتند و نشان دادند که برای ادامه حیات
خویش و خوشامد اربابانشان حاضرند تا بدانجا پیش روند که دیدیم… و این از رژیمهای
منطقه غیر منتظره نبود که در جنگ علیه ایران اسلامی مشابه این را به نوعی دیگر
نشان داده و در سایر آزمایشها نیز به نمایش گذاشته بودند که خود بدان اعتراف
دارند.و ملتها نباید این پرونده سیاه را بسته تلقّی کنند. در هر حال گر چه رژیم
عراق خطای بزرگی مرتکب شد اما رژیمهای دیگر عرب و حکام منطقع خطایشان دست کم
ازخطای رژیم عراق نبود. و جنایات متحدین غربی ما فوق همه اینهاست که درحافظه و
محکمۀ تاریخ هر یک محفوظ است و ملتها از یاد نخواهند برد.

قهرمانان
جنگ!

گر چه به
ظاهر برنده جنگ نیروهای چند ملیّتی بودند اما با اندک تأمّل این برای ابرقدرتها و
اتحاد ناتو و غولهای نظامی جهان افتخار آفرین نبود که کلیه امکانات نظامی دریائی،
زیر دریائی، هوائی و زمینی و ماهواره ای و سلاحهای پیش رفته و فوق مدرن و را از
سراسرجهان به منطقه سرازیر کنند و با آن وضع بی سابقه جبهه ای تشکیل دهند تا یک
کشور مانند عراق را مورد هجوم قرار دهند و شب و روز طیّ دهها هزار پرواز با
بمباران شهر ها زنان و کودکان را زیر بمبهای خوشه ای و ناپالم و موشک و تو پخانه
خاکستر کنند و آب و بررق و منابع حیاتی و مردمی و پلها و بیمارستانها را در وجب
وجب خاک عراق منهدم نمایند وچیزی باقی نگذارند، چرا که میخواهند رژیم عراق را به
زانو درآورند… خلاصه دفع تجاوز از سوی کسانیکه خود عنصر جنایت و تجاوزند آنهم با
این شکل نامردمی، نه برای آمریکا و متحدینش افتخار آفرین است و نه برای آنانکه
آمریکا را به منطقه آورند و سند برگی خود را بار دیگر امضا کرده و تا ابد خود را
مدیون و بردۀ آمریکا و غرب ساختند!!باری، افتخار و غرور از آن ارتش و سپاه و
بسیجیانی است که هشت سال با قوای استکباری جنگیدندو درشرائط تحریم اقتصادی و با
دست خالی از حریم کشور اسلامی و دستاوردهای انقلاب خود دفاع کردند و به شرق و
غرب(نه ) گفتند و کرنش و خضوع و واسطه های مخفی و آشکار آمریکائی ار نپذیرفتند و
براین شعار جاوید امام تکیه کردند که ( آمریکا هیچ غلطی نمی تواند بکند) و واقعا
نه او و نه مزدورانش هیج غلطی هم نتوانستند بکنند… د رهر حال جنگ خلیج فارس
قهرمان نداشت . هر چه بود جهل و غرور و خشونت و قساوت و توحّش بود و شکست و
سرانجام هیچ و پوچ .

مواضع جمهوری
اسلامی ایران

موضع اصولی و
مدبرانه جمهوری اسلامی در این جنگ خانمانسوز بی حاصل، از آغاز تا پایان، از دید هم
قابل ستایش بود . چه از دید دوستان انقلاب که جمهوری اسلامی را معیار حق و باطل در
صحنۀ سیاسی جهان معاصر میدانند و دراین درگیریها با این معیار به ارزیابی
موضعگیریها می پردازند و دیدند که ایران هنگامیکه میگوید: این جنگ، جنگ اسلام و
کفر و حق و باطل نیست  بلکه  جنگ قدرت و یا جنگ نفت است، معیارش مشخص است،
کسی در ماجرای خلیج فارس برای اسلام و امت مسلمان و نبرد با صهیونیسم و امپریالیسم
نمی جنگید که ایران به تأیید او بپردازد و اگر در صد ضعیفی احتمال آن می رفت که
جهت گیری خاص به نفع اسلام و مسلمین باشد، بی شک جمهوری اسلامی تردیدی در جانبداری
به خود راه نمی داد و حتّی عملا وارد صحنه می شد.امّا کسی برای یک هدف مقدس نمی
جنگید .همدردیهای ایران نیز از روی منطق بشر دوستانه با مردم عراق بود و موضعگیری
قاطع در برابر جنایات دفاع از ارزشها و سرمایه های پایمال شده به دست دیوانگان
قدرت و حمایت از تمامیّت خاک عراق که از بعد سیاسی و جغرافیائی و دینی برای ما مهم
است و در آینده نیز خواهد بود . از دید دیگران و کشورهای بی طرف نیز مواضع جمهوری
اسلامی ایران مورد ستایش و تقدیس قرار گرفت و جایگاه سیاسی و حساس و استراتژیک
کشور ما که می تواند د رهر مقطعی کلید رمز امنیّت منطقه و الگوی خط مشی سیاسی و
اسلامی برای دیگر مسلمین آزاده جهان باشد بیشتر به نمایش گذاشته شد. برای ملل
مسلمان نه سیاست غربیها الگوست و نه سیاست شرقیها، نه امپریالیسم و نه کمونیسم که
هر دو ورشکسته اند و فاقد ایدئولوژی و روح انسان دوستی، برای مسلمین جهان و بلکه
محرومان زمین تنها یک تکیه گاه است که آن عبارتست ا زاسلام که امروز تجلّی آن در
سیاست و حاکمیت جمهوری اسلامی است و می تواند راهگشای آیندگان تاریخ باشد.
ابرقدرتهای جهان امروزه دیگر حیثیّت و اعتبار و آبرو ندارند چرا  که درهمۀ 
جبهه ها شکست خورده اند در کشورهای اسلامی نیز چه جناح راست و وابسته به
غرب و چه جناخ چپ و وابسته به شرق، نمیتوانند با تکیه بر اقطاب خارجی برای ملتهای
خود ره آوردی داشته باشند… چرا که وقتی اربابشان به این روز و روزگار افتاده اند
برای دست نشاندگانشان دیگر چیزی باقی نمی ماند که مایۀ فخر و مباهات و کلید حلّ
معضلات باشد. اینجاست که مسئولیت امت انقلابی ما و نظام جمهوری اسلامی در صحنۀ بین
المللی بیش از پیش بر ملا می گردد. هر چه این تجربه موفق تر از میدان آزمون درآید،
زمینه جلب آن برای ملل دیگر جهان بیشتر خواهد بود چه درسیاست داخلی، سیاست خارجی،
روابط بین المللی و چه ابعاد دیگر : فرهنگی، اقتصادی، اخلاقی و حفظ ارزشهای اصیل
انقلاب که امام عظیم الشأن پایه گذار آن بودند و امروزه مقام معظم رهبری طلایه دار
آنند و دولت جمهوری اسلامی و امت حاضر در صحنه تداوم بخش آن هستند . تلاش هر چه
بیشتر در حفظ  این معیارها و ارزشها و
تجربه موفق ما می تواند زمینه ظهور هر چه بیشتر اسلام و انقلاب اسلامی در صحنه بین
المللی باشد. به امید حاکمیت اسلام و تحقق وعدۀ الهی در استقرار عدل جهانی.

جاودانگي راه
امام

جايگاه مجلس
در نظام اسلامي

قسمت بیستم

حجة الاسلام
و المسلمين اسد الله بيات

امام (ره) و
مجلس شورای اسلامی

بسیار مناسب
و ضروری به نظر میرسد از فرصت استفاده کرده و با توجّه به سخنان حضرت امام (س) و
اصول قانون اساسی نقش مردم و انتخابات و مجلس شورای اسلامی را مورد تحلیل و بررسی
قرار داده و از نظرهای گوناگون این موضوع را مورد بحث قرار دهیم اگر چه درمیان
مباحث گذشته در موارد مختلف به مناسبتهای گوناگون مطالبی در این زمینه عنوان
گردیده است لیکن به صورت مجموعۀ جمع آوری شده و تحلیلی و کامل تا کنون دراین زمینه
بحثی به میان نیامده است.

نقش مردم

نظام اسلامی،
مردمی ترین نظامی است که در جهان تاکنون تحقق پیدا کرده است برای اینکه در نظام
اسلامی و حکومت الهی و اسلامی اگر چه حاکمیّت اصلی و اولا و بالذّات از آن خدای
عالم بوده و او با توجّه به اینکه دارای قدرت نامتناهی و علم نامتناهی و جامع همۀ
کمالات به صورت نامتناهی می باشد و مالک اصل هستی و حقیقت تمامی اشیاء هست و محیط
برهمه عالم می باشد امّا انسان به عنوان امانت دار الهی و خلیفه خدا در زمین از
ناحیه حضرت حق ّ حاکمین و ولایت را دارا بوده و درچاچوبی که او معیّن فرموده و از
طریق پیامبران و رسولان خویش ابلاغ کرده است انسانهای صالح باید حاکمیّت الهی و
ولایت حقّ و حقیقت و عدالت را اعمال نموده و مقررات اسلامی ار به مرحلۀ اجرا در
آورند.بنابراین اسلام و نظام اسلامی برای مردم و برای تأمین مصالح مردم و برای
تأمین عدالت و قفسط اسلامی د رجامعه بشری است و این اسلام به اختیار خود مردم و
دفاع و حمایت آنان و با هدایت صالحان و مصلحان عادل و آگاه به مرحلۀ اجرا درآورد و
اگر عهده دار رهائی و آزادی واقعی و انسانی افراد بشر نگردد ونتواند تکامل
بشر  را که هدف از بعثت انبیاء است تأمین
نماید از دو حال بیرون نیست یا باید د رتوان و کفایت و صلاحیت مدیران جامعه اسلامی
تردید به خود راه داد و یا اینکه در اصل اسلامی بودن نظام شک و تردید روا داشت
/.زیرا که پر واضح استدرصورتیکه اسلام  به
صورت مجموعه پیاده شود و نظام اسلامی در ابعاد وسیع تحقّ یابد و مدیریت پر توان و
لایق و صالحی نیز در رأس کار قرار گیرد امکان ندارد درجامعۀ اسلامی مردم مزه عدالت
و آزادی و رشد و تعالی فرکی والندیشه را نچشیده باشد و بدون تردید درهیچ
نظامی  به اندازۀ نظام اسلامی روی مردم و
ارادۀ مردمی تکیه به عمل نیامده و این قدر نقش آنان تعیین کننده معرفی نشده است.
اینک به چند اصل از اصول قانون اساسی که درارتباط با نقش تعیین کننده مردم است
اشاره می شود:

اصل 56:
حاکمیّت مطلق بر جهان و انسان از آن خداست و هم او انسان را به سرنوشت اجتماعی
خویش حاکم ساخته است. هیچ کس نمی تواند این حق الهی را از انسان سلب کند یا درخدمت
منافع فرد یا گروهی خاص قرار دهد و ملّت این حق خداداد را از طرفی که دراصول بعد
میآید اعمال می کند.

اصل 59: در
مسائل بسیار مهم اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ممکن است اعمال قوّه مقنّنه از
راه همه پرسی و مراحعۀ مستقیم به آراء مردم صورت گیرد. در خواست مراجعه به آزاء
عمومی باید به تصویب دو سوم مجموع نمایندگان مجلس برسد.

اصل 123:
رئیس جمهور در حدود اختیارات و وظائف خویش دربرابر ملبت مسئول است، نحوۀ رسیدگی به
تخلف از این مسئولیت را قانون معیّن می کند.

بهائی که
ملبت پرداخت

درمقدمه قانون
اساسی چنین آمده است:

نهال انقلاب
پس از یک سال و اندی مبارزه مستمر و پیگیر با باروری از خون بیش از شصت هزار شهید
و صدهزار زخمی و معلول و با برجای نهادن میلیاردها تومان خسارت مالی درمیان
فریادهای :ـ استقلال، آزادی، حکومت اسلامی، به ثمرنشست و این نهضت عظیم که با تکیه
بر ایمان وحدت و قاطعیّت رهبری در مراحل حساس و هیجان آمیز نهضت و نیز فداکاری ملت
به پیروزی رسید موفق به درهم کوبیدن تمام محاسبات و مناسبات و نهادهای امپریالیستی
گردید که در نوع خود سرفصل جدیدی بر انقلابات گسترده مردمی درجهان شد. و شبیه این
تعبیرات از امام راحل (س) آن قدر فراوان است که نیازی به ذکر آنها نمی باشد
علاقمندان می توانند به مجلّدات صحیفه نور و به مجلّدات دفتر، بالخصوص دفتر ملّت
مراجعه نمایند.

واز این
مجموعه به روشنی به دست می آید که نظام اسلامی به وجود آمدنش و دوام و بقاء و
استمراریش و ثبات و استحکام پایه هایش همه وهمه از آن مردم و با اراده و خواست
مردم است.

تجلّی نقش
مردم د رانتخابات گوناگون

و چون نظام
اسلام با اراده مردمی لباس عمل می پوشد و تمام از و مسئولیت به وجود آمدن و حفظ و
نگهداری آن با خود آنان است لذا این نقش را در اشکال مختلف و با شیوه های گوناگون
متجلّی می سازند و بارزترین مجالس و مظاهر ارادۀ مردمی و خواست یک ملّت در دخالت
آنان د رانتخابات متعدّد و متنوّعی است که همیشه لازم و ضروری است. چه درارتباط با
انتخاب اصل نظام و سیستم حکومتی باشد و یا درارتباط با مسئولان قانونگذاری و یا
اجرائی و یا قضائی باشد. درهرصورت درنظام اسلامی تمامی مسئولان نظام اسلامی از
بالاترین مقام قانونی که مقام معظم رهبری است تا مراحل پائین تر به طور مستقیم و
یا غیر مستقیم با انتخاب و رأی خود مردم مسئولیت را می پذیرند و دارای آن موقعیت
اجتماعی سیاسی می شوند و در واقع ملت برای نظام و سامان دادن به کارها و مسائل
مورد نیاز خود نوعی تقسیم کاری را برمی گزینند و دررأس هر واحدی از کار با توجّه
به نوع کار و توان لازمی که آن واحد لازم است داشته باشد و جهات دیگر فردی و یا
گروهی را بر می گزینند و مسئولیت آن را به عهده آن و یا آنان واگذار می نماید و در
تمام مراحل، نظارت بر حسن اجرای کار و مسئولیّت را نیز خودش بر عهده دارد. و لذا
رئیس جمهور در مقابل ملّت مسئول است و هر نماینده درمقابل تمام ملّت مسئول است و
طبق اصل 111قانون اساسی مقام معظم رهبری نیز، به نوعی د ربرابر مجلس خبرکان مسئول
است. کما اینکه طبق اصل 112رهبر در برابر قوانین با سایر افراد کشور مساوی می
باشد. بنابراین در نظام اسلامی مقامها و نهادها و مسئولیتها یا به صورت ستقیم
مانند ریاست جمهوری و نمایندگان مجلس شورای اسلامی و خبرگان و یا غیر مستقیم مانند
وزراء و دیگر مسئولان اجرائی با انتخاب و رأی مردم صورت می پذیرد. حتّی رهبری که
از طریق مجلس خبرگان شناسائی و انتخاب و معرّفی می شوند که نمایندگان مجلس خبرگان
را مردم مستقیما با رأی خودشان انتخاب می نمایند. بنابراین رهبری نیز با انتخاب
مردم است اما به طور غیر مستقیم.

مجلس شورای
اسلامی و جایگاه آن

با همه
احترامی که تمام نهادهای انقلابی و جمهوری اسلامی و قوای حاکم بر آن دارند وهر
کدام ازآنها دارای جایگاه رفیع و بلندی است لیکن مجلس شورای اسلامیاز عظمت و رفعت
خاصّی برخوردار است. به طوریکه حضرت امام (ره) به طور مکرّر  میفرمودند: مجلس د رراس تمامی قوای مملکت می
باشد و شاید فلسفه آن این باشد که د رهیج کدام از نهادها و قوای حاکم بر نظام
اسلامی آنطور که اراده و عزم آهنین مردمی در آن تبلور و تجلّی پیدا کند مانند مجلس
شورای اسلامی دارای این خصوصیّت نمی باشد و در حقیقت مجلس شورای اسلامی همان مردم
است منتهی به صورت فشرده و یک مجموعه و به تعبیر حضرت امام (س) مجلس عصارۀ فضائل
ملت انقلابی ایران است. بنابراین مجلس شورای اسلامی به عنوان یک نهاد و یکی از
قوای حاکم بر نظام جمهوری اسلامی ایران دارای مقامی بس رفیع و بلند است و با توجّه
هب نوع سازمان دهی و تشکیلاتی که برای حاکمیّت نظام اسلامی پیش بینی شده است قوۀ
مجریه که عبارت از ریاست جمهوری و اعضاء کابینه و هیأت وزیران و دستگاهها و
سازمانهای زیر پوشش و مسئولان آنان می باشند جز ریاست جمهوری مابقی آنان مستقیم و
یا مع الواسطه از کانال مجلس تعیین و انتخاب میشوند علاوه بر اینکه سیاست مالی و
برنامه و بودجه کشور را مجلس شورای اسلامی تعیین و تبیین می نماید و شأن
قانونگذاری از شاخصه های برجسته می باشد. بنابراین مجلس شورای اسلامی تبلور آرمان
و ارادۀ ملّت و مردم قهرمان و مقاوم ایران است و دارای چنین جایگاهی است که در رأس
همۀ قوی و نهادها یاسلامی است. در قانون اساسی مجلس شورای اسلامی در جایگاه بلند و
بالائی معرفی شده است:

در اصل
71چنین آمده است: مجلس شورای اسلامی در عموم مسائل در حدود مقرّر در قانون اساسی
می تواند قانون وضع کند.

در اصل 76:
مجلس شورای اسلامی حق تحقیق و تفحّص درتمام امور کشور را دارد.

در اصل 90
چنین می خوانیم: هر کس شکایتی از طرز کار مجلس یا قوه مجریه یا قوه قضائیه داشته
باشد، می تواند شکایت خود را کتبا به مجلس شورای اسلامی عرضه کند. مجلس موظّف است
به این شکایت رسیدگی کند و پاسخ کافی دهد و در مواردی که شکایت به قوه مجریه و یا
قوه قضائیه مربوط است رسیدگی و پاسخ کافی از آنها بخواهد و درمدت متناسب نتیجه را
اعلام کند و در موردی که مربوط به عموم باشد به اطّلاع عامه برساند. و ازاین قبیل
موارد د راصول دیگر قانون اساسی نیز به چشم می خورد و یا صراحت و روشنی دلالت دارد
بر اینکه مجلس شورای اسلامی در عین اینکه یکی از قوای سه گانۀ جمهوری اسلامی ایران
است و این قوی در قانون اساسی طبق اصل57مستقل بوده و زیر نظر ولایت امر هر کدام
طبق قوانین موضوعه، وظایفشان را انجام می دهند و نمی توانند دخالت در کار یکدیگر
داشته باشند مجلس شورای اسلامی با توجّه به حق تحقیق و تفحّص و اصل90ا قانون اساسی
و به طور انحصار حق قانونگذاری که دارد و هیأت وزیران با رأی اعتماد نمایندگان
مردم دارای مشروعیّت تصدی مسئولیت و وزارت می شوند و قوه مجریه به طور عام درمقابل
مجلس شورای اسلامی مسئول اند و پاسخگو خواهند بود، بودجه سالانه را باید مجلس به
تصویب برساند. طبعا مجلس ا زاهمیت ویژه و مقام و موقعیّت برتری برخوردار خواهد بود
و نوعی حقّ نظارت بر کار دیگران را خواهد داشت. و برای همین جهت است که دارای نقش
برتر و مهمتر است و در سرنوشت هرنظامی بالخصوص نظام اسلامی نقش هدایت و جهت دهی را
پس از مقام رهبری دارد و تمام قوانین مورد استناد کشور ار مجلس به تصویب می رساند
قهرا درسلامت و هدایت جامعه و تثبیت پایه های ارزش نظام اسلامی و استقلال و خود
کفائی کشور نقش اول را دارد. بنابراین مجلس اگر قوی باشد و نمایندگان مجلس اگر
دارای توان و قدرت لازم و آگاهی کافی باشند و بتوانند علاوه بر اینکه افراد صالحی
را برای تصّدی مسئولیتهای کلیدی کشور انتخاب می نمایند قوانین کامل و دقیق و جامعی
را مورد بررسی قرار داده و تصویب نمایند و برای حسن اجراء آنها، نظارت دقیق و
کنترل و محاسبه را اعمال نمایند قطعا کشور به سعادت و استقلال و عظمت خواهد رسید و
اصول ارزشی به حقوق مشروعۀ خودشان خواهد رسید و جامعۀ اسلامی آثار و برکات عدالت
اسلامی را مشاهده خواهند کرد. و بالعکس اگر خدای ناکرده مجلس از قوّت لازم
برخوردار نباشد و نمایندگان صالح و قوی و مدرّس خصلت در آن راه نیابند و بالطّبع
دستگاه اجرائیاز نظارت و کنترل دقیق مردم از طریق نمایندگان خویش درامان بمانند و
نوعی مطلق العنانی و رهائی و یله بودن در خود ببینند به تدریج  جامعه به سوی خود کامگی و استبداد از یک طرف و
نابسامانی و حیف  و میل و بی عدالتی و
اعمال سلیقه های شخصی از طرف دیگر مبتلا خواهد شد. و لذا امام راحل (س) که معمار
انقلاب اسلامی و دلسوز امت اسلامی امروز و نسلهای آینده است در این وصیّتنامه
سیاسی الهی مانند همیشه و دیگر بیاناتشان روی این موضوع حساسیّت خاصّی از خود نشان
داده و به اهمیّت مجلس شورای اسلامی و نقشی که نمایندگان واقعی مردم می توانند
ایفاء نمایند و وظیفه ای که دراین راستا برملت اسلام و امّت انقلابی متوجه است
اشاره فرموده، با اشاره به تاریخ مجالسی که بعد از مشروطیّت در ایران تشکیل شده و
فسادها و خرابی ها که نمایندگان وابسته در طول تاریخ مشروطیّت به بار آورده اند و
توجیه گر حاکمیت ظالمان و طاغوتیان و عامل سلطه اجانب بر میهن اسامیمان شده اند با
تأکید هر چه بیشتر از امّت مسلمان و انقلابی ایران می خواهد با هوشیاری و بیداری
مواظب باشند افرادی را برای نمایندگی مجلس برگزینند که پاسداران حقوق مردم و
نگهدارنده حرمت قرآن و ارزشهای دینی باشند و از استقلال و آزادی و عظمت آنان دفاع
نموده و در مقابل اجانب با قدرت و قاطعیّت بایستند.

امام (س) در
این باره چنین می فرمایند:

(ازمهمات
امور تعهّد و کلای مجلس شورای اسلامی است.ما دیدیم که اسلام و کشور ایران چه صدمات
بسیار غم انگیزی از مجلس شورای غیرصالح و منحرف ا زبعد از مشروطه تا عصر رژیم
جنایتکار پهلوی و از هر زمان بدتر و خطرناکتر در این رژیم تحمیلی فاسد خورد و چه
مصیبت ها و خسارتهای جان فرسا  از این
جنایتکاران بی ارزش و نوکر مأب به کشور و ملّت وارد شد.در این پنجاه سال یک اکثریت
قلابی منحرف در مقابل یک اقلیّت مظلوم موجب شد که چه انگلستان و شوروی و اخیرا
آمریکا خواستند با دست همین منحرفان از خدا بی خبر انجام دهند و کشور را به تباهی
و نیستی کشانند. از بعد ازمشروطه هیچگاه تقریبا به مواد مهم قانون اساسی عمل نشد.
قبل از رضاخان با تصدّی غربزدگان و مشتی خان و زمین خواران و در زمان رژیم پهلوی
به دست آن رژیم سفاک و وابستگان و حلقه به گوشان آن .اکنون که با عنایت پروردگار و
همّت ملت عظیم الشّأن سرنوشت کشور به دست مردم افتاد و وکلا از خود مردم و با
انتخاب خودشان بدون دخالت دولت و خان های ولایات به مجلس شورای اسلامی راه یافتند
وامید است که با تعهّد آنان به اسلام و مصالح کشور جلوگیری از هر انحراف بشود.وصیت
اینجانب به ملّت در حال و آتیه آن است که با ارادۀ مصمم خود و تعهد خود به احکام
اسلام و مصالح کشور در هر دوره از انتخابات وکلای دارای تعهد به اسلام و جمهوری
اسلامی که غالبا بین متوسطین جامعه و محرومین می باشند و غیر منحرف از صراط مستقیم
به سوی غرب یا شرق و بدون گرایش به مکتبهای انحرافی و اشخاص تحصیل کرده و مطلع بر
مسائل روز و سیاستهای اسلامی به مجلس بفرستند و به جامعه محترم روحانیت خصوصا
مراجع معظم وصیت می کنم که خود را در مسائل جامعه خصوصا مثلانتخاب رئیس جمهور و
وکلای مجلس کنار نکشند و بی تفاوت نباشند.همه دیدید و نسل آتیه خواهد شنید که دست
سیاست بازان پیرو شرق وغرب، روحانیون را که اساس مشروطیّت را با زحمات و رنج ها
بنیان گذاشتند از صحنه خارج کردند و روحانیون نیز بازی سیاست بازان را خورده و
دخالت در امور کشور و مسلمین را خارج از مقام خود انگاشتندو صحنه را به دست غرب
زدگان سپردند و به سر مشروطیّت و قانون اساسی و کشور و اسلام آن آوردند که جبرانش
احتیاج به زمان طولانی دارد. اکنون که بحمدالله تعالی موانع رفع گردیده و فضای
آزاد برای دخالت همه طبقات پیش آمده است، هیچ عذری باقی نمانده و از گناهان بزرگ
نابخشودنی، مسامحه در امر مسلمین است.هرکس به مقدار توانش و حیطۀ نفوذش لازم است
در خدمت اسلام و میهن باشد و با جدیّت از نفوذ وابستگان به دو قطب استعمارگر و غرب
یا شرق زدگان و منحرفان از مکتب بزرگ اسلام جلوگیری نمایند و بدانند که مخالفین
اسلام و کشورهای اسلامی که همان ابرقدرتان چپاولگز بین المللی هستند با تدریج و
ظرافت در کشور ما و کشورهای اسلامی دیگر رخنه یافته و با دست افراد خود ملّتها،
کشورها را به دام استثمار می کشانند. باید با هوشیاری  مراقب باشید و با احساس اوّلین قدم نفوذی به
مقابله برخیزید و به آنان مهلت ندهید . خدایتان یار و نگهدار باشد. ( وصیتنامه
سیاسی الهی)

مبانی رهبری
در اسلام 

قسمت دهم

حجّة الاسلام
والمسلمین محمدی ری شهری

ادامه بحث
دربارۀجایگاه امامت و رهبری از نظر احادیث اسلامی:

کلید مبانی
اسلام

این تعبیر
لطیف، ازامام باقر علیه السلام در تبیین اهمیت جایگاه رهبری در اسلام است. یکی از
اصحاب امام به نام زُراره از آن حضرت روایت کرده که در تشریح مبانی اسلام چنین
فرمود: ( بُنیّ الأسلام علی خمسة أشیاء :علی الصّلاة و الزّکاة و الحجّ و الصّوم و
الولایة ). اسلام بر پنج مبنا استوا راست:نماز، زکات، حج، روزه و رهبری. زراره می
گوید:عرض کردم:کدام یک از این مبانی برتر و از اهمیّت بیشتری برخوردار است؟فرمود:
( الولایة أفضل، لأنّها مفتاحهنّ و الوالی هو الدّلیل علیهنّ). [1]

رهبری برتر
است،زیرا کلید سایر مبانی امت و رهبر راهنمای آنها است. از دیدگاه امام باقر علیه
السلام نه تنها امامت و رهبری در اسلام یک اصل و پایه است بلکه یک مبنای حسّاس و
کلیدی است که در تحقق هویت واقعی سایر اصول اسلامی نقش اساسی و تعیین کننده دارد.
بدون رهبری امام حق، نماز، زکات، حجّ و روزه نمیتوانند فلسفۀ واقعی خود را پیدا
کنند. برمبنای ولایت اولیاء الهی است که نماز می تواند واقعا ذکر [2]
خدا باشد و آنچه با ذکر خدا درتضاد است را نفی کند[3]
کسی که طوق بندگی طاغوت را به گردن دارد چگونه می تواند صادقانه بگوید:( إیّاک
نعبدُ و ایاک نستعین)؟! و جامعه ای که گرفتار انواع مفاسد و انحرافات و کژیهای
ناشی از امّ الفساد امامت ائمّه جور است و هیج تلاشی برای برخورد با این ریشۀ فساد
نمی کند چگونه می تواند در نیایش ( اهدنا الصراط المستقیم)، جدی باشد؟! و نیز
برمبنای ولایت است که مالیاتهای اسلامی د رجهت مصارف واقعی قرار می گیرند. و حج به
عنوان بزرگترین کنگرۀ جهانی اسلام نقش خود را درایجاد رابطه میان امت و امام ایفا
میکند.[4]
و روزه محیط جان و جامعه انسان را مصفّا و پاکیزه می نماید[5].
بنابراین ولایت، کلید و والی، کلید دار مبانی اسلامی است.

فلسفۀ آفرینش
انسان!

این عنوان را
برای تبیین جایگاه امامت د راسلام می توان ا زسخنی که امام حسین علیه السلام برا ی
اصحاب خود د راین زمینه فرموده استفاده کرد: سلمة بن عطا از امام صادق علیه السلام
روایت کرده که حسین بن علی علیهما السلام به دیدار اصحاب آمد و فرمود: (
أیّهاالنّاس انّ الله عزّوجلّ ذکرُهُ ما خلق العباد الّا لیعرفوهُ، فإذا عرفوهُ
عبدُوهُ، فإذا عبدُوهُ إستعنوا بعبادته عن عبادة ماسواه) . این مردم ! خداوند
عزّوجل بندگان را نیافرید مگربرای اینکه او را بشناسند، وقتی او را شناختند، می
پرستند و با پرستش او از بندگی غیر او بی نیاز می گردند.

یکی از حضّار
پرسید :مقصود شما از معرفت خدا که فلسفۀ آفرینش انسان است چیست ؟ امام
فرمود:(معرفة اهل کُلّ زمان امامهُم الذّی یحبّ علیهم طاعتهة ).[6]

مقصود این
است که مردم هر عصرباید امام خود که طاعتش بر آنها واجب است را بشناسد! امام علیه
السلام د راین سخن ابتدا تأکید می کند که ( فلسفه آفرینش انسان چیزی جز معرفت
خداوند متعال نیست زیرا در پرتو این معرفت است که انسان می  تواند از زنجیر انواع بردگیها رها شود و به
آزادی واقعی برسد وهمۀ نیازهای مادی و معنوی خود را با پرستش الله تأمین نماید)

در این سخن
گنجینه هایی از مقارف اسلامی نهفته است که اکنون مجال شرح آن نیست ولی د رپایان
سخن در پاسخ سائل که می پرسد مقصود ازمعرفت خدا که فلسفۀ آفرینش انسان است چیست؟
امام نکتۀ بسیار مهمی را مطرح می کند که بیانگر جایگاه امامت و نقش حسّاس امام و
رهبر در جامعه است. امام علیه السلام با صراحت تمام می فرماید:( مقصود از معرفت
خدا این است که مردم هر عصر امام خود که اطاعتش بر آنها واجب است را بشناسد) و به
تعبیر دیگر که حاصل جمع بندی صدر و ذیل کلام امام است، فلسفۀ آفرینش انسان این است
که مردم هر زمان با امام و رهبری که خداوند اطاعتش ار واجب کرده آشنا شوند! از این
جمع بندی چند مطلب قابل استفاده است:

1ـدرهبر عصر
از اعصار تاریخ خداوند متعال فردی را مأمور هدایت و رهبی مردم کرده است، قرآۀن
کریم در این زمینه خطاب به پیغمبر اسلام چنین فرموده : ( انّما انت منذرُ و لکُل
قوم هاد).[7]

همانا تو
هشداردهنده ای و برای هر گروهی راهنمای است.

امام باقر
علیه السلام درتوضیح این آیه کریمه فرموده: (کلّ امام هادی کلّ قوم في زمانه) [8]
هر امام راهنمای هرقوم است در عصر خود.

امام صادق
علیه السلام نیز دراین زمینه چنین می فرماید:

( کلّ امام
هاد للقرن الذی هو فیهم).[9]

هر امام هادی
و راهنمای مردم زمانی است که او در میان آنهاست.

بر اساس این
تفسیر دراحادیق متعددی که در کتب شیعه و اهل تسنن از پیامبر اسلام (ص)نقل شده
امیرالمؤمنین علی علیه السلام به عنوان مصداق هادی و راهنمای مورد نظر آیه کریمه
ذکر شده است.

2ـ پیروان
اسلام مکلفند امام و هادی و راهنمای زمان خود را بشناسند و از او اطاعت کنند.این
مطلب از آیه کریمه ای که ملاحظه شد و همچنین احادیث نبوی و روایاتی که از سایر
ائمه اطهار رسیده نیز استفاده می شود.

3ـ مهم ترین
و دقیق ترین نکته ای که از کلام امام حسین علیه السلام استفاده می شود این است که
فلسفه آفرینش انسان معرفت امام است، با کدام دلیل می توان این مدّعا را اثبات کرد؟

پاسخ این است
که با همان دلیل که اثبات می کند معرفت خدا فلسفۀ آفرینش آدمی است. شناخت خدا بدان
دلیل فلسفۀ آفرینش انسان است که مقدّمۀ رهایی از انواع بردگیها و حرکت به سوی بی
نیازی و کمال مطلق است، شناخت امام هم بدین دلیل که مقدمه خداشناسی و توحید حقیقی
است، دست یابی به توحید راستین جز از طریق امامت کسانی که رهبری آنها مورد تأیید
اسلام است امکان پذیر نیست، توحیدی که دیروز بنی امیه و بنی العباس مروّج آن بودند
و امروز  رژیمهای مرتجع حاکم بر جهان اسلام
از آن ترویج می نمایند، توحید رهایی بخش و تکامل آفرین و توحید اسلام ناب نیست،
تنها بر مبنای امامت است که خداشناسی مفهوم و جایگاه واقعی خود را در جامعه پیدا
می کند و توحید نقش خود را در تکامل مادی و معنوی انسالن که فلسفۀ اصلی آفرینش
اوست، ایفا می نماید.

ـ امیر
المونین (ع):

(عبد الشّهوه
اذلُّ من عبد الزّق). ( غرر الحکم ـ ص 498) بندۀ شهوت از بردۀ زرخرید، خوارتراست.

به مناسبت
12فروردین، روز جمهوری اسلامی

زنده
نگهداشتن یوم الله 12فروردین

امام خمینی
(ره) : ( روز دوازدهم فروردین سالروز رسمیّت یافتن حکومت مستضعفین بر مستکبرین
درایران سالروز تحقق وعدۀ حق تعالی است . منت خدای را که ملّت مستضعفین ایران بر
مستکبرین جهان، چه شرقی و چه غربی چیره و پیروز شد. دوازده فروردین روز غلبه جنود
الله برجنود شیطان و روز فتح و نصر خدا و بندگان مؤمن به او است.) ( 12/1/59)

روز جمهوری
اسلامی یعنی روزی که ملّت مبارز و متعهد ایران با تصمیم قاطع و اکثریّت قریب به
اتّفاق همه یعنی 2/98درصد همه کسانی که حق رأی دادن داشتند به ( جمهوری اسلامی )نه
یک کلمه کم و نه یک کلمه زیاد، رأی مثبت دادند و با امام حود پیمان بستند که با
خون خود از این _( جمهوری اسلامی) که ثمرۀ خون هزاران شهید و معلول و مجروح است،
دفاع و پشتیبانی کنند و در پرتو خون پاک شهدا و با اتحاد و همبستگی تمام اقشار و
طبقات ملّت، نگذارند که انقلاب اسلامی از مسیر اصلی خود ( نه شرقی و نه غربی)
منحرف شود و نه تنها درگفتار که در کردار نیز بارها و بارها به این میثاق خونین
خود وفادار مانده اند. روز جمهوری اسلامی، روز تجدید عهد با روح ملکوتی امام امّت (قدّس
سره )است که امّت امام با حضرتش پیمان مجدّد ببندد که تا آخرین قطرۀ خون از این
دستاورد ارزشمند و مقدّس، حمایت خواهد کرد و برای استقرار و ثبات آن از هیچ
فداکاری دریغ نخواهد ورزید .امروز سالگرد همان روزی بود که میلیونها دست پرتوان
ملّت، برگهای سبز (آری ) را برای انتخاب نظام جمهوری اسلامی به صندوق های رأی
ریختند و رژیم منفور شاهنشاهی را برای همیشه، از صفحۀ تاریخ محو و نابود کردند.
مردم به پا خاسته و انقلابی ایران، هر چند از مدّتها پیش ـ طبق رهنمودهای امام
عزیز خود ـ با راهپبمائیها و تظاهرات مداوم و خونین د رسراسر کشور اسلامی، فریاد
:(استقلال، آزادی،جمهوری اسلامی) را سر داده و برای استقرار نظام اسلامی، جهادهائی
مستمر داشتند و با فریاد، خواسته مشروع خود را به دنیا اعلام کرده بودند ولی در
روز دهم فروردین سال 1358، با شور و شوقی فزون از حد و با قلبی مالامامل از عشق و
علاقه به امام و آرمان مقدسش، به پای صندوقهای رای رفتند و در بزرگترین و عظیمترین
رفراندم تاریخ ایران تا آن زمان، (بر جمهوری اسلامی ) رسما مهر تأیید زدند و رژیم
منحوس شاهنشاهی را به زباله دانی تاریخ افکندند. امام امّت طی اطلاعیه ای این روز
فرخنده را (روز نخستین حکومت الله ) نامید و آن را از اعیاد بزرگ ملی و اسلامی
شمرد و از ملّت خواست که این روز را عید بگیرند و زنده نگه دارند . روزی که کنگره
های قصر 2500سال حکومت طاغوتی فرو ریخت و سلطه شیطانی برای همیشه، رخت بر بست و
حکومت مستضعفین که حکومت خدا است، به جای آن نشست.

چگونه این
بوم الله را زنده نگه داریم؟

زنده نگه
داشتن این روز به این است که نگذاریم، عشق و علاقه به انقلاب اسلامی که نشأت گرفته
از عشق و علاقه به اسلام ناب محمّدی است، سست شود و این چراغ فروزان الهی رو به
افسردگی و خاموشی بگذارد. زنده نگهداشتن این یوم الله، به این است که حال و هوای
انقلاب راهمواره حفظ کنیم و نگذاریم آن نیّت خالص و راستینی که آن روز فقط برای
خدا و تنها برای رضای او برقرار بود و مردم حاضر به تحمّل سختی ها و رنج ها بودند
ولی هرگز حاضر نبودند که انقلاب از مسیر الهی و اصلی خود منحرف شود و نااهلان
منافقانه دستاوردهای آن را به بازی بگیرند، از یا د برود و به فراموشی سپرده شود.

زنده نگه
داشتن روز غلبه جنود الله بر جنود شیطان به این است که ما صادقانه در سپاه الله در
آییم و از سپاه شیطان دوری جوئیم و پرچم اسلام را با آرم( کلمة الله هي العلیا و
کلمة أعدانه السفلی) همواره افراشته سازیم. زنده نگه داشتن روز فتح و نصر خداوندی
به این است که از اختلاف و نفاق و کار شکنی دست برداریم و ا زنزاعهای شخصی و گروهی
که جز از هوای نفس بر نمی خیزند، و درصورت رشد ـ خدای نخواسته ـ همه را به تباهی
میکشاند، دور شویم.

زنده نگه
داشتن این روز که روز رسمیّت یافتن حکومت مستضعفین بر مستکبرین است، به این است که
همیشه با مستکبران و ظالمان و ستم پیشگان در ستیز باشیم و هرگز با دشمنان اسلام و
انقلاب، سر سازش و صلح نداشته باشیم و بر عکس با مستعضعفین و محرومین و مؤمنین، در
هرجا که باشند، مهربان و رؤوف باشیم. ( محمد رسول الله والذین معه اشدّاء علی
الکفّار رحماء بینهم) محمّد (ص) رسول خدا است و آنان که با او هستند، بر دشمنان
شدید و سخت و با دوستان مهربان و رحیم اند. زنده نگهداشتن این عید بزرگ ملّی و
اسلامی به این است که مشکلات مادّی و معنوی را ـ با همکاری متقابل دولت و ملّت ـ
از پیش پای محرومین و بیچارگان ـ که روزانه بر عددشان افزوده می شود ـ برداریم و
انقلاب اداری را  در تمام ابعادش هر چه
زودتر انجام دهیم و بیش از این ارباب رجوع را در پیچ و خم ادارت دولتی، گرفتار
نسازیم و دولت بدور از شعار، جدّا به این مسئله بسیار مهم و حیاتی رسیدگی کند و
بهانه را از ضدّ انقلاب که در پی ضربه زدن به انقلاب و مسئولیت عزیز است بگیرد و
قاطعانه با بوروکراسی خطرناک موجود مبارزه ای جدّی بکند و وعده ها را در عمل محقّق
سازد. راستی چقدر دردناک است که پس از گذشت دوازده سال از انقلاب، هنوز شاهد
محرومیتهای دوران گذشته باشیم؟ هرچند ابرقدرتها و ابرجنایتکاران با فتنه انگیزی
های مداوم و تحمیل هشت سال جنگ نابرابر بر ما، جلوی رشد برنامه های رفاهی و خدماتی
غمومی را گرفتند ولی امروز که بحمدالله در امنیت و آرامش به سر می بریم، باید تا
اندازه ای توقّعهای بجای مردم را پاسخ مثبت داد و توقّعهای بیجا را با استدلال محکم
و متین، رد کرد. جوانان عزیز این مرز و بوم که با خون خود، عزّت و شرافت و استقلال
این ملّت و کشور را بیمه کردند، امروز نمی توانند شاهد باشند که بسیاری از ارزشهای
انقلاب ضد ارزش جلوه داده میشود و جلوی فساد ـ که هر روز به شکلی جلوه می کند ـ
گرفته نمی شود و امر به معروف و نهی از منکر که مهمترین و ارزشمندترین خصیصه های
انقلاب و میراثهای امام عزیزمان است، نه تنها مورد عمل قرار نمی گیرد که گاهی
آمران به معروف و ناهیان از منکر در این راه مقدّس، سرزنش و یا بدتر از آن نیز می
شوند. و سر انجام، زنده نگه داشتن این یوم الله که نور خدا برآن پرتو افکنده و از
درخشندگی مخصوصی برخوردار است، به این است که : در پی اصلاح خود و جامعه مان باشیم
و برای خود سازی که مقدّمۀ جامعه سازی است، نفس امّاره را مهارکنیم و بدانیم که
منشأ تمام فسادها که در بشریّت پیدا شده است، حب ّ نفس است و حبّ دنیا که در روایت
( رأس کل خطیئه ) معرّفی شده است نیز از حبّ نفس و خود خواهی پیدا میشود و اگر
انسان ا زاین هوای نفس خود را رها ساخت و انگیزۀ الهی و معنوی در او پیدا شد، آنجا
است که میتواند جامعه را مهار کند و تا حدّ زیادی اصلاح نماید . و ما همه باید در
پی این باشیم که نخست خود را  بسازیم و سپس
در پس اصلاح جامعه تلاش کنیم اگر  د رآغاز
نهضت، این انگیزۀ الهی و معنوی در مردم پیدا نشده بود، بی گمان خداوند این پیروزی
بزرگ را نصیب آنان نمی کرد ( ان الله لا یغیرما بقوم حتی یغیروا ما بأنفسهم) و بر
ما است که این انگیزه را تا آخر خط حفظ کنیم زیرا هنوز در میان راه هستیم و تا
پایان خط، راهی بس طولانی و دشوار در پیش داریم. 
به امید موفقیت

درسهائی از
تاریخ تحلیلی اسلام

قسمت سی و
یکم   دستور مهاجرت به مدینه

حجّة الاسلام
و المسلمین رسولی محلاتی

دستور مهاجرت
به مدینه

به شرحی که
در مقاله پیشین گذشت .رسول خدا صلّی الله علیه و آله پس ا زآنکه تصمیم به هجرت به
یثرب و مدینه را گرفت تدریجا به مسلمانانی که در تحت فشار و شکنجۀ مشرکان قرار
داشتند دستور مهاجرت به آن شهر را داد و احیانا تصمیم هجرت خویش را نیز، به آن شهر
به آنها گوشزد  میفرمود. و متن سخنانی که
از آنحضرت دراین باره نقل شده این عبارت است که پس از دستور رفتن به مدینه به آنها
فرمود: ( انّ الله قد جعل لکم اخوانا و دارا تامنون بها )[1]
ـ خداوند به راستی  برای شما درآن شهر
برادرانی و خانه هائی قرار داده که به وسیلۀ آنها آرامش و امنیت خواهید یافت. و
آنها نیز تدریجا به مدینه هجرت نمودند و خود آنحضرت نیز به انتظار دستور و اذن
الهی در این باره روز شماری می کرد. و بلکه در برخی از روایات آمده که این هجرت را
به صورت یک وظیفه و دستور دینی به آنها ابلاغ فرمود، چنانچه در مجمع البیان طبرسی
(ره) در ذیل آیۀ، (ثمّ انّ ربّک للّذین هاجروا من بعد ما فتنوا ثمّ جاهدوا و صبروا
انّ ربّک من بعدها لغفور رحیمُ .) [2]
ـ آنگه محقّقا بدان که خدا با مؤمنانیکه ا زشهر و دیار خود چون به شرّ و فتتنه
کفّار مبتلا شدند ناگزیر هجرت کردند و در راه دین کوشش و صبر نمودند از این پس بر
آنها بسیار غفور و مهربان خواهد بود. از حسن نقل شده که از رسول خدا صلّی الله
علیه و آله روایت کرده که فرمود: ( من فرّ بدینه من أرض الی أرض و ان کان شبرا من
الأرض إستوجب الجنّة و کان رفیق ابراهیم و محمّد …) [3]

ـ کسی که به
خاطر حفظ دین و آئین خود از سرزمینی به سرزمین دیگر بگریزد و گر چه فاصله اش یک
وجب باشد مستوجب بهشت خواهد شد و در آنجا رفیق ابراهیم و محمّد صلّی الله علیه و
آله خواهد بود…

نخستین مهاجر

باری پس از
دستور مهاجرت، نخستین خانواده ای که عازم هجرت به شهر یثرب گردیدند خانوادۀ
ابوسلمه بود، ابو سلمه که از آزار مشرکین به تنگ آمده بود قبلا نیز یک بار به حبشه
هجرت کرده بود پس از این رخصت، همسرش امّ سلمه را ( که بعدها به همسری رسول خدا ـ
صلی الله علیه و آله ـ د رآمد) با فرزندش سلمه برداشت تا به سمت یثرب حرکت کند.
قبیلۀ امّ سلمه که همان بنی مغیره بودند همینکه از ماجرا با خبر شدند سر راه
ابوسلمه آمده و گفتند: ما نمی گذاریم این زن را با خود ببری و ابوسلمه هرچه کرد
نتوانست آنها را قانع کندکه همسرش را همراه خود ببرد و بالأخره ناچار شد امّ سلمه
را با فرزندش سلمه نزد آنها گذارده و خود به تنهائی از مکّه خارج شود. از آنسو
قبیلۀ ابو سلمه ـ که بنی عبدالاسد بودندـ وقتی شنیدند فرزند ابوسلمه در قبیلۀ بنی
مغیره است پیش آنها آمده گفتند : ما نمی گذاریم فرزندی را که به ما منتسب می باشد
در میان شما بماند، و پس از کشمکش زیادی که کردند دست سلمه را گرفته و به همراه
خود بردند. امّ سلمه نقل کرده : که این ماجرا نزدیک به یک سال طول کشید، و در طول
این مدّت، کار روزانۀ من این بود که هر روز صبح از خانه بیرون می آمدم و در محلۀ
ابطح می نشستم و تا غروب در فراق شوهر و فرزندانم گریه می کردم، تا بالأخره روزی
یکی از عمو زادگانم از آنجا گذشت و چون وضع رقت بارمرا مشاهده کرد پیش بنی مغیره
رفت و به آنها گفت: این چه رفتار ناهنجاری است؟ چرا این زن بیچاره را آزاد نمی
کنید شما که میان او و شوهر و فرزندانش جدائی انداخته اید؟ اعتراض او سبب شد تا
مرا رها کرده گفتند: اگر می خواهی پیش شوهرت بروی آزادی! بنی عبدالاسد نیز با
اطّلاع از این جریان سلمه را به من برگرداندند، و من هم سلمه را برداشته با شتری
که داشتم تنها به سوی مدینه حرکت کردم، و به خاطر تنهائی و طول راه ترسناک و خائف
بودم، ولی هر جه بود از توقّف در مکه آسانتر بود، و با خود گفتم: اگر کسی را در
راه دیدم با او میروم. چون به تنعیم( دو فرسنگی مکّه) رسیدم به عثمان بن أبی طلحه
ـ که در زمرۀ مشرکین بود ـ برخوردم او از من پرسید : ـ ای دختر ابا امیّه به کجا
می روی؟گفتم: به یثرب نزد شوهرم ! پرسید ـ آیا کسی همراه تو هست؟ گفتم: جز خدای
بزرگ و این فرزندم سلمه دیگر کسی همراه من نیست. عثمان فکری کرد و گفت: به خدا
نمیشود تو را به اینحال و اگذارد، این جمله را گفت و مهار شتر مرا گرفته به سوی
مدینه به راه افتادو به خدا سوگند تا امروز همراه مردی جوانمردتر و کریمتر از او
مسافرت نکرده بودم، زیرا هر وقت به منزلگاهی میرسیدیم شتر مرا می خواباند و خود به
سوئی می رفت تا من پیاده شوم، و چون پیاده می شدم می آمد و افسار شتر مرا به درختی
می بست و خود به زیر درختی و سایبانی به استراحت می پرداخت، تا دوباره هنگام سوار
شدن که می شد می آمد و شتر مرا آماده می کرد و به نزد من می آورد و می خواباند و
خود به یکسو می رفت تا من سوار شوم، و چون سوار می شدم نزدیک  میآمد و مهار شتر را می گرفت و راه می افتاد، و
به همین ترتیب مرا تا مدینه آورد و چون به (قباء)

رسیدیم به من
گفت: برو به سلامت، وارد این قریه شو که شوهرت ابا سلمه درهمین جا است. این را گفت
و خودش از همانراهی که آمده بود به سوی مکه بازگشت. و بد نیست بدانید که این عثمان
بن أبي طلحه از خاندان أبی طلحه عبدری است که منصب کلید داری خانۀ کعبه با آنها
بود و در جنگ احد نیز او و پدر و عمو و برادرانش به همراه مشرکان به جنگ با
مسلمانان آمده بودند و در همان جنگ پدر و برادرانش به دست مسلمانان کشته شدند…،
و خداوند این توفیق را به او داد که تا سال فتح مکه زده بماند و اسلام را اختیار
نموده و به شرف اسلام مشرّف شود، حتی د رداستان ورود رسول خدا صلّی الله علیه و
آله به مسجد الحرام و بازکردن د رخانۀ کعبه به وسیلۀ آنحضرت حضور یابد و کلید خانه
را که د ردست او بود به رسول خدا تقدیم کند، و بر طبق برخی از روایات پس از انجام
این مراسم عباس بن عبدالمطلب نزد رسول خدا صلّی الله علیه و آله آمده و تقاضا کرد
که کلید خانه را به او بدهند و این افتخار نصیب او گردد، و رسول خدا صلّی الله
علیه وآله نیزبنا به درخواست او این کار را کرد، ولی به دنبال آن این آیه نازل شد:
(انّ الله یأمرُکُم أن تؤدّوا الأمانات إلی أهلها…) [4]
خداوند به شما دستور می دهد که امانتها را به اهل آن واگذار کنید … و پیغمبر خدا
صلّی الله علیه و آله دستور داد کلید خانه را به عثمان بن أبی طلحه باز گردانند…
.[5]

به ترتیبی که
گفته شد مسلمانان به طور انفرادی و یا به صورت جمعی مهاجرت به یثرب را آغار  کردند، و البته این مهاجرتها نیز غالبا در خفا
و پنهانی انجام می شد و اگر مشرکین مطلع میشدند که فردی یا خانواده ای قصد مهاجرت
دارند ازرفتن آنها جلوگیری می کردند، و حتی گاهی به دنبال آنان تا مدینه می آمدند
و با حیله و نیرنگ آنها را به مکه باز می گرداندند، چنانچه ابن هشام دراینجا نقل
می کند که عیّاش بن ابی ربیعة به همراه عمر به مدینه آمد، و چون ابوجهل و حارث بن
هشام که از نزدیکان او بودند از هجرت او مطّلع شدند به تعقیب او از مکّه به مدینه
آمدند و برای اینکه او را که حاضر به بازگشت نبود راضی کنند بدو گفتند: مادرت از
هجرت تو سخت پریشان و ناراحت شده تا جائیکه نذر کرده است که تا تو را نبیند سرش را
شانه نزند، و زیر سقف و سایه نرود؟ عیّاش دلش به حال مادر سوخت و آمادۀ بازگشت به
مکّه شد، و با اینکه عمر به او گفت: اینان می خواهند تو را گول بزنند و این سخن
حیله ای است که برای بازگرداندن تو طرح کرده اند، ولی عیّاش توجّهی نکرده و به
همراه آندو از مدینه بیرون آمد، و هنوز چندان ا زشهر دور نشده بودند که آندو عیّاش
راسرگرم ساخته و بر وی حمله کردند و دستگیرش نموده و با دستهای بسته، وارد مکّه اش
ساختند، و در جائی او را زندانی کرده و تحت شکنجه و آزارش قرار دادند تا اینکه
مجدّدا وسیله ای فراهم شد و او به مدینه آمد.

مصادرۀ اموال

روز به روز
بر تعداد مهاجرین افزوده می شد و تدریجا مکّه داشت از مسلمانان خالی میگردید،
مشرکین با خطر تازه ای مواجه شده بودند که پیش بین آنرا نمیکردند زیرا تا به آنروز
فکر می کردند با شکنجه و تهدید و اذیّت و آزار میتوان جلوی پیشرفت اسلام را گرفت،
امّا با گذشت زمان، دیدند که این شکنجه و آزارها و شدّت عملها نتوانست جلوی تبلیغات
رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ را بگیرد . و درآغاز مهاجرت افراد تازه مسلمان
نیز، خطری احساس نمی کردند، امّا وقتی دیدند مسلمانان پناهگاه تازه ای پیدا کرده،
و شهر یثرب آغوش خود را برای استقبال اینان باز نموده با پیشرفت سریعی که اسلام در
خود آن شهر و میان مردم آنجا داشته است چیزی نخواهد گذشت که اینان د رآنجاپاسگاهی
پیدا خواهند کرد و به دنبال آن لشکری فراهم نموده و حملۀ انتقامی مسلمانان از
همانجا شروع خواهد شد، و با نیرو گرفتن آنها و پیوند مهاجر و انصار د رشهر یثرب
پاسخ آنهمه اهانت ها و قتل و آزارها را خواهند داد، از این رو به فکر مصادرۀ اموال
و تهدید مسلمانان افتاده و خواستند از اینراه جلوی هجرت آنان را بگیرند، و آنها را
از هر سو تحت فشار و شکنجه قرار دهند.

هجرت صُهیب

دربارۀ هجرت
صهیب می نویسد: وی مردی بود که او را در روم به اسارت گرفته و به مکّه آورده بودند،
و درمکه به دست شخصی به نام عبدالله بن جذعان که از ثروتمندان و سخاوتمندان عرب
بود آزاد گردید، این مرد د رهمان سالهای اوّل بعثت رسول خدا ـ صلّی الله علیه و
آله ـ بدین اسلام گروید، و جزء پیروان رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ گردید، و
شغل او تجارت و سوداگری بود و از اینراه مال فراوانی به دست آورد، مشرکین مکّه او
را هر روز به نوعی اذیت و آزار می کردند تا جائیکه صُهیب ناچار شد دست از کار و
کسب خود بکشد، و مانند مسلمانان دیگر به یثرب مهاجرت کند، و مالی را که سالها
تدریجا بدست آورده با خود ببرد. هنگامی که مشرکین باخبرشدند وی میخواهد به یثرب
برود سر راهش را گرفته گفتند: وقتی تو به این شهر آمدی مردی فقیر و بی نوا بودی و
این ثروت را در این شهر به دست آورده و اندوخته ای، و نمی گذاریم آنرا از این شهر
بیرون ببری. صهیب گفت: اگر از مال خود صرفنظر کنم جلویم را رها می کنید؟ گفتند:
آری؟ صهیب گفت: من هم آنچه دارم همه را به شما واگذار کردم .و بدین ترتیب خود را
از دست مشرکین رها ساخته و به مدینه آمد. و هنگامی که این خبر به سمع رسول خدا ـ
صلّی الله علیه و آله ـ رسید دو مرتبه فرمود: (ربح صهیب، ربح صهیب.) ـ صهیب دراین
معامله سود کرد، صهیب سود کرد …

هجرت قبیلۀ
بنی جحش

و یا در
قبیله بنی جحش می نویسند که آنها هنگامی که خواستند به برادران مسلمان خود
بپیوندند همۀ افراد خانواده و اثاثیۀ منزل را به همراه خود بردند و خانه های خود
را قفل کردند به امید آنکه روزی بدانجا بازگشته و یا اگر نیازمند شدند آنها را
فروخته و در شهر یثرب یا جای دیگری به جای آنها خانه و سکنائی بخرند. امّا ابو
سفیان وقتی ا ز ماجرا خبر دار شد با اینکه با بنی جحش هم پیمان و هم سوگند بود
خانه های آنها را تصاحب کرده و به عمر و بن علقمه ـ یکی از سرکردگان مکه ـ فروخت و
پول آنرا نیز به نفع خود ضبط کرد. این خبر که به گوش عبدالله بن جحش ـ بزرگ بنی
جحش ـ رسید متأثر شده پیش رسول خدا ـ صلّی الله علیه وآله آمد ـ و شکوۀ حال خود
بدو کرد، و حضرت بدو اطمینان داد که خدای تعالی د ربهشت به جای آنها خانه هائی به
بنی جحش عطا فرماید و او راضی شده بازگشت.این سخت گیریها و شدّت عملها بیشتر به
خاطر آن بود که به قول معروف زهر چشمی از دیگران بگیرند، و به آنها بفمانند در
صورت مهاجرت به یثرب با چنین عکس العملها و واکنشهائی مواجه خواهند شد، و گرنه
امثال ابو سفیان با آنهمه ثروت و مستغلاتی که داشتند به اینگونه اموال و درآمدهائی
که باعث ننگ و عار خود و دودمانشان میگردید احتیاجی نداشتند. ولی این سخت گیریها
نیز کوچکترین تزلزلی در ارادۀ مسلمانان ایجاد نکرد و نتوانست جلوی هجرت آنها را
بگیرد، از این رو مشرکین خود را برای تصمیمی قاطع تر و سخت تر آماده کردند و به
فکر نابودی و یا تبعید و زندانی کردن رهبر این نهضت مقدّس یعنی رسول خدا ـ صلی
الله علیه و آله ـ افتاده و یا تمام مشکلات و خطراتی  که پیمودن این راه برای آنها داشت ناچار به
انتخاب آن شدند. و شاید بیشتر ترس و بیمشان برای این بود که ترسیدند خود آنحضرت .
صلی الله علیه و آله ـ نیز به مهاجران ملحق شود و تحت رهبری و لوای او نیروئی
فراهم کرده به مکّه بتازند و تمام مظاهر بت پرستی و سیادت آنها از میان برود.

امام راحل
سلام الله علیها و فقه سنتی

قسمت جهارم

ـ صحیفۀ
جامعه که همان کتاب علی ( ع) است به تواتر ثابت است. این صحیفۀ شریفه وقتی که طبق
معمول آن روزگار پیچیده می شد ضخامت ران شتر نر بوده.

ـ استعباد
گنجیدن احکام بی شمار در صحیفۀ محدود الحجم با توضیحی که در( علّم رسول الله صلی
الله علیه و آله علیّا …) دادیم منتفی میگردد.

ـ کشف
الظّنون و جفر و جامعه د رقبول و لا یتعهدی امام رضا علیه السلام.

ـ ترجمۀ قبول
و لا یتعهدی مزبور از کشف الغمّه اربلی ( ره) و جفر و جامعه درشرح مواقف میرسید
شریف جرجانی کلام مولا حسن چلپی .

ـ ابن خلدون
و کتاب جفر منسوب به امام صادق علیه السّلام و اشاره به قضیّه شهادت یحیی بن زید
شهید جوزجان.

ـ تمثیل جفر
از حیث گنجیدن کثیر در حجم محدود، به مرأت المنّجم در کلام ابی العلاء المعرّیو

گفتیم که
انتفاح ابواب بی شمار علوم از باب واحد حتّی درعلوم اکتسابی که محور آنها قواعد
اندیشه و استدلال است، امری است که دلیل بر امکان آن، وقوع آن است و نمونه هائی از
این باب بیان گردید، و امّا باب علوم الهامی و لدنّی که بیرون از چارچوب قواعد فکر
و استدلال، صرفا از باب موهبت و عطیّه الهی است مانند:( علّم علیّا بابا یفتح له
الف باب…) امرش واضح و روشن است.

صحیفۀ جامعه

کتاب علی ع
که رسول الله صلی الله علیه و آله آنرا املاء فرموده و امیرالمؤنین (ع) با دستخط
خویش آنرا را به تحریر درآوردند و درآن همۀ احکام مورد نیاز مردم حتی (ارش الخدش
)آمده است، در روایات متواتره از ائمه اطهار علیهم السلام جامعه نامیده شده است و
از آن جمله، صحیح ابو بصیر بوده که از اصول کافی نقل کردیم و در آن آمده بود که
امام صادق علیه السلام به ابو بصیر فرمودند:( یا ابا محمّد و انّ عندنا الجامعه و
ما یدیهم ما الجامعه؟) ابوبصیر پرسید جامعه چیست؟ فرمودند: صحیفه ای که طول آنها
هفتاد ذراع به ذراع رسول الله صلی الله علیه و آله است به زبان مبارک خویش آن را
بر امیر المؤمنین املاء فرمودند و امیرالمؤمنین املاء فرمودند و امیرالمؤنین علیه
السلام به خطّ مبارک خویش مرقوم نمودند، و درآن همۀ احکام حتّی دیه خراش بر بدن
بلکه فشار بر بدن آمده است.

مدلول و
معنای این خبر شریف در روایات کثیره ای درحدّ تواتر است بلکه در حدّ تواتر لفظی
است و کافی است که به کافی شریف امام المحدّثین کلینی( ره) و کتاب بصائر الدّرجات
ثقه جلیل القدر  صفار قمی (ره) مراجعه شود
و در بعضی از روایت علاوه بر بیان طول آن که هفتاد ذراع است از ضخامت آن نیز نام
برده شده چنانکه در صحیحه ابی عبیده آمده است که از امام صادق علیه  السلام از جامعۀ سئوال شد، فرمودند:( تلک صحیفة
طولها سبعون ذراعا فی عرض الأدیم مثل فخذ الفالج، فیها کلّ مایحتاج النّاس الیه، و
لیس من قضیّه الّا و هی فیها حتی ارش الخدش ) (اصول کافی ـ ج 1ص 241)

ـ جامعه
صحیفه ای است به درازای هفتاد ارش در چرم دبّاغی شده ای است که ضخامت آن مانند
ضخامت ران شتر نراست و درآن همۀ احکام مورد نیاز مردم است، و هیچ قضیّه ای نیست
مگر درآن آمده حتّی دیه خراش بر بدن .شایان توجه است که صحیفه در آن روگار، قفرطاس
و کاغذ بسیار طولانی بوده که بر یک طرف آن می نوشتند، سپس آن را می پیچیدند و لوله
و طومار می کردند و درمحفظۀ چرمی و مانند آن می نهادند، چنانکه قبالیجات و اسناد
را در مقارب زمان ما طومار می نمودند و در محفظه های فلزی و چوبی استوانه ای شکل
قرار می دادند و نمونه هائی از آنها نیز دربعضی از خانه های اشراف هم اکنون موجود
است و ظاهر مراد از صحیفه جامعه به در آزای 70ارش درچرم دبّاغی شده همین است که
وقتی پیچیده می شد و در ظرف و محفظۀ چرمی قرار می گرفت به ضخامت و کلفتی ران شتر
نر موصوف بوده است و الله تعالی اعلم. بلی جای سئوال است که صحیفه موصوف را اگر در
قطع کتابهای عصر حاضر درآوریم به طور یقین از دویست صفحه تجاوز نخواهد کرد و در
حدود نصف کتاب شرح اربعین حضرت امام قدّس سره میشود، و با این قطع  و قطرچگونه حاوی همۀ احکام مورد نیاز مردم حتّی
ارش الخدش است؟ قابل تذکر اینکه ضروری مذهب شیعه است که علوم ائمه اهل البیت علیهم
السلام از مواهب الهی و با ارتباط حقیقی که بین ارواح علویّه آنان با مبادی عالیه
است به آنان افاضه می شود چنانکه در خیر ابوبصیر گذشت اگر چه تفصیل آن را نمی
دانیم ولی می دانیم که واسطه در این علوم لدنّی، رسول الله صلی الله علیه و آله
است و به عبارتی : علوم آنان منحصر در سماع و نقل و تعلیم و تعلیم متعارف نیست،
زیرا اگر منحصر در این امر می بود، فرقی بین آنها و دیگران وجود نداشت و امتیازی
برای آنان د رعلوم بر دیگران متصور نمی شد، در صورتی که این همه روایات کثیره صریح
د رامتیازات مخصوصۀ به آنها است. همانطور که در توضیح:( علّم رسول الله صلی الله
علیه و آله علیا…) انفتاح ابواب بی شمار از باب واحد، بیان کردیم در رفع این
استبعاد نیز بیان، همان بیان است به این تقریب که کتابهای جامعه و جفر و مصحف
فاطمه علیها السلام بر علوم لدنّی، و اصول و قواعدی موهوبی مشتمل می باشند که سایر
مردم استعداد درک آن اصول و قواعد را ندارند و طبعا و به طریق اولی از تفریح مسائل
بر آنها نیز محروم اند، و ادراک آن قواعد و اصول، و تقریع فروع بر آنها در اطوار
مختلف و طبق مقتضیات زمان و مکان، از مختصّات عترت رسول الله صلی الله علیه و آله
و هل بیت طاهرین او علیهم السلام است. حاجی خلیفه در کتاب ( کشف الطّنون) تحت
عنوان ( علم الجفر و الجامعة) بیانی دارند که مقام، مقتضی نقل آن است و خلاصۀ
ترجمّۀ آن چنین است:

( جفر، عبارت
است از لوح قضا که همان عقل کل است، و جامعه لوح قدرکه همان نفس کل است و طایفه ای
ادّعا دارند که امام  علی بن ابی طالب رضی
الله تعالی عنه حروف بیست و هشتگانه را بر طریق بسط اعظم، در جلد جفر( بزغالۀ چهار
ماه) وضع فرمودند که به طرق مخصوص و شروط معیّن، از آنها الفاظ مخصوصی استخراج می
گردد و به وسیلۀ این الفاظ مستخرجه، آنچه در لوح فضا و قدر است، استخراج می شود و
این علمی است که در اهل بیت آن حضرت به نحو توارث مانده است و منسوبین به آن
بزرگوار از آن بهره ورند و کاملین از مشایخ از آنها اخذ می کنند و در کتمان آن،
نهایت کوشش را دارند و می گویند که بر حقیقت کتاب جفر کسی واقف نمی شوند مگر حضرت
مهدی علیه السّلام که خروج آن در آخر الزمان مورد انتظار است، و این مطلب در کتب
پیمبران سلف آمده چنانکه از عیسی علیه السلام نقل شده است. و در تاریخ آمده :
هنگامی که مأمون،؛ خلافت بعد از خویش را به علی بن موس الرضا واگذار نمود و این
ولایتعهدی را به کتابت درآوردند، امام رضا در آخر آن کتاب مرقوم داشتند؛ ( بلی،
الا آنکه جفر و جامعه دلالت دارند بر اینکه این ولایتعهدی نافرجام است) و همینطور
هم شد، زیرا مأمون از بنی هاشم احساس آشوب و فتنه کرد، و از این رو آن جناب را
مسوم کرده و شهیدش ساخت. و ابن طلح ( صاحب کتاب جفر جامع و نور لامع) می گوید: جفر
و جامعه دو کتاب جلیلی هستند که یکی از آن دو کتاب را امام علی بن ابی طالب، هنگام
ایراد خطبه روی منبر در کوفه نام برد و دیگری کتابی بوده که رسول الله صلی الله
تعالی علیه و سلم به طریق راز با وی

گفتگو
فرمودند وامرکردند که آن را تدوین نمایند و علی رضی الله عنه آن را با حروف متفرقه
د رجفر مرقوم نمودند …) ( کشف الظنون ـ ج 1 ص 591) مرحوم علامۀ محقّق ابی الحسن
علی بن عیسی اربلی علیه الرحمه در کتاب کشف الغمّه راجع به وثیقه و سند ولایتعهدی
امام رضا علیه آلاف اللتحیة و الثناء که به خطّ مأمون بوده و بر ظهر آن امام رضا
علیه السلام با دستخط مبارک خویش مرقوم فرموده و اشاره کرده بودند که جفر و جامعه
بر ضدّ مکتوب و لایتعهدی دلالت دارند، چنانکه حاجی خلیفه صاحب کشف الطّنون اشاره
داشت، بیان مفصلی دارند و عین سند ولایتعهدی را با آنچه امام رضا علیه السلام د
رظهر آن مرقوم داشته و امضاء مراء و علماء که شهود قضیه بودند، کاملا نقل کرده اند
که ترجمۀ اجمالی آن را ذیلا ملاحظه می کنید. (در سال ششصد و هفتاد یکی از متولیّان
آستان مشهد الرضا علیه السلام به دیار ما آمد و با وی مکتوب ولایتعهدی امام رضا
علیه السلام به خط مأمون و بر ظهر آن دستخط مبارک امام رضا علیه السلام بوده است،
مواضع قلم آن بزرگوار را بوسیدم و چنین توفیقی را از منّت و انعام الهی به حساب
آوردم و آن را حرفا فحرفا در این کتاب کشف الغمّه نقل کردم و آنچه که به خط مأمون
است( متن نامه و لایتعهدی را تماما نقل می کند، د رخاتمۀ آن آمده ) ؛ و کتب بیده
یوم الاثنین بسبع خلون من شهر رمضان سنة احدی و مأتین و آنچه که در ظهر آن به خطّ
امام رضا علیه السلام است( متن دستخطّ مبارک امام رضا علیه السلام را نیز تماما
نقل می کند و در آن آمده ) : من علی بن موسی الرضا بن جعفر می گویم :امیر المؤمنین
ـ یعنی مأمون ـ از حقّ ما آنچه را که دیگران جاهل بدان بودند، شناخت، و لایتعهدی و
امارت کبرای بر امّت را به من تفویض نمودند که اگر بعد از ایشان باقی بودم زمام
امر امت را عهده دار باشم و حال آنکه جفر و جامعه بر ضدّ آن دلالت دارند ( و ما
ادری ما یفعل بی ولابکم ان الحکم الّا لله یقضی بالحث و هو خیر الفاصلین). ولی
امثال امر امیر المؤمنین نمودم و خشنودی او را برگزیدم و الله یعصمنی و اباه و
خدای تعالی را بر خویشتن گواه گرفتم و کفی بالله شهیدا و با خطّ خودم این سطور را
در محضر امیر المؤمنین نگاشتم، و فضل بن سهل و سهل بن فضل و یحیی بن اکثم و
…حاضر و شاهد بودند و این امر درماه رمضان سنه احدی و مأنین واقع شده) ( کشف
الغمه ـ ج 3ـ ص 123ـ 128مطبوع د رمطبعۀ علمیه قم سال 1381ه ـ ق) قاضی عضد ایجی در
مواقف به مناسبتی از جفر و جامعه نام می برد، شارح موقف جناب سید شریف جرجانی در
شرح آن می گوید:( جفر و جامعه دو کتابی هستند از علی رضی الله تعالی عنه که در آن
دو کتاب به طریقۀ علم حروف همۀ حوادثی که تا انقراض عالم پدید می آید ذکر فرموده
اند  و ائمّه معروف از اولاد آن حضرت با آ
ن دو کتاب آشنا بودند و طبق آنها حکم مینمودند، و در کتاب قبول ولایتعهدی علی بن
موسی رضی الله عنهما آمده که به مأمون خطاب کرده فرموده اند: ( شما از حقوق ما
آنچخه را که آباء تو نشناختند، شناختید، و ولایتعهدی را از شما پذیرفتم ولی جفر و
جامعه دلالت دارند که این امر نافرجام است) و درحاشیۀ آن مولا حسن چلپی می گوید
همین طور هم شد و حکایت مسموم کردن امام علیه السّلام را آورده است) ( شرح مواقف ـ
ج 2 ص 190دار الطبائة العامره) . در مقدمۀ ابن خلدون به ترجمۀ آقای محمد پروین
گنابادی فصلی آمده که از آن فصل، آنچه مرتبط به مسئله ما نحن فیه است مختصرا نقل
می کنیم : (باید دانست که همّت گماشتن و توجّه به دانستن فرجام کارها و آگاهی ا
زپیش آمدهائی که در آینده برای هر کسی روی خواهد داد از قبیل چگونگی زندگی و مرگ
یا نیکی و بدی، از خصوصیّات روحی نوع بشر است به ویژه مردم شیفته آننند که از پیش
آمدها و حوادث عمومی آینده آگاه شوند مانند :شناختن مدّتی که ا زعمر جهان باقی
مانده است با پی بردن به نیرومندی یا مدّت بقاء دولتها،که می توان گفت خبر یافتن
از اینگونه امور جبلّی بشر است… و چه بسا که بعضی از این پیش گوئیها را از ظواهر
اخبار منقول و تأویلات احتمالی اقتباس میکردند. و برای جعفر صادق علیه السّلام
وامثال او از خاندان پیمبر(ص) پیش گوئیهای بسیار روی داده است که مستند نقل
کنندگان، کشف ایشان به سبب امر ولایت بوده است، و هرگاه نظائر آن از یاران و اعقاب
آنان که درشمار اولیاء نیستند انکار ناپذیر باشد، پس ایشان

(خاندان
رسول)شایسته ترین مردم برای اینگونه مراتب شریف و کرامات موهوب هستند… و گاهی
دربارۀ پیش گوئیها به کتاب جفر استناد میکنند، باید دانست که اصل کتاب این است که
هارون بن سعید عجلی سرور فرقۀ زیدیه کتابی داشت که آن را از جعفر صادق علیه
السّلام روایت می کرد و درآن کتاب معرفت وقایعی که به طور کلّی برای خاندان پیامبر
و به خصوص برای بعضی از شخصیتهای آن خاندان روی خواهد داد مندرج بود و این گونه
پیش گوئیها از جعفر صادق علیه السّلام و دیگر مردان بزرگ آن خاندان به طریق کرامت
و کشف که مخصوص این گونه اولیاء است پدید آمده است. کتاب مزبور در نزد جعفر بود و
آن را روی پوست گوساله ای نوشته بودند و هارون عجلی مطلب آن را از  وی روایت می کرد و د رنسخه ای می نوشت و آن را
به نام پوستی که برآن نوشته شده بود میخواندند، زیرا جفر در لغت به معنی خرد است(
بزغاله چهار ماهه) ولی رفته رفته این نام برآن کتاب اطلاق شد. و اگر استناد آن
کتاب به جعفر صادق علیه السّلام درست باشد بی شک بهترین مستند خواهد بود خواه به
خود او یا به مردان بزرگ خویشاوندانش نسبت داده شود، چه آنان از خداوندان کرامت
اند و به صحّت پیوسته است که او (جعفر صادق) برخی از خویشاوندان خویش را از پیش از
وقایعی که درآینده برای آنان روی خواهد داد بر حذر می داشت و پیش گوئیهای وی یه
صحّت می پیوست . او یحیی فرزند زید را که پسر عمویش بوده از مهلکه ای که بدان دچار
شد برحذر داشت ولی پسر عمّش از گفته وی سر پیچی کرد و دست به انقلاب زد و سرانجام
در جوزجان کشته شد چنانکه آن قضیه معروف است)(ترجمۀ مقدمۀ ابن خلدون ـ ج 1 ص 465ـ
653). حاصل آنکه وجود کتابهای جفر و جامعه و همچنین مصحف فاطمه علیهما السّلام در
نزد آل البیت علیهم السّلام از واضحات وانکار ناپذیر است و در کتاب علی علیه
السّلام که همان صحیفۀ جامعه است همۀ احکام مورد نیاز مردم موجود است و این کتاب
را بسیاری از اصحاب ائمه آل البیت و کثیری از اعلام اهل سنّت دیده اند و دراصول
احادیث شیعه روایات بسیاری در ارتباط با احکام مختلف فقهی از آن نقل شده و در صحاح
اهل سنّت نیز روایاتی از آن کتاب مذکور است که به قدر مجال عرضه می شود، و به آنچه
که در توضیح 🙁 علّم رسول الله صلّی الله علیه و آله علیّا …) گفتیم، استبعاد
وجود احکام بی شمار در کتاب محدود الحجم منتفی می شود، و در این رابطه، ابوالعلاء
معزّی چه عالی میگوید: لقد عجموا لاهل البیت لقا    أناهم علمهم فی مسک جفر

و مرأت
المنجم وهی صغری       ارنه کلّ عامرة و
فقر

( کتاب لزوم
ما لایلزم لابی العلاء المعرّی ـ ص 322المطبوع بمطبعة الجمالیه بمصر)

اصول اعتقادی
اسلام معاد

گواهان روز
قیامت

بخث ما اخیرا
در رابطه با ( معاد) در بیان موقف شهادت شاهدان بر اعمال انسانها است همانطور که
در مقالۀ قبل گفته شد تعداد این گواهان به این شرح است: 1ـ خداوند متعال  2ـ پیامبران الهی ( ع)  3ـ جانشینان پیمبران علیهم السّلام  4ـ فرشتگانی که از جانب حضرت حقّ بر نیت و ضبط
اعمال گماشته شده اند 5ـ  زمانی که در
آنزمان انسان مرتکب عمل شده است 6ـ سرزمینی که انسان درهنگام انجام عمل د آن
میزیسته است. 7ـ اعضاء و جوارح انسانها

دربارۀ چهار
تا از این گواهان د رمقاله پیش توضیح لازم داده شد و اکنون در تعقیب آن بحث با ید
توجّه داشت که یکی دیگر از این گواهان بر اساس احادیثی که از حضرت رسول اکرم صلی
الله علیه و آله و اهلبیت کرامش علیهم السّلام رسیده است زمانی است که انسان در
آنزمان عملی را آنجام داده است که در  بحار
الأنوار و وسائل الشیعه از حضرت صادق علیه السّلام و او از پدر بزرگوارش نقل
میکند:( الّیل إذا اقبل نادی مناد بصوت یسمعه الخلائق الا الثقلین بابن آدم انّی
خلق جدید انّی علی ما فی شهید فخذ منی او طلعت الشمس ثم ارجع الی الدنیا و لم تزدد
فی من حسنة و لم تستعتب فی من سیئة و کذلک یقول النّهر اذا ادبر اللّیل) [1]

یعنی: حضرت
صادق ع از پدر بزرگوار خود نقل میکند که فرمودند: هر شبی از شبهای زندگی انسان که
پدید می آید با صدائی که همۀ موجودات جز انسانها و جنّیان آن را می شنوند( چون
انسان و جنّ که دارای عقل می باشند باید این قبیل صداها را با گوش جان بشنوند)
میگوید ای فرزندان آدم من شب جدیدی هستم وهرعملی که درمن انجام بگیرد بر آن شاهد و
گواه می باشم بنابراین قدر مرا بدانید و از آن فرصت استفاده کنید که اگر خورشید
طلوع کند و این شب به پایان برسد من دیگر بر نخواهم گشت  و دیگر انحام کارهای نیک و همچنین بازگشت و
توبه از گناه در من فراهم نخواهد شد. و هر روز هم موقعی که پدید می آید همین سخن
را می گوید. و نیز در کتابهای نامبرده: ( عن جعفر بن محمد الصادق عن ابیه عن آبائه
قال ما من یوم یأتی علین ابن آدم الا قال له ذلک الیوم یا ابن آدم انا یوم جدید و
انا علیک شهید فافعل فیّ خیرا واعمل خیرا اشهد لک یوم القیامة فانّک لن ترانی
بعدها ابدا.)[2]

یعنی : حضرت
صادق علیه السّلام از پدر بزرگوار خود و او هم از پدران بزرگوار خویش علیهم
السّلام نقل کردند که فرمودند:هر روزی از روزها که پدید میآید فرزندان آدم را صدا
میزند و میگوید من روز تازه ای هستم و بر اعمال شما گواه می باشم در این چند ساعتی
که همراه من میباشی، بکوش که کارنیک انجام بدهی که من در روز قیامت در نزد
پروردگار شهادت خواهم داد و مرا دیگرـ جز در روز قیامت که برای گواهی دادن براعمال
تو خواهم آمد ـ نخواهی دید. علامه مجلسی رضوان الله علیه  در کتاب بحار از حضرت رسول اکرم صلّی الله علیه
تو آله نقل میکند که آنحضرت فرمودند: همانطور که خداوند اسنادی که با روابط زندگی
اجتماعی انسالنها ارتباط دارد را امر فرموده است بر اساس شهادت شاهدان عادل تنظیم
کنند، روابط مابین خود و بندگان خود را نیز بر اساس شهادت شاهدان مقدّر کرده است و
از این نظر بر بندگان خود دیده بانانی گماشته است که هم آنها را حفاظت کنند و هم
بر کردار و گفتار و حتی نگاههای آنها شاهد باشند و گواهی بدهند و لذا هر مکانی از
مکانها که انسان در آن به سر میبرد ـ چه مدّت کوتاه و چه مدّت طولانی ـ شاهدی از
جانب پروردگار می باشد و هر حرکت و گفتار و کرداری که از انسان درهر سرزمین صادر
می شود آن سرزمین در روز قیامت بر آن حرکت و کردار و گفتار شهات خواهد داد و
همچنین ( زبانها) گواه اعمال انسانها می باشند یعنی شبها، روزها و ماهها در روز قیامت
بر اعمال انسانها شهادت خواهند داد. و نیز فر شتگانی که از جانب خداوند مأمور
نگاشتن اعمال انسانها می باشند گواهانی از جانب او بر انسانها میباشند. چه بسا
افرادی که به واسطۀ شهادت این شاهدان که بر اعمال نیک او شهادت می دهند به سعادت
نائل می گردند و جه  اشخاصی که به جهت
شهادت همین شاهدان بر اعمال بد او د رورطۀ سقوط و شقاوت می افتد. خداوند در روز
قیامت همۀ مردم را در یک نقطه جمع می نماید و شبها و روزهای عمر اشخاص را نیز محشور
می کند و از سرزمینهائی که هر یک از انسانها در آنها به سر برده اند و همجنین از
ساعتها و روزها و شبها و ماههای عمر مخصوصا ساعتها و شبها و روزهای جمعه استشهاد
به عمل می آورد، در این مورد کسانی که درباره آنها سرزمینها و روزها و شبها و
ماههای زندگی و همچنین اعضا واندا م آنها به نیکی شهادت بدهند، به سعادت جاویدان
می رسند و در بارۀ کسانی که سرزمینهای زندگی و ساعتها و شبها و روزهای عمرشان و
همچنین اعضا و اندامشان به بدی اعمال آنها شهادت بدهند به شقاوت همیشگی گرفتار می
گردند. بنابراین برای روز قیامت زاد وتوشه فراهم کنید واز گناهان اجتناب نمائید و
به وسیلۀ مراعات تقوا وسیلۀ نجات خود را فراهم کنید. ازآن پس افزودند: کسیکه
احترام ماه رجب و ماه شعبان و ماه رمضان که ماه بزرگ خدا است را به جا بیاورد این
ماهها در روزقیامت به نیکی اعمال او شهادت می دهند. و در روز قیامت منادی ای از
جانب حضرت حق ندا می دهد که ای ماه رجب و ماه شعبان و ماه رمضان بر خورد فلان بنده
با شما چگونه بوده است و جه اعمالی را در شما انجام داده است؟ این ماهها در پاسخ
به شهادت بر میخیزند و میگویند: ما گواهی می دهیم که این بنده در ماه زاده و توشه
برای خود فراهم کرده و در جلب خشنودی تو گامها برداشته آنگاه خداوند به فرشتگانی
که دراین 3ماه بر این شخص گماشته شده بودد می فرماید: شما دربارۀ مورد شهادت این
شاهدان چه میگوئید؟ آنها در پاسخ میگویند: پروردگارا، ماه رجب و شعبان و رمضان
راست میگویند این بنده در این ماهها در راه اطاعت تو گام بر می داشت روزها به
گرفتن روزه و شبها به عبادت می پرداخت و در احسان به فقرا و در خدمت به بندگان خدا
کوشا بود در این هنگام خداوند فرمان میدهد آن بنده را به بهشت ببرند، فرشتگان الهی
او  را بر مرکبی از نور سوار کرده به سرائی
که جوانان درآن پیر نمی شوند و سرور و شادمانی آن همیشگی است و نوهای آن هرگز کهنه
و فر سوده نمی گردد و هرگز خستگی و ناراحتی در آن راه پیدا نمی کند منتقل می
سازند.[3]

شهادت مکانها

همانطورکه
زمانها به شرحی که گفته شد دربارۀ اعمال آدمیان گواهی میدهند مکانها نیز یعنی
سرزمینهائی که انسان در آنها به سر می برده و در آن به انجام اعمال ـ چه نیک و چه
بدـ پرداخته است در روز قیامت شهادت میدهند که در این مورد قرآن مجید می گوید: (
بسم الله الرحمن الرحیم اذا زلزلت الأرض زلزالها و اخرجت الأرض انقالها و قال
الأنسان مالها یومئذ تحدّث اخبارها.)[4]
یعنی : هنگامیکه به سخت ترین زلزله های خود به لرزه درآید و اجساد مردگان را از دل
خاک بیرون بیفکند انسان با تعجب می گوید برای زمین چه حادثه ای پیش آمده است؟
آنروز زمین همۀ جریانها و اعمالی که در روی آن واقع شده است را بازگو می کند.
احادیث بسیاری از ائمه علیهم السّلام نیز در این مورد رسیده است از جمله اینکه
مردی به نام ابو کهمس ازحضرت صادق علیه السّلام پرسید نمازهای نافله در یک نقطه از
زمین خوانده شود بهتر است یا در نقاط متعدّد؟ حضرتش در پاسخ فرمودند: ( درنقاط
مختلف خوانده شود بهتر است زیرا در روز قیامت هر نقطه ای از زمین به آنجه در روی
آن در دنیا واقع شده است گواهی خواهد داد.)[5]

و شاید فلسفۀ
اینکه حضرت امیرمؤمنان و امام سجّاد علیهما السّلام که شبی هزار رکعت نماز
میخوانده اند هر دو رکعت از آنرا در نخلستان در کنا ر یکدرخت از درختهای آن
نخلستان میخوانده اند نیز همین بوده است.

شهادت اعضای
بدن

یکی دیگر از
گواهان روز قیامت اعضای بدن انسان است قرآن کریم می فرماید:

یوم تشهد
علیهم السنتهم و ایدیهم و ارجلهم بما کانوا یعملون .[6]

یعنی :
روزیکه زبانها، دستها و پاهای انسانها به آنچه که در دنیا انجام داده اند شهادت می
دهد و نیز میگوید:(الیوم تختم علی افواههم و تکلّمنا ایدیهم و تشهد ارجلهم بما
کانوا یکسبون.)[7]

هدايت در
قرآن

آيت الله
جوادي آملي

تفسیر سوره
رعد

خصوصیّات
صبر  آیة الله جوادی آملی

(و الذین
صبروا ابتغاء وجه ربّهم و أقاموا الصّلوة و أنفقوا ممّا رزقناهم سرّا و علانیة و
یدرؤن بالحسنة السّیئة، أولئک لهم عقبی الدّار *جنّات عدن یدخلونها ومن صلح من
آبائهم وازواجهم و ذریّاتهم والملائکة یدخلون علیهم من کلّ باب* سلامُ علیکم بما
صبرتم فنعم عقبی الدّار). ( سوره رعدـ آیه 22الی 24)

و آنان که
برای کسب رضایت پروردگارشان صبر کردن، نما زبه پا داشتند و از آنچه به آنها روزی
دادیم درپنهان و آشکارا، انفاق کردند ودرعوض بدیهای دیگران، خوبی کردند، سرانجام
منزلگاه نیکو برای آنها خواهد بود، که آن منزل بهشتهای عدن است که درآن بهشتها،
خود و زنان و فرزندان شایستۀ خود، داخل می شوند و فرشتگان برآنها از هر در وارد می
شوند و می گویند:سلام و درود برشما که صبر را پیشه خود قرار دادید تا عاقبت نیکو
منزلگاهی یافتید. دربحثهای گذشته، در رابطه با ویژگیهای اولوالباب که دراین آیات
ذکر شده، مطالبی را تقدیم عزیزان کردیم، و اکنون درادامۀ این ویژگیها و خصوصیّات،
مطالبی را در زمینۀ صبر بیان می کنیم:

بافت درونی
صبر از لحاظ مبدأ فاعلی

بافت درونی
صبر، این است که من الله است و لله، بالله است و لله یعنی باید انسان برای خدا صبر
کند، ضمن اینکه صبررا نعمتی از نعمتهای الهی دانسته و برای توفیق یافتن به آن
نعمت، باید از خدا استمداد طلبد. ما نه شعار مفوّضه را می پذیریم، که خیال می کنند
خداوند، انسان را کاملا آزاد قرار داده و در دنیا رها کرده است و هیچ حول و قوّتی
را از خدا نمی دانند بلکه شعارشان ( لا حول و لا قوّة بالله) است و نه شعار جبریّه
را قبول می کنیم که می گویند: لا حول و لا قوة الا لله)

که انسان هیچ
کاره است و هیچ اختیاری را ندارد، بلکه بر اساس مکتب امامت می گوئیم :(لا حول و لا
قوة الّابالله) درعین حال که انسان مسئول است ولی فیضش به وسیلۀ خدای سبحان است و
این می شود:(امر بین الأمرین).

پس صبر هم که
یک نعمت از نعمتهای خداوند است باید( بالله) باشد. درسورۀ نحل، آیه 127 می خوانیم
🙁 و اصبر و ما صبرک الا بالله) صبر کن و صبرت تنها با استمداد ازخدا باشد.اینطور
است که اگر کسی توفیق صبر پیدا کرد، بگوید: من خودم صبر کردم

این بافت
درونی صبر از لحاظ مبدأ فاعلی ازخدای سبحان است.

بافت درونی
صبر از لحاظ انگیزه و هدف

ما برای چه
کسی صبر کنیم؟ یک انسان صابر بردبار برای چه صبر می کند؟ آیا برای این صبر می کند،
که نامش درتاریخ بماند؟

یا مدّاحان
پس از او، مدحش کنند؟ خوشنام در بین دیگران باشد؟ قطعا هدف اینها نیست زیرا اینها
اهداف وهمی و خیالی است. انسان پس از مرگ همۀ این اهداف را پشت سر می گذارد و از
اینها هرگز لذّت نمی برد. اگر عکس شهیدی را چاپ کردند و تکثیرکردند و گرامی دانند،
ما خیال می کنیم که آن شهید یا هر میّت با ایمانی از اینها لذّت می برد. لذّت مردۀ
مؤمن به لقاء معصومین است نه به این پوستر چاپ کردن ها یا عکس تکثیر کردن ها، او
که رفته است، این آداب و سنن را به پشت سر گذاشته و لذتش به آن ثوابها و کارهای
خیر است که انجام داده نه به این کارهائی که ما پس از مرگش انجام می دهیم. این
کارها تنها برای تشویق زنده ها خوب و سودمند است. در سورۀ مدثّر که اوئل بعثت نازل
شده، خدای سبحان می فرماید:

( و لربّک
فاصبر) (سوره مدثرـ آیه 7) ـ انگیره صبرت او باشدـ یعنی بگذار این بردباری و صبرت
برای خدا و انگیزه اش الهی باشد. پس مبدأ غایتش و مبدأ فاعلیش خدا است. حال که
معلوم شد بافت درونی صبر بالله و لله است، می پردازیم به متعلقات صبر که درچه
جچیزی صبرکنیم؟

متعلقات صبر

در روایات
ما، صبر را به سه قسم تقسیم کرده اند. پیامبراکرم صلی الله علیه و آله و سلم
میفرماید:(الصبر ثلاثة: صبرُ علی المصیبة و صبرُ علی الطاعة و صبرُ علی المعصیة).
( بحارـ ج 71ـ ص77)

اگر یک حادثه
تلخ و ناگواری برای شما رخ دهد، جزع نکنید، و اگرمورد امتحان قرار گرفتید و به یک
گناه گرفتار شدید،صبرکنید و تن به گناه ندهید و اگر مورد امتحان قرار گرفتید و
خدای سبحان شما را به یک امری تکلیف کرد، خود را وادار به آن کنید و صبرُ علی
الطاعة داشته باشید.تمام این موارد که مکرّرا در روایت های معصومین علیهم السلام
آمده است، درقرآن کریم نیز زیاد یافت می شود. قرآن قسمت مهم صبر را به انبیاء نسبت
می دهد، در برخورد با کفار و بیگانگان، هنگامی که انبیاء را می ستاید و اوصافشان
را میشمارد می فرماید: (کلّ من الصّابرین) (سوره انبیاـ آیه 85) همۀ آنها اینچنین
اند که در برابر رنجها و ناکامی ها، صابر و بردبار و با استقامتند، و دربارۀ
مؤمنین نیز می فرماید:( و لنبونّکم حتی یعلم المجاهدین منکم و الصابرین) (سوره
محمّد(ص) آیه 31)ـ ما شما را می آزمائیم تا مجاهدان و صابران شما مشخّص و معلوم
شوند. این آیه کریمه در مدینه نازل شده است. مسلمانان در مدینه از فیض عظیمی
برخوردار بودند زیرا تمام نمازهای یومیه را در مسجد می خواندند و با جماعت آن هم
پشت سر عظیمترین امام روی زمین، یعنی شخص حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلّم،
نمازها را بجای می آوردند و همواره در محضر آن بزرگوار بودند و فکر می کردند که به
بهترین فیض رسیده اند. در این قسمت از زندگی حضرت حضرت در مدینه، این آیات نازل شد
که به مسلمانان بفهماند که در این حدّ از ایمان به سر بردن، انسان را به بهشت نمی
برد .در آیۀ دیگری چنین می فرماید:

( ام حسنم ان
تدخلوا الجنّة و لمایانکم مثل الذین حلوا من قبلکم،مسّتهم البأساء و الضّراء
)(سوره بقره ـ آیه 214).

درد و
گرفتاری و رنج و مشکلات جهاد و دفاع و نبرد را دیگران طی کردند، شما باید به آن
اوضاع برسید تا اهل بهشت شوید. فکر نکنید که همین نماز در مسجد خواندن به تنهائی
شما را به بهشت می برد. آری! ما حتما شما را می آزمائیم تا اینکه معلوم شود آنکه
مجاهد فی سبیل الله است کیست؟ و آنکه صابر لله است کیست؟

در این آیه
به دو قسم از اقسام سه گانه صبر اشاره کرده زیرا انسان رزمنده وقتی به جبهه می رود
و درجبهه شرکت می کند،

صبر علی
الطاعه دارد و وقتی آسیب می بیند، صبر عند المصیبه دارد. پس این انسان جهاد کار هم
نخست حاضر است رنج این طاعت را تحمل کند و سپس پیامدهای آن را نیز به جان و دل می
خرد. در جریان حضرت ابراهیم سلام الله علیه دو صبر برای آن حضرت و یک صبر برای
اسماعیل علیه السّلام مطرح می فرماید:

(فلّما بلغ
معه السّعی قال یا بنيّ انّي أری فی المنام أني أذبحک فانظر ماذا تری ) (سوره
صافات ـ آیه 102) هنگامی که در حال سعی با او بود به او فرمود:فرزندم! در عالم
رؤیا به من وحی شده است که تو را ذبح کنم، نظر تو چیست؟ من آمادگی خود را اعلام
کردم. هم صبر علی الطاعه دارم و هم صبر عند المصیبه، هرچند برای من خیلی دشوار است
که با دست خودم، فرزندم را قربانی کنم ولی امر، امر خدا است و من خود را بر این
امر وا می دارم.این صبر علی الطاعه است. و بعد از ذبح تو،

فراق تو را
هم برای خدا تحمّل می کنم. این هم صبر عند المصیبه است. تو چه می کنی؟

اسماعیل در
پاسخ می گوید:( یا ابت افعل ما تؤمر سنجدني ان شاء الله من الصابرین ) ای پدر، به
آنچه امر می شوی، انجام ده که به خواست خدا مرا از صابران خواهی دید. یعنی من صابر
علی الطاعه هستم . در اینجا بیش از یک صبر مطرح نیست، زیرا پس از امتثال امر، اسماعیل
نمی ماند که صبر عند المصیبه نیز داشته باشد و رنجی را تحمل کند.

صبر عند
المصیبه در قرآن

موضوع صبر
عند المصیبه را در سوره مبارکه بقره مبسوطا بیان فرموده است. د رآیه 153 به بعد می
فرماید:( یا ایها الذین آمنوا استعینوا بالصبر و الصلاة ان الله مع الصابرین) ـ ای
مؤمنان ! با صبر و نماز استعانت و کمک بگیرید زیرا خداوند با صابران است .

شما اگر صبر
کردید، از آن معیّت خاصّه بهره می برید. آنگاه صبر علی الطاعه و صبر عند المصیبة
هر دو تبیین می شوند: ( و لا تقولوا لمن یقتل في سبیل الله  اموات بل احیاء ولکن لا تشعرون ) ـ نگوئید به
آن کسانی که در راه خدا کشته شدند، مردگان اند بلکه زنده اند ولی شما نمی فهمید.

(و لنبونکم
بشی ء من الخوفو الجوع و نقص من الأموال و الأنفس و الثمرات و بشّر الصابرین) و ما
شما را حتما آزمایش می کنیم به چیزی از ترس، گرسنگی و نقص در اموال و جانها و روزی
ها و تو ای پیامبر ما به صابران و بردباران بشارت ده. صابرین کیانند؟ صابر کسی است
که قبل از وقوع حادثه، خود را بر طاعت وا بدارد و هنگام مصیبت هم جزع نکند( الذین
اذا اصابتهم مصیبة قالوا الله وانا الیه راجعون) ـ آنانکه هنگامی مصبیتی به آنها
رسید و حادثه ای برای آنها رخ داد گفتند: از خدائیم و به سوی او باز میگردیم.
اولاـ ما چیزی از خود مایه نگذاشته ایم زیرا هرچه داریم مال او است. ثانیا: ما از
یک قفس پرواز کردیم و از یک عالم پست رها شدیم و به جای بهتر رسیدیم . اینکه دیگر
درد نیست بلکه شکر دارد. لذا در کنار صبر، مسئله شکر هم مطرح است:( ان فی ذلک
لأیات لکل صبار شکور) (سوره ابراهیم ـ آیه 5) آنها که از اهل معنای اند، شکر می
کند زیرا مشکلی نیست برای اینکه از آن طرف( احیاء عند ربهم یرزقون) و از این طرف
هم فرمود:( اولئک علیهم صلوات من ربهم و رحمة و اولئک هم المهتدون) (بقره ـ 157)
در ودها و رحمت الهی بر آنان باد و همانا آنها هدایت شدگان اند. با این تأکیدهای
فراوان، آوردن ضمیر فصل، نشانۀ حصر است. معلوم می شود اینها مصداق کامل مُهتدی
هستند. نفرمود مهدیون هستند بلکه آنها را مهتدون نامید. اهتداء با هدایت همان فرقی
را دارند که اقتار با قدرت دارد. آن قدرت کامله را ( اقتدار ) وآن هدایت نامه را (
اهتداء ) مینامند. پس اینها مهتدی هستند یعنی خوب هدایت شده اند. آنگاه بر اینان
صلوات می فرستد.

صلوات الهی

اگر خدای
سبحان می فرماید که بر مؤمنین صلوات می فرستیم مواضعش را هم مشخص کرده است که کجا
صلوات می فرستد. اگر د رسوره احزاب ـ آیه 43، می فرماید:( هوالذی یصلی علیکم و
ملائکته) خدا و فرشتگانش بر شما صلوات می فرستند، از طرفی توضیخ داده است که چه
شرطی لازم است تا انسان استحقاق دریافت صلوات خدا را داشته باشد. چه اوصافی لازم
است تا انسان استحقاق دریافت صلوات فرشتگان را داشته باشد؟ ( اولئک علیهم صلوات من
ربهم) ـ این مصیبت دیده ای که لله صبر کند، استحقاق دریافت صلوات الهی را دارد.
این بازماندۀ صابر که صبر عند المصیبة دارد به این مقام می رسد. وقتی در مجلس
مناظره ای از مرحوم علامۀ طباطبائی سئوال کردند که : چرا شما بر آل پیامبر صلوات
می فرستید:

فرمود: اینها
مصیبت دیدگان صبابرند. رنجهائی که بر اهل بیت تحمیل شده بر کسی تحمیل نشده است و
اینها بر تمام آن رنجها و مصیبت ها صبر کردندو خدا فرموده است که اگر کسی برای
رضای من صبر کند و مصیبت را تحمل کند، صلوات الهی بر او باد و لذا ما هم بر اهل
بیت عصمت و طهارت، صلوات می فرستیم.

صابرین
کیانند؟

صابرین کسانی
هستند که منطقشان این است:(انا لله و انا الیه راجعون)، این منطق، توحید و معاد را
دربر می گیرد. صابر کسی است که در تمام شرائط، این منطقش با شد. در حین آمدن تیر
منطقش این است و در پتشت جبهه منطقش این است . در شدت جنگ و در حال خطر تو حتی در
زیر آوار که بیرون می آید منطقش ( انا لله و انا الیه راجعون) است. ( و الصابرین
فی البأساء و الضراء و حین الیأس) (سوره بقره آیه 177) ـ در کارزار و سختی ها و
هنگام رنج و مصیبت، صبر می کنند. یک وقت انسان درزمان انقلاب صبر می کند و یک وقت
در زمان جنگ صبر می کند و یک وقت است که درخط مقدم جبهه و هنگام آمدن تیر صبر می
کند. صابر کسی است که در تمام شرائط  منطقش
( انا لله و انا الیه راجعون ) است. اگر انسان به این مقام رسید(که خیلی دشوار
است) آن وقت صبری پیدا می کند که درباره اش حضرت می فرماید:( الصبر من الایمان
بمنزلة الرأس من الجسد) ( کافی ـ ج 2ـ ص 87) نسبت صبر به ایمان مانند نسبت سر به
بدن است.یعنی ارتباط صبر با ایمان، ارتباطی ناگسستنی و پیوندی دائمی است.

صبر جمیل

البته معنای
صبر جمیل این نیست که انسان ساکت باشد، بلکه ضمن بیان حقایق، بر پیامدهای آن صبر
میکند و از دل معتقد است که ( انا لله و انا الیه راجعون). در سوره مبارک یوسف،
وقتی جریان حضرت یعقوب سلام الله علیه را مطرح میکند. می فرماید:: وقتی برادران
یوسف،او را بردند و نیاوردند گفت: ( بل سؤلت لکم انفسکم امرأ فصبرُ جمیلُ ) (سوره
یوسف ـ آیه 18) و وقتی آن برادر دیگر را بردند و او را هم با آن وضع نیاوردندـ باز
همین جمله را گفت: ( بل سؤلت لکم انفسکم امرأ فصبرُ جمیلُ )

سوره یوسف ـ
آیه 83) این صبر جمیل گفتن یعنی ( انا لله و انا الیه راجعون) را از دل معتقد
بودن. صبر جمیل معنایش این نیست که انسان ساکت باشد. منطق صابر این است که
بگوید:(انا لله و انا الیه راجعون) .این صر جمیل است. در این دو جریان سوره یوسف
که حضرت یعقوب(فصبرُِ جمیلُ) میگوید، ازخداوند نیز دراین صبر جمیل، استعانت و یاری
می طلبد ( والله المستعان علی ما تصفون) . یعقوب می گوید: من صبر میکنم و خدا
مستعان است ولا غیر، من این نردبان بلند را در تمام حوادث با خود دارم و خداوند
خود وعده داده است که اگر صبر کردید، این استعانت شما، با اعانت ما همراه خواهد
بود و ما معین و یاورتان خواهیم بود. ما معین صاب انیم، شما هم که نردبان صر را به
همراه داردی( ولله المستعان علی ما تصفون).

به مناسبت
نيمه رمضان، روز ولادت با سعادت امام حسن مجتبي سلام الله عليه

عيد ميلاد
سبط اکبر

12فروردين
امسال دو عيد بزرگ را دربردارد، اين روز فرخنده مصادف است با 15رمضان که دراين روز
از سال 3هجري، سبط اکبر پيامبر اسلام صلي الله عليه  آله، نخستين فرزندان امير المؤمنين و فاطمه
عليهما السّلام و دوّمين امام معصوم، حضرت امام حسن مجتبي سلام الله عليه در مدينه
متوّلد شد و با اين ولادت خجسته و مبارک، مدينه پيامبر غرق در شادي و نور شد. و
درهمين روز مقدّس، سالگردروز جمهوري اسلامي ايران را جشن مي گيريم. تقارن اين دو
عيد سعيد، با هم را به فال نيک گرفته از خداي منّان خواهانيم، جمهوري اسلامي ايران
را در کنف حمايت آن حضرت، از شرّ اعادي، مصون و محفوظ بدارد و اين روز فرخنده نرا
برملّت قهرمان ايران، با ميمنت و به دور از حوادث و بلاهاي ارضي و سماوي قرار دهد.
فرا رسيدن اين دو عيد سعيد را به حضرت ولي عصر ارواحنا فداه، مقام معظّم رهبري و
ملّت شريف و قهرمان ايران، تبريک و تهنيت عرض کرده و براي تيمّن و تبرّک، اين
مقاله را با گوشه هائي از زندگي امام مجتبي سلام الله عليه آغاز مي کنيم.

اوصاف امام
محتبي

مفضّل بن عمر
از امام صادق عليه السّلام نقل ميکند که از پدر بزرگوارش امام باقر عليه السّلام
حديث مي کرد که فرمود:

امام حسن بن
علي عليهما السّلام، عابدترين، پارساترين و با فضيلت ترين مردم دورانش بود هرگاه
به حجّ مي رفت، پياده مي رفت و گاهي پابرهنه ن، براي عرض ادب به پيشگاه ربوبي، به
حج مشرف مي شد. هنگامي که از مرگ ياد ميشد، مي گريست و وقتي که سخن از قبر و بعث و
نشور بود، گريه ميکرد وهنگامي که از صراط و عبور بر آن، ياد ميکردند، اشکهاي حضرت
سرازير مي شد ولي وقتي که سخن از ملاقات خداوند متعال بود، نفس بلندي مي کشيد و بي
هوش مي شد. هر وقت حضرت براي نماز برميخاست، و درمقابل پروردگارش مي ايستاد، بدنش
به شدّت مي لرزيد و هر وقت بحث از بهشت را در خواست و از جهنم به او پناه مي برد.
هرگاه قرآن کريم  را تلاوت مي کرد و به آيه
اي مي رسيد که درآغازش (يا ايها الذين آمنوا) بود در پاسخ به خطاب خداوند، عرضه مي
داشت:( لبيک الّلهم لبيک) و درهيچ حالي از احوال ديده نشد مگر اينکه ذکر خدا برلب
داشت. امام مجتبي، راستگويان انسان و فصيح ترين و بليغ ترين شخصيّت بود، روزي به
معاويه گفته شد: کاش حسن بن علي امر مي کردي که به منبر رود و خطبه بخواند، تا
برای مردم، نقصش معلوم و ظاهر گردد. معاویه آن حضرت را طلبید. و از او خواست به
منبر برود و سخنانی را درپند و موعظه آنها بگوید. آن حضرت بر فراز منبر بالا رفت و
پس از حمد و ثنای پروردگار فرمود: (ایها الناس من عرفنی فقد عرفنی و من لم یعرفنی
فأنا الحسن بن علی بن أبی طالب، و ابن سیدة النّساء فاطمه بنت رسول الله صی الله
علیه و آله و سلم. انا ابن خیر خلق الله، انا ابی رسول الله،انا ابن صاحب الفضائل،
انا ابن صاحب المعجزات و الدلائل، انا ابن امیرالمؤمنین، انا المدفوع عن حقّی، أنا
و أخی الحسین سیّدا شباب أهل الجنّة، انا ابن الرکن و المقام، انا ابن مکّة، أنا
ابن المشعر و عرفات.)

ای مردم!
هرکه مرا میشناسد، که می شناسد و هرکه نمی شناسد من حسن بن علی ابی طالبم. من
فرزند سرور زنان جهان فاطمه زهرا دختر رسول خدا صلی الله علیه تو آله هستم من
فرزند برترین آفریدگان خدایم من فرزند رسول خدایم. من فرزند صاحب فضائل و برتریها
و صاحب معجزات و ادلّه هیم. من فرزند امیرالمؤمنینم. من کسی هستم که حقّم غضب شده
است. من و برادرم حسین، دو سروران جوانان اهل بهشتم. من فرزند رکن و مقامم، من
فرزند مکّه و منایم، من فرزند مشعر و عرفاتم. معاولیه در این اثنا خواست رشته
سخنان حضرت را قطع کند فورا (با کمال بی ادبی) گفت: ای ابا محمّد! ازاین سخنان دست
بردار و درتعریف خُرما چیزی بگو! حضرت (با کمال خونسردی) در پاسخ گفت: باد آن را
بالا می آورد و گرما آن را می رساند و سرما آن را خوشمزه می کند. سپس به سخنان
خودش ادامه داده فرمود: (أنا إمام خلق الله و ابن محمّد رسول الله.)

من امام و
پیشوای بندگان خدایم و من فرزند محمّد رسول خدایم. معاویه ترسید که حضرت به این
مطالب ادامه دهد و آبرویش را ببرد و فتنه ای را بر پا کمد، (با اضطراب) گفت: بیا
ابا محمّد! بس است،پائین بیا!حضرت از منبر پائین آمد. (بحار الأنوارج 43ـ ص 331)

پاسخ تسلیت

امام صادق
علیه السلام فرمود:

دختری از
امام حسن علیه السّلام وفات کرد، برخی از یاران حضرت، نامۀ تسلیتی به او نوشتند و
وفات دخترش را تسلیت گفتند. آن حضرت در پاسخ آنها چنین نوشت: (أما بعد فقد بلغنی
کتابکم تعزّونی بفلاته، فعند الله أحتسبها تسلیما لفضائه، و صبرا علی بلائه، فإن
أوجعتنا المصائب و فجّعنا النوائب بالأحبّة المألوفة الني کانت بنا حفیّة، و
الاخوان المحبّین الذین کان یسرّیهم الناظرون و تفرّبهم العیون. أضحواقد اخترمنهم
الأیام و نزل بهم الحمام، فخلّفوا الخلوف، و أودت بهم الحتوف، فهم صرعی في عساکر
المونی، متجاوزون فی غیر محلّة التجاوز، ولا صلات بینهم و لا تزاور، و لا یتلافون
عن قرب جوارهم، اجسامهم نائیه من أهلها، خالیة من أربابها، قد أخشعها احوانها، فلم
أرمثل دارها دارا، و لا منل فرارها قرارا، فی بیوت موحشة، و حلول مضجعة قد صارت فی
تلک الدیار الموحشة و خرجت عن الدّار المونسة ففارقتها من غیر قلی، فاستودعنها
للیلی و کانت أمة مملوکة، سلکت سیلا مسلوکة، صار الیها الأوّلون و سیصیر الیها
الآخرون و السّلام.)

(بحار ج 43ـ
ص 336 به نقل از امالی طوسی)

نامۀ شما به
من رسید که در آن نامه، مرا به فقدان دخترم تسلیت گفته بودید.من برای خدا صبر
میکنم و تسلیم قضای او هستم و بر بلایش بردبارم. اگر مصیبت ها ما را ناراحت سازد و
اگر در گذشت یارانی که با آنان انس داشتیم و برادرانی که دیدگانم با دیدارشان شاد
و روشن می شد، ما را نگران و غمگین سازد، همانا دوران زندگی آنها به سر آمده و مرگ
به سراغشان رفته و آنچه داشته اند رها کرده اند و جانشان ازکالبدشان بیرون آمده و
اکنون در سپاه مردگانم افتاده اند و در حالی که با آنان همسایه شده اند، میان آنها
( با بدنشان) رفت و آمد و زیارت و ملاقاتی نیست زیرا روح و روانشان ازجسم و بدنشان
به درآمده و بدنها ازصاحبانش جدا شده است و برادران و دوستانشان بر مرگشان، گریه و
زاری می کنند. خانه ای مانند آن خانه ها ندیده ام خانه هائی وحشتناک و مسکنهائی که
صاحبانش صورت بر خاک گذاشته اند. و اکنون دخترم درآن دیار و حشتناک، جایگزیده و
ازخانۀ انس خارج شده و بی خشم و دشمنی، از آن روی تافته است ولی آن دیار، او را
برای پوسیدن واگذار کرده است. به هرحال او کنیزو بردۀ خدا بود و راهی را پیمود که
پیشینیان آن را پیش از این پیمودند و پسینیان از این پس، آن را خواهند پیمود. و
السّلام.

عارف واقعی

از امام جواد
علیه السّلام نقل شده است که فرمود: امام حسن علیه السّلام فرمود: من از خدای خودم
خجالت می کشم که او را ملاقات کنم درحالی که به سوی خانه اش پیاده نرفته باشم. و
ازاین روی، بیست بار، با پای پیاده از مدینه به خانۀ خدا مشرف شد. و در روایت
دیگری آمده است که دو بار آن حضرت تمام اموالش را با خدایش دو قسمت کرد( که یک
نیمی را بر فقراء و مساکین تصدّق نمود).

هرگاه امام
مجتبی علیه السّلام قرآن کریم را تلاوت می کرد و به آیه ای می رسید که درآغازش (
یا ایها الذین آمنوا) بود، درپاسخ به خطاب خداوند، عرضه می داشت :(لبیک اللهم
لبیک) و درهیچ حالی از احوال دیده نشد، مگر اینکه ذکر خدا بر لب داشت.

خزانۀ علم
پیامبر

و در روایتی
آمده است که روزی امام مجتبی سلام الله علیه در حالی که لباسی تمیز و پاک و قیمتی
دربرداشت و سیمائی که نور از آن می تابید بر مرکبی سوار بود و یارانش در کنارش او
را همراهی می کردند، دربین راه پیرمردی یهودی که بیماری او را از پای درآورده و
ذلّت و خواری از سیمایش هویدا گشته و فقر و ناداری او ر اناتوان کرده بود، که هرکس
ا زدیدارش رقّت می کرد، معترض را ه حضرت شده به او عرض کرد: ای فرزند رسول خدا!
خودت انصاف بده حضرت فرمود: چه شده است؟ عرض کرد: مگر جدّت نمی فرماید: (الدنیا
سجن المؤمن و جنة الکافر) ـ دنیا زندان مؤمن و بهشت کافر است؛ حال تو مؤمنی ومن
کافرم، ولی من دنیا را می بینم که به تو روی آورده و از آن لذّت و بهره می بری و
برای من مانند زندانی است مهلک که فقر و

و ناداریش،
مرا به نابودی کشانده است. هنگامی که امام مجتبی علیه السّلام سخنش را شنید، از آن
خزانۀ علم لدنّی پاسخش را داد و به او فهماند که در چه اشتباهی به سر می برد و به
او فرمود: ( یا شیخ، لو نظرت الی ما أعدّ الله لي و للمؤمنین في الدار الآخرة ممّا
الاعین رأت و لا أذن سمعت، لعلمت أنّی قبل انتقالی الیه فی هذه الدنیا فی سجن صنک،
و لو نظرت الی ما أعدّ اله لک و لکلّ کافر في الدار الأخرة من سعیرنار الحجیم و
نکال العذاب المقیم، لرأیت أنک قبل مصیرک الیه الأن فی جنة واسعة و نعمة جامعة.)

ای پیرمرد !
اگر می دیدی آنچه را خداوند برای من و سایر مؤمنین درآخرت( ا زنعمتها ) فراهم
آورده که هیچ چشمی آن را ندیده و هیچ گوشی آن را نشنیده است، پس به حق دانستی که
من پیش از رفتن به آن دیار، در این دنیا در زندانی تنگ قرار گرفته ام و اگر می
دیدی که خداوند برای تو و هر کافری در آخرت از آتش سوزان دوزخ و عذاب دردناک
جاویدان، تهیّه کرده، به حقّ می دانستی که اکنون و پیش از رسیدن به آن دیار، در
بهشتی بزرگ و نعمتی فراوان، به سر میبری.

امام مجتبی
(ع) هرگاه به حج می رفت، پیاده می رفت و گاهی پا برهنه برای عرض ادب به پیشگاه
ربوبی، به حج مشرف می شد. هر وقت حضرت برای نماز بر می خاست و درمقابل پروردگارش
می ایستاد، بدنش به شدّت می لرزید.

پرسشهای شامی

روزی یک نفر
شامی از امام حسن مجتبی علیه السّلام پرسید:

بین حق و
باطل چقدراست؟ حضرت فرمود: چهار انگشت : آنچه را به چشمت دیدی حق است ولی با گوشت
بسا باطل بسیاری بشنوی. و پرسید: بین ایمان و یقین چقدر است؟ فرمود: چهار انگشت :
ایمان آن چیزی است که شنیده ایم و یقین چیزی است که دیده ایم. و پرسید: بین آسمان
و زمین چقدر است؟ فرمود : دعای مظلوم و مدّ بصر( تا آنجا که چشم کار میکند). و
پرسید: بین مشرق و مغرب چقدر است؟ فرمود: مسیر یک روز آفتاب.

هرگز حرف بد
نزد

عمیر بن اسحاق
می گفت: هیج کس محبوبتر از حسن بن علی (ع) با من سخن نگفت که امیدوار بودم هرگز
سکوت نکند،

و من درتمام
مدّتی که با او بودم، هرگز سخن زشت و فحش و ناسزائی از آن حضرت نشنیدم.

برای حفظ
آبرو

روزی امام
مجتبی (ع) علیه السّلام به شاعری پول داد، یکی از حاضرین به حضرت اعتراض کرد که
چگونه به شاعری که گناه می کند و تهمت به مردم می زند، کمک می کنی؟ حضرت فرمود: ای
بندۀ خدا! بهترین راه برای مصرف پولت، این است که با آن پول، آبروی خود را حفظ کنی
و یکی از راه های رسیدن به خیر، این است که شرّی را از خود دور سازی .

سخنوری بلیغ

برخی از
اهالی کوفه به امام حسن علیه السّلام تهمت زده بودند که نمی تواند سخنوری کند و
خطبه بخواند و استدلال کند .

این مطلب به
امیرالمؤمنین علیه السّلام رسید، امام مجتبی را خواست و به او فرمود: اهل کوفه
دربارۀ تو چیزی گفته اند که مرا سخت آزرده است. عرض کرد: چه گفته اند ای
امیرالمؤمنان؟ فرمود: می گویند که تو توان سخنرانی کردن و استدلال نمودن نداری ؟

به مناسبت
شهادت حضرت امير عليه السّلام در 21 رمضان

وصاياي امير
المؤمنين عليه السّلام

درماه رمضان
از سال چهل ام هجرت بود که اميرالمؤمنين عليه السلام کوشش مي کرد، اصحاب و يارانش
را به ياري رساندن به حق وادارد و آنان را تشويق و تحريض مي کرد که با باغيان و ظالمان
و مستکبران و در رأس آنها معاويه، مبارزه و پيکار کنند و در پي اين مطلب بسيار
مهم، سپاهياني به اين سوي و آن سوي براي جلوگيري از توطئه هاي معاويه و ديگر
مجرمان مي فرستاد زيرا معاويه پيوسته به عراق و حجاز و يمن يورش مي برد و براي
اشغال سرزمينهاي اسلامي، تلاش فراوان مي نمود، و درهمين حال، حضرت با ارشادات و
رهنمودها و سفارشهاي خويش، عُمّال و مأمورين خود را وادار به احقاق حقوق مستعضعفين
و بر پا داشتن نماز و اجراي احکام و حدود الهي مي نمود که ناگهان خبر رسيد که
دراثر توطئه از پيش طرح ريزي شده، شقي ترين و بدبخت ترين انسان روي زمين، با شمشير
زهر آگينش ضربتي بر فرق مبارک حضرت اميرالمؤمنين عليه السّلام در مسجد کوفه و درشب
19 ماه رمضان وارد کرد، که دراثر آن ضربت، حضرت در شب بيست ويکم به شهادت رسيد.
اولين سخني که حضرت پس از وارد شدن ضربه بر او فرمود اين بود: ( فزت وربّ الکعبه)
ـ به پروردگار کعبه قسم، رستگار شدم. دو وصيت از امير المؤمنين عليه السلام ـ‌ به
تفاوت الفاظ ـ در روايتها نقل شده که يک وصيّت، مخصوص امام مجتبي عليه السلام است
و وصيّت ديگر عمومي تر و به صيغه جمع است، و چون هر دو وصيّت مانند ديگر سخنان آن
حضرت، بسيار آموزنده است، لذا براي اينکه در اين مناسبت دردناک و جانسوز، بهره اي
برده باشيم و سخنان آن عمل کنيم، اين دو وصيّت را ـ از کامليترين نسخه اش ـ‌ براي
پيروان و شيعيان آن حضرت نقل مي کنيم، به اين اميد که واقعا خود را ملزم به عمل
کردند به دستورات حضرتش نمائيم، باشد که از شفاعتش در روز رستاخيز بهره برده و از
دست مبارکش آب زلال (کوثر) را بنوشيم.

وصيّت به
امام مجتبي عليه السّلام:

(هذا ما أرصي
به علي بن أبي طالب أخو محمّد رسول الله صلّي الله عليه و آله و ابن عمّه و صاحبه
.أوّل وصيتّتي أني أشهد أن لا اله الا الله و أن محمّدا رسوله و خيرته، اختاره
بعلمه، وارتضاه لخيرته. و أنّ الله باعث من في القبور،وسائل الناس عن أعمالهم،
عالمُ بما في الصدور. ثمّ اني أءوصيک با حسن ـ وکفي بک وصيّا ـ‌ بما أوصاني به
رسول الله صلي الله عليه وآله، فاذا کان ذلک يا بنيّ الزم بيتک، وابک علي خطيئتک،
و لا تکن الدنيا اکبر همّک. و أوصيک يا بني بالصّلاة عنمد وقتها والزکاة في أهلها
عند محلّها، و الصّمت عند الشبهة، والاقتصاد و العدل في الرضا و الغضب، و حسن
الجوار، و اکرام الضيف، و رحمة المجهود و أصحاب البلاء، و صلة الرحم، وحبّ
المساکين و مجالستهم، و التواضع فإنّه من أفضل العبادة. و قصّر الأمل، و اذکر
الموت، و ازهد في الذنيا فانک رهين موت و غرض بلاء و طريح سقم.وأوصيک بخشية الله
في سرّ امرک و علانيتک، و أنهاک عن النّسرع بالقول و الفعل، و إذا عرض شي ءُ من
أمر الدنيا فتأنّه حتّي نصيب رشدک فيه .وايّاک و مواطن التهمة و المجلس المظنون به
السّوء، فإن قرين السّوء يغرّجلسه . وکن الله يا بنّي عاملا، وعن الخني زجورا،و
بالمعروف آمرا و عن المنکر ناهيا ـ و اخ الإخوان في الله، و أحبّ الصّالح لصلاحه،
و درا الفاسق عن دينک و ابغضه بقلبک، و زابله بأعمالک لئلا تکون مثله. و ايّاک و
الجلوس في الطرقات، و دع الممارات و مجاراة من لاعقل له و لاعلم . و اقصد يا بنّي
في معيشتک و اقتصد في عبادتک، و عليک فيها بالأمر الدائم الذي تطيقه. والزم الصمت
تسلم، و قدّم لنفسک تغنم، و تعلّم الخير تعلم، و کن لله ذاکرا علي کلّ حال. و ارح
من أهلک الصغير، وقّر منهم الکبير، و لا تأکلنّ طعاما حتي تصدّق منه قبل أکله. و
عليک بالصوم فانّه زکاة البدن و جنّه لأهله . و جاهد نفسک و احذر جليسک، و اجتنب
عدوّک .و عليک بمجالس الذّکر و أکثر من الدّعاء فاني ثم آلک يا بنيّ نصحا وهذا
فراقُ بيني و بينک .و أوصيک بأخيک محمّد خيرا، فإنه شقيقک و ابن أبيک و قد تعلم
حبّي له، و أمّا اخوک الحسين فهو ابن امّک و لا أريد الوصاة بذلک و الله الخليفة
عليکم و ايّاه أسأل أن يصلحکم وأن يکفّ الطغاة البغاة عنکم. و الصيرالصير حتي ينزل
الله الأمر و لا قوة الا بالله العلّي العظيم).

اين است آنچه
وصيت کرد به آن علي بن ابي طالب، برادر محمّد رسول خدا صلي الله عليه و آله و پسر
عمويش و دوستش. نخستين وصّيتم اين است که گواهي مي دهم خدائي جز الله نيست و محمّد
رسول او و برگزيده اش است؛ او را با علمش برگزيد و براي بندگانش پسنديد. و همانا
خداوند مردگان را از قبرهايشان برمي خيزاند و از اعمالشان سئوال مي کند هر چند خود
عالم است به آنچه در سينه ها نهفته اند. سپس تو را اي حسن، وصيت مي کنم ـ و
وصيّي  از تو بهتر نيست ـ به آنچه پيامبر
خدا صلي الله عليه و آله مرا وصيّت کرد، پس اگر امر الهي رسيد، فرزندم درخانه ات
بمان و برگناهت اشک بريز و  دنيا بزرگترين
همّت نباشد. ترا وصيت مي کنم، فرزندم، که نماز را در اوّل وقت بخواني و زکات را به
اهلش و درجايش بدهي، و درمواضع شبهه توقّف کني . و تو را سفارش مي کنم به ميانه
روي و عدالت چه درحال خشنودي و چه درحال خشم، و مدارات با همسايگان و مهمان نوازي
و ترحّم بر زحمت کشان و بلاديدگان، و مهرباني با خويشاوندان و محبّت به مستمندان و
مجالست با آنها و تواضع که از برترين عبادت ها است. فرزندم ! آرزو  را کم کن و به ياد مرگ باش و از دنيا چشم بپوش
زيرا تو در گرو مرگي و معرّض بلائي و زمينگير بيماري و مرض.و تو را وصيت مي کنم به
خشيت از خداوند در آشکارا و  پنهاني، و تو
را هشدار مي دهم از شتابزدگي درگفتار و کردار، و اگر امري از امور آخرت براي تو
پيش آمد، فورا آن را انجام ده و اگر امري از امور دنيا براي تو پيش آمد، تأمّل کن
تا اينکه خيرت را محققا دريابي. زنهار از رفتن به مراکز تهمت و مجلسي که احتمال
بطلان و بدي درآن مي رود، چرا که دوست بد، همنشين خود را فريب مي دهد. فرزندم،
براي خدا کار کن و از فحش و ناسزا گفتن بپرهيز و به معروف امر کن و از منکر نهي
نما.و در راه خدا با برادران ديني ات برادري کن و نيکان را براي نيک بودنشان، دوست
بدار و تبهکاران  را از دينت دور ساز و با
قلب و جانت از آنان متنفر باش و با اعمالت با آنان مخالفت کن تا مانندشان نباشي. و
زنهار از نشستن در راه ها، و يا کسي که عقل و دانش ندارد، همنشين نباش .و در زندگي
ات ـ‌فرزندم ـ‌ ميانه رو باش و در عبادتت استقامت بورز و بر تو باد به عبادت
(نوافل و مستحبّات) به نحوي که دائمي باشد و توانش داشته باشي. همواره سکوت را
پيشه کن که درامان باشي و پيش از خود، توشه خود را بفرست که غنيمت است… و در هر
حال به ياد خدا باش و از خانواده ات به کوچکترها مهرباني کن و بزرگترها راگرامي
بدار و هرگز غذائي را نخور پيش از آنکه مقداري از آن را قبل ازخوردن، صدقه دهي
.  بر تو باد به روزه که زکات بدن است و
سپري است براي روزه داران. و با نفس خود مبازره کن و مواظب همنشينت باش و از دشمنت
دوري جوي. و بر تو باد به مجالس ذکر و ياد خدا و بسيار دعا کن و بدان فرزندم، که
درنصيحتت هيچ کوتاهي نمي کنم و اين فراق بين من و تو است که اکنون فرا رسيده است.
و تو را به برادرت محمد سفارش خير مي کنم زير ا او برادرت و فرزند پدرت است و مي داني
که من به او علاقه ندارم و امّا برادرت حسين که او فرزند مادرت است و نياز مبه
سفارش ندارد.خداوند پشت و پناهتان باشد و از او خواهان که امر شما را به خير
بگذراند و دست ظالمان و تبهکاران را از شما دور سازد. و بر شما باد به صبر و
بردباري تا وقتي که خداوند امرش را برساند(و من از دنيا بروم) و لا قوة الا باللّه
العليّ العظيم.

وصيّت امير
المؤمنين به فرزندانش:

(بسم الله
الرحمن الرحيم هذا ما أوصي به علي بن أبي طالب أوصي أنّه يشهد أن لا اله الّا وحده
شريک له، و أنّ محمّدا عبده و رسوله، أرسله بالهدي  و دين الحقّ ليظهره علي الدين کلّه و لوکره
المشرکون، صلّي الله عليه و آله، ثمّ إنّ صلاني و نکي و محياي و مماتي الله  ربّ العالمين، لا شريک له و بذلک أمرت و أنا من
المسلمين. ثمّ انّي اوصيک يا حسن و جميع أهل بيني و ولدي و من بلغه کتابي تقوي
الله ربّکم، و لا تموننّ الّا و انتم مسلمون، و اعتصموا بحبل الله جميعا و لا
تفرقّوا فإنّي سمعت رسول الله صلي الله 
عليه و آله يقول : صلاح ذات البين أفضل من عامّة الصلاة و الصيام و ان
المبيرة الحالقة للدّين فساد ذات البين،و لا قوّة الّا بالله العلّي العظيم،
انظروا ذوي أرحامکم فصلوهم يهوّن الله عليک الحساب.الله الله في الأيتام فلا
تغبّروا أفواهم، و لا تضيّعوا يحضرتکم، فقد سمعت رسول الله صلي الله عليه و آله
يقول: (من عال يتيما حتّي يستغني أوجب الله عزّوجل له بذلک الجنّة، کما اوجب الله
لآکل مال اليتيم النار). الله الله في القرآن، فلا يسبقکم إلي العمل به أحد غيرکم
.الله الله في جبرانکم. فإن النّبي صلي الله عليه وآله أوصي بهم، و مازال رسول
الله صلي الله عليه و آله يوصي بهم حتّي ظنّنا أنّه سيورثم. الله الله في بيت
ربّکم، فلا يخلومنکم ما يقينم، فأنّه إن ترک ثم لم تناظروا و أدني ما يرجع به من
أمّه أن يغفر له ما سلف. الله الله في الصلاة فأنّها خير العمل و آنّها عمود
دينکم.

الله الله في
الزکاة فانّها تطقي ء غضب ربّکم.

الله الله في
شهر رمضان فإنّ صيامه جنّه من النار.

الله الله في
الفقراء و المساکين فشارکوهم في معائشکم.

الله الله في
الجهاد بأموالکم و أنفسکم و ألسنتکم، فأنّما يجاهد رجلان :إمام هديّ أو مطيع له
مقتد بهداه.الله الله في ذريّة نبيّکم فلا يظلمنّ يحضرتکم و بين ظهرانيّکم و أنتم
تقدرون علي الدفع عنهم.

الله الله في
أصحاب نبيّکم الّذين لم يحدثوا حدثا و لم يؤوا محدثّا، فإنّ رسول الله صلي الله
عليه و آله أوصي بهم و لعن المحدث منهم و من غيرهم و المؤوي للمحدث .

الله الله في
النساء و فيما ملکت أيمانکم، فإنّ آخر ما تکلّم به نبيّکم صلي الله عليه و آله أن
قال :(أوصيکم بالضّعيفين: النساء و ما ملکت أيمانکم). الصلاة الصلاة، الصلاة، لا
تخافوا في الله لومة لا ثم،بکفيکم الله من أذاکم و {من}بغي عليکم، قولوا للنّاس
حسنا کما أمرکم الله عزّوجل، و ل تترکوا الأمر بالمعروف و النهي وعن المنکر فيولّي
الله أمرکم شرارکم، ثمّ تدعون فلا يستجاب لکم عليهم و عليکم يا بنّي بالتّواصل و
التباذل  و النّبار، و ايّاکم و التقاطع
والتدابر و التفرّق،و تعاونوا علي البّر و التقوي و لا تعاونوا علي الاثم و
العدوان و اتّقوا الله انّ الله شديد العقاب، حفظکم الله من اهل بيت و حفظ فيکم
نبيّکم استودعکم الله و أفرا عليکم السلام و رحمة الله).

اين است آنچه
علي بن  ابي طالب به آن وصيت کرد .وصيّت
کرد و شهادت داد به آنکه خدائي جز الله نيست و او است يکتا وانبازي ندارد واينکه
محمّد بنده و فرستاده او است که با هدايت و آئين خق او را فرستاد تا دينش را بر
تمام آئين ها برتري بخشد هرچند مشرکان را خوش نيايد، درود خداوند بر او و اهل بيتش
باد. و همانا نمازم و عبادتم و زندگي و مرگم براي خداوند، پروردگار عالميان است،
که هيچ شريکي ندارد و به اين مأمور شده ام و من از مسلمانانم.

سپس وصيت مي
کنم به تو اي حسن و به تمام خانواده و اهل بيت و فرزندانم و هرکه وصيتنامه ام را
دريافت نمود، به تقواي الله پروردگارشان و هرگز نميريد جز اينکه مسلمان باشيد و به
ريسمان خداوندچنگ زنيد و متفرّق نگرديد زيرا از رسول خدا صلّي الله عليه و
آله  شنيدم که فرمود: اصلاح ذات البين برتر
از عموم نماز و روزه است و آن وران کننده اي که دين را از بين مي برد، فساد ذات
البين است. نيروئي نيست جز با توکّل بر خداي والا و عظيم .پس به خويشاوندانتان
برسيد و با آنان مهرباني کنيد تاخداوند حساب را برشما آسان گرداند. شما را به خدا،
شما را به خدا در ايتام، پس آنان را گرسنه نگذاريد و نيازمند سئوال از خودتان
ننمائيد و آنها را کوچک مشماريد که از پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله شنيدم  فرمود: هرکه يتيمي را متکفّل شود يا بي نياز
گرداند خداي عزّوجل بهشت را براو واجب گرداند همچنانچه بر کسي که اموال يتيم را
بخورد، دوزخ وااجب گردانيده است. شما را به خدا، سما را به خدا در قران، پس
نگذاريد ديگران، در عمل به آن، بر شما پيشي گيرند.شما را به خدا،شما را به خدا، در
همسايگانتان، زيرا پيامبر صلي الله عليه و آله به آنها سفارش کرد و آنقدر سفارش
کرد که پنداشتيم ارث مي برند.شما را به خدا، شما را به خدا، درهمسايگانتان، زيرا
پيامبر صلي الله عليه و آله، به آنها سفارش کرد و آنقدر سفارش کرد که پنداشتيم ارث
مي برند. شما را به خدا، شما را يه خدا درخانه خدايتان(مساجد) پس تا بوديد آن را
خالي نگذاريد چرا که اگر رهايش کرديد(و به آن رفت و آمد ننموديد) در عذاب مهلت
داده نمي شويد و کمترين چيزي که براي يک نفر باشد که وارد مسجد مي شود اين است که
در بازگشت، گناهان گذشته اش مورد بخشش قرار گيرد. شما را به خدا، شما را به خدا،
در نماز زيرا‌  آن بهترين عمل است و آن
ستون دينتان است. شما را به خدا، شما را به خدا، درزکات که آن خشم پروردگارتانن را
فرو مي نشاند. شما را به خدا، شما را به خدا، درماه رمضان زيرا روزه اش سپري است از
آتش دوزخ. شما را به خدا، شما را به خدا در فقرا و مستمندان، پس آنها را شريک
زندگي خود قراردهيد .

فضيلت شب قدر

در فضيلت شب
قدر همين بس که قرآن کريم درآن شب نازل شده است : (انّا انزلناه في ليلة القدر) ـ
ما قرآن را در شب قدر نازل کرديم .و همين فضيلت است که شب قدر را از هزار ماه برتر
دانسته و فرموده است:( ليلة القدر خيرُ من الف شهر) زيرا دراين شب مبارک است که
فرشتگان و روح القدس به آسمان دنيا فرود مي آيند و آنچه دراين سال خداوند مقدّر
فرموده است، همه رامي نويسند و هر حادثه اي که در طول سال بخواهد رخ دهد،در اين شب
نوشته مي شود.

در قرآن مي
خوانيم : (فيها يفرق کل آمر حکيم) (سوره دخان آيه 4) يعني در اين شب که قدر است،
خداوند هر امر مهمي را در طول سال، مقدّر مي فرمايد.

در روايات
بسياري اشاره به اين شده است که فرشتگان و روح القدس دراين شب مبارک به زمين مي
آيند و پرونده حوادث سال از  ولادتها و
وفاتها و تقسيم روزي ها و حج رفتن ها و هر رويدادي که مي خواهد در طول يک سال روي
دهد را تقديم امام معصوم سلام الله عليه مي کنند و در برخي از روايات تصريح به
حضرت صاحب الزمان ـ عجّل الله فرجه ـ شده است و شايد آخرين آيه از سوره قدر که مي
فرمايد :(سلام هي حتّي مطلع الفجر) اشاره به سلام و درود الهي بر آن حضرت باشد،
حتّي دربعضي از روايات که امام معصوم به صراحت نام امام زمان را نمي برد و شايد از
روي تقيّه باشد، امّا اشاره اي ميفرمايد که (ابلغ من التصريح) است. در روايتي هشام
از امام صادق سلام الله عليه نقل ميکند که درتفسير آيه (فيها يفرق  کل امر حکيم) فرمود: (تلک ليلة القدر، يکتب
فيها و قد الحاجّ، ومايکون فيها من طاعة أو معصية آوموت أو حياة و يحدث الله في
الليل و النّهار ما يشاء ؛ ثم يلقيه الي صاحب الأرض)ـ آن شب قدر است که خداوند
گروه حاجيان را درآن ثبت ميکند و آنچه از اطاعت و گناه و مرگ و  زندگي و حوادثي که در شب و روز رخ مي دهد، همه
را يکجا تحويل صاحب زمين مي نمايد. راوي سئوال مي کند که اين صاحب زمين کيست؟ حضرت
مي فرمايد: (صاحبکم) سرپرست شما. که مقصود از کلمه (صاحب)، همان وليّ امر يا صاحب
الزمان سلام الله عليه است که در روايات، به اصطلاحهاي گوناگون، ذکر شده است. و در
روايات ديگري، حضرت پس از اينکه اشاره به حوادث و رويدادهاي سال مي کند و مي
فرمايد که در شب 23 رمضان، تمام اين مسائل بررسي مي شود و آنگاه به حضرت صاحب
الزّمان  واگذار  مي گردد

آنگاه حضرت
اين جمله را ميفرمايد که :(ولو لا ذلک ثم يعلم ) واگر چنين نباشد، او خبردار نمي
شود. و همچنين  در برخي از  روايات که حضرت همين مطلب را تکرار مي فرمايد،
راوي مي پرسد : اين  مطلب به چه کسي واگذار
مي شود ؟

شايد به قدري
مطلب براي حضرت روشن است که خلاف توقّعش مي شود از اينکه يکي از يارانش چنين سؤالي
بکند، لذا در پاسخ به صورت سئوال استنکاري مي فرمايد: (الي من تري يا عاجز ؟) ـ ‌يا
(الي من نري يا ضعيف؟) تو اي ناتوان به نظرت مي رسد که آن شخص کيست ؟!

بنابراين، در
اين شب سزاوار است که مؤمنين مشغول نماز و دعا و قرآن و مناجات باشند و از خداي
خود توفيق بهتر زيستن را درخواست کنند و مطمئن باشند که آن حضرت پرونده يک يک ما
را بررسي مي کند و اگر آن را پر از گناه و معصيت ديد، خاطر مبارکش آزرده و ناراحت
مي شود و باالعکس، اگر آن را پر از اطاعت ديد، خرسند و شاد مي گردد . و ما بايد با
اعمال  و کردار خود، آن حضرت و خداي آن
حضرت را از خود شاد و خرسند کنيم و رضايتش را که رضايت الهي است، جلب نمائيم.

شب قدر چه
شبي است؟

آنچه مسلّم
است، شب قدر درماه رمضان است و مؤکدا در دهه آخر ماه رمضان است، لذا اين دهه آخرـ
در روايات ما ـ داراي شأن و مقام بيشتري از ساير شبهاي سال است. با اين حال در
احاديث معصومين، دقيقا مشخّص نشده است، شايد به اين خاطر باشد که مي خواهند مؤمنين
تمام اين ده شب را يا لااقل سه شب 21،19و23را با نماز و نياز به درگاه ذوالجلال
احيا بدارند وشب زنده داري کنند. و گاهي که بعضي از اصحاب، اصرار مي ورزيدند که شب
قدر را مشخّصا بدانند، امام درپاسخ مي فرمايد :(ما ايسرليلتين) ـ چقدر آسان است که
انسان دو شب را احيا بدارد و شايد اين سخن، پاسخ به بعضي افراد تنبل نيز باشد که
اگر شما نمي خواهيد تمام اين ده شب را احيا بداريد، دو شب که ديگر خيلي آسان است،
پس لااقل اين دو شب 23،21را حتما احيا بداريد که به فضيلت احياي شب قدر نائل آئيد.
در روايات معتبري زراره از امام باقر عليه السّلام نقل مي کند؛ مي گويد: از آن
حضرت سئوال کردم که شب قدر، چه شبي است؟ حضرت فرمود: (هي احدي و عشرين او ثلاث و
عشرين) يا بيست و يکم است و يا بيست و سوم. باز من پرسيدم: (اليس انما هي ليلة؟) ـ
‌مگر آن يک شب نيست؟ حضرت پاسخ دادند: (بلي)آري ! گفتم: (فآخبرني بها)ـ آن شب را
براي من مشخّص فرمائيد .حضرت فرمود:(و ما عليک خيرا آن تفعل في ليلتين) ـ‌ چه مي
شود تو را اگر عمل خير در دو شب انجام دهي؟! در روايت ديگري از اميرالمؤمنين سلام
الله عليه نقل شده است که فرمود: (سلوا الله الحج في ليلة سبع عشرة من شهر رمضان و
في تسع عشرة و في احدي وعشرين و في ثلاث و عشرين فانّه يکتب الوفد في کل عام ليلة
القدر و فيها يفرق کل امر حکيم ) ـ از خداوند توفيق حج را بخواهيد درشب هفدهم ماه
رمضان يا شب نوزدهم و بيست و يکم و بيست و سوّم، چرا که هرسال در شب قدر، ثبت نام
حاجيان مي شود و درآن شب هر امر مهمّي مقدّر مي گردد. به هرحال، روايتهاي زيادي که
شب قدر را معرّفي کرده اند، آن را در ميان چند شب قرار داده اند و کمتر روايتي آن
را مشخّص کرده است؛ ولي به هر حال احتمال اينکه اين شب بزرگ درشب 23رمضان باشد بيش
از ديگر شبها است زيرا اميرالمؤمنين عليه السّلام مي فرمايد: (ان رسول الله صلّي
الله عليه و آله کان يطوي فراشه و يشدّْ مئزره في العشر الآواخر من شهر رمضان، و
کان يوقظ اهله ليلة ثلاث و عشرين وکان يرشّ وجوه النيام بالماء في تلک اليلة).
(بحار الآنوارـ ج 97ـ ص10)

پيامبر اکرم
صلّي الله عليه و آله در دهه آخر ماه مبارک رمضان، رختخواب خويش را مي پيچيد و کمر
خود را محکم مي بست و خانواده خويش را در(شب بيست و سوّم) بيدار ميکرد و آنان را
که در آن شب خواب بودند، بر صورتشان آب مي پاشيد (که حتما بيدار شوند و فضيلت
احياي آن شب مهم را درک کنند.)

وهرچند دراين
روايت، تآکيد بر شب 23دارد، امّا چون در برخي از روايتها، شب شهادت اميرالمؤمنين
سلام الله عليه را شب قدر ذکر کرده اند و شب شهادت آن حضرت شب بيست ويکم است، لذا
روايت است که مؤمنين هر دو شب 21و23

از ماه مبارک
رمضان را جدّا به دعا و نماز تا صبح بگذرانند زيرا محروميّت از اين امر يعني
محروميّت از عبادت خدا در هزار ماه؛ بالاتر اينکه از کجا تا سال بعد زنده باشيم که
اين  شب مهم را درک کنيم؛ پس بايد از اين
فرصت مغتنم بيشترين بهره برداري کنيم و به عنوان سپاس و حمد الهي، آن را تا به صبح
به عبادت و نماز بگذرانيم، تا شايد خداوند بر ما تفضّل کرده و جائزه اش را نصيب
نمايد.

زراره از
امام باقر عليه السّلام نقل ميکند که حضرت رسول صلي الله عليه و آله پس از بازگشت
از عرفات و رفتن به سوي مني، وارد مسجد شد و درحالي که مسلمانان، از آن حضرت
درباره شب قدر سئوال مي کردند، خطبه اي خواند و پس از حمد و ثناي الهي فرمود: (اما
بعد فانّکن سآلتموني عن ليلة القدر و لم أطوها عنکنن لآني لم أکن بها عالما؛
اعلموا أيّها النّاس انّه من ورد عليه شهر رمضان وهو صحيح سوي فضام نهاره و قام
وردا من ليله و واظب علي صلواته و هجر الي جمعته وغدا الي عيده، فقد أدرک ليلة
القدر و فاز بجائزة الرّبّ).

ـ شما از من
درباره شب قدر سئوال کرديد و من از شما چيزي را پنهان نمي کنم چون خودم نمي دانم
مشخّصا چه شبي است. ولي اي مردم بدانيد، هرکس که ماه رمضان بر او وارد شد و او
سالم و توانمند بود که روزه اش را بگيرد و شبهائي از آن را احيا کرد و بر نمازهايش
مواظبت نمود و نما زجمعه اش را خواند و به روز عيدش رسيد، پس بي گمان شب قدر را
دريافت کرده و به جائزه الهي نائل آمده است. امام صادق عليه السّلام درتعقيب سخن
آن حضرت مي فرمايد:(فاز والله بجوائز ليست کجوائز العباد) ـ به خدا قسم، به جائزه
اي دست يافت که هرگز مانند جائزه هاي بندگان خدا نيست. به اميد توفيق هرچه بيشتر
عبادت و نماز و مناجات با پروردگار در اين شبهاي عظيم و مقدّس.

سخنان
معصومين

فضيلت  تلاوت قرآن

*پيامبر اکرم
صلي الله عليه و آله و سلم:

(نوّرا
بيوتکم بتلاوة القرآن ولا تتخذوها قبورا کما فعلت اليهود و النصاري صلّوا في
الکنائس و اليبع و عطلوا بيونهم، فإن البيت اذا کثر فيه تلاوة القرآن کثر خيره
واتّسع أهله وآضاء و أضاء لأهل السماء کما تضي ء نجوم السماء لأهل الدنيا).

(وسائل
الشيعه ـ ج 4ـ ص 850)

خانه هاي خود
را به تلاوت قرآن، نوراني کنيد و آنها را قبرستان نکنيد همانگونه که يهود و نصاري
کردند که در کليساها و کنيسه ها عبادت کردند و خانه ها را رها ساختند زيرا خانه اي
که در آن قرآن خوانده شود، خيرش بسيار گردد و اهل خانه

 در گشايش قرار 
گيرند و براي اهل آسمانها روشنائي دهد همچنان که ستارگان آسمان براي اهل
زمين مي درخشند.

*پيامبر اکرم
صلي الله عليه و آله و سلم:

(أفضل
العبادة قراءة القرآن). (مجمع البيان ـ‌ج 1ـ ص 15)

برترين
عبادت، قراءت قرآن است.

*پيامبر اکرم
صلي الله عليه و آله:

(عليک بتلاوة
القرآن و ذکرالله کثيرا فانّه ذکر ُ لک في السّماء، و نورُلک في الآرض).  (خصال صدوق ـ‌ج 2ـ ص 105)

برتو باد به
تلاوت قرآن و بسيار ذکر خدا گفتن، چرا که خواندن قرآن و بسيار به يادخدا بودن، ياد
تو درآسمان و نوري براي تو در زمين است.

*پيامبر اکرم
صلي الله عليه وآله وسلم:

(ليس شي ءُ
اشدّ علي الشيطان من القراءة في المصحف نظرا).

(ثواب
الاعمال ـ ص 58)

هيچ چيز بر
شيطان سخت تر نيست از خواندن قرآن در حالي که به خود آيات در قرآن نگاه کنند.

*امام باقر عليه
السلام:

(لکلّ شي ء
ربيع و ربيه القرآن شهر رمضان) . (المجالس ـ‌ ص 36)

براي هر چيزي
بهاري است و بهار قرآن ماه رمضان است.

*امام باقر
عليه السلام :

(من قرآ  القرآن قائما في صلاته کتب بالله له بکل حرذف
مائة ومن قرآ في صلاته جالسا کتب الله له بکل حرف خمسين حسنة، و من قرآ في غير
صلاته، کتب الله له بکل حرف عشر حسنات).

(ثواب
الآعمال ـ‌ص 57)

هرکس قرآن را
ايستاده در نمازش بخواند، خداوند براي هرحرفي صد حسنه براي او بنويسد و هرکه در
غير نماز قرآن بخواند، خداوند براي هرحرفي ده –حسنه براي او بنويسد.

*امام صادق
عليه السلام:

(و عليکم
بتلاوة القرآن، فإن درجات الجنّة علي عدد آيات القرآن، فاذا کان يوم القيامة يقال
لقاري القرآن : اقرأ وارق، فکلّما فرآ آية رفا درجة …). (امال يصدوق ـ‌ص 216)

برشما باد به
تلاوت قرآن زيرا پلّه هاي بهشت به عدد آيات قرآن است،پس وقتي روز قيامت شود به
قاري قرآن گفته مي شود: بخوان و بالا برو، سپس هر آيه اي که بخواند، يک پلّه بالا
مي رود.

*امام صادق
عليه السلام :

(ما يمنع
التاجر منکم المشغول في سوقه، اذا رجع الي منزله أن لاينام حتي يقرأ سورة من
القرآن فيکتب له مکان کل آيه يقرؤها عشر حسنات و نمحي عنه عشر سيئات).(ثواب
الاعمال ـ‌ص 57)

چه مي شود
اگر کاسبي از شما که در بازار مشغول کسب و کار است،پس از بازگشت به منزل، پيش از
بازگشت به منزل، پيش از خوابيدن، سوره اي از قرآن را بخواند که به جاي هرآيه اي که
مي خواند براي او ده حسنه نوشته بشود و ده سيئه پاک گردد.

دانستنيهايي
از قرآن

بسم الله
الرحمن الرحيم  

انتقام الهي
از مجرمان

(انّا من
المجرمين منتقمون ). (سوره سجده ـ‌آيه 22).

به تحقيق که
ما از مجرمان، انتقام ميگيريم. حوادثي که اخيرا درمنطقه خليج فارس رخ داد،انسان را
به تأمل و انديشه وا مي دارد که هدف از اين جنگ چه بود و چرا عراق و کويت به چنين
روزي افتادند؟ ما اکنون در پي بررسي اهداف استکبار جهاني از ايجاد بهانه اي براي
نفوذ بيشتر در منطقه و به دست گرفتن قدرت و مقابله با نهضتهاي اسلامي نيستيم و
تنها به اين نکته اشاره مي کنيم که: به هر حال انتقام الهي نه تنها در آخرت است که
در دنيا نيز گاهي خداوند به دست خود دشمنان و ظالمان، از ستمگراني ديگر انتقام مي
گيرد؛ انتقامي سخت و ويران کننده.

جنگي که هشت
سال تمام رژيم عراق به دستور استکبار جهاني برما تحميل کرد، درحالي که ايران تازه
از زير سلطه آمريکا رها شده بود و کشور نيازي به بازسازي زيادي داشت، دقيقا هدفي
جز نابودي نظام اسلامي که فرياد (لا شرقيه، لا غربيه) سر مي داد،نداشت. استکبار
نيز براي اينکه خود مستقيما وارد معرکه نشود، عراق را براي اين کار برگزيد و تمام
امکانات مادّي و تسليحاتي گسترده را دراختيارش قرار داد که به هدفش، نائل شود ولي
مقاومت و دليري ملت قهرمان ايران به رهبري امام امّت قدس سره نقشه خائنين به اسلام
و انقلاب را اين بار نيز نقش برآب کرد، هر چند درطول اين مدّت طولاني از جنگ
نابرابر، جوانان بسيار عزيز  و ارجمندي  را از دست داديم و کمتر خانه اي درايران ميتوان
يافت که از خويشاندي با شهيدي برخوردار نباشد.

مادران و
پدران داغديده اي که جوانان و عزيزان خود را ازدست داده بودند، بي گمان در دلهاي
شب ازخدا مي خواستند، انتقام خون اين شهيدان را از  سفّاکان عراق بگيرد و چه زود درهمين دنيا
خداوند انتقام ازآنان گرفت .توسط  همان
مستکبريني که عراق را مجهّز 
ميکردند،انتقامي بسيار شديد از دشمنان انقلاب اسلامي گرفت که نه تنها هشت
سال بلکه هشتاد روز هم نتوانستند مقاومت کنند، هر چند دراين بين بسياري از امکانات
اقتصادي نظامي عراق نابود شد و بي گناهان زيادي 
قتل عام شدند (چون آتش که آمد خشک و تررا مي سوزاند) و مااز اين بابت بسيار
متأسفيم ولي به هر حال آن جنون خود خواهان مبدّل به ذلّت و تسليم شد و انتقامي بس
شديد از اين مجرمين گرفته شد. کويت نيز که درايام جنگ ـ از ترس رژيم عراق ـ‌ از
هيچ کمک و همکاري با آن، دريغ نورزيد و به نحوي درشهادت عزيزان ما سهيم بود،به دست
عراق شديدا مورد انتقام قرار گرفت. اکنون ما ميمانيم و آمريکا که امروز درشهوت
قدرت و سکر پيروزي براي به دست به دست آوردن پيروزيهاي ديگر،همواره عربده ميکشد و
(هل من مبارز) مي طلبد، گويا کسي را غير از خود درميدان نديده و به هيچ وجه از
اوضاع جاري عبرت نمي گيرد و برخي ساده انديشان و دلباختگان غرب نيز چنين تصور کرده
اند که ديگر آمريکا شکست خوردني نيست! و کسي را توان مقابله با آن نمي باشد، ولي
ما که معتقد به قدرت الهي هستيم وانتقامگيري پرورگار را امري حق مي دانيم و درقرآن
مي خوانيم که (و لا يردّ بآسنا عن القوم المجرمين)(110ـ يوسف) ـ قهر انتقام ما از
مجرمان باز نخواهد گرديد، به اينان هشدار مي دهيم که اينقدر به آمريکا و ديگر هم
پيمانانش خوش بين نباشيد و از قدرت الهي غفلت نکنيد. درست است که امروز کويت و
ساير کشورهاي خليج فارس، به قدرت آمريکا نمي تواند براي هميشه، سايه بان مطمئني
براي آنان باشد و قطعا در همين دنيا، به زودي اين سايبان ويران خواهد شد و وعده
الهي تخلف ناپذير و جدّي است که (ما محققا از مجرمين و جنايتکاران، انتقام خواهيم
گرفت) و حق، بدون ترديد، احقاق خواهد شد و باطل از بين خواهد رفت هرچند جنايت
پيشگان و مجرمان راخوش نيايد (ليحق الحق و يبطل الباطل ولوکره المجرمون) (سوره
انفال ـ‌آيه 8).

برما لازم
است که از اين پس هشيارانه تر و محتاطانه تر به اطراف خود بنگريم و لحظه اي از
توطئه مجرمان غلفت ننمائيم و ارتش و سپاه ما همانطور که مقام معظم رهبري نيز
فرمودند بايد کاملا هشيار و درآماده باش 
کامل به سر برند که

اگر روزي
دشمنان،آهنگ ما کردند،از زمين و آسمان بر آنها بتازيم و با پشت گرمي از پشتيباني و
حمايت خداوند،از اين قدرتهاي  پوشالي
نهراسيم و خود را براي روز موعود و سپاه امام زمان صلوات الله عليه آماده سازيم.

امام خميني
ثابت و استوار از آغاز تاپايان

قرآن کتاب
انسان سازي

(قرآن براي
همه است و سعادت همه را بيمه ميکند. در پناه قرآن بود که اسلام در نيم قرن بر همه
امپراطوريهاي در آن وقت غلبه کرد و ما،مادامي که در پناه قرآن هستيم بردشمنان غلبه
خواهيم کرد و اگرخداي نخواسته دشمنان اسلام ما را از  اسلام و قرآن جدا کردند،بايد بنشينيم و ببينيم
که ما در ذلّت، خفّت، بندگي، زندگي ميکنيم، استقلال و آزادي درپيروي از قرآن کريم
و رسول اکرم است).

(15/2/58)

(قرآن آيات
الهي است و انگيزه بعثت، آوردن اين کتاب بزرگ است و تلاوت کردن اين کتاب بزرگ وآيه
عظيم الهي است. گرچه همه عالم آيات حق تعالي هستند لکن  قرآن کريم فشرده ازتمام خلقت و تمام چيزهائي که
دربعثت بايد انجام بگيرد.قرآن کريم يک سفره اي است که خداي تبارک و تعالي به وسيله
پيغمبر اکرم دربين بشر گسترده است که تمام از آن هريک به مقدار استعداد خودش
استفاده کند.(11/3/60)

(اين کتاب
آسماني ـ الهي که صورت عيني  و کتبي جميع
اسماء و صفات و آيات و بينات است و ازمقامات غيبي آن دست ما کوتاه است و جز وجود
اقدس جامع(من خوطب به)ازاسرار آن کسي آگاه نيست و به برکت آن ذات مقدس و به تعليم
اوخلّص اولياي عظام دريافت آن نموده اند و به برکت مجاهدات و رياضت هاي قلبيه،خلّص
اهل معرفت به پرتوي از آن به قدر استعداد و مراتب سير بهره‌مند شده اند و اکنون
صورت کتبي آن که به لسان وحي بعد نزول از مراحل و مراتب،بي کم و کاست و بدون يک
حرف کم و زياد به دست ماافتاده است.خداي نخواسته مباد که مهجور شود و گرچه ابعاد
مختلفه آن و در هر بعد مراحل و مراتب  آن
از دسترس بشر عادي دور است لکن به اندازه علم و معرفت واستعدادهاي اهل معرفت و
تحقيق در رشته هاي لاينتناهاي عرفان الهي و بحر مواج کشف محمدي صلي الله عليه وآله
و سلم بهره هايي بردارند و به ديگران بدهند و اهل فلسفه و برهان با بررسي رموزي که
خاص اين کتاب الهي است و با اشارات از آن مسايل عميق گذشته، براهين فلسفه
الهي  را کشف و حل کرده در دسترس اهلش قرار
دهند. و وارستگان صاحب آداب قلبي و مراقبات باطني رشحه و جرعه اي ازآنچه قلب عوالم
از(اديني ربي)دريافت فرموده، براي تشنگان اين کوثر به هديه آورند و آنان را مؤدب
به آداب الله تا حد ميسور نمايند. و متقيان تشنه هدايت بارقه اي از آنچه به نور
تقوا از اين سرچشمه جوشان (هدي للمتقين)

هدايت يافته
اند، براي عاشقان سوخته هدايت الله به ارمغان آورند. و بالآخره هر طايفه اي از
علماي اعلام و دانشمندان معظم به بعدي از ابعاد الهي اين کتاب مقدس دامن به کمر
زده و قلم به دست گرفته و آرزوي عاشقان قرآن را برآورند و

درابعاد
سياسي، اجتماعي، اقتصادي، نظامي، فرهنگي و جنگ و صلح قرآن وقت صرف فرمايند تا
معلوم شود اين کتاب سرچشمه همه چيز است؛ از عرفان و فلسفه تا ادب و سياست،تا
بيخبران نگويند عرفان و فلسفه بافته ها و تخيلاتي بيش نيست و رياضت و سير و سلوک
کار درويشان قلندر است، با اسلام به سياست و حکومت و اداره کشور چه کاردارد که اين
سلاطين و رؤساي جمهور و اهل دنياست، با اسلام دين صلح و سازش است و حتي  ازجنگ و جدال با ستمکاران بري است.و به قرآن آن
آورند که کليساي جاهل و سياستمداران بازيگر به سر دين مسيح عظيم الشأن آوردند. هان
اي حوزه هاي علميه و دانشگاههاي اهل تحقيق! بپاخيزيد و قرآن کريم را از شر جاهلان
متنسک و عالمان متهتک که از روي علم  عمد
به قرآن و اسلام تاخته و مي تازند، نجات دهيد. و اين جانب از روي جد،نه تعارف
معمولي، مي گويم از عمر به باد رفته خود در راه اشتباه و جهالت تأسّف دارم، و شما
اي فرزندان برومند اسلام! حوزه ها و دانشگاهها را از توجه به شؤونات قرآن و ابعاد
بسيار مختلف آن بيدار کنيد. تدريس قرآن در هر رشته اي از آن را محط نظر و مقصد
اعلاي خود قرار دهيد. مبادا خداي ناخواسته درآخر عمر که ضعف پيري بر شما هجوم کرد
از کرده پشيمان و تآسّف بر ايّام جواني بخوريد همچون نويسنده). (16/5/65)

(ما مفتخريم
و ملت عزيز سرتاپا متعهد به اسلام و قرآن مفتخر است که پيرو مذهبي است که ميخواهد
حقايق قرآني که سراسر آن از وحدت بين مسلمين بلکه بشريت دم مي زند، از مقبره ها و
گورستانها نجات داده و به عنوان بزرگترين نسخه نجات دهنده بشر از جميع قيودي که
برپاي و دست و قلب و عقل او پيچيده است و او را به سوي فنا و نيستي و بردگي و
بندگي طاغوتيان مي کشاند،نجات دهد).(وصيتنامه سياسي الهي )

امام خمینی ثابت و استوار(قرآن کتاب انسان سازی)

دانستنیهائی از قرآن(انتقام الهی ازمحرومان)

سخنان معصومین(فضیلت تلاوت قرآن)

فضلیت شب قدر

وصایای امرالمومنین علیه السلام

عید میلاد سبط اکبر                                            آیت الله جوادی آملی

گواهان روز قیامت                                             آیت
الله حسین نوری

امام راحل سلام علیه و فقه سنتی                              آیت الله محمدی
گیلانی

دستورهجرت به مدینه                                         حجة الاسلام و المسلمین رسولی محلاتی

زنده نگه داشتن یوم الله 12فروردین

مبانی رهبری در اسلام                                        حجة
الاسلام و المسلمین محمدی ری شهری

جایگاه مجلس درنظام اسلامی                                حجة الاسلام والمسلمین اسدالله بیات

تراژدی خلیج فارس و مواضع ما                           حجة الاسلام محمدتقی
رهبر                      

احتیاط درگزینش قشم به عنوان منطقه آزاد                دکتر محمدرضا حافظ نیا

مبانی تفکر بسیجی

گفته ها و نوشته ها

پاسخ به نامه ها

نگاهی به رویدادها

رهنمودهای مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه
ای

رهنمودها

مقام معظم رهبری حضرت آیة الله خامنه ای:

* قدرتهای شیطانی بدانند که ایران اسلامی است که امروز در تمامی جهان تخت
قدرتهای استکباری را بلرزه درآورده است.ما اجازه نخواهیم داد که آنها در این منطقه
حکم برانند، قدرت نمائی کنند و سیاست منطقه را در دست خود بگیرند. این منطقه متعلق
به مسلمانان است و ما اعتقاد داریم که استکبار و شیطان بزرگ نخواهد توانست هیچ
آسیبی را به ملت مسلمان ایران و نهضت اسلامی وارد آورد.

(19/10/69)

* ملت ما تنها ملتی است که به نیروهای ذاتی، توانائی ها و لیاقت های خود متکی
است و حفظ موجودیت و تمامیت کشور ملت ما نیز در گرو همین امر بوده است.

(22/10/69)

* کسب رضایت و خوشحالی خانواده های شهدا موجب آرامش خاطر مسئولان و مردم می
شود. توجه به اندیشه ها، آرزوها، عواطف و احساسات فرزندان محترم شهدا ضروری است
باید با درک صحیح و واقعی از کار فرهنگی به معنای عام آن تلاش لازم در جهت شکوفائی
و رشد استعدادهای آنان انجام شود.

* بنیاد شهید یکی از برکات انقلاب و از نشانه های حقانیت انقلاب و امام خمینی
رضوان الله تعالی علیه که همواره بر لزوم حفظ احترام خانواده های معظم شهدا تأکید
می کردند محسوب می شود.

(23/10/69)

* حکومت عراق و سردمداران آن خود بشدت مورد اعتراض و سؤال هستند و در جرایم
شریک می باشند، امّا مسئله ما، ملت و کشور عراق است که اینگونه در حال نابود ساختن
و ویران کردن آن هستند. این قدرتها چگونه به خود اجازه می دهند بسوی هر هدفی که می
خواهند شلیک کنند.

* مگر شما قیّم مردم عراق هستید که کویت را تصرف کرده و اینگونه، عراق ملت
مظلوم آنرا هدف دشمنان خبیث قرار داده اید. این مسئله به هیچ وجه قابل دفاع نیست و
هیچکس نمی تواند از آن دفاع کند و هرکس که از آن دفاع کرده و موضع آنها را توجیه
کند خود را فریب می دهد.

* حوزه ها باید با خطر هدایت های غلط و متکی بر تفکرات ناسالم و مشوب به اغراض
و نیز تحجرها، کند فهمی ها و بد فهمی ها مقابله کنند. صدمه به حوزه و متلاشی آن،
صدمه به اسلام درخشان و جهانی است.

(4/11/69)

* علی (ع) ظلم و ستیز بود و با ظلم و ظالم در هر سطح و با هر کیفیتی می جنگید.
راه او، راه ما و کسانی است که ادعای پیروی از امیرالمؤمنین را دارند. لذا در نظام
ما قوانین و تلاشها باید در خدمت مردم مستضعف و محرومی باشد که حکومت طولانی
طاغوتها آنان را به استضعاف دچار کرده است.

* آمریکا، انگلیس و فرانسه ثابت کردند که برای نفت و راه انداختن کارخانه
هایشان حاضرند. هزاران انسان را به خاک و خون بکشند امّا تردید نیست که ملت عراق
تا هنگامی که به اسلام متمسّک باشد زنده است و از بین نخواهد رفت.

* انقلاب اسلامی، ملت ما را زنده و هوشیار کرد و به آنان شجاعت، قدرت و عزت
داد و این از ثمرات انقلاب ماست. ملت ما اولین ملتی بود که ثابت کرد آمریکا هیچ
غلطی نمی تواند بکند و ملتهای دیگر نیز باید با تمسک به اسلام، همین راه را طی
کنند.

(10/11/69)

* جهاد با صهیونیستها را واجب می دانیم و در صورت حمله صهیونیستها به هر کشور
اسلامی از جمله اردن هیچ فرصتی را برای کمک به کشورهای مسلمان از دست نخواهیم داد.

(15/11/69)

* ما از آغاز انقلاب تا به حال علیه شرق و غرب که در مقابل ما متحد شده بودند
جنگیدیم … ما هرگز به نفع چپ، با راست به نفع راست با چپ اتحاد پیدا نکردیم.
طرفین درگیر در خلیج فارس از نظر ما و همه انسانهای واقع بین بخاطر اهداف غلط،
غیرالهی و نامقدس با هم می جنگند و جمهوری اسلامی هر دو جناح را رد می کند.

(4/11/69)

نگاهي به رويدادها

جهان اسلام

يک مسلمان انقلابي عرب در مرز بين اردن
و فلسطين اشغالي در حاليکه شعار الله اکبر سر مي داد بر روي يک سرباز گشتي رژيم
صهيونيستي آتش گشود و وي را مجروح کرد.

رژيم سعودي حوزه علميه «المبرز» در
الاحساء را بدليل آنکه حاضر نشد حضور نظامي آمريکا در عربستان را تأييد کند تعطيل
کرد.

از آغاز فتنه هندوها عليه مسجد بابري تا
کنون، 2هزار مسلمان به دست هندوها و نظاميان هند کشته شده اند.

اتومبيل کنسولگري آمريکا در بيت المقدس
توسّط انقلابيون مسلمان به آتش کشيده شد.

دولت کنيا حقّ استفاده از حجاب اسلامي
را در مدارس دخترانه به رسميّت شناخت.

دولت تونس توليد فيلمهاي مبتذل را آزاد
اعلام کرد.

(18/10/69)

مسلمانان مالزي عليه مداخله نظامي
آمريکا در خليج فارس، در برابر سفارت آمريکا در «کوالالامپور» دست به تظاهرات
زدند.

با وجود نزديک شدن پانزدهم ژانويه و
پايان يافتن ضرب الاجل آمريکا و احتمال بروز جنگ در خليج فارس، رژيم سعودي از
توزيع ماسک ضد شيميايي در ميان شيعيان عربستان خودداري کرد.

(24/10/69)

نماز جمعه پس از 24 سال در آلباني
برگزار شد.

صدها هزار نفر در آذربايجان شوروي
بمناسبت سالگرد شهداي باکو تظاهرات کردند.

(3/11/69)

نيروهاي رژيم سعودي در شهر «قطيف»
عربستان به سوي مخالفان حضور نظامي آمريکا آتش گشودند.

يک زن محجبه ايراني در لندن به قتل
رسيد. احتمالاً اين زن، زير قطار در حال حرکت انداخته شده است.

دادگاه مراکش 78 مسلمان را به حبس محکوم
کرد.

(14/11/69)

200 هزار جلد قرآن مجيد به زبان روسي در
تاجيکستان شوروي انتشار يافت.

(9/11/69)

اسرائيل مردم جنوب لبنان را به خاک و
خون کشيد.

(13/11/69)

اخبار داخلي

رئيس و نمايندگان مجلس شوراي اسلامي
خواستار آزادي هرچه سريعتر دکتر مهرداد کوکبي از زندان انگليس شدند.

مجهّزترين بيمارستان غرب کشور در ايلام
افتتاح شد.

رئيس جمهور: هسته هاي گزينش بايد در
انتخاب کارگزاران نظام از ملاحظه کاري پرهيز نمايند.

(19/10/69)

شبکه اول و دوم تلويزيون ايران، با بهره
برداري از فرستنده هاي پرقدرت راديو تلويزيوني، کشورهاي جنوب خليج فارس را تحت
پوشش گرفت.

(22/10/69)

با امضاي يک بيانيه توسط سفراي ايران و
اردن در نيويورک روابط سياسي اين دو کشور برقرار شد.

عبدالسلام جلود عضو شوراي و مرد شماره 2
ليبي پس از مذاکره با مقامات عراقي در بغداد، وارد تهران شد.

توافقنامه ايران و شوروي براي اتّصال
خطوط برق به امضاء رسيد.

(26/10/69)

مبلغ 214 ميليارد ريال وام براي ساخت
واحدهاي مسکوني به روستائيان اهداء شد.

ايران آمادگي خود را براي کمک به
آوارگان جنگ خليج فارس اعلام کرد.

(29/10/69)

ايران به آمريکا و نيروهاي چند مليّتي
در مورد احتراز از حمله به اماکن مقدّسه اسلامي و مردم غير نظامي در عراق هشدار
داد.

سوّمين سمينار خليج فارس با پيام رئيس
جمهور گشايش يافت.

ايران خواستار تشکيل فوري کنفرانس
اسلامي براي پايان دادن به جنگ خليج فارس شد.

(1/11/69)

«نواز شريف» نخست وزير پاکستان در رأس
هيئتي وارد تهران شد.

7 ميليارد ريال براي براي احداث 5 هزار
تخت بيمارستاني اختصاص داده شد.

بدنبال بارش سياه در بوشهر، اولين اثرات
مخرب جنگ بر محيط زيست خليج فارس مشاهده شد.

عبدالحليم خدام معاون رئيس جمهور سوريه
بهمراه وزير خارجه اين کشور وارد تهران شدند.

(3/11/69)

آقاي هاشمي رفسنجاني: اگر جنگ خليج
فارس، جنگ حق و باطل بود وارد نبرد مي شديم ولي بحران فعلي اين طور نيست و ما
نبايد دست به انتحار بزنيم.

وزير خارجه هند براي ديداري 24 ساعته
وارد تهران شد.

طي سالجاري بيش از 5/2 ميليون تن گندم
از کشاورزان سراسر کشور خريداري شد.

(6/11/69)

7 فروند جنگنده عراقي پس از نقض حريم
هوايي ايران در يکي از فرودگاه ها به زمين نشستند.

شوراي عالي امنيت ملي به طرفين درگير در
جنگ اخطار کرد از فضاي ايران استفاده نکنند.

سيل در کرمان 15 روستاي اين استان را به
محاصره درآورد.

وزير امور خارجه اردن وارد تهران شد.

11 شهود ايراني دادگاه مهرداد کوکبي،
عليرغم داشتن ويزا از فرودگاه لندن باز گردانده شدند.

(7/11/69)

حساسيت ايران نسبت به حفظ امنيت اماکن
مقدس در عراق به کاردار انگليس ابلاغ شد.

تعداد ديگري از هواپيماهاي نظامي عراق
در خاک ايران فرود آمدند.

با تصويب نمايندگان مجلس، 20 ميليون
دلار ارز و 2 ميليارد ريال براي حمايت از انقلاب اسلامي فلسطين اختصاص يافت.

(9/11/69)

قانون بودجه 2076 ميليارد ريالي سال
1370 جهت اجرا به دولت ابلاغ شد.

طي دو روز گذشته هيأتهاي بلند پايه اي
از فرانسه، عراق، الجزاير و يمن وارد تهران شدند.

اولين محموله کمکهاي دارويي جمهوري اسلامي
ايران به عراق ارسال شد.

شرکت فرانسوي «فراماتوم» به پرداخت 550
ميليون فرانک به سازمان انرژي اتمي ايران محکوم شد.

سيل بي سابقه سيستان 10 هزار نفر را بي
خانمان کرد.

(13/11/69)

اخبار جنگ خليج فارس

هزاران آمريکايي در اعتراض به سياست بوش
در خليج فارس در چند شهر اين کشور به تظاهرات پرداختند.

(17/10/69)

مذاکرات 6 ساعته وزراي خارجه آمريکا و
عراق در ژنو به شکست انجاميد.

يک خلبان آمريکايي بر اثر سقوط يک فروند
«اف-16» در عربستان کشته شد.

(20/10/69)

فروش عکسهاي ماهواره اي کويت و عربستان
سعودي توسّط يک شرکت فرانسوي به عراق فاش شد.

کنگره آمريکا به بوش اجازه داد عليه
عراق وارد جنگ شود.

200 هزار آلماني در 70 شهر عليه جنگ دست
به تظاهرات زدند.

مردم آمريکا با شعار «ما براي نفت خون
نخواهيم داد» در برابر کاخ سفيد دست به تظاهرات زدند.

يکصدمين سرباز آمريکايي در عربستان جان
خود را از دست داد.

آمريکا 2 هزار دستگاه پرتاب موشک ضد
موشک (پاتريوت) به رژيم صهيونيستي تحويل داد.

ضرر مالي عراق ماهانه 5/2 ميليارد دلار
برآورد شد.

«فهد» يکصد هزار دلار براي خانواده
سربازان آمريکايي در عمليات سپر صحرا فرستاد.

(23/10/69)

ناو هواپيما بر آمريکايي مسلح به کلاهک
هسته اي وارد کانال سوئز شد.

دکوئيار اعلام کرد هيچ پيشرفتي در
مذاکرات با صدام نداشته است.

(25/10/69)

فهد: در طول جنگ عراق با ايران 5/27
ميليارد دلار به بغداد کمک کرديم.

دو نظامي انگليس بر اثر سقوط هواپيمايشان
در عربستان کشته شدند.

آمريکا بيش از 24 فروند هواپيماي جنگي
در نزديکي عراق مستقر کرد.

نيروهاي آمريکايي عمليات «طوفان صحرا»
را 17 ساعت پس از انقضاي ضرب الاجل، ساعت 35/1 دقيقه بامداد، بمباران مراکز نظامي
و غير نظامي عراق از جمله فرودگاه ها، پالايشگاه و مراکز صنعتي عراق را آغاز
کردند.

در سه ساعت اول شروع عمليات «طوفان
صحرا» 400 حمله هوايي به 60 هدف گوناگون در سراسر عراق انجام شد.

نيروهاي چند مليتي بيش از 18 هزارتن
مواد منفجره بر روي عراق ريختند.

عراق 14 جنگنده نيروهاي چند مليتي را
سرنگون کرد.

پالايشگاه مخفي عربستان توسط توپخانه
عراق به آتش کشيده شد.

با آغاز جنگ خليج فارس، قيمت نفت در
بازارهاي جهاني به بشکه اي 37 دلار رسيد.

سوريه اعلام کرد، صدام حسين مسئول جنگ
در خليج فارس است و بايد تاوان آن را بدهد.

جنگ زميني در کويت با نبرد تانکها آغاز
شد.

عراق در ساعات اوليه جنگ 5 فروند موشک
«اسکاد-بي» بسوي منطقه «ظهران» در عربستان شليک کرد.

بوش: ما با ملت عراق خصومتي نداريم!

(27/10/69)

نبرد هوايي و موشکي، مناطق وسيعي از
عراق، عربستان و اسرائيل را فرا گرفت.

دفتر شرکت هواپيمايي آمريکا در دهلي نو
بر اثر انفجار ويران شد.

دو مرکز آمريکايي و انگليسي در ايتاليا
مورد حمله قرار گرفت.

تل آويو و حيفا، دو شهر مهم رژيم
اشغالگر قدس، ظرف 48 ساعت گذشته در دو نوبت مورد تهاجم 19 موشک عراق قرار گرفت که
ساختمان وزارت دفاع اسرائيل نيز مورد اصابت قرار گرفته است.

سفير عراق در سازمان ملل از آمريکا
خواست تا با اين کشور وارد مذاکره شود.

کنگره آمريکا هزينه جنگ نيروهاي
آمريکايي در خليج فارس را بين 28 تا 86 ميليارد دلار برآورد کرد.

آمريکا به تلافي موشکباران اسرائيل 9
موشک دربا به زمين به سوي عراق شليک کرد.

عربستان رسماً اعلام کرد 20 هزار نفر از
ساکنين «ظهران» اين شهر را پس از هدف قرار گرفتن موشکهاي عراقي ترک کردند.

(29/10/69)

اوزال در مصاحبه اي اظهار داشت اختيار
ترکيه در دست آمريکاست و صدام حسين يک ديکتاتور است.

مردم فرانسه: چه کسي به صدام اسلحه
فروخت؟

با گذشت 4 روز از آغاز نبرد، طرح آمريکا
براي شکست فوري عراق به بن بست رسيد.

شهرهاي نجف و کربلا هدف حملات هوايي
آمريکا قرار گرفت.

(30/10/69)

4 موشک کروز آمريکا در آسمان بغداد توسط
ضد موشکهاي عراقي منهدم شد.

سومين هواپيماي «تورنادو» در عراق سقوط
کرد.

40 جنگنده آمريکايي با پرواز از خاک
ترکيه، شهرهاي عراق را بمباران کردند.

وزارت دفاع آمريکا براي کشف پايگاه هاي
موشکي عراق 4 ميليون دلار جايزه تعيين کرد.

(1/11/69)

عراق خلبانان اسير را در مراکز علمي-
اقتصادي و ساير اهداف هوايي مستقر ساخت.

زير دريايي هاي آمريکايي عليه عراق وارد
عمليات شدند.

آمريکا تا کنون 472 هزار نيروي نظامي در
منطقه خليج فارس مستقر کرده است.

(2/11/69)

نخست وزير انگليس: ضروري است که اقامت
دايمي نيروهاي هوايي و درياي را در منطقه خاورميانه طرح ريزي کنيم.

کارشناس نظامي شوروي: 90 درصد حملات
هوايي عليه عراق ناموفق بوده است.

وزير خزانه داري آمريکا اعلام کرد
اقتصاد کشورش دچار رکود شده است.

يک کشتي پشتيباني آمريکا با پنجاه هزار
تن مهمات و تجهيزات نظامي راهي خليج فارس شد.

300 هزار نفر در اثر بمبارانهاي نيورهاي
آمريکايي در عراق کشته شده اند.

راديو اسرائيل: طرح آمريکا براي تسلط بر
خليج فارس 12 سال قبل تهيه شده بود.

(4/11/69)

33 دانشجوي عراقي مقيم انگليس به عنوان
اسير جنگ دستگير شدند.

ژاپن 9 ميليارد دلار کمک مالي و چند
فروند هواپيماي نظامي در اختيار آمريکا قرار داد.

امير کويت يک کمک 5/13 ميليارد دلاري به
متحدين عليه عراق اهداء کرد.

(6/11/69)

نيروهاي غربي 20 هزار پرواز عليه عراق
انجام داده اند.

75 هزار تن در مقابل کاخ سفيد دست به
تظاهرات زدند.

15 ميليون بشکه نفت به خليج فارس ريخته
شد.

در حمله موشکي عراق به تل آويو بيش از
يک هزار واحد مسکوني آسيب ديد و آپارتمان نماينده کارخانه آمريکايي موشکهاي
پاتريوت در فلسطين اشغالي منهدم شد.

(17/11/69)

واشنگتن پست: 70 حمله به منافع آمريکا
در خارج صورت گرفته است.

فهد: اميدوارم ايران گذشته را فراموش
کند.

عراق تا کنون 32 هزار بار مورد حمله
هوايي نيروهاي چند مليتي قرار گرفت.

وزير دفاع فرانسه و فرمانده نيروي
دريايي ايتاليا در مخالفت با جنگ خليج فارس استعفا دادند.

وزير خارجه شوروي و آمريکا در پايان
ديدار فيما بين اعلام کردند در صورت اعلام آمادگي عراق براي خروج از کويت، برقراري
آتش بس در جنگ خليج فارس ممکن خواهد بود.

(13/11/69)

نقش سیاسی و نظامی تنگه هرمز

قسمت اول

دکتر محمدرضا حافظ نیا

مبحث اول: اهداف و استراتژی قدرتهای جهانی در خلیج فارس وتنگه هرمز

خلیج فارس به لحاظ داشتن ارزش های خاص اقتصادی- ارتباطی- استراتژیکی و فرهنگی
در طول تاریخ مورد توجه قدرتهای بزرگ جهان بوده و تسلط برآن منجر به تغییر موازنه
قدرت بین دولتهای قدرتمند می شده است. به تبع این اهمیت ویژه خلیج فارس، تنگه هرمز
بعنوان دهانه آن اهمیت فوق العاده داشت بطوری که قدرت حاکم بر خلیج فارس، سعی بر
حفظ کنترل و تسلط خود بر تنگه هرمز می نمود، در واقع خلیج فارس و تنگه هرمز بصورت
یک واحد جدائی ناپذیر دیده میشد. این اهمیت در طول تاریخ ادامه داشته و هنوز هم
ادامه دارد چرا که مهم ترین دالان ارتباط حوضه جغرافیائی خلیج فارس با دنیای خارج
و بالعکس، تنگه هرمز می باشد. خلیج فارس در دوره معاصر نیز کانون رقابت قدرتهای
جهانی است، چه در دوره حاکمیت انگلستان بر خلیج فارس که رقابت بین انگلیس و روسیه
و آلمان و فرانسه بر سر تسلط و کنترل بر تمامی یا بخشی از خلیج فارس وجود داشت و
چه در حال حاضر که بین امریکا و شوروی رقابت برای نفوذ و کنترل بر خلیج فاس ادامه
دارد و قدرتهای محلی نظیر ایران، عراق و عربستان و همچنین قدرتهای نوظهور برون
منطقه ای نظیر چین و ژاپن، در این عرصه کشمکش سعی بر ایجاد نفوذ و حفظ تسلط خود با
بهره جویی از ابزارهای مختلف سیاسی- اقتصادی و حتی نظامی دارند.

حجم و سطح رقابتها مبین اهمیت خلیج فارس و تنگه هرمز است و اهمیت آن ناشی از
وجود ارزشهائی است مه خلیج فارس حامل آن می باشد، این ارزشها بطور مشخص عبارتند
از:

الف: ارزش و نقش ارتباطی بین سه قاره افریقا، اروپا و آسیا که در گذشته اهمیت
بیشتری داشت و اکنون نیز بعنوان بخشی از یک سیستم حمل و نقل، بین اقیانوسهای هند و
کبیر و اطلس و دریای سرخ و مدیترانه بمنظور حمل نفت و کالا عمل می کند.

ب: ارزش به انرژی زائی که به عنوان بزرگترین منبع نفت جهان دارای ذخایر
ارزشمند و دوام داری است و 5/65 درصد ذخایر پرنفت شناخته شده جهان را در خود جای
داده است، بعلاوه اینکه از 7/27% ذخایر گاز طبیعی جهان نیز برخوردار می باشد. نفت
خلیج فارس دارای ویژگیهائی است که آن را از سایر حوضه های نفتی متمایز می کند که
بطور مشخص می توان به موارد ذیل اشاره نمود.

1- بازدهی چاهها و تولید آن بالاست.

2- ذخیره چاهها زیاد است بطوری که هرچاه حدود 250 هزار تن و در بعضی ازآنها تا
یک میلیون تن ذخیره نفت دارد در حالیکه چاه های ونزوئلا حدود 20 هزار تن و چاه های
امریکا 600 تن ذخیره دارند.

3- هزینه تولید و ترابری نفت خلیج فارس نسبت به سایر جاها پائین تر است.

4- قیمت نفت خلیج فارس بویژه در مقایسه با نفت امریکا ارزان تر است.

5- به دلیل ذخایر بالا، طول عمر نفت خلیج فارس تا 120 سال تخمین زده می شود.

نفت بطور کلی بدلیل ارزانی و حمل و نقل آسان و انرژی زا بودن نسبت به سایر
سوختها، و خواص فیزیکی آن که از مشخصات زیادی بویژه برای صنعت پتروشیمی برخوردار
است، همچنان در صدر انرژیهای جهان قرار داشته و در آینده نیز خواهد داشت و به همین
دلیل انرژی های جاگزین تاکنون نتوانسته اند با نفت رقابت نمایند. اهمیت کلی نفت در
میان سایر انرژی ها و اینکه خلبج فارس پس از اتمام سایر حوضه های جهان کماکان از
ذخیره نفت برخوردار خواهد بود، این منطقه را از اهمیت استراتژیکی و حیاتی بسیار
بالائی برای جهان برخوردارمی نماید.

ج: ارزش اقتصادی که در اثر درآمدهای حاصل از نفت ایجاد شده است. درآمدها و
دلارهای ناشی از صدور و فروش نفت خام منطقه خلیج فارس را در کانونهای ثروتمند جهان
درآورده است. این ثروت همراه با جمعیت حدود یکصد میلیونی مصرف کننده، خلیج فارس در
کانون توجه صادر کنندگان اسلحه و کالاهای صنعتی و غیر صنعتی جهان قرار داده
بطوریکه آن را به عنوان مرکز مصرف تولیدات خود تلقی می نمایند. در حال حاضر
کشورهای ژاپن، امریکا، کانادا، چین، آلمان غربی، انگلیس، فرانسه، هلند و اخیراً
شوروی و کشورهای سوسیالیستی بیشترین رابطه تجاری و اقتصادی را با منطقه خلیج فارس
دارند.

د: ارزش ژئوپلتیکی که از موقعیت جغرافیائی خلیج فارس در جهان ناشی می شود،
خلیج فارس و تنگه هرمز مطابق نظریات ژئوپلتیک و ژئواستراتژیک جهانی در بخش مرکزی
منطقه حاشیه قرار گرفته و سطح تماس دو قدرت برّی و بحری را تشکیل می دهد.

تنگه هرمز در منطقه حاشیه، از موقیت مرکزی برخوردار است یعنی بخش شرقی و غربی
و جنوبی و شمالی ریملند را به هم پیوند می دهد و کنترل آن به معنی کنترل چهار بخش
یاد شده خواهد بود.

6- ارزش فرهنگی، که از قرار داشتن مرکزیت ظهور دین مبین اسلام و قبله مسلمانان
در این منطقه ناشی می شود کنترل و نفوذ بر این مرکزیت یعنی کنترل و نفوذبخش وسیعی
از کره زمین، از غرب آفریقا تا شرق آسیا که دارای ارزشهای اقتصادی- ارتباطی و
استراتژیکی خاصی است می باشد نتیجه کنترل این مرکزیت بستگی به قدرت کنترل کننده
دارد، اگر این مرکزیت در کنترل قدرتی اسلامی ایران که مبین و مبشر اندیشه اصیل
اسلامی در جهان کنونی است باشد منجر به استقلال و آزادی و اتحاد جهان اسلام و
رهائی از کنترل دو ابر قدرت امریکا و شوروی و ظهور قدرتی جدید با قابلیت ها و
امکانات تعیین کننده در جهان می شود و اگر در کنترل یکی از قدرتهای استعماری نظیر
انگلستان و امریکا باشد به آنها قدرت کنترل جهان اسلام را می دهد کما اینکه در
زمانی که انگلستان کنترل عربستان را به عهده داشت ایدئولوژی انحرافی جدیدی به نام
وهابیت که به اسلام منتسب نمودند سربرداشت و حاکم بر قطب اسلام یعنی مکه شد. سپس
با پرورش و ترویج آن در دوره حاکمیت انگلستان و بعداً امریکا و با کمک درآمدهای
هنگفت نفت، بر حفظ موقعیت رهبری برای وهابیت و آل سعود در جهان اسلام تأکید شد تا
از طریق کنترل ایدئولوژیکی و عقیدتی و فکری مسلمانان، کنترل سیاسی جهان اسلام برای
منافع قدرت حاکم یعنی آمریکا فراهم آید، این همان چیزی است که در دوران حاکمیت
انگلستان و امروز در دوران حاکمیت امریکا شاهد آن هستیم و حکام عربستان در هر دوره
در کنترل قدرت حاکم عربستان در هر دوره در کنترل قدرت حاکم بوده و بعنوان کارگزار
و اهرم اجرائی سیاستهای انگلیس و امریکا مورد استفاده قرار گرفته و می گیرند.

مجموعه این ارزشهاست که قدرتهای جهانی را در گذشته و امروز متوجه خلیج فارس
نموده است، زیرا تسلط بر تمام یا هر یک از ارزشهای مزبور، موازنه استراتژیک و
موازنه قدرت را در جهان تغییر می دهد  و
این اهمیت از سوی رهبران سیاسی و یا صاحب نظران مسائل استراتژیک دقیقاً درک شده
است که برای نمونه به موارد ذیل می توان اشاره نمود:

لرد کروزن وزیر خارجه وقت انگلستان گفت:

«متحدین شناور بر موجی از نفت به پیروزی رسیدند».

کلمانسو نخست وزیر فرانسه در جنگ اول جهانی: «ارزش یک قطره نفت مساوی با ارزش
یک قطره خون است».

مارشال فوق سردار معروف فرانسه در جنگ اول: «ما باید نفت داشته باشیم وگرنه
جنگ را خواهیم باخت».

ریچارد نیکسون رئیس جمهوری سابق آمریکا در کتاب «جنگ واقعی- صلح واقعی» می
نویسد:

«خاورمیانه از دیر باز چهارراه آسیا، افریقا و اروپا بوده است، اکنون نفت خون
صنعت مدرن است، در منطقه، خلیج فارس قلبی است که این خون را مانند تلمبه به جریان
می اندازد و راههای دریائی پیرامون خلیج فارس شریان هایی هستند که این خون حیاتی
از آنها می گذرد».

سران هفت کشور صنعتی جهان: «تا پنجاه سال آینده خلیج فارس عمق استراتژیک غرب
است».

دیوید نیوسام معاون سیاسی پیشین وزارت خارجه امریکا:

«اگر جهان دایره ای باشد که بخواهیم مراکز آنرا بیابیم بخوبی می توان توجیه
کرد که این منطقه خلیج فارس می باشد».

در این بحث تلاش می شود اهداف و استراتژی قدرتهای کنونی جهانی در منطقه خلیج
فارس و تنکه هرمز که بطور مشخص امریکا و شوروی هستند تبیین گردد ولی قبل از
پرداختن به آن، نظری اجمالی به قدرت جهانی قبل از آنها در منطقه خلیج فارس ضروری
بنظر می رسد، زیرا حاکمیت کنونی قدرت امریکا در منطقه بی ارتباط با قدرت حاکم
کنونی می باشد.

شمّه ای از ابعاد تربیتی نماز

قسمت اول

حجة الاسلام رحیمیان

قبل از بررسی نقش تربیتی نماز به عنوان مصداق کامل عبادت، لازم است به اجمال
پیرامون عبادت- به طور کلی- و نقش آن در تربیت انسانها سخنی داشته باشیم:

انسان به طور فطری مجذوب کمال و زیبایی است و شعاع میل و کشش انسان به سوی
کمال و زیبایی تا بی نهایت کشیده شده و هرگونه کوشش او نتیجه این کشش می باشد.

کششهای ویژه انسان مانند کشش به شناخت حقایق و کشش به کمال و زیبایی، ضمن آنکه
دلیل روشنی بر اثبات عالم ماورای ماده هستند عامل پیوند انسان با آن عالمند.
کششهای مشترک بین انسان و حیوان، ظرف و مظروف آنها به خاطر تعلق به جهان ماده و
طبیعت، محدود است- مثل میل به غذا که با خوردن مقداری مشخص از غذا معده پر می شود
و گرسنگی و میل به غذا تبدیل به سیری و حتی نفرت از غذا می گردد-.

اما، کششهای ویژه از مقوله مادیات نیستند، و چیزی خارج از مرز ماده را می
طلبند، و متناسب با عالم ماوراء ماده که بی کرانه است. ظرفیت انسان نیز در حیطه
این کششها نامحدود و سیری ناپذیر است؛ و از باب نمونه در مورد کشش و میل به شناخت
و آگاهی از حقایق می بینیم که انسان ظرفیتی نامحدود دارد. از حضرت امیرالمؤمنین
(ع) نقل شده است:

«کل وعاء یضیق بما یجعل فیه الاوعاء العلم فانه یتسع» (غررالحکم).

هر ظرفی- که متعلق به جهان ماده است- به وسیله آنچه در آن قرار می گیرد تنگ می
شود، مگر ظرف علم که وسعت می یابد.

و اگر فرض کنیم مثلا بوعلی سینا تا میلیاردها سال زنده بود و با همان استعداد
و نشاط جوانی و آزاد از همه محدودیتهای ناشی از پیوند با جسم و ماده با تمام توان
در میدان کسب دانش پیش می تاخت. هرگز به نقطه ای نمی رسید که احساس کند ظرفیت علمی
اش پر شده و دیگر از تحصیل دانش ناتوان و اشباع گردیده و یا آن که دیگر علمی برای
آموختن نیابد، بلکه می دانیم که دانشمندان 
هرچه در فضای لایتناهی دانش بالاتر می روند، بیش از آنکه به معلومات خود
اعتماد کنند، به بی کرانگی چیزهایی که نمی دانند اعتراف می کنند. و پیغمبر اکرم
(ص) که قله رفیع علم و آگاهی و اوج کمال ممکن را فتح کرده است باز هم به دستور
پروردگارش «رب زدنی علماً» می گوید و از درگاهش علم افزون می طلبد.

پس در ذات انسان به طور تکوینی و فطری، گرایش و کشش به سوی حقیقت مطلق و کمال
و زیبایی بی کرانه، عجین شده است به گونه ای که تفکیک و تجزیه حقیقت انسان از این
ویژگی غیر ممکن است.

«فاقم وجهک للدین حنیفاً فطرت الله التی فطرالناس علیها لاتبدیل لخلق الله ذلک
الدین القیم ولکن اکثر الناس لا یعلمون منیبین الیه واتقوه واقیموا الصلوة ولا
تکونوا من المشرکین» (سوره روم/31/30).

به این دین معتدل روی آور. نهاد خداست که مردم را بر آن نهاده، و خلقت خدا
تغییر پذیر نیست دین قویم این است، ولی بیشتر مردم نمی دانند، بازآمدگان به سوی او
باشید و تقوای او را پیشه کنید و نماز را بر پا دارید و از مشرکان نباشید.

و از آنجا که هرگونه و هر مرتبه ای از کمال و زیبایی، پرتوی از کمال و زیبایی
مطلق هستند، پس هر کشش و گرایشی به سوی آنها نیز در حقیقت و حتی به طور ناخواسته و
تکوینی، گرایش و میل به مبدأ کمال و خالق زیبایی است و مهم ترین مسأله سرنوشت ساز
برای انسان «شکوفایی» صحیح این استعدادها و کشش هاست استعدادها و کششهائی که در
صورت شکوفائی انسان را به شناخت حقیقت هستی و هستی و کمال مطلق و ایمان به خدا می
رساند ولیکن آنگاه که این استعدادها و بذرها که با دست خلقت در نهاد انسان کاشته
شده در اثر عدم اهتمام لازم در فراهم کردن شرایط مساعد و برطرف ساختن موانع، رویش
و بالندگی نیابد نه آنکه انسان به حقیقت انسانی و ثمره وجودی خویش نمی رسد که چه
بسا این بذرها در باطن آلوده ای که به وسیله گناه، طغیان و تعلق به زندگی دنیا
«فاما من طغی و آثر الحیوة الدنیا» (سوره نازعات آیه 38) به لجنزار و منجلاب تبدیل
شده، فاسد و تباه شود و حتی زمینه هرگونه صلاح و رشد را در خود از بین ببرد.

و به تعبیر دیگر اگر این کششها و استعدادها در جهت صحیح تربیت نشود و در بستر
واقعی خود به شکوفائی نرسد، انسان یا با دلباختن به کمالات موهوم به بیراهه می
افتد و یا با توقف و در جا زدن در دلبستگی و توجه استقلالی به کمالات و زیباییهای
نازل و نسبی از راه باز می ماند و در ظلمت ضلالت و حجاب تعلقات مادی سرگردان می
شود و همچون تشنه راه گم کرده در کویر «زندگی مادی» برای سیراب شدن همواره به سوی
سراب می دود، ولی هنگامی که نزدیک می شود آبی نمی یابد و دوباره در فاصله ای دورتر
سراب دیگری توجه او را به خود جلب می کند و راه به سوی آن می سپارد و همچنان می
دود و باز هم به آب دست نمی یابد و ناکام در این راه بی فرجام، باقی مانده رمق
خویش را نیز از دست می دهد و سرانجام در تشنه کامی فزاینده زندگی خویش را می بازد.

بنابراین، انسان باید در اولین گام و در نقطه آغاز حرکت خویش به سوی کمال، خود
را بشناسد، «خودی» که در نهاده آن استعدادها و کششهای ویژه انسانی تعبیه شده است و
سپس با شکوفا  کردن آنها در پرتو خورشید
وحی و تدبیر عقل به ثمره معرفت و میوه ایمان و پرستش حق دست یابد.

کششها و کوششها

مسلم است که هر کوششی را در پی دارد و بخش عمده کوششهای انسان برخاسته از همان
کششهای ویژه است که شعاع آنها تا بی نهایت امتداد دارد وجود این ارتباط تنگاتنگ
تأثیر و تأثر متقابل  و هماهنگی دقیقی را
بین این دو عنصر حکمفرما کرده است، و هر چه زیبایی و کمال در متبه ای بالاتر و درک
و شناخت نسبت به آن افزونتر باشد، احساس خشوع و فروتنی و ستایشگری نسبت به آن
شدیدتر می شود تا آنجا که اگر این کششها با قرار گرفتن در «صراط مستقیم» رشد و
سکوفائی به سوی حقیقت مطلق و مبدأ هستی و کمال بیحد رهسپار شود و از دریچه ضعف،
نقص و فقر خویش به جانب کانون قدرت و قوت و کمال و غنای مطلق روی آورده و همگام با
آن احساس خضوع و فروتنی و ستایشگری نیز به اوج خود می رسد و اینجاست که حقیقت
عبودیت و عبادت در دوران انسان می گیرد.

پس عبادت عکس العمل و لازمه کشش بسوی خدا و معرفت اوست، خدای بی همتایی که
هستی و حقیقت مطلق است و مبدأ کمال و جمال و آفریدگار و پروردگار جهانیان است و
عبادت یعنی ستایش او که کمال مطلق است و تسبیح و تنزیه او از هرگونه کاستی و سپاس
او که کمال مطلق است تسبیح و تنزیه او از هرگونه کاستی و سپاس او که مبدأ و سرچشمه
تمام خیرها و نعمت هاست و و فرمانبرداری بی قید و شرط از او که شایسته فرمان دادن
و اطاعت شدن است و بالاخره باور به این که او، هیچ گونه شریک و انبازی ندارد.

و حقیقت و روح عبادت چیزی است که بر صفحه دل انسان می نشیند و در روان او نقش
می بندد و تدریجاً به صورت خوی و خلقی پایدار و راسخ قالب شده، تمام خصلتها و
خلقهای دیگر را در خود ذوب و شاکله درونی انسان را در عبودیت حق تثبیت می کند و بر
اساس همین شاکله درونی است که اعمال برونی از انسان سر می زند:

«ö@è% @@à2 ã@yJ÷ètƒ 4’n?tã ¾ÏmÏFn=Ï.$x©» (اسراء/84)

و مسلم آنکه: از کوزه برون همان تراود که در اوست و بنابراین بهرنسبتی که
انسان در درون خویش به مقام معرفت و پرستش دست یافته باشد. آثار َآن در رفتارهایش
ظاهر می شود و در صحنه اعضاء و جوارحش به کرسی عمل می نشیند و بدینسان عبادات
قالبیه در پرتو عبادات قبیله و خضوع ظاهر در سایه خشوع ظاهر در سایه خشوع باطنی
شکل می گیرند.

پس کشش و گرایش به هرنوعی از کمال و زیبایی و شناخت هر مرتبه ای از آن واکنش
کیفی و کمی متناسب با آن را در پی دارد و از باب مثال انسان صاحب ذوق با دیدن یک
گل زیبا به عنوان مصداقی از زیبایی محسوس که نازلترین مرتبه زیبایی است- و حتی تحت
تأثیر وصف و تصور آن در خود واکنشی متناسب با آن زیبایی را احساس می کند و به
دنبال آن خود واکنشی متناسب با آن زیبایی را احساس می کند و بدنبال آن خود را به
گل می رساند. و چشم به آن می دوزد دست دراز می کند و آن را می چیند و می بوید، می
خرد و با خود می برد و… و این همه بروز و تجلی همان احساس درونی است- احساسی که
می توان آن را به نوعی و مرتبه ای از پرستش درونی و آن چه از او سر می زند را به
نوعی و مرتبه ای از عبادت برونی تعبیر کرد، هر چند که تعبیر پرستش جز برای خدا نه
زیبنده است و نه حقیقت دارد.

قابل ذکر است که حتی اگر در صورتی که فطرت خداجویی و خداپرستی در انسان شکوفا
نشده باشد و حتی اگر انکار خدا کند در این مرحله نیز متأثر از همان فطرت ناشکوفا و
شعور ناخودآگاه به سوی خدا گرایش داشته و کوششهایی نیز در جهت نزدیکی به خدا از او
سر میزند که گرایش این قبیل انسانها به خوبیها و فضائل اخلاقی- گرچه در حدی ناقص و
محدود- نموداری کم رنگ از گرایش به خداست و کاهای خوبی که در این راستا و تحت
تأثیر آن گرایش از او سر می زند کوششی ناخودآگاه است برای نزدیک شدن به سوی خدا
گرچه آنها که صددرصد خویشتن خویش را در صحنه زندگی باخته اند و بذرهای نهفته در
ریشه جانشان را در گل و لای تعلقات خاکی و گناه و عصیان تباه کرده و گوهر نفس خویش
را به مهانت و پستی دلبستگی به مادیات و گناهان آلوده نموده اند چیزی جز شر و
ارتکاب جرایم و جنایات، از آنان  متوقع
نیست. امام هادی (ع) می فرمایند: «من هانت علیه نفسه فلاتأ من شرّه»
(بحار/17/214).

کسی که دل به پستی داد از شرّ او در امان مباش که: از کوزه برون همان تراود که
دراوست «وکلّ اناء بالذي فیه ینضح»، و آن کس که پستی را برای خود خواسته چرا برای
دیگران نخواهد؟

به هر حال هرگونه کشش انسان به سوی کمال و هرگونه کوشش او برای رسیدن به کامل
و هر ستایشی نسبت به کمال و زیبایی احساس و ابزار می کند، حقیقت و واقعیتی جز این
نمی تواند داشته باشد که آن کشش کششی است ناخودآگاه به سوی خدا، و این کوششی است
در جهت نزدیک شدن و او و بالاخره ستایشی که از کمال و زیبایی می کند، ستایش خداست
حتی اگر خود منکر این هم باشد، چرا که حقیقت و واقعیت با انکار انسان دگرگون نمی
شود و این همانند این است که کسی از زیبایی و ظرافت و شکوه ساختمانی ستایش و تمجید
کند حتی اگر از سازنده آن غافل باشد و حتی اگر به فرض منکر سازنده آن باشد خواهی
نخواهی فی الواقع از اندیشه زیبا و زیبا آفرینی و دستهای هنرمند آن سازنده و معمار
ستایش و تمجید کرده است هرچند منکر این ستایش باشد.

سیر زندگی انسان، به لحاظ شکوفایی صحیح فطریات و واقعیتهای درونی و عملکرد
برونی اش در سه مسیر مشخص با سرنوشتهای مشخص، تقسیم می شود که ما در اینجا آنها را
تحت عنوان سیر صعودی یا افقی و نزولی مطرح می کنیم:

سیر نزولی «درجا زدن»

در این نوع زندگی، انسان در یک سیر بی فرجام در دائره تنگ زندگی مادی دور می
زند و آنگاه که به نقطه پایان زندگی خویش می رسد خود را در همان نقطه آغاز می بیند
و گویی حیوانی به دنیا آمده و حیوانی از دنیا می رود. چنین انسانی گرچه خود را در
پویایی و حرکت به سوی کمال می پندارد، ولی از آنجا که راه گم کرده و در پرده اوهام
چشم دل او از دیدن حقایق هستی و حقیقت خویش، محجوب و مهجور مانده که با چشم بسته
در ظلمت مادیات به گرد «خود» می چرخد، به چهار پایی می ماند که با چشم بسته از
پگاه تا شامگاه در مداری بسته برگرد محور، چرخ آبکشی یا خرمن می چرخد و می پندارد
که راهی بس دراز را پیمود است، اما چون در بازپسین روز و پایان کار، چشم بند را از
دیدگانش باز می گیرند و چشم می گشاید خود را در همان نقطه ای می یابد که در آغاز
کار بوده است!

و انسان که در هنگام تولد حیوانی بالفعل و انسانی بالقوه است اگر با شکوفا
کردن استعدادها و کششهای ویژه خویش انسانیتش را به فعلیت نرساند، لاجرم در حیوانیت
باقی می ماند و در ردیف چهارپایان قرار می گیرد، با این تفاوت که یک حیوان چهار پا
جز حیوان بودن نتواند، ولی انسان که توان این را داشته که به فعلیت و شخصیت انسانی
دست یابد و از درواه مرگ و رهایی از قفس تن با روحی سرشار از کمال ملکوتی به فضای
زندگی جاودانه پرواز کند، با برگزیدن زندگی حیوانی و تضییع استعدادهای به ویژه و
کشتن چراغ فطرت خویش قبل از مرگ و در اثنای زندگی در دنیا به مرده ای متحرک و میته
ای گندیده تبدیل و در وادی «ان الانسان لفی خسر» (سوره عصر آیه 2) صدف وجود خود را
از گوهر حقیقت انسانی و نفحه الهیه تهی ساخته است و چه خسرانی از این بالاتر که:
«ان الخاسرین الذین خسروا انفسهم» (زمر 15).

زیانکاران واقعی آنانند که خویشتن خویش را باخته اند. و در همین راستا سیر
افقی قابل ترسیم و ارزیابی است. سیری که در کلام امام کاظم (ع) این گونه ترسیم و
توصیف شده است: «من استوی یوماء فهو مغبون» کسی که دو روزش یکسان باشد مغبون است
یعنی کسی که در سیر افقی امروزش بهتر از دیروز و فردایش بهتر از امروز نباشد و در
ازای مقداری از عمر گرانمایه که از دست داده چیزی با ارزش و متناسب، تحصیل نکرده
است، انسان خردمند حتی در یک دید تاجر مآبانه اگر درهمی را می دهد، حتماً بای به دست
آوردن چیزی با ارزش تر از درهم است نه کمتر از آن. حال اگر تمام دارایی و اندوخته
خود را در مقابل هیچ یا چیزی پایین تر و اندکتر از سرمایه بدهد هیچ کس در جنون و
بی خردی او شک نمی کند. پس انسان خردمند کسی است که روی لحظه های زندگی خویش حسابی
دقیق داشته باشد و:

اولاً: به ارزش واقعی آن توجه کند و از این که اگر تمام ثروت دنیا را هم داشته
باشد در صورت به خاطر افتادن زندگی و برای ادامه آن حاضر است تمام دنیا را خرج کند
و به طور غریزی همه آنچه از دنیا و و مادیات را در اختیار دارد، فدای بقای خویش می
کند باید به این نکته برسد و برای او معلوم شود که جان انسان و بقای آن چیزی است
فراتر و ارزشمندتر از مادیات.

ثانیاً: حساب کند که این سرمایه ارزشمند را یعنی جان و توان زندگی و مجموعه
لحظه، لحظه های آن را که به عمر تعبیر می شود در چه جهتی صرف می کند. حساب کند که
چه چیز را از دست می دهد و در برابر آن چه چیز را به دست می آورد. پس صرف عمر حتی
برای کسب رزق و قوت لایموت اگر در جهت و خدمت مقصدی بالاتر از حیات مادی و حیوانی
نباشد باز هم غبن و خسارت است، تا چه رسد به صرف عمر برای تحصیل دنیای خارج از حد
نیاز و بدتر از آن کسب دنیایی که مستلزم تعدّی به حقوق دیگران است که نامشروع است
و گناه و ساقط کننده انسان.

از توجه به این دو مقدمه نتیجه می گیریم که جهت گیری کلی سیر زندگی و صرف عمر
باید در راستای دستیابی به هدفی فوق مادی باشد و جز آن غیر منطقی و نامعقول می
باشد. از حضرت علی (ع) نقل شده که فرموده:

«لیس لانفسکم ثمن الا الجنة فلا تبیعوها بغیرها» (نهج البلاغه صبحی صالح-
قصارالحکم- 456).

بهای جانهایتان چیزی جز بهشت نیست پس هرگز آنرا به چیزی دیگر نفروشید. و بهشت
محصول و مقصد ما دیگرائی و سیر افقی نیست، بلکه فقط در سیر صعودی که بعدا خواهیم
گفت به دست می آید و بنابراین صرف عمر و زندگی جز در ازای بهشت برین، معامله ای
زیانبخش و نامعقول است و از آنجا که مجموعه زندگی از لحظه ها و ساعتها و روزها
تشکیل شده پس انسان حتی اگر در هر لحظه و ساعت و روزی هم گامی در جهت رسیدن به
بهشت به جلو نرود باز هم مغبون است و این تا آنجا را شامل می شود که اگر تا دیروز
مثلا در کیفیت و محتوای نمازش به درجه ای از حضور قلب و خشوع و اخلاص و… رسیده
باشد و امروز به درجه ای بالاتر صعود نکند باز دچار غبن شده است.

به هر حال بزرگترین خطری که همواره انسان را تهدید می کند و اکثر آنها را به
ورطه هلاکت سوق داده، غفلت از همین است که با فرارسیدن مرگ و هنگام انقطاع قهری از
تعلقات مادی از این خواب غفلت بیدار می شود:

«الناس نیام اذا ماتوا انتبهوا» مردم در خوابند، چون مرگشان فرارسد بیدار می
شوند.

اما این بیداری دیر هنگام او را سودی نبخشد و دیگر عقربه زمان به عقب بازنگردد
و آب رفته جوی بازنمی گردد و آرزوی بازگشت و جبران اشتباه هرگز به وقوع نمی پیوندد
و تنها اثر این بیداری آن است که برای در داغ حسرت و آتش اندوه فرصتهای به باد فنا
رفته می سوزد که یکی از اسامی روز قیامت و جهان آخرت یوم الحسرة است و گویند که
رنج حسرت از سخت ترین عذابهای جهان پس از مرگ است.

مبانی تفکر بسیجی (4)

امام خمینی (س): ما اگر توانستیم نظامی بر پایه های نه شرقی نه غربی واقعی و
اسلام پاک و منزه از ریا و خدعه و فریب را معرفی نمائیم، انقلاب پیروز شده است.

(28/6/67)

موضوع بحث درباره اهمیت اصل نه شرقی و نه غربی از نظر امام بسیجیان می باشد. اصلی
که امام راحلمان خمینی کبیر (سلام الله علیه) پاسداری از آن را بر عهده همه
مسلمانان و مستضعفین به ویژه بسیجیان گذاشته است. اصل مهمی که امام، پیروزی انقلاب
را در گرو عمل به آن می دانستند و می فرمودند:

«ما اگر توانستیم نظامی بر پایه های نه شرقی و نه غربی واقعی و اسلام پاک
منزّه از ریا و خدعه و فریب را معرفی نمائیم، انقلاب پیروز شده است».

(28/6/67)

یکی از شیوه های پاسداری از اصل نه شرقی و نه غربی اینست که بسیجیان باید نسبت
به تفکرات وابسته به قدرتهای خارجی حساس بوده و آنها را پس از شناسایی صحیح و
اصولی و افشای آنها زمینه ساز طرد و مجازاتشان توسط مردم گردند. بدین ترتیب یکی از
مهمترین مأموریتهای بسیجیان شناخت چنین تفکراتی در جهان اسلام می باشد و از آنجا
که حوزه و دانشگاه دو مرکز عمده نشر افکار، آراء و عقاید موافقین و مخالفین اسلام
ناب محمدی (ص) است فلذا تمامی توجهات بر روی این دو مرکز و صادرات آن متمرکز می
گردد. بسیجیان در این دو مرکز حساس گذشته از وظیفه دفاع از اسلام ناب و انقلاب، که
قبلا توضیح داده شد، باید از نشر افکار غربزده و شرقزده جدّا جلوگیری نمایند و
نگذارند مردمی که به واسطه رهنمودهای امام و ایثارها و از جان گذشتگی های شهدا و
جانبازان و خانواده های معظم آنان، از قیودات افکار منحط غربی و ستمشاهی آزاد گشته
اند بار دیگر به این دام خطرناک گرفتار شوند. یکی از نمودهای مشخص این تفکرات
درحوزه و دانشگاه، «لیبرالیسم» است. «لیبرالیسم» تفکری است که بسیاری از انقلابها
و انقلابیون دنیا را به مسلخ قدرتهای سلطه گر را جهانی برده و آرمانهای مقدس و
انسانی آنها را بیرحمانه ذبح کرده و می کند. اگر امروزه نتوانیم این تفکر خطرناک
را بشناسیم و بسیجیان حوزه و دانشگاه، انحطاط آن را برای مردم ما روشن نسازند و
نگویند که چه اهدافی را دارندگان تفکر لیبرالی دنبال می نمایند و در صدد دستیابی
به کدامیک از پستهای کلیدی نظام بوده و تاکنون چه موفقیتهایی را کسب کرده اند به
یقین اصول تغییر ناپذیرنه شرقی و نه غربی، و نیز هویت انقلاب و نظام اسلامیمان در
معرض آسیبی جدی قرار خواهد گرفت و این تفکر همان بلایی که بر سر انقلاب ما نیز
خواهد آورد. البته در اینجا حتما نام آن را به گونه ای انتخاب خواهند کرد که با
اعتقادات مردم این مرز و بوم سازگار باشد و آن را با پوشش و لفاظی از الفاظ و
عبارات دینی و قرآنی مطرح می  کنند و به
گونه ای وانمود می سازند که در پیش گرفتن مشی و مرام لیبرالی همان روش اسلامی است
و همان طریقی می باشد که در قرآن از آن به عنوان «امّةً وسطا» نام برده است!؟ شاید
بی جهت نبود که برخی دارندگان این تفکر  پس
از پذیرش قطعنامه، سخن از پایان یافتن دوران اثار و آغاز حاکمیت عقل و شعور می
گفتند و بعضی دیگر نیز تا هم اکنون خواستار مذاکره مستقیم با بزرگترین دشمن این
انقلاب به منظور حل معضلات و مشکلات مبتلا به کشور می باشند. «میانه روی» مسأله ای
معقول و مقبول است که به بهانه آن بسیاری از ناپیگیریها و حرکات غیر انقلابی توجیه
می گردد. به هر حال آنچه اصول مهم نه شرقی و نه غربی را در حال حاضر مورد تعارض
جدّی- حداقل از جنبه نظری- قرار داده است نشر و رشد فزاینده تفکر لیبرالیستی می
باشد که بسیجیان برای پاسداری از اصول نه شرقی و نه غربی الزاما باید اینگونه
تفکرات را دقیقا شناخته و از ملوّث گشتن تفکر اسلام ناب محمدی (ص) جلوگیری کنند و
مردم و مسئولین را از در پیش گرفتن و پیاده کردن طرحها و برنامه هایی که منبعث از
چنین افکاری است برحذر دارند.

4- جلوگیری از نفوذ ایادی آمریکا و شوروی در حوزه و دانشگاه

از دیگر مأموریتهایی که امام راحلمان در منشور بسیج و بسیجیان برای این «شجره
طیبه» و «لشکر مخلص خدا» و فرزندان بسیجی شان در حوزه و دانشگاه و فرزندان انقلاب
تعیین نموده اند، جلوگیری از نفوذ ایادی آمریکا و شوروی در این دو مرکز حساس می
باشد. البته می توان پذیرفت که روشن ساختن مصداق ایادی آمریکا و شوروی به خصوص در
حوزه و دانشگاه ایران اسلامی محتاج بحثهایی دقیق، موشکافانه و ظریف می باشد و حتی
باید در این باره به شکلی موردی و مصداقی به بحث نشست تا همین مسأله خود، باعث
ایجاد اختلاف در بین حوزویان و دانشگاهیان نشود و رسوبات بجامانده از مطالب
انحرافی تزریق شده رژیم سابق، مبنای قضاوت در این باره قرار نگیرد زیرا مقدمه چنین
اقدامی همان است که امام فرمودند:

«امروز دانشگاه و حوزه از هر محلی بیشتر به اتحاد و بیگانگی احتیاج دارند.»

و پس از آن فرمان داده اند که: «فرزندان انقلاب به هیچ وجه نگذارند ایادی
آمریکا و شوروی در آن دو محل حساس نفوذ کنند. تنها با بسیج است که این مهم انجام
می پذیرد».

اما نباید از نظر دور داشت آنانکه آشکارا به تبلیغ و ترویج غربزدگی در حوزه و
دانشگاه می پردازند از مصادیق بارز ایادی آمریکا محسوب می گردند آیا کسانیکه مدینه
فاضله شان لندن، سوئیس، ژاپن، نیویورک و … می باشد و به فرهنگ خویش پشت پا زده و
آنرا عقب مانده می انگارند و جبران این عقب ماندگی را در همنوایی با کشورهای
وابسته می دانند، مصداقی از ایادی آمریکا محسوب نمی شود؟ آیا دارندگان تفکری که
برای اسلام شأن حکومتی قائل نمی باشد و رایت جمهوری اسلامی را به دلیل  آنکه قبل از ظهور حضرت حجت (عج) به دفاع از
مظلومان در برابر ظالمین و برای برچیدن فساد از روی زمین توسط امام به اهتراز
درآمده محکوم به سقوط می دانند و برای صحت ادعایشان از هیچ کوششی در براندازی نظری
و علمی انقلاب و نظام فروگذار نمی نمایند. مصداقی از این ایادی به شمار نمی آیند؟

به هر حال اینها از جمله مواردی هستند که باید «فرزندان انقلاب» چارچوب آن را
معین کرده و به مورد اجرا گذارند زیرا در غیر این صورت ایادی استکبار با نفوذ در
حوزه و دانشگاه قادر خواهند شد تمامی دستاوردهای انقلاب را هدم و نابود ساخته و
بسیج و بسیجیان که یک ارزش والا و مقدس می باشد را به یک ضد ارزش و پایگاهی برای
تخذیر دیگر اقشار جامعه تبدیل نمایند. اگر ایادی شرق و غرب بتوانند در این دو مرکز
نفوذ نمایند و یا آن دسته ای که موفق به نفوذ شده اند افشا و طرد نگردند و موفّق
می شدند با کارشکنی های نظری و علمی در مقابل مصالح نظام و انقلاب قد علم نمایند و
افکار و اغراض منحط خود را به عنوان مسائل اعتقادی اسلام در اختیار بسیجیان قرار
دهند. با توجه به این مسأله که بر اساس نظر و فرمان امام:

«مسائل اعتقادی بسیجیان به عهده این دو پایگاه علمی است. حوزه علمیه و دانشگاه
باید چارچوبهای اصیل اسلام ناب محمدی (ص) را در اختیار تمامی اعضاء بسیج قرار
دهند».

اگر دشمنان این انقلاب بتوانند بر این دو پایگاه تسلط یابند در واقع نه تنها
موفق به خلع سلاح حقیقی بسیج و بسیجیان شده اند بلکه هدف اصلی بسیجیان را تغییر
داده و آنان را به مجری افکار و اعتقادات اسلام آمریکایی تبدیل خواهند نمود.

از دیگر مأموریتهایی که امام راحلمان در منشور بسیج و بسیجیان برای این «شجره
طیبه» و «لشکر مخلص خدا» و فرزندان انقلاب تعیین نموده اند، جلوگیری از نفوذ ایادی
آمریکا و شوروی در حوزه و دانشگاه می باشد.

جاودانگی راه امام

نقش مراکز آموزشی  و تربیتی و توطئه
دشمنان

قسمت نوزدهم

حجة السلام والمسلمین اسد الله بیات

از جمله مسائل بسیار حساس و حیاتی که همه دست اندرکاران و علاقه مندان انقلاب
اسلامی باید به آن اهمیت قائل شده و برای تضمین و تثبیت اصول و پایه های انقلاب
اسلامی روی آن سرمایه گذاری نمایند و مواظبت کنند با غفلت و سهل انگاری از کنار آن
عبور نکرده و زمینه بهره برداری توطئه گران را فراهم نسازند به مراکز علمی و
آموزشی و تربیتی انسانهائی است که برای هر نظامی نقش تعیین کننده آنها مخفی و
پوشیده نمی باشد.

همه مراکز علمی و آموزشی و تربیتی دارای اهمیت بالا است زیرا که اساس و پایه
هر نظامی را مراکز علمی و تربیتی آنان تشکیل می دهد. تربیت نیروهای مؤثر و مفید
توسط این نوع مراکز انجام می یابد. پشتوانه علمی و قویم و محکم هر نظامی مراکز
آموزشی و تربیتی همان نظام است بالخصوص دانشگاهها که نقش فعال و تعیین کننده آنها
بر همگان واضح و آشکار است و حضرت امام رضوان الله علیه در موارد مختلف وصیتنامه
سیاسی الهی بطور مکرر اهمیت توجه به دانشگاهها را گوشزد نموده و در هر مورد از
زاویه ای موضوع را مورد عنایت و توجه قرار داده است و از مردم انقلابی و مسئولان
جامعه خواسته است با دید حساسیت و اهمیت به موضوع نگاه کرده و روی آنها برنامه
ریزی به عمل آورده و به نحو احسن در تربیت کادر مفید و مؤثر از آنها استفاده
نمایند و اتفاقا این مراکز هر اندازه اهمیت برای نظام اسلامی و انقلابی ما دارد و
سرنوشت آینده امّت و انقلاب اسلامی در دست دانشگاهیان و دیگر تربیت شدگان مراکز
علمی و آموزشی و تربیتی می باشد برای دشمنان انقلاب اسلامی هم به همان اندازه
اهمیت داشته و با برنامه ریزی دقیق و حساب شده، آنان نیز می توانند با القاء افکار
و اندیشه های شیطانی خویش مهره های خطرناکی را رشد داده و تربیت نمایند و به تدریج
آینده امت و انقلاب اسلامی را به وضع رقت بار و وارونه ای درآورده و حقیقت مکتب و
اسلام و انقلاب اسلامی را مسخ نمایند.

 و به همین جهت همیشه توجه دشمنان
انقلاب اسلامی و هر انقلاب از انقلابهای جهان، در سرلوحه برنامه های خودشان به
مراکز علمی و آموزشی معطوف بوده و می کوشیده اند با نفوذ در آنها خطوط فکری و
انحرافی خودشان از طریق همان مراکز و مهره های ساخته شده و هماهنگ با مقاصد شومشان
در جامعه القاء نمایند.

و لذا امام امت اسلام رضوان الله تعالی علیه به صورت خاصی این موضوع را مطرح
فرموده و بی توجهی امت اسلام و انقلابی را به مراکز علمی و تربیتی و اعتناء دشمنان
انقلاب را به آنمراکز به عنوان یک توطئه خطرناک تلقی فرموده و با تحلیل بسیار جامع
و علمی زیان ها و خسارتهای آن را تبیین فرمود اند و با بیان این نکته که نوع برخورد
دشمنان انقلاب اسلامی با مراکز علمی حوزه ای و روحانیون و مربیان دینی با نوع
برخورد آنان با جوانها دانشگاهی و دیگر مراکز علمی تربیتی متفاوت است. و با این دو
مرکز یک جور و یک نواخت برخورد نمی کنند.

استراتژی آنان در برخورد با روحانیون و حوزه ها منزوی کردن آنها و انفصال و
جدائی حوزه های دینی و علماء اسلام از مردم و جریانات روز مسائل سیاسی اجتماعی و
حکومتی است به طوری که دخالت آنان در این قبیل موارد امری قبیح و مستهجن و منفور
مردم به حساب آید و تدریجا حاکمیت دینی و ارزشهای اخلاقی واسلامی از صحنه زندگی
رخت بربسته و مرزی میان دین و زندگی و علماء دینی و جامعه و سیاست کشیده شود
همانطور که این معنا در دوران حاکمیت تاریک و ظالمانه خاندان پهلوی به وضوح مشاهده
می شد و بالعکس استراتژی آنان درباره مراکز علمی تربیتی، دانشگاهی و دانشجوئی و
مدارس این نبوده و نیست که دانشگاه از صحنه زندگی اجتماعی کنار گذاشته شود و
دانشجو در جریان مسائل سیاسی روز قرار نگیرد بلکه بناء آنان بر این است که دانشگاه
و مراکز دیگر تربیتی کار در مورد نیاز روز را در ابعاد گسترده تربیت نماید که این
توجیه کننده و تأمین نماینده سیاستها و کارها و برنامه های دلخواه آنان باشند و
علم و دانش را ابزار و وسیله تأمین اهداف و مقاصد استعماری و سلطه جوئی قرار دهند
و اگر در آنان تعهدی ایجاد کنند تعهدی باشد نه در مقابل ملت خویش و نه در مقابل
مکتب و آرمان خویش بلکه متعهد باشند از مفاسد و آلوده آنان دفاع نموده و توجیه
کننده سیاستهاو خیانتهای قدرتهای بزرگ جهانی باشند.

آری اگر حوزه ها در صحنه زندگی نباشند و از نزدیک و به صورت عینی مشکلات زندگی
ملت را لمس ننمایند و از سؤالات گوناگونی که در خیلی از مسائل وجود دارد و ذهن
جوانان زیادی را مشغول کرده است مطلع نباشند و اسلام را به صورت مکتب زندگی نبینند
چگونه می توانند در این عصر پرماجرا در جامعه زندگی کرده و مدعی حل مشکلات و
نیازهای آنان باشند و اگر دانشگاه و دانشگاهیان و معلمان و دانش آموزان در جریان
زندگی اجتماعی و در تلاطم ها قرار گیرند و تمام وقت و زندگیشان را در یادگیری علو
م دانشهای تجربی دنیای امروز صرف نمایند و از حوزه ها و مراکز دینی فاصله پیدا
کنند و در مسیر بدست آوردن تعهد دینی قدم برندارند و هویت واقعی و انسانی الهی
بدست نیاورند چگونه می توان تعهد و باور دینی در آنان سراغ یافت. چگ.نه می توان  در سپردن مدیریت اجرائی و سیاسی کشور به آنان
اعتماد کرد و چگونه از خیانت و وطن فروشی آنان می توان خاطر جمع شد و با کمال
اطمینان این همه امکانات و ذخایر کشور را در اختیار آنان گذاشت و لذا باید روی
تمام مراکز علمی و آموزشی و سرمایه گذاری جدی و دقیق انجام داد و برای تضمین آینده
کشور و انقلاب در تربیت نیروهای آگاه و عارف و متعهد الهی و دینی و کاردان و با
مهارت کوشید و از تربیت و ساختن انسانهای با کفایت و توانمند و لایق کوتاهی نکرد و
برای تعمیق باورهای دینی در مراکز علمی و آموزشی دانشگاهی و ایجاد نظم و سیستم و
بینش عینی و قابل پیاده شدن اسلام و ارزشهای اسلامی در حوزه های دینی با اختلاط و
یگانگی و ذوب شدن هر دو قشردر همدیگر را به هروسیله ممکن برطرف ساخت.

سخن حضرت امام در این باره بشنویم:

«از توطئه های بزرگ آنان چنانچه اشاره شد و کرارا تذکر داده ام، به دست گرفتن
مراکز تعلیم و تربیت خصوصاً دانشگاهها است که مقدرات کشورها در دست محصولات آنها
است. روس آنان با روحانیون و مدارس علوم اسلامی فرق دارد با روشی که در دانشگاهها
و دبیرستانها دارند. نقشه آنان برداشتن روحانیون از سر راه و منزوی کردن آنان است
یا با سرکوبی و خشونت و هناکی که در زمان رضا خان عمل شد، ولی نتیجه معکوس گرفته
شد، یا با تبلیغات و تهمتها و نقشه های شیطانی برای جدا کردن قشر تحصیل کرده و به
اصطلاح روشن فکر که این هم در زمان محمدرضا خان عمل می شد و در ردیف فشار و سرکوبی
بود و در زمان محمدرضا ادامه بدون خشونت ولی موذبانه. و اما در دانشگاه، نقشه آن
است که جوانان را از فرهنگ و ادب و ارزشهای خودی منحرف کنند و به سوی شرق یا غرب
بکشانند و دولتمردان را از بین اینان انتخاب و بر سرنوشت کشورها حکومت دهند تا به
دست آنها هر چه می خواهند انجام دهند. اینان کشور را به غارت زدگی و غرب زدگی
بکشانند و قشر روحانی با انزوا و منفوریت و شکست قادر به جلوگیری نباشد. و این
بهترین راه است برای عقب عقب نگه داشتن و غارت کردن کشورهای تحت سلطه، زیرا برای
ابرقدرتها بی زحمت و بی خرج و در جوامع ملی بی سروصدا هر چه هست به جیب آنان می
ریزد پس اکنون که دانشگاهها و دانشسراها در دست اصلاح و پاک سازی است بر همه ما
لازم است با متصدیان کمک کنیم و برای همیشه نگذاریم دانشگاهها به انحراف کشیده شود
و هرجا انحرافی به چشم خورد با اقدام سریع به رفع آن کوشیم و این امر حیاتی باید
در مرحله اول با دست پرتوان خود و جوانان دانشگاهها و دانشسراها انجام گیرد که
نجات دانشگاه از انحراف، نجات کشور و ملت است.

و اینجانب به همه نوجوانان و جوانان در مرحله اول و پدران و مادران و دوستان
آنها در مرحله دوم و به دولتمردان و روشنفکران دلسوز برای کشور در مرحله بعد وصیت
می کنم که در این امر مهم که کشورتان را از آسیب نگه می دارد با جان و دل کوشش
کنید و دانشگاهها را به نسل بعد بسپرید. و به همه نسل ها مسلسل توصیه می کنم که
برای نجات خود و کشر عزیز و اسلام آدم ساز، دانشگاهها را از انحراف و غرب و شرق
زدگی حفظ و پاسداری کنید و با این عمل انسانی اسلامی خود دست قدرتهای بزرگ را از
کشور قطع و آنان را ناامید نمائید. خدایتان پشتیبان و نگهدار باد».

(وصیتنامه سیاسی الهی)

شما ملاحظه می نمائید امام انقلاب اسلامی چقدر نگران آینده انقلاب و نفوذ
اجانب و قدرتهای بزرگ از طریق مراکز تعلیم و تربیت و دانشگاهها است و چقدر نگران
فاصله گرفتن دو قشر عظیم عالمان اسلامی و روحانیون و دانشگاهیان از همدیگر می
باشد. و چه با سوزو گداز از جوانها و نوجوانها و پدران و مادران و دوستان آنان و
از روشنفکران و دولتمردان به ترتیب خواسته است مواظب اوضاع بوده و با حساسیت و
قاطعیت در جریان دانشگاهها قرار گیرند و جلو هر نوع انحرافی را که مشاهده کردند
گرفته و زمینه را برای بوجود آمدن انحرافات احتمالی بعدی منتفی نمایند و این وظیفه
جاودانه و همیشگی امت اسلام بالخصوص جوانهای پرشور و انقلابی در سراسر دانشگاهها
است.

مبادا فکر کنند دوران حساسیت اوائل انقلاب سپری گشته است و آب از آسیاب افتاده
و خطری دانشگاهها را تهدید نمی نماید نه چنین نیست بلکه خطر همیشه بوده و هست و
هوشیاری امروز جوانهای انقلابی و بسیج دانشگاهی و جهادگران دانشگاهی و انجمنهای
اسلامی دانشگاهها که ریشه در اصل انقلاب داشته و عامل اصلی پاکسازی دانشگاهها همان
ها بوده اند بیش از گذشته لازم و ضروری است زیرا که امروز دوران بازسازی کشور و
جبران خرابیها و نابسامانیها دوران جنگ تحمیلی و ارث رسیده زمان حاکمیت طاغوتی می
باشد.

کشور در تمام زمینه ها باید خلأهای گذشته را جبران نموده و برای آینده نیرومند
و آباد و مستقل خودش را محیا و آماده سازد تا بتواند الگوی خوب و قابل عرضه ای را
برای ملتهای تحت ستم عالم ارائه نموده و راه 
رسم زندگی ارزشی و الهی را به همه آزادگان جهان نشان دهد در چنین موقعیتی
که کشور و انقلاب اسلامی ما قرار دارد و از طرف دیگر وضغیت سیاسی جهان به طور جدّی
در حال دگرگونی و تغییر ماهوی است و در سایه موج عظیم انقلاب اسلامی ملتهای مظلوم
یکی پس از دیگری زنجیرهای ترس و وحشت را پاره کرده و فریاد آزادیخواهی و آرمان
طلبی و نوع دوستی را بلند می نمایند و کشور اسلامی و انقلاب مقدس اسلامی ایران به
عنوان ام القراء انقلابهای مکتبی در قرن معاصر مطرح است.

با توجه به تمامی این قضایا و موضوعات اهمیت مراکز علمی و آموزشی حوزه ای و
دینی و وانشگاهها و دانشسراها و مدارس بیش از گذشته خودش را نشان داده و سنگینی
بار این مسئولیت را همگان لمس و احساس خواهند نمود و ضرورت حضور عالمان وارسته
دینی در دانشگاهها و ارتباط تنگاتنگ آنان با همدیگر را باور خواهند کرد.

و لذا توجه به مراکز آموزشی و تربیتی و دانشگاهها علاوه بر اینکه یک وظیفه
انسانی و اخلاقی و دینی است به عنوان یک اصل اساسی و محوری انقلابی هم هست، کسانی
که برای تحقق انقلاب ایلامی زحمت کشیده اند و در راه آن رنجها بخود راه داده اند و
سرمایه گذاری کرده اند بیش از همه جا و همه مراکز به مراکز آموزشی و تربیتی باید
توجه نمایند و با برنامه ریزی دقیق از نفوذ اجانب در آن مراکز جلوگیری نموده و با
تقویت آنها آینده کشور و انقلاب را تضمین نمایند.

قسمت نهم

مبانی رهبری در اسلام

حجة السلام والمسلمین محمدی ری شهری

در مقاله هشتم سخن به جایگاه رهبری در اسلام رسید و در این رابطه موقعیت امامت
و رهبری از نظر قرآن کریم اجمالا مورد بررسی قرار گرفت و اینک موقعیت رهبری از
دیدگاه احادیث اسلامی مورد بررسی است:

جایگاه رهبری از نظر احادیث اسلامی

در احادیث اسلامی خصوصا روایاتی که از طریق اهل بیت رسول اکرم (ص) نقل شده،
جایگاه رهبری جامعه اسلامی به گونه ای ترسیم گردیده که بدون آن، اسلام مفهوم واقعی
خود را از دست می دهد و به صورت مکتبی بی اساس و بی روح در می آید، تحت عناوین ذیل
احادیث اسلامی در این زمینه را مورد بررسی قرار می دهیم:

اساس اسلام بالنده

در اصول کافی سخنان مبسوطی در تبیین جایگاه رهبری در اسلام از امام رضا (ع)
روایت شده که در بخشی از آن چنین آمده است:

«إنَّ الإمامة اسُ الإسلام النامی و فرعه السّامی.»[1]

تحقیقا امامت، اساس اسلام بالنده و شاخه سربلند آن است.

توصیف اسلام به صفت نامی و بالنده در کلام امام، اشاره به این است که اسلام در
جامعه اسلامی گاهی زنده و پویا و گاهی مرده و بی حرکت است و روز زندگی و پویائی
اسلام، تشکیل حکومت اسلامی به امامت و رهبری امام حق و عدل است.

امامت، اساس حرکت و حرکت آفرینی اسلام در جوامع اسلامی است و بدون آن، اسلام،
اسلامی است بی ریشه و بی رشد بی حرکت، اسلامی که نه تنها با شرک و کفر و منافع
مشرکین و مستکبرین در تضاد نیست بلکه ابرازی است برای توجیه شرک و کفر و استکبار و
در یک جمله به تعبیر رسای بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، اسلام آمریکائی است و به
همین دلیل، اسلام بی ریشه و بی اساس از کفر و شرک خطرناکتر است.

نکته قابل تأمّل در سخن امام رضا (ع) در تبیین جایگاه امامت این است که در این
سخن، امامت هم به عنوان ریشه اسلام بالنده (أسُ الإسلام النّاميّ) و هم به عنوان
شاخه سربلند آن (وفرعُهُ السّامیّ) مطرح شده است، چگونه ممکن است که امامت، هم
ریشه اسلام باشد و هم شاخه آن؟!

پاسخ این است، که امامت به یک معنا اصل و ریشه اسلام و به یک معنا فرع و شاخه
آن است، ایم دو معنا را در آیه 24 از سوره مبارکه ابراهیم می توانیم ملاحظه کنیم،
متن آیه این است:

«öNs9r& ts? y#ø‹x. z>uŽŸÑ ª!$# WxsWtB ZpyJÎ=x. Zpt6ÍhŠsÛ ;otyft±x. Bpt7Íh‹sÛ $ygè=ô¹r& ×MÎ/$rO $ygããösùur ’Îû Ïä!$yJ¡¡9$#.»

آیا ندیدی خداوند چگونه مثالی زد؟ کلمه طیبه (سخن نیکو) چون نهال نیک است که
ریشه اش در زمین استوار و شاخه اش رو به آسمان است.

در تفسیر عیاشی از امام صادق (ع) در تبیین این آیه کریمه روایت شده:

«یعنی النبي صلی الله علیه وآله والأئمّة من بعده هم الأصل الثابت والفرع،
الولایة لمن دخل فیها.»[2]

مقصود از ریشه استوار پیغمبر اسلام و امامان پس از اوست و شاخه، عبارت است از
ولایت برای کسی که در آن وارد گردد.

کلمه طیبه در آیه کریمه می تواند شامل هر نیک و پاک پر برکت اعم از انسان و
عقائد و اخلاق و اعمال او باشد[3]و در
این روایت یکی از مهمترین مصادیق آن مورد عنایت است، مطابق این تفسیر، امامت به
معنای رهبری امت و هدایت انسانها به کمال مطلق، ریشه شجره طیبه توحید و اسلام ناب
محمدی است و رهبران، خود تجسم امامت به این مفهومند. و به معنای ولایت، فرایند
رهبری بدان مفهوم، فرع و شاخه آن شجره طیبه است، که به این معنا نیز قرآن امامت
اطلاق نموده است، در ادامه توصیف ویژگی های «عباد الرحمن» چنین آمده:

«tûïÏ%©!$#ur šcqä9qà)tƒ $oY­/u‘ ó=yd $oYs9 ô`ÏB $uZÅ_ºurø—r& $oYÏG»­ƒÍh‘èŒur no§è% &úãüôãr& $oYù=yèô_$#ur šúüÉ)­FßJù=Ï9 $·B$tBÎ).»[4]

و کسانی که می گویند: پروردگارا ما از همسران و فرزندانمان نور چشم و مایه
مسرّت عطا کن و ما را امام اهل پروا قرار ده.

و بدین ترتیب امّتی که در حصن ولایت رهبری الهی قرار گرفت خود امام می شود و
به بیان قرآن:

«y7Ï9ºx‹x.ur öNä3»oYù=yèy_ Zp¨Bé& $VÜy™ur (#qçRqà6tGÏj9 uä!#y‰pkà­ ’n?tã Ĩ$¨Y9$# tbqä3tƒur ãAqߙ§9$# öNä3ø‹n=tæ #Y‰‹Îgx©.»[5]

و ما همچنان شما را امت میانه ای قرار دادیم تا امتی نمونه برای مردم باشید و
پیامبر برای شما نمونه باشد.

ریشه کفر و انحطاط

همناطور که امامت و رهبری در مفهوم متعالیش، اساس اسلام و رمز شکوفایی
استعدادهای انسانی در همه زمینه ها است، در مفهوم منحطش نیز، ریشه کفر و انحطاط و
انواع مفاسد فردی و اجتماعی می باشد.

یکی از اصحاب امام کاظم (ع) به نام محمد بن منصور می گوید که ا آن حضرت تفسیر
آیه 31 ازسوره اعراف را خواستم، متن آیه این است:

«قل إنما حرّم ربّی الفواحش ما ظهر منها وما بطن.»

ای پیامبر، بگو پروردگار من تنها امور ناشایسته و پلید را تحریم فرموده، چه
آشکارا و چه نهان.

امام در پاسخ فرمود:

«إن القرآن له ظهر و بطن فجمیع ما حرم الله في القرآن هو الظاهر و الباطن من
ذلک ائمة الجور و جمیع ما احلَّ الله في الکتاب هو الظاهر والباطن من ذلک أئمةُ
الحق.»[6]

تحقیقا دارای معنای ظاهر و آشکار و معنایی باطن و ناپیداست همه آنچه را که
خداوند در قرآن تحریم نموده، پلیدی آن سطحی و ظاهری است و باطن و روح آن پلیدی ها
امام های جائز و ظالمند. و همه آنچه را خداوند در این کتاب حلال نموده، حلیت آن
ظاهری است و باطن آن ائمه حق است.

همانطور که ملاحظه می کنید، امام در تبیین مقصود از «ناشایسته های آشکار و
نهان» که در آیه مذکور آمده، ابتدا به یک اصل کلی در تفسیر قرآن اشاره می کند که
آیات قرآن دو بعدی است، یک بعد همان است که از ظاهر الفاظ آن فهمیده می شود و بعد
دیگر مربوط به باطن و عمق آیات می گردد، بنابراین قرآن را دو گونه می توان تفسیر
نمود تفسیر ظاهر و تفسیر باطن.

تفسیر ظاهر آیه مذکور این است که: «خداوند اعمال زشت و ناروا را تحریم کرده
است چه اینکه این اعمال به طور علنی و آشکار انجام شود و چه غیر علنی و به صورت
پنهان.»

امام (ع) تأکید می کند که این آیه مثل سایر آیات قرآن علاوه بر معنایی که از
ظواهر الفاظ آن استنباط می گردد، مفهوم دقیق دیگری دارد که درباطن و عمق این الفاظ
نهفته است، و در تفسیر باطن آیه به صورت سر بسته، ریشه همه مفاسد اجتماعی و راه
رسیدن به جامعه مطلوب انسانی و اسلامی را ارائه می فرماید که ریشه همه مفاسد و
مظالم و انحرافات و انحطاطات جامعه بشر، امامت و رهبری امام جائز است و تا این
امُّ الفساد در امتی وجود دارد امیدی برای اصلاح جامعه نیست، ولی قطع ریشه شجره
خبیثه فساد و تباهی تنها اولین گام در راه تحقق آرمانهای اسلامی در ساختن امّت نمونه
است، گام دوم جایگزین کردن امامت عدل است که اساس اسلام بالنده و باطن برنامه
تکامل انسان در اسلام شناخته شده است.

بنابراین حساس ترین لحظات در تاریخ انقلاب هنگامی است که امّت می خواهد امامتی
را جایگزین امامتی کند که اگر درست و دقیق عمل نشود، سرنوشت انقلاب، ارتجاع و
بازگشت به فساد و تباهی است.

امام صادق (ع) درباره نقش امامت و جایگاه رهبری در تکامل و انحطاط جامعه چنین
می فرماید:

«نحن اصل کلّ خیر ومن فروعنا کلّ برّ، فمن البرِّ التوحیدٌ والصلوة و الصیام و
کظم الغیظ والعفو عن المسئ و رحمة الفقیر و تعهد الجار والاقرار بالفضل لأهله.

وعدونا اصلُ کلِّ شرٍّ ومن فروعهم کلقبیح وفاحشة فمنهم الکتاب والبخل والنمیمة
والقطیعة وأکل الرِّبا و أکلُ مال الیتیم بغیر حقه…

فکذب من زعم أنه معنا و هو متعلّقٌ بفروع غیرنا.»[7]

ما اصل و اساس همه خیرات و نیکیها هستیم و هر خوبی، شاخه ای از شاخه های ما
است، از جمله: توحید، نماز، روزه، فرونشاندن خشم، بخشیدن گنه کار، مهربانی با
نیازمند، مواظبت از همسایه و اعتراف به فضیلت برای اهل فضل.

و دشمن ما اصا و اساس همه شرور و زشتیها هستند، هر کار ناروا و زشت شاخه ای از
شاخه های آنها است، از جمله: دروغگویی، بخل، سخن چینی، قطع رابطه- با خویشاوندان و
دوستان دینی- ربا خواری، خوردن مال یتیم به ناحق و… پس کسی که ادعا می کند با ما
است و پیرو ما، ولی به شاخه های دشمنان ما آویخته، دروغ می گوید.

طبق این روایت، رهبری امام حق اصلی ترین ارکان سیاسی اجتماعی اسلام و برنامه
های تکامل انسان و همچنین رهبری امام باطل، اصلی ترین ریشه های کفر و عوامل انحطاط
و سقوط بشر است، همه زیبائی ها و نیکی های عقیدتی، اخلاقی و عملی، فروع رهبری امام
حق و همه زشتیها و شرور مفاسد عقیدتی اخلاقی و عملی شاخه های رهبری امام باطل است
و تنها کسی می تواند در ادعای پیروی از رهبری امام حق، صادق باشد که به شرور و
زشتی ها که شاخه های رهبری امام باطل است متمسک نباشد.

درسهائی از تاریخ تحلیلی اسلام

قسمت سی ام

هجرت به مدینه

حجة السلام والمسلمین رسولی محلاتی

تصمیم هجرت به مدینه

اهل تاریخ می نویسند پس از بیعت عقبه، رسول خدا (ص)، تصمیم به هجرت به یثرب
گرفت، و به مسلمانان نیز دستور داد بدانجا هجرت کنند، و آنها نیز به تدریج در
گروههای چند نفره و احیاناً به تنهائی بطور علنی و یا در خفا و دور از انظار
مشرکین، بدانجا هجرت کردند.

و درباره این تصمیم رسول خدا و انتخاب یثرب به عنوان دارالهجرة سخنانی گفته
اند، تا آنجا که برخی منشاء آنرا خواب و یا وحی الهی دانسته، و در این باره حدیثی
نیز از آن حضرت نقل کرده اند که فرمود:

«رأیت في المَنام إنّی اهاجرمِن مَکَّة إلی أرض بها نخل، فَذَهب وهلی الی انها
الیمامة اوهجر، فاذا هی المدینه یثرب.»[1]

-یعنی در خواب دیدم که از مکه به سرزمینی هجرت می کنم که دارای نخل است، و
خیالم رفتبه اینکه آن سرزمین «یمامه» یا «هجر»[2]است
ولی معلوم شد آنجا مدینه- یثرب- است.

و نظیر این حدیث نیز حدیث دیگری از طریق زهری و عروة بن زبیر از عایشه شده …

ولی به نظر نگارنده گویندگان این سخن و راویان این حدیث دانسته و یا ندانسته
مقام رسول خدا و عظمت و شخصیت آن حضرت را تنزّل داده و کاسته اند و انجام چنین امر
مهمی را که در سرنوشت اسلام و مسلمین مهمترین نقش را داشته به خواب این چنینی و با
خصوصیات مذکوره موکول کرده اند، و اساساً معلوم نیست این آقایان چه اصراری دارند
که دستورات مهم اسلام و کارهای رسول خدا را معمولا به خواب نسبت دهند مانند داستان
اذان و وضوء و ازدواج با عایشه و …. چیزهای دیگر …

و برخی هم منشأ آنرا وحی الهی دانسته اند، و این نظریه گرچه بهتر از نظریه
بالا است ولی خود آنها روایتی را که به عنوان سند برای این نظریه ذکر کرده اند
مخدوش و «منکر» و «غریب» دانسته اند، چنانچه برای هر خواننده ای نیز، حدیث مزبور،
منکر و غریب می آید، و متن آن که به چند طریق ذکر شده اینگونه است که رسول خدا (ص)
فرمود:

«إنّ الله اوحی إلیّ أيِّ هؤلاء الثلاثة نزلت فهی دارُ هجرَتک: المدینة او
البحرین اوقنّسرین.»[3]

-یعنی خداوند به من وحی فرمود که به هریک از این سه سرزمین بروی آنجا خانه و
محل هجرت تو خواهد بود: مدینه یا بحرین یا قنّسرین.[4]

و غرابت و اشکال اینگونه احادیث وقتی روشن می شود که ما به این مطلب توجه
داشته و در نظر بگیریم که هجرت رسول خدا (ص) تنها به خاطر فرار از آزار مشرکان و
خطری که متوجه آن حضرت شده بود صورت نگرفته، بلکه آن یک هدف ضمنی بود که رسول خدا
(ص) به وسیله آن بتواند وظیفه الهی و رسالت مهم تبلیغی خود را ادامه داده و حکومت
خود را تشکیل دهد و پر واضح است که قنّسرین و یا بحرین هیچگاه نمی توانست این
منظور مهم را تأمین کند و با این حال چگونه می تواند مورد وحی الهی قرار
گیرد….؟! و تنها مدینه و یثرب بود که می توانست این هدف را به خوبی تأمین کند.
بشرحی که ذیلاً خواهد آمد.

و به نظر نگارنده اگر بخواهیم هجرت رسول خدا (ص) را به وحی الهی منتسب سازیم
بهتر است سند آنرا حدیث ذیل قرار دهیم که بی اشکال تر از حدیث فوق است و آن حدیثی
است که در تفسیر عیاشی از سعید بن مسیب از امام خدیجه و ابوطالب از دنیا رفتند
رسول خدا (ص) ماندن در مکه را خوش نداشت و اندوه فراوانی آن حضرت را فرا گرفت و از
کفار قریش بر خودش بیمناک شد، و در این باره شکایت خود را ب جبرئیل کرد و در اینجا
بود که خداوند به آن حضرت وحی فرمود:

«یا محمد اخرج من القربة الظالم اهلها، وهاجر الی المدینة، فلیس لک الیوم
بملکة ناصر…».

-یعنی ای محمد از روستائی که مردم آن ستمکاراند بیرون رو و به مدینه هجرت کن
که در مکه امروز دیگر تو را یاوری نیست.

و بدنبال آن بود که رسول خدا (ص) متوجه مدینه شد ….

ولی با همه این احوال اگر مسئله را به روال عادی و جریان طبیعی خود و فراهم
شدن اسباب و علل آن که منجر به این هجرت مهم و تاریخی شد واگذار کنیم شاید بی
اشکالتر و طبیعی تر باشد و تازه اگر هم بنا باشد به وحی الهی منتسب سازیم بهتر است
همانگونه که در حدیث عیاشی بود آنرا به صورت یک وظیفه دینی مورد بحث قرار دهیم
یعنی «وظیفه هجرت از سرزمین شرک» تا الگوئی باشد برای دیگران و صرف تعبد خشک
نباشد، و انگیزه آنرا هم نداشتن یاور و کمک کار برای مبارزه با بت پرستی و پاک
سازی محیط از شرک و فساد بدانیم… چنانچه در حدیث به هر دو قسمت اشاره و تصریح
شده… و محل هجرت را نیز فقط مدینه ذکر کنیم که می توانست به هدف و منظور فوق کمک
کند نه جای دیگر…

البته با توجه به این مطلب که نام «مدینه» ممکن است بوسیله راوی ذکر شده باشد
و در اصل «یثرب» ذکر شده و الله العالم.

باری اگر مسئله را طبق عوامل طبیعی آن مورد بحث قرار دهیم بخوبی روشن است که
رسول خدا (ص) پس از وفات خدیجه و ابوطالب احساس خطر و بی کسی می کرد، و همانگونه
که در مقالات گذشته مشروحاً ذکر شد، پیوسته در صدد بود تا یارانی تازه و پایگاهی
دیگر برای تبلیغ آئین مقدس اسلام در میان سران قبائل و از تیره های مختلف قریش و
اعراب شهرها و بدویان ساکن حجاز و جاهای دیگر پیدا کند…

و از آنجا که خدا نیز بارها وعده فرموده بود که ما رسولان خود را یاری می
کنیم….[5]و هر
که در راه ما تلاش و کوشش کند ما راه خود را به او نشان می دهیم….[6]و هر
کس خدا را یاری کند خدا هم او را یاری می کند…[7]و رسول
خدا نیز با اطمینان بیاری خدا و استمداد از کمکهای غیبی مترصّد بود تا با آمدن
افرادی از قبائل اوس و خزرج به نزد آن حضرت و اسلام و بیعت آنها این فرصت پیش آمده
و آن حضرت و فرستادگان او می گردید فکر هجرت به آن شهر را تقویت می کرد تا بالاخره
تصمیم به این کار گرفت و در تاریخ معین آنرا عملی کرد.

و البته عوامل و جهات زیر می تواند در تصمیم رسول خدا (ص) دخیل و مؤثر بوده
باشد:

1- رسول خدا (ص) با شهر یثرب و مدینه و قبیله خزرج و بنی النجار پیوند فامیلی
و ارتباط خویشاوندی داشت و همانگونه که در سابق گفته شد ما در عبدالمطلب اهل یثرب
بود و دائی زادگان پدری آن حضرت در یثرب زندگی می کردند، و به همین مناسبت هم بود
که مادرش آمنه آن حضرت را در سنّ پنج سالگی برای دیدار خویشاوندان به یثرب آورد و
حدود یک ماه نیز آن حضرت در یثرب بود، که پس از هجرت به آن شهر رسول خدا خاطراتی
را از آن دوران کودکی بیاد می آورد و گاهی برای اصحاب خود ذکر می فرمود…. چنانچه
توقف پدرش عبدالله نیز در آن شهر در مراجعت از شام بخاطر بیماری که منجر به رحلت
آن جناب شد در میان بستگان و خوشان و روی همین رابطه بود.

و خود همین بستگی و رابطه می توانست عامل مؤثری در حمایت از رسول خدا و پیشرفت
کار آن حضرت باشد….

2- موقعیت جغرافیائی شهر یثرب چنان بود که می توانست در آینده با پیشرفت اسلام
و تهیه نیروئی مؤثر و کاری در آن شهر، مکه را تحت فشار سیاسی و اقتصادی قرار دهد،
و قریش را وادار به تسلیم و خضوع دربرابر اسلام سازد و وضع اجتماعی و سیاسی
جزیرالعرب نیز چنان بود که تا مکه و قریش تسلیم نمی شد مسلمین نمی توانستند
موفقیتی داشته باشند و اسلام در شبه جزیره و سایر کشورها حاکمیت پیدا کند.

شهر یثرب سر راه کاروانهای تجاری قریش به شام قرار داشت، و به منزله گلوی قریش
بود، زیرا قسمت عمده آقائی و سیادت قریش بخاطر در آمدهای سرشار و سودهای کلانی بود
که از راه تجارت و وارد کردن کالاهای تجارتی به مکه و فروش آنها به حاجیان و
زائران خانه خدا عایدشان می شد، و اگر این گلوگاه بسته می شد و در دست مسلمانان
قرار می گرفت قریش ناچار به تسلیم می گردید چنانچه آینده هم آنرا نشان داد، و در
گذشته نیزتمام سعی قریش بر این بود که با مردم یثرب درگیر نشوند و میان آنها صلح و
صفا برقرار باشد، که شواهد آنرا قبلاً بتفصیل ذکر کرده ایم.

3- شهر یثرب و اطراف آن دارای مزارع کشاورزی و باغات حاصلخیزی بود که منشأ
ثروت و خیرات بسیاری بود و گذشته از اینکه از نظر آذوقه و اقتصاد خودکفا بود به
جاهای دیگر نیز کمک می کرد، و د ر جنگها و درگیری ها می توانست ماهها و سالها روی
پای خود به ایستد و محاصره ها را تحمل نماید، چنانچه تاریخ گذشته نشان داده بود و
آینده نیز نشان داد، و این خود امتیازی بود که در جاهای دیگر وجود نداشت، و شهر
طائف نیز که تا حدودی واجد این امتیازات بود رسول خدا (ص) را نپذیرفته بود و بشرحی
که ذکر شد رهبر اسلام نتوانست از آن شهر به عنوان پایگاه جدید استفاده کند و مطرود
آن شهر گردید…

و از طائف که صرف نظر می کردیم جای دیگری نبود که این امتیازها را داشته
باشد…

4- بشارتهای یهودی که در مدینه سکونت داشتند (و جمعیت بسیاری را تشکیل می
دادند) به اینکه بزودی پیامبری ظهور خواهد کرد که هجرتگاهش این شهر خواهد بود و با
آمدن او تحولی ایجاد خواهد شد و جزیرة العرب را خواهد گرفت…. زمینه خوبی را برای
ورود آن حضرت فراهم کرده بود، اگر چه پس از آمدن آن حضرت، خود همان مبشران ظهور،
اکثراً دعوتش را نپذیرفته و روی حسادت و بهانه جوئیهای دیگر در مقابل آن حضرت ایستاده
و دشمنان سرسختی برای اسلام و مسلمین شدند…. و جنگها براه انداختند…

ولی ب این حال همان بشارتها و تبلیغات زمینه خوبی برای ورود آن حضرت و آماده
سازی مردم فراهم کرده است….

5- جنگهای «بعات» و درگیریهای پی در پی و مستمر میان قبائل اوس و خزرج که سبب
شده بود تا آنها روز آسوده و خواب راحتی نداشته و آب خوشی از گلویشان فرو نرود و
کار بجائی رسیده بود که از ترس دشمن حتی در موقع خواب نیز اسلحه خود را بر زمین
نگذارند، آنها را کاملا خسته و درمانده کرده و از پای درآورده بود، و تمام ساعات
روز و شب را در ترس و وحشت و اضطراب بسر می بردند، و بدنبال کسی بودند که بتواند
به آن دشمنیها خاتمه داده، و صلح و صفا و آرامشی در میان آنها ایجاد کند که در سایه
آن بتوانند، اسلحه را بر زمین نهاده و نفس راحتی بکشند، و پس از اینکه بارسول خدا
برخورد کرده و سخنان آن حضرت را شنیده گمشده خود را پیدا کرده، و اسلام را بهترین
وسیله برای ایجاد صلح و صفا و الفت و دوستی یافتند و همانگونه که پیش بینی میشد
همین جریان سبب شد تا اسلام بسرعت در یثرب گسترش یافته و آنرا بپذیرند….

اگر چه با کمال تأسف پس از رحلت رسول خدا بخاطر انحرافی که از مسیر تعیین شده
از طرف رسول خدا (ص) پیدا شد، و هواهای نفسانی یکه تاز میدان گردیده و جای
دستورالعملهای رسول خدا و خطوط ترسیم شده آن حضرت را گرفت، مجددا همان اختلافات
زنده شد و رسوبات و ریشه های اوس و خزرجی جوانه زده و کار خود را کرد، و مسلمانان
را دچار وآنهمه بدبختی و جنگ و جدال  گروه
بندی کرد تا جائیکه امروز هم دود آن بچشم همه مسلمانان می رود…. ولی به هر صورت
در آنروز عامل خوبی برای دعوت رسول خدا به مدینه گردید و در تصمیم گیری آن حضرت
مؤثر بود….

6- مردم یثرب چون از مهاجرین یمن بودند از یک تمدن ریشه دار و پرسابقه ای
برخوردار بوده و آن قساوت و عناد و بدوی گری اعراب بیابانی و اطراف مکه، و یا حب
مقام و دواعی دیگر قریش را در انکار رسول خدا نداشتند، و آمادگی بیشتر و زمینه
بهتری برای پذیرش دعوت الهی و سخنان زنده و جانبخش رسول خدا داشتند.

و اینها قسمتی از عواملی بود که به نظر می رسد (صرفنظر از مسئله وحی الهی و
صحت آن) در تصمیم گیری رسول خدا در هجرت به یثرب مؤثر بوده….

و امّا تصمیم گیری در ترک مکه و خروج از آن شهر نیز صرفنظر از مسئله وحی و
دستور الهی، بخوبی روشن است، زیرا مکه دیگر جای امنی برای رسول خدا و تبلیغات و
رسالت او نبود، و با وجود سران قریش و بافتی که آن شهر از نظر اجتماعی و قبیله گی
داشت امید آن نبود که در آینده نیز رسول خدا (ص) بتواند با آن شیوه و امکاناتی که
داشت موفقیتی کسب کند، بخصوص آنکه پس از فوت ابوطالب و خدیجه روز به روز فشار
مشرکان بیشتر، امید موفقیت آن حضرت کمتر می گردید، تا آنجه که طبق آیه کریمه
قرآنی:

«وَ إذ یمکر بک الذینَ لیثبتوک اویقتلوک او یخرجوک…»

نقشه حبس و یا قتل و یا تبعید آن حضرت را کشید و در صدد اجراء توطئه قتل آن
حضرت بودند که رسول خدا با اطلاع از تصمیم آنها اقدام به ترک مکه و فرار از آن
نمود…

پیمان اخوّت میان مهاجرین و یکی از کارهای مقدماتی

از کارهای بسیار مهمی که رسول خدا (ص) پس از تصمیم هجرت به مدینه انجام داد،
پیمان برادری و عقد اخوّتی بود که میان مهاجران بست، و هر دو نفر از آنها را روی
مناسبتها و ارتباط ظاهری یا اخلاقی داشتند طی مراسمی که انجام شد با یکدیگر برادر
ساخت… و این عقد اخوّت در آن هنگامی که تصمیم به مهاجرت دسته جمعی به مدینه
داشتند، و خواه ناخواه با سختیها و خطراتی مواجه بودند که نیاز به تعاون و همکاری
در بالاترین سطح و با عالی ترین انگیزه- یعنی انگیزه الهی و ایمانی و روی وظیفه
دینی- در میان آنها احساس می شد مهمترین عامل برای همبستگی و اتحاد آنها بود…. و
بهترین وسیله برای ایجاد صفا و صمیمیت بشمار می رفت….

چنانچه چس از ورود به مدینه نیز پیمان برادری و اخوّت دیگری میان مهاجر و
انصار بست، که آن نیز در جای خود در راستای همین هدف و ایجاد ارتباط و پیوستگی
محکم، میان مهاجرین از یک سو (که نیاز شدیدی برای سکونت و زندگی به مردم مدینه
داشتند) و مسلمانان مدینه از سوی دیگر، نقش مهمی را ایفاء کرد به شرحی که انشاء
الله تعالی در جای خود ذکر خواهیم کرد.

و مطلب جالب و مهمی که در هر دو جا- یعنی هم در عقد اخوّت میان مهاجران در
مکه، و هم در مراسم عقد اخوّت میان مهاجر و انصار در مدینه- به چشم می خورد، و همه
اهل تاریخ نقل کرده اند، آنکه رسول خدا (ص) نیز خود را در این پیمانها و عقد
اخوّتها شریک ساخت، و برای خود نیز برادری تعیین کرد، که آن برادر علی بن ابیطالب
(ع) بود… که در مورد دوم بر خلاف مرسوم بود و تنها موردی بود که میان دو مهاجر
عقد اخوت بسته می شد…

باری در پیمان برادری اوّل که میان مهاجرین برقرار شد رسول خدا (ص) افرادی را
که با هم برادر ساخت از آنجمله بود: عمر را با ابوبکر، حمزه را با زیدبن حارثه،
عثمان[8] را با
عبدالرحمن بن عوف، زبیر را با ابن مسعود، عبادة بن حارث را با بلال، مصعب بن عمیر
را با سعد بن ابی وقاص، ابوعبیده جراح رابا سالم مولس ابی حذیفة، سعد بن زید را با
طلحة…[9]

ادامه دارد