جاودانگی
راه امام

حجه
الاسلام و المسلمین اسدالله بیات

جایگاه
و نقش حساس دستگاه اجرائی

مراتب
امر به معروف و نهی از منکر و شیوه های گوناگون آن

3

برای
هرچه روشن تر شدن مو ضوع به چند فتوی از حضرت امام 0س) اشاره می شود:

اگر
کسی داند و یا ظن داشته باشد که اگر امر بمعروف و نهی از منکر نمادی ضرر جانی و یا
آبروئی ویا مالی که قابل توجه می باشد برخودش و یا بر یکی از بستگانش و یا دوستانش
متوجه خواهد شد در این صورت امر بمعروف و نهی از منکر واجب نخواهد شد و همچنین اگر
هراس این معنی را داشته باشد بخاطر احتمال معقولیکه عقلا به آن احتمال ارزش و بهاء
قائل می شوند بازوجوب ازآن برداشته می شود و ظاهر این است اگر احتمال ضرر و زیان
بر دیگران مؤمنین هم متوجه باشاد باز حکم چنین خواهد بود.[1]

: و
در احتمال توجه ضرر وزیان فرقی میان ضرر و زیان حالی و استقبالی نمی باشد بنابراین
اگر احتمال معقول بدهد و یا هراسی داشته باشد از اینکه اگر الان فریضه ام بمعروف و
نهی از منکر ار انجام دهد در آینده ممکن است ضرر و زیانی متوجه وی و یا خویشان و
دوستان و یا دیگر برادران ایمانی متوجه شود امر بمعروف و نهی از منکر واجب نخواهد
بود.[2]

:
اگر معروف و یا منکر از اموری باشد که شارع برای آن اهمیت فوق العاده قائل شده و
بآسانی از آن ها حاضر نمی شود صرف نظر نماید مانند حفظ نفوس مسلمانان ویا هتک
نوامیس آنان و یا محو آثار اسلام و یا محو معیارها و علائم و نشانه هایکه موجب
ضلالت مسلمانان و شک و تردید آنان گردتد و یا اعمالی که باعث محو و نابودی بعضی از
شعایر اسلامی مانند بیت الله الحرام و امثال آن، در تمام این موارد باید قانون
تزاحم و اهم و مهم را ملاحظه کردا و هر نوع ضرر و زیان و حرج و مشقت موجب برداشته
شدن وجوب امر بمعروف و نهی از منکر نمی شود و تکلیف را متزلزل نمی نماید.

بنابراین
اگر احیاء سنن اسلام و شعایر و علائم و براهین آن طوریکه نورانیت اسلام را روشن
سازد و مردم را از ضلالت و گمراهی نجات دهد احتیاج داشته باشد انسان قربانی شود و
از اموال و جان خویش صرف نظر نمایتد. بلکه اگر قربانیهائی هم بخواهد ظاهر این است
که واجب است ولو اینکه انسان متضرر بشود و یا در حرج قرار گیرد.[3]

:اگر
بدعتی در اسلام  واقع شود و سکوت علماء
اسلام و رؤساء مذهب اعلی الله کلمتهم موجب هتک اسلام و بی اعتباری  آن و سستی عقاید مسلمانان گردد بر آنان نهی از
منکر واجب است بهر وسیله ای که ممکن باشد ولو اینکه نهی از منکر آنان باعث این
نشود که منکر بطور کلی از بین برود و نیز اگر سکوت علماء دین موجب شود منکرات در
جامعه شیوع پیدا کند و عدم انکار علماء باعث سستی اعتقادات مردم و بی حرمتی اساس
اسلام شود باز برآنان انکار منکر لازم و واجب است اگرچه مؤثر در ریشه کن شدن
منکرات نشود زیرا که در این موارد ضرر و زیان و حرج مورد لحاظ قرار نمی گیرد بلکه
طبق قانون تزاحم و اهم و مهم عمل می شود.[4]

:
اگر سکوت علماء دین و رؤساء مذهب اعلی الله کلمتهم موجب شود مردم نسبت به آنان سوء
ظن یافته و هتک حرمت نمایند و آنان را به چیزهائی نسبت دهند که نباید به آنان نسبت
داده شوند. مثلا بعنوان اعوان ظلمه و موید ظلم و ستم العیاذ بالله معرفی شوند باید
مهر سکوت را بشکنند و انکار نمایند و این نسبت و عار را از خود دور سازند ولو
اینکه در ریشه کن شدن ظلم مؤثر واقع نشود.[5]

از
مجموع این فتاوی به روشنی بدست می آید در مسأله امر بمعروف و نهی از منکر توجه به
تمامی ابعاد و زوایای موضوع یک امر حتمی و الزامی است و در صورتی که موارد از
مواردی باشد که در دید شاعر مقدس اسلام از اهمیت بالاتری برخوردار است و هیچ موقع
حاضر به ترک آن نمی باشد در این صورت انسان موظف است در تأمین نظر شارع از هر نوع
امکانات بهره برداری کرده تلاش نماید ولو اینکه ممکن است یکسری مشکلاتی هم بوجود
آید که این مشکلات در میدان مقایسه با تأمین نظر شارع مقدس مهم نبوده و قابل صرف
نظر کردن است و به بعضی از آنها اشارت شد. و علاقمندان می توانند به کتابهای مفصل
تر مراجعه نمایند.

آداب
و شرایط آمرین به معروف و ناهین از منکر

یکی
از مسائلی که فوق العاده مهم است وشاید در مقام مقایسه از خیلی مسائل گذشته که به
طور اجمال مورد تحلیل قرار گرفت مهم تر می باشد آداب و شرایطی است که دست
اندرکاران فریضه بزرگ امر بمعروف و نهی از منکر باید داشته باشند و همه آنها را
مراعات نمایند زیرا که هدف از امر بمعروف این است مردم با این فرهنگ خو گرفته و با
مفاهیم خیر و معروف خو بگیرند و از مفاهیم منکر و ضد ارزش هم مأنوس گردیده و از
آنها بپرهیزند و لذا گفته شده است«کونوا دعاه للناس بغیر السنتکم».[6]
مردم را وقتی که می خواهید به سوی خیر دعوت کنید م از آنان انتظار دارید درکارهای
خوب و خیر پیشقدم بوده و از سبقت گیرندگان نیکی ها و حسنات باشند تنها با لفظ و
زبان آنان را به سوی خیر نخواهید بلکه از طرق دیگر استفاده کنید.

در
عمل اسوه و الگوی خوبی ها و خیرات شوید تا آنان از این طریق به سوی کارهای خوب
تشویق گردیده و از اعمال ناپسند اجتناب نمایند سرّ این دستور العمل این است که
انسان تحت تأثیر قانون محاکات و قانون عمل و عکس العمل قرار دارد اگر مشاهده نماید
افرادی که داعیه امر به معروف و نهی از منکر دارند و انتظار و توقع از دیگران
دارند آنان نیز در این میدان از دیگران پیشی گرفته و کارهای نیک را انجام دهند و
در مرأی و منظر دیگران خود را پایبند به آنها نشان دهند تا طبق قانون محاکات
ناظران بامور هم از آنان تقلید نمایند تقلید در این قبیل موارد نه تنها مذموم نبوده
بلکه ممدوح هم هست و نوعی ارائه الگو و مدل برای انتخاب خط مشی ندگی هم هست و
تأثیر این معنا در تشویق جامعه و تحریک افراد برای انجام کارهای نیک و دوری از
اعمال زشت کمتر از گفتار تنها نبوده بلکه بیشتر هم هست مضافاً بر اینکه اگر
گویندگان جامعه و عالمان اسلامی خودشان بگفتار خود عامل نباشند، از زهد بگویند،
اما در عمل مرفه و مترف باشند، از ساده زیستی سخن بسرایند لیکن مظهر تجمل گردند،
از عدالت حرف بزنند اما مصداق ظلم و خلاف عدالت باشند، از اخوّت و ارزشهای دینی دم
بزنند لیکن خودشان مظهر خلق ها و خوی های منیِت و کیش شخصیت و عقده باشند و خود
محوری را ملاک قضاوت ها و مدحها و نقدها قرار دهند و و… چگونه می توانند انتظار
حرکت درست و صحیح از مردم عادی داشته باشند. آیا دعوت چنین افرادی جز بی اعتمادی
مردم نسبت به ارزشهای الهی و انسانی اثر دیگری خواهد داشتم؟ آن کسی که دم از قانون
می زند خودش باید مظهر پایبندی به قانون باشد تا دیگران هم در عمل پایبندی خود به
قانون را اظهار کنند. چرا در معارف اسلامی گفته شده است رهبران الهی از تمام جهات
و از حیث های گوناگون و به طور همیشه باید از دیگران یک سر و گردن بالاتر باشند تا
بتوانند الگوی خوبی برای همگان باشند. بنابراین آمران بمعروف و ناهیان از منکر
خودشان طوری باید باشند که عملشان و رفتار و کردارشان ناظران را دعوت به خیر و
اجتناب از بدی ها و زشتی ها بنماید و بهانه و نقطه ضعفی بدست دیگران ندهد برای
اهمیت  موضوع از زبان اسوه اسوه ها و امام
عالمان و آزادگان مولی علی بن ابی طالب علیه السلام و فرزندان آن امام مطلب را پی
می گیریم:

1-طلحه
بن زید از امام صداق علیه السلام از تفسیر این آیه کریمه سؤال می کند که قرآن چنین
می فرماید: «قلما نسوا ما ذکروا به انجینا الذین ینهون عن السوء و اخذنا الذین
ظلموا بعذاب بئیس بما کانوا یفسقون».[7]
زمانی که مردم آن مطالب و دستوراتی که به آنه تذکر داده بودیم و در اختیارشا گذشته
بودیم فراموش کردن آنان که از بدی ها جلوگیری می کردند و نهی از منکر می نمودند
آنها را نجاتشان دادیم و اما کسانی که ظلم می کردند و مرتکب ستم و کارهای زشت می
شدند مورد مؤاخذه قرارشان دادیم و به عذابی سخت و خطرناک بعلت فسق و کارهای بدشان
گرفتارشان ساختیم.

امام
صادق علیه السلام در پاسخ وی چنین بیان کردند:

آنان
سه گروه بودند گروهی از آنان دیگران را وادار به انجام کارهای خوب کردند و خودشان
نیز عمل بگفتارشان نمودند و آنان نجات یافتند و گروهی مورد امر قرار گرفتند لیکن
خودشان عمل به فریضه امر به معروف نکردند و دیگران را امر بکارهای خیر نکردند
اینان مورد غضب خدای جهان قرار گرفتند مانند ذره در آمدند و مسخ شدند. و گروهی
دیگر نه امر بمعروف کردند و نه خودشان عمل کردند نابود گردیدند.[8]

 از این حدیث شریف بوضوح بدست می آید که اگر آمر
بمعروف بخواهد از عذاب الهی رهایی یابد کمال همسوئی و هماهنگی میان عمل و گفتار و
کردار و سخن ضرورت داشته  و لازم است.

2-در
حدث دیگری از امام سجاد علیه السلام آمده است:

منافق
کسی است که دیگرن را نهی از منکر می نماید اما خود مرتکب آن می شود و دیگران را
تشویق به کارهای خیر می نماید و از آنان می خواهد کارهای خوب را انجام دهند لیکن
خود به آن عمل نمی کند و ترک می نماید.[9]

3-در
حدیث دیگری از امام متقیان علی علیه السلام چنین نقل می نماید:

کسی
که داعیه رهبری دارد و از دیگران توقعات و انتظار دارد و در صدد تذکر دادن و امر
به معروف و نهی از منکر در می آید قبل از شروع به دیگران از خود باید آغاز کند و
قبل از آن که دیگران را تعلیم نماید خود را باید مورد تعلیم قرار دهد و قبل از
آنکه با سخن و گفتار دیگران را بخواهد بسازد و تربتی کند از طریق سیره و رفتار و
کردار شیوه زندگی به تربیت دیگران شروع نماید و آن کسی که معلم خویش است و آموزگار
خودش می باشد سزاوارتر است باکرام و اجلال و تکریم از آموزگارانی که دیگران را
تعلیم می نمایند و تربیت می کنند.[10]

آری
اگر انسان در جامعه می خواهد نقشی در تعلیم و تربیت ایفاء نماید و یا آنانی که در
جامعه خودشان را متصدی این امر مهم می دانند باید بیش از آن که با گفتار دیگران را
به سوی خیر دعوت کنند عملشان داعی به خیر و نیکی ها باشد. در دید امام علی علیه
السلام کلیه کسانی که در جامعه اسلای در معرض تصدّی مسئولیتی قرار دارند و یا در
معرض رهبری جامعه قرار دارند و یا در معرض اداره کارهای اجرائی نظام قرار دارند و
یا بعنوان روحانی متشخص خودشان را معرفی می نمایند که نشان دهنده نوعی تعیّن و
موقعیت اجتماعی و معنوی و یا سیاسی می باشد. قبل از آنکه خود را در معرض چنین امری
قرار دهند موظف هستند به خود بپردازند و از خود شروع نمایند و کسی خود را نساخته
است و از ریاست و مقام خوشحال است و لذت می برد چگونه می تواند در برابر دامهای
دشمن و هواهای نفسانی و القائات شیطانی خود را حفظ نماید.

بنابراین
یکی از مهمترین آداب و شرایط آمرین بمعروف و نهی کنندگان از منکر این است که خود
آنان مظهر کارهای خیر و دوری از اعمال و کارهای بد و زشت باشند تا با یگانگی کردار
و رفتار و گفتارشان بهترین سند و دلیل را برای صدق و حقانیت دعوتشان ارائه دهند و
تمام بهانه های سرپیچی و تخلف را از معاندان و عاصیان بگیرند.

4-
در احادیث معراج آمده است رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله چنین فرمودک

در
آن شبی که مأموران الهی مرا به آسمان بردند گروهی از امت خویش را دیدم که لبان
آنان را با مقراض و قیچی های آتش می برند و بدور می اندازند از جبرئیل (ع) سؤال
کردم با جبرائیل اینان کی هستند در پاسخ فرمودند اینها خطیبان امت تو هستند مردم
را به کارهای خیر دعوت خیر دعوت می کننتد و امر به نیکی می نمایند اما از خود
غافلند و خود را فراموش کرده اند و اینان کتاب خدا را می خوانند لیکن در آن فکر
نمی کنند و مفاهیم آن را مورد تعقل قرار نمی دهند.[11]

احادیث
در این زمینه آن قدر فراوان و زیاد است ما در این فراز به همین تعداد بسنده می
نمائیم و به آداب و شرایط دیگر می پردازیم.

ادامه
دارد

مبانی
رهبری در اسلام

حجه
الاسلام و المسلمین محمدی ری شهری

قسمت
سی و سوم     

انتقادهای
سیاسی سازنده

در
مقاله قبلی در ادامه بحث از انتقادهای سیاسی سخن به دو سدله قابل بررسی رسیدک یکی
راه تشخیص انتقاد سازنده و جداسازی آن از انتقاد ویرانگر و دیگری سیره پیامبر اسلام
و امام علی صلوات الله علیهما در ایام حکومت با منتقدین و اینک پاسخ به این دو
سؤال:

شرایط
انتقاد سازنده

اشاره
کردمی که انتقاد سازنده در نگاه ابتدایی تفاوتی با انتقاد ویرانگر ندارد، در هر
دو، منتقد نقاط ضعف فرد یا جامعه و نظام سیاسی حاکم را مطرح می کند، در هر دو،
انتقاد کننده اظهار نصیحت و خیرخواهی می نمایدف در هر دو، سودجویی و فرصت طلبی خود
را تکذیب می کندو…

بنابراین
چگونه می توان تشخیص داد که انتقاد کننده سیاسیف در واقع خیر جامعه را می خواهد یا
سود سیاسی خودرا؟ و بالاخره راستگو است و یا فرصت طلب و دروغگو؟!

در
احادیث اسلامی علائمی برای ناصح حقیقی و نیز شرایطی برای آمر به معروف و ناهی از
منکر ذکر شده است که با ملاحظه آنها تشخیص انتقاد سازنده چندان مشکل نیست.

1-سلامتی
اخلاقی

یکی
از اساسی ترین موانع انتقاد سلام و سازنده بیماری های اخلاقی است.

مثلا
کسی که به بیماری حسد مبتلا است اصولا نمی تواند خیرخواه دیگری و دیگران باشد، او
می خواهد به هر شکل و با هر بهانه رقبای سیاسی خود را از میدان بیرون کند هرچند
بداند که بیرون کردن رقبا، موجب به صحنه آمدن او نمی شود! از چنین بیماری، انتظار
انتقاد سیاسی سالم، انتظاری نابجا است.

در
همین رابطه امام صادق علیه السلام می فرماید:

«النصیحه
من الحاسد محال».[1]خیرخواهی
از انسان حسود ممکن نیست.

سیار
بیماری های اخلاقی مانند: خود خواهی، خودپسندی، استبداد، استکبار و ریاست طلبی،
نیز برهمین منوال سلامتی انتقاد را سلب می کند و موجب انحراف سیاسی می گردد.

ریشه
یابی رواین انتقادات سیاسی گروهکهای وابسته به بیگانه، از جمهوری اسلامی ایران به
سادگی نشان می دهد که عامل اصلی انتقاد و اعتراض آنها انحرافات اخلاقی آنها است.

بنابراین
کسی می تواند خیرخواه جامعه باشد و با انتقادات سازنده سلامتی و سعادت جامعه را
تأمین نماید که خود به بیماری های اخلاقی خصوصاً خودخواهی و ریاست طلبی مبتلا
نباشد.

این
حقیقت را حضرت عیسی علیه السلام ضمن یک مثل بسیار زیبا بیان کرده و می فرماید:

«الدینار
داء الدین و العالم طبیب الدین فاذا رأیتم الطبیب یجر الداء الی نفسه فاتهموه و اعلموا
انه غیر ناصح لغیره».[2]

پول
پرستی بیماری دین است و دانشمند طبیب دین، بنابراین هنگامی که ملاحظه کردید، طبیب
بیماری را به سوی خود می کشد او را در طبابت متهم کنید و بدانید که او نمی تواند
ناصح و خیرخواه دیگری باشد.

دانشمندان
متعهد در واقع اطباء معنوی جامعه هستند که برای تأمین سلامتی آن، با میکربهایی که
جامعه را فاسد و بیمار می کنند مبارزه می نمایند، یکی از خطرناکترین میکربهایی که
جامعه را بیمار می کند و به فساد و تباهی می کشاند میکرب پول پرستی و رفاه طلبی
است و طبیب معنوی جامعه نمی تواند خود مبتلا به این بیماری باشد، این نوع بیماری
طبیب روحانی جامعه، علامت عدم صداقت او است.

باری
دنیا زدگی یکی از نخستین معیارهایی است که با آن می توان میزان صداقت و خیرخواهی
منتقدین سیاسی را سنجید.

2-آگاهی

یکی
دیگر از عوامل اصلی عیبجویی و انتقاد ناسالم جهل است، جاهل چون نسبت به دلیل و علت
آنچه از دیگری و دیگران صادر می شود آگاه نیست و موانع و مشکلات آنها را نمی داند
به محض این که کاری را مطابق با سلیقه و تشخیص خود ندیدف زبان به انتقاد و عیبگویی
می گشاید بدون این که شرایط، مقتضیات و موانع کار را ملاحظه کند.

امام
علی علیه السلام در این باره می فرماید:

«من
جهل شیئاً عابه».[3]

کسی
که نسبت به چیزی آگاه نیست، از آن انتقاد می کند.

«من
قصر عن معرفه شیء عابه».[4]

کسی
که به شناخت چیزی نرسد،آنرا مورد انتقاد قرار می دهد و براین اساس ریشه بسیاری از
دشمنی ها از دیدگاه امام، جهل است:

«الناس
اعداء ماجهلوا».[5]

مردم
«در واقع» دشمنان چیزهایی هستند که آنها نمی شناسند. و اگر روزی بشر تصمیم بگیرد
که براساس آگاهی و علم انتقد کند و دوستی و دشمنی نماید، اکثر قریب به اتفاق
انتقادهای ناسالم از جامعه زدوده می شود و دشمنی ها تبدیل به دوستی می گردد.

خداوند
متعال در پاسخ به انتقاداتی که در عصر بعثت به قرآن و اسلم می شد به هیم نکته مهم
اشاره می کند:

«بل
کذّبوا بما لم یحیطوا بعلمه».[6]

بلکه
آنان چیزی را تکذیب می کنند که احاطه علمی بدان ندارند. در رابطه با انتقادات
سیاسی که موضوع بحث ما در تبیین مبانی رهبری است، یکی از شرایط اصلی انتقاد
سازنده، آگاهی و شناخت درست انتقاد کنده از ضعفهای موجود، علل و عوامل آنها، موانع
برخورد با آنها، تنگناها و مشکلات اجرایی است؛ بدون این شناخت، اسلام اجازه انتقاد
نمی دهد و در این راستا یکی از شرایط قطعی امر به معروف و نهی از منکر از نظر
اسلام،شناخت صحیح معروف و منکر است و بدون این شناخت، نه تنها امر به معروف و نهی
از منکر واجب نیست بلکه حرام و ممنوع است.

3-استفاده
از روش های سالم

روش
انتقاد نیز از اموری است که در سلامتی و سازندگی آن نقش مهمی ایفاء می کند، تنها
حق بودن انتقاد برای سازنده بودن آن کافی نیست،بلکه ارائه آن به ورت مناسب نیز از
شرایط اصلی و سرنوشت ساز است.

استفاده
از روشهای نادرست نه تنها فائده و سازندگی را از انتقاد سلب می کند و در رفع نوقص
و ضعف های فرد یا جامعه اثری ندارد، بلکه دردی بر دردها می افزاید و انتقاد را به معنای
واقعی کلمه، ویرانگر می نماید.

مقصود
از روش انتقاد، طریقه ای است که منتقد برای طرح انتقاد انتخاب می کند، مانند نوع
برخوردف نوع لفظ و جمله بندی، شرایط زمان و مکان و مخاطب و…

مثلا
برخورد علنی و انتقاد در حضور دیگران جز در موارد استثنایی از نظر اسلام به طور
اصولی مذموم است و استفاده از روش ناسالم محسبو می شود.

امام
علی علیه السلام در این باره می فرماید:

«نصحک
بین الملاء تقریع».[7]

نصیحت
تو در حضور دیگران در واقع کوبیدن و بی حیثیت کردن مخاطب است.

در
روایت دیگری امام عسگری علیه السلام می فرماید:

«من
وعظ اخاه سرّاً زانه و من عظه علانیه شانه».[8]

کسی
که در پنهان برادر دینی خود را موعظه کند «و ضعف های او را به او تذکر می دهد» او
را می آراید و در مقابل کسی که به طور علنی او را نصیحت نماید موجب زشتی و بی
آبرویی او می گردد.

همچنین
برخورد تند و خشن، بکار بردن الفاظ زشت و تحقیر آمیز، و انتخاب شرایط نامناسب برای
طرح انتقاد، استفاده از روش های ناسالم محسوب می گردد.

جمع
بندی آنچه درباره شرایط انتقاد سازنده از نظر خوانندگان گرامی گذشت در دو سخن زیبا
از پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله درباره «علائم ناصح» و «شرایط امر به معروف و
نهی از منکر» آمده است:

درباهر
ویژگیهای انتقاد سالم می فرماید:

«اما
علامه الناصح فأربعه یقضی بالحق و یعطی الحق من نفسه و یرضی للناس ما یرضاه لنفسه
و لا یعتدی علی أحد».[9]

نشانه
ناصح حقیقی چهار چیز است: به حق داوری کند، درباره خود نیز حق را رعایت کند، برای
مردم بخواهد آنچه برای خود می خواهد و بر هیچ کس تعدّی نکند.

و
درباره شرایط آمر به معروف و ناهی از منکر می فرماید:

«لا
یأمر بالمعروف و لا ینهی عن المنکر الا من کان فیه ثلاث خصال: رفیق بما یأمر به،
رفیق فیما ینهی عنه، عدل فیما یأمر به، عدل فیما ینهی عنه، عالم بما یأمر به،عالم
بما ینهی عنه».[10]

جز
کسانی که دارای این ویژگی ها هستند حق امر به معروف و نهی از منکر ندارند: رفق و
مدارا در امر و نهی، عدل و داد در آنچه بدان امر می کند و یا نهی می نماید، شناخت
کفای در زمینه آنچه بدان فرمان می دهد و یا باز می دارد.

در
این جمع بندی نکاتی مورد عنایت است که شرح آن از حوصله این مقاله و فرصت نگارنده
خارج است، خواننده عزیز خود رد این نکات تأمل خواهد فرمود.

ادامه
دارد

گفته
ها و نوشته ها

کریم
و لئیم

امام
صادق علیه السلام فرمود:

بین
سلمان فارسی ومردی، نزاع روی داد. آن مرد رو به سلمان کرده گفت: تو کی هستی و چه
قدرتی داری؟

حضرت
سلمان پاسخ داد: اما آغاز من و آغاز تو، بیش از یک نطفه نبوده است و در پایان
زندگانی نیز هر دو، دو مردار گندیه خواهیم بو. و اما روز قیامت که ترازوها نصب می
شوند، هرکس اعمال خیرش سنگین شد، او کریم و بزرگوار است و هرکس کارهای شرّش سنگین
گردید، او لئیم و پست خواهد بود.

مطبخ
دیروز و امروز عمرو لیث

بعد
از آن که کار عمر و لیث صفاری بالا گرفت، خیال دست اندازی و تصرف مملکت  آل سامان نمود و با هشتاد هزار سپاه قصد آن
مملکت کرد. امیراسماعیل سامانی نیز با دوزاده هزار سوار- که چندان زین و برگ درستی
نداشتند- خود را آماده دفاع کرد. چون جنگ درگرفت،اسب عمرو سرکشی کرده و عنان را از
دستش ربوده و او را در میان گروه دشمن برد. امیراسماعیل دستور دا او را زنجیر
نهادند و به دست یکی از لشکریان به زندانش افکند.

عمرو
که بسیار گرسنه بود از پاسبان نگهبان، خوردنی خواست. آن سپاهی پاره ای گوشت و قدری
آب و نمک در سطلی که به اسب ابت می دهند به او داد تا برای خود طبخ نماید. عمرو در
همان خیمه، قدری زمین را کند و آتش برافروحت و سطل را روی آتش نهاد و منتظر پختن
شد. در حالی که ملتفت نبود سگی داخل خیمه رفت و سر را به درون سطل برد. دهانش
بسوخت سر را به عقب برد، پس دسته آن سطل به گردنش آویزان شد. با سطل به بیرون خیمه
دوید.

عمرو
قاه قاه بخندید. پاسبان به او گفت: جای آن دارد که از اندوه جانت به در آید نه
اینکه بر این سگ بیچاره بخندی. تو که خود را شهریار می دانستی امروز مانند دزدان،
غل برگردن در این گوشه گرفتاری، چگونه تو را با این حلات، خنده آید؟!

عمرو
پاسخ داد: ای برادر! خنده من ازب روی لاابالی گری است، بلکه به بی اعتباری روزگار
می خندم،  چه اینکه دیورز همی وقت،
خوانسالار من به عرض رسانید که هزار و پانصد شتر برای حمل آشپژخانه کم است و مطبخ
را نتواند حمل نمود. من دویست شتر دیگر امر نمودم که برای حمل لوازم مطبخ به او
بسپارند و از این خندیدم که دیروز هزار و پانصد شتر برای حمل مطبخ من کفایت نمی
کرد و امروز سگی به سهولت آن را حمل نمود.

بهتر
و بدتر

رسول
اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمود:

1-هیچ
فقری بدتر از نادانی نیست.

2-هیچ
ثروتی بالاتر از عقل نیتس.

3-
هیج تنهائی وحشت انگیزتر از خودپسندی نیست.

4-هیج
عقلی بهتر از تدبیر نیست.

5-هیج
تقوائی مانند بازداشتن خویشتن از حرام و سخنان بیهوده نیست.

6-هیچ
شرفی بالاتر از حسن خلق نیست.

7-هیچ
عبادتی مانند اندیشیدن و تفکر نیست.

دو
ریال دعا

خانم
بیماری دو ریال به گدا داد و گفتک این را بگیر و برای سلامتی من دعا کن!

گدا
نگاهی به دو ریالی و نگاهی به سر و صورت آن خانم انداخت و گفت:

رنگ
و رویت خیلی پریده. گمان نمی کنم دو ریال دعا دردت را دوا کند!

شمع
طور

ز
روی گرم تو خورشید حشر نور گرفت

                قیامت از لب چون پسته تو، شور
گرفت

نقاب
شرم چو از روی آتشین برداشت

                کلیم دست به رخسار شمع طور گرفت

«صائب
تبریزی»

عقل
و مال و صبر

نوشته
اند که انوشیروان بر در بارگاهش نوشت: در خانه شاهان نیاز به سه چیز دارد: عقل و
مال و صبر.

یکی
از حکیمان که بدانجا می گذشت، زیر آن نوشته نگاشت: هر که یکی از این سه داشته
باشد، نیاز به در کاخ شاهان ندارد.

خبرش
را به انوشیروان دادند، گفت: زه! چه نیکوگفتاری! و دستور داد آن نوشته بزدایند.

قطع…
وصل

گرچه
در دیه تر جای تو نتوان کردن

                به همین قطع تمنای تو نتوان کردن

وصل
را گرچخ به کوشش نتوان یافت ولی

                هجر را مانع سودای تو نتوان کردن

«محتشم
کاشانی»

چهار
روز مهلت

شخصی
نزد خلیفه بغداد رفت که من پیغمبرم. خلیفه گفت: معجزه تو چیست؟

گفت:
هرچه اراده کنی.

گفت:
تخم خربزه را بکار که فی الفور سبز شود و گل کند و خربزه دهد

گفت:
مرا چهار روز مهلت ده، گفت: مهلت نیست.

گفت:
ای بی انصاف! خدای عزوجل را با وجود قدرت کامله اش، چهارماه مهلت می دهی تا خربزه
می رساند و مرا چهار روز مهلت نمی دهی؟!

دعا،
نیرومند ترین انرژی

الکسیس
کارل می گوید:

دعا
کردن تنها عبادت نیست بلکه همچون تشعشعی است که از روح شخص دعا کننده برمیخیزد که
نیرو مندترین شکل انرژی است که شخص می تواند تولید کند. تأثیر دعا بر روح و جس
آدمی، به آن اندازه قابل اثبات است که تأثیر غذهّهای ترشح کننده بدن. نتایج آن را
می توان از راه افزایش کارآمدی بدن،بزرگتر شدن نیروی فکری، زیادتر شدن طاقت اخلاق
و عمیق تر شدن فهم آدمی از واقعیت هائی که با روابط بشری همراه است، اندازه گرفت.

نصیحت
باد است!

ما
خراب غم و خمخانه زمی آباد است

                ناصح از باده  سخن کن که نصیحت باد است

خیز
و از شعله می اتش نمرود افروز

                خاصه اکنون که گلستان، ارم شیدا
است

«یغمای
جندقی»

امر
من زنده بودم…

«روبس
پیر» یکی از انقلابیون معروف فرانسوی بود که باعث اعدام عدّه بسیار زیادی از
مخالفین خود گردید. ولی سرانجتم خود او نیز محک.م به مرگ شد و سرش بوسیله گیوتین
از تن جدا گردید.

یکی
از سیاستمدارانی که به طرز معجزه آسائی توانسته بود از تیغه گیوتین او جان سالم به
در برد، پیشنهاد داد روی سنگ قر او،این جمله را حک کنند:

«ای
عابر! بر مرگ من گریه مکن، زیرا اگر من زنده بودم، تو مرده بودی!»

(هزار
و یک حکایت تاریخی)

افسوس

از
گلشن دل نصیب من خار رسید

                و زجان به لب رسیده تیمار رسید

افسوس
که آفتاب عمرم ناگاه

                در بی خبری بر سر دیوار رسید

«عطار
نیشابوری»

درسهائی
از تاریخ تحلیلی اسلام

حوادث
سال اول حجرت-13

قسمت
پنجاه و چهارم

حجه
الاسلام و المسلمین رسولی محلاتی

وقات
اسعتد بن زراره

در
این سال چندتن از بزرگان مسلمانان و اصحاب معروف رسول خدا صلی الله علیه و آله و
همچنین چند تن از سرشناسان کفار و مشرکین از دنیا رفتند که ذکر آنها خالی از فایده
نیست.

اما
اصحاب رسول خدا یکی اسعدبن زراره بود که به گفته واقدی در ماه نهم هجرت رسول خدا
از دنیا رفت[1] و به
گفته بزرگان اهل تاریخ و حدیث نخستین مردی بود که از مردم شهر یثرب و انصار مدینه
به مکه آمد و به دست رسول خدا (ص) مسلمان شد، [2]و
اسلام را به مدینه آورد و این ماجرا سه سال قبل از هجرت رسول خدا (ص) به مدینه
بود، و ما شرح ماجرا را که داستانی جالب و خواندنی بود از روی کتاب اعلام الوری
طبرسی (ره) در مقالات گذشته به تفصیل نقل کردیم، چنانچه داستان فداکاریخای او را
در آوردن منصب بن عمیر به مدینه و پذیرایی از وی و همکاری های بی دریغ و او را با
مصعب در نشر اسلام در مدینه مشروحاً ذکر کرده ایم.

وی
در بیعت عقبه های سه گانه نیز حضور داشت و همان کسی است که رسول خدا او را به
عنوان «نقیب» برای قبیله بنی النّجار منصوب کرد، و چون از دنیا برفت قبیله مزبور
نزد رسول خدا(ص) آمده گفتند: نقیب ما از دنیا رفت، اکنون برای ما نقیبی دیگر منصوب
فرما! و رسول خدا (ص) به آنها فرمود: شما دائیهای من هستید[3]و
از این پس من خود نقیب شما خواهم بود. که این بب افتخار و مباهات قبیله مزبور
گردید. و در تاریخ طبری آمده است: چون اسعد بن زراره که کنیه اش «ابوامامه» بود از
دنیا رفت رسول خدا (ص) فرمود: «بئس المیت ابوامامه لیهود و منافقی العرب، یقولون:
لوکان محمد نبیاً لم یمت صاحبه و لا املک لنفسی و لا لصاحبی من الله شیئاً».[4]

یعنی
مرگ ابوامامه حادثه بدی بود، زیرا یهود و منافقان عرب گفتند: اگر محمد پیامبر بود
صاحب او نمی مرد، در صورتی که من نه برای خودم و نه برای صاحبم در پیشگاه خدا مالک
و صاحب اختیار چیزی نیستم!

و
اسعد نخستین کسی است که به گفته ابن اثیر و دیگران نماز جمعه یا نماز جماعت را در
مدینه اقامه کرد[5]و
نخستین کسی است که او را در قبرستان بعیغ دفن کردند.

و
دیگر کلثوم بن هدم بود[6]
و او همان کسی است که رسول خدا (ص) هنگام هجرت و ورود به محله قباء به خانه او
وارد شد و او مردی سالمند و محترم بود که ازآن پس به «صاحب رسول الله» معروف شد،
چنانچه علی بن ابی طالب(ع) و خبّاب بن ارت و مقداد نیز در ماجرای هجرت خود به
مدینه بر او وارد شدند و به گفته عموم مورخین کلثوم بن هدم نخستین کسی است که از
مسلمانان پس از مرگ اسعد بن زراره بود. البته بد نیست بدانید یکی از مسلمانان
مدینه که قبل از این دو از دنیا رفت«براء بن معرور» بود. ولی از آنجا که رحلت او
یک ماه پیش از آمدن رسول خدا به مدینه یعنی در ماه صفر آن سال اتفاق افتاد، از
اینرو وقات او جزء حوادث سال اول در کتابهای تاریخی ذکر نشده، تنها سمهودی در کتاب
«وفاء الوفاء»مرگ او را جز حوادث سال اول هجرت ذکر کرده است.[7]
و به هر صورت براء بن معرور از کسانی است که از آغاز پذیرش اسلام بنا به برداشت و
اجتهاد خود، به سوی کعبه نماز می خواند تا در سفری که به مکه خدمت رسول خدا (ص)
رسید آن حضرت به او دستور دادند تا رسیدن دستور الهی به سوی بیت المقدس نماز
بخواند، و او نیز تا هنگام مرگ خود به همین دستور عمل کرد، ولی هنگام مرگ دستور
داد بدنش را رو به کعبه دفن کنند.

و
اما از مشرکان مکه نیز یکی ولیدبن مغیره و دیگری عاص بن وائل سهمی است که در این
سال در مکه از دنیا رفتند.

مرگ
ولید بن مغیره

ولید
بن مغیره –پدر خالد و عموی ابوجهل [8]
– یکی از بزرگان نامی و متفکران و دانشمندان قریش در زمان جاهلیت به شمار می رفت،
و مردم مکه در اختلافات و مشکلات خود و بلکه شاعران مشخور عرب، داوری کارها و
اشعار خود را به نزد او می بردند و هرچه را او انتخاب می کرد یا نظر می داد همگان
می پذیرفتند، و در روایات آمده که او را «ریحانه قریش» می گفتند[9]
و در داستان تجدید بنای کعبه ماجرائی از او نقل کردیم که از آن نیز درایت و نفوذ
کلمه او درمیان مردم مکه معلوم می شود.

او
همان کسی است که مفسران در تفسیر آیه شریفه «و قالوا لو لا نزّل هذا القرآن علی
رجل من القریتین عظیم»[10]
گفته اند: منظور از این دو قریه مکّه طائف است و منظور از مرد بزرگ مکه همین ولید
بن مغیره است، چنانچه منظرو از مرد بزرگ طائف عروه بن مسعود ثقفی است.[11]

و
روی همین جهت بود که خود او نیز می پنداشت مهبط نزول وحی الهی و مصب پیامبری نی
روی ارزشها و معیارهای مادی و دنیوی است، و به خاطر همین پندار باطل بود که گفته
اند نزد رسول خدا (ص) آمد و گفت: «و الله لو کانت النبوه حقّا لکنت اولی بها منک
لاننی اکبر منک سنا و اکثر منک مالا».[12]

یعنی
به خدا سوگند اگر نبوت و پیامبری حق باشد، من از تو شایسته تر بدان هستم، زیرا من
از تو بزرگتر و مال و ثروتم بیشتر است. چنانچه گفته اند شأن نزول آیات سوره مبارکه
مدّثر «… ذرنی و من خلقت وحیدا، و جعلت له مالا ممدوداً و بنین شهودا و مهدت له
تمهیداً…».[13] نیز
همان ولید است که گته اندک این آیات به دنبال ماجرایی نازل شد که پیش از این در
حوادث سالهای اول بعثت رسول خدا (ص) بدان اشاره کرده ایم که مورخین نوشته اند یکی
از اقدامهائی که مشرکین قریش برای جلوگیری از تبلیغات رسول خدا(ص) و خنثی کردن آن
کردن این بود که نزد ولید بن مغیره آمده و چاره کار را از او خواستند و گفتگوئی
میان آنها و ولید انجام شد که ما تفصیل آنرا- که جالب و خواندی است- در مقالات
گذشته نوشته ایم، بدانجا مراجعه شود.[14]

 و از اشعاری که از امیرالمؤمنین (ع)نقل شده به
دست می آید که وی علی علیه السلام را نیز مورد تهدید خود قرار می داد تا دست از
یاری رسول خدا (ص) بردارد، و آن اشعار طبق روایت دیوان آن حضرت این گونه است:

یهدّدنی
بالعظیم الولید            فقلت انا بن
ابیطالب

انا
ابن المبجل بالابطحین         و بالبیت من
سلفی غالب

فلا
تحسبنی اخاف الولید        و لا اننی عنه
بالهائب

فیا
ابن المغیره انی امرؤ         سموح الانامل
بالقاضب

طویل
اللسان علی الشائبین   قصیر اللسان علی
الصاحب

خسرتم
بتکذیبک  للرسول       تعیبون ما لیس بالعائب

و
کذبتموه بوحی السماء         الا لعنه الله
علی الکاذب[15]

باری
اهل تاریخ نوشته اند:

هنگامی
که مرگ ولیدبن مغیره فرا رسید سخت بی تابی می کرد و می گریست! ابوجهل بدو گفت: عمو
جان سبب بی تابی و جزع تو چیست؟ ولید گفت: به خدا سوگند از مرگ بی تابی نمی کنم
ولی ترس آن را دارم که آئین ابن ابی کبشه (محمد صلی الله علیه و آله) پیشرفت کرده
و گستره شود! اوبسفیان که در آنجا حاضر بود گفت: نترس و بیم به خود راه مده، من
ضمانت می کنم که نگذارم این کار انجام شود.[16]
که باید گفت: ابوسفیان تا پایان عمر ننگین خود به خاطر این ضمانتی که کرده بود، چه
در لباس شرک و کفر، و چه در لباس اسلام و دوران تظاهر به اسلام، تلاش خود را کرد
ولی نتوانست کاری انجام دهد و اسلام گسترش یافت و گویا خبر این ضمانت و تعهد را به
اعقاب و دودمان کثیف و جنایتکار خود نیز داده و منتقل کرده بود که آنها نیز پیوسته
تلاش کردند تا آثار رسول خدا (ص) را محو کرده و دین اسلام را از بین ببرند، و در
این راه چه جنایاتی که نکردند و چه مردان بزرگ و شریفی را که نکشته و چه خون های
پاکی را که نریختند و کاری جز ننگ و نفرین برای خود به جا نگذاردند… و هیچ گاه
از دل به اسلام و رسول خدا (ص) ایمان نیاوردند که شرح آن را در مقالات گذشته در
مناسبت های مختلف ذکر کرده ایم و نمونه آن را در مقالات نخستین ما، یعنی آنجا که
سخن از معیارهای اصیل برای استفاده صحیح از تاریخ اسلام به میان آمده می توانید
بخوانید، و ماهیت پلید و کثیف این شجره خبیثه را ملاحظه کنید.[17]
و یا در تاریح زندگانی امیرالمؤمنین و حسنین علیهم السلام که نوشته ایم به تفصیل
مطالعه کنید.

و
اما عاص بن وائل سهمی (پدر عمروعاص) او نیزاز دشمنان سرسخت و تکذیب کنندگان رسول
خدا (ص) و سران قریش بود که در همین سال اول هجرت در مکه بمرد. و او همان کسی است
که به گفته برخی از اهل تفسیر آیات زیر درباره او نازل شد:

«افرأیت
الذی کفر بآیاتنا و قال لاوتین مالا و ولداً، اطلع الغیب ام اتخذ عند الرحمن
عهدا…»[18] و
نیز از زمره کافرانی است که در سوره کافرون مخاطب آیات آن سوره قرار گرفتهف و از
زمره مستهزءان برسول خدا ات که در آیه «انا کفیناک المستهزئین»[19]
آمده.

و
بالاخره همان کسی است که برای دلخوشی مشرکان و دلداری هم کیشان خود به آنها می
گفت:

دل
خوش دارید که محمد «ابتر» است و آئین او پس از مردنش از میان می رود و خدای تعالی
در پاسخش سوره مبارکه کوثر را بر رسول خدا (ص) نازل فرمود.

ادامه
دارد

زیارت
امین الله علیه السلام

قسمت
سوم

آیت
الله محمدی گیلانی

شأن
نزول برائت از مشرکین در حج اکبر.

مأمور
شدن امیرالمؤمنین علیه السلام به اعلان برائت یوم النحر.

دین
حنیف اسلام شئون صلاح فرد و اجتماع را با قوانین عادله تنظیم فرمده، عهود و مواثیق
را با حرمت ویژه ای مورد مراقبت قرار داده تا آنجا که نقض آن را از اکبر معاصی
شمرده و پیمان شکن را لعن کرده است، و وفاء بعهد را اگرچه سبب تقوت منافع مسلمین
باشد، لازم شمرده است.

در
صورت بیم خیانت دشمن، اجازه اعتداء نمی دهد و آن را خیانت می داند مگر آنکه به
دشمن اعلام شود که عهد فیمابین ملغی است تا برابری حاصل شود.

وقتی
که ظروف و شروط اعلان برائت موجود گردد، اجراء آن لازم است.

باز
شدن پای آمریکا در خاورمیانه بوسیله سعودی ها و پدید  آمدن ظروف و شروط اعلان برائت، و قیام امام سره
به اجراء آن.

گفتیم
زیارت مراقد منوره انبیاء عظام صلوات الله علیهم و مشاهد مشرفه ائمه اطهار و
اولیاء علیهم السلام از جمیل ترین سیمای تولّی و تبرّی در حوزه تشریع است. و بعد
از حجّ اکبر که برائت از مشرکین و انقطاع عصمت بین اسلام و اشراک «در صورت وجود
ظروف و شرائط» به کیفیِّت اعلان و اجهار در آن مطلوب است، زیارت مراقد و مشاهد از
بهترین روش رای انقطاع عصمت بین اسلام و اشراک به کیفیت مذکور است.

طبری
در تفسیرش می گوید: «رسول الله صلی الله علیه و سلم بعد از فراغ از غزوه تبوک به
مدینه مراجعت فرمودند و اراده حجّ کردند و متدکر شدند که مشرکین در بیت الله
الحرام حاضر می شوند و عریاناً طواف می کنند، فرمودند دوست ندارم با چنین کیفیّتی
اداء حجّ کنم. مگر این کیفیّت زدوده شود».

ثقه
جلیل القدر جناب علی بن ابراهیم قمی «ره» در تفسیرش با سند از امام صادق علیه
السلام روایت می کند که فرمودند:

«این
آیه: «براءه من الله…» بعد از مراجعت رسول الله صلی الله علیه و آله از غزوه
تبوک سال نهم هجرت، نازل شد، فرمودند: رسول الله صلی الله علیه و آله بعد از فتح
مکّه مشرکین را در آن سال از حج منع نفرمودند و عادت عرب در حجّ بر این جاری بوده
که هرکس داخل مکه می شد و در جامه های خویش طواف می نمود، آن جامه ها امساک و
نگهداریش بروی حلال نبود و می بایستی آنها را صدقه بدهد، و بر این اساس، هرکس که
به مکه می آمد، جامه ای عاریه می نمود و در ان طواف می کرد سپس آن را بصاحبش رد می
کرد، و اگر عاریه و اجاره ممکن نمی شد جز یک جامه نداشت، عریاناً به خانه کعبه طواف
می نمود.

زنی
از عرب که سیمائی جمیل داشت، وارد مکه شد، جامعه ای به عاریه یا اجره طلب کرد،
مقدورش نگردید،مردم به وی گفتند: اگر در ثیاب خود طواف کنی، ناگزیر باید آنها را
تصدّق کنی، گفت: چگونه به تصدق دهم و حال آنکه برایم ثیابی جز آنها نیست!

ناچار
عریاناً به بیت طواف کرد و مردم مشرف به تماشای وی بودند، و او یکدست خویش را
برقبل و دست دیگرش را بر دبرش نهاده و این شهر را زمزمه می کرد:

الیوم
یبدو بعضه او کلّه            ما بدا منه
فلا احلّه

و
چون از طواف فراغت یافت، جماعتی او را خواستگاری کردند،گفت شوهر دارم، سیره رسول الله
صلی الله علیه وآله پیش از نزول سوره برائت این بود که با کسی قتالنمی فرمود مگر
آنکه او قتال کند، و با کسی محاربه نمی نمود مگر آنکه او اراده محاربه با حضترش
نماید، و این سیره رسول الله صلی الله علی وآله به پیروی از آیه کریمه:

«فان
اعتزلوکم فلم یقاتلوکم و ألقوا الیکم السلم فما جعل الله لکم علیهم سبیلا» (النساء
/90)بود.

پس
بدین جهت رسول الله صلی الله علیه و آله با احدی کارزار نمی فرمودند و از آن
اجتناب و اعتزال می جستند تا آنکه سوره برائت نازل گردید و او را به قتل مشرکنی
امر فرمود خواه اعتزال کرده باشند یا نکرده باشند مگر آن طائفه ای که رسول الله
صلی الله علیه و آله در روز فتح مکه باآنان معاهده بسته بود و مدت در آن تعیین
گردیده بود که از آن جمله صفوان بن امیه و سهیل بن عمرو بوده اند، فقال الله
عزوجل:

«براءه
من الله و رسوله الی الذین عاهدتم من المشرکین فسیحوا فی الارض اربعه اشهر». و بعد
از گذشت این مدت چها ماه در هرجا که یافته شدند کشته می شوند. این مدت سیاحت «یعنی
مهلت مقرر امان» بیست روز از ذی الحجه و سه ماه: محرم و صفر و ربیع الاول و ده روز
از ربیع الآخر بوده است.

چون
آیات سوره برائت نازل شد، رسول الله صلی الله علیه و آله آنها را به ابی بکر داد و
امر فرمودند که به سوی مکه عزیمت کند و در منی یوم النحر بر مخردم بخواند، و وقتی
که بوبکر به سوی مکه خارج شد، جبرئیل بر رسول الله صلی الله علیه و آله نازل
گردید، و عرض کرد: «یا محمد تأدیه برائت نمی شود مگر با مردمی که از خودت باشد.».

پس
رسول الله صلی الله علیه و آله امیرالمؤمنین علیه السلام را به دنبال ابوبکر
فرستادند و در روحاء به او رسید و آیات را از وی گرفت و ابوبکر به رسول الله صلی
الله علیه وآله  مراجعه کرد و عرض کرد: یا
رسول الله آیا خدای تعالی درباره من چیزی نازل فرموده؟ رسول الله صلی الله علیه و
آله فرمودند: نه، خدایتعالی امرم فرمودند: که از جانب من اعلان برائت نمی کن مگر
خودم یا مردی که از من است» (انتهی کلام تفسیر علی بن ابراهیم)

در
تفسیر مجمع البیان از امام باقر علیه السلام روایت می کند: «امیرالمؤمنین علیه
السلام با شمشیر کشیده- یوم النحر در منی- خطبه خواندند فرمودند: هیچ عریانی نباید
به بتی طواف کند و یهیچ مشکری نمی تواند حج بجا آورد، و هر معاهده با رسول الله
صلی الله علیه وآله که مت دارد تا پایان آن مدت، معاهده محترم است و هر معاهده ای
که مدت ندارد، مدت آن همین چهارماه است».

و
ایضاً نقل می کند که امیرالمؤمنین علیه السلام سؤال کردند: «در ذی الحجه به چه چیز
مأمور شدی؟ فرمودند: به چهار چیز مأمور شدم که اعلام نمایم: نباید در کعبه غیر
مؤمن داخل گردد، و نباید عریان به بیت طواف کند، اجتماع مشرک با مؤمن بعد از امسال
حرام است و هرکه با رسول الله صلی الله علیه و آله معاهده مدت دار دارد، معاهده اش
تا پایان مدتش محترم است و آن کس که ندارد،تا چهار ماه مهلت دارد و روایت شده که
آن حضرت علیه السلام این خطبه را نزدیک جمره عقبه خواندند و از اول سوره برائت تا
سیزده آیه را بر مشرکین و مردم حاضر قرائت فرمودند در قرائت با صوت بلند ندا می
دادند «انّ الله بریء من المشرکین» (ج5 ص3و 4).

شأن
نزول برائت از مشرکین و اعلان انقطاع عصمت و امان بین اسلام و  شرک، نقض عهد و خیانت از ناحیه مشرکین نسبت به
عهد و میثاقی بود که در صلح حدیبیه با رسول الله صلی الله علیه و آله منعقد کرده
بودند، که تفصیل آن در کتب سیر و مغازی مسطور است.

دین
حنیف اسلام همانگونه که شئون صلاح و سعادت فرد را بیان فرموده است به شئون صلاح
جامعه و سعادت اجتماعی نیز اهتمام شدید دارد، و نظام حیات اجتماعی را با تقنین
قوانین عادلانه تنظیم کرده و از آن جمله، عهود و مواثیق را در بهترین شکلی مورد
احترام قرار داده است، و نقض عهود و مواثیق را از معاصی کبیره شمرده و میثاف شکن
را مورد لعنت گردانیده و استقامت برعهد را «اگرچه سبب تقویت منافع بر مسلمین باشد»
لازم دانسته است.

و
عهد شکنی را آنگاه تجویز نموده که معاهد مقابل، خیانت ورزد و آن را نقض کند یا
شواهد نقض، آشکار شود بگونه ای که موجب خوف خیانت و غافلگیری دشمن گردد و در این
حال نیز قبل از رد عهد به دشمن و اعلان آنان به واقع حال، اجازه اعتداء بر آنان را
نمی دهد: «و اما تخافن من قوم خیانه فانبذ الیهم علی سواء ان الله لا یحب
الخائنین» (انفال- 58). یعنی: «اگر بیم داری از قومی که با تو عهد بسته اند، خیانت
کنند و نقض پیمان نمایند و  آثار خیانتشان،
ظاهر است عهدشان را به سوی آنان افکنده و اعلام کن که میثاق فیمابین ملغی است تا
با هم برابر شوید، چه آنکه قتال و اعتداء بر دشمن، در غیر این صورت «نابرابری و »
خیانت است که خدایتعالی خائنان را دوست ندارد».

اعلان
الغاء عهد و اخبار دشمن به ملغی شدن میثاق را به خاطر احتراز از رذیله خیانت تعلیل
فرموده، و به صرف اعلان برائت و انقطاع امان نیز اکتفاء نکرده، بلکه چهارماه به
ناکثین میثاق مهلت داده که با آزادی و حریّت در این مدت، تفکر کنند و درباره
امورشان تصمیم بگیرند، و در صورت ایمان نجات یافته و به سعات می رسند و در صورت
بقاء بر شرک، کیفر خویش را قتال می یابند، و خوشبختانه این مهلت حسن اثر به سزائی
داشت و موجب ایمان آوردنشان گردید.

با
توجه به آنچه گذشت و با توجه به اینک دین حنیف اسلام، دستورات و احکامش جاویدان
است، اعلان برائت از مشرکین، حکمی است ابدی، النهایه در ظروف و شراط مخصوص و هر
وقت که آن ظروف و شرائط، وجود یافت، اعلان برائت از مشرکین، امری است مشروع .

و
آن ظروف و شرائط ، سالها است که وجود است و مشرکین جهان، خصوصاً شیطان بزرگ
امریکا، همواره با مسلمین خیانت نموده و هیچگونه پیمان و میثاقی را احترام نمی
گذارند، بالاخص از آن وقتی که به وسیله خاندان سعود، پای آمریکائیان در خاورمیانه
باز شد، و ملاقات ابن السعود با روز ولت در یوم نحس مستمر 14 فوریه 1945 در مدخل
بحر المیت بر روی رزمنا و «کویسنی» انجام گرفت، پیشوای فرقه مجسمه وهابی ها را با
تمام تشریفات و احترامات یک پادشاه بزرگ به نزد روزولت بردند، و ساعت ها مذاکره
روزولت و ابن السعود در سایه توپ های نیرومند رزمنا و آمریکائی ادامه یافت و
روزولت در طلیعه مقاصد خویش، خواست که ابن السعود اجازه دهد که تعدادی از یهودیان
جهان به فلسین بیایند و توضیح داد که تعداد آنان نسبت به جمعیت جهان فارس سخن گفت
و خواستار سواحل «هازا» و بنادر آن گردید و نهایه با ستملاک معادن نفت و شرکت
آرامکو توفیق یافت…

و
بعد از این معاهده ملعونه فیما بین،مصیبت هایی که به جهان اسلام اصابت کرده استشرح
مختصر آنها از گنجایش صدها کتاب پرحج بیرون 
است و بر این اساس بوده که امام را حل قدّس سره، در موسوم حج اکبر در هر
سال اعلان برائت از مشرکین را فرمان می دادندو خلف صالح ایشان رهبر عزیز حضرت آیت
الله خامنه ای مدظله العالی «که در حفظ مواقف و مواضع حضرت امام راحل قدس سره
سختکوش و مقاومند و سلم لمن سلامه و حرب لمن حاربه» همچنان آن را ادامه می دهند و
تا ظروف و شرائط مزبور موجود است، عند الامکان اعلان برائت مذکور نیز، استمرار
خواهد داشت.

ادامه
دارد

تفسیر
سوره رعد

ذکرقلبی
و ذکر لسانی

ن و
القلم و ما یسطرون

قسمت
شصت و چهارم

ایت
الله جوادی آملی

«الّذین
آمنوا و تطمئنّ قلوبهم بذکر الله، ألا بذکر الله و تطمئنّ القلوب* الذین آمنوا و
عملو الصّالحات طوبی لهم و حسن مآب». (سوره رعد- آیه 28-29)

آنان
که ایمان آوردند و دلهیشان به ذکر خدا آرام گرفت، هان، بذکر خدا دلها آرامش می
گیرد. آنا که ایمان آوردند و عمل صالح داشتند،بشارت باد به آنها چه خوش بازگشتی
دارند.

یکی
از مطالب مهم در این زمینه این است که بدانیم غرض از ذکر، ذکر زبانی است یا ذکر
قلبی. به چند شاهد می توان استشهاد کرد که منظور از این ذکر، ذکر قلبی است نه ذکر
زبانی.

ذکر
قلبی، نه ذکر زبانی

شاهد
اول- تناسب حکم و موضوع:

می
فرماید: قلب ها به ذکر خدا مطمئن می شوند. آیا می شود که قلب با کار زبان مطمئن
شود یا اینکه قلب،با کار خودش مطمئن است؟ اگر قلب متذکر نبود و زبان ذاکر بود، ایا
آن قلب مطمئن می شود؟ اگر می فرماید که قلوب آنان به ذکر خدا، آرامش می گیرد،
معنایش ذکر قلبی است نه ذکر لسانی. انسان، الفاظی را بر زبان جاری می سازد که قلب
باید معانی این الفاظ را بداند و بعد از ادراک تصوری به آنها تصدیق داشته باشد و
بعد ا علم تصدیقی، ایمان و اعتقاد و گرایش پیدا کند تا «ذکر قلب» محقق گردد. پس
ممکن نیست با ذکرزبان، قلب بیارمد. این از نظر تناسب حکم و موضوع.

شاهد
دوم:

قرآن
کریم، آن ذکر زبانی را که با ذکر قلبی، همراه نیست، ممدوح نمی شمارد، بلکه مذموم
می داند. درباره نماز می فرماید: «أقم الصلاه لذکری»- نماز را برای ذکر من، اقامه
کن. آنگاه در سوره مامون می فرماید:

«ویل
للمصلین الذین هم عن صلاتهم ساهون».

-وای
بر نمازگزارانی که از نمازشان غافل اند. معلوم می شود اگرکسی نماز بخواند، هرچند
که ذکر خدا بر زبانش جار است ولی نمی داند که چه می گوید،کارش زار است.

بنابراین،
مقصود اصلی، ذکر قلبی است نه ذکر زبان. ذکر زبانی زمینه است برای پیدایش ذکر قلبی.
در سوره طه، آیه 14 می خوانیم:

«اننی
انا الله لا اله الا انا فاعبدنی و اقم الصلاه لذکری» – همانا من الله هستم که جز
من خدائی نیست،پس مرا عبادت کن و برای ذکر من، اقامه نماز نما.

البته
در نماز که عالی ترین مظهر عبادت پروردگار است، جاری کردن الفاظ بر زبان، واجب است
ولی توجه و حضور قلب و داشتن نیت، واجب دیگری است. باید این الفاظ را با نیت ادا
کرد که همان حضور قلب است. و اگر این ذکر زبانی باشد ولی ذکر قلی نباشد،سهو است و
خود فرموده است که وای بر سهو کنندگان در نماز.

صحت
و قبولی نماز

بنابراین،
باید انسان نمازگزار در حال نماز بداند که چه می گوید. آن کسی که در نماز، فکرش
پریشان است، هرگز قلبش آرام نمی باشد.

مرحوم
ابن بابویه در «من لایحضره الفیه» در باب نماز روایتی نقل کرده است که: موقع نماز،
فرشتگانی از طرف خدا سبحان مأمور می شوند و می گویند: برخیزید! آتش که بر پشتتان
روشن کرده اید، آن آتش را با نمازتان خاموش کنید. پس معیار نماز است و اگر کسی
خواست بفهمد که نمازش صحیح است یا مقبول، باید به کارهای خود بنگرد، به اعمال و
کردار خود نگاه کند.

در
اینجا، نکته ای لازم به تذکر است و آن اینکه میان صحت نماز و قبولی نماز. نمازهائی
که معمولا می خوانیم، صحیح است یعنی مسقط تکلیف است، امام معلوم نیست مقبول باشد.
نمازی که خدای سبحان به بندگانش امر فرموده که بخوانند، مسقط تکلیف است، این حداقل
اجراء است، اما اگر بخواهد که نمازش مقبول باشد، نشانه هائی دارد.

خداوند
می فرماید: «انما یتقبل الله من المتقین» – فقط خداوند از تقوی پیشگان، قبول می
کند.

اگر
کسی خواست بفهمد که نماز صبحش- مثلا – قبول شده یا نه، نشانه هائ دارد. اگر تا ظهر
در معرض چند گناه قرار گرفت و با آن گناهان آزمایش شد و خود را حفظ کرد و آلوده
نشد، بفهمد که نماز صبحش قبول است ولی اگر از صبح تا ظهر تن به گناه در داد و
آلوده شد، معلوم می شود نماز صبحش قبول نشده است. البته نمازش صحیح است و نباید
دوباره بخواند ولی نمازی است غیرمقبول.

کدام
نماز است که آتش را خاموش می کند؟

اینکه
فرشتگان، هنگام نماز می گویند: بلند شوید و با نمازتان، آتش را خاموش کنید، کدام
نماز مقصود است؟ آیا همان نمازی است که انسان در آغازش یک «الله اکبر» می گوید و
در پایانش «السلام علیکم…» و در بین این دو، حواسش پرت است؟! یا نمازی است که در
ان با خدایش مناجات می کند. «المصلی یناجی ربه» انسان در حال نماز با خدایش مناجات
می کند. «المصلی یناجی ربه» انسان در حال نماز با خدایش مناجات و راز و نیاز می
کند و اگر نداند با چه شخصی مناجات می کند و چه می گوید، نمازش را ضایع کرده و حق
آن را ادا نکرده است. پس نماز، آن است که بتواند از منکر و فحشا نهی کند و انسان
را نورانی سازد «ان الصلاه تنهی عن الفحشاء و المنکر».

بنابراین،
اگرچنانچه سخن از ذکر است، آن ذکری طمأنینه می آورد که ذکر قلب باشد، البته ذکر
زبانی- که نازلترین درجه ذکر است- ثواب و فضیلت دارد ولی مهمتر از آن، ذکر قلبی
است.

طمأنینه
با ذکر قلبی

در
سوره طه، آیه 42 خطاب به موسی و هارون می فرماید:

«اذهب
انت و أخوک بآیاتی و لاتنیا فی ذکری»

-تو
و برادرت با آیات و معجزات من حرکت کنید و در ذکر من سستی نکنید. این ذکر، ذکر قلب
است زیرا انسانی که در برابر خطر مواجه می شود، و به مقاومت در برابر آن خطر،
مامورتی پیدا می کند، با ذکر زبانی، نمی تواند مشکلی را حل کند؛ طمأنینه است که
مشکلات را حل می کند و طمأنینه با ذکر قلب است نه با ذکر لسان. البته ذکر لسان خوب
است و زمینه را برای ذکر قلب فراهم می کند.

پس
مقصود از ذکر الله، ذکری است که طمأنینه بیاورد. در آیه 101 از سوره کهف می
فرماید:

«الذین
کانت اعینهم فی غطاء من ذکری و کانوا لا یستطیعون سمعاً».

-آنان
که دیدگانشان از ذکر من پوشده است و نمی توانند بشنوند. معلوم می شود، چشم باطن
باید ذکر را ببیند و مشاهده کند و این تنها با ذکر لفظی تأمین نمی شود.

در
کتاب شریف کافی، جلد دوم، باب الذکر و الدعاء، بخشی را اختصاص داده است به ذکر خدا
در پنهانی.

روایت
اول:

«عن
ابی عبدالله علیه السلام قال: قال الله عزوجل: من ذکرن سرّاً ذکرته علانیه»- امام
صادق علیه السلام می فرماید: خدای عزوجل فرمود: هرکه در نهان به یاد من باشد، من
آشکارا بیاد او هستم.

معنای
فراموشی خدا ویا خدا صفات فعلیه است که از فعل انتراع می شود. درباره کسانی که در
دنیا از ذکر خدا اعراض کردند، می فرماید: «من أعرض عن ذکری فان له معیشه ضنکاً* و
نحشره یوم القیامه أعمی* قال رب لم حشرتنی أعمی و قدکنت بصیراً* قال کذالک أتتک
آیاتنا فنسیتها و کذلک الیوم تنسی»- هرکه از ذکر من، اعراض و امتناع کند، زندگیش
تنگ خواهد شد و در روز قیامت، او را کور و نابینا محشور می کنیم. می گوید: پروردگارا!
چرا مرا کور محشور کردی و در حالیکه در دنیا چشم بینائی داشتم؟ خداوند می فرماید:
آیات ما به تو رسید و تو آنها را فراموش کردی و لذا امروز به فراموشی سپرده می
شودی.

این
سئوال و جواب، حجت بالغه حق است، نشان می دهد که اگر کسی متذکر ه ذکر خدا بود،
بینا است و اگر کسی غفلت داشت، کور است. کسی که در دنیا خدا را فراموش کرد، در
آخرت، منسی و فراموش می شود. و اینان در همین دنیا کور و نابینایند. اینجا کوری
چشم مطرح نیست، کوری قلب مطرح است. چشمشان سالم است ولی جلوی آنها پرده کشیده شده
است.

رده
چشمهایشان را در برگرفته است. پس نساین حق کوری و ذکر حق، بینائی است.

کوری
و بینائی درونی

لازم
به تذکر مجدد است که ذکر یا فراموشی وقتی به خداوند نسبت داده می شود، این دو صفت،
از صفات فعل است نه صفات ذات. چرا که نسیان بر خداوند محال است «و ما کان ربک
نسیاً» (سوره مریم- آیه 64) این چنین نیست که خدی سبحان چیزی را فراموش کند. پس
آنجا که می فرماید: تو در روز قیامت فراموش شده ای، این فراموشی، صفت فعل است. اگر
فرمود: کسی که در پنهانی به یا خدا بود، خدا در آشکارا و علن به یاد او است،
بهترنی مصداق علن، همان روز قیامت است. آن وقت این شخص ذاکر،می شود مذکور الهی و
آن شخص ناسی می شود منسی الهی. نسایان دنیا ثمره تلخش کوری قیامت است و ذکر دنیا
ثمره شیرینش بصیر بودن قیامت است.

روایت
دوم:

امیرالمؤمنین
علیه السلام فرمود: «من ذکر الله عزوجل فی السر فقد ذکر الله کثیراً ان المنافقین
کانوا یذکرون الله علانیه ولا یذکرونه فی السر فقال الله عزوجل: [یراؤون الناس و
لا یذکرون الله الا قلیلاً]».

-هرکه
در خفا و پنهانی به یاد خدای عزوجل بود، او بسیار ذکر خدا کرده است. و همانا
منافقین، آشکارا و در میان مردم، به یاد حق بودند، اما تنها که می شدند با خدا
خلوتی نداشتند پس خداوند فرمود: اینها ریا می کنند و جز اندکی خدا را به یاد نمی
آوردند.

ذکر
کثیر و ذکر قلیل

منظور
از کثرت و قلت، کمیت نیست که انسان تسبیح بدست بگیرد و روزی … 5بار یا کمتر یا
بیشتر ذکر بگوید. اگر بنی خود و خدای خود، رابطه ذکری را برقرار کرد، ذکر کثیر است
و اگر بین خود و خدای خود، ذکر را برقرار نکرد و تنها در حضور مردم، زبان ذاکری
داشت، این ذکر قلیل است و از ذکر قلیل، کاری ساخته نیست.

پس
این طور نیست که فرق مؤمن و منافق، در عدد و رقم ذکر باشد،بلکه فرق در سر و علن
است. مؤمن باطنش ذاکر است ولی منافق فقط به صورت ظاهر ذکر می گوید. در قبل مؤمن،
خدا جای دارد. این از لطائف روایات است که حضرت امیر سلام الله علیه آن را بیان
کرده است.

روایت
سوم:

«قال
الله عزوجل لعیسی: یا عیسی اذکرنی فی نفسک، أذکرک فی نفسی و اذکرنی فی ملاء، أذکرک
فی ملاء خیر من ملاء اآدمیین. یا عیسی آلن لی قلبک  وکثر ذکری فی الخلوات و اعلم آن سروری أن تبصبص
الی و کن فی ذلک حیا و لا تکن میتاً»

-ای
عیسی! مرا در درون خودت یاد کن، تا تو را به یاد آورم و مرا در حضور مردم یاد کن،
تا تو را در میان گروهی به یا  آورم که از
گروه مردم بهتر است. یا عیسی! قلبت را برای من نرم کن و در خلوت ها بسیار مرا به
یاد آور و بدان که سرور من در این است که با ناله و اصرار، از من درخواست کنی و
مرا بخوانی و در ذکرت و نیایشت، زنده باش نه مرده.

یعنی
اینطور نباشد که زبانت بجنبد ولی قلبت غافل باشد. و منظور همان ذکرالله فی السر است
که حیات بخش می باشد.

روایت
چهارم:

«عن
زراره، عن أحدهما علیهما السلام قال: لا یکتب الملک الا ما سمع و قال الله عزوجل:
(واذکر ربک فی نفسک تضرعاً و خیفه) فلا یعلم ثواب ذلک الذکر فی نفس الرجل غیر الله
عزوجل لعظمته».

-زراره
از امام باقر یا امام صادق علیهما السلم نقل م کند که فرمد: فرشته نمی نویسد مگر
آنچه را می شنود. و خدای عزوجل می فرماید: تو در درون خویش پروردگارت را با
تضرع  از روی ترس یاد کن و هیچ کس جز خدای
عزوجل نمی تواند ثواب این ذکر درونی انسان را بداند زیرا بسیار عظیم است.

و
این ذکر، ذکر قلبی است که حتی فرشتگان نمی توانند به عظمتش پی ببرند، و اینجا است
که درجات بعضی از اولیای خدا را فقط خدا می داند و فرشتگان حتی نمی توانند آن ا
ثبت و ضبط بکنند. البته مصادیقی برای ذکر خدای سبحان،یاد شده که مؤثر هستند ولی
عمده آن است که انسا در قلبش به یاد حق باشد.

ادامه
دارد

سخنان
مهم مقام معظم رهبري پيرامون علم، روحانيت، ضرورت مبارزه با دشمنان اسلام

بسم
الله الرحمن الرحيم

اولاً
خوش آمد عرض مي کنم به آقايان محترم، علماي عالي مقام و فضلا و گويندگان و وعاظ و
طلاب محترم که از تهران يا برخي از شهرستانهاي ديگر تشريف آورده ايد و اميدواريم
که اين ديدار ما و مجلس ما از جمله آن مجالسي باشد که ماي خير و برکت و هدايت براي
خود ما و براي همه مؤمنين محسوب بشود.

اين
يک سنت خوبي در آستانه ماه مبارک رمضان است که فرصتي بوجود بيايد براي طرح بعضي از
مسائل که در فضاي روحانيت و محيط اهل علم بايستي جايي اين مطالب مطرح بشود. و بنده
ضمن استقبال از اين ديدار و تشکر از آقايان محترم که اين فرصت را بوجود آورديد يک
مطلب را مي خواهم عرض بکنم که مربوط است به جامعه روحانيت از طبقات و مراتب
مختلفشان. و آن،اين است که در کشور ما، لااقل از چند قرن به اين طرف، روحانيت به
خاطر وضع خاص خود و ارتباطي که با مردم داشته و اعتقادي که مردم نسبت به روحانيت
داشته اند، منشأ تحولات مهم اجتماعي و ديني و سياسي بوده است، ويا در اين تحولات
نقش بسزائي داشته است.

مثلا
در ماجراي مشروطيت يا در ملي شدن صنعت نفت و واضح تر از همه در پيروزي انقلاب
اسلامي و گسترش اين نهضت. نبايد هم خيال کرد که فقط طلاب جوان و پرحرارت و پرشور
بودند که تأثير گذاشتند در اجتماعات پيش از پيروزي.

اين
جور نبود، همه آقاياني که دست اندرکار اين امور بودند مي دانند که در شهرستانها
حضور علماي موجه و پيرمردان محترم علمي که مردم به آنها اعتقاد داشتند – اگرچه
سابقه اي هم در مبارزات نداشتند و نه زندان افتاده بودند و نه مبارزه اي کرده بودن
و نه اعلاميه اي نوشته بودند- اما اينها وقتي که در سال آخر و ماه هاي آخر تشخي
دادند که بايد وارد ميدان بشوند و وارد ميدان شدند، حضور اينها تأثير عظيمي در جلب
همه طبقات مردم داشت، لذا شما در راهپيمائي، همه قشرهاي مردم را مشاهده مي کرديد.

اينکه
زنها در داخل خانه احساس وظيفه کردند، پيرمردها احساس تکليف کرده اند، کساني که
سوابق مبارزه نداشتند احساس تکليف کردند، در شهرها و روستا ها احساس تکليف کردند و
ناگهان يک ملت قيام کرد،اين به خاطر حضور همه جانبه علماي دين و روحانيون ازبزرگ و
کوچکشان و از پيرمردشان و جوانشان،ملاي فقيه سالخورده شان، واعظ گوينده پرحرارت
نورسشان بود، اينها که وارد شدند معنايش اين بود که همه قشرهاي مردم وارد خواهند
شد.

در
ايران لا اقل در سه چهار قرن اخير اين طور بوده است. قبل از آن شايد وضع تفاوت
داشته و شايد در برخي از کشورهاي اسلامي هم همين طور باشد. ما نسبت به آنجاهائي که
دست اطلاع نداريم قضاوت نمي کنيم ولي کشور ما اينجوري است.

ممکن
است اگر علما نباشند، قشري از مردم وارد ميدان بشوند و گروهي از جامعه،کمر به يک
مبارزه اي ببندند، اما سرکوب کردن و تطميع کردن يک گروه کار مشکلي نيست. آن چيزي
که نمي شود آن را از ميان برداشت و راه آن را نمي شود به سمت پيروزي سد کرد، آن ،
عامّه ملت است. قشرهاي ملت اگر همه بخواهند يک جايي حاضر شوند، بايد روحانيون آنجا
باشند. اگر روحانيون و علماي  دين،يک جايي
حاضر شدند، اين معنايش اين است که ديگر همه طبقات ملت و اکثريت قاطعي از ملت، آنجا
حاضر خواهند شد. اين طبيعت ايران ماست. اين چيزي است که در طول قرون متمادي به
اثبات رسيده ست.

خوب،
حالا علت اين چيست؟

علت،
وضع روحانيت است. بنده مکرر عرض کردم که ما نبايد خيال بکنيم که آبروي نسل فعلي
روحانيت موجب اين شد که مردم به سمت اين انقلاب، گرايش پدا کنند. نه اين اشتباه
است، بلکه آبروي هزار ساله روحانيت که يک ذخيره تمام نشدني بود موجب اين پيروزي و
موفقيتها شد.

اين
آبروي هزار ساله عبارت است از آن چيزي که در طول قرن هاي متمادي به دست آمده
است،از علم و تقواي علماي بزرگ، يعني «علامه حلي» در اين مجموعه نقش دارد، «محقق»
نقش دارد، «مجلسي» نقش دارد، «شهيدين» نقش دارد، «شيخ طوسي» نقش دارد، «سيد مرتضي»
نقش دارد، «شيخ انصاري» نقش دارد، علماي بزرگ در قرن هاي متمادي در نجف نقش
دارند،بزرگان قم نقش دارند، «مرحوم حاج شيخ» نقش دارد، مرحوم «آقاي بروجردي» نقش
دارد، اينهاست.

يعني
هزاران انسان برگزيده، عمرها را به طهارت و تقوي گذارندند و مجموعه هاي علمي سطح
بالا بوجود آوردند و آثار علمي ارائه دادند تا به تدريج يک جامعه ويک ملت را به
«روحانيت» به صورت بنيادين معتقد کردند اين نيست که يک عده اي، يک زماني،يک نسلي
کسي را بخواهند و نسل بعد نخواهند. وقتي محبتي بنيادي شد، مثل خصال انساني، ارث مي
رسد و از نسلي به نسل ديگر منتقل مي شود. مثل محبت حسين بن علي عليه الصلاه و
السلام يا محبت اهل بيت عليهم السلام اينها چيزي نيست که يک نسل، آنها را داشته
باشد، نسل ديگر بخواهد برود آن را تحصيل ند،نه. تحصيل کردني نيست. اين از نسلي به
نسل ديگر به ارث مي رسد اين در تعليمان پدران، در تربيت مادران،در نوازش مربيان،در
لالائي دايه ها براي کودکان، اينها خودش را نشان مي دهد. بنيادين شدن يک مسأله، به
اين معني است و اعتقاد به روحانيت در جامعه ما بنيادين شده بود و شده است.

امواج
پيروزي انقلاب اسلامي

بديهي
است که دو حادثه بزرگ، مورد انتظار است. وقتي چنين چيزي و چنين اثري مثل انقلاب
وجود دارد، و انقلاب و تشکيل جمهوري اسلامي هم که شوخي نيست،اين يعني تهديد همه
قدرتمندان و قلدرهاي دنيا. پيروزي انقلاب يعني بيدار شدن يک ميليارد واندي مسلمان
از خواب چند صد ساله. اين يعني ناگهان در کشورهاي اسلامي، جمعي از روشنفکران
مسلمان و دانشمندان و توده مردم بلند شوند مشتها را گره کنند و شعار احياي اسلامي
را مطرح کنند. پيروزي انقلاب يعني اينها.

پيروزي
انقلاب اين نيتس که حالا چهار تا افسر آمدند يک جايي کودتاي نظامي کردند و دولتي
را بردند و يک دولت ديگ را آورند و حالا يکي ديگر مي آيد اين دولت را مي برد و آن
دولت را مي آورد.

قضيه
پيروزي انقلاب اين نيست! پيروزي انقلاب اسلامي يعني برافراشته شدن پرچمي که
قدرتمندان دنيا براي پائين کشيدن آن پرچم، زحمت بسياري کشيده بودند، پول بسيار و
تدبير بسياري کشته بودند و خيلي کار کرده بودند که ناگهان انقلاب اسلامي پيروز شد
و همه آن نقشه ها را باطل کرد.

منافع
قدرتمندان را مورد تهديد قرار داد، اين است معناي پيروزي انقلاب اسلامي.

وقتي
که اين آبرو و سرايت دين و روحانيت در بين مردم، اين چنين اثر بزرگي را مي تواند
داشته باشد، پس دو حادثه بزرگ مورد توقع است. يکي اينکه ما که اعقاب آن اسلاف مطهر
و عالم و مقدس هستيم، آبروي آنها را حفظ کنيم. براي خاطر اينکه اگر اين کار انجام
نگيرد و اگر اين نسل،آبروي گذشتگان را حفظ نکند، همان چيزي که نهادين و بنيادين
شده بود،به تدريج زايل خواهد شد.

ادعاي
نابخردان

حالا
چه جور آبروي آنها را حفظ کنيم؟ اين خودش يک داستان مفصل است. اولا آنها عالم
بودند، ما سعي کنيم علم آنها را پيش ببريم. علم آنها چيز بزرگ و مهمي بود. شما
نگاه نکنيد چهار تا آدمي که درکي از مسائل فقهي و حقوقي اسلام ندارند ويا از فلسفه
و کلام اسلامي چيزي نمي دانند ولو صورتاً در يک رشته اي تبحّري داشته باشند يا
نداشته باشند، اما نمي شناسند و بدليل همين عدم شناخت، اهانتي مي کند و گذشتگان را
تحقير مي کند. به اينها نگاه نکنيد. فقه شيعه از لحاظ پيشرفت ها و دقت هاي عالمانه
براي کساني که اهل  فهم و فن هستند، يک چيز
شگفت آوري است و شوخي نيست. اين که يک انساني مثل «صاحب جواهر» بنشيند يک دوره فقه
را از اول تا آخر با آن همه دقت و تحقيق به تنهائي بنوسد، يک دايره المعارف را به
تنهائي در حقوق اسلامي بنويسد،اين به معجزه، اشبه است همين طور شيخ انصاري،همين
طور صاحب رياض هيم طور بقيه علماي بزرگ.

شيخ
مفيد 200 تأليف دارد، علامه حلي نزديک 300 تأليف دارد، خواجه نصير طوسي و شيخ طوسي
هم همين طور.

اينها
براي کساني که اهل فن هستند، خيلي مبلغ بالائي است. البته يک آدم جاهل، بي معلومات
و نادان يک جايي مشغول گردن کلفتي باشد و يک حقوق دان بزرگ از آنجا عبور کند، براي
او با يک آدم بي سواد، علي السوي است.

يک
پزشک بزرگ با يک آدم نادان براي او يکسان است. تشخيص او که ملاک نيست. تشخيص اهل
فن ملاک است جامعه علمي شيعه بسيار بزرگ و والا است. به کساني که آنرا تحقير مي
کنند و مي گويند اينها کاري نکردند نگاه نکنند. شما نمي فهميد که اينها چه کار
کرده اند. «سخن شناس نه اي جان من، خطا ايجاست».

اين
طور نيست که هرکسي بتواند ميزان نقد بگذارد- ولو خودشت اهلش نيست- و حرف بزند. اين
روش علما نيست، روش سفهاست.

وظيفه
وعاظ و مبلغين

جامعه
علمي امروز اگر بخواهد آن ميراث را گرامي بدارد، در رشته علم بايد جلو برود و
پيشرفت کند. حوزه هاي علميه در يک ميدان و علماء هم در غير حوزه هاي علميه در يک
ميدان ديگر. حالا شما فرض بفرمائيد در رشته وعظ و تبليغ داريد تلاش مي کنيد، بسيار
خوب، گفته ها و گفتارها بايد عالمان باشد. از سخن سست بايد پرهيز شود، از منبر بي
مطالعه بايد اجتناب شود. بهترين و آخرين گفته هاي جديد در مورد مسائل اسلامي
دانسته شود. البته ممکن است ايجاب کند چهار تا منبر کمتر برويم، خيلي خوب اشکالي
ندارد. اين وظيفه است. انسان که خوب بگويد ناچار است که کمتر بگويد.

آن
خشت بود که پرتوان زد

لاف
از سخن چو در توان زد

چون
«در» را که بخواهيم پيدا کنيم البته بايد زحمت بکشيم.

يا
آن کسي که در دانشگاه ها مشغول تبليغ و کار روحاني است و يا در ارتش و سپاه مشغول
تلاش روحاني است بايد نياز فکري آن مجموعه مخاطب خود را هوشمندانه و زيرکانه درک
کند. اي جا جاي کند ذهني نيست. هوشمندانه بايد نياز را بدست بياورد و بفهمد چه
سؤال و ابهامي در ذهن طرف مقابل است- ولو به زبان نياورد- برود عالمان آن سؤال را
حل کند. اگر مي تواند خودش و اگر نمي تواند پيش عالم تراز خودش برود.

هرکسي
درهرجائي که مشغول است ولو مشاغلي که مستقيما به کار علم و درس و تحصيل ارتباطي
ندارد مثل مشاغل قضايي که مشاغل عالمانه اي است ولي به کار تحصيل و پيشرفت علمي به
طور مستعيم ارتباطي ندارد. آنها هم همين طور. قاضي و حقوق دان اسلام بايستي به دقت
کار کند و تلاش کند تا حکم واقعي اسلامي را دراين حادثه پيدا کند.

اين
در باب علم بود، در باب تقوي و قدس هم معلوم است ديگر.

عالمي
که حرص به دنيا داشته باشد، مردود است. عالمي که اجتناب از محرمان نداشته باشد،
مردود است. نه اينکه عالم نبايد از تمتعات زندگي بهره ببرد. البته چرا در مراتبي
هست که انسان بايد در آن مراتب از تمتعاتي- عقلاً و انصافاً- بايد چشم بپوشد. علما
هم مثل بقيه مردم که پيغمبر فرمود: «ما انا الا بشر مثلکم».

بايست
از تمتعات عادي زندگي بهره ببرند اما اين دو چيز ممنوع است. اين که حرص به دنيا در
او احساس شود ولو بر حسب ظاهر، فعل حرامي هم نمي کندف اما هيم طور از چپ و راست به
دنبال اين است که بتواند دنيا را جمع کند. چرا؟! اين که با حرفهاي ما مخالفت دارد.
اين ضد «قدس» است.

يا
اينکه خداي ناکرده، تورع از حرام نداشته باشد. ببيند که برايش غيبت کردن، دروغ
گفتن و احياناً خداي ناکرده برخي از محرمات گوناگون آسان است. پس اين نسل وظيفه اش
اين است که آبروي گذشتگان را حفظ کند، چه از راه تداوم و پيشرفت علم و چه از لحاظ
حفظ آبروي قدسي و تقوايي.

مي
بينيد کساني که مي خواهند جمهوري اسلامي را بي آبرو بکنند، اگر شده است تهمت مي
زنند و دروغ مي گويند تا قدس و علم روحانيت را ضايع کنند. خبرهاي دروغ مي دهند و
حوادث دروغ جعل مي کنند. چيز کوچکي را بزرگ مي کنند براي اينکه آبروي روحانيت را
ببرند.

پيداست
اين آبرو براي آنها خيلي اهميت داد. مي دانند که اگر اين آبرو باشد يا نباشد چه
مقدار اثر دارد.

بعضي
ها هم همين را فرموله مي کنند و لباس علمي به آن مي پوشانند و لباس بحث استدلالي
به آن مي پوشانند، گويا که دارند يک بحث علمي مي کنند که بله، در حوزه علميه علم و
تقوي نيست! نه آقا، انصافاً تقوي و قدس دربين اين قشر به نسبت از همه اقشار ديگر
بيشتر است.شما نگاه کنيد ببينيد اين طلاب حوزه علميه را. اين در آمد و اين حقوق
انيهاست. بيشترين درآمد و اين حقوق اينهاست. بيشترين درآمد حوزه اي يک نفر طلبه
فاضل معيل- نه يک طلبه امروز وارد حزه شده- آن هم در حوزه قم که بالاترين حوزه
هاست از درآمد متوسط کارگران و کارمندان اين کشور به مراتب کمتر است. يعني از نصف
هم کمتر است. نصف توسط حقوق کارگران الان معلوم است. يک طلبه فاضل در حوزه علميه
قم- حالا مشهد و اصفهان و شهرهاي کوچک را نمي گويم- نصف حقوق يک کارگر، بيشتر از
همه حقوق اين طلبه فاضل. در عين حال با تقوي و طهارت، زندگي مي کنند. «قدس» يعني
همين. «ورع» و «بي اعتنائي به دنيا» يعني چه؟ يعني همين.

البته
آدمهاي ناباب هم هستند آدمهاي قالتاق هم هستند، اما اکثريت و شکل قالب اين است که
ما مشاهده مي کنمي در بين طلاب.

اين
برجستگي هاست که اگر در طلبه، در طول سال هايي که مشغول مسئوليت است، بماند خيلي
علوّ مقام و درجه است.

اين
قشر بايد خودش به فکر خودش باشد، به فکر آن ذخيره باشد، به فکر آن آبرو باشد، و
قاعدتاً هم هست و مي شود بر آن آبرو افزود. همچنان که امام بزرگوار ما بر آبروي
هزارساله روحانيت، کلي افزود. امام آبروي روحانيت را از زمان شيخ مفيد تا امروز،
هر چه بود، مضاعف کرد، بالا برد و نشان داد قدرت روحانيت را در مقابله  با بديها، ظلم و جور.

نشان
داد که يک عالم، چگونه مي تواند وارث عيسي، موسي و ابراهيم و پيغمبر خاتم (ص)
باشد.

اف
برکساني که قدرتش عالي اين بزرگوار را نمي دانند و خيال مي کنند که نسبت به
روحانيت دلسوزند ويا علاقمندند.

اف
بر جهالت اينها و بر غفلت اينها که چطور نمي دانند و نمي فهمند که ارزيابي صحيح
چگونه است.

آمادگي
براي مبارزه با دشمنان اسلام

خوب،
حادثه دومي که قاعدتاً وقتي با آن عظمت با آن روبرو مي شويم بايد انتظار داشته
باشيم، دشمني دشمنان است. بايد بدانيد وقتي شما مؤثر هستيد دررفع ظلم از مظلوم، بايد
بدانيد ظالم، کينه شما را در دل خواهد گرفت. اين چيز قهري است.

وقتي
شما در برانگيختن براي ملت براي مقابله با ستم موجود مستعد و آماده هستيد، بايد
بدانيد که ستمگران شما را نفي مي کنند و هرکاري که بتوانند مي کنند. البته آنها
عقلاي مادي هستند نه عقلاي واقعي. زيرک هستند و از راه هاي آسان تر شروع مي کنند.
اول سعي مي کنند تا شايد بتوانند از راه تطميع بتوانند شما را از سر راهشان دور
کنند، اگ نتوانستند با تهديد، اگر نشد با عمل، اگر نشد با تبليغات، اگر نشد با
ترور جسم اگر نشد با «ترور روح و عنوان». بالاخره مي خواهند زهرشان را بريزند. يک
مبارزه هست بين شما و آنها که شوخي هم ندارد.

بدانيد
که امروز دشمنان اسلام با روحانيت به شدت مخالف هستند و هرچه بتوانند اقدام خواهند
کرد. بيش از دشمني با شما، با اسلام مخالف هستند. اگر بتواند شما را از اسلام و
وظيفه اسلامي جدا کنند خيالشان راحت خواهد شد و شما هم ديگر برايش خطر نيستيد. آنه
با اسلام مخالفند.

آقايان
محترم! اين چند سال اخير يعني از حدود پنج شش سال پيش به اين طرف، سياستهاي
استکباري هر چه توانستند تلاش کردند تا اسلام را در چشم توده هاي مردم و ملت ها،
بي آبرو و بي اعتبار کنند. در چشم ملت هاي مسلمان سعي کردند اسلام را بي اعتبار
نمايند و آنها را نسبت به اسلم، بي عقيده کنند. چه جور جوانهايشان را بي اعتقاد
کنند و آنها را سرگرم فساد کنند و ذهن آنها را با شبهات مشغول کنند و آنها را از
ايمان عميق کنار بزنند. در کشور ما هم تلاش کردند. در عراق، در کشورهاي شمال
آفريقا و شرق اسلامي هر جه توانستند کردند.

يکي
از چيزهايي که به شدت تبليغ کردند مسأله «بنيادگرائي اسلامي» است. گفتند که
«اسلام» غير از «بنيادگرائي اسلامي» است. ادعا کردند ما با «اسلام» مخالف نيستيم،
با «بنيادگرائي» مخالفيم. حالا «بنيادگرائي» يعي چه؟!

برداشت
من و شما از «بنياد گرائي» غيراز متفام توده مردم و فضاي ذهني آنان در غرب است. يک
تداول لغوي است. مثل يک تصادف. «بنيادگرائي» از نظر ما يعني پايبند بودن به اصول و
بنيادهاي ديني.  اين چيز بدي نیست و ما
افتخار می کنیم. وقتی هم که می گویند شما بنیادگرا هستید، ما می گوئیم البته که ما
بنیادگرا هستیم. انکار هم نمی کنیم. پای بندی به اصول که بد نیست.

شرافت
اخلاقی هم یک اصل است، راستگوئی هم یک اصل است، عدالت هم یک اصل و بنیاد اخلاقی
است، عدم خیانت و تکذیب کارهای بد هم یک بنیاد اخلاقی است، عدم خیانت و تکذیب
کارهای بد هم یک بنیاد اخلاقی است و همه دنیا هم به این بنیادهای اخلاقی و نهادی
پایبند هستند و افتخار می کنند و آن را بد نمی دانند ما قضیه را این طور برداشت می
کنیم و با این دید، درست هم هست.

حتی
در بعضی از کشورها، دولت ها، ملت ها را به پایبندی به سنن پوسیده و قومیت های
پوسیده و بی معنی تشویق می کنند. استخوان پوسیده اجدادشان را از گروها بیرون می
آورند و برآنها تقدس می بخشند. در همین کشورهای گوناگون اروپائی شما ملاحظه کنید،
یک سنن و آداب پوسیده و بی معنایی تشویق می شود که آنها حفظ بشوند. ایرادی ندارد
که انسان به اصول دین و اصول عالیه ایمان و معرفت دینی پایبند باشد. این که خوب
است، این برداشت و نظر ماست.

در
تداول فرهنگی غرب، بنیادگرائی را برابر دانسته اند با «تحجّر»، با حالت بسته بودن
برروی حرف حساب و نفهمیدن منطق. ما را در حقیقت دارند به این متهم می کنند. نمی
گویند اینها پایبند به توحید و صدق در کلام و زهد نسبت به پدیده های مادی هستند،
می گویند اینها«متحجّر» هستند و چشم را بر روی پیشرتف های دنیا می بندند. این یعنی
یک تهمت و یک دروغ و به این وسیله می خواهند اسلام را از چشم جوامع مسلمان
بیندازند و توده های مسلمان بیندازند و توده های مسلمان را نسبت به اسلام بی
اعتقاد بکنند و توده های غربی را هم که آنها به اسلام گرایش داشتند، بیشتر دور
بکنند. این از تبلیغاتی است که می کنند.

سلمان
رشدی مرتد، عامل صهیونیستها

آن
نکته ای که اینجا مناسب است من عرض کنم، اینکه شروع کردند حتی اهانت به اسلم و آن
را یک سیاست قرار دادند. درست توجه کنید.

وقتی
که چیزی در نظر یک جامعه ای یک میلیاردی،مقدس است و مایه حرکت او هم همین است، خوب
اهانت به او، کار سختی است. جرأت نمی کنند اهانت اهانت به اسلا کنند لذا شما می
بینید حتی رؤسای جمهور آمریکا و بعضی از کشورهای گردن کلفت دیگر هم جرأت نمی کنند
صریحاً نسبت به اسلام دشمنی و اهانت کنند. یک راهی پیدا کردند و بگردند افرادی را
گیدا کنند تا سپر بلای خودشان بکنند و از اینها بخواهند در لباس روشنفکر، در لباس
شاعر، در لباس نویسنده تا به اسلام اهانت بکنند تا کم کم اهانت به اسلام، رایج
بشود.

این،
آن کاری بود که به وسیله کتاب آیات شیطانی آن شخص مرتد شروع شد. او در انگلیس کتاب
خودش را نوشت اما آن روز مجلات آمریکایی شروع کردند و به تدریج آن کتاب بنده آن
روز مجلات آمریکایی را که می آمد می دیدم. من تعجب می کردم این چه کتابی است که
اینها می خواهند اینقدر آن را ترویج کنند.

در
انگلیس یک نفری یک کتابی نوشته است. خوب این همه کتاب نوشته می شود. چه علتی داشت
که ناگهان مطبوعاتچی های دنیا، قلم به مزدهای دنیا، صهیونیست های دنیا که
گردانندگان بیشتر مطبوعات و رادیو تلویزیون های دنیا هستند دست به دست هم بدهند از
یک کتاب ترویج کنن. مگر دراین کتاب چه هست؟!

معلوم
شد که در این کتاب چه هست. این کتاب بناست جاده باز کن اهانت به اسلام باشد. اهانت
کند به اسلام و از پیغمبر اسم بیاورد و مسخره کند. او ای کار را کرده است. به
اصطلاح، یک داستانی خیالی نوشته و اسم پیغمبر را، اسم اصحاب پیغمبر را آورده و
بشکل و قیحی اهانت کرده است. خوب، وقتی این کتاب ترویج شد و مردم کم کم خواندند،
به تردیج اهانت به اسلام عادی می شود. این را می خواستند. اینجاست که الهام الهی،
آن مرد ربانی را وادار به آن حرکت عظیم کرد و توطئه هاشان متوقف ماند. امام براساس
این تفکر و این فهم دقیق و نورانی، که این نوری که خدا در دل بندگانش می
اندازد،اینجا خودش را نشان می دهد. حقیقتاً فتوای ارتداد این مرد مرتد که از امام
صادر شد، نور الهی بود.

امام،
راه اینها را بست. ناگهان همه دنیا مبهوت شدند. شما دیدید برای خاطر اینکه امام،
فتوای ارتداد یک مرتد را دادند و گفتند این آدم باید به حد شرعی برسد، دولت های
اروپائی، همه سفراشان را از ایران خواستند. آیا این مال یک کتاب معمولی است؟! یعنی
دولت انگلیس و فرانسه و ایتالیا و … دلشان برای جان یک انسان سوخته است؟! اینها
هزاران انسان را در دنیا درو می کنند، برای یک چیز کوچک. کدامشان اگر همی حالا اگر
پیش بیاید و منافعشان اقتضاء بکند، هزاران انسان را نمی کشند؟!

آیا
اینها دلشان برای انسان سوخته است؟ همی حالا صرب ها دارند مسلمان ها را قتل عام می
کنند، ککشان نمی گزد. ههمی حالا اسرائیلی ها دارند فلسطینی های صاحب سرزمین
را  آن جور شکنجه می کنند، خواب اینها بر
نمی آشوبد. باری خاطر اینکه یک نفر قرار است اعدام بشود اینها اینجور وادار به عکس
العمل شدند. نه آقا، این قضیه دیگریبود. یک برنامه ای ریخته شده بود. این برنامه،
برنامه اهانت به اسلام بود و بنا بود اسلام را سبک بکنند. اما با آن فتوی، ناگهان
همه نقش های  آنها را نقش بر آب کرد.
عصبانی بودند. دنیا اسلام هم تأکید کرد و پیروی خودش را از فتوای امام نشان داد.
حالا مدتی گذشته است، آن نادان خودش و نادان های طرفدارش خیال می کنند که قضایا
تمام شد. نه آقا، این قضیه تمام شدنی نیست.

بنده
همان وقت در یکی از مصاحبه هائی که در اروپا انجام گرفت و از من می پرسیدند که این
فتوای امام چه جوری است؟ گفتم امام یک تیری را به طرف این مرد فاجر و هتاک رها
کردند. این تیر از چله کمان خارج شده و هدف گیری درست شده است. دیر یا زود، این
تیر به هدف خواهد رسید، بلاشک، بلاشک بایستی این حکم اجرا شود و اجرا هم خواهد شد.

همه
مسلمانانی که امروز می توانند این مرد را به عنوان یک عامل پست فطرت و لئیم برای
یک حرکت ضد اسلامی عظیمی ظاهر شده بود و این موجود موذی و مضر را از سر راه
مسلمانا بردارد،باید بردارد و باید مجازات کند. شکی نیست. الان هم وظیفه همه است.

وظیفه
همه کسانی که کار از عهده آنها برمی آید و دستشان به این شخص برسد، این است که این
حکم را اجرا کنند.

دنبال
این هستند که آیا فتوای امام عوض شده است؟ مگر این فتوی قابل عوض شدن است؟ مگر کسی
می تواند نسبت به این قضیه با کسی معامل کند؟!

دولت
انگلیس بدش می آید؟ خوب ما هم از خیل کارهای دولت انگلیس بدمان می آید. فلان دولت
اروپائی ناراحت می شود؟ ما هم از بسیاری کارهای آنها ناراحت می شویم. مگر ما قول
داده ایم که هرچه دولت انگلیس از آن بدش می آید، انجام ندهیم؟!

دولت
انگلیس بیش از همه چیز از استقلال ایران بدش می آید. اینها همان کساین هستند که
سالهای متمادی در این کشور خوردند و چاپیدند این مملکت را، حالا مملکت مستقل است
اینها ناراحت هستند. حالا ما چکار باید بکنیم.

دولت
انگلیس اگر اکنون هم فرصت پیدا بکند دلش می خواهد بیاید در خلیج فارس مثل زمان
«لرد کورزون»، دستور صادر کند برای دولت های اطراف خلیج فارس از جمله ایران. خوب
ملت ایران اجازه نمی دهد دولتی، حالا دولت انگلیس باشد، دولت آمرکا باشد، هر قلدر
دیگری باشد،بخواهد در امور ما،در خواست های ما، در اهداف ما، و در آرمان های بزرگ
و مقدسات ما دخالت کن، نمی گذاریم. به آنها چه ربطی دارد. آنها اگر بخواهند این
حادثه و این  مشکل را به راحتی حل کنند،
بایستی این شخص مرتد و ملحد را به مسلمانها تحویل بدهند. بگویند این فرد مرتکب
جنایتی شده،بیائید شما مسلمان ها بگیرید هرچه مجازاتش هست انجام دهید. این راه
عاقلانه است.

باید
این کار را بکنند، چرا نمی کنند؟! ما به آنها اعتراض داریم که چرا جلوی حکم امام
را گرفته اند؟ آنها چه اعتراضی می توانند داشته باشند؟ اینها هشداری برای من و شماست.

بدانید
که اگر اندکی من و شما غفلت بکنیم دشمن چگونه شروع می کند علیه مقدسات ما حمله
کردن و اقدام کردن. این یک نمونه اش و نمونه هائی از این قبیل هم فراوان است.

تکلیف
ما زیاد است، حالا ماه رمضان، در پیش است. در ماه رمضان ما هم باید به خودمان
برسیم و هم باید به مردم برسیم. ضمناً بدانیم که اگر بخودمان نرسیم، بمردم هم
نمیشود رسید.

این
دعاهای ماه رمضانف این روز ماه رمضان، این مناجاتها،این تضرع ها، این اذکار و این
نوافل برای این است که ما اول خودمان را کمی نورانی بکنیم. اگر نورانی شدیم آن وقت
می توانیم به دیگران هم برسیم و اگر نورانی نشدیم که نمی توانیم دیگرا را نورانی
بکنیم. هرچه هم بگوئیم زیادی خواهد بود و مضر خواهد بود و مفید نخواهد بود.
انشاءالله خدای متعال توفیق بدهد هم خودمان را بسازیم و هم بتوانیم به سازندگی
مردم و معنویات و روحیات مردم کمک کنیم و خداوند قلب مقدس ولی عصر ارواحنا لمقدمه
الفداء را نسبت به ما مهربان کند و ما را مشمول دعای آن بزرگوار قرار دهد.

والسلام
علیکم و رحمه الله و  برکاته

(25/11/71)

با
قناعت زندگی کنید!

امام
صادق علیه السلام:

«…
ان کان ما یکفیک یغنیک فادنی ما فیها یغنیک و ان کان ما کیفیک لا یغنیک فکل ما
فیها لا یغنیک». (اصول کافی – ج2 ص139)

(امام
صادق علیه السلام در پاسخ فردی که در طلب مال می رود و ثروت به دست می آورد ولی
قانع نمی شود).

…
اگر به کفاف زندگی اکتفا کنی کمترین مال دنیا بی نیازت می کند  واگر اکتفا نکنی تمام ثروت جهان نمی تواند تو
را غنی و بی نیاز سازد.

فروغ
گلشن لاله در سيماي 12 فروردين

فروردين
امسال سه عيد در بردارد: عيد سال نو و نوبهاران و عيد سعيد فطر و عيد انقلاب
اسلامي، روز 12 فروردين، روز جمهوري اسلامي؛ پس امسال بهاري دربهار و عيدي آميخته
با عيد داريم و اين تصادف دلپذير را به فال نيک مي گيريم.

ما
با هزاران اميد و آروزي نهفته در درون به پيشواز سه عيد مي رويم و هر سه را گرامي
مي داريم و اکنون که پيوندي ميان اين سه روز خجسته پديد آمده است و نسيم شيرين
بهاران از باغ فردوس مي وزد و فروغ گلشن لاله به سيماي 12 فروردين مي زيبد و روزه
داران با ايمان،با لباسي نو در تن، در صف جايزه گرفتگان «فطر» قرار گرفته و به
سيماي درخشان يکديگر تبسم رستگارانه و پيروزمندانه مي کنند و شيطان هاي بزرگ و
کوچک، شرمسار و نگون بخت در لجنزار هاي يأس و نوميدي فرو مي روند و انقلاب
اسلامي،اين امانت بالنده راهبر و پيشواي سترگمان، حلّه اي نو در بر مي کند که بر
آن نگاهر سرخ رنگ تمام شهيدان و نگهبانان اين خطّه نقش بسته است، جا دارد که ما
وارثان خون شهيدان نيز پيوندي نوين در ميان خود پديد آوريم و به ياد آن روزهاي
حماسه آفرين و سرنوشت ساز،به فکر سرنوشتمان باشيم و حماسه اي تازه بيافرينيم که اين
انقلاب همواره بايد در يادها و دلها جاودانه بماند و نه هر سال که هر روز، از آن
تجليل و تقدير شود و اين شدني است.

اگر
هرکس کار خود را به نحوي انجام دهد و اگر امانت و درست و انسان دوستي و فضيلت –به
تمام معنايش- در جامعه حکمفرما گردد و اگر هر انساني که به خوبي خود را وابسته با
انقلاب و نظام مي داند در پي نگهباني و نگهداري از دستاوردهايش که با نثار خون
هزاران شهيد و معلول و مجروح در طي چهارده سال تحقق يافته و به ثمر رسيده است،باشد
بي گمان از انقلاب تجليل به عمل آمده است و انقلاب احيا شده است و جاودانه خواهد ماند
ولي اگر خداي نخواسته به عکس آن شود و ارزشهاي انقلاب مبدل به ضد ارزش گردد و
شعارهاي انقلاب در حد شعار بماند و رهنمودهاي بنيانگذراش به فراموشي سپرده شود و
دست بيگانگان و استعمارگران در کشور امام زمان باز شود و محرومان و مستضعفان از
ياد بروند و وارثان اصلي و حقيقي انقلاب به انزوا کشيده شوند، آن گاه است که روح
بلند امام آزرده گردد و انقلاب جز اسمي و رسمي نماد که خدا نياورد آن روز را.

البته
اميد ما هنوز بسيار زياد است چراکه در راس امور شاگرد برازنده و فرزند مخلص امام
قرار دارد و با رهنمودهاي ارزنده اش، ما را به ياد رهنمودهاي امام راحل مي اندازد
و دلها را گرم نگه مي دارد و با همکاري و همياري همان مردمي که عليه طاغوت دوران
قيام کردند و اين انقلاب را به ثمر رساندند، ان شاءالله اين کشتي نجات همچنان راه
خود را به سوي ساحل خوشبختي،بي دغدغه خاطر، بپيمايد و امواج سهمگين بلا را که از
هرسوي برآن مي بارد،به حول و قوه الهي پس زند و چنين خواهد بود؛ چرا که ربان کشتي
انقلاب، وابسته به عترت پاک است و استمداد از قدرت لايزال الهي مي گيرد. اما
بهرحال بايد هشيار باشيم. ملت ما نبايد از حال و هواي انقلاب لحظه اي بدر آيند.

هنوز
يادمان نرفته است صفهاي عريض و طويل چند کيلومتري، براي رأي دادن به جمهوري
اسلامي- نه يک کلمه بيش نه يک کلمه کم- هنوز از ياد نبرده ايم که چگونه پيرمردان و
سالخوردگان به سوي مسجدها و مراکز راي گيري با داشتن شناسنامه در دست مي شتافتند و
اگر به يکي از آنان مي گفتي: تا مغرب وقت مي باشد، چرا به اين زودي، اول صبح به
پاي صندوق راي آمده اي، مي گفت: مي ترسم اجلم فرا رسد و نتوانم دينم رابه
اقلابم،امامم، مکتبم و شهيدانم ادا کنم. هنوز از يادم نبرده ايم،قيافه هاي بشاش و
جدّي پدران و مادران شهيداني- که تا آن لحظات خون تازه شا از سرزمين مقدس ايران
زمين مي جوشيد و فريا الله اکبرشان از زيرخا گرم کربلاي ايران به گوش مي رسيد- و
به سوي مراکز راي گيري براي انتخاب نظام دلخواهشان از يکديگر پيشي مي گرفتند و
نداي شهيدانشان را لبيک مي گفتند و به جمهوري اسلامي رأي «آري» مي دادند و همه شاد
و خرم بودند که به تکليف شرعيشان عمل مي کنند.

آن
روزها را به خطاطر آوريم؛ آن روزهاي شيرين به ياد ماندني را؛ آن روزهائي که جنب و
جوش عجيب سراسر ايران را فراگرفته بود و همه يکدل و يک زبان بودند؛ يک آرمان و يک
هدف داشتند. قلبهايشان همچون آئينه زلال صاف و پاک بود و چيزي جز صدق و صفا در آن
راه نمي يافت، هر يک آينه تمام نماي برادر مؤمنش بود و ديگان همه، به آيند اي روشن
و فقي تابناک دوخته شده بود.

به
ياد آن روزها بيافتيم که ملت بپاخاسته پس از بيرون راندن دشمن غول صفت با راي قاطه
خود به جمهوري اسلامي، خواهان عدل الهي در ايران زمين شدن؛ خواهان حکومتي شدند که
در آن تمام اقشار ملت با يک چشم ديده مي شدند و نور عدل الهي بر همه يک سان مي
تابيد و باران رحمت قرآن و سنت برتمام افراد يک نواخت مي باريد.

امام
بزرگوارمان «قدس الله سره» درباره اين روز به يادماندني چنين مي فرمايد:

«صبحگاه
12 فروردين که روز نخستين حکومت الله است، از بزرگترين اعياد مذهبي و ملي ما است.
ملت ما بايد اين روز را عيد بگيرند و زنده نگه داردن؛ روزي کهخ کنگره هاي قصر 2500
ساله حکومت طاغوتي فرو ريخت و سلطه شيطاني براي هميشه رخت بربست و حکومت مستضعفين
که حکومت خدا است به جاي ان نشست.

هان!
اي ملت عزيز که با خون جوانان خود، حق خود را بدست آورديد، اين حق را عزيز بشمريد
و از آن پاسداري کنيد و در تحت لواي اسلام و پرچم قرآن، عدالت الهي را با پشتيباني
خود اجرا نمائيد.

من
با تمام قوا در خدمت شما که خدمت به اسلام است، اين چند روز آخر عمر ار مي گذرانم
و از ملت انتظار آن را داردم که با تمام قوا از اسلام و جمهوري اسلامي پاسداري
کنند».

بنابراين،
اگر نوروز، عيد ملي و باستاني است و فطر عيدي مذهبي و ديني است، 12 فروردين هر دو
خاصيت را دارد چرا که هم عيدي است ملي و هم عيدي است مذهبي و بايد به نحو احسن از
آن تجليل کرد و آن را جشن گرفت ولي جشن به تنهائي کفايت نمي کند. مردم ما نبايد
از  ياد ببرند که اين عيد با خون سرخ
شهيدان پيوندي ناگسستني دارد، با خون دل مادران و پدران داغديده بدست آمده است، با
رنجهاي طاقت فرسا و تلاش هاي فراوان و پيکارهاي پيوسته، تحقق يافته است، آن را
ارزان از دست ندهند و بي تفاوت از آن نگذرند. اين انقلاب با خون و پوست ما عجين
شده است، خواه ناخواه ما وارث اين نظام اسلامي هستيم، بايد آن را پاسداري کنيم.
بايد آن را نگه داريم هرچند ضعفهائي هم در آن پديد آمده باشد. بايد تلاش براي رفع
ضعف ها کرد نه اينکه ضعف ها را افزونتر نمود. و اين خواسته تمام افرادي است که در
اين انقلاب نقش داشته اند و پيش از همه مسئولين محترم نظام را دربر مي گيرد هر چند
تمام افراد مسئول اند «کلکم راع و کلکم مسئول عن رعيته»، هرکس به نحوي مسئوليت
دارد، بايد از عهده مسئوليتش به خوبي برآيد و تا اندازه توانش انقلاب را نگه داري
کند.

و
همان گونه که خواسته امام عزيزمان هم هست، بايد در اجرا نمودن عدل الهي، آن هم
نسبت به تمام افراد، در هر پست و مقامي که باشند، جديت شود. يکي از مهمترين  بارزترين عوامل نگهداري انقلاب،اين است که
نگذاريم ارزشهاي والاي آن، به ضد ارزش تبديل شود و حتي با نثار جان خويش از آن
ارزشها که ارزشهاي اسلام نمائيم. بي گمان پاسداري و نگهباني از «جمهوري اسلامي» که
خواسته برحق اماممان است پاسداري از آرامان و هدف اصلي و حقيقي جمهوري اسلامي است
و کوتاهي و مسامحه در اين امر مهم از نظر شرعي و عقلي و ملي مردود است ولي بهر حال
چنين امري هم محقق نمي شود جز با وحدت، هماهنگي، همبستگي و انسجام تمام آحاد ملت
دراطاعت از رهنمودهاي امام «ره» و رهنودهاي مقام معظم رهبري و ولايت فقيه و عمل
کردن به آنها و اجرا نمودن آنها و پيگيري در اجراي آنها.

بيائيد
يک بار ديگر با روح مقدس اماممان تجديد پيمان کنيم و چون روزهاي نخستين
پيروزي،اختلاف ها و تفرقه ها و کينه هاي دروني را در همان زباله داني بريزيم که
طاغوت را در آن دفن کرديم و محبت و برادري وهم پيوستگي و صداقت و امانت و فضيلت را
جايگزين آن قرار دهيم و قطعاً هرگامي در اين راه برداشته شود، عندالله ماجور خواهد
بود، بويژه که ما در غياب امام،نياز بيشتري به پيوستگي و همبستگي داريم و حفظ نظام
که از اوجب واجبات است، جز با وحدت و يکساني تحقق پذير نخواهد شد.

فرا
رسيدن اين اعياد ملي و مذهبي را بويژه عيد سعيد 12 فروردين به پيشگاه والاي حجت
خدا بر روي زمين حضرت ولي الله الاعظم ارواحنا فداه، مقام معظم رهبري و تمام افراد
اين خطه شهيد پرور اسلامي، تبريک و تهنيت مي گوئيم و اميدواريم آرمانهاي ارجمند
امام، همواره تحقق بيشتري بگيرد و انقلاب دروني عليه هواهاي نفس اماره و شيطاني،
براي فرد فرد ملت عزيزمان، پديد آيد و همچنان که بر طاغوت پيروز شدند و بر نفس
شيطاني خود پيروز گردند و در پيشگاه حضرت احديت، رستگار و روي سفيد باشند ان
شاءالله.

حضرت
آيت الله خامنه اي:

«تا
پيش از پيدايش جمهوري اسلامي به توده هاي عظيم مسلمان عالم تفهيم شده بود که اسلام
قادر نيست براي آنان عزت و عظمت بيافريند و آنان در جستجوي سعادت بايديا به دنبال
الگوي غربي و فرهنگ اروپا و آمريکا بروند و يا به سمت تئوري هاي خيالي و پوچ
مارکسيسم گرايش يابند، اما پيروزي انقلاب اسلامي و تشکل جمهوري اسلامي در ايران و
عزت و عظمتي که تحقق اسلام به ملت ايران بخشيد همه بافته هاي ديرينه استعمارگران
غربي را باطل کرد».

گوشه
هائي از: سيره امام صادق عليه السلام

25
شوال سالروز شهادت امام جعفر صداق «ع» بر پيروانش تسليت باد

رفتار
با مستمندان

هشام
بن سالم نقل مي کند که: وقتي شب فرا مي رسيد و دنيا تاريک ميگشت، امام جعفر صادق
عليه السلام انباني را پر از گوشت و نان و پول مي کرد و بر دوش مبارک حمل مي نمود
و به خانه هاي فقرا و مستمندان و بيچارگان مدينه منوره مي برد و در ميانآنان تقسيم
مي نمود،بدون اينکه آنها، آن حضرت را بشناسند. ولي وقتي امام صادق عليه السلام
رحلت کرد و ديدند که ديگر آن شخص کريم و خير به سراغشان نمي آيد، تازه فهميدند که
او چه کسي بوده است.

بازار
سياه،کسب حلال نيست

امام
صادق عليه السلام براي تهيه مصارف زندگي خويش به پيشکار خود «مصادف» مبلغ هزار
دينار داد تا به مصر برود و تجارت کند. مصادف به مصر رفت و در آنجا کالائي را که
با خود برده بود، چون ديد کمياب است با ديگر افراد کاروان تصميم گرفتند که به قيمت
دلخواه خود بفرشند و سرانجام با صد در صد سود خالص جنس آنان بفروش رسيد.

وقتي
خدمت حضرت بازگشت، با خوشحالي دو کيسه هزار ديناري را نزد حضرت گذاشت. حضرت پرسيد:
اينها چيست؟ عرض کرد: هزار دينا سرمايه شما است و هزار دينا ديگر هم سود خالص.
امام پرسيد: علت اين همه سود چيست؟

مصادف
داستان بازار سياه را بازگو کرد.

حضرت
سخت برآشفت و به او فرمود: «سبحان الله! شما چنين کاري کرده ايد که در ميان مسلمين
بازار سياه به وجود آورده ايد. من چنين سودي را نمي خواهم. سپس کيسه سرمايه خود را
برداشت و به آن کيسه سود دست نزد و فرمود: اي مصادف! شمشير زدن آسان تر از کسب
حلال است».

مهمان
نوازي

عبدالرحمن
بن حجاج گويد: در خدمت امام صادق عليه السلام نشسته بوديم که ناگهان غذا آوردند،
ظرفي پر از برنح بود که در سفره گذاشته شده بود. ما خيلي آرام شورع به خوردن کرديم
و بسيار ملاحظه مي کرديم که زياد نخوريم.

حضرت
صادق عليه السلام متوجه ما شد فرمود: «چه کار مي کنيد؟هر کس بيشتر به ما علاقه
دارد و ما را دوست دارد، در منزل ما بيشتر غذا مي خورد». و با اين جلمه، ما را
تشويق به خوردن بي تعارف کردند. ما هم تا توانستيم خورديم تا اينک ظرف از غذا خالي
شد.

حضرت
خيلي شاد شد و فرمود: الأن درست است. سپس داستاني را برايما تعريف کرد که روزي از
سوي انصار ظرف غذائي براي رسول خدا صلي الله عليه و‌آله و سلم هديه کرده بودند.
حضرت ، سلمان و مقداد و ابوذر را طلبيد که با او همغذا شوند. آنها هم مثل شما
تعارف مي کردند. حضرت روسل فرمود: «اشدکم حباً لنا، احسنکم اکلات عندنا»0 کسي که
ما را بشتر دوست مي دادر، در نزد ما بهتر غذا مي خورد. لذا آنها هم خوب و بي تعارف
غذا خوردند. خداوند آنان را بيامرزد و درود برآنان بفرستد.

بازخواست
از نعمت

ابوحمزه
گويد: با گروهي از اصحاب در خدمت امام صادق عليه السلام بوديم. غذاي بسيار خوب و
خوشمزه اي آوردند و خرماي بسيار تازه و لذيذي برسر سفره گذاشتند که از شدت خوبي و
زيبائيش به يکديگر نگريستيم.

يکي
از حاضرين گفت: از اين نعمت که نزد فرزند رسول الله است،ار بخوريد حتماً در روز قيامت
ممورد بازخواست و سؤال قرار مي گيريد. و اشاره اي به آيه قرآني کرد که مي فرمايد:
«و لتسألن يومئذ عن النعيم»- و در آن روز از نعمت قطعاً مورد سؤال قرار مي گيريد.

حضتر
پاسخ فرمود : خداوند بزرگتر و کريم تر از آن است که طعام خوبي را به شما بدهد،سپس
از شما بازخواست و سؤال کند ولي خداوند شما را از نعمت محمد و آل محمد- صلي الله
عليه و آله و سلم- سؤال و بازخواست مي کند. يعني شما را از ولايت آل محمد سؤال مي
کند که آيا حق ولايت و اين نعمت بزرگ را ادا کرديد يا نه؟

پس
آن نعمتي که در آيه آمده است، که مورد سؤال درباره آن قرار مي گيريم، ولايت آل
محمد عليهم السلام است نه اين نعمتهاي لذيد مادي. خداوند از آن نعمت بزرگ ما را
مورد بازخواست قرار مي دهد که آيا ولايت را پذيرفتيد يا خير؟ پيروي از اهل بيت
پيامبر عليهم السلا کرديد يا خير؟

غذاي
پيامبران

يکي
از اصحاب به نام «عجلان» گويد: شما شب را در خدمت امام صداق عليه السلام گذرانديم.
درسفره شام،سرکه و روغن زيتون و گوشت گذاشته شده بود. حضرت گوشت را با دست
مبارک،قطعه قطعه کرد و نزد من گذاشت و خودش به خوردن سرکه و روغن زيتون مشغول شد.
و از گوشت، چيزي تناول نفرمود، و به من گفت: اين غذاي ما است و اين غذاي انبيا نيز
هست.

سخني
با اهل خراسان

جماعتي
از خراساني ها به خدمت حضرت مشرف شدند. حضتر بدون مقدمه به آنها فرمود:

«من
جمع ملاً من مهاوش، اذهبه الله في نهابر»- هرکه از راه فشار و سختگيري بر مردم،
پولي را جمع کند، خداوند او را به دوزخ افکند و آن پول نابود شود.

آنها
عرض کردند: فدايت شويم،ما اين سخن را متوجه نشديم.

حضرت
به زبان فارسي فرمود: «از باد آيد بدم بشود»- يعني پول باآورده- که با زحمت و تلاش
و از راه حلال بدست نيامده است- دوامي نخواهد داشت و از بين خواهد رفت.

عمل
به تقيه

موسي
بن اشيم گويد: نزد حضرت ادق عليه السلام نشسته بوديم شخصي از آيه اي از آيات قرآن
کريم سؤالي کرد. حضرت، تفسير آيه را به او گفت.

شخصي
ديگر وارد شد و از همان آيه سؤال کرد. امام صادق عليه السلام بگونه اي ديگر به او
پاسخ داد. من در قلبم شک و ترديد زيادي پيدا شد و بقدري ناراحت شدم که خيال مي
کردم با چاقو، قلبم را دارند پاره پاره مي کنند!! و در دل خود گفتم: ابوقتاده در
شام بود، او را رها کردم و نزد اين شخص آمدم که اينقدر خطا مي کند (والعياذ
بالله). در همان حال که بودم، شخصي ديگر وارد شد و از هما آيه سؤالي کرد. حضرت باز
هم بگونه اي ديگر که نه مانند اولي و نه دومي بود،با او سخن گفت. دلم آرام گرفت و
فهيمد که حضرت تقيه مي کنند.

سپس
ديدم که رو به من کرد و فرمود: «اي ابن اشيم! خداي عزوجل به سليمان بن داود امر را
تفويش کرد و مخير نمود و فرمود: «هذا عطاءنا، فامنن او امسک بغير حساب»- اين عطيه
و بخشش بي حساب ما است، ار مي خواهي ببخش و اگر مي خواهي نگهدار و خداوند به رسول
ش صلي الله عليه و آله و سلم نيز اختيار داد 
و فرمود: «ما آتاکم الرسول فخذوه و ما نهاکم عنه فانتهوا»- هر دستوري را
پيامبر به شما فرمود، آن را گيريد و از هرچه نهيتان کرد، خودداري کنيدو آنجه به
پيمابرش تفويض کرده، به ما نيز تفويض کرده است.

پوشيدن
لباس،متناسب با زمان

حمادبن
عثمان گويد: در حضور امام صادق علي السلام مشرف بودم که سسخصي از او پرسيد: شما
خودتان فرموديد که علي بن ابي طالب عليه السلام لباسي خشن مي پوشيد؛ و قيمت لباسش
غالاً از چهار درهم تجاوز نمي کرد ولي در بر شما لباسي نو مي بينيم.

حضرت
صادق عليه السلام فرمود«ان علي بن ابي طالب عليه السلام کان يلبس ذلک في زمان
لاينکر و لو لبس مثل ذلک اليوم شهّر به، فخير لباس کل زمان لباس اهله، غير أن
قائمنا أهل البيت عليه السلام اذا قام لبس ثياب علي و سار بسيره اميرالمؤمني علي
عليه السلام»- همانا حضرت اميرالمؤمنين علي عليه السلام آن لباس را در زماني مي
پشيد که آن طرز لباس پوشيدن، منکر و غير معملي نبود و اگر امروز آن حضرت مانند آن
لباس بپوشد،لباس شهرت مي شود. پس بهترين لباس در هر زمان،لباس متناسب با آن زمان
است. هرچند قائم ما هلي بيت سلام الله عليه وقتي قيام کند،لبساس علي را در بر مي
کند و به سيره و روش حکومتي اميرالمؤمنين عليه السلام عمل مي نمايد.

بهترين
صدقه

فقيري
به درخانه امام صادق عليه السلام آمد. حضرت به برده اش فرمود: پول چقدر داري؟ عرض
کرد: چهارصد درهم. حضرت فرمود: آن را به اين سائل بده. پول به سائل داده شد.گرفت و
با حمد و سپاس الهي، خداحافظي کرد و رفت. حضرت به برده اش فرمود: او را بازگردان.
سائل برگشت و عرض کرد: من درخواست کردم،شما هم بخشيديد. ديگر چرا مرا بازگردانديد؟

حضرت
فرمود: رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم مي فرمايد:

بهترين
صدقه اين است که طرف را بي نياز گرداند. و ما تو ا بي نياز نکرديم. اين انگشتر را
بگير که ده هزار درهم قيمتش است. پس اگر نيازي پيدا کردي،اين را بفروش و نيازهاي
خود را برطرف ساز.

در
روايت ديگري آمده است که حضرت صادق عليه السلم غالباً با شيريني صدقه مي داد. به
حضرت عرض کردند: چرا با شيريني صدقه مي دهيد؟ فرمود: بهترين چيز، در نظر من،شيريني
است و چون من شيريني را خيلي دوست مي دارم لذا مايلم به بهترين چيز نزد خودم صدقه
بدهم. فضل بن ابي قره گويد: امام صادق عليه السلام را پهن مي کرد و پول ها روي آن
مي ريخت. سپس به خدمتگذارش مي فرمود: اين را نزد فلان شخص و اين را نزد فلان شخص
از خاندان خويش ببر. و براي هر يک از اهل بيت پيمابر سهميه اي قرار مي داد و به آن
شخص مي داد که آن ها را ببرد و در ميان آنان تقسيم کند و به آنها خبر ندهد که چه
کسي اين پولها را فرستاده است. بعضي از آنها به آن شخص مي گفتند: خدا تو را خير
دهد که خويشان رسول الله را ياري مي بخشي ولي از جعفر (ع) خبري نيست، خدا خودش بين
ما و او داوري کند!!

تجليل
از حرم الهي

ابان
بن تغلب گويد: از مدينه همراه با امام صادق عليه السلام به سوي خانه خدا راه
افتاديم. وقتي به مکه رسيديم، حضرت نزديک حرم پياده شد، غسل کرد،نعلين خويش را در
دست گرفت و با پاي برهنه، در کمال خضوع و خشوع وارد حرم و مسجد الحرام شد.

تلاش
براي بدست آوردن روزي

شخصي
به نام عبدالاعلي گويد: در يکي از روزهاي بسيار گرم تابستان، امام صادق عليه
السلام را ديدم که مشغول کار بود. عرض کردم: قربانت شوم! شما با اين مقام و منزلت
که نزد خداوند داريد و با آن خويشي و قرابت که با پيامبر خدا صلي الله عليه و اله
و سلم داريد، در مانند چنين روز گرمي، سچرا خود را اينقدر به زحمت مي اندازيد؟

فرمود:
ايي عبدالاعلي! در طلب روزي حلال، از خانه بيرون آمدم و اينقدر زحمت مي کشم تا از
مانند توئي بي نياز گردم.

آري!
زندگي يکايک امامان معصوم ما سلام الله عليهم اجمعين، درس زندگي دنيا و آخرت براي
ما است تا ما بتوانيم اين درسها را عملا در زندگي خود اجرا کنيم و پيرواني صادق و
راستين براي امامانمان باشيم. امامان ما همانگونه که در آخرت بسيار کوشا بودند و
تمام لحظات زندگي را با ذکر خدا و اعمال خير به پايان مي رساندند،براي چند روز
زندگي دنيا نيز تلاش مي کردند که با عزت سپري شود و هرگز دست ذلت و خواري نزد
بندگان خدا دارز نکنند و با تکيه بر خداي بي نايز و تلاش و زحمت براي بدست آوردن
روزي حلال، نياز خود و خانواده خود را برطرف سازند. و درضمن لحظه اي هم مستمندان و
بيچارگان و مستضعفان مادي علمي را فراموش نمي کردند،با رهنمودها و راهنمائي هاي
خويش، مشکلات معنوي و اخروي آنان را نيز برطرف مي ساختند و تلاش مي نمودند که از
اصحاب خود افرادي نمونه در مسائل علمي و عملي بسازند تا وقتي در ميان بيگانگان و
مخالفان قرار بگيرند، به آنها با احترام و تجليل اشاره شود که آري! اينان هستند
تربيت شدگان مکتب جعفربن محمد سلام الله عليه.

به
اميد اينکه ما نيز موفق به پيروي خالصانه از آن حضرت و پدران و فرزندان معصومش
باشيم.

فرا
رسيدن25 شوال المکرم، روز شهادت آن بزرگوار را به مقام والاي حضرت مهدي، ولي الله
اعظم ارواحنا فداه، مقام معظم رهبري و شيعيان و علاقمندان درگاهش،تسليت عرض مي
کنيم.

سخنان
معصومين

ستايش
بيجا

رسول
الله صلي الله عليه و آله و سلم:

«يا
ابن مسعود، اذا مدحک الناس فقالوا: انک تصوم النهار و تقوم الليل و أنت علي غير
ذلک فلاتفرح بذلک، فان الله تعالي يقول، [ولا تحسبن الذين يفرحون بما أتوا و يحبون
أن يحمدوا بما لم يفعلوا، فلا تحسبنهم بمفازه من العذاب و لهم عذاب أليم]». (بحار
الانوار- ج74 – ص103)

اي
ابن مسعود، اگر مردم تو را ستودند و گفتند که تو روزها روزه مي گيري و شبها، شب
زنده داري مي کني و تو چنين نبودي، پس خرسند مشو،چرا که خداي تعالي مي فرمايد:
مپندار کساني که به کارهاي خويش خرسند مي شوند و دوست دارند براي کارهائي که انجام
نداده اند،ستايش شوند، مپندارشان که از عذاب الهي رهائي يابند، بلکه آنان را عذابي
دردناک خواهد بود.

رسول
اکرم صلي الله عليه و آله و سلم:

«اذا
مدح الفاجر اهتزّ العرش و غضب الرّب». (بحار-ج74- ص150)

اگر
انسان تبهکار، ستايش شود، عرش خدا بلرزه د مي آيد و پروردگار غضب مي کند.

رسول
اکرم صلي الله عليه و آله و سلم:

«من
قال اني خير الناس فهو من شر الناس و من قال: اني في الجنه، فهو في النار».
(بحار-ج67- ص398)

هر
که بگويد من بهترين مردمم، او از بدترين مردم است و هرکه بگويد من حتماً در بهشت
ام، او در جهنم است.

اميرالمؤمنين
عليه السلام:

«و
الصق بأهل الورع و الصدق، ثم رضهم علي أن لا يطروک، و لا يبجحوک بباطل لم تفله،
فان کثره الاطراء تحدث الزهو و تدني من العزه… و اياک و الاعجاب بنفسک، و الثقه
بما يعجبک منها ، و حبّ الاطراء، فان ذلک من أوثق فرص الشيطان في نفسه ليمحق ما
يکون من احسان المحسنين» (نهج البلاغه – کتاب 54- عهدنامه امام به مالک اشتر)

خود
را به پارسايان و راستگويان بچسبان و همنشين آنان باش و آنان را وادار کن که تو را
مدح و ستايش نکنند و از کاري که انجام نداده اي- از روي نادرستي- تو را شاد
نگردانند، چرا که بسيار مدح و ستايش کردن، تکبر و خودپسندي به بار مي آوردو او را
سرکش مي سازد… و زنهار از خودپسدي و تکيه به امري که تو را وادار به خودپسندي
سازد و از اينکه دوست داشته باشي که مردم تو را بستايند و تعريفت کنند، چراک ه اين
برجسته تريم فرصتهاي شيطان است تا پاداش و اثر نيکي نيکوکاران را از بين ببرد.

اميرالامؤمنين
عليه السلام:

«مادح
الرجل بما ليس فيه، مستهزي به». (غررالحکم)

کسي
که ستايش کند شخصي را به چيزي که در او نيست، در حقيقت او را مسخره کرده است.

امام
صادق عليه السلام:

«لا
تغترّ بقول الجاهل و لا بمدحه فتکبّر و تجّبر و تعجب بعملک، فلان أفضل العمل
العباده و التواضع». (بحار – ج75- ص283)

هرگز
به سخن جاهل و به ستايشش مغرور نشو که تکبر ورزي و خود را نشناسي و به کار خويش
شگفت زده گردي، گرا که برترين کارها عبادت و فروتني است.

امام
صادق عليه السلام:

«لا
يصير العبد عبداً خالصاً لله عزوجل حتي يصير المدح و الذم عنده سواء، لان الممدوح
عندالله عزوجل لايصير مذموماً بذمهم و کذلک المذموم، فلا تفرح بمدح أحد،فانه لا
يزيد في منزلتک عندالله و لا يغنيک عن المحکوم لک و المقدور عليک، و لا تحزن أيضاً
بذمّ أحد فانه لا ينقص عنک به ذربه». (بحار – ج 69- ص294)

هرگز
بنده اي،بنده خالص براي خداي عزوجل نمي شود تا اينکه ستايش و نکوهش مردم، در نظرش
يکسان گردد، چرا که اگر کسي نزد خداي عزوجل،ستوده است، با مذمت ديگران، نکوهيده
نمي گردد. پس تو به ستايش و تعريف ديگران خرسند مشو چرا که اين تعريف ها، هرگز بر
مقام و منزلت تو نزد خداوند نمي افزايد و از آنچه براي تو مقدر شده بي نياز نمي
سازد و به مذمت کسي نيز غمگين مشو که ذرهّاي از تو نمي کاهد.

امام
حسن عسگري عليه السلام:

«من
مدح غير المستحق فقد قام مقام المتهم». (بحار، ج75- ص378)

هرکه
انسان ناشايسته اي را ستايش کند، جاي متهم به خود گرفته است.

دانستنيهائي
از قرآن

بشارت
دنيا و آخرت

الا
ان اولياء الله لاخوف عليهم و لا هم يحزنون* الذين آمنوا و کانوا يتقون* لهم
البشري في الحيوه الدنيا و في الاخره، لا تبديل لکمات الله، ذلک هو الفوز العظيم».
(سوره يونس- آيات 62 الي 64)

هان
بدانيد که دوستان و اولياي خدا را هيچ ترس و غمي نيست؛ آنان که ايمان آوردند و
تقوا داشتند، بشارت باد به آنان در زندگي دنيا و آخرت. همانا کلمات خدا تغييرپذير
نيست و اين است کاميابي و رستگاري بزرگ.

ولايت
را اين چنين معنا کرده اند که هر واسطه و حائلي ميان دو شيء، برداشته شود و لذا به
قرب و نزديکي بسيار به يکديگر، استعاره شده است. و لذا به هر دو طرف ولي گفته مي
شود و اولياي خدا آن کساني هستند که به حدّي در اطاعت اوامر مولايشان اصرار
ورزيدند و در ستورهايش کوتاهي نکردند، که ديگر واسطه اي ميان آنها و خدا نيست و
آنها تمام کارهايشان را به خدا سپردند و خداوند اجابتشان کرده است.

در
اين آيه اشاره به اين شده است که اولياي خدا، چون خدا را دارند، لذا هيچ خوف و
وحشتي و هيچ غم و اندهي آنان را فرا نمي گيرد. اين نفوس مطمئنه اي که تنها به خدا
وابسته اند، همواره در اين اطمينان و آرامش قلبي هستند و در دنيا و آخرت، خوشحال و
مسرورند چرا که راضي به رضاي الهي اند و تمام وجود خود را به او واگذار کرده اند.

در
ايه بعد اين اولياي خدا را با دو ويژگي معرفي مي کند. 1-ايمان 2-تقوا و چون تقوا
را بار واژه «و کانوا يتقون» آورده است، معلوم مي شود، از نظر زماني بايد بيش از
ايمان باشد يعني همواره بايد ايمان و تقواي اينان با هم باشد و استمرار و ادامه
داشته باشد. پس اگر کسي ايمان آورد و معتقد به چيزي شد، بايد در آن تقوا داشته
باشد. به زبان ساده تر: اگر تمام دنيا از عقيده شان برگردند، تو چون ايمان داري
نبايد برگردي. مؤمن واقعي کسي است که اگر جمله کائنات کافر گردند،در ايمانش ذرّه
اي تزلزل پيدا نشود و همچنان در برابر پروردگارش تسليم باشد و احکام خدا را بدون
کم و زياد پيروي و اطاعت کند و خود را حقيقتاً به پروردگارش بسپارد؛ پس از چيزي
خشم نکند جز براي او و به چيزي خرسند نگردد جز در اطاعت او. ايمان کامل و راسخ اين
است وقتي ايمان به خدا پيدا شد، استقامت و پايداري همراه آن باشد وهيچ چيز نتواند
او را در تصميم قاطعش که تسليم تمام امر به خدا است،متزلزل و متردّد کند «الذين
قالوا ربنا الله ثم استقاموا تتنزل عليهم الملائکه ان لا تخافوا و لا تحزنوا و
ابشروا بالجنه التي کنتم توعدون* نحن اولياؤکم في الحيوه الدنيا و في الآخره»
(سوره فصلت – آيه31)- آنان که گفتند پروردگار ما «الله» است و در اين عقيده،
پابرجا مانده و استقامت ورزيدند، در آن صورت است که فرشتگان الهي برآنان نازل شوند
و بگويند که نترسيد و غمگين نباشيد و به بهشتي که وعده تان مي دادند،شما را بشارت
باد. ما اولياي شما در دنيا و آخرت هستيم.

آري!
کسي که ايمان آورد استقامت ورزيد يعني تقواي الهي داشت، خداوند در دنيا و آخرت
وليّ او خواهد بود و تمام امورش را به عهده خواهد گرفت و آنقدر او را مقرب درگاه
خويش مي کند که ديگر جز خدا نبيند و جز خدا نشنود. دست او دست خدا باشد و ديه اش
ديده خدا..

در
ادامه آيات به بشارت الهي برخورد ميي کنيم، چنانکه در سوره فصلت نيز آمده بود.
«لهم البشري في الحيوه الدنيا و في الخره» – دردنيا و آخرت خداوند اينان را بشارت
مي دهد- به چه بشارت مي دهد؟ هرچند دراين آيه مورد بشارت بوضوح ذکر نشده است ولي
با قرائن آيات ديگر مي توان فهميد.

در
سوره دوم، آيه 47 مي فرمايد: «وکان حقاً علينا نصر المؤمنين»- ما برخود واجب
دانستيم که مؤمنين را پيروز گردانيم.

و
در آيه 51 از سوره مؤمن نيز مي فرمايد: «انا لننصر رسلنا والذين آمنوا في الحيوه
الدنيا و يوم يقوم الاشهاد» – همانا ما رسولان خود و مؤمنين را در دنيا و آخرت
پيروز و سرفراز قرار مي دهيم.

پس
در دنيا بشارتي که مايه روشني چشم مؤمنين است، همين پيروزي و سرفرازي است. پيروزي
بر تمام دشمنان و شياطين انسي و جني چرا که اگر انسان بر نفس اماره خويش که همواره
او را به سوء و بدي امر مي کند، پيروز و چيره شد، قطعاً خداي سبحان او را بر ديگر
دشمنان و شياطين پيروز مي گرداند. و دليل روشنش امام عزيزمان «قدرس سره» بود که بر
نفس خويش چيره شد، پس خداوند او را برتمام شياطين بزرگ و کوچک چيره و غالب ساخت و
دنيا در برابرش به خضوع و فروتني افتاد و دشمنان با آن همه سلاح و عدّه و عدّه، از
اين قدرت غيبي و نهانيش شگفت زده و وحشت زده شده بودند. اين نبود جز با تکيه آن
مرد الهي بر پروردگارش و با تقوائي که ملازم ايمانش بود و با استقامتي که در دين
داشت. و اين معني هرگز منحصر به امام امت نيست، بلکه هرکس مي تواند با چنين تصميمي
و با چنين ايماني،به آن مقام ارجمند نائل آيد، فقطهمت مي خواهد و همتي بسيار بلند.

و
اما بشارت اخروي اين مؤمنان، بي گمان بهشت جاويدان و فردوس برين است. در آيه 12 از
سوره حديد مي خوانيم:

«بشريکم
اليوم، جنات تجري من تحتها الانهار» – بشارت امروز شما بهشت ها و جناتي است که
روده در زير آن جاري است.

و
در خاتمه تأکيد ميفرمايد که هرگز وعده خدا تخلف پذير نيست و تغييرو تبديل در کلمات
الهي راه ندارد، آنگاه اين مؤمنين را دوباره شاد و خرم مي کند و به آنان اعلام مي
فرمايد که: اين است کاميابي و رستگاري و فوز بزرگ.

پس مبارک باد بر شما اي مؤمنان تقوا پيشه
واي صالحان اين فوز عظيم.

امام
خميني ثابت و استوار از آغاز تا پايان

وابستگي
اقتصادي موجب وابستگيهاي ديگر

«اگر
ما مسامحه بکنيم و وابسته به خارج باشيم، اين وابستگي اقتصادي به خارج قهراً
وابستگي سياسي مي آورد، قهراً وابستگي اجتماعي مي آورد و ما همان اسيرها خواهيم
بود که بود و به ما همان ها حکومت خواهند کرد که کردند. ما بايد از اين جهت
اقتصادي فارغ بشويم، يعني دستمان پيش ديگران دراز نباشد که بده به من،که هروقت جلو
آنرا بخواهد بگيرد ما فلج بشويم». (2/8/1358)

«اگر
چنانچه ما احتياج داشته باشيم در ارزاقمان به خارج، اين وابستگي براي ما اسباب اين
مي شود که در امور سياسي هم وابسته باشيم و ما بايد وابستگي مان را از اجانب و از
غرب و شرق قطع کنيم. اگر ما بخواهيم که مملکتمان يک مملکت مستقل آزاد مال خودمان
باشد، بايد در اين اموري که مربوط به اقتصاد است،مربوط به فرهنگ است،مربوط به امور
ديگر کشور است خودمان فعاليت کنيم و ننشينيم ديگران انجام بدهند. دولت هم مثل خود
شما يکي از افراد اين مملکت است،آنهم به اندازه قدرتش بايد همراهي کند لکن ما
نبايد بنشينيم که دولت همراهي بکند و اگر او نکند ما کاري نکنيم». (6/8/1358)

«ايران
امروز محتاج به کار است حتي من اين اجتماعاتي که در اين جا و در بيرون منزل مي شود
خيلي صحيح نمي دانم براي اينکه نبايد اينها از کار دست بردارند و همه اش باب تظاهر
باشد، تظاهر البته در پيشرفت امور مملکت يک تقويت روحي مي کند لکن دائمي نبايد
باشد،بايد کار بکنند مردم،کشاورز مشغول کشاورزي باشد، آنهائي که کارخانه دارند
مشغول توليد باشند، صنايع کوچک و بزرگ مشغول کار باشند… اگر ما يک وابستگي
اقتصادي داشته باشيم اين موجب اين مي شود که وابستگي سياسي هم پيدا بکنيم و
وابستگي نظامي هم حتي پيدا بکنيم مملکتمان باز برگردد به آن حالي که سابق بود».
(15/10/1358)

«مبادلات
تجارتي اسمش وابستگي نيست،وابستگي آن بود که ما در زمان شاه داشتيم که همه چيزمان
را بايد آنها بيايند اداره بکنند،مستشار بيايد و لشکر ما را آنطور بکند که کردند و
آن طور خرابکاري. اين مبادلات و باب خريد و فروش که متقابل يک اشخاصي با هم خريد و
فروش دارند اين وابستگي اسمش نيست. الان ايران وابسته به هيچ جا نيست و اين بهترين
چيزي است که جمهوري اسلامي آورده است و آزادي هم هست». (16/10/1359)

«
من سياست داخلي و خارجي کشور را به دقت ملاحظه مي کنم و تا زنده ام نخواهم گذاشت
مسير سياست واقعي ما عوض شود و مسئولين نيز چيزي غيراز اين نمي خواهند و انتظاري
غير از اين از آنان نمي رود… به مسئولين و دست اندرکاران در هر رده نيز مي گويم
که شرعاً بر همه شما واجب است که همت کنيد تا آخرين رگ و ريشه هاي وابستگي اين
کشور به بيگانگان را در هر زمينه اي قطع نمائيد- که انشاء الله خواهيد کرد- و اگر
مصلحت نظام و اسلام سکوت است، دردمندانه سکوت کنيد که اجر سکوت براي پيشبرد اهداف
نظام و اسلام به مراتب بيشتر از دفاع از اتهام وابستگي است». 11/7/1367)

«بايد
هشيار و بيدار و مراقب باشيد که سياست بازان پيوسته به غرب و شرق با وسوسه هاي
شيطاني شما را به سوي اين چپاولگران بين المللي نکشند و با اراده مصمم و فعاليت و
پشتکار خود به رفع وابستگي ها قيام کنيد و بدانيد که نژاد اروپا و آمريکا و شوروي
کم ندارد و اگر خودي خود را بيابد و يأس را از خود دور کند و چشم داشت به غير خود
نداشته باشد،دردراز مدت قدرت همه کار و ساختن همه چيز را دارد و آنچه انسانهاي
شبيه به اينان به آن رسيده اند، شما هم خواهيد رسيد؛ به شرط اتکال به خداوند تعالي
و اتکاء به نفس و قطع وابستگي به ديگران و تحمل سخي ها براي رسيدن به زندگي
شرافتمندانه و خارج شده از تحت سلطه اجانب. و بر دولت ها  و دست اندرکاران است،چه در نسل حاضر و چه در
نسل هاي آينده،که از متخصصين خود قدرداني کنند و آنان را با کمک هاي مادي و معنوي
تشويق به کار نمايند و از ورود کالاهاي مصرف ساز و خانه برانداز جلوگيري نمايند و
به آنچه دارند بسازند. تا خود همه چيز بسازند». (وصيت نامه سياسي، الهي)

«از
هر امري که شائبه وابستگي با همه ابعادي ک دارد به طور قاطع احتراز نمائيد و بايد
بدانيد که وابستگي در بعض امور هرچند ممکن است ظاهر فريبنده اي داشته باشد يا
منفعت و فايده اي در حال داشته باشد؛ لکن در نتيجه، ريشه کشور را به تباهي خواهد
کشيد». (وصيت نامه سياسي، الهي)

امام خمینی ثابت و استوار(وابستگی اقتصادی موجب
وابستگیهای دیگر)

دانستنیهایی ازقرآن(بشارت دنیا و آخرت)

سخنان معصومین(ستایش بیجا)

گوشه هایی از سیره امام صادق علیه السلام

فروغ گلشن لاله در سیمای 12 بهمن

سخنان مهم رهبرانقلاب اسلامی پیرامون:علم،
روحانیت،ضرورت مبارزه با دشمنان اسلام

ذکر قلبی و ذکر لسانی                                            آیت
الله جوادی آملی

زیارت امین الله علیه السلام                                       آیت الله
محمدی گیلانی

حوادث سال اول هجرت                                          حجة الاسلام و المسلمین رسولی محلاتی

گفته ها 
ونوشته ها

مبانی رهبری دراسلام(انتقادهای سیاسی سازنده)              حجة الاسلام و المسلمین محمدی ری شهری

مراتب امر به معروف و نهی از منکر                          حجة الاسلام  والمسلمین اسدالله بیات

وحدت حوزه و دانشگاه                                          حجة
الاسلام و المسلمین سیدمرتضی مهری

ژئوپلتیک جزایر سه گانه خلیج فارس                          دکتر محمدرضا حافظ نیا

پژوهشی پیرامون ذوالقرنین و کوروش                        سید موسی میرمدرس

تاجیکستان در چنگال تفاله های الحاد                           غلامرضا گلی زواره

پاسخ به نامه ها

نگاهی به رویدادها

رهنمودها

مقام معظم
رهبری حضرت آیت الله خامنه ای

اگر ما می
توانستیم خودمان را بجائی برسانیم که در سطح جامعه هر کسی که احساس کرد که به او
ظلم شده، در دل او نوری می درخشید که حالا به دستگاه قضایی مراجعه می کنم و حق خود
را استفاده می کنم و اگر چنین نوری در دل هر مظلوم و مسلوب الحقی وجود داشت دستگاه
قضائی کامل است. این همان بسط عدالت است.

اگر دستگاه
قضائی سالم بود، دستگاههای دیگر هم قاعدتاً به سلامت خواهند گرائید. زیرا اگر فاسد
بودند، سر و کارشان به دستگاه قضائی خواهد افتاد. دستگاه قضائی سالم، دولت را هم
سالم می کند، آحاد مردم را هم سالم می کند و سوء حال را به حسن حال بر می گرداند و
تغییر می دهد. (23/10/71)

امروز صدها
زبان، حنجره و قلم در سطح دنیا تلاش خود را بر حفظ نظام مادی و استبدادی حاکم بر
جهان متمرکز کرده اند. اما بشریت امروز که به تزکیه اخلاق انسانی و آرمانگرایی
نیازمند است نمی تواند در سایه بی عدالتی، رفتار ظالمانه، تجاوز و تعرض زندگی کند
و برای اصلاح بی نظمی بین المللی و مقابله با حاکمیت قانون جنگل بر بخش مهمی از
دنیا باید برخیزد و تحول اساسی در زندگی خود بوجود آورد.

در شرایطی که
عرض و ناموس یک ملت چند میلیونی مورد تجاوز صربهای جنایتکار قرار گرفته و خانه
هایشان ویران می شود و دارو، غذا، آسایش و امنیت از آنان سلب شده است و زن و مرد و
کوچک و بزرگ قتل عام می شوند، هیچ تحرکی به معنای واقعی کلمه در دنیا صورت نمی
گیرد. به اعتقاد ما این وضعیت بوضوح نشانگر توحش و حکومت قانون جنگل است.

جمهوری
اسلامی ایران با اتکال به خدا و ایمان مردم و مسئولین به اسلام عزیز، در برابر
استبداد قدرتهای مهار گسیخته ایستاده است و هیچ عاملی جز دین نمی تواند در برابر
جنون قدرتمندان دنیا ایستادگی کند لذا بشریت امروز نیازمند بعثت است و آحاد انسان
باید از درون متحول و تزکیه شوند و قسط و عدالت جایگزین ظلم و ستم حاکم بر نظام
اجتماعی جوامع بشری شود.

آمریکا در
منطقه خلیج فارس مطامع شیطانی خود را دنبال می کند و تردیدی نیست که پایش در گل
فرو خواهد رفت و قطعاً مکافات گناهی را که مرتکب شده است پس خواهد داد. (1/11/71)

مسلمانان به
برکت قرآن تاریخ را عوض کردند و سازنده تاریخ بشر شدند. بزرگتریم تمدنها را بوجود
آوردند. علم، فلسفه، اخلاق و بسیاری از دانش های بشری را به پیش بردند و امروز اگر
مسلمانان با قرآن انس بگیرند سیادت دنیا در دست آنان قرار خواهد گرفت.

درهای قرآن
کریم به برکت انقلاب اسلامی به روی ملت مسلمان ایران گشوده شد و امروز مردم ما در
مسیر آشنا شدن با قرآن کریم گام نهاده اند و همین امر ملت ما را در برابر قدرتهای
استکباری سرافراز و اراده و ایمان او را قوی و نیرومند کرده است. (5/11/71)

دشمنان اسلام
تضعیف اراده جوانان مؤمن را هدف تبلیغات مسموم خود قرار داده اند زیرا با قدرت و
کارآیی آن در میدان نبرد و عرصه های پیشرفت 
مبارزات انقلابی بخوبی آشنا هستند لذا مردم، مسئولین، نویسندگان و گویندگان
باید با هوشیاری مراقب ترفندهای گوناگون دشمن باشند. (6/11/71)

دنیا خواهی و
دویدن به دنبال زخارف فریبنده دنیا برای یک مسئول در جمهوری اسلامی نقص و یک نقطه
منفی است در نظام اسلامی ما حکومت کردن و سمت و منصب و مسئولیتهای بالا یک غنیمت
محسوب نمی شود اما در عرف امروز دنیا آنرا طعمه ای می دانند که باثید از پول،
قدرت، نفوذ تسهیلات و امکانات آن حداکثر بهره را ببرند و به نزدیکان و دوستان خود
بخورانند. (17/10/71)

اخبار ایران
و جهان

نگاهی به
رویدادها

جهان اسلام

دهمین اجلاس
وزرای کشورهای عرب جهت مبارزه با اسلام انقلابی که آن را تروریسم و اصول گرایی
مذهبی قلمداد کرده اند در تونس آغاز بکار کرد.

گسترش
حرکتهای اسلامی، رژیمهای عرب را به تعیین استراتژی پنجساله برای مقابله با
مسلمانان وادار کرد. (15/10/71)

وزیر کشور
الجزایر فعالیت مساجد را خطری برای اسلام توصیف کرد!

36 مسلمان
اصول گرا در یمن دستگیر شدند.

رئیس پارلمان
روسیه: باید از گسترش اسلام خواهی در جهان جلوگیری کرد! (16/10/71)

آسوشیتدپرس:
جنبش اسلامی مصر را نمی توان با زور مهار کرد.

معاون نخست
وزیر بوسنی توسط صربها ترور شد. (19/10/71)

دانشجویان
مصری با شعار الجهاد، پرچم اسرائیل را آتش زدند.

17 مسلمان
مبارز در مصر به حبس ابد و اعدام محکوم شدند.

تظاهرات بزرگ
ضد صهیونیستی دانشجویان مصر به خیابانهای قاهره کشیده شد.

ممنوعیت حجاب
اسلامی در تایلند لغو شد.

رژیم مصر یک
کشتی حامل سلاح ایرانی برای مسلمانان بوسنی را توقیف کرد. (23/10/71)

سید احمد
بخاری روز جمهوری هند را «روز سیاه» نامید.

جبهه نجات
اسلامی، مردم را به رویاروئی مسلحانه با رژیم الجزایر فرا خواند.

نیویورک
تایمز: آمریکا برای جلوگیر از تشکیل حکومت اسلامی وارد سومالی شد.

وزیر امور
مذهب پاکستان، آمریکا را دشمن بزرگ این کشور خواند. (27/10/71)

نیروهای رژیم
صهیونیستی اردوگاه تبعیدیان فلسطینی را موشکباران کردند.

رژیم مبارک
از روحانیون دولتی برای مقابله با مسلمانان انقلابی درخواست کمک کرد. (3/11/71)

«گونترننینگ»
فیلسوف برجسته اروپا: صدام و صربها دو متحد پنهان غرب برای مقابله با جهان اسلام
به رهبری ایران هستند. (6/11/71)

دهها اسیر
مسلمان بوسنیایی در اردوگاه صربها از سرما منجمد شدند.

مسلمانان
هند، شرکت در مراسم روز جمهوری این کشور را تحریم کردند. (8/11/71)

دادگاه عالی
رژیم صهیونیستی به عدم بازگشت تبعیدیان فلسطینی رأی داد.

پلیس هند از
برگزاری نماز جمعه در مسجد دهلی نو جلوگیری کرد.

در حمله
انقلابیون مسلمان یک سرهنگ پلیس مصر مجروح شد و 120 نفر از انقلابیون مسلمان
دستگیر شدند. (10/11/71)

چهار افسر
روسی که مأمور ترور مسلمانان حزب الله بودند در لبنان به قتل رسیدند. این چهار نفر
افسر با هماهنگی با سفارتخانه یکی از کشورهای خاورمیانه در مسکو وارد لبنان شدند
تا به اصطلاح نیروهای حزب الله در آموزش نظامی دهند. (11/11/71)

اخبار داخلی

بهره برداری
از مجتمع عظیم لاستیک کرمان آغاز شد. (15/10/71)

خبرنگار
فیگارو: اقلیت های مذهبی در ایران برخلاف گفته های گالیندوپل آزادی عمل دارند. (20/10/71)

مؤسسه
تحقیقاتی بین المللی صلح سوئد: ایران طی ده سال کمترین میزان خرید تسلیحات را در
منطقه داشته است.

فرش ایران در
میان 80 کشور شرکت کننده در نمایشگاه هانور آلمان مقام اول را کسب کرد.

تاسیس استان
آذربایجان شرقی به مرکزیت اردبیل به تصویب رسید. (23/10/71)

یک زوج مسیحی
ایتالیائی در ماهشهر مسلمان شدند. (27/10/71)

مجتمع
پتروشیم اصفهان با ظرفیت 160 هزار تن آغاز به کار کرد. (28/10/71)

«شوراد
ناذره» رئیس شورای حکومتی گرجستان در رأس یک هیئ بلند پایه سیاسی وارد تهران شد.

تیم فوتبال
«پاس ایران» قهرمان مسابقه های فوتبال جام باشگاههای آسیا شد.

نهمین دوره
مسابقات بین المللی حفظ و قرائت قرآن کریم با سخنان رئیس جمهوری گشایش یافت.

رئس پارلمان
کویت خواستار حضور ایران در هر گونه مذاکرات درباره امنیت منطقه شد.

در سالروز
خجسته بعثت 1780 تن از محکومان دادگاه ها مشمول عفو و تخفیف  مجازات قرار گرفتند. (3/11/71)

ردایو مسکو:
ایران در ذصف مقدم مبارزه با قاچاقچیان بین المللی قرار دارد.

سوپاپ
اطمینان لاستیک برای اولین بار در کشور طراحی و ساخته شد. (4/11/71)

طی یک درگیری
مسلحانه، کاروان قاچاقچیان مسلح در مرز شرقی کشور منهدم و 17 تن از قاچاقچیان کشته
شدند.

رئیس جمهور:
قدرتهای بزرگ ما را مزاحم منافع نامشروع خود می دانند ما منادی عدالت هستیم.

ساختمان
سفارت جمهوری اسلامی ایران در کابل مجدداً مورد اصابت موشک قرار گرفت. (5/11/71)

40 تن از
اعضای گروهک منافقین در سومین حمله یک گروه مسلح ناشناس در بغداد به هلاکت رسیدند.
(8/11/71)

رهبر انقلاب
بماسبت روز جانباز از جانبازان مستقر در آسایشگاه ثارالله عیادت کردند.

رئیس جمهور:
ما همچنان شاهد اقدامات خصمانه آمریکا هستیم، امکان برقراری رابطه نیست.

مجلس بودجه
54 هزار میلیارد ریالی سال 72 را تصویب کرد. (11/11/71)

اخبار خارجی

عربستان 5/16
میلیارد در بودجه جدید خود به امور دفاعی و امنیتی اختصاص داد. (15/10/71)

شرکت
هواپیمائی آمریکاست از سال گذشته تا کنون 3100 تن از کارکنان خود را در اثر
ورشکستگی اخراج کرده است.

آمریکا به
بهانه کمک به سومالی، عملیات غارت نفت و منابع این کشور را آغاز کرد.

نخست وزیر
فرانسه: بنای یک اروپای قدرتمند برای مقابله با یکه تازی آمریکا ضروری است.

واشنگتن با
فروش کارخانه شیمیائی به ایران مخالفت کرد. (16/10/71)

عراق در پی
اولتیماتوم 48 ساعته  آمریکا و متحدان،
موشکهای ضد هوایی خود را از منطقه ممنوعه پروازی برچید.

مصر بخشی از
خاک سودان را ضمیمه خود کرد.

نیروهای
دولتی تاجیکستان حدود دویست هزار آواره تاجیک را که اکثراً هوادار ائتلاف اسلامی و
دموکراتها هستند را محاصره کردند. (19/10/71)

قرار داد یک
وام بلاعوض 75 میلیون دلاری آمریکا به ترکیه در آنکارا به امضاء رسید.

آمریکا اعلام
کرد که هر گونه قطعنامه علیه رژیم صهیونیستی را در رابطه با اخراج 415 فلسطینی وتو
خواهد کرد.

30 هواپیمای
جنگی آمریکا بر فراز جنوب عراق به پرواز در آمدند.

نیروهای
دولتی آنگولا مرکز فرماندهی «یونیتا» را تصرف کردند. (20/10/71)

تجاوز
نیروهای عراقی به مرزهای کویت بحران جدیدی در منطقه پدید آورد.

عراقی ها علی
رغم هشدارهای شورای امنیت برای سومین بار به خاک کویت نفوذ کردند. (23/10/71)

نیروهای متحد
غربی بدون مجوز شورای امنیت به خاک عراق حمله کردند. در این عملیات 110 جنگنده
شرکت کردند.

نماینده عراق
در سازمان ملل: عراق شرایط نیروهای متحد را پذیرفته، به خاک کویت نفوذ نخواهد کرد
و هواپیماهای سازمان ملل نمی توانند وارد حریم هوائی عراق شوند.

رقم تلفات
آشوبهای خیابانی هند به 500 تن رسید.

صدها کارمند
رادیو تلویزیون صربستان بدلیل مخالفت با دولت اخراج شدند.

یک مرکز
جاسوسی روسیه در گرجستان به تصرف نیروهای مردمی در آمد. (24/10/71)

در یا درگیری
خونین 12 سومالیائی به دست تفنگداران آمریکائی کشته و زخمی شدند.

رادیو
اسرائیل: حکومت جدید بغداد باید برای مقابله با ایران تقویت شود.

در بمباران
اخیر مواضع «حزب کارگران کرد» در جنوب شرق ترکیه توسط ارتش این کشور 150 تن از
اعضای این حزب کشته شدند. (27/10/71)

بغداد مورد
اصابت دهها موشک آمریکائی قرار گرفت. (28/10/71)

75 فروند از
جنگنده های متحدان مراکز نظامی در شمال و جنوب عراق را زیر آتش گرفتند. پس از حمله
هوائی متحدان به عراق، روسیه خواستار تشکیل اجلاس اضطراری شورای امنیت شد. (29/10/71)

رژیم عراق با
انتشار بیانیه ای اعلام کرد تیراندازی های خود را قطع خواهد کرد.

عربستان و
کویت میلیاردها دلار دیگر به شرکت های آمریکائی سلاح سفارش دادند.

13 میلیون
نفر به ایدز مبتلا هستند.

الرای العام
خزاب به اعراب: ادعای خطرناک بودن ایران یک فریب است. (30/10/71)

چریکهای ضد
دولتی پرو، یک هواپیمای مسافری آمریکا در فرودگاه «لیما» را مورد حمله قرار دادند.

واتیکان از
تصمیم کلینتون برای آزادی سقط جنین انتقاد کرد.

کابل بار
دیگر زیر آتش دوربرد نیروهای حکمتیار قرار گرفت.

توطئه غرب
برای تجزیه افغانستان به سه ناحیه خود مختار قوت گرفت. (5/11/71)

تیراندازی در
مقابل مقر سازمان سیا در واشنگتن 5 کشته و زخمی بجا گذاشت.

عراق بار
دیگر اظهار تمایل کرد که با آمریکا روابط سیاسی برقرار نماید.

پطروس غالی
شورای امنیت را به آغاز سیاست یک بام و دو هوا متهم کرد. (7/11/71)

نیروهای
دریائی ایتالیا یک کشتی حامل اسلحه به مقصد بوسنی را توقیف کرد.

کیسینجر: در
مواردی که منافع آمریکا بطور غیر مستقیم مورد تهدید قرار گیرد باید سازمان ملل جهت
حمایت از منافع این کشور قطعنامه هایی صادر کند. (8/11/71)

علی رغم حضور
رئیس جمهور ترکیه در آمریکا، کلینتون اظهار داشت: برای دیدن اوزال وقت ندارم.

سفیر فرانسه
در زئیر کشته شد.

وزیر خارچه
انگلیس: نظم نوین آمریکائی بی نظمی را در سراسر جهان گسترش داده است.

«روتسکوی»
معاون رئیس جمهوری روسیه: اکثر مسئولین دولتی در روسیه فاسد هستند. (10/11/71)

نشریه
آمریکائی «اسپات لایت»: بوش برای حملات اخیر به عراق مبلغ 80 میلیون دلار از
عربستان رشوه دریافت کرد. (11/11/71)

مسلمانان
کوزوو، مقدونیه و سنجاک در محاق ستم

غلام رضا گلی
زواره

گسترش اسلام
در بالکان[1]

این منطقه
طبق مدارک تاریخی در قرون گذشته ، منتهی الیه جاده ابریشم بوده و نشر اسلام در آن
توسط بازرگانان مسلمانی صورت می گرفته که در جاده مذکور به حمل کالا می پرداخته
اند. حضور اسلام در این ناحیه، به قرون یازدهم و دوازدهم میلادی باز می گردد، زیرا
در این دوران، با فعالیت دولت شیعی فاطمی که در شمال آفریقا استقرار داشت، اسلام
در نقاط شمالی مدیترانه و جنوب شرقی اروپا که باکان جزء آن است، گسترش یافت، اما
تصرف بالکان توسط قوای اسلام از قرن چهادهم میلادی آغاز گشت، در اواسط این قرن که
دولت روم شرقی (بیزانس) طریق انحطاط را طی می نمود اورخان فرزند عثمان [2]
بر بخش های حساسی از گالیبولی [3]
در ساحل اروپا دست یافت و این نخستین فتح مسلمانان در منطقه جنوب شرقی اروپا بود.

در زمان مراد
اول فرزند اورخان با تصرف شهر آدرنه،؛ مرکز حکمرانی آل عثمان، از آسیا به اروپا
انتقال یافت[4] و در
سال 1389 م صربها در نبردی بنام «پرنده سیاه» در منطقه کوزوو از قوای عثمانی شکست
خوردند و صربستان که در سال 1217م به عنوان سرزمین مستقلی تشکیل شده بود، خراجگزار
دولت عثمانی گشت و در سال 1459م رسماً به قلمرو دولت مزبور ضمیمه شد.[5]
با یورش ترکان عثمانی از راه خشکی و دریا به قسطنطنیه، مرکز حکومت بیزانس و فتح آن
در ژوئیه 1453م توسط سلطان محمد فاتح و سقوط دولت روم شرقی، منطقه بالکان برای مدت
5 قرن جزو قلمرو دولت مقتدر عثمانی قرار گرفت. پس از استقرار سربازان عثمانی در
بالکان یکی از فرماندهان لشکر عثمانی، بنام خسرو بیگ که اصالت ایرانی دارد، حکومتی
را در قلب بالکان، به مرکزیت «سارایوو»[6]
تشکیل داد، منطقه حکومتی وی به سرای خسرو معروف بود که بعداً به «سرای او» تغییر
نام یافت و در تلفظ امروزی سارایوو نامیده می شود که مرکز حکومت جمهوری «بوسنی،
هزرگوین»[7]
می باشد.

شبه جزیره
بالکان در عصر عثمانی و پس از آن

عثمانی ها با
افراد مسیحی که در قلمرو آنان می زیستند از در مسالمت در آمدند ودر سایه انی
آرامش، کلیسای ارتدوکس پا به عرصه گذاشت و البته تعداد زیادی از اهالی بالکان آئین
اسلام را پذیرا شدند و فرهنگ خود را برذ پایه سنت های اسلامی و ارزشهای مذهب جدید
یعنی اسلام بنیاد نهادند، در عصر عثمانیان، فرهنگ اسلامی در سرزمین بالکان راه
توسعه و ترقی را پیمود و مساجد و مراکز فرهنگی متعددی توسط مسلمین احداث گردید که
اکنون از مواریث ارزشمند دوران شکوه و اقتدار اسلام محسوب می

گردند ،  گرچه به هنگام سلطه کمونیست ها و نیز با هجوم
ددمنشانه صرب ها به این آثار، آسیب فراوانی وارد گردیده است. رفته رفته دولت
عثمانی بدلیل تعدد نژادی و ضعف حاکمیت، اقتدار خود را از دست داد و جنبش های نژادی
و ضعف حاکمیت،  اقتدار خود را از دست داد و
جنبش های نژاد پرستانه در این نقاط ظهور یافته و تقویت شدند. به سال 1830م صربستان
با حمایت روسیه موفق شد به خودمختاری دست یابد، حوادث دگیری نیز در بالکان بوقوع
پیوست که فروپاشی قوای عثمانی را بدنبال داشت، بنا به معاهده «سن استفانو» که بین
روسیه وعثمانی انعقاد یافت و با تأکید کنگره برلین در سال 1878م صربستان استقلال
خود را بطور کامل بدست آورد و بوسنی ، هرزگوین تحت اداره اتریش قرار گرفت، طی جنگ
های بالکان که از سال 1912م آغاز شد تقریباً نقاطی که در بالکان جزو قلمرو عثمانی
به شمار می رفت از آن جدا و این منطقه تچزیه شد، با شروع جنگ جهانی اول (1918-
1914م) صربستان برای تأسیس یک دولت براساس قومیت و نژاد در جبهه متفقین قرار گرفت
که با شکست متحدین بویژه عثمانی و  اتریش،
صربها به هدف خود نزدیک شدند و مقدمات تشکل تاریخی یوگسلاوی سابق از سال 1918م
آغاز شد. به موجب معاهده «سان ژرمن» (1919م) بوسنی و هرزگوین از اتریش منفک و به
صربستان تفویض گردید و بنا به معاهده نویلی که در همین سال انقعاد یافت، مقدونیه
نیز به صربستان ملحق شد و بر اساس  پیمان
تریانن[8]
کروواسی[9]
و اسلوونی[10] به
صربستان پیوستند (در سال 1920م) کوزوو هم در همین سالها با حمایت قدرتهای بزرگ از
آلبانی جدا و به قلمرو صرب ها ضمیمه گشت و سرانجام در سال 1929م از اتحاد این
مناطق، کشور جدید یوگوسلاوی [11]
به مرکزیت بلگراد [12]
در صحنه سیاسی جهان ظاهر شد. در بین سالهای دو چنگ جهانی، این سرزمین روی آرامش را
ندید و بیش از همه، مسلمانان مورد حمله و تجاوز وحشیانه قرار گرفتند، قبل از شروع
جنگ دوم جهانی قوای آلمانی به یوگسلاوی هجوم برده و به قتل عام وسیعی پرداختند.
آنها پس از اشغال این منطقه، دولت دست نشانده ای را در یوگسلاوی مستقر نمودند. در
سال 1943م بین چتینک ها (صرب های افراطی) و کمونیست ها نبرد سنگینی آغاز شد که
بدنبال آن، جمهوری خلق یوگسلاوی تحت ر هبری تیتو بوجود آمد. وی براساس قانون اساسی
ای که تدوین شد، یوگسلاوی را به 6 جمهوری تقسیم نمود که پنج قوم گوناگون در آن
زندگی میکردند و چهار زبان متفاوت در این جمهورذی ها رسمیت داشت و سه مذهب به
عنوان ادیان اصلی و دو نوع رسم الخط در آنها متداول بود که نظام تک حزبی، همه امور
را تحت کنترل خود قرار داد. تیتو که خود از نژاد کروات بود برای جلوگیری از قدرت
گرفتن صربها، ترتیبی داد تا در هر جمهوری، اقلیت هایی از دیگ گروههای قومی وجود
داشته باشندو  برخی پست های کلیدی را در
اختیار بگیرند.[13] وی
در جریان نهضت مقاومتی که بر علیه آلمانها ترتیب داد به گروههای جنگنده قول داد که
پس از چنگ، به آنان خود مختاری خواهد داد و بدین لحاظ مسلمانان با وی همکاری نمودند
و از خود رشادت های قابل تحسین بروز دادند ولی تیتو برخلاف آنکه به مناطق کرواتی،
اسلوونی، مقدونیه و «مونته نگرو»، [14]
خود مختاری داد از دادن خود مختاری به مسلمانان ساکن بوسنی امتناع نمود. و برای
خاموش کردن اعتارض آنان در کنار رودخانه درینا به کشتار شدید مسلمانان پرداخت و در
حدود 200000 نفر از آنان را قتل عام نمود. عمق این فاجعه به اندازه ای بود که آب
این رودخانه از خون مسلمانان رنگین گردید.[15]
بعد از آن در سال 1960م بوسنی هرزگوین و در سال ÷974م کوزوو به خود مختاری دست
یافتند. بدنبال فروپاشی شوروی سابق، یوگسلاوی نیز از این تحو متأثر شد و دگرگونی
هایی در آن پدید آمد که منجر به استقلال برخی جمهوری های آن از جمله کروواسی،
اسلوونی و بوسنی و هرزگوین گردید، استقلال کروواسی و اسلوونی با حمایت اروپا توسط
مجامع جهانی پذیرفته شد ولی در بوسنی هرزگوین بدلیل آنکه قدرت سیاسی در دست
مسلمانان می باشد صربهای افراطی با حماتی ارتش فدرال به قتل عام مسلمانان و تخریب
اماکن مذهبی و ویران نمودن نقاط مسکونی پرداختند 
که این رفتار وحشیانه منجر به شهادت بیش از صد هزار مسلامان و آواره شدن
متجاوز از یک میلیون مسلمان گردیده است.

سازمانها و
محافل بین المللی که خود را مدافع حقوق بشر قلمداد می نمایند، برای جلوگیری از این
جنایات نه تنها تحرک آنچنانی از خود نشان نمی دهند بلکه عملا صربها را برای ادامه
چنین رفتارهای موحشی گستاخ تر می نمایند.

ایالت خود
مختار کوزوو[16]

ایالت خود
مختار کوزوو با 10887 کیلومتر مربع در شمال شرقی آلبانی و جنوب صربستان قرار دارد،
مونته نگرو در غرب و مقدونیه در جنوب آن واقع است، کوزوو از تاریخ تأسی فدرال  یوگسلاوی سابق کوچکترین و در عین حال فقیرترین
ایلات این ناحیه بوده که مردم آن آلبانی تبار می باشند و از 2000000 نفر سکنه آن،
تنها 170000 نفر صرب و مونته نگروئی می باشند، 90% آنان مسلمان هستند، زبانشان از
ریشه هند و اروپائی است که با سانسکریت و فارسی هم خانواده می باشد. این منطقه 8%
سکنه یوگسلاوی سابق را تشکیل می داد و 2/2% تولید ناخالص و 4/1% صادرات فدراسیون
مذکور را تأمین می نمود. این ایات در زمان مارشال تیتو مطابق قانون اساسی،
خودمختاری داخلی پیدا نمود و امور ایالتی آن تحت انجمن های محلی و توسط اهالی آن
اداره می گردید.[17]
کوزوو تا سال 1980م که تیتو در قید حیات بود اوضاع آرامی داشت و حتی پس از جنگ دوم
جهانی، شاهد پیشرفت و توسعه اجتماعی،فرهنگی و اقتصادی قابل ملاحظه ای بود اما پس
از تیتو، دچار بی ثباتی شد و آرماش از آن رخت بربست.

از نظر
تاریخی کوزوو بخشی از آلبانی بوده است که در سال 1918م صربستان با حمایت متحدین،
آن را از آلبانی جدا و به قلمرو خود ضمیمه نمود. از هنگامی که در سال 1912م مطابق
با 1291ش حکومت آلبانی بنیان گذاری شد، آلبانی نسبت به این منطقه ادعای ارضی داشته
و مسئله مذکور موجب تیرگی روابط یوگسلاوی سابق و این کشور گشته است. از لحاظ نژادی
و فرهنگی مردمان کوزوو با مسلمانان آلبانی مشترکات زیادی دارند. بعد از جنگ دوم
آلبانیائی های مقیم کوزوو، اقداماتی را علیه صرب ها سازماندهی نمودند و درخواست
آنان مبنی بر تبدیل کوزوو به جمهوری مستقل، مدام دنبال می شد.

مرکز حکومت
کوزوو شهر «پریستینا» می باشند که در حدود 200000 نفر سکنه دارد. در کوزوو تشکیلات
اسلامی «مشیخت» نام دارد و فرقه های صوفی مسلک در آن فعالیت قابل توجهی دارند،
گرایش به تشیع در آن قابل ملاحظه می باشد و تعدادی از کتب نویسندگان مسلمان ایرانی
را مترجمین به زبان بومی ترجمه کرده اند، علاقه به انقلاب اسلامی ایران و نیز
رهبری انقلاب در بین مردم کوزوو شدت دارد و توجه به ارزشهای اسلامی و احیای سنت
های مذهبی بخصوص پس از پیروزی انقلاب در ایالت یاد شده، شکل جدی تری بخود گرفته
است. شهر «پریزرن» به لحاظ مذهبی و نیز رعایت جوانب مذهبی نسبت به مرکز حکومت، وضع
مناسبتری دارد.[18]
مسلمانان کوزوو از نقطه نظر اجتماعی و اقتصادی تحت فشار صرب ها، وضع بسیار ناگواری
دارند و حتی از سیاهان جنوب آفریقا عقب افتاده ترند، از حقوق یک انسان و یک شهروند
عادی محرومند و گرایش نژادی صرب ها حق حیات اجتماعی را از آنان سلب نموده است،
عملاً نظام حکومتیف دستگاه اداری،ارتش و قوای امنیتی در اختیار  اقلیت ناچیز صرب است که تنها 10% سکنه کوزوو را
تشکیل می دهند. رفتار صرب ها با مسلمانان، نظام آپارتاید حاکم بر آفریقای جنوبی را
در اذهان تداعی می کند، با این حال و علیرغم این وضع نابسامان و شرایط آشفته ، آتش
ایمان در اعماق قلب پاک مسلمین این سامان بخصوص جوانان برافروخته شده و رستاخیز اسلامی
آن چنان تحولی در اندیشه و تفکر مردم پدید آورده که هویت اسلامی و بازگشت بله
تعالیم آسمانی اسلام را در آنان زنده نموده است. جوانی بدلیل عشق وافر به حضرت
امام خمینی (قدس سره) نام خود را به «خمینی» تغییر داده و در کل شهر پریزرن همه او
را باین نام می شناسند و با مشاهده او موجی از هیجان مذهبی و عطش دینی در وجود
جوانان جریان می یابد، وی رهبری عده ای از جوانان مسلمان را عهده دار است.

صرب ها و
مسلمانان کوزوو

صربها از
اعصار و ازمنه گذشته بر منطقه کوزوو ادعای ارضی داشته اند، کوزروو در قرون وسطی
مرکز امپراطوری صربستان بوده و آنها می گویند کوزوو نزدیک به 800 سال مرکز موروثی
فرهنگی، مذهبی و سیاسی صربستان بوده است و به این دلیل اصرار دارند که کوزوو در
صربستان باقی بماند، آنها از این که اکثریت مسلمان این ناحیه در صدد بدست آوردن
استقلال کوزوو هستند به شدت نگرانند و با شیوه های گوناگون تهاجم و از طریق ایجاد
تفرقه و تنش در بین مسلمین و مسخ ارزشهای مذهبی، فشارهای سیاسی و اقتصادی می کوشند
تا مسلمین را از رسیدن به چنین منظوری باز دارند و در تعقیب این سیاست در سال 1989
میلادی با شروع تزلزل در امور سیاسی اروپای شرقی، صرذبها بدون اعتنا به آراء عمومی
کوزوو، مرکز این ایالت را اشغال نموده و ایالت کوزوو رذا جزء لاینفک حاکمیت اراضی
صربها اعلام کردند و  خفقان بی نظیری را در
این منطقه بوجود  آوردند. در سال 1991م
سازمانهای اسلامی و استقلال طلب کوزوو یک همه پرسی عمومی را در مورد استقلال این
کشور برخلاف تلاش بی وقفه نیروهای امنیتی در جهت ممانعت از آن، ترتیب دادند که 95%
به استقلال کوزوو رای مثبت دادند. همچنین از طریق انتخابات یک مجلس ملی تشکیل
دادند ولی دولت مرکزی مستقر در بلگراد آن را به رسمیت نشناخت و سران  مذهبی دستگیر و دانشگاه شهر پریسیتنا به روی
دانشجویان بسته شد. با این حال در پی این انتخابات، رهبر اتحادیه دموکراتیک کوزوو
به عنوان رئیس جمهور و رئیس  پارلمان کوزوو
انتخاب و همزمان صد نفر به عنوان سناتور برگزیده شدند و در حال حاضر این ایالت دو
رژیم دارد یکی برگزیده از سوی مسلمانان و دیگری تحمیل شده از سوی صربستان.[19]

آلبانیائی
های مقیم کوزوو انتخابات پارلمانی اخیر صربستان را به طور موفقیت آمیزی تحریم
نمودند مع الوصف گروهی از صرب های افراطی توسط اقلیت کوچگ صرب به عنوان نمایندگان
این استان برگزیده شدند و به پارلمان راه یافتند که از جمله آنها شخصی است به نام
«ارکان» یعنی رهبر نیروهای داوطلب صرب که در جنگ بر علیه مسلمانان بوسنی هرزگوین
شرکت داشت و پس از اشغال شهر مسلمان نشین «بیله لینا» (واقع در غرب بوسنی و
هرزگوین) هزران مسلمان ساکن آن را قتل عام نمود، نخت وزیر کوزوو انتخاب وی را به
عنوان نماینده کوزوو مسخره خواند و هشدار داد، رهبر صربستان در صدد براه انداختن
پاکسازی نژادی و ایجاد جنگ در کوزوو است، جنگ وحشتناکی که مقدمات آن از سوی صربها
شروع شده است.[20]

تحرکات
نظامی، قتل، ضرب و شتم مسلمانان، قاچاق اسلحه، دخالت عوامل خارذجی و نمایش فیلم
هایی در این زمینه از مواردی است که نشان می دهد صربها می خواهند جنگ خونین دیگری
را براه اندازند.

صربستان می
کوشد از طریق تحریک احساست ملی گرایانه، اقوام صرب را بر علیه مسلمانان تحریک و
بسیج کند و از سوی دیگر با متهم نمودن مسلمانان کوزوو به اینکه در صدد پی ریزی یک
قیام عمومی هستند، زمینه های هجوم به این ناحیه را تدارک می بیند، ژنرال بوسکویچ
رئیس سازمان امنیت جمهوری صربستان در جریان دیداری از کوزوو گفته است: «باید به هر
طریق ممکن از آشوب مسلمانان جلوگیری به عمل آید».[21]

وزیر کشور
صربستان طی نطقی اظهار داشته است که با فشار و ارعاب، حدود 300000 آلبانی تبار
کوزوو را از این کشور خارج می کند! حزب رادیکال به رهبری ویسیلاشه شل از جمله
گروههای ملی گرایی است که هدف خود را ایجاد صربستان بدون مسجد ذکر کرده است. بمب
گذاری در مساجد، نگارش شعارهای زننده و توهین آمیز بر در و دیوار اماکن مذهبی،
پرتاب شیشه های مشروب به طرف عبادتگاهها و شبستان ها از جمله حرکات اعضای این حزب
بر علیه مسلمانان کوزوو می باشد. روی کار آمدن جناحهای افراطی صرب و افراد تبهکار
و خیانتکار، مسلمانان کوزوو و سنجاک را در نگرانی عمیقی فرو برده است.

«آلویس موک»
وزیر امور خارجه اتریش، اوضاع کوزوو را بسیار خطرناک خواند و گفت: «مردمان این
ایلات تحت فشارهای شدیدی قرار دارند و حتی حق ندارند از زبان خود در مناسبات دولتی
و آموزش استفاده کنند. اغلب معلمان با سواد، کوزوو را ترک نموده اند».[22]
مدارس آلبانی زبان تعطیل شده و یک برنامه درسی به زبان صربی به امت مسلمان تحمیل
شده است. ایالت کوزوو در تاریخ ملی گرائی صربها جای بخصوصی دارد و کتابهای درسی
مدارس ابتدائی و حتی دانشگاهی، نبرد کوزوو را که طی آن در سال 1389م صربها از دولت
عثمانی شکست خوردند همانگونه یادآوری می کند که رژیم پهلوی، شکست ساسانیان را در
مقابل مسلمانان معرفی می کرد.

صربها با
استقرار ادوات سنگین خود در ارتفاعات پریسیتنا، پریزرن و نوی پازار در انتظار
فرصتی هستند تا فاجعه ای نظیر آنچه در بوسنی هرزگوین بوجود آوردند را ترتیب دهند
از 26 مسجد شهر پریزرن تعدادی از آنها تخریب شده و  عده زیادی از مسلمانان پس از شکنجه های زیاد،
توسط صربها به شهادت رسیده اند.

مقدونیه[23]

 مقدونیه جنوبی ترین بخش فدراسیون سابق یوگسلاوی
است که با 25173 کیلومتر مربع در جنوب صربستان و کوزوو و نیز شرق آلبانی و شمال
یونان قرار دارد، بلغارستان در مشرق، با این سرزمین مرز مشترک دارد. دو میلیون نفر
سکنه آن است که 67% از نژاد مقدونی، 25% آلبانیائی، 5/4%ترک و 5/3% بقیه صرب
هستند، متجاوز از 50% مردم مقدونیه پیرو آئین اسلام هستند ولی حکومت و امور نظامی
و اداری در دست مسیحیان می باشد، با این وجود از 150 نماینده، 25 نفر مسلان هستند،
متأسفانه با برنامه ای حساب شده و مغرضانه، مسلمین را از صحنه های سیاسی، اجرائی و
اقتصادی حذف کرده اند و حتی چهره نواحی مسیحی نشین آبادتبر و توسعه یافته تر از
نقاط مسلمان نشین می باشد، با این وجود افراد مسلمان به هویت اسلامی خود پیش از
گذشته باز گشته و شئونات اسلامی را رعایت می کنند. حجاب و سایر سنت های مذهبی و
نیز حریم زن و مرد، در خانواده ها بخوبی رعایت می شود. چهره های مسلمانان و زنان
محجبه در «اسکوپیه» مرکز حکومت مقدونی و شهر دیگر آن که «تته وو» نام دارد بخوبی
قابل مشاهده می باشد، اکثر مسلمانان سنی مذهب و تابع مکتب حنفی هستند ولی نسبت به
مکتب تشیع نگرش خوبی دارند، روشنفکران و نویسندگان می کوشند با الهام از انقلاب اسلامی
ایران، مذهب را در زندگی اجتماعی و جهت گیری های سیاسی مردم وارد کنند. در اسکوپیه
مساجد متعددی دیده می شود که تاریخ ساخت آن مربوط به قرن دهم و یازدهم هجری می
باشد که اغلب بدستور سلطان محمد فاتح، پادشاه عثمانی بنا گردیده است، در این مساجد
کلاسهای آموزش قرآن و معارف اسلام تشکیل شده و جوانان با رغبت خاصی در این کلاس ها
شرکت می نمایند، طلاب علوم دینی اکثراً در مدارس ترکیه، عربستان و مصر تحصیلاتی
دارند و به تازگی تصمیم گرفته اند دانشکده هایی در خصوص علوم  اسلامی پدید آورند.[24]
در مقدونیه تکایایی وجود دارد که در نقش و نگار و تزئینات داخلی آن از نام مبارک
ائمه شیعه و اشعاری در مدح آنان استفاده شده است. در برخی مساجد نیز می توان اسامی
مبارک ائمه را مشاهده نمود، در این سرزمین، آثار فلاشری شاعر آلبانیائی که بحق سخن
سرای اهلبیت است با تیراژی وسیع انتشار یافته و مورد استقبال در خور توجه مردم
قرار گرفته است، عده کمی شیعه در مقدونیه سکونت دارند. دراویش و پیروان طریق تصوف
در تکایا و خانقاههای خود مشغول فعالیت هستند. تشکیلات رسمی دینی مقدونیه همچون
کوزوو «مشیخت» نام دارد که تأمین کننده و اداره کننده جماعات است، نشریه این تشکیلات
هر دو هفته یک بار تحت عنوان «الهلال» انتشار می یابد.

کتب علامه
طباطبائی (ره) آثار شهید مطهری(ره) وصیت نامه الهی سیاسی امام خمینی (ره) و برخی
پیام های ایشان به زبان آلبانیائی ترجمه و در اختیار مسلمانان قرار گرفته است که
این حرکت فرهنگی در جهت افزایش آگاهی های مذهبی جوانان بسیار مؤثر بوده است.
اصولاً چوانان این سامان برخلاف تبلیغات منفی استکبار جهانی در مورد انقلاب اسلامی
ایران، تصور خوب و  مثبتی دارد.

مقدونیه
دارای شهر مذهبی بنام «تته وو» می باشد که در آن مظاهر غیر دینی بسیار ناچیز است و
حتی در رستورانها مشروب یافت نمی شود، با وجود تبلیغات شدید صربها و سلطه چندین
ساله کمونیست ها این از عجائب است که در منطقه بالکان با آن هجوم وسیع فرهنگ غربی،
چنین شهری با گرایش های مذهبی قوی مشاهده شود، چوانان پرشور و انقلابی دارد که به
اسلام علاقمند هستند و پیگیر مسائل سیاسی چهان اسلام می باشند. حزبی بنام حرکت
اسلامی در اینجا فعالیت دارد که دولت  آن
را به رسمیت نشناخته است. در تکایای این شهر با فرارسیدن ایام عاشورا مجالس
عزاداری و سوگواری برای سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین(ع) منعقد می شود و در
روز عاشورا غذای نذری تحت عنوان «عاشورا» طبخ شده و در اختیار مردم قرار می گیرد.[25]

مقدوینه با
لحاظ نژادی و فرهنگی با ثیونان مشترکات زیادی دارد، زیرا ین سرزمین جزیی از کشور
باستانی یونان محسوب می شده و اسکندر مقدونی بر آن حکومت می کرده است،مقدونیه تا
قرن چهاردهم میلادی تحت تسلط صربها بود که از این قرن تا 5 قرن پس از ن، دولت
عثمانی آنرا تحت استیلای خود درآورد. در قرن نوزدهم پس از نبردهای شدیدی که بین
عثمانیان و قوای روس صورت گرفت این سرزمین از قلمرو حکومت اسلامی عثمانی ها، خارج
گردید. در سال 1878م بلغارستان کوشید تا مقدونیه را جزو نقاط تحت قلمرو خود سازد
اما کنگره برلین که با هدف بررسی بحران شبه جزیره بالکان تشکیل شده بود آنان را از
این کار باز داشت.

با این حال،
بلغارها و صرب ها هنوز باین سرزمین چشم طمع دوخته بودند و در جنگ های خونین 1912م
تا 1913م که بین یونان و صربستان بوقوع پیوست این منطقه به اشغال این دو قدرت
درآمد و بخش کوچک شرقی آن نیز بر اثر هرج و مرج ناشی از جنگ، به تصرف بلغارها در
آمد. در خلال جنگ دوم، مقدونیه به اشغال بلغارستان در آمد اما در سال 1945م طی
نبردی که بین بلغارها و کمونیست های یوگسلاوی سابق صورت گرفت از کنترل بلاغارستان
خارج شد و از سال 1946م بخشی ازز خاک فدراسیون مذکور قلمداد گردید.[26]
در زمان مارشال تیتو، مقدونیه اوضاع باثبات و آرامی داشت اما با مرگ وی، صرب ها
قوت گرفته و اقلیت ناچیز ساکن در این جمهوری با حمایت صربستان، جو آشوب، ناامنی،
هرج و مرج را بوجود آوردند و مسلمانان این منطقه را در فشار شدیدی قرار داده و با
ارعاب، خشونت و شکنجه های شدید درصدد سرکوبی اندیشه های اسلامی و تفکرات مذهبی
هستند.

جمهوری
مقدونیه در سال 1991م (17شهریور 1370) به عنوان سومین جمهوری فدراسیون سابق
یوگسلاوی پس از اسلوونی و کروواسی طی انتخاباتی، استقلال خود را از حکومت بلگراد
اعلام نمود، و در هشتم سپتامبرذ 1991م اعلام موجودیت کرد، روسیه در 5 ماه مه 1992م
استقلال مقدونیه را به رسمیت شناخت اما جامعه اقتصادی اروپا بدلیل مخالفت یونان با
نام مقدونیه از به رسمیت شناختن این جمهوری امتناع نمود، یونان می گوید مقدونیه به
میراث تاریخی این کشور تعلق دارد و وجود سرزمینی مقدونی اسلا و نژاد را مسخره می
داند[27]
و همچنین استقلال جمهوری یاد شده موکول به رفع اشکالات قانون اساسی و تعویض اسم آن
گردید، بنابراین مقدونیه بلاتکلیف مانده و هر لحظه بیم آن می رود که صرب های
جنایتکار پس از رهایی از بوسنی و هرزگوین و باتلاقی که خود در آنجا پدید آورده
اند، در این ناحیه به قتل عام مسلمین بپردازند.[28]

ایالت سنجاک

ایالت سنجاک
یا سن جک قبلاً به جمهوری بوسنی، هرزگوین تعلق داشت که صرب ها آن را از منطقه
مزبور جدا نمودند و به قلمرو خود افزودند، بخشی از آن در صربستان و بخش دیگر در
مونته نگرو واقع شده است، مردم آن از نژاد بوسنیائی بوده و به زبان بوسنی تکلم می
کنند و خود را متعلق به بوسنی هرزگوین می دانند، این ایالت 500000نفر سکنه دارد که
70% آن پیرو آئین حیات بخش اسلام هستند. مرکز حکومت آن «نوی پازار» نام دارد که از
100000نفر سکنه آن 88% مسلمان می باشند مسلمانان بدلیل آنکه از قوم واحدی بوده و
کمتر تنوع نژادی دارند در قالب سازمان اسلامی تشکل یافته اند شاخه ای از حزب علی
عزت بگوویج-رئیس جمهوری بوسنی، هرزگوین –در سنجک فعالیت دارد که رهبر آن جوان فعال
و کوشایی بنام دکتر سلیمان اوغلیانین (اوگلیانین) می باشد، وی کتاب حکومت اسلامی
حضرت امام خمینی (قدس سره) را به زبان آلبانیائی ترجمه کرده که در تیراژی وسیع در
اختیار مسلمانان بالکان قرار گرفته که در افزایش آگاهی و رشد سیاسی آنان نقش مهمی
داشته است. مسلمانان سنجاک با کوشش رهبران مذهبی و جوانان روشنفکر، نمایندگانی را
از شهرهای مختلف سنجاک انتخاب و مجلسی اسلامی در مرکز ایالت یعنی شهر «نوی پازار»
تشکیل داده اند.

موضوع قابل
توجه و حائز اهمیت در سنجاک، احیای دوباره اسلام و روی آوردن عموم مسلمین بوِیژه
جوانان به اندیشه های اسام ناب محمدی،می باشد، مسلمانان این نواحی خواستار بازیابی
هویت و جاری شدن اندیشه های مذهی در متن زندگی اجتماعی و مسائل سیاسی هستند، این
شکوفائی اسلامی و عطش مذهبی، استکبار و صرب ها را در هراسی شدید فرو برده است و
آنان از روی درماندگی و استیصال شدیدترین فاشارها و شکنجه ها را متوچه مسلمانان می
کنند، تجهیزات نظامی صربها در ارتفاعات مشرف به شهرهای سنجاک استقرار یافته و هر
لحظه امکان بروز فاجعه ای نظیر آنچه در بوسنی، هرزگوین اتفاق افتاد در این ناحیه
هست. بمب گذاری متوالی طی چند ماه گذشته که طی آن چندین مکان مذهبی و نقاط مسکونی
و مرکز تجاری مسلمین ویران شده و نیز به آتش کشیدن اموال و دارائی های مسلمانان
نشانه ای بر شروع پاکسازی نژادی در این منطقه در راستای ایجاد صربستن بدون مسجد
است! هم اکنون مردم سنجاک تحت اختناق شدیدی به سر می برند و برای برپائی مراسم و
مجالس مذهبی با دشواریهای عمده ای روبرو می باشند و برای خروچ از این ایالت، باید
از دهها پست بازرسی پلیس و ارتش صربستان عبور کنند.

والسلام

پژوهشی
پیرامون ذوالقرنین و کوروش

قسمت سوم

سید موسی میر
مدرس

باری،
پیرامون شخصیت ذوالقرنین، اسحاق بن بشر از سعید بن بشیر و او از قتاده، مطلبی
حکایت نموده، که در خور توجه و دقت ویژه است. بدین ترتیب که می گوید:

اسکندر همان
ذوالقرنین است که پدرش اولین قیصر روم بوده و از فرزندان سام بن نوح علیه السلام
است. اما ذوالقرنین دوم، اسکندر پسر فیلبس از نوادگان ابراهیم خلیل علیه السلام
است. وی مقدونی یونانی مصری و بنیان گذار شهر اسکندریه است، که تاریخ روم با ایام
او رقم خورده است. وی با اسکندر ذوالقرنین فاصله زیادی داشته و بعد از او بوده
است.

اسکندر دوم
نزدیک به سیصد سال پیشاز تولد مسیح علیه السلام می زیسته و ارسطو، حکیم شهیر
یونانی وزارتش را به عهده داشته است. او همان کسی است که دارا پسر را کشت و
پادشاهان پارسی را خوار نمود و سرزمینشان را اشغال کرد.

آنگاه مؤلف
می نویسد: این مطالب را از آن رو خاطر نشان کردیم که بسیاری از مردم چنین می
پندارند که ایندو، یک نفر است، و گمان می برند همان که در قرآن از او به نیکی یاد
شده، همو اسکندر دوم است که ارسطوی حکیم وزارت وی را دارا بوده، از این جهت دچار
انحراف و خلط گشته اند.

بی شک اسکندر
نخست ، مردی مؤمن، صالح و فرمانروایی عدالت گستر بوده که حضرت خضر وزراتش را پذیرا
شده و به بیانی که گذشت خود یکی از پیامبران بوده است. در حالی که اسکندر دوم مردی
مشرک و وزیر وی فرد فیلسوفی بوده است و میان این دو استکندر بیش از دو هزار سال،
زمان حکومت می کند. بنابراین میان این دو، فاصله ای ژرف و ناپیمودنی است.

میان ماه من
تا مه گردون

تفاوت از
زمین تا آسمان است

مؤلف یاد شده
در پایان حکایتش ، به کسانی که این دو را یکی انگاشته اند، تعریض نموده و می گوید:
چنین اشتباه فاحشی، تنها از انسانهای نادان کم خرد، سر می زند![1]

مفسر بزرگ
علامه طباطبایی ضمن رد این فرضیه، در تفسیر المیزان ج26، ص295 می نویسد:

«در تاریخ
اثری از پادشاهی دیده نمی شود که دو هزار سال قبل از مسیح بوده، و سیصد سال در
زمین و در اقصی نقاط مغرب تا اقصای مشرق و جهت شمال سلطنت کرده باشد و سدی ساخته
باشد و مردیم مؤمن صالح و بلکه پیغمبر بوده وزیرش خضر باشد و در طلب آب حیات
بظلمات رفته باشد، حال چه ایکه اسمش اسکندر باشد و یا غیر آن».

پوشیده نماند
که ایراد مفسر یاد شده بر تحقیق «ابن کثیر» قابل پذیرش نیست؛ چه این که طبق برخی
از احادیث شیعه و سنی، ذوالقرنین، اسکندر نامی رومی شناسانده شده.[2]

از سوی دیگر
براساس پاره ای از روایات و گفتار مورخان اسلامی، خضر پیامبر (ع) پیشاهنگ سپاه و
وزیر وی بوده است.

از دیگر سو
تاریخ، همانسان که علامه عالی قدر نیز معترف است، از دادگستری اسکندر کبیر- فرزند
فیلیپ- خبر نمی دهد، و ازسد ساختن او نیز دربرابر قوم بربر یأجوج و مأجوج حکایتی
نمی کند.

دراین میان
قرآن از فردی به نام ذوالقرنین که حکمرانی کشورگشا و دادگستر بوده، با آن اوصاف و
ویژگیهای سابق الذکر گفتگو می کند، بناچار نتیجه منطقی این فرازها و فقرات این است
که دست کم از محتمل ترین انگاره ها و اقوال، انطباق ذوالقرنین بر اسکندر اول است.

2-پاره ای از
تاریخ نگاران پنداشته اند که ذوالقرنین، یکی از تبایعه اذواء یمن و یکی از
فرمانروایان حمیر بوده است.

ابن هشام در
کتابهای «سیره» و «تیجان» و ابوریحان در «آثار الباقیه» و نشوان بن سعید حمیری در
«شمس العلوم» و دیگران، این دیدگاه را پذیرفته اند. ولی در نام وی اختلاف کرده
اند، برخی «مصعب بن عبدالله»اش دانسته اند و کعب الاحبار و ابن عباس، «صعب بن ذی
مرائد»،  اول تبایعه اش خوانده اند. و پاره
ای تبع الاقران، حسان نام او را گفته اند. و نیز آورده اند که اصمعی وی را «اسعد
الکامل» چهارمین تبایعه و فرزند حسان الاقران ملقب به کرب دوم- فرزند ملک تبع اول –
دانسته و ابوریحان نیز وی را «ابو کرب شمر بن عبیر بن افریقش حمیری»، شناسانده
است. او را شمریر عش نیز گفته اند. پندارهای دیگری نیز هست لکن حاجت به اطاله سخن
بیش از این نیست.

در عده ای از
اشعار حمیری ها و در برخی از شعرهای جاهلیت، از ذوالقرنین به عنوان یکی از مفاخر
یمن، ذکری به میان آمده است، از جمله:

قد کان
ذوالقرنین قبلی مسلماً

ملکا علا فی
الارض غیر مفندی

بلغ المشارق
و المغارب یبتغی

اسباب ملک من
کریم سید

و نیز شاعر
حمیری سروده است:

قد کان
ذوالقرنین جدی مسلماً

ملکا تدین له
الملوک و تحشه

بلغ المشارق
و المغارب یبتغی

اسباب امرمن
حکم مرشد

فرأی مغیب
الشمس عند غروبها

فیعین ذی خلب
وثاط حرمد

من بعده
بلقیس کانت عمتی

ملکتهم حتی
اتاها الهدهد

ابن هشام نیز
شعر اعشی را چنین خوانده است:

والصعب
ذوالقرنین اصبح ثاویا

بالجنو فی
جدث اشمّ مقیماً

ابوالکلام
آزاد این قول را مردود شمرده و در رد آن در صفحه 174 کتاب خود می نویسد:

«این فرض
ظاهراً فریبنده است ولی چون با شواهد منافات دارد نمی تواند مورد قبول واقع شود.
آنان که از حضرت رسول در باب ذوالقرنین سؤال کرده اند یهود بوده اند، در اینجا
دلیلی ندارد که یهود از احوال پادشاه یمن استفسار کنند. علاوه برآن در صورتی که
بخواهید فرض کنید که قریش ساکنین مکه از طرفق خود چنین سؤالی کرده اند، باید گفت
که خودشان بحد کفایت از احوال سلاطین حمیری اطلاع داشته اند و احتیاجی بدین کار
نبوده است و در صورتی که چنین بود مسلما در روایات غرب و احادیث و نقل از صحابه و
تابعین نیز اشاره ای می شد، در صورتی که چنین روایتی ندیده ایم.

دور نیست که
پرسندگان مقصودشان عاجز کردن حضرت رسول جواب بوده است و در این صورت مسلماً از حالات
کسی می پرسیدند که عرب نبوده باشد و الا جواب از حالات پادشاه یمن برای عرب کار
آسانی است.

ببینیم آیا
آنچه از فضائل یو اعمال ذوالقرنین در قرآن ذکر شده با حال پادشاه حمیری و یمن صدق
می کند یا نه؟ قرآن می فرماید: در شرق و غرب فتوحاتی کرده و سدّی آهنین در برابر
هجوم یأجوج و مأجوج ساخته است. تا کنون شهادت تاریخی درباره هیچ پادشاه حمیری
نداریم که خیال فتوحات شرق و غرب را در سر پرورانده و سدی آهنین بجای نهاده باشد.

اینکه بعض
پادشاهان یمن جلوی نامشان کلمه «ذو» بوده است، نمی توان در این باره برای آن
اهمیتی قائل شد، همچنین توجه و تثبث به ساخمانِ سدّ «مَأرب» هم سودی نخواهد داشت
زیرا جائی گفته نشده که این سد را برای مقابله با هجوم قومی ساخته و آهن در آن
بکار برده باشند، بعلاوه قرآن در جای دیگر نیز از سد مأرب نام برده و هیچ شباهتی
میان سد ذوالقرنین و سد مأرب از قرائن قرآن نمی تواند یافت».

علاوه سید
هبه الدین شهرستانی، معتقد است، ذوالقرنین از تبع های یمن بوده و در تبیین دیدگاه
خویش می گوید:

«ذو القرنین
صدها قبل از اسکندر مقدونی بوده، پس او این نیست، بلکه این یکی از ملوک صالح، از
تبع های اذواء، از ملوک یمن بوده، و از شیما و عادت این قوم این بوده که خود را با
کلمه: (ذی) لقب می دادند، مثلاً می گفتند: ذی همدان، و یا ذی غمدان، و یا ذی
المنار، و ذی الاذعار، و ذی یزن، و امثال آن.

و این ذی
القرنین مردی مسلمان، و موحد، و عادل، و نیکو سیرت، و قوی، و دارای هیبت و شوکت
بوده، و با لشگری بسیار ابنوه بطرف مغرب رفته، نخست بر مصر، و سپس بر ما بعد آن
مستولی شده، و آنگاه همچنان در کناره دریای سفید به سیر خود ادامه داده، تا بساحل
اقیانوس غربی رسیده، و در آنجا آفتاب را دیده که در عین حمئه یا حامیه فرو می رود.

سپس از آنجا
رو به مشرق نهاده، و در مسیر خود آفریقا را بنا نهاده مردی بوده بسیار حریص و خبره
در بنائی و عمارت، و همچنان سیر خود را ادامه داده، تا بشبه جزیره و صحراهای آسیای
وسطی رسیده و از آنجا به ترکستان، و دیوار چین برخورده، و در آنجا قومی را یافته
که خدا، میانه آنان و آفتاب ساتری قرار نداده بود.

سپس به طرف
شمال متمایل و منحرف گشته، تا بمدار السرطان رسیده و شاید همانجا باشد که در سر
زبانها افتاده که وی بظلمات راه یافته است، اهل این دیار از وی درخواست کرده اند
برایشان سدی بسازد، تا از رخنه یأجوج و مأجوج در بلادشان ایمن شوند، چون یمنی ها و
مخصوصا ذی القرنین معروف به تخصص در ساختن سد بوده اند، لذا ذی القرنین برای آنان
سدی بنا نهاده است.

حال اگر محل
این سد همان دیوار چین باشد، که فاصله میانه چین و مغول است، ناگزیر باید بگوئیم
قسمتی از آن دیوار بوده که خراب شده، وی آنرا ساخته است، و اگر اصل دیوار چین نمی
تواند باشد، چون اصل آنرا بعضی از ملوک چین قبل از این تاریخ ساخته است، و در جای
دیگری بوده که دیگر اشکالی باقی نمی ماند، و از جمله بناهائی که ذوالقرنین که اسم
اصلیش (شمریرعش) بود ساخته بطوریکه می گویند شهر سمرقند بوده است.

انی احتمال
که وی پادشاهی عربی زبان بوده تأیید شده به اینکه می بینیم اعراب از رسول خدا (ص)
از وی پرسش نموده و قرآن کریم، داستانش را برای تذکر و برت گیری آورده است، چه اگر
از نژاد عرب نبود جهت نداشت از میانه همه ملوک عالم تنها او را ذکر کند، پس چون
اعراب نسبت به نژاد خود تعصب می ورزیدند سرگذشت او در آنان مؤثرتر بوده، چه ملوک
روم و عجم و چین از امتهای دوری بوده اند که اعراب خیلی به شنیدن تاریخشان و عبرت
گثیری از سرگذشتشان علاقه مند نبودند، به همین چهت می بینیم که در سراسر قرآن اسمی
از آن ملوک نرفته است».[3]

علامه
طباطبایی تنها اشکالی که بر تفسیر و توجیه های علامه شهرستانی دارد این است که
دیوار چین نمی تواند سد ذوالقرنین تلقی شود، چه این که شهرستانی خود معترف است که
ذوالقرنین قرنها پیش از اسکندر بوده، در حالی که دیوار چین حدود نیم قرن پس از
اسکندر بنا شده؛ لکن سدهای دیگری که در آن نواحی هست، هیچ یک از آهن و مس ساخته
نشده است.

باری، اقوال
دیگری نیز در این باره گفته اند ولی یا از جهت عدم دارا بودن ویژگیهای ذوالقرنین،
قابل انطباق نیست، و یا این که تاریخ چنین کسانی در دست نیست. از این رو هویت آنان
بر ما مجهول و پوشیده است.

از جمله این
دیدگاهها، این است که ذوالقرنین همان «شین هوانک تیم – تسن جی هوانک تی – یکی از
بزرگترین پادشاهان چین بوده و سدش نیز همان دیوار چین است . گویا این پندار را
امیر توکل کامبوزیا تصور کرده و در تبیین آن کوشیده است.

حسن بن قطان
مروزی مؤلف کیهان شناخت بر این باور است که ذوالقرنین یکی از پادشاهان آشور بوده
که در حدود قرن هفتم پیش از میلاد از ناحیه اقوام سیت در معرض تهاجم قرار گرفته
است، و اقوام یاد شده نیز از تنگنای جبال قفقاز تا ارمنستان و آنگاه ناحیه غرب
ایراهن را مورد تاخت و تاز خویش قرار داده بودند و چه بسا آشور و پایتخت آن نینوا نیز
دستخوش تهاجمات آنان قرار گرفته، از این جهت زمامدار آشور، در برابر اقدامهای آن
قوم وحشی جنگجو، سدی را بنیان گذاشت که گویا به سد «باب الابواب» شهرت یافته است.[4]

رحمتعلی شاه
در طارئق الحقائق به نقل از روضه المناظر تألیف ابی الولید بن شحنه نقل می کند که:

«ذوالقرنین
همان فریدون است که از پادشاهان نخستین ایران بود».

ابن کثیر نیز
قولی را در همین راستا حکایت کرده که ذوالقرنین را فریدون بن اثفیان که ضحاک را به
هلاکت رساند، می داند.

فریدون نوه
جمشید و پنجمین پادشاه پیشدادی ایران زمین بوده؛ گفته اند وی پادشاهی عادل بوده که
در اطاعت خداوند می زیسته است.

در کتاب
صورالاقالیم ابی زید بلخی چنین آمده که:

 فریدون مؤید به وحی بوده و در عموم تاریخ ها
مسطور است که وی همه زمین را به تصرف درآورد و میان سه فرزندش تقسیم نمود.

عراق، هند و
حجاز را به ایرج سپرد و تاج سلطنت را نیز بدو داد. روم و مصر و مغرب را نیز به
فرزند دیگرش مسلم بخشید و چین و ترک و شرق را نیز به پسر سومش، تور، و برای هر یک
قانونی وضع کرد تا براساس آن حکم راند و این قوانین سه گانه را به زبان عربی
«سیاست» نامیدند.

چرا که اصل
این واژه «سی ایسا» یعنی سه قانون بود.

همانگونه که
پیش تر اشاره شد، تاریخ زندگانی این چهره ها متأسفانه در دسترس نیست، از این رو
گفتگو در این انگاره ها به آسانی منتج نتیجه نیست.

ولی با کمال
حیرت در این گیر و دار ابوالکلام آزاد، به نظریه جدیدی روی آورده، مبنی بر اینکه
کورش هخامنشی، همان ذوالقرنین مذکور در قرآن است. از این جهت بناچار لازم است
درباره تطبیق ویژگیهای ذوالقرنین با کوروش گفتگو کنیم.

ادامه دارد

حضرت علی
علیه السلام:

«علیکم فی
شهر رمضان بکثره الاستغفار و الدعاء،  فاما
الدعا فیدفع البلاء عنکم و اما الاستغفارذ فتمحی به ذنوبکم».(وسائل الشیعه- ج7-
ص220)

بر شما باد –
در ماه رمضان- به زیادی دعا و استغفار. اما بلا را از شما دور می کند و بوسیله
استغفار گناهان شما آمرزیده می شود.

ژئوپلتیک
جزایر سه گانه خیلج فارس

(ابوموسی و
تنب بزرگ و کوچک)

قسمت دوم

دکتر محمد
رضا حافظ نیا

موقعیت و
وضعیت جزایر:

همانطور که
در قسمت اول بیان گردید جزایر ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک جزئی از سیستم خلیج
فارس بویژه در منطقه استراتژیک تنگه هرمز را تشکیل می دهد. موقعیت جغرافیائی این
جزایر در غرب تنگه هرمز و در محدوده ای با مختصات جغرافیائ 55 درجه تا 55 درجه و
19 دقیقه طول شرقی و 25 درجه و 51 دقیقه تا 26درجه و 19دقیقه عرض شمالی قرار دارد.
وضعیت هر کی از جزایر مزبور بدین شرح است:

1-جزیره
ابوموسی:

این جزیره در
منتهی الیه قلمرو سرزمینی کشور جمهوری اسلامی ایران واقع است. شکل ان تقریباً
ذوذنقه ای با قطر حدود 8/4 کیلومتر است. موقعیت آن تقریباً بر خط منصف خلیج فارس
که خط تقسیم آب بین دو ساحل مقابل یکدیگر می باشد تطبیق می نماید. فاصله آن به خط
مستقیم از جزیره قشم 75 کیلومتر و از ساحل ایران در بندر لنگه 67کیلومتر و از ساحل
رأس الخیمه نیز همین مقدار است. فاصله آن همچنین از جزیره تنب بزرگ 47 کیلومتر و
از جزیره تنب کوچک 40کیلومتر و از جزیره سیری 45 
کیلومتر می باشد. بلندترین ارتفاع جزیره کوه حلوا نام دارد که حدود 110 متر
است. این ارتفاع به عنوان شاخص خوبی برای راهنمائی ملوانان مورد استفاده قرار می
گیرد. بخش عمده جزیره ابوموسی را ارضی مسطح در برگفته است که محل استقرار سکنه و
تأسیسات اداری، خدماتی ، رفاهی و نظامی آن می باشد. از نظر زمین شناسی و توپوگرافی
، این جزیره دارای ساختمان نمکی بوده و جزئی از تشکیلات زاگرس تحتانی را تشکیل می
دهد. توضیح این نکته ضروری تست که جزایر خلیج فارس بویژه در بخش شرقی آن نظیر
هرمز، قشم، لارک، هنگام، ابوموسی، تنب بزرگ و کوچک، سیری، فروز و بنی فرور و غیره
جملگی دارای ساختمان نمکی بوده و جزئی از زاگرس تحتانی می باشند بنابرانی مجموعه
این جزایر از حیث ساختمان زمین شناسی جزو بخش جنوبی فلات ایران محسوب می شوند که
ادامه آن در شبه جزیره المسندم در جنوب تنگه هرمز نیز مشاهده می شود. از حیث زمین
ساختی جزایر یاد شده به ساختمان ضلع جنوبی 
خلیج فارس و شبه جزیره عربستان تفاوت می نماید.

جزیره
ابوموسی همانند اکثر جزایر دیگر دارای منابع خاک سرخ (اکسید آهن) است که مورد بهره
برداری قرار گرفته است . و یکی از دلایل حضور بیگانگان نظیر انگلیسی ها، آلمانیها
و ژاپنی ها وجود این منابع بوده که از ناحیه آنها مورد استفاده قرار می گرفته است.

جزیره
ابوموسی از آب شیرین و امکانات غذائی محلی برخوردار نیست و از حیث ارتزاق به خارج
از خود متکی می باشد.

این جزیره از
نظر سیاسی در قلمرو حاکمیت جمهوری اسلامی ایرن بوده و مرکز فرمانداری ابوموسی است.
سکنه جزیره را مردم محلی و مامورین دولتی تشکیل می دهد. سکونتگاههای جزیره در بخش
جنوب غربی و شمالی آن مشاهده می شود. در قسمت جنوب غربی تجمع سکونت گاهی با حدود
618 نفر جمعیت وجود دارد که خود آنها نیز از ساحل شمالی و جنوبی خلیج فارس نظیر
بندر لنگه و شارجه به آنجا آمده و به منظور بهره برداری از منابع خاک سرخ در ان
مستقر شده اند و غالبا ایران الاصل هستند. ولی در حال حاضر خود را تبعه امارات
متحده عربی و امیرنشین شارجه می دانند و ارتباط آنها نیز با شارجه برقرار است. این
گروه ازسوی دولت امارات متحده عربی مورد حمایت و تدارک قرار دارند و یک شرطخ خانه
تابع پلیس امارات است به امور انتظامی انها رسیدگی می کند و یک نفر کدخدا به
نمایندگی از شارجه بر اداره امور آنها نظاتر دارد. انی جمعیت از طریق یک فروند
کشتی که هفته ای یک بار به حمل غذا و آب و مایجتاج سکنه و ایاب و ذهاب آنها مبادرت
می نمایند تدارک می شود و خدمات بهداشتی و آموزشی آنها نیز از سوی شارجه تأمین می
گردد. آنها می توانند آزادنه از تأسیسات رفاهی و خدماتی و تدارکاتی جزیره که از
سوی دولت ایران برای سکنه آن پیش بینی شده است استفاده نمایند.

منطقه مسکونی
این گروه با مساکن و تأسیساتی که به درخواست دولت امارات از سوی یک شرکت فرانسوی
ایجاد شده است سازماندهی و آمایش یافته است. کادر تخصصی تأسیسات مورد نیاز مانند
کارخانه برق و مدرسه و نظیر آن ار اتباع غیر اماراتی مانند فلسطینی ها و پاکستانی
ها و هندیها و غیره تشکیل می دهد. همانطور که گفته شد این جمعیت عمدتا بدلیل استخراج
خاک سرخ به این جزیره مهاجرت نمودند و در حال حاضر که چنین فعالیتی نمود زیادی
ندارد آنها نیز بیکارند و امکان فعالیت اقتصادی دیگر نیز برای آنها فعلا وجود
ندارد زیرا شرایط اقلیمی جزیره و جنس زمین و مشکل فضا امکان توسعه فعالیتهای غیر
از شیلات را به آنها نمی دهد. البته بعضی از خانواده ها اقدام به نگهداری و پرورش
یک یا چند بز و مرغ و خروس می نمایند که بیشتر جنبه سرگرمی دارد تا غرض اقتصادی.
این سکنه بطور  ماهیانه از دولت امارات
مستمری دریافت می دارند و نیازهای انها نیز با کشتی توسط آن دولت بطور هفتگی تأمین
می شود. فرمانداری ابوموسی به کار ایاب و ذهاب افراد و سرنشینان کشتی و محموله های
آن نظارت بعمل می آورد. برای حضور این گروه در ابوموسی بدون هیچ خاصیت اقتصادی، و
تأمین مستمر نیازمندیها و پرداخت سرانه مستمری به آنها از سوی دولت امارات متحده
عربی، هیچ توجیهی وجود نداشته و ندارد مگر اینکه دولت مزبور با تشویق و ترغیب بر
بقای آنان و تکثیر نسل در جستجوی تهیه سندی برای طرح ادعاهای خود بر جزیره بوده که
در شرایط کنونی آنرا مورد استفاده قرار می دهد؛ تا شاید بدین بهانه دولت ایران و
محافل بین المللی را برپذیرش ادعای خود مجاب نماید. هرچند بنظر نمی رسد که طرح
ادعا در شرایط کنونی از سوی دولت امارات نشأت گرفته از مقتضیات درونی آن کشور باشد
بلکه تعارض بین جمهوری اسلامی ایران و قدرتهای برون منطقه ای حاضر در خلیج فارس
نظیر آمریکا و انگلیس و فرانسه باعث طرح ادعا از سوی امارات بعنوان عامل منطقه ای
آنها در خلیج فارس شده است و الا مقتضیات منطقه ای، رفتار تاریخی، روابط دو جانبه
تثبیت شده بین ایران و امارات، قراردادها و وجود روشهای مسالمت آمیز برای حل مسائل
فی مابین، محلی را برای طرح ادعا بنحوی که به شکل گیری یک بحران منطقه ای منجر شود
باقی نمی گذارد.

جزیره
ابوموسی در قلمرو دریای سرزمینی و در 7 مایلی جنوب شرق خود از ذخایر نفتی برخوردار
است که به حوضه مبارک مشهور می باشد. مالکیت این حوضه بالسویه بین ایران و امارات
تقسیم می شود لکن دولت امارات طبق قرارداد فی مابین به بهره برداری از آن اقدام نموده
و پس از کسر هزینه های بهره برداری، درآمد خالص را بطور مساوی بین دو کشور تقسیم
می نماید. نفت استخراجی از چاهها به یک تانکر بزرگ متعلق به آمریکا که در غرب حوضه
مستقر است منتقل شده و سپس تانکرهای نفتکش از آن بارگیری می نمایند.

ارتباط جزیره
ابوموسی بعنوان یکی از واحدهای تقسیمات کشوری تابع استان هرمزگان با بندرعباس
برقرار می باشد و جابجائی افراد ساکن و مسافرین، بارو محمولات، از طریق هواپیما و
کشتی انجام می پذیرد. خط هوائی بندرعباس- ابوموسی نقش مهمی در تدارک و پشتیبانی
سکنه جزیره به عهده دارد.

2-جزیره تنب
بزرگ:

این جزیره در
47 کیلومتری شمال جزیره ابوموسی و در امتداد زنجیره جزایر ایرانی شرق خلیج فارس که
از هرمز شروع شده و به ابوموسی ختم می شود قرار دارد. فاصله آن به خط مستقیم تا
جزیره قشم 30کیلومتر و تا بندر لنگه 51 کیلومتر و نا ام القوین در ساحل امارات
متحده عربی 80 کیلومتر و تا رأس الخیمه 83 کیلومتر می باشد. این جزیره نیز شکلی
نزدیک به ذوذنقه با قطر حدود4 کیلومتر دارد و بلندترین ارتفاع آن 57متر است. سکنه
بومی این جزیره که قبلاً از بندر لنگه و جاهای دیگر آمده بودند از آن مهاجرت نموده
و تأسیسات آن در حال حاضر مورد استفاده نیروهای نظامی قرار می گیرد. از حیث زمین
شناسی این جزیره نیز وضعیتی مشابه ابوموسی داشته و جزئی از ساختمان زاگرس تحتانی
را در فلات ایران تشکیل می دهد.

3-این جزیره
در 13 کیلومتر غرب جزیره تنب بزرگ قرار گرفته و به تنبو نیز مشهور است. (واژه تنب
در زبان فارسی تنگستانی به معنی تپه می باشد). فاصله تنب کوچک به خط مستقیم از
بندر لنگه حدود 43 کیلومتر و از رأس الخیمه در ساحل جنوبی خلیج فارس حدود
94کیلومتر است. این جزیره مثلثی شکل دارای اضلاعی در حدود 6/1کیلومتر و ارتفاعی در
حدود 35 متر است. تنب کوچک مسکونی نبوده و فاقد منابع آب می باشد. جزایر سه گانه
ابوموسی وتنب بزرگ و کوچک مکمل یکدیگر بوده و تکیه گاهای دفاعی تنگه هرمز و ساحل
ایران راتشکیل داده و از حیث نظامی و استراتژیکی برای جمهوری اسلامی ایران واجد
ارزش بالائی می باشند.

ادامه دارد

وحدت حوزه و
دانشگاه

قسمت دوم

حجه الاسلام
و المسلمین سید مرتضی مهری

در شماره
گذشته بیان داشتیم که منظور از وحدت حوزه و دانشگاه وحدت در میدان عمل اجتماعی و
انقلابی است و اصلا ربطی به علومی که در این دو نهاد تدریس می شود و کیفیت تدریس و
ماسئل دیگری که ویژه هر یک از این دو نها است، ندارد. و مشخصه هایی که برای حوزه
ذکر شده است و مانع وحدت آن با دانشگاه شناخته شده است، ربطی به این وحدت ندارد و
هرگز مانع نیست. و سپس در بررسی مشخصه او توضیح دادیم که هیچ خط قرمزی بطور مطلق
در حوزه وجود ندارد و طلبه هر سؤالی داشته باشد حق پرس و جو دارد و هیچ سؤالی به
نام شبهه نیست که نباید آن را مطرح کرد و عدم طرح بعضی از سؤالات در بعضی از
کلاسها به دلیل حل شدن آن سؤال در کالس دیگر است و این مطلب اختصاص به علوم حوزوی
و فضای حوزه ندارد، بلکه در هر علمی، اصولی وجود دارد که در علمی دیگر از آن بحث
می شود و در آن علم ثابت شده و مفروض تلقی می شود. و گفتیم که: قداست حوزه و علوم
حوزه به دلیل بی چون و چرا بودن نیست و هیچ کس در حوزه علوم حوزوی علوم حوزوی را
معرفت غیر بشری و غیرقابل نقد نمی داند.قداست فقه به دو دلیل است:

1-این که
فتوای فقیه برای مقلد حجت است و در پیشگاه خداوند عذر مقلد درصورت اشتباه بودن
فتوای مرجع تقلید واجد شرایط، پذیرفته شده است و چون کاربرد مهم فقه همان حجت شرعی
بودن در پیشگاه خداوند است و لذا از این جهت فرقی بین فتوای مطابق با واقع و فتوای
مخالف با واقع نیست.

2-این که چون
کاربرد فقه داشتن حجت در پیشگاه خداوند و تحصیل رضای او و سعادت ابدی در جهان آخرت
است به این دلیل از همه دانشها پس از اصول عقائد مهمتر است و به دلیل اهمیت موضوع
و نتیجه فقه، فقیه در میان مردم مؤمن و خداپرست و معتقد به روز قیامت قداستی دارد
که او را نزدیک به درجه معصومین می کند و او را نماینده امام معصوم می دانند.

عربی بودن
کتاب های حوزه

در ادامه
مطالب گرشته پیرامون قداست حوزه و بصورت اعتراض گفته شده است که «زبان عربی قداستی
پیدا کرده است» و لذا همه کتابهای درسی حوزه به عربی نوشته می شود و چون
«دانشگاهیان ما عربی نمی خوانند» پس نوشته های حوزه در دانشگاه نفوذ نخواهد کرد.

«کتابی که
مال عوام است که مال عوام است، کتاب خشک مسأله شرعی هم که یک کاربرد خیلی محدود و
معینی در یک جایی دارد و دیگر شخص بیرون از حوزه و عالمی که می خواهد ببینند آنجا
چه می گذرد کجا باید مباحث علمی عمیق دلپذیر و دلچسب پیدا کند که اذعان بکند که در
آنجا دارد تحقیق جدی (؟!!!) صورت می گیرد اذعان بکند که در آنجا مبادله واقعا به
معنای صحیح علمی اش(؟!!!) صورت می گیرد به زبان عربی هم که این باب بسته می
شود…».

انی صحیح است
که عربی بودن کتابهای حوزه یک سنت است ولی نکته و ریشه ای دیگر نیز دارد که تبدیل
کتابهای تخصصی و درسسی به زبان فارسی را مشکل یا بی نتیجه می کند و آن این که فقه،
سمروبط به زبان عربی است. زیرا فقه عبارت است از: شناخت احکام شرع و استنباط آنها
از قرآن و سنت که آنها همه عربی هستند. و استنباط حکم بدون مراجعه به سخنان
پیشینیان از فقها هم تقریبا ممکن نیست. باید موارد اجماع، شهرت، تمسک فقها به حدیث
یا رد آن، جو فقهی مسأله در زمان صدور روایت ، برداشت فقها از روایت و امثال آن
تشخیص داده شود و برگرداندن همهاین متون به فارسی امری مشکل و غیر ضروری است. و
بدون برگرداندن آنها به فارسی، کتاب فقهی فارسی نخواهد شد بلکه مخلوط خواهد شد و
باز هم منظور حاصل نمی شود. گذشته از این که کتب درسی اگر عربی نباشد تمرین طلبه
برآشنایی با متون فقهی عملا غیر ممکن خواهد بود. و بر فرض که کتاب فقهی تخصصی به
فارسی نوشته شود مقصود که آگاهی دانشمند دانشگاهی از محتوای آن است، در صورتی که
از اصطلاحات فقه اطلاعی نداشته باشد، حاصل نخواهد شد؛ همچنان که کتاب فیزیک و
ریاضی هرچند به فارسی نوشته شده باشد برای کسی که از اصطلاحات آن گاهی ندارد-
هرچند در رشته خود دانشمندی بزرگ باشد وهرچند درزبان فراسی وادبیات آن متخصص هم
باشد- مفید نخواهد بود.

بجز اینها
نیز انگیزه های دیگری در اصرار بر تألیف کتب معارف اسلامی به زبان عربی وجود دارد
که از قبیل اکثریت عرب زبانان مسلمان و داد و ستدهای فرهنگی اسلامی در میان ملتهای
مسمان و سعی در گسترش آن و وجود طلاب عرب زبان که طبعاً نیاز به دگانه نویسی خواهد
بود و جهات دیگر.

بهر حال
مسأله تقدس زبان عربی انگیزه این اصرار نیست و بر فرض که باشد هم اشکالی ندارد.
شکی نیست که زبان عربی برای مسلمانان، زبان مقدسی است  و هر مسلمانی باید تا حدودی آن را بیاموزد بلکه
سعی در بهتر شناسی زبان عربی برای هر مسلمان مطلوب است اگر نگوئیم لازم است. زیرا
استفاده مناسب و لازم از کلام خدا و معصومین علیهم السلام و ادعیه و مناجاتهای
آنان که بهترین راه برای تقویت ایمان و دستیابی به معارف الهی از زبان معصومین
علیهم السلام است، بدون یادگرفتن و تسلط بر ادبیات زبان عربی، میسر نمی باشد. و
هیچ ترجمه ای نمی تواند بطور کامل آن تأثیر معجزه آسای فصاحت و بلاغت قرآن و کلمات
رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم و نهج البلاغه و احادیث و ادعیه و زیارات
معتبره را، داشته باشد.

دست یابی
حوزه به مراکز قدرت

دومین مشخصه
حوزه که آفت زا و مانع وحدت حوزه و دانشگاه شمرده شده است دست یابی حوزه به مراکز
قدرت است و گفته شده است که«نظیر این در دانشگاهها فعلا وجود ندارد». و این مشخصه
از این جهت مورد توجه قرار گرفته است که «نظریه ولایت فقهی الزام می کند که در رأس
حکومت یک فقیه باشد و او زمام رهبری و تدبیر امور را به دست داشته باشد…

بهمین سبب
پیوستگی این حوزه علمیه با مراجع قدرت یک پیوستگی ارگانیک بسیار وثیق است. منظور
من این نیست که چون از میان روحانیان وفقیه بیرون می آید چنین پیوستگی وجود دارد.
معنایش این است که علوم دینی بالفعل امروز علومی هستند که برای کسی که واجد آنها
است قدرت می آورد. شخص روحانی امروز قاضی می شود… نماینده ولی فقیه می شود. در
شهربانی، در هر جا صاحب سمت مدیریتی می شود ولایت پیدا می کند…».

شکی نیست که
دست یابی به قدرت از هر نوع که باشد آفت زا است. علم خود نیز یک قدرت است و همان
آفات قدرت سیاسی را کم و بیش دارد. قدرت سخنوزی نیز آفت زا است. قدرت جسمی و زور
بازو و قدرت مالی و همه قدرتهای مادی آفت زا هستند و البته قدرت سیاسی و ولایت بر
دیگران و نفوذ سخن نیز آفت زا است. و دلیل آن احساس بی نیازی و برتری بر دیگران
است. «ان الانسان لیطغی آن رآه استغنی». و بجز تقوی و احساس هم سانی با دیگران در
پیشگاه خداوند متعال، پیزی مانه این طغیان و سرگشی نیست. و لذا باید تلاش بر این
باشد (که انشاء الله هست) که مناصب قدرت زا را به کسانی واگذار کنند که از نیروی
تقوی برخوردار باشند.

این مسأله،
مسلم است ولی این مشکل حوزه نیست؛ این مشکل انسان است. و تنها فارغ التحصیلان حوزه
نیستند که به قدرت می رسند بلکه بیشتر،این مشکل دامنگیر فارغ التحصیلان دانشگاه
است. درست است که رهبر کشور، سولی فقیه است ولی دیگر مناصب ولایت بخش و قدرت زا که
فراوان است، اختصاص به روحانی ندارد. رئیس جمهور که رئیس کارگردانان کشور است لازم
نیست روحانی باشد. رئیس مجلس و وزرا و وکلا و مدیران و معاونان و استانداران
وفرمانداران و فرماندهان نظامی و هزاران منصب ولایت بخش و قدرت زا الزاما مربوط به
روحانیون نیست و البته همه اینها درمعرض خطرند و باید در تقوی را پیشه کنند تا
سلام بمانند. بهر حال این مسأله، اختصاصی به حوزویان ندارد. چیزی که هست این است
که تاکنون و بخصوص در این اواخر، روحانیون بطور کلی از مراکز قدرت کنار گذاشته
شدند و اکنون چون نظام سیاسی کشور، نظام اسلامی است و قانون قضایی آن، اسلامی است،
طبیعتاً افرادی از روحانیون هم مانند دیگران به مراکز قدرت دست می یابند.

بنابراین،
پیوستگی با مراکز قدرت، مشخصه حوزه و روحانیون نیست بلکه آن چه پیش آمده ایت است
که این مشکل، پس از انقلاب دامن روحانیون را نیز گرفته است. و این مطلبی است واضح
و روشن و گوینده آن سخن نیز خود برآن واقف است.

در تأیید
سخنی که نقل شده شاهدی از تاریخ آورده شده است: «آن همه که فیلسوفان ما و متفکران
دیگر ما با فقیهان در می پیچیدند و در جای جای سخنانشان شما تعریض و اعتراض را
نسبت به نقش فقیهان می بینید همه اش جنبه علمی نداشت است البته عارفان ما واقعاً
بر سر دیدگاههای خاصی بر سر دین شناسی با فقیهان اختلاف داشتند…بعضی هیش هم جنبه
دنیوی داشت. فقیهان علی الاصول کسانی بودند که مناصب عدرت را در جامعه اشغال می
کردند».

ولی به نظر
می رسد این تقسیم بندی و جبهه گیری میان عارفان و فقیهان که در این سخن آمده است
دقیق نباشد. در میان عالمان دینی و دانشمندانی که به نحوی با مذهب ارتباط داشته
اند، در طول تاریخ کسانی هستند که توجیه گر ظلمها و ناروائیهای ستمگران و جباران
بوده اند. داستانهای آنها در تاریخ فرواوان است و در دوران طاغوت تاریخ خودمان هم
از این گونه روحانی نماها کم نبودند که بعضی به مقتضای جنایاتشان به دست انقلاب به
سزای عمل خود رسیده و حتی بعضی اعدام شدند.

همان گونه که
روشن است اینان از سوی همه علمای متعهد و متقی، همیشه مورد اعتراض و انتقاد بلکه
تفسق واقع می شدند و اصولا روحانیت اصیل اسلام، آنها را از خود نمی داند. و البته
نباید این امر با مطلبی دیگر اشتباه شود و آن در مورد بعضی از علمای بزرگ است که
در دورانهای خاصی طبق تشخیص خود بعضی از شاهان را به دلیل وضعیت خاص سیاسی شیعه
وکشور اسلام به نحوی تأیید می کردند ، گو این که آنها را ظالم می دانستند ولی نوعی
از تقیه را در آن زمان واجب تشخیص داده بودند و به فرموده حضرت امام: تشخیص آنها
هم صحیح بوده است و آثاری که از ائمه علیهم السلام باقی مانده است و رشدی که در
تشیع مشاهده می شود از برکت رفتار آنها است. گرچه بعضی از بدخواهان روحانیت این
مسأله را دست آویزی برای ضربه زدن به علما و فقها قرار داده اند ولی موارد تقیه در
حالات ائمه معصومین علیهم السلام پاسخ قاطعی براین گونه ایرادها است.

بهر حال در
مواردی که کسانی در کسوت علمای دین در خدمت طاغوت قرار می گرفته اند از سوی همه
علما و فقهای متقی نکوهش می شدند و اختصاصی به عارفان و فیلسوفان ندارد.

از سوی دیگر
بعضی از عارف نمایان اصولا با فقه و فقاهت و بحث از احکام شرعی مخالف بودند و
معتقد بودن که اینها ظواهر شرع است و کسی که با سیر و سلوک،به حقیقت شرع دست
یافته،نیازی به عمل به ظواهر ندارد. و طبعاً از آن سوی هم فقیهان، این گونه افراد
را به دلیل انگار ضروریات شرع، تکفیر می نمودند و البته این واضح است که این گونه
تفکر  مخالف گفتار و رفتار صاحب شریعت صلی
الله علیه و آله و سلم و ائمه هدی علیهم السلام است و با صریح قرآن کریم و همه کتب
آسمانی و ضرورت ادیان الهی منافات دادر. آن عارفانی که با فقیهان عموما بر سر
دیدگاههای خاصی از دین اختلاف داشتند از این قبیل بودند. وگرنه عارفان حقیقی نه
تنها با فقها ستیز نداشتند که خود فقیه بودند. عارفی که خدا را شناخته و به او عشق
می ورزد طبعا با جان و دل در پی شناخت دستور و فرمان او است تا همه حرکات و سکنات
خود را بر آن اساس تنظیم کند. چگونه ممکن است کسی خداشناس باشد و فقاهت را که همان
شناخت شریعت خداوند است، به باد مسخره و استهزا بگیرد؟! ادعای چنین عرفانی از قبیل
ادعای دیانت همان  علمای درباری است.  و این هم راهی برای کسب و زیستن است.

آفات آمیخته
شدن علم به حوزه

در رابطه با
این مشخصه حوزه، بیان دیگری نیز شده  است
که قابل توجه است: « آمیخته شدن علم به قدرت هم آفاتی دارد… امروز سرچشمه هااکثر
مصائب بشر این است که عمل عارفن در خدمت قدرت قرار گرفته است. هم قدرت (نیک یابد )
آفت بر میدادر و هم علم عجین و قرین به قدرت. قدرت اگر کمبود علم را پرکند و یا
علم اکر به توجیه قدرت رود در هر دو صورت آفت بدل به بیماری می شود».

این صحیح است
که قدرت آفت زا است البته به این معنی که انسان در صورت قدرت، در خط طغیان و سرکشی
قرار می گیرد و اما این که آمیخته شدن علم به قدرت ، آفاتی دارد اگر منظور این
باشد که برای جامعه یا انسانی که متولی قدرت است آفاتی دارد بدون شک صحیح نیست
بلکه باید قدرت به دست عالم باشد. قدرت اگر به دست جاهل باشد، جامعه را  به تباهی می کشد. و شخص علام هم  معمولا به تقوی نزدیکتر و از طغیان و سرکشی
دورتر است.

بنابراین
برای کسی که می خواهد متولی قدرت باشد،بهتر همان است که عالم باشد. و اگر منظور
این است که برای نهاد علمی آفت زا است (که باید چنین منظور باشد) این سخن در صورتی
درست است که علم و در خدمت یک قدرت شیطانی و طغیانگر باشد نه یک قدرتی که هدفش
خدمت به جامعه است، که در این صورت اگر علم در خدمت قدرت قرار داشته باشد وظیفه
الهی و انسانی خود را انجام داده است و اما این که امروز سرچشمه مصائب بشر این است
که علم عالمان در خدمت قدرت قرار گرفته است، در یکجا درست است و در جایی دیگر،
نادرست. آنجا که علم عالمان در خدمت قدرتهای ویرانگر است برای بشریت مصیبت زا است
همچنان که در جهان پرآشوب امرزو می بینیم که علم و تکنولوژی چه مصیبتهایی از راه
قدرتهای شیطانی است و آن عمل هم علوم داشنگاهی است نه حوزوی!

و اما در
جایی که قدرت درصدد خدمت به جامعه است، علم حوزه و دانشگاه هر دو در خدمت آن هستند
و این خدمت، خدمت به جامعه بشری است نه مصیبت بشر.

پس اولا- علم
باید در خدمت قدرت مشروع باشد و اگر نباشد وظیفه خود را انجام نداده است و ثانیا-
علمی که اکنون بیشتر در خدمت قدرتها است، چه مشروع و چه نامشروع، علوم دانشگاهی
است نه حوزوی.

و اما این که
قدرت اگر کمبود علم را پرکند یا علم اگر به توجیه قدرت رود آفت بدل به بیماری می
شود. اولا – اگر قدرت اکنون کمبودی از نهاد علمی حوزه را برطرف کند بسیار ناچیز
است و هم اکنون نیز حوزه همانند گذشته بر همان امکانات مردمی و وجوه شرعیه متکی
است و آن نهاد علمی که کمبودش همیشه با قدرت پر می شده است و پر می ود بلکه صاولا
فقط با امکانات دولت اداره می شود و با ید هم بشود،دانشگاه است نه حوزه. دانشگاه
ابزار کارو  دولت را می سازد و لذا باید آن
را اداره کند و یم کند گرچه نه به نحو احسن و مطلوب. ولی حوزه چنین نیست و ان شاء
الله چنین نخواهد شد. و ثانیا- حوزه هرگز توجیه گر قدرت نبوده است حتی قدرتی که آن
را کاملا مشروع می داند و زاییده از درون خود می داند و ولایت آن را هم کاملا
پذیرفته است، بلکه حوزه در کمال استقلال، نظارت می کند با این که این نظارت نه
تنها وظیفه حوزه بلکه وظیفه هر مسلمان است و این مسأله ربطی به بعد علمی این نهاد
ندارد بلکه از باب وظیفه امر به معروف و نهی از منکر و نصیحت و خیرخواهی، نسبت به
رهبران و مسؤولان نظام اسلامی است. بنابراین، چپه این وظیفه خوب انجام شود و چه
کوتاهی بشودف ربطی به حوزه به عنوان یک نهاد علمی ندارد.

هدایت دینی
یا خطابه

مشخصه سوم
حوزه که مانه تحقق وحدت حوزه و دانشگاه شمرده شده است روبرو شدن حوزویان با عامه
مردم است که به ناچار باید از خطابه استفاده کنند «و خطابه هم عبارت است از سخن
اقناعی غیر تخصصی و غیر استدلالی گفتن برای نفوذ در دل عوام و برای جا انداختن یک
مسأله به هر نحو ممکن» و گفته شده است که «این خصوصیت در دانشگاهها وجود ندارد. و
این چیز کمی هم نیست، دانشگاهها بناشان بر آن نیست که خطیب بپرورانند کسی را
تربیتی کنند که به لطایف  الحیل با شعر، با
داستان، با ضرب المثل، با این و آن یک چیزی را جا بیاندازد میان مردم و دلهای نفوذ
بکند… دانشگاهها اولا کار اصلی شان با خواص است…- و اصلا چنین وظیفه ای که نامش
وظیفه هدایت مردم باشد بر عهده ندارند…».

اولین نکته
ای که در رابطه با این سخنان باید گفت این است که میان تربیت و هدایت دینی با
خطابه اشتباه شده است. درست است که وظیفه هدایت مردم عملا بر عهده روحانیون است
گرچه شرعا اختصاص ندارد و درست است که سخن گفتن با عامه مردم به ناچار نیازمند
خطابه است و سخن تخصصی و علمی همیشه و در همه جا مفید نیست. ولی خطاب، اختصاص به
هدایت دینی ندارد. گویا چون هدایتگران مذهبی از این فن استفاده می کنند و باید
بکنند تصور شده است که خطبا اختصاص به آنان دارد. ولی چنین نیست. همین گوینده در
همین سخنان از فن خطابه استفاده کرده است!! و ا تمثیل و شعرو داستان و تاریخ و
امثال ان مطلب را بیان کرده است!!و هر گوینده ای که با غیر متخصصان و در غیر
محدوده تخصص، مطلبی می خواهد بیان کند غالباً نیازمند فن خطابه است. البته این نقص
نیست بلکه کمال است. قرآن هم از این روش برای عموم و روش استدلال برای خواص
استفاده کرده است. دانشمندان دانشگاهی هم آن گاه که دانششان را باید به عموم عرضه
کنند و زمینه استفاده آن زندگی معمولی مردم است، نیاز به خطابه دارند و به آن
متوسل می شوند مثلا اگر یک پزشک بخواهد دستورات بهداشتی برای عامه مردم بینا کند
چاره هیا ندارد بجز توسل به ساده گویی و اگر بخواهد سخنش تاثیر داشته باشد و
دستوراتش عمل شود با ذکر مثال و با ارائه فیلم و امثال آن مطلب را در جامعه جا می
اندازد. و همچنین یک روانشناس متخصص اگر مثلا درتربیت فرزندان سخنی و دستوری بخواهد
ارائه دهد، چاره این بجز بیان ساده و غیرتخصصی ندارد. و اگر کسی در این گونه موارد
اصطلاحات علمی و استدلالات تخصصی به کار ببرد نه نه تنها مفید نخواهد بود بلکه
مورد سرزنش قرار خواهد گرفت.

بانبراین
خطابه چیزی نیست که خاص روحانیون و حوزه باشد بلکه از همه بیشتر، سیاستمداران جهان
از آن استفاده می کنند و آنها هم فارغ التحصیلان دانشگاهند.

نکته دیگر
این که هر متخصصی در غیر حوزه تخصص خود، عوام است مثلا یک روحانی هرچند در فقه و
اصول استاد باشد اگر از مسائل پزشکی چیزی نداند و فرهنگ عمومی او در این زمینه
ضعیف باشد اگر مورد خطاب یک پزشک قرار بگیرد هرگز پزشک از اصطلاحات و استدلالات
تخصصی استفاده نمی کند بلکه چه بسا برای اقناع او که به دستوراتش عمل نماید از ذکر
مثال و داستان و امثال آن هم استفاده کند. و همین گونه است عکس مسأله، اگر پزشکی
از مسائل مذهبی بی اطلاع باشد، طبعا آمادگی دریافت آن مسائل بدون مقدماتی از قبیل
تمثیل و داستان و غیره ندارد. و بسیارند کسانی که در طب یا فیزیک یا شیمیو امثال
آن متخصص اند و استعداد خوبی دارند ولی دیده می شود که اگر درمسائل مذهبی اظهار
نظری کنند، بسیار ساده اندیشانه و سطحی فکر می کنند. از باب مثال بد نیست این مثال
را بیاوریم:

در یکی از
کتب تغذیه بهداشتی و بیان فوائد و خواص میوه ها و سبزیها که نویسنده آن یک دکتر
است پس از ذکر فوائد پیاز آمده است که: بنی اسرائیل پس از مدتی که در وادی تیه از
(من و سلوی) استفاده کردند، اظهار داشتند که ما از این غذای یک نواخت خسته شدیم و
از پیامبر خود خواستند که از خدا بخواهد برای آنها گیاهانی بفرستد من جمله پیاز.
آن دکتر می گوید: سر آن این است که چون سلوی یک نوع مرغ است و چون این غذا از
آسمان فرود می آمده است و حتما چند روز در راه بوده است و لذا قدری فاسد می شده است،
بنی اسرائیل پیاز می خواستند تا دفع آن سموم کند!!!

بنابراین
تصور این که هرکسی متخصص و دانشمند است از خواص است و نباید با او از راه خطابه
صحبت کرد، صحیح نیست و عمومیت ندارد. هر کس در محدوده تخصص خود از خواص است و در
محدوده ای دیگر عامی است البته ممکن است بقدری آشنا باشد که بعضی از ستدلالات را
بشود با او در میان گذاشت ولی نه همه چنین اند نه در همه مسائل مسائل، آشنائی
مختصر کافی است.

جهت دیگری که
باید توجه شود این است که خطابی بودن سخن آنجا که سخن با عامه مردم است، هیچ
منافاتی با تتخصصی بودن مسائل در حوزه تخصص و علمی بودن استدلال در واقع امر
ندارد. قرآن هم بسیاری از مسائل را با بیان خطابی ارائه نموده تست ولی همان مسائل
دلیل علمی نیز دارد و گاهی در همانجا به دلیل علمی آن نیز اشاره شده است بلکه گاهی
همان دلیل علمی را با یک بیان ساده و همه کس فهم آورده است. پس این گفته که «به
دلیل این که در اغلب موارد سخن حوزه با توده است، با عامیان بنحوی با عوام زدگی یا
با خطر عوام زدگی روبرو هستند، تخصصی بودن از آنها ستانده می شود» اشتباه است.
قرآن در عین حال که با توده مردم صحبت می کند ولی آنقدر تخصصی و علمی است که هرچه
دانشمندان در ابحاث آن کاوش می کنند باز حقایق علمی جدیدی از آن استفاده می شود و
در قرآن دستور داده شده است که پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم از استدالال علمی
و روش خطابی و مجادله به نحو احسن یعنی نقض گفتار خصم با دیگر سخنان خودش استفاده
کند. «ادع الی سبیل ربک بالحکمه و الموعظه الحسنه و جادلهم بالتی هی احسن». و
خطابی بودن سخن خطیبان حوزه هیچ منافاتی با تخصصی بودن استدلال دانشمندان حوزه
ندارد. گذشته از این بعضی از همان خطیبان در همان خطابه، اگر مقتضی باشد سخن تخصصی
هم برای متخصان دارند؛ البته آنجا که گوینده بتواند و شنوده اخل تخصصی هم داشته
باشد. تنها پیشوند دکتر داشتن کافی نیست که شنونده در زمینه مورد بحث تخصص داشته
باشد و چه بسا از یک عامی ساده و کم سواد متدین در زمینه مذهب معلوماتش کمتر و
ذهنش ساده تر باشد.

ادامه دارد

حضرت رسول
(ص):

ماه رمضان
ماه خدای عزوجل است و در آن ماه خداوند حسنات را دو برابر می کند و گناهان را می
آمرزد و آن ماه برکت است و ماه توبه و برگشت به سوی خدا است، و آن ماه مغفرت و
آمرزش است و آن ماه آزادی از آتش و دست یابی به بهشت است. هان! در این ماه از هر
حرامی دوری جوئید و در این ماه بسیار قرآن بخوانید.

گفته ها و
نوشته ها

صد لعنت
بریزید

درزمان میرزا
بابر، فقیهی دانشمند سمرقندی، مزید به نام به هرات آمده بود. روزی جامی، عارف جام
و شاعر بزرگ در مجلس میرزا بود و مزید نیز حاضر بود.

میرزا از او
پرسید که در لعن یزید چه می گوئی؟

گفت: روا
نیست زیرا که اهل قبله بوده!

میرزا روی به
جامی کرد و گفت: مولانا مزید خود این می گوید، شما چه می گوئید؟

جامی گفت: ما
می گوئیم: صد لعنت بر یزید وصد دیگر بر مزید.

وارد بهشت
شوید

امام  باقر علیه السلام می فرماید:

ده چیز است
که هرکس با آنها خدای خود را ملاقات کند، وارد بهشت می شود.

1-گواهی بر
اینکه خدائی بجز «الله» نیست.

2-گواهی بر
اینکه «محمد» صلی الله علیه و آله و سلم فرستاده خداوند است.

3-اقرار و
اعتراف به آنچه که پیامبر از نزد خداوند، آورده است.

4-برپا داشتن
و اقامه نماز.

5-پرداخت
زکات.

6-روزه ماه
رمضان را گرفتن.

7-حج خانه
خدا را به جای آوردن.

8-دوستی با
دوستان و اولیای خدا.

9-دشمنی و
برائیت از دشمنان خدا.

10کناره گیری
و  دوری از هرچه که مستی می آورد.

سعدی و
بازرگان قانع!

بازرگانی را
دیدم که صد و پنجاه شتر داشت و جهل بنده و خدمتکار. شبی در جزیره کیش مرا به حجره
خویش در آورد. همه شب نیارمید، از سخنان پریشان گفتن که فلان انبارم به ترکستان
است و فلان بضاعت به هندوستان و این قباله فلان زمین است و فلان چیز را فلان ضمین.
گاه گفتی خاطر اسکندریه دارم که هوائی خوش است، باز گفتی که دریای مغرب مشوش است.
سعدیا سفر دیگرم در پیش است ، اگر آن کرده شود، بقیت عمر خویش، بگوشه ای نشینم.

گفتم: آن
کدام سفر است؟

گفت: گوگرد
پارسی خواهم بردن به چین که شنیدم قیمتی عظیم دارد واز آنجا کاسه چینی به روم آورم
و دیبای رومی به هند و فولاد هندی به حلب و آبگینه حلبی به یمن و برد یمانی به
پارس. وزان پس ترک تجارت کنم و به دکانی بنشینم!! گفت: ای سعدی! تو هم سخنی بگوی
از آنها که دیده و شنیده ای. گفتم:

آن شنیدستی
که در اقصای غور       بار سلاری بیفتاد از
ستور

گفت چشم تنگ
دنیا دوست را         یا قناعت پر کند یا
خاک گور

غم درد ما
مخور

هرکس نکرد
ترک سر از اهل درد نیست

در پای دوست
هر که نشد کشته، مرد نیست

ناصح مورز
مهر و غم درد ما مخور

ما عاشقیم و
در خور ما غیر درد نیست

«محتشم
کاشانی»

هزار قبله
بسازی

چه آفتی تو
شبها میان دیه چو روزی

چه فتنه ای
تو که تنها میان روح چو رازی

چو من زآتش
غیرت، نهاد کعبه بسوزم

تو از میان
دو ابرو، هزار قبله بسازی

«سنائی
غزنوی»

خصم یا زر؟

هنگامی که
امیر ابوعلی الیاس والی خراسان بود. روزی ابوعلی دقاق که جزو فضلا محسوب می شد و
امیر به وی ارادتی تمام داشت به دیدنش رفت.

الیاس در
حضور دقاق بر روی زمین نشست و بعد از گفتگوهای بسیار از وی طلب اندرزی حکیمانه
کرد.

ابو علی گفت:
بگو ببینم زر را بیشتر دوست داری ای خصم را؟

گفت: طبیعی
است که زر را!

دقاق گفت: پس
چگونه است که زر را با همه عشق و علاقه ای که به آن داری، در این دنیا باقی می
گذاری و عادت بد را که خصمی سترگ است با خود به آنجهان می بری؟!

الیاس با
شنیدن این حرف، اشک در چشم آمد و گفت: مرا پندی نیکو دادی و همه حکمت و فایده دو
جهان در این سخن بود و با شنیدن آن از خواب غفلت بیدار شدم.

آرامگاه
آماده خواجه

وقتی خواجه
نصیرالذنی طوسی درگذشت، بنابر وصیتی که کرده بود، مقرر شد او را در جوار حرم
کاظمین علیهم السلام به خا بسپارند و بعد از آنکه محل مناسبی انتخاب گردید، شروع
به حفر زمین کردند، ناگهان سردابه ای مرتب و مزین به کاشی های ظریف در زیر زمین
پیدا شد و وقتی تفحص و تجسس کردند، معلوم شد همان سردابه ای است که ناصر عباسی جهت
آرامگاه خود احداث کرده است و عملیات ساختمانی آن در 11 جمادی الثانی 597 به پایان
رسیده یعنی درست همان روزی که خواجه نصیرالدین به دنیا آمده است.

لازم به تذکر
است که ناصر عباسی در آرامگاهی که خود ساخته بود، دفن نشد و در نتیجه آرامگاهی که
احداثش در روز تولد خواجه نصیر اتمام یافته بود، هفتاد و پنج سال و هفت ماه و هفت
روز بعد نصیب خود او شد!

نشانه های
دزد!

ساده لوح
ترسوئی درک تابی خواند که ار روش دزدان است که وقتی شب ها به دزدی میروند در خانه
طوری آهسته حرکت می کنند که صدای پای آنها شنیده نشود وبا همدیگر آهسته حرف می
زنند. در دل شب ناگهان از ترس و اضطراب فکر و خیال بیهوده از خواب بیدار شد و هرچه
گوش داد صدائی نشنید و حرکتی را ندید و درب خانه را هم بسته دید، با خود گفت حتماً
دزد آمده خانه من! بی اختیار، نعره کشید. همسایه ها بیدار شدند و گفتند: مگر چه
شده؟

گفت: دزد
آمده!

گفتند: کجا
است؟

گفت: من
ندیده ام، از نشانه هایش می گویم.

پرسیدند:
نشانه هی دزد چیست؟

گفت: در
تاریکی کارهای خود را انجام می دهد، آهسته حرکت می کند،صدای پایش نمی آید، با
همراه خود آهسته حرف می زند. با بودن این نشانه ها داد و فریاد زدم!!

عاشق رسوا

دل در پی عشق
دوست سودا بینید

جان طلاب وصل
است، تمنا بینید

خود را بر
خاص و عام،رسوا کردم

از بهر خدا،
عاشق رسوا بینید.

«اوحد الدین
کرمان»

برر وی تو…

چون راه تو
را هیچ سرو پایان نیست

این درد من
سوخته را درمان نیست

بر روی تو
جان بدادنم آسان نیست

بی روی تو
صبر کردنم، آسان نیست

«عطار
نیشابوری»

جاودانگی راه
امام

حجه الاسلام
و المسلمین اسدالله بیات

جایگاه و نقش
حساس دستگاه اجرائی

مراتب امر به
معروف و نهی از منکر و شیوه های گوناگون آن

2

3-احتمال
تأثیر

از جمله
شرایط امر به معروف و نهی از منکر این است که زمینه برای تأثیر وجود داشته باشد در
صورتی که از قرائن و احوال بطور قطع و یا اطمینان باور پیدا کند نه تنها امر
بمعروف و نهی از منکر مؤثر نمی باشد بلکه ممکن است اثر سوئی هم داشته باشد و یا
ممکن است اثر سوئی هم نداتشه باشد اما در جلوگیری ارتکاب منکر و ترک معروف اثری
نخخواهد داشت در این صورت امر بمعروف و نهی از منکر لازم و واجب نمی باشد بنابراین
احتمال تأثیر یکی از شرایط وجوب انجام فریضه امر بمعروف و نهی از منکر می باشد.
بالطبع در مواردی که شخصی و یا ارگانی می خواهد امر بمعروف و نهی از منکر نماید و
مید اند صرف امر بمعروف و نهی از منکر کافی در جلوگیری نبوده بلکه لازم است یک سری
عوامل و ابزار دیگری نیز ضمیمه شود مثلا از حیث رفتاری از نحوه ملایمت و ملاطفت
استفاده نماید و حتی خواست خودش را در قالب استدعا و التماس مطرح نماید و یا لحن
موعظه و پند و اندرز بهره برداری کند. و از حیث انسانی از نیروهای مختلف و همراه استفاده
بعمل آورده و برای نیل به اهداف بلند و مقدس این فریضه الهی و اجتماعی از واسطه ای
استفاده نماید و یا از امکانات مادی و مالی استفاده کند و با استفاده از این نوع
امکانات و ابزار زمینه را برای اصل تأثیر امر بمعروف و نهی از منکر ویا بیشتر شدن
آن فراهم سازد و احتمال تأثیر زیادتر نماید قطعاً از باب وجوب مقدمه یک واجب اهم
الهی بهره برداری از همه اینها لازم و ضروری بوده و تمهید تمامی امکانات برای
تأثیر این واجب اسلامی از فرایض الهی بحساب می آید.[1]
و لذا در مواردی که آمر بمعروف و ناهی از منکر می داند وی ااحتمال می دهد اگر در
امر ب معروف و نهی از منکر به یک دفعه گفتن بسنده نکند و تکرار کند مفیدتر بوده و
از تأثیر بیشتری برخوردار بود باید تکرار کند و به یک دفعه اکتفاء ننماید.

حضرت امام
(س) در این باره چنین می فرماید:

الف: اگر کسی
که می خواهد امر به معروف و نهی از منکر نماید علم داشته باشد و یا احتمال دهد امر
ونهی او در صورتی مؤثر خواهد بود که بطرو مکرر انجام شود تکرار آن لازم و واجب
خواهد بود.[2]

ب: اگر علم
پیدا کند و یا اینکه احتمال بدهد امر بمعروف و نهی از منکر وقتی مؤثر خواهد بود در
جلو عده ای که مرتکب گناه در میان آنها است بطور علنی گفته شده و امر بمعروف و نهی
از منکر در حضور آنان انجام یابد در صورتی که طرف ابئی از علنی شدن موضوع نداشته
باشد و حالت تجاهر به گناه داشته باشد امر بمعروف و نهی ازمنکر درحضور آنان جایز و
بلکه واجب می باشد اما در صورتی که حالت تجاهر به گناه وجود نداشته و عاصی در خفاء
مرتکب عصیان می شود در وجوب و بلکه در جواز امر بمعروف و نهی از منکر در حضور
دیگران اشکال هست و از نظر معیارهای فقهی نمی توان بر وجوب و یا جواز آن فتوی داد.[3]

اگرچه درصورت
احتمال تأثیر بصورت فردی انجام آن واجب خواهد بود. ضابطه کلی این است در هر موردی
دیده شود احکام الهی مورد بی توجهی قرار می گیرد منکرها معروف ومعروف ها در میدان
عمل بصورت معکوس و وارونه گردیده و با لاابالی گری، مردم بدون واهمه کارهای بد و
زشت را مرتکب شده و اعمال نیک و خیر را زیر عمل بصورت معکوس  وارونه گردیده و با لاابالیگری، مردم بدون
واهمه کارهای بد و زشت را مرتکب شده و اعمال نیک و خیر را زیر پا می گذارند هرکس
چنین وضعی را مشاهده نماید اگر احتمال تأثیر بدهد باید در برابر آن بایستد و جلو
آنها را بگیرد و با امر بمعروف و نهی از منکر مردم را از ارتکاب بمعاصی باز بدارد
و دامنه این وظیفه شامل همگان خواهد بود. بنابراین در هر موردی که انجام این فریضه
الهی مؤثر واقع شود ولو بصورت احتمال و مفسده ای بالاتر بر امر بمعروف و نهی از
منکر مترتب نشود انجام آن واجب و لازم بوده و ترک آن ممنوع و حرام می باشد.

ج: اصرار بر
استمرار

همانطوریکه
در صفحات گذشته توضیح داده شد هدف اساسی از انجام فریضه بزرگ الهی امر به معروف و
نهی از منکر سالم سازی جامعه از آلودگیها و تباهیها وایجاد محیط مساعد و مناسب
برای رشد و پرورش استعدادها و اعتلاء فرهنگ ارزشمند الهی انسانی است زیرا وقتی که
در جامعه مردم از حیث شناخت کلی و فرهنگی آن تعالی پیدا کردند و در خودشان اعتماد
به نفس و اتکاء بخود و قدرت برخورد و شجاعت مقابله و ایستادگی در مقابله کژیها و
انحرافها احساس نمودند و با اعمال نظارت همگان نوعی مراقبت و کنترل پنهان و آشکار
را بوجود آوردند طبعاً در میان چنین جامعه آگاه و بیدار، افراد مرموز و تبهکار و
سودجو نمی توانند با تحریف حقایق و ارزشها را ضد ارزش و بالعکس وارونه نشان داده و
از جهل دیگران سوء استفاده نمایند و زمینه را برای سلطه افراد ریاء کار و قلدر و
اعمال حاکمیت غیر مشروع آنان فراهم سازند تا بر حریم انسانهای اصیل و آزاده و
فرهنگی و ارزشمند یورش برده ، بر جان و مال آنان رحم نکرده و تمامی اصالتها را
متزلزل نمایند. برای اینکه در هر جامعه زنده و هوشیار که نظارت همگانی اعمال  می گردد و افراد آن ارزشها و ضد ارزشها را بخوبی
می شناسند و از شهامت برخورد و مقابله برخوردار هستند مردم آن اجتماع با ضابطه و
ملاک زندگی می نمایند و انسانها ملاکها را از یاد نمی برند و در زندگی فردی و
اجتماعی نمی توانند با بی تفاوتی از کنار آنها عبور نمایند و نمی توانند از اصول
ارزشی و انسانی بسادگی صرف نظر کرده و لوث شده مشاهده نمایند روی این محاسبه اگر
منکراتی را در محیط اجتماعی ببینند و خطرات تکرار آنها را برای افراد جامعه بخوبی
درک نمایند برای ریشه کهن ساختن آنها اقدام کرده و بطور عام و همگانی دست بدست هم
داده و با هشدارهای لازم روحیه مقابله را تحریک کرده و شرایط را برای نابودی
موضوعات و مسایل ضد ارزش مهیا می سازند و در عمل محیط اجتماعی و جو عمومی را برای
ایستادگی در برابر منکرات مساعد کنند تا افراد جامعه برای انجام کارهای نیک و خیر
تشویق شده و از ارتکاب کارهای بد و زشت منزجر و متفر گردند و لذا با انجام این
فریضه الهی عامه مردم با فرهنگ غنی شناخت مفاهیم ارزشی و ضد ارزشی آشنا گشته و
خوبی ها را می شناسند و برای انجام آن مورد تشویق قرار می گیرند و مفاهیم ضدارزش
را هم می شناسند و راههای مقابله و ستیز با آنها را هم می دانند و از ارتکاب بآنها
تحذیر وانذار می شوند بنابراین اگر کسی از روی غفلت و یا نسیان و یا خدای ناخواسته
از روی تمرد و عصیان از حریم ارزشها پادراز کرد و مرتکب آلودگی گشت و دامن خویش را
ناپاک کرد و به عصیان مرتکب شد اگر توبه کند و متوجه خطاء و اشتباه خود گشت و نادم
و پشیمان شد مطمئناً دوباره یادآوری و تذکر و دستور انجام کارهای خوب و معروف و
ترک منکر و مسایل غیر ارزشی نه تنها لازم نبوده بلکه معلوم نیست جایز بشمار آید
بله در صورتیکه اصرا ورزد و از کرده خطاء و زشت خود نادم و پشیمان نگردد باز
بخواهد بسراغ گناه و عصیان برگردد در این صورت لازم است امر بمعروف و نهی از منکر
اصرار مرتکب عصیان بر ادامه و استمرار کارزشت و منکری است که دامنش را آلوده کرده
است بنابراین هر وقت اصرار صورت گیرد و مرتکب عصیان بر گناه خود استمرار بخشد امر
بمعروف ونهی از ارتکاب منکرات لازم است و در غیر این صورت لازم و واجب نمی باشد.

امام (س) در
این باره چنین می فرماید: شرط سوم برای وجوب امر بمعروف و نهی از منکر این است
عاصی و مرتکب گناه اصرار بر استمرار معصیت بورزد بنابراین اگر طرف بداند که مرتکب
معصیت از کرده خود نادم و پشیمان است و استمرار نمی بخشد و ترک کرده است دراین
صورت امر بمعروف و نهی از منکر نمی باشد.[4]

و مراد از
استمرار و اصرار این نیست که وی بنا گذارد بطور دائم و همیشه آن را مرتکب گردد
بلکه منظور این است اگر کسی در اثر طغیان نفس و اغواء هواهای شیطانی حرمت کبریائی
الهی را شکست و در برابر خدای عالم بمقابله برخاست و معصیت کرد و به گناه مرتکب شد
دوباره اگربخواهد به همان گناه مرتکب گردد و معصیت نماید اصرار صدق می نماید و
موضوع لزوم و وجوب امر بمعروف و نهی از منکر تحقق می یابد و لذا اگر فردی برای بار
اول مرتکب عصیان شد و گناه کرد و در اثر طغیان نفس اماره دوباره تصمیم گرفت بسراغ
همان گناه برود نهی از منکر واجب بوده فرد مطلع از اوضاع از باب انجام این فریضه
الهی و از باب نهی از منکر موظف است جلو ارتکاب وی را بگیرد.[5]

همانطوریکه
بر دیگران لازم است افراد جامعه را برای انجام کارهای خیر و معروف تشویق کرده و
امر بمعروف نمایند و از کارهای بد و منکر جلوگیری بعمل آورده و نهی کنند برخود
افرادیکه در اثر جهل و وسوسه گرفتار معاصی می شوند و حرمت شکنی می نمایند نیز لازم
و واجب است از عملکرد بد خود نادم گردیده و به سوی خدای عالم توبه نمایند و وجوب
توبه یک امر مسلم قرآنی و عقل و حدیثی است و از اقسام واجب فوری نیز می باشد اگر
العیاذ بالله فردی مرتکب گناهی بشود واجب است فوراً توبه نماید و اگر دیگرا آثار
گناه را از دیگران مشاهده نمایند و اثار توبه را در آنان نبینند باید از آنان
بخواهند توبه کرده و به سوی صلاح و سداد برگردند. بنابراین افرادی که مرتکب گناه
می شوند و بر ارتکابشان اصرار می ورزند بر دیگران لازم است علاوه بر اینکه از اصل
ارتکابشان نهی و جلوگیری بعمل آوردند و نهی نمایند در صورتی که آثار توبه و انابه
را مشاهده ننمایند برای توبه هم امر کنند و حتی در صورت شک و تردید در اینکه آیا
توبه کرده است و یا نکرده است با امر به توبه لازم و واجب است.[6]

منتهی با
توجه به مجموعه ضوابط و شرایطی که در امر بمعروف و نهی از منکر لازم است مورد توجه
و ملاحظه قرار گیرد باید مسأله امر به توبه انجام شود البته مخفی نماند موضوع توبه
یکی از ارزشمندترین معارف الهی و قرآنی است و در مراحل گوناگون سیر  و سلوک انسان نقش تعیین کننده دارد و انسان
تائب در واقع انسانی است که مسیر درستی را انتخاب کرده و به سوی کمال مطلق الهی در
حال شتاب و حرکت است و از مراحل گوناگون و مختلفی عبور کرده و به قله بلند لقاء
الله و فناء در آن راه می یابد و از مهالک نابودی و سقوط در گودالهای حیوانی و
سبعی و شیطانی رهایی می یابد و توبه اقسام و انواع مختلفی داشته و تائبین دارای
گروههای مختلف و درجات متعددی هستند و همه آنان در یک درجه قرار نمی گیرند و برای
تحقق حالت توبه شرایط و عوامل متنوعی لازم بوده و بدون آنها توبه ممکن نیست تحقق
پیدا کند و بالاخره دراین باره مباحث فراوانی می شود مطرح شود و در کتب اخلاق و
سیر و سلوک بطور کامل و مستوفی بحث و بررسی بعمل آمده است علاقمندان می توانند به
آنها رجوع نمایند و ما در اینجا به همین اندازه بسنده می نمائیم.

شرایط وجوب
امر بمعروف و نهی از منکر

د: چهارمین
شرط از شرایط وجوب انجام امر بمعروف و نهی از منکر این است که مفاسد مهمتر اجتماعی
و غیره بر آن مترتب نشود در صورتی که این فریضه را نجام ندهد و امر بمعروف و نهی
از منکر ننماید ممکن است یکی از محرمات الهی درخارج تحقق یابد و طرف مرتکب گناهی
بشود و از طرف دیگر اگر انجام بدهد و در برابر گناهی بایستد و او را برای اتیان
معروف معروف و ترک منکر و اعمال زشت وادار سازد بطور قطع و یا اطمینا و یا حتی
احتمال معقول قابل اعتناء داشته باشد ضرری رخ می دهد که اعلام بر تحقق چنین ضرر و
زیانی خشنود نمی باشد برای اینکه این معنی به روشنی مستدل جا بیافتد و درذهن
علاقمندان جا پیدا کند لازم است موضوعی را بعنوان مقدمه بیاوریم و بعد با بحث
مطروح خودمان منطبق سازیم و آن این است:

در اسلام
قانونی هست که در خیلی از موارد مفید واقع شده و در تحلیل اکثر مسایل و احکام
اسلامی قابل انطباق می باشد و آن قانون اهم و مهم و تزاحم است و محتوی و پیام
قانون این است هر حکمی از احکام اسلامی از یکسری مصالح و مفاسد اجتماعی و یا
فرهنگی و یا غیره نشأت می گیرد اگر فعلی از افعال اختیاری انسان ممنوع است و حرام
شناخته شده است بخاطر مفاسدی است که برآن مترتب می شود و اگر لازم و واجب شناخته
شده است بخاطر مصالحی است که برآن مترتب می شود بالطبع مصالح و مفاسد در سلسله علل
و اسباب احکام قرار دارند یعنی چون دارای مصالح و یا مفاسد هستند واجب و یا ترک
حرام و ممنوعی هیچگونه محذور و مشکلی ایجاد ننماید و در مقام عمل کوچکترین ضایعاتی
فراهم نسازد قهراً طبق اقتضای مصالح و مفاسد واقعی و نفس الامری که دارد انسان
مکلف است آن را در صورت وجود انجام دهد و در صورت حرام مشکلاتی را بوجود آورد و
ضایعانی را بدنبال داشته باشد و به تعبیر فنی تر که در میان اهل تحقیق بکار برده
می شود اگر مورد از موارد تزاحم و دوران امر بین اهم و مهم باشد طبعاً در این صورت
عقل ساکت نمی نشیند و از اظهار نظر خودداری نمی نماید. وقتی که تشخیص داد که یکی
از موارد اهم است و مورد دیگر در مقام مقایسه با آن از اهمیت کمتری برخوردار است و
مهم است و فرد مکلف توان انجام هر دو را نداشته و امکان اتیان هر دو را ندارد
قهراً باید بخاطر تدارک امر اهم و نیل بمصلحت بالاتر و مهمتر از آن که مصلحت کمتری
دادر و مهم است و صرف نظر کرد و در حقیقت برای یافتن اهم و بدست آوردن آن، مهم را
باید قربانی کرد و آن را کنار گذاشت روی این حساب صاحب نظران اسلامی و فقیهان بزرگ
ما در باب امر بمعروف و نهی از منکر چنین فرموده اند:

فریضه امر
بمعروف و نهی از منکر مانند همه فرائض دینی از مصالح و مفاسد واقعی و نفس الامری
نشأت می گیرد و هدف از انجام آنها نیل بهمان مصالح واقعی است که دستگاه خلقت از
آنها منظور داشته است و مادامی که آن هدف تأمین نشده است لزوم اتیان این فریضه
مسلم و محرز می باشد لیکن این لزوم و فریضه بودن درصورتی است که در برابر آن مصالح
و و مفاسد دیگری وجود نداشته باشد لذا فتوی داده اند امر بمعروف و نهی از منکر
وقتی واجب میشود که بر اتیان آن و انکار منکر و امر بمعروف مفسده ای باز نشود در
این صورت مورد از موارد تزاحم و دوران امر میان اهم و مهم خواهد بود اگر مصلحت
انجام این فریضه (امر بمعروف و نهی از منکر) مهمتر از آن مفسده باشد و بتواند
مفسده ای را ممکن است مترتب شود جبران نماید انجام امر بمعروف ونهی از منکر واجب
خواهد بود و اگر چنین نباشد و مفسده مترتب شده مساوی و یا مهمتر از مصالح امر
بمعروف و نهی امز منکر باشد قطعا دلیلی برای وجوب انجام این نوع امر بمعروف و نهی
از منکر در دست نیست و شاید رد بعضی از صور آن ممکن است مفسده مهمتری مترتب گردد
بتوان نظر داد جایز نمی باشد.

بنابراین یکی
از شرایط وجوب امر بمعروف و نهی از منکر عدم ترتب مفسده بر انجام آن است و در صورت
ترتب مفسده، واجب نمی باشد مگر آنکه آن واجب و یا حرام آن قدر دارای اهمیت باشد که
شارع اقدس بهیچ وجه راضی بر ترک آن ویا راضی بر فعل و ارتکاب آن نمی باشد در این
صورت طب مقتضای قانون تزاحم و بخاطر اهمیت آن امر بمعروف و نهی از منکر لازم و
واجب است ولو اینکه دارای مفاسدی هم بوده باشد.

ادامه دارد

حضرت رسول
(ص)

«با نیتی
خالص و دلی پاک از خدا بخواهید که به شما توفیق روزه داری و تلاوت کتاب خدا را عطا
فرماید، چرا که شقی و بدبخت کسی است که در این ماه از غفران الهی محروم ماند».

مبانی رهبری
در اسلام

قسمت سی و
دوم

حجه الاسلام
و المسلمین محمدی ری شهری

انتقادهای
سیاسی

در مقاله قبل
توضیح دادیم که استبداد، آفت رهبری و ضت آن انتقاد پذیری،یکی از مهم ترین شرایط
رهبری در اسلام است،این مقال درباره تبیین انتقادهای سیاسی و انواع آن از دیدگاه اسلام
است و پاسخ به این سؤال که آیا در نظام اسلام انتقادهای سیاسی با هر انگیزه مجاز
است و یا این که حد و مرزی دارد؟

پیش از پاسخ
به این سؤال لازم است ابتدا مقصود از انتقاد سیاسی را توضیح دهیم سپس به تبیین
انواع آن و نظریه اسلام درباره حدود آن بپردازیم:

مقصود از
انتقادهای سیاسی، انتقادهایی است که به طور مستقیم یا غیر مستقیم اهداف سیاسی را
دنبال می کنند و به نحوی نظام حاکم و رهبری را زیر سؤال می برند. بنابراین ممکن
است انتقاد، فرهنگی و یا اقتصادی و …باشد و درعین حال سیاسی.

انتقادهای
سیاسی را با توجه به انگیزه و اهداف و محتوای آن، می توان به دو دسته تقسیم کرد:

انتقاد سیاسی
سازنده

انتقاد سیاسی
سازنده، هدفی جز اصلاح و خیرخواهی و سازندگی و مبارزه با فساد و ناهنجاری ندارد،
انگیزه انتقاد کننده، به کرسی نشاندن سخن خود و حاکم ساختن خط سیاسی خود و ارضاء
حس جاه طلبی خویش نیست، او جانبداری از حق وعدل و خلق را وسیله رسیدن به طمامع
سیاسی قرار نداده بلکه به راستی از حق جانبداری می کند.

این نوع
انتقاد در لسان قرآن و احادیث اسلامی تحت عنوان «امر به معروف و نهی از منکر» نه
تنها تجویز شده بلکه به عنون یک اقدام ضروری و اجتناب ناپذیر در ارتباط با تداوم
حاکمیت اسلام ،لازم و واجب شمرده شده است.

از نظر قرآن
کریم همه اهل ایمان بدون استثناء حق دارند بدون در نظر گرفتن موقعیت سیاسی و
اجتماعی افراد، به آنها انتقاد کنند.

«والمؤمنون و
المؤمنات بعضهم اولیاء بعض یأمرون بالمعروف و ینهون عن المنکر».[1]

مردان و زنان
با ایمان بر یکدیگر ولایت دارند. یکدیگر را امر به معروف می کنند و نهی از منکر.

این ولایت،
قدرت قاونی انتقاد سازنده است که از سوی حق متعال، به همه اهل ایمان داده شده تا
رسماً بتوانند با انواع منکرات سیاسی ، اقتصادی،فرهنگی و … مبارزه کنند و جامعه
ای که جز معروف و خوبی و زیبایی در آن وجود نداشته باشد بسازند.

طبق نص این
کریمه، کمترین انسان در جامعه اسلامی از ولای و قدرتی برخوردار است که می تواند بی
پروا به بالاترین موقعیتهای سیاسی و اجتماعی انتقاد کند، ضعفهای او را صریحاً
بگوید و به او دستور بدهد که درست عمل کند.

از دیدگاه
امام علی علیه السلام انتقاد سازنده قوام شریعت است بدین معنا که حاکمیت اسلام در
گرو این گونه انتقادهاست:

«قوام
الشریعه الامر بالمعروف و النهی عن المنکر و اقامه الحدود».[2]

استواری
شریعت اسلام در جامعه وابسته به اداء فریضه امر به معروف و نهی از منکر و اقامه
حدود است.

او بر مبنای
این دیدگاه خود در موقعیت زمامداری از تملق گویی و تملق گویان اظهار انزجار می کرد
و از مرم با اصرار می خواست که ملاحظه موقعیت علمی و معنوی و سیاسی او را نکنند و
اگر ضعف و یا خطایی در حکومت او می بینند، تذکر دهند.

انتقاد سیاسی
ویرانگر

انتقاد سیاسی
ویرانگر انتقادی است که برای تخریب پایه های قدرت شخص و یا نظام و حکومت مورد
انتقاد، با انگیزه های نفسانیو شیطانی صورت می گیرد.

در نگاه
ابتدایی و سطحی انتقاد ویرانگر تفاوتی با انتقاد سازنده ندارد، انتقاد کننده قیافه
خیرخواهی و ژست اصلاح طلبی به خود می گیرد و هرگونه سودجویی شخصی و گروهی را تکذیب
می کند . گاه انگیزه های نفسانی آنقدر ظریف و نامرئی است که شخص منتقد نیز دچار
خود فریبی می گردد:

«و اذا قیل
لهم لا تفسدوا فی الارض قالوا انما نحن مصلحون الا انهم هم المفسدون ولکن لا
یشعرون».[3]

و هنگامی که
به آنها گفته می شود در زمین فساد نکنید می گویند کار ما جز اصلاح و سازندگی نیست،
آگاه باشید آنها ویرانگرانند ولی نمی فهمند.

تردیدی نیست
که انتقاد ویرانگر در اسلام مجاز نیست،عقل نیز تجویز نمی کند که کسی به بهانه
اصلاح طلبی قدرت طلبی کند، کسانی که در جامعه اسلامی انتقاد سیاسی و امر به معروف
و نهی از منکر را وسیله وصول به مقاصد شخصی و گروهی خود قرار می دهند حتی اگر
انتقادهای آنان درست هم باشد از نظر اسلام محکوم و مذمومند،اینان به گفته اما علی
علیه السلام آخرت را وسیله دنیا طلبی خود کرده اند:

«و منهم من
یطلب الدنیا بعمل الآخره و لا یطلب الآخره بعمل الدنیا…».[4]

عده ای از
مردم «در جامعه اسلامی» با اعمالی که صورت الهی و اخروی داردف دنیا را طلب می کنند
در صورتی که باید به عکس عمل کنند…

باری،به همان
میزان که انتقاد سازنده و امر به معروف و نهی از منکر برای جامعه اسلامی و مفید و
ضروری و مورد توصیه و تاکید اسلام است، انتقاد ویرانگر برای جامعه اسلامی خطرناک
است و اسلام به شدت از آن جلوگیری می نماید.

مسأله قابل
بررسی در این زمینه این است که:

اولاً: با
توجه به اینکه انتقادهای سازنده و ویرانگر، همانطور که اشاره شد ظاهراً تفاوتی
ندادند، راه تشخیص میان آنها چیست و انگیزه و هدف انتقاد کننده را چگونه می توان
تشخیص داد.

ثانیاً: سنت
اسلام در برخورد با انتقادهای سیاسی مخرب چیست؟

پیامبر اسلام
صلی الله علیه واله با منتقدین سیاسی خود چگونه برخورد کرده، و امام علی علیه
السلام که از مردم می خواست به او انتقاد کنند، برخورد او با کسانی که هدفی جز
تخریب و تضعیف او نداشتند چگونه بود.

در مقالات
آینده به این دو سؤال پاسخ خواهیم داد.

ادامه دارد

درسهائي از
تاريخ تحليلي اسلام

حوادث سال
اول هجرت – 12

قسمت پنجاه و
سوم

حجه الاسلام
و المسلمين رسول محلاتي

سلمان در
مدينه

سلمان گويد:
کشيش عموريه نيز از دنيا رفت، و پس از مدتي در عموريه ماندم تا به کارواني از تجار
عرب از قبيله کلب برخوردم بدانها گفتم: مرا بسر زمين عرب ببريد و من در عوض، اين
گاو و گوسفند ها را بشما مي دهم.

آنها
پذيرفتند و مرا با خود بردند، ولي چون بسر زمين وادي القري رسيديم بمن ستم کرده و
مرا بعنوان برده و علام بمردي يهودي فروختند. در آنجا چشم من بدرختهي خرمائي افتاد
گمان بردم اين همان سرزمين است که رفيقم بمن نشاني آنرا داده ولي يقين نداشتم، تا
اينکه پسر عموي آن مرد يهودي که از يهود بني قريظه بود بدانجا آمد و مرا از او
خريده بمدينه آورد، و بخدا سوگند تا چشمم بآن شهر خورد نشانيها را دريافتم و
دانستم که اينجا همان سرزميني است که رفيق نصراني من خبر داده بود.

پس نزد او
ماندم و در اين خلال رسولخدا (ص) در مکه مبعوث شده بود و من که بصورت بردگي زندگي
مي کردم هيچگونه اطلاعي از بعثت آن حضرت نداشتم تا آن حضرت  بمدينه هجرت اطلاعي از بعثت آن حضرت نداشتم تا
آن حضرت بمدينه هجرت فرمود، روزي هم چنان که در نخلستان اربابم بالاي درخت خرما
اصلاح آن درخت را مي کردم و اربابم نيز پاي درخت نشسته بود ناگاه ديدم پسر عموي او
با عجله وارد باغ شده و نزد او آمد و گفت: خدا طائفه بني قيله [1]
را بکشد! اينها در قباء دور مردي را که امروز از مکه آمده گرفتنه اند و مي گويند
اين مرد پيغمبر است.

سلمان گويد:
همينکه من اين سخن را شنيدم لرزه براندامم افتاد بطوري که نزديک بود از بالاي درخت
برويا اربابم بيفتم، پس ازدرخت پائین آمده با آن مرد گفتم: چه گفتی؟ از این
س<ال من اربابم خشمگین شد و سیلی محکمی بگوشم زده گفت: اینکارها بتوچخ! بکار
خودت مشغول باش! گفتم: چیزی نبود خواستم بدانم سخنش چه بود.

نخستین دیدار

سلمان گوید:
من مقداری آذوقه برای خود جمع کرده بودم چون شام آن روز شد آنرا بداشته بنزد رسول
خدا (ص) که در قباء بود آمدم و خدمتش شرفیاب شده و بدو عرضه داشتم: من شنیده ام
شما مرد صالحی هستید و همراهانت نیز مردمانی غریب و نیازمند بکمک و همراهی هستند و
اینک مقداری صدقه نزد من بود که چون دیدم شما بدان سزاورترید آنرا بنزد شما آوردم
اینرا گفتم و آنچه را همراه داشتم پیش آن حضرت نهادم،دیدم آن حضرت به اصحاب خود رو
کرده و فرمود: بخورید ولی خودش دست دراز نکرد. من پیش خود گفتم: این یک نشانه!

پس برفتم و
چند روزی گذشت تا رسول خدا (ص) وارد مدینه شد و من نیز دوباره چیزی تهیه کرده بنزد
آن حضرت آمدم و به او گفتم: من چون دیدم که شما از صدقه چیزی نمی خوری اینک هدیه
ای بنزدت آورده ام تا از آن میل فرمائی! دیدم رسول خدا (ص) خودش خورد و به اصحاب
نیز دستور داد بخورند. من پیش خود گفتم: این دو نشانه!

سپس روزی
بنزد آن حضرت که در قبرستان بعیع به تشییع جنازه یکی از اصحاب خود رفته بود آمدم،
من دو جامه خشن و زمخت بر تن داشتم و آن حضرت در میان اصحاب نشسته بود، پس من پیش
رفته سلام کردم و به پشت سرش پیچیدم تا شاید مهر نبوت را میان دو شانه آن حضرت
ببینم، رسول خدا (ص) که متوجه رفتار من شده بود مقصود مرا دانست و ردای خویش را پس
کردو چشم من به مهر نبود افتاد.

من خود را
بروی شانه های حضرت انداخته بودم آنرا میبوسیدم و اشک مریختم رسولخدا (ص) بمن
فرمود باز گرد من پیش روی او آمده در برابرش نشستم و سرگذشت خویش را تا آخر برای
او شرح دادم، رسولخدا به شگفت فرو رفت و از اینکه اصحابش این جریان را می شنیدند
خوشحال گشت.

سلمان پس از
آن بصور بردگی در خانه آن مرد یهودی می زیست و همین گرفتاری مانع از این می شد که
بتواند در جنگ بدر و احد شرکت جوید.

کمکی که رسول
خدا (ص) در آزادی سلمان فرمود

سلمان گوید:
روزی رسولخدا (ص) بمن فرمود ای سلمان برای آزادی خود با اربابت قرار داد ببیند و
چیزی بنویسید، پس من با اربابم برای آزادی خود قرار داد ی بستم به این شرح که سصد نخله
خرما برای او بکارم، و چهل وقیه [2](طلا
به او بدهم) پس رسولخدا(ص) به اصحاب فرمود: به برادر دینی خود کمک کنید! و راستی
اصحاب که این سخن را شنیدند کمک خوبی به من کردند یکی سی نخله جوان (نشاء) خرما
داد دیگری بیست نخله داد و آن دیگر پانزده نخله، آن دیگری ده نخله داد، و خلاصه
هرکه هرچه می توانست کمک کرد تا اینکه سیصد نخله نشاء فراهم شد. پس رسولخدا(ص)
فرمود: ای سلمان برو و جای نشاء ها را گود کن و چون همه را کندی مرا خبر کن تا من
بیایم و آنها را بنشانم.

سلمان گوید:
من بدنبال کندن جای درختهای خرما رفتم و اصحاب آنحضرت نیز با من کمک کردند تا
تمامی سیصد گودال را کندیم آنگاه بنزد رسول خدا آمده عرض کردم: گودها کنده شد،
حضرت برخاسته با من بدان زمین آمد، پس ما یک یک نشاء ها را به دست آن حضرت می
دادیم و او می نشاند تا اینکه تمام شد و سوگند بدانکه جان سلمان بدست او است (با
ایننکه معمولا نشای درخت که جابجا می شود به سختی می گیرد و بسیار خشک می شود)
تمامی آنها گرفت، و حتی یکی از آنها هم خشک نشد.[3]

بدین ترتیب
یک قسمت از قرار داد که مضوع غرس نخله ها بود تمام شد ولی پرداخت آن مال هنگفت
باقی ماند تا اینکه روزی قطعه ای طلای ناب که به اندازه تخم مری بود از یکی از
معادن برای رسولخدا (ص) آوردند، حضرت فرمود: این مرد پارسی که برای آزادی خود قرار
داد بسته بود چه شد؟ بمن اطلاع دادند و بنزد آن حضرت رفتم. رسولخدا آن قطعه طلا را
به من داده فرمود: اینرا بگیر و بقیه تعهدی را که با یهودی کردی بوسیله آن انجام
ده، من عرضکردم: ای رسول خدا این قطعه طلا کجا می تواند پاسخ مرا بدهد؟ فرمود بگیر
که خداوند بوسیله آن بدهی تو را خواهد پرداخت.

سلمان گوید:
بخدائی که جان من بدست او است آنرا گرفتم و وزن کردم چهل وقیه تمام در آ»د، و با
پرداخت آن خود را از بردگی نجات دادم.

(این بود
سرگذشت سلمان) و از آن پس در جنگ خندق سایر جنگها بهمراه رسولخدا بود، و از کتاب
الانساب بلاذری روایت شده که گفته است: رسولخدا (ص) در جنگ طائف از منجنیق استفاده
کرد، که سلمان طرح ساختن آنرا داده بود.[4]

بحث پایانی
این داستان

و در پایان
این داستان بد نیست چند مطلب را بدانید:

1-سلمان
فارسی در سال 35 یا 36 هجری در مدائن از دنیا رفت [5]
و بر طبق روایتی که ابن شهر آشوب در مناقب و حافظ رجب برسی در کتاب مشارق الانوار
و دیگران روایت کرده اند که امیرالؤمنین به طریق اعجاز از مدینه به مدائن آمد و
جنازه سلمان را برداشته و غسل داد و بر او نماز خوانده در همانجا دفن کرد…[6]
و اکنون قبر وی در همان شهر مدائن – نزدیکی بغذاد- زیارتگاه است[7]
و در هنگام مرگ داستان جالبی از گفتگوی وی با یکی از مرگان گورستان در کتاب بحار
الانوار وقاموس الرجال نقل شده که جالب و خواندنی است.[8]

و می نویسند:
هنگامی که سلمان بیمار شد و هنگام مرگش فرا رسید سعد بن ابی وقاص به عیادتش آمد و
حالش را پرسید، سلمان گریست، سعد پرسید: برای چه می گریی؟ گفت: به خدا قسم برای
حرص بر دنیا و بی تابی از مرگ نمی گریم بلکه گریه ام برای آن است که رسول خدا (ص)
از ما پیمان گرفت که توشه ما همانند توشه سواری باشد که می خواهد به سفر رود و من
اکنون می نگرم و اطراف خود این اثاثیه را می بینم، در صورتی که در اطراف او جز
طشتی و کاسه ای و آفتابه این نبود.[9]

و از کتاب
روضه الواعظین نیشابوری از ابن عباس روایت شده که گوید:

من سلمان
فارسی را در خواب دیدم که تاجی از یاقوت بر سر و جامه های گرانبهائی بر تن داشت،
بدو گفتم: این مقام و منزلت را خدا بتو عنایت فرمود؟ گفت: آری، گفتم: پس از ایمان
بخا و رسول او در بهشت در فضیلت چه چیزی را برتر از چیزهای دیگر دیدی؟

در پاسخ گفت:

«لیس فی
الجنه بعد الایمان بالله و رسوله شیء هو افضل من حب علی بن ابی طالب».[10]

-دربهشت پس
از ایمان بخدا و رسول او چیزی برتر از محبت و دوستی علی بن ابیطالب نیست.

سلمان سالها
در مدائن از طرف عمر و عثمان استاندار و ولی بود، و از زندگانی زاهدانه و ساده او
در همان دوران استانداری داستانها نقل کرده اند از آنجمله:

هنگامی که
بمدائن آمد به قصر دارالاماره برفت و در کنار دیوارها روز و شب را میگذرانید، و
هرکس به او می گفت: برایت خانه ای بنا کنیم قبول نمی کرد، تا بلاخره مردی بدو گفت:
من برای تو خانه ای بنا می کنم که چون می ایستی سرت به سقف بخورد و چون می خوابی
دیوار دو طرف آن به پا و سرت بخورد و سلمان پذیرفت.[11]

و محدث
بزرگوار ورام ابن ابی فراس در کتاب مجموعه ورام روایت کرده که مردی بر سلمان در
آمد و در خانه اش جز شمشیر و قرآنی ندید، از او پرسید: در این خانه چیزی جز آ«چه
می بینم نیست؟ سلمان پاسخداد:

«ان امامنا
عقبه کئودا فانا قد قدمنا متاعنا الی المنزل اولا فأولا».[12]

یعنی- براستی
که در پیش روی ما گردنه سختی است و ما بار و بنه خود را پیشاپیش فرستاده ایم.

و در همان
کتاب آمده که حریقی در مدائن اتفاق افتاد و سملان شمشیر و قرآ«ش را برداشت و گفت:
«هکذا ینجو المخفّفون». [13]
– اینگونه سبکباران نجات می یابند.

و در شرح نهج
البلاغه ابن ابی الحدید و کتابهای دیگر آمده که حقوق ماهیانه سلمان از بیت المال
پنجهزار درهم بود و هنگامی که می گرفت همه را صدقه می داد و مخارج خود راغ از
زنبیل باقی که در مدینه یاد گرفته بود تأمین می کرد، و جامه و زیرانداز و رو انداز
او تنها یک عبا بود که هنگام سخنرانی برای مردم به دوش می انداخت و هنگام خفتن نصف
آنرا در زیر بدن خود پهن می کرد و نصف دیگر را روی خود می کشید.[14]

3-بر طبق
روایات بسیاری که در کتابهای شیعه و اهل سنت نقل شده، سلمان فارسی از نظر مدارج
ایمانی و کسب فضائل و کمالات انسانی پس از ائمه علیهم السلام کسی به پایه او نمی
رسید تا بدانجا که در برخی از روایات آمده که اسم اعظم الهی را می دانست [15]
و علم اولین و آخرین را می دانست [16]و
در روایات گذشته خواندید که «محدث» بوده یعنی فرشتگان با اوسخن می گفتند، و از غیب
به او خبر می دادند، و عالم به «منایا و بلایا» بوده یعنی از گذشته و آینده خبر می
داد.[17]

و در رجال
کشی داستانی نقل می کند که عبور سلمان بسرزمین کربلا افتاد و چون آن سرزمین را
شناخت گفت:

«هذه مصارع
اخواین، هذا موضع رحالهم، و هذا مناخ رکابهم، و هذا مهراق دمائهم، یقتل بها خیر
الاولین، و یقتل بها خیر الآخرین…».[18]

یعنی همین جا
مکان افتادن برادرانم، باراندازشان،و فرودگاه مرکبهایشان و جای ریختن خونشان هست،
در انیجا بهترین مردمان از اولین و بهترین آنها از آخرین کشته خواهند شد.

و در حدیث
دیگری که در همان کتاب روایت شده، سخنرانی و خطبه ای طولانی از سلمان نقل کرده، که
در آن از دوران خلافت امویان و حوادث ناگواری که اتفاق میافتد و حوادث پس از آن و
آنچه در کوفه واقع می شود، تا زمان ما و بنای شهر نجف و مرکزیت علمی این شهر و کشت
و کشتاری که در عراق اتفاق می افتد و حوادث دیگر خبر می دهد.[19]

و در حدیثی
که از امام صادق علیه السلام روایت شده آنحضرت فرمود: که ایما ده درجه است ماننند
نردبان و در پایان حدیث اینگونه فرمود:

«و کان
المقداد فی لاثامنه و ابوذر فی التاسعه و سلمان فی العاشره».

یعنی مقداد
در درجه هشتم بود و ابوذر در درجه نهم و سلمان در درجه دهم…[20]

و وی از
حواریی امیرالمؤمنین علیه السلام و اصحاب خاص آنحضرت پس از رسول خدا (ص) بوده و
جزء سه نفر یا چهار نفری است که ثابت قدم ماند… و ابن ابی الحدید در شرح نهج
البلاغه روایت کرده که در داستان سقیفه بمردم گفت:

«کردید و
نکردید».

و سپس معنائی
می کند که بهتر است خودتان به کتاب مزبور مراجعه کرده و بخوانید و قضاوت کنید.[21]

و ما نیز در
اینجا سخن را بپایان برده و بدنبال حوادث سال اول هجرت باز می گردیم و برای اطلاع
بیشتر از حالات سلمان و فضائل آن بزرگوار بهتر است به همان کتاب نفس الرحمان حاجی
نوری (ره) که در آغاز نیز نامش را بردیم مراجعه کنید.

زيارت امين
الله عليه السلام

قسمت دوم

آيت الله
محمدي گيلاني

زيارت اعتاب
مقدسه انبياء عظام و ائمه وشهداء صلوات الله عليهم، از عاليترينه مظاهر تولي و
تبري است* ام رضا عليه السلام با قامه آن* معتبرترين کتاب در باب زيارت، کامل
الزيارت ابن قولويه قومي «ره» است* اني کتاب از اصول معروفه شيعه است که با توثيق
عام از رجال اسنا آن، مشکل بزرگي حل گرديده است* توثيق عام علي بن ابراهيم از رجال
اسناد روايات تفسيرش از اين قبيل است* استفاده صاحب وسائل از اين اصل.

در مقاله
پيشين بيان شده که تشريع زيارت مراقد مطهر انبياء و ائمه اطهار و صلحاء صلوات الله
عليهم الطاف حکيمانه خداوند متعال است. تذکره فضائل آنان و اظهار عشق و محبت بآنها
و طرد و لعن به دشمنانشان و تبري و  بيزاري
از آنها دو جناح صعود به معالي اخلاق است. و از سنت و سيره عملي تعليم و تربيت
تولي و تبري نسبت به اخلاف و نسل آينده است.

و همين است
مقصود امام رضا عليه السلام در فرماني که به ريّان بن شبيب «ره» داده اند، ريان مي
گويد: «روز اول محرم، خدمت امام رضا عليه السلام رسيدم فرمودند… يابن شبيب اگر
خوشحالت مي کند که خدايتعالي را بدون هيچ گناهي ملاقات کني، زيارت کن حسين را و
اگر خوشحالت مي کند که با ما در بهشت همنشين شوي لعنت کن بر قاتلان حسين…» (نفس
المهموم – ص23)

به زيارت و
بيان فضائل و اظهار عشق و محبت به حسين عليه السلام که تولي است امر فرموده و به
موازات آن لعن بر قاتلان آن حضرت عليه السلام را که تبري است فرمان مي دهد، و زوار
محترن مشاهد مشرفه و عتبات عاليات با اجراء اين دو امر «تولي و تبري» ارزشمندترين
اجر رسالت را اداء مي کنند و اين عمل آنها جميل ترين سيماي مودت في القربي است، و
اطاعتي است از کريمه : »و يقطعون ما امر الله به ان يوصل و يفسدون في الارض اولئک
لهم اللعنه و لهم سوء الدار» (الرعد – 25)

به زيارت و
بيان فضائل و اظهار عشق و محبتع به حسيه عليه السلام که تولي است امر فرموده و به
موازات آن لعن بر قاتلان آن محترم عليه السلام را که تبري است فرمان مي دهد،  زوار محترم مشاهد مشرفه و عتبات عاليات با
اجراء اين دو امر «تولي و تبري» ارزشمندترين اجر رسالت را اداء مي کنند و اين عمل
آنها جميل ترين سيماي مودت في القربي است، و اطاعتي است از کريمه: «و يقطعون ما
امر الله به ان يوصل و يفسدون في الارض اولئک لهم اللعنه و لهم سوء الدارس» (الرعد
– 25) زيرا احدي ترديد نمي کند که تجاوز بحريم قربي، از اعظم قطيعات است.

محکمترين
کتاب در نزد شيعه در باب زيارات، کتاب شريف «کامل الزيارات» است که اين امر مهم را
کفايت مي کند و اسناد زيارات منقوله در آن را به معصوم عليه السلام مرتبط مي سازد.

مؤلف اين
کتاب گرانقدر، مولانا الفثسه الاقدم جناب شيخ ابوالقاسم جعفر بن محمد بن قولويه
قمي «ره» است که استاد رئيس رؤساء الفقهاء الاماميه شيخ مفيد «ره» است که اين دو
جناب مزارشان،در پائين پاي مبارک حضرت موسي بن جعفر عليهما السلام است، و وفات ابن
قولويه مذکور 367-368 است.

مؤلف بزرگوار
از امام المحدثين جناب کليني «ره» روايت مي کند و والد ارجمند ايشان محمد بن
قولويه «ره» است که در مزار شيخان قم مدفون است و او از اخيار اصحاب سعد بن
عبدالله اشعري قمي است. هيچ کس از باب کتب رجال شيعه در وثاقت صاحب کامل الزيارات،
تأمل نکرده است، جناب شيخ الطائفه  «ره» در
فهترست او را به وثاقت ستود ه و نجاشي «ره» او را به «من ثقات اصحابنا و اجلائهم
في الحديث و الفقه» توصيف نموده است و همچنين علامه حلي «ره» در خلاصه و ديگر
رؤساء مذهب شيعه.

کافي است در
مدح کتاب کامل الزيارت، تعبير شيخ الاسلام مجلسي مولانا محمد باقر در کتاب بحار
الانوار  «کتاب کامل الزياره من الاصول
المعروفه و اخذ منه الشيخ في التهذيب و غيره من المحدثين». (ج1-ص27)

يکي از برکات
اين کتاب اين است که رحال اسناد آن، يکجا مورد توثيق مؤلف واقع شده است که حجت بر
توثيق کثيري از آنان فقط توثيق جناب ايشان است که در آغاز کتاب مي فرمايد:

«در اين کتاب
از غير ائمه اطهار عليهم السلام روايت نکرديم و مي دانيم که احاطه بر همه روايات
وارده در اين باب ميسومان نيست. ولي آنچه از روايات در اين باره از ناحيه ثقات
اصحاب ما رسيده است، روايت کرديم».

اين تعبير
جناب ايشان به عنوان «توثيق عام» مورد قبول اساطين مذهب واقع گرديد و رجال واقع در
سلسله اسناد کتاب مذکور بوثاقت شناخته شدند اگرچه در رواياتي غير روايات کامل
الزيارات باشند.

توضيح آنکه
وثاقت راوي بشهادت ثقه ثابت مي شود در اين جهت فرقي نيست که ثفه به وثاقت شخص معين
و مخصوصي شهادت دهد، يا در ضمن توثيق جماعتي شهادت دهد و هيچ فرقي در ثبوت وثاقت،
به توثيق ثقه، بين دلالت مطابقي و دلالت تضمني نيست که توثيق رجال اسناد کتاب کامل
الزيارات بدينگونه واقع شده اسد، و بر اين اساس است که اساطين مذهب به وثاقت همه
رجال و مشايخ علي بن ابراهيم قمي «ره» که در اسناد روايات منتهي به ائمه اطهار
عليهم السلام در کتاب تفسيرش واقع شده اند، حکم مي کنند، زيرا علي بن ابراهيم در
مقدمه تفسيرش بنحو عام توثيقشان کرده و فرموده:

«و نحن
ذاکرون و مجزون بما ينتهي الينا من مشايخنا و ثقاتنا عن الذين فرض الله طاعتهم»
اين عبارت، بروشني دلالت مي کند که آنچه در تفسيرش روايت فرموده اند از ثقات اصحاب
ما مي باشد.

و ظاهراً
صاحب وسائل الشيعه «ره» نيز از همين اصل بهره برداري کرده اند، آنجا که در مقدمه
ششم،شهادت جماعتي از اساطين مذهب را بر صحت کتابهائي که قبلا از آنها نامبرده است،
نقل نموده، مي فرمايد:

«وقد شهد علي
بن ابراهيم ايضاً بثبوت احاديث تفسير و انها مرويه عن الثقات عن الائمه عليهم
السلام و کذلک جعفربن محمد بن قولويه فانه صرح بما هو ابلغ بما هو ابلغ من ذلک في
اول مزاره». (ج2- ص68)

مرادشان اين
است که همانطور که توثيق عام علي بن ابراهيم و ابن قولويه عليهما الرحمه وسيله
ثبوت وثاقت رجال اسناد کتابهاي آنان در نزد رؤساء و اسطين مذهب گرديده و با اين
توثيق عام از يک فرد به افراد کثيري محکوم به وثاقت مي شوند و بر آنان اعتماد مي
نمايند، بطريق اولي توثيق عام اساطين و فقهاء عظام و شهادت آنان برصحت کتابهاي نامبرده
بايد چنين باشد.

مقصود ما از
اطاعه کلام درباره کتاب کامل الزيارات و جلالت مؤلف آن، اين است که «زيارت امين
الله» را جناب ابن قولويه در کتاب مذکور با سند از امام صادق عليه السلام روايت
کرده و تقريبا مطابق همين متن در بحار اانوار از فرحه الغري سيد غياث الدين بن
طاوس حلي ره نقل نموده که راوي آن جابربن يزيد جعفي از امام باقر عليه السلام که
طبق اين روايت امام باقر عليه السلام ميفرمايد:

«کان أبي علي
بن الحسين عليه السلام قد اتخذ منزله من بعد مقتل ابيه الحسين بن  علي عليه السلام بيتاً من شعر و اقام بالباديه
فلبت بها  عذه سنين کراهيه لمخالطه الناس و
ملابستهم و کان يصير من الباديه بمقامه بها الي العراق زائرا لابيه و جده عليهما
السلام… فخرج سلام الله عليه متوجها الي العراق لزياره اميرالمؤمنين صلوات الله
عليه و انا معه و ليس معنا ذو روح الا الناقتين فلما انتهي الي النجف من بلاد
الکوفه صار الي مکان منه فبکي حتي اخضلت لحيه بدموعه و قال…». (ج100- ص267)

«پدرم امام
زين العابدين عليه السلام بعد از شهادت پدرش امام حسين عليه السلام، بيتي از مو
يعني خيمه موئي در بيرون شهر فراهم آورده بود که براي اقامه ماتم آنجا تشريف مي
بردند و از اختلاط و آگاهي مردم بر اين امر کراهت شديد داشت و گاهي از همانجا براي
زيارت پدرش حسين و جدش اميرالمؤمنين عليهما السلام به عراق سفر مي کردند، در يک
سفري که براي زيارت اميرالمؤمنين عليه السلام متوجه عراق شد، من همراهش بودم و
همراه ما صاحب روحي نبوده مگر دو ناقه چون از بلاد کوفه منتهي به نجف
گرديدند،  در مکاني از آن، قرار گرفتند و
آنچنان گريستند که محاسن شريفش از اشکهاي ديدگانش خيس گرديد و فرمودند…».

و برادر امام
باقر عليه السلام عمربن علي بن الحسين مي گويد:

«لما قتل
الحسين بن علي عليهما السلام لبسن نساء بني هاشم السواد و المسوح و کن لا يشتکين
من حر و لا برد و کان علي بن الحسين عليهما السلام يعمل لهن الطعام للماتم». (جامع
احاديث الشيعه آيه الله العظمي البروجردي –ج –ص360)

يعني: «چون
امام حسين عليه السلام شهيد شد، زنان بني هاشم جامه هاي سياه و پلاس پوشيدند و
سرما و گرما برايشان يکسان بود و امام زين العابدني عليه السلام طعام آنها را در
اين ماتم فراهم مي کرد».

لازم بدانستن
است که اين عزاداري فاطميات و هاشيمات بسيار شديد و سالها بدارزا کشيد: في تهذيب
الشيه ره عن مولانا الصادق عليه السلام قال: «لقد شققن الجيوب و لطمن الخدود
الفاطميات علي الحسين بن علي عليه السلام و علي مثله تشق الجيوب و تلطم الحدود».
(ج8 –ص 325 و بلاذ الاخبار ج14 –ص 112)

و ابن نما
عليه الرحمه از امام صادق «ع» روايت کرده:

قال: «ما
اکتحلت هاشيمه و لا اختضبت و لا ر أي في دار هاشمي و خان خمس حجج حتي قتل عبيدالله
بن زياد لعنه الله تعالي».

يعني:
عزاداري هاشيمات و فاطميات بدينگونه بود که گريبانهاي خويش را چاک مي زدند و بر
گونه هاي خود سيلي مي زدند و در شهاد حسين و چنين عزاداري براي مثل حسين عليه
السلام شايسته و بايسته است. و تا پنجسال سرمه و خضاب استعمال نکردند و طبخ طعامي
نداشتند تا آنکه عبدالله بن زيا را کشتند».

و در همه اين
مدت امام زين العابدين عليه السلام در عين رسيدگي باين عزاداران، کرارا راه طولتني
و خطرناک بين مدينه و عراق را با  شتر طي
مي نمود و بزيارت جد و پدرش مشرف مي گرديد و بدينوسيله تولي و تبربري را تعليم مي
دادند.

ادامه دارد

تفسیر سوره
رعد

یاد خدا

عمل طمأنینه
و خشوع

آیت الله
جوادی آملی

قسمت شصت و
سوم

«الذین آمنوا
و تطمئن قلوبهم بذکر الله، ألا بذکر اله تطمئن القلوب* الذین آمنوا و عملوا
الصالحات طوبی لهم و حسن مآب». (سوره رعد- آیه 28-29)

آنان که
ایمان آوردند و قلوبشان به ذکر خدا آرام می گیرد، بدانید که قلوب به ذکر خدا مطمئن
می گردد. آنان که ایمان آوردند و عمل صالح و شایسته داشتند، خوش به حال آنها و
مقام نیکوی آنها.

همانگونه که
قبلا به تفصیل بحث شد، قلب مومن در تمام موارد آرام و مطمئن است و این غیر مومن
است که هرگز آرامشی ندارد و همواره مضطرب است.

جمله «الا
بذکر الله تطمئن القلوب »مفید حصر است یعنی طمأنینه جز با یاد حق حاصل نمی شود. و
برای روشن تر شدن بحث، سلسله آیات دیگری را به عنوان نمونه ملاحظه بفرمائید.

در سوره
مزمل، آیه 8 آمده است: «واذکر اسم ربک و تبتل الیه تبتیلا» – همواره نام پروردگارت
را یاد کن و از غیر او بکلی منقطع شو.

در روایات،
تبتل ،به معنای تضرع آمده است و تضرع فقط با طمأنینه سازگار است، طمأنینه در مقابل
لابه و انابه و اضطراب. انسان مطمئن می داند که راه درمانش آن است که طبیب او را
معالجه کند؛ با گریه هم طلب می مکند. اگر تبتل به معنای تضرع و انقطاع خاص است با
ذکر الله خواهد بود. معلوم می شود این یاد، یا ضمیمه آن تضرع است یا با آن تضرع
همراه است.

در سوره حدید
این آیه مطرح است: «ألم یأن للذین آمنوا أن تخشع قلوبهم لذکر الله»- آیا هنوز وقت
آن نرسیده است که دلهای مؤمنین به پاس احترام خدا و به یاد خدا، خشوع کند؟

خشوع همان
تضرعی است که در اعضا و جوارج ظاهر می شود ، در قبال خضوع که همان تضرعی است که در
دل ظهور می کند. پس خشوع اثر تضرع است در جوارح و خضوع، اثر تضرع در قلوب است.

بنابراین،
ذکر الله هم عامل طمأنینه و هم عامل خشوع قلب است. چیزی که مطرح است آن است که
احیاناً انسان غافل از یاد خدا، خود را آرمیده می داند. در حالی که در آن ایه
خواندیم که طمأنینه امکان پذیر نیست جز با ذکر خدا. اگر هیچ طمأنینه ای بدون ذکر
حق نیست پس آنها که خود را آرمیده می پندارند، طمأنینه کاذب است. خیال می کنند که
آرام هستند ولی اگر حادثه ای پیش بیاید، معلوم می شود لرزان و مضطرب هستند.

آری!
ساختمانی که پایه دارد ، در برابر تند باد و حوادث ثابت است ولی اگر چوبی را بی
پایه روی زمین بگذاری و تکیه گاهی نداشته باشد، به نظر می رسد که آرام است، اما با
یک باد سقوط می کند.

در سوره یونس
آیه 7 درباره این اطمینان کاذب میفرماید:

«ان الذین لا
یرجوم لقائنا ورضوا بالحیاه الدنیا واطمأنوا بها و الذین هم عن آیاتنا غافلون*
أولئک مأویهم النار بما کانوا یکسبون»- آنها که منتظر قیامت نیستند و دیدار ما را
باور ندارند؛ آنها که دنیا را پسندیدند به آن آرمیدند و مطمئن شدند و آنان که از
آیات ما غفلت می ورزند؛ جایگاهشان دوزخ است و این نتیجه کارهایشان است.

این طمأنینه
کاذبی است که او می پندارد طمأنینه است اما در حقیقت آرام نیست. در سوره زخرف،آیه
36 به بعد می فرماید:

«و من یعش عن
ذکر الرحمن،نقیض له شیطاناً فهو قرین»- اگر کسی از یاد خدا، خودش را به کوری بزند،
ما در کنار قلب او، شیطان رامقرر می کنیم که جایگزین شود این کسی که از یاد خدا
غفلت می ورزد و خودش را به کوری می زند،شیطان مقارن او است . اگر شیطان خواست سخنی
بگوید، به زبان او حرف می زند، چیزی را ببیند با چشم او می بیند؛ کاری را بکند،با
دست او می کند.

در خطبه هفتم
نهج البلاغه، حضرت امیر علیه السلام می فرماید:

«… فباض و
فرخ فی صدورهم، و دب و درج فی حجورهم فنظر باعینهم و نطق بألسنتهم»- شیطان در دل
بعضی ها تخم گذاری می کند و جایگزین می شود، پس اگر می خواست نگاه کند،با چشم آنان
می بیند و اگر می خواست سخن بگوید، با زبان آنان سخن می گوید.

اینک در
جوامع روائی ما آمده است که نگاه نامح0رمانه،تیری است که به انسان می زند برای این
است که او کمین کرده که تیراندازی بکند، اما با چشم ها به ما تیر می زند و اگر
خواست ما را بگیرد، با زبان خود ما، ما را می گیرد.

اینطور نیست
که شیطان در دل انسان جا کرده باشد که اعمال را بنویسد؛ شیطان در دل انسان جا کرده
که اعضا و جوارح انسان را استخدام بکند و با دست و پای او کار بکند. پس اگر انسان
گفت: هر چه دلم خواست می گویم؛ این کلام، کلام شیطان است  . اگر کسی گفت: چشمم آزاد است، هرجا را خواستم
ببینم،می بینم،یعنی شیطان است  که در جان
او جا کرده پس شیطان هرچه خواست ببیند، با چشم او می بیند. و هرگاه که شیطان قرین
انسان شد و و در جان او جا کرد، تمام تلاش و و کوشش او این است که او را از راه
راست خدائی باز دارد «لیصدونهم عن السبیل» با این حال، می بینی این افرادی را که
از دیدن حق کور شده و شیطان در قلبشان جای کرده است که خیال می کنند دارند راه
راست می روند «و هم یحسبون انهم مهتدون» (سوره زخرف- آیه 37) اینها که اجیر شطانند
و شیطان تمام امورشان را برعهده گرفته است می پندارند که راه راست می روند!

موید این
مطلب، آیه 28 از سوره کهف است که می فرماید:

«ولا تطع من
أغفلنا قلبه عن ذکرنا و اتبع هواه و کان أمره فرطا» – اطاعت نکن از کسی که قلبش از
ذکر ما غافل شده و از هوای نفس خویش پیروی می کند و افراط گر است. قهراً کسی که
خدا را نپذیرد، دیگر قابل کنترل نیست و به افراط یا تفریط روی می آورد.

حضرت امیر
علیه السلام می فرماید: «الجاهل اما مفرط أو مفرط»- جاهل یا گرفتار افراط است و یا
تفریط. و کسی که گرفتار افراط یا تفریط می شود، علتش عدم اطمینا است. او راه مشخصی
ندارد که آن را طی کند لذا مضطرب است.

بنابراین،
طمأنینه در مقابل اضطراب است. و اما مومن هم در معارف حقه یقین دارد و هم در تصمیم
گیری های عملی از صراط مستقیم خارج نمی شود و هم در تمام موارد به خداوند انس می
ورزد و خود را در محضر او می بیند و همین حالت انس است که او را وادار می سازد به
اینکه در برابر حضرتش چنین مناجات کند. «لئن طالبتنی بذنوبی، لا طالبنک بعفوک و
ائن اخذتنی بجرمی لا خذنک بعفوک» این سخن مربوط به کسی است که خیلی مأنوس باشد که
از شدت انس، به مقام «دلال» رسیده است و با خدایش درد دل می کند. وقتی از دور،
حریم می گیرد می گوید: «ابکی لظلمه قبری» – از تاریکی قبر می گریم. و وقتی مأنوس
می شود، می گوید: اگر تو مرا به جهنم ببری بخاطر گناه و معصیتم، من هم می گویم: پس
کو رأفتت؟ کو رحمتت؟ این به خاطر شدت انس است. و بهرحال او چه در حال گریستن باشد
و چه در حال انس و دلال باشد، مطمئن است «الا بذکر الله تطمئن القلوب».

پس مومن در
راهی که می رود، مطمئن است  و تردیدی ندارد
ولی در رسیدن  و نرسیدن به مقصود، تردید
دارد زیرا حوادث در بین راه زیاد است، اما اگر شخصی مغرور باشد و خود را حتماً اهل
بهشت بداند،به ضلالت می افتد و اگر ناامید باشد، او هم ره به گمراهی رفته است، لذا
باید بین خوف و رجاء باشد تا به مقصد برسد و غیر از این راهی نیست.

ذکر الله
چیست؟

گرچه آیات
فراوانی در خصوص ذکر الله آمده ، اما جامع آنها در روایات است. قسمت مهم این
روایات در کتاب شریف کافی،بحث ایمان و کفر، باب ذکر آمده است ولی به خاطر سلسله
لطایفی که در کلمات مرحوم فیض هست،ما از روی کتاب وافی می خوانیم.

در جلد دوم
وافی،بعد از احکام نماز،  ابواب ذکر و دعا
مطرح است.

یکی از آیاتی
که در سوره اعراف مطرح بود، این بود که خدا را آرام یاد کنید و ذکر الله فی القلب
باشد نه خیلی بلند «واذکر ربک فی نفسک تضرعاً و خیفه و دون الجهر من القول». مرحوم
فیض در ذیل آیه می فرماید:

«و فی هذه
الایه، دلاله علی کراهه ما یفعله المتصوفه من رفعهم الصوات فی کلمه التوحید…» و
ای آیه دلالت دارد بر ناروائی کارهای صوفیان که در ذکر خدا صدا را بلند می کنند.
اینطور دم گرفتن و یاد خق را با صدا مطرح کردن، با آیه سازگار نیست و چیزهائی که
به برخی از اینها منسوب است که در اثناء ذکر،با اشعار زمزمه می کنند،این هم صحیح
نیست و کار خلافی است.

ذکر الله در
روایات

باب «ذکر
الله فی کل مجلس» – در هر جا که انسان می نشیند به یاد حق باشد:

1-امام صادق
علیه السلام می فرماید: «ما من مجلس یجتمع فیه أبرار و فجار فیقومون علی غیر ذکر
الله تعالی، الا کان حسره علیهم یوم القیامه» – هیچ مجلسی نیست که افرادی چه خوب و
چه بد در ان می نشیند و سخن در چیزی غیر از ذکر خدا می گویند، جز اینکه نیتجه این
مجلس، حسرتی برای آنا در روز قیامت باشد.

جائی انسان
بنشیند که همه اش سخن از گرانی و ارزانی و جنس و کالا و زیادی و کمی و و… باشد و
سخن از ذکر حق وی ا دخدا نباشد. در روز قیامت ، برای اهلش حسرت خواهد بود.

2-ابوبصیر از
امام صادق علیه السلام  نقل می کند که
فرمود: «ما اجتمع فی مجلس قوم لم یذکروا الله عزوجل و لم یذکرونا الا کان ذلک
المجلس حسره علیهم یوم القیامه»- هیچ جائی نیست که عده ای بنشینند و سخن از خدا و
ما (اهل بیت) به میان نیاید، مگر آنکه آن نشستن و آن مجلس ،حسرت است برای آنها در
روز قیامت.

معلوم می شود
که ذکر ائمه از فروعات ذکر خدا است زیرا ذکر معصومین علیهم السلام از اشعه ذکر
خدای سبحان است.

آنگاه امام
ششم علیه السلام می فرماید که پدرم امام باقر علیه السلام فرمود: «ان ذکرنا من ذکر
الله و ذکر عدونا من ذر الشطان»- ذکر ما از خدا نشأت گرفته و ذکر دشمنان ما از ذکر
شیطان.

پس اگر انسان
سخن از اولیای الهی نگوید،سخن شیطان گفته است.

3-امام صادق
علیه السلام از رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم نقل می کند که فرمود: «ما من
قوم اجتمعوا فی مجلس فلم یذکروا اسم الله تعالی و لم یصلوا علی نبیهم، الا کان ذلک
المجلس حسره و وبالا علیهم»- هیچ جائی نیست که عده ای جمع شوند و سخن از خدا به
میان نیاید و بر پیابرشان درود نفرستند مگر اینکه آن مجلس حسرت و وبال بر آنان
خواهد بود.

البته مقصود
این نیست که انسان هیچ حرفی از دنیا به ماین نیاورد ولی تمام مدت مجلس به این
حرفها نگذرد، بلکه ضمن سخنان متفرقه، سخنی هم از ذکر خدا یا صلوات بر پیامبر و آلش
که آن هم از ذکر خدا نشأت گرفته به میان آید. والحمد الله رب العالمین.

ادامه دارد.

سخنان مهم
رهبر انقلاب اسلامی

پیرامون
سیاست داخلی و خارجی نظام جمهوری اسلامی

در آستانه
برگزاری جشنهای پانزدهمین سالگرد فجر انقلاب اسلامی و در سالروز ولادت پربرکت سرور
آزادگان جهان حضرت حسین بن علی (ع9 و روز پاسدار حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم
انقلاب اسلامی در دیدار جمع زیادی از فرماندهان و پرسنل سپاه پاسداران انقلاب
اسلامی با ایشان طی سخنان بسیار مهمی منشور سیاست داخلی و خارجی نظام جمهوری
اسلامی ایران را ترسیم فرمودند:

حضرت آیت
الله خامنه ای دشمنان خارجی و اضمحلال داخلی را دو تهدید و خطر عمده علیه اسلام توصیف
کردند و فرمودند:

اسلام، جهاد
با کفار و منافقین را به عنوان راه علاج و دفاع در برابر آفت های بیرونی و درنی
ارائه کرده است، لذا مقابله با اضمحلال درونی که خطر بزرگتری محسوب می شود و ممکن
است براثر خستگی، اشتباه در فهم و شناخت راه درتس،مغلوب احساست نفسانی شدن و فریب
جلوه های مادی را خوردند، عارض شود، نیزامند جهاد با نفس است و ماجرای زندگی حسین
بن علی (ع) نیز تلفیقی از اعلی درجه مبارزه و جهاد با دشمنان بیرونی و درونی است.

رهبر انقلاب
اسلامی از اشرافیت و دنیا طلبی عناصری با نام اسلام و عناوین اسلامی به عنوان
بیماری مسری، فاسد کننده و مهلک در صدر اسلام نام بردند و فرمودند:

در شرایطی که
بیماری اخلاقی، دنیازدگی و شهوترانی در داخل جامعه تسری یافته بود و دیگر کسی
شهامت مخالفت با دستگاه ظلم و فساد یزید بن معاویه را نداشته قیام عظیم امام حسین
(ع) علیه دشمن بیرونی و علیه روحیه راحت طلبی و فسادپذیر مردم، وجدان مسلمانان را
بیدار کرد و موجب قیام های اسلامی متعدد در جهان اسلام و تقویت اراده مبارزه با
دستگاه ظلم و فساد در دورانهای مختلف شد.

رهبر معظم
انقلاب، حضرت ابا عبدالله الحسین(ع) را پاسدار حقیقی و حیاتبخش اسلام دانستند و در
بخش دیگری از بیاناتشان با اشاره به خباثت های دشمنان نظام اسلامی در عرصه های
سیاسی ،تبلیغاتی و اقتصادی فرمودند:

دشمنان اسلام
بیدارند ومنتظر غفلت ما هستند ت اضربه خود را در هر بخشی که بتوانند به ما بزنند.
آنان در تلاش هستند تا جمهوری اسلامی ایران را به لحاظ نظامی،سیاسی، اقتصادی و
تبلیغاتی شکست دهند و ما را از درون تباه کنند و در اراده مان خلل وارد آورند.

دشمنان اسلام
تضعیف اراده جوانان مؤمن را هدف تبلیغات مسموم خود قرار داده اند، زیرا با قدرت و
کارآیی آن در میدان نبرد و عرصه های پیشرفت و مبارزه انقلابی بخوبی آشنا هستند لذا
مردم، مسئولین، نویسندگان و گویندگان باید با هوشیاری مراقب ترفندهای گوناگون دشمن
باشند.

حضرت آیت
الله خامنه ای انتشار مطالبی در برخی از مطبوعتت پیرامون ادعای دور شدن جمهوری
اسلامی ایران از آرمانهای انقلاب و سازش با دشمن را نه یک واقعیت مربوط به نظام،
بلکه سلیقه شخصی نویسندگان آن دانستند و فرمودند:

حرکت عمومی و
سیاست نظام جمهوری اسلمی تابع سلیقه افراد نیست. این نظام، نظامی انقلابی و اسلامی
است و به طور قاطع با دشمنان مستکبر انقلاب اسلامی و کسانی که در طول عمر نظام به
آن ضربه زده اند برای همیشه قهر است و هیچگاه با آن آشتی نخواهئ کرد.

رهبر انقلاب
اسلامی در بیان ارزشمندای نیروهای مؤمن پاسدار و بسیجی در پیشبرد اهداف انقلاب و
نظام اسلامی فرمودند:

جوانان با
ایمان و مخلص پاسدار و بسیپی که بهترنی فرصت زندگی خود را برای رضای خدا و حفاظت
از انقلاب و آرمانهی والای آن در میدان جنگ صرف کردند، چگونه می توانند نظاه گر
اظهار نظرهایی در مورد ارتباط و آشتی با مستکبران و دشمنان و به تعبیر امام، گرگها
باشند.

مواضع نظام
را باید مسئولان نظام بیان کنند و همانگونه که بارها عرض کرده ام نظام جمهوری
اسلمی، هرگز دلش با دشمنان انقلاب صاف نخواهد شد.

رهبر معظم
انقلاب ضمن افشای ماهیت دشمنان اسلام خطاب به مسئولان و دست اندکاران فرمودند:

آن دشمنی که
در صدد ضربه زدن به جمهوری اسلامی ایران است، با روی خوش نشان دادن و لبخند زدن به
او، علم و تکنولوژی خود را در اختیارتان قرار نخواهد داد. اما هنگامی که نشان
دادید با استغنای از او می توانید امور خود را به پیش ببرید،درها به روی شما باز
خواهد شد، ولی اگر نشان داده شود که چشمها به دست اوست درها بسته خواهد ماند.

حضرت آیت
الله خامنه ای استعدادها، نیروها و توانایی های درونی ملت سرافراز ایران را تکیه
گاه اصلی نظام و کشور دانستند وفرمودند:

آن روزی که
استعدادهای جوانان ما از درون جوشید  احیاء
شد و کارگاهها به راه افتادند، همه فهمیدند که پاسداران انقلاب اسلامی و نیروهای
مؤمن ما در ارتش، جهاد سازندگی و دیگر دستگها نه تنها در میدان جنگ، رزمنده خوبی
هستند، بلکه در میدان علم نیز آزمایشگر، سازنده و مخترع ثمربخشی به شمار می روند.
لذا از اطراف دنیا به راه افتادد و به سراغ ما آمدند. ملت ما به کسی احتیاج ندارد
تا بخواهد به او التماس کند و یا باج بدهد و راه، خط و بینش دولت، رئیس جمهوری
وفرماندهان ما نیز همین است.

رهبر انقلاب
اسلامی هرگونه اقدامی را با هدف خشنود کردن قدرتهای استکباری برای دریافت کمک و
رفع احتیاجات مردود ومذموم دانستند و فرمودند:

ما به کمک
آنها احتیاجی نداریم، بلکه آنها نیازمند ما و محتاج نفت و دوست با ملت 60 میلیونی
ما و دولت نیرومند جمهوری اسلامی ایران در این منطقه حساس هستند. لذا تنها با حفظ
عزت، کرامت و شرافت این ملت است که ما حاضر به انجام مبادلات با آنها خواهیم شد.

رهبری معظم
انقلاب ادعاهای غرب را مورد کمک ایران به تروریسم و رعایت نکردن حقوق بشر بهانه ای
برای ابراز دشمنی با جمهوری اسلامی ایران توصیف کردند و در تبیین علل مخالفت
استکبار جهانی به سرکردگی آمریکا با ایران اسلامی فرمودند:

ما در مساله
فلسطین آشتی ناپذیر هستیم و همواره تاکید کرده ایم که فلسطین متعلق به فلسطین هاست
دولت اسرائیل غاصب است و باید از بین برود و دلت فلسطین بجای آن بر سر کار آید.
این یک مساله اساسی است و برمنباین آن ما با هر حرکتی که مغایر با این هدف باشد،
مخالفیم. ما همیشه توطئ های استکبار را علیه اسلام و ملتهای مسلمان افشاء کرده ایم
و امروز شاهد انواع توطئه ها برای تضعیف مسلمانان و جریحه دار کردن احساسات ملتهای
مسلمان هستیم که فاجعه بوسنی و هرزگوین و تخریب مسجد بزرگ و تاریخی بابری در هند
نمونه هایی از این توطئه ها هستند و ای در حالی است دنیا در برابر این اقدامات
وحشیانه کاملاً سکوت کرده است.

حضرت آیت
الله خامنه ای از فاجعه قتل عام تباه کردن زندگی و آواره کردن مسلمانان مومن در
تاجیکستان و سکوت مجامع بین المللی در برابر آن به عنوان نمونه دیگری از توطئه های
قدرتهای استکباری علیه مسلمانان یاد کردند و فرمودند:

ما به لحاظ
ایمان و احساسات اسلامی و موضع سیاسی در کنار مسلمانان مظلوم دنیا قرار داریم و در
همه جا نظر خود را با کمال صراحت و قاطعیت اعلام می کنیم اما قدرتهای استبدادی که
از موضعگیری ها و افشاگریهای جمهوری اسلامی ایران خشمگین هستند خصومت خود را با
طرح ادعاهای بی اساسی چون حماتی از تروریسم و رعایت نشدن حقوق بشر نشان می دهند.

حضرت آیت
الله خامنه ای ضمن تاکید بر نفی زورگوی و قلدری به عنوان یک سیاست اصولی جمهوی
اسلامی ایران فرمودند:

ما با قلدری
و زورگویی از هر کس که باشد مخالفیم و آن را زشت می دانیم. ادعای آمریکا برای
رهبری جهان و دخالت در امور دیگران قلدری و زورگویی است و ما می گوییم آمریکا در
آن سوی دنیا خق دخالت در امور کشورهای دیگر را ندارد و باید به حل مشکلات عظیم
انسانی و اخلاقی و نیز فقدان امنیت در جامعه خود بپردازند.

رهبر انقلاب
اسلامی در انحصار گرفتن دانش و تکنولوژی پیشرفته بشری را در انحصار خود گرفته اند
و می خواهند به همه دنیا زور بگویند اما ما در مقابل آنها ایساده امیم و به هیچ
وجه حاضر نیستیم این قلدری را نسبت به خودمان و هیچ ملت دیگری قبول کنیم.

حضرت آیت
الله خامنه ای پایبندی دولت و ملت ایران به اسلام و مقررات اسلامی را برای آمریکا
تحمل ناپذیر و دلیل دیگری بر دشمنی با نظام اسلامی دانستند و فرمودند:

استکبار
جهانی نمی پسندد که ملتی با همه وجود در مقابل او بایستد، قرآن را پیاده کند و
احکام اسلامی را به اجرا در آورد، لذا آنها بخوبی می دانند که آنچه علیه جمهوری
اسلامی ایران در مورد نقض حقوق بشر گفته اند تهمت و دروغی بیش نیست و تهمت کمک به
تروریسم نیز از هرکس زیبنده خود آنهاست.

حضرت آیت
الله خامنه ای با تاکید بر آگاه بودن آمریکا به اینکه نظام جمهوری اسلامی مردمی
ترین نظام در سرتاسر جهان است فرمودند:

مسئولین نظام
از میان مردم برخاسته اند و بین مردم و مسئولین صمیمیت بی نظیری وجود دارد.

در تمام دنیا
برای همه مسئولان کشورها پرداختن به امور شخصی و زخارف دنیوی و التذاذ و دنیا طلبی
یک امر عادی است در حالی که در نظام جمهوری اسلامی ایران این کار یک عیب محسوب می
شود.

رهبر انقلاب
اسلامی در بخش پایانی سخنانش پاسداران را به حفظ صلاحیت ها، تقویت بنیه معنوی و
مقدم داشتن آرامانها بر همه چیز توصیه کردند و خطاب هب آنان فرمودند:

وظیفه بزرگ
جوانان مومن کشور این است که این  نظام را
به شکل پیراسته ،سالم و خلاص حفظ کنند.

پاسداران و
جوانان مومن بسیجی، به معراج رفته هایی هستند که ثابت قدمی خود را در میدان جنگ
نشان داده اند و مناظر معنوی را از دریچه عبادت و مناجات با خدا شاهد بوده اند.
لذا حجت برآنان تمام است و باید خود را و شرف و آبرویی را که برکت مجاهدتها برای
ملت بزرگ ایران به ارمغان آورده اند، حفظ کنند.(6/11/1371)

عید میلاد
ریحانه رسول الله «ص»

بمناسبت 15
رمضان، عید ولادت با سعادت امام مجتبی علیه السلم»

نیمه ماه
رمضان از سال دوم یا سوم هجرت بود که مدینه رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم،
شاهد یکی از مسرت بخش ترین رویدادهای زمان بود، اولین ثمره درخت بارور نبوت و ولایت
، شکوفا می شد و ریحانه رسول خدا و سبط اکبر و نخستین فرزند دلبند علی و زهرا و
دومین امام معصوم به دنیا  آمد.

خبر ولادت
امام مجتبی علیه السلام به پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم رسید. فوراً به خانه
دخترش حضرت زهرا سلام الله علیها رفت و فرمود: اسماء! فرزندم کجا است؟ اسماء این
گل خشبوی را نزد جد اطهرش آورد. رسول خدا در گوش راستش اذان و در گوش چپش اقامه
گفت. سپس رو به علی کرده فرمود: این نیکو فرزند را چه نام گذارده این؟

امیرالمؤمنین
علیه السلم فوراً پاسخ داد. من بر شما سبقت نمی گیرم یا رسول الله . پیامبر لحظاتی
درنگ کرد، گویا منتظر هاتف غیبی بود که ناگهان ندای وحی آمد که یا رسول الله، او
را حسن نام بگذار.

مفضل بن عمر
از امام صادق علیه السلام، پارساترین و بافضیلت ترین مردم زمانش بود، هرگاه به حج
می رفت با پای پیاده می رفت و گاهی پا را برهنه نیز می نمود چرا که می خواستس در
کامل ترین وضعیت از نظر تواضع و فروتنی و خضوع 
و خشوع در برابر حضرت ذوالجلال باشد.

وقتی به یاد
مرک می افتاد می گریست و وقتی سخن ازقبر و بعث و نشور می شد، بسیار گریه می کرد و
زمانی که به یاد عبود از صراط می افتاد، اشکهایش سرازیر می گشت و هنگامی که سخن از
ملاقات با پروردگارش به میان می آمد، آه بلندی می کشید و بی هوش برزمین می افتادو

هرگاه امام
مجتبی برای نماز می ایستاد،بدنش به شدت می لرزید و هر وقت سخن از بهشت و جهنم به
میان می آمد، مانند مارگزیده ای به خود می پیچید و از خداوند، بهشت را طلب می کرد
و از جهنم به حضرتش، پناه می برد.

واصل بن عطا
گوید:

بر چهره حسن
علیه السلام، سیمای انبیا و هیبت پادشاهان بود. او از چنان محبوبیتی در میان مردم،
برخوردار بود که هرگاه در بیرون از خانه بر زیلوی مخصوص خود می نشست، مردم از چهار
سوی به سوی او می آمدند و هرگز از جلو رویش مرور و عبور نمی کردند.

آن حضرت بیست
بار یا بیشتر با پای پیاده به حج خانه خدا مشرف شد و گاهی پای برهنه می رفت و در
حالی که شتران فراوانی همراه حضرت بود، افرادی که سواره از آن راه عبور می کردند،
وقتی او  را پیاده می دیدند، همگی پیاده می
شدند و با او همسفر می گشتند. راوی می گوید: یک بار که چنین شد، مردمی که به
احترام او پیاده می رفتند، از راه رفتن خسته شدند، لذا از او خواستند سوار شود ولی
او در پاسخ چنین فرمود: هرگز سوار نمی شوم ولی از راهی دیگر می روم تا مردم، به
راه خودشان ادامه دهند و مقید من نگردند.

القاب مبارک
آن حضرت: طیب، تقی، زکی ، ولی،سبط، سبیط اکبر، ریحانه رسول الله و مجتبی است. و
کنیه مبارکش ابومحمد است.

او به اجماع
تمام محدثین، یکی از دو نفری است که منحصراً نسل رسول الله از این دو نفر منتشر
شده است که هر دو، سروران جوانان اهل بهشت و دو گل خشبوی پیامبرند. او یکی از چهار
شخصیتی است که پیامبر در برابر نصارای نجران به آنها مباهات و مباهله کرد و او یکی
از اصحاب کسائی است که خداوهند از هر رجس و پلیدی دورشان ساخت و پاک و مطهرشان
قرار داد. او یکی از دو نفری است که همواره رسول خدا درباه شان فرمود:

«هذان
ریحانتای من الدنیا، من احبنی فلیحبهما و من أبغضهما أبغضنی و من أبغضنی أبغضه
الله و أدخل النار، و انهما سیدا شباب اهل الجنه»- این دو گل خشبوی من در دنیایند،
هرکه مرا دوست می دارد باید آن دو را دوست بدارد و هرکه آن دو را دشمن بدارد، مرا
دشمن داشته و هرکه مرا دشمن بدارد، خدا را دشمن داشته و خداوند او را به دوزخ
خواهد افکند. و همانا این دو، سروران جوانان اهل بهشت اند.

در کتاب
«البدایه و النهایه» ابن  کثیر، از
ابوهریره نقل می کند که رسول خدا به سیمای علی و فاطمه و حس و حسین نگریست و فرمو:
«من دشمنم با هرکه شما او را دشمن بدارید و دوستم با هرکه شما اورا دوست بدارید».

عبدالله بن
زبیر با آن همه حقد و کینه ای که نسبت به اهل بیت داشت با این حال درباره امام
مجتبی پیوسته می گفت:

زنها از زادن
همچون حسن بن علی ناتوان اند و مانند او هیچ زنی نزائیده است.

عایشه نیز با
آن همه دشمنی که با امام مجتبی داشت و حتی نگذاشت جسد مبارکش را در کنار جد پاکش
دفن کنند با زنده و مرده او جنگید، نمی تواند انکار کند که: رسول خدا صلی الله
علیه و آله و سلم او را در آغوش می گرفت و می فرمود: «بارالها این فرزندم است و من
او را دوست می دارم، پس تو هم دوست بدار هر که او را دوست می دارد.» او همچنین
روایت کرده است که: پیامبر، حسن را بردوش خود حمل می کرد. مردی او را در آن حال
دید گفت: ای کودک، عجب مرکب سورای داری! حضرت رسول فرمود: و او نیز عجب سواری است.

فرا رسیدن
این روز پربرکت و میمون را به تمام علاقمندان و پیروانش تبریک و تهنیت می گوئیم و
توفیق پیمودن راهش را از خدای بزرگ مسئلت داریم.

عهدنامه
جاودانه

«بمناسبت
شهادت مولای متقیان علیه السلام»

فزت و ربّ
الکعبه»

ماه رمضان
ماه خدا و ماه شهادت برگزیده ترین بندگان خدا پس از رسول خدا است. در این ماه
پرفضیلت، وارسته انسانی به لقاء معشوقش شتافت که در طول شصت و سه سال عمر فیض
بارش،هرگز لحظه ای به دنیا دل نبسته بود و در پاسداری از ارزشهای والای اسلام از
بدو ولادت تا لحظه شهادت دمی نیاسائید. او قرآن ناطق خداوند بود که در مطلع الفجر
لیله القدر با سلام فرشتگان و روح القدس،باذن پروردگار عروچ کرد.

سلام و درود
بیپایان خدا و ملائکه و تمام انبیا و اولیا وصالحین و شهدا و بندگان مخلص خدا بر
وجود مقدسش و لعنت و نفرین ابدی و دائمی خداوند بر تمام دشمنان و مخالفنی و اذیت
کنندگانش تا روز رستاحیز.

ما ضمن تسلیت
فرا رسیدن اینم شهادت مولی امتفین،امیر المؤمنین علی علیه لاسلام به عبد صالح
خداوند حضرت ولی عصر ارواحنا فداء و تمام شیعیان و شیفتگان حضرتش برن دیدیم که به
خاطر استفاده بیشتر عزیزانمان بخشهائی از سفارشها و وصیت جاودانه آن حضرت را که به
فرزند دلبندش امام مجتبی علیه السلام نمواده است، منتشر سازیم،باشد که عمل کنندگان
به وصایای مقدسش، ما راهم از دعای خیر خویش بی بهره نگردانند.

این وصیت
نامه از پدری است که به مرگ نزدیک و گذشت زمان معترف است. او به زندگی پشت کرده و
تسلیم روزگار گشته و در سرای درگذشتگاه آرمیده است. به دنیا بدبین و فردا از آن
سرای کوچ کرده،به فرزندی آرزومند که به آرزوها دست نخواهد یافت. فرزندی رهسپار راه
هلاک شدگان و آماج بیماری ها و گروگان روزگار و هدف مصیبت ها و گرفتار دنیا پرستان
و سوداگر سرای خدعه و غرور و وام دار فنا و دربند مرگ و همسوگند اندوه و همنشین غم
و  همنفس آفات و دردها و به خاک افتاد
شهوات و جانشین رفتگان.

اما بعد!
آنچه من از پشت کردن و سرگشی روزگار و روی آوردن آخرت به خویش دانستم،مرا از آن
بازداشت که جز از خویشتن یاد کنم وجز به کار آن جهان بپردازم و جز غم خویش خوردم .
آنگاه که هم خویشتن مار از هم دیگرا بازداشست و رای مار براین استورا ساخت که جز
به اندیشه آن جهان باشم و تکلیفم را روشن ساخت و مرا واداشت که با جدیت به کاری
اقدام کنم که بیهودگی در آن راه نداشته باشد و بدینسان فکر خو را صداقانه به کار
گیرم. دیم که تو پاره ای از من که سراسر وجود من هستی، چنان که اگر غمی بر قلبت
فرود آید گوئی بر قلب من نشتسته و اگر مرگ تو را دربرگیرد، گوئی مرا در برگرفته
است. پس دیدم که کار تو همچون کار خودم، در نظرم بزرگ است و کار تو همچون کار من
است. از این روی به تو این نامه را می نویسم و چه برای تو زنده بمانم و چچه از
جهان درگذرم،امیدم این است که به آن عمل کنی.

پس ای
فرزندم! تو را سفارش می کنم که از خدای بترسی و ملازم فرمان او باشی و دل به یاد
او آباد کنی و رشته پیوند او را نگهداری و کدام رشته از رشته میان تو و پروردگارت
استوارتر است؟

قلبت را به
پند و اندرز زنده دار و به دنیا بمیران و به ایمان نیرومند ساز و به فروغ خرد،
روشن نما و به یاد مرگ رام کن و به پذیرش فنا وادار ساز و به رنجهای دنیا آماده اش
کهن و از یورش روزگار برحذر دار و از دگرگونیهای چرخ دوار و گردش روز و شب، آن را
بترسان و داستان گذشتگان را بر او بازگو کن و سرگذشت پیشینیان را به یادش انداز و
بر دیار و اثراشان بگذر. پس ملاحظه کن که چه کردند و از کجا انتقال یافتند و به
کجا رفتند و در کجا جای گزیدند. سپس خودخواهی دید که از یاران جدا شدند و به دیار
تنهائی و غربت فرود آمدند، همچنان که تو نیز پس از کوته زمان، یکی از آنان خواهی
بود.

پس منزل
(آخرت) خود را بساز و آخرت را به دنیا مفروش و آنچه ندانی بر زبان جاری مساز و از
آنچه به آن وظیفه نداری، سخنی مگوی و راهی که از کژی  آن هراسناکی نپیمای که باز ایستادن از بیم
سرگردانی بهتر است از فرو رفتن در ورطه اهوال و تباهی ها.

به نیکی
فرمان ده تا از نیکان باشی و مردم را با دست و زبان از کار بد و نکوهیده باز دار و
تلاش کن تا از بدکاران دور شوی.

در راه خدا
آنگونه که سزاورا او است پیکار کن، از سرزنش ملامت کنندگان باک مدار و به هیچ وجه
در راه حق از غرق شدن در سختی ها میاندیش. دانش دین را بیاموز و در تلخی ها و
ناگواری ها با صبر و شکیبائی خو بگیر چه نیکو خصلتی است، شکیبائی در راه حق.

تمام کارهای
خود را به خدایت بسپار و در هر حاجت مهمی خود را به پروردگارت نسلیم کن که خدا
پناهگاهی است بس استوار و نگهبانی است بس توانا و مقتدر و مدافعی است شکست ناپذیر.
در نیایش و خواهش از پروردگار اخلاص داشته باشد که بخشش و محرومیت هر دو بدست او
است. در طلب خیر و عافیت از خداوند اصرار ورز. پندر مرا خوب دریاب و از آن اعراض
مکن که بهترین سخن آن سخن است که تو را سود دهدا و همانا در دانشی که سودی در آن
نیست، خیری نخواهد بود و علمی که روی به حقیقت نداررد و ره به حق نگشاید، آموختنش
را فایده ای نباشد.

هان این فرزندم!
چون دیدم رزهای عمرم پیش رفته و سستی تن افزون شده،به وصیت تو شتافتم، پیش از آنکه
مرگ یورش آورد و زبان از گفتن سخن دل بازماند و اندیشه چون اعضا و جوارح فرسوده
گردد یا برخی از چیرگیهای هوس و خواهشهای نفس و فریبندگیهای دنیا بر قلب تو از من
سبقت گیرد و تو همچون شتری رمنده و سرکش رام نگردی؛ ناچار پاره ای پندهای خویش بر
تو بازگو کردم چرا که دل نوجوانان مانند زمینی است که تخمی در آن نیافشانده باشند،
پس هر دانه که در ان افکنده شد، پذیرایش باشد و آن را به خوبی رشد دهد،بنابراین،
پیش از آن که قلب تو سخت گردد و عقلت دربند شود، به تادیب تو پرداختم تا با گامی
استوار به عقیده ای روی آوری که اهل تجربه، تو را از درخواست و آزامیش آن بی نیاز
ساخته اند. پس از زحمت طلب بی نیازی و از رنج تجربه با سختی فراهم آورده ام،
رایگان به تو می سپارم و آنچه شاید بر ما تاریک جلوه مید اد،اکنون بر تو روشن
بگردد.

فرزندم!
اگرچه روزگار به درازای عمر پیشینیان بر من نگذشته است، اما آنقدر در کارشان
نگریسته ام و در اخبارشان اندیشیده ام و در آثارشان سیر کرده ام که چون یکی از
آنان شده ام،بلکه آنقدر بر امورشان آگاهی یافته ام که گوئی با اولین و آخرینشان زیسته
ام. پس در این سیر و تأمل کردار خوب را از بد باز شناختم و سود را از زیان تشخیص
دادم، آنگاه برای تو زبده هرکاری را انتخاب کردم و زیبایش را جستم و ناشیاسته اش
را کنار گذاردم و آنچه پدر مهربان که در امر فرزندانشان همت می گمارند،در امر تو
همت کردم و بر ن شدم تا تو را تربیت نمای حال آنکه تو روی به زندگی آورده ای و
جوان نورسیده ای با دلی پاک و درونی پاکیزه. و آغاز می کنم به آموختن تو کتاب خدای
را و تاویلش و احکام حلال و حرام و شرایع اسلام و بیش از این چیزی تو را نیاموزم.
بهرحال از آن ترسیدم که عقاید و آراء که مورد اختلاف مردم شده است، بر تو نیز
مشتبه شود، پس هرچند میل به یاد آوری بر تو نداشتم، ولی این نیکوتر است از اینکه
تو را رها کنم در امری که از هلاکت و تباهی آن بر تو ایمن باشم.

بر تو
نداشتم، ولی این نیکوتر است از اینکه تو را رها کنم در امری که از هلاکت و تباهی
آن بر تو ایمن نباشم.

امیدوارم
خداوند تو را در ان توفیق پیمودن راه صواب عنایت فرماید و به براه راست راهنمائیت
کند. اینک تو را به این پندها سفارش می کنم:

بدان ای
فرزندم! بهترین چیزی که بایا از وصیتم فراگیری تقوای الهی است و اکتفا کردن
به  آنچه بر تو واجب گردانیده است و
فراگرفتن آنچه نیاکان نخستین تو و صالحین از خاندانت بر آن بوده اند که همانا آنان
نیز مانند تو از اندیشه در کار و اصلاح خویش فروگذار نکردند و از معارف دین هرچه
را در اثر تفکر و ژرف اندیشی باز شناختند، به کار بستند و از فراگیری هرچه خارج از
وظیفه بود، خودداری ورزیدند. پس اکنون اگر قلب تو به انچه آنها به آنشناخت پیدا
کرده بودند، اکتفا نکند و در جستجوی حقیقت افزون طلب باشد، باید که به نیروی تفکر
درتس و تامل و نیک آموزی در پی کسب آن برآئی ، نه در گرداب شبهه ها و غرق شدن در
ورطه مجادله ها فرو افتی. پس اگر نظر تو بر این تعلقق گرفت نخست از خایت مساعدت و
مدد بخواه و برای کسب توفیق به او توجه کن و آشفتگیهای تردید را پس زن که شخص را
به ناباوری و شبهه اندازد و یا گمراه سازد. و آن وقت که به یقین دانستی قلبت صفا
یافت و فرمانبردار گشته و رای پسندیده را پذیرفته و از تفرقه دوری کرده و خاطرات
در این امر جمع گشته و اندیشه ات در نقطه مقصود متمرکز شده است،بنگر که دراین وصیت
نام- که به توضیح برای تو نوشته ام- چه می گویم. و اما اگر برای تو آنچه را که
دوست می داری از آسودگی خاطر و اندیشه جمع نشد، بدان که مانند شتری که پیش رویش را
نبیند، در ورطه ظلمات- که رهائی از آن سخت و دشوار است- گرفتار نگردید.

آن کس که راه
را به وضوح و روشنائی نبیند و امور را در هم آمیزد، در طلب دین نیست و در چنین
حالی درنگ سزاوارتر از رفتن است. فرزندم، در وصیتم خوب بیاندیش و بدان که آن کس که
مرگ در اختیار او است، زندگی نیز در اختیار او است و آن کس که می آفریند ، می
میراند آن که نابود می سازد، زندگی را دوباره باز می گرداند و آن که بلام می دهد،
از بلا می رهاند و این جهان مستقر نبود جز به نعمتها و محرومت ها و رنج ها و پادش
ها و کیفرها تا روز رستاخیز و به دیگر مشیتهای خداوند که برآن آگاه نیستی. پس اگر
از رویدادهای جهان، دانستن مطلبی بر تو دشوارب نماید، آنه را از نادانی خویش دان
که نخستین بار که آفریده شدی چیزی از این همه بر تو معلوم نبود، و از این پس بر آن
آگه گشتی. ای بسا چیزی را که نمی دانستی و نظرت در آن سرگردان بود و دیده ات آن ر
ا درک نمی کردو پس از آن، بر آن مطلع شدی و به آن شناخت پیدا کردی. پس به او که تو
را آفرید هو روزیت داده و اندامت را موزون ساخت است ، پناه ببر و فقط او را بندگی
و نیایش کن و رغبتت فقط به او و ترست از او باشد.

و بدان ای
فرزندم که هیچ کس همچون رسول خدا صلی الله علیه و آله از خدا خبر ندارد، پس
رستگاری خویش را در رخبری او بدان و به آن دلخوش باش. و من از نصیحت کردن تو
کوتاهی نکردم و تو هرچند بکوشی آنگونه که من به تو بینایم، به خویش بینا نخواهی
شد.

ای فرزند،
بدان که اگر پروردگارت را شریکی بود، آن شریک نیز رسولان خود را به سوی تو می
فرستاد و نشانه های قدرت و شوکتش را می دیدید و افعال و صفاتش را می شناختی ولی
پروردگار- چنانچه خویش را توصیف کرده است- یکتا است و هیچ کس در پادشاهی با او
مخالفت نتواند کرد. او جاویدان است و زوال ناپذیر. اول است پیش از همه کائنات بی
آنکه او را آغاز و ابتدا باشد و  آخر است
پس از همه موجودات، بی آنکه او را نهایت و پایانی باشد. برتر از آن است که احاطه
دل و دیده، ربوبیتش را دریابد.

اکنون که
اینها را دانستی، پس همانگونه که چون توئی 
را با آن مایه اندک و ناچیزی توانائی و ناتوانی بسیار و نیاز فراوان به
پروردگار، سزاوار است که انجام دهی، در اطاعتش تلاش کن و از کیفرش بهراس و از خشمش
بیم داشته باشد که او جز به کار نیکویت فرمان نداده و حز از کردار زشتت بازت
نداشته است…

این فرازهائی
بود از عهدنامه جاویدان امیرالمؤمنین علیه السلام که شایست است، مفصلش را جداگانه
بنویسند و شرح و تفسیر کنند تا مردم، استفاده بیشتری ببرند و ما فقط برای تبرک و
تیمن، گوشه ای از آن را در این مجله آوردیم. باشد که پیروان خلص امیرالمؤمنین و
فرزندان معصومش علیهم السلام، از این وصیت نامه ارزنده مولا و امامشان، بیشترین
بهره را ببرند و آن را در زندگی خویش نصب العین قرار دهند.

رمضان ماه
ضیافت الهی

شهر رمضان
الذی انزل فیه القرآن هدی للناس و بینات من الهدی و الفرقان

ماه مبارک
رمضان، ماه برگزیده خداوند از میان تمام ماه های سال است. در این ماه، درهای بهشت
بر روی روزه داران از امت محمد صلی الله علیه و آله و سلم گشوده و درهای جهنم بسته
می شود. در آغاز این ماه بهشت زیور و زینت داده می شود و این سنت الهی فقط سالی
یکبار آن هم در ماه رمضان، تکرار می شود. و بی گمان عبادت ها و حسنات و کارهای خیر
در ایم ماه، نتایج بسیار خوب و مثبتی دادر و اجر و پاداش آنها دو برابر می شود. پس
باید تلاش کنیم که هرچه بیشتر کارهای نیک و اعمال خوب در این ماه انجام دهیم و از
این فرصت بیشترین بهره را ببریم.

امام صادق
علیه السلام از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم نقل می کند که فرمود:

«شهر رمضان
شهر الله عزوجل، و هو شهر یضاعف الله فیه الحسنات و یمحو فیه السیئات، و هو شهر
البرکه، و هو شهر الانابه، و هو شهر التوبه، و هو شهر المغفره، و هو شهر العتق من
النار و الفوز بالجنه. ألا فاجتنبوا فیه کل حرام، و اکثروا فیه من تلاوه القرآن و
سلوا فیه حوائجکم و اشتغلوا فیه بذکر ربکم، و لا یکونن شهر رمضان عندکم کغیره من
الشهور، فان له عندالله حرمه و فضلا علی سائی الشهور، و لا یکونن شهر رمضان، یوم
صومکم کیوم فطرکم».

ماه رمضان،
ماه خدای عزوجل است و آن ماهی است که حسنات در آن دو برابر می شود و بدیها و سئیات
زدوده می گردد. و آن ماه برکت و ماه بازگشت و ماه توبه و ماه آمرزش گناهان و ماه
رهائی از دوزخ و دست یابی به بهشت است.

هان! در این
ماه از هر حرامی دوری جوئید و در آن بسیار قرآن را تلاوت کنید و نیازها و حوائج
خود را در این ماه از خدا بخواهید و خود را پیوسته مشغول به ذکر پروردگارتان کنید.
و زنهار که ماه رمضان نزد شما مانند دیگر ماه ها باشدت چرا که در نظر پروردگار،
این ماه حرمت و فضیلت برتری برسایر ماه ها دارد. نکند که روز روزه گرفتن در نظر
شما مانند روز خوردن باشد.

پس باید در
این ماه،بیشتر به یاد خدا و ذکر خدا بود. باید چشم به بخشش ها و عطایای الهی دوخت
و نسبت به حرام و کارهای بد، دروی بیشتری جست. باید بسیار خشیار باشیم و ساعتی از
این ماه پربرکت را به غفلت و فراموشی نگذرانیم. مگر نه این است که حسنات در این
ماه دو برابر می شود و کارهای خیر پذیرفته می گردد و یئات محو می شود؟ پس باید به
دنبال کار خیر بود، باید به احوال بیچارگان و مستضعفان و محرومان رسیدگی کرد. نکند
که در همسایگی ما، خانواده فقیر و بیچاره ای باشد و افطارش با غذای ساده ای بگذرد
و ما اول افطار در کنار سفره رنگین بنشینیم؟ در روایت است که هرکس در این ماه
مؤمنی را یاری دهد، خداوند او را در گذشتن بر صراط یاری می دهد؛ آن روزی که پاها بلغزند
و گام ها بلرزند.

اگر این ماه،
ماه مغفرت و آمرزش است، باید مواظب باشیم که با کارهای خیر و با خدمت به مسلمانان
و محرومان، بهشت را برای خود بیمه کنیم و از خدا بخواهیم که گناهان را بیامرزد چرا
که اگر در این ماه، مورد عفو قرار نگرفتیم، در ماه های دیگر امید کمتر است.

در روایت است
که رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله بر منبر خطبه ای خواند و در ان فرمود:

ای مردم!
جبرئیل به استقبال من آمد و گفت: یا محمد، هرگه ماه رمضان را دریابد و در این ماه
مورد آمرزش قرار نگیرد و از دنیا برود، خداوهند او را از رحمت خویش دور خواهد کرد.
تو ای پیامبر آمین بگو و من هم آمین گفتم.

رسول خدا صلی
الله علیه و آله در روایت دیگری می فرماید:

«خداوند روزه
این ماه را واجب گردانیده و قیام در آن را به عبادت و نیایش،سنت قرار داده؛ پس
هرکه آن را روزه بدارد و با ایمان، در آن به عبادت بپردازد از گناهاهنش بیرون آید
مانند روزی که از مادر متولد شده است».

جابر از امام
باقر علیه السلام نقل می کند که فرمود: «یا جابر، من دخل علیه شهر رمضان فصام
نهاره و قام ورداً من لیلته و حفظ فرجه و لسانه، و غض بصره، و کف أذاه، خرج من
الذنوب کیوم ولدته أمه. قال: قلت له: جعلت فداک، ما أحسن هذا من حدیث! قال: ما
أشدهذا من شرط!».

ای جابر!
هرکس وارد در این ماه مبارک شود، پس روزها را روزره بدارد و قسمتی از شبهایش را به
دعا برخیزد و دامن و زبانش را نگه دارد و چشمش را (از حرام) بپوشاند و از اذیت و
آزار بندگان خدا دست بردارد، از گناهان بیرون آید،مانند روزی که از مادرش متولد
شده باشد. جابر گفت: عرض کردم: قربانت گردم! این چه حدیث زیبائی است! فرمود: و این
چه شرط دشوارای است!

فضیلت شب قدر

و آنچه بر
فضیلت این ماه، می افزاید،نزول قرآن در آن است؛ در شب قدر؛ شبی که به تنهائی، از
هزار ماه برتر است؛ شبی که رحمت و برکات خداوند، پیوسته در آن نازل می گردد، شبی
که رزق و روزی های مردم، تقدیر و اندازه گیری می شود. شبی که ملائکه و روح القدس
به اذن پروردگار، در آن فرود می آیند و با خویشتن،سلامی که برکت جاویدان به همراه
دارد تا سپیده دم بر بندگانی که شایسته این سلام و برکات اند، فرود می آورند.

در روایات بی
شماری اشاره شده است که فرشتگان همراه با روح القدس در این شب پربرکت به زمین می
آیند و پرونده تمام حوادث سال از ولادت ها و وفات ها و تقسیم روزی ها و توفیق حج
رفتن ها و هرچه در طول یکسال بخواهد به وقوع پیوندد را گردآوری کرده و تقدیم به
حضرت ولی الله الاعظم، صاحب الزمان ارواحنا فداه می کنند.

هشام از امام
صادق علیه السلام نقل می کند که در تفسیر آیه «فیها یفرق کل امر حکیم» فرمود:

آن شب قدر
است که خداوند گروه حاجیان را در آن ثبت می کند و آنچه ازاطاعت و گناه و مرگ و
زندگی و رویدادهائی که در شب وروز رخ می دهد، همه را یکجا تحویل صاحب زمین می
نماید. راوی سؤال می کند که این صاحب زمین کیست؟ می فرماید: «صاحبکم» – سرپرست
شما. و مقصود از آن، وجود مبارک حضرت ولی عصر، صاحب الزمان، مهدی موعود، عجل الله
فرجه است. و تمام این حوادث به امام زمان علیه السلام واگذار می گردد.

پس سزاوار
است که مردان خداجوی، در این شب با فضیلت که در دهه آخر ماه رمضان پنهان شده است،
بیشتر به دعا و مناجات و نیایش پروردگار مشغول شوند و چند شب که بیشتر احتمال شب
قدر در آن ها می رود یعنی شبهای 19 و 21 و 23 را به احیا و شب زنده داری تا صبح
بگذرانند و از این فیض مهم و بزرگ الهی محروم نگردند. و هرچه می خواهند از خدا بخواهند
که امید است در این شبهای بزرگ، مفرون اجابت گردد.

ما فرا رسیدن
این ماه مبارک و این شب عظیم را به تمام مؤمنین و پاسداران قرآن و اسلام بویژه
مقام معظم رهبری و برادران و خواهران دینی در ایران اسلامی و سایر جهان اسلام،
تبریک و تهنیت می گوئیم و امید واریم که عزیزان در این ماه،فرصت را مغتنم بشمارند
و با تلاوت قرآن و دعا و نیایش، شبها را زنده نگه داشته و روزها را با نگهداری
خویشتن از هر حرام و گناهی،رضایت ولی و امام و پیشوایشان سلام الله علیه را جل
کنند و ما را نیز از دعای خیر خود محروم نگردانند.

والسلام

سخنان
معصومین

امر بمعروف،
روش صالحان

رسول اکرم
صلی الله علیه وآله و سلم:

«لتأمرون
بالمعروف و لتنهن عن المنکر، أو لیعمنکم عذاب الله» (وسائیل الشیعه – ج11- ص407)

حتماً باید
امر به معروف و نهی از منکر بکنید وگرنه عذاب الهی همه شما را فرا خواهد گرفت.

رسول اکرم
صلی الله علیه و آله و سلم:

«لا یزال
الناس بخیر ما أمروا بالمعروف و نهوا عن المنکر و تعاونوا علی البر، فاذا لم
یفغلوا نزعت عنهم البرکات و سلّط بعضهم علی بعض، و لس لهم ناصر فی الارض و لا
معین» (بحار –ج100- ص94)

تا وقتی که
مردم امر به معروف و نهی از منکر کنند و در کارهای خوب؛ به هم همکاری نمایند،
امورشان به خیرو خوبی خواهد گذشت ولی اگر این کارها را نکنند، برکت های الهی از
آنان گرفته می شود و برخی بر برخی دیگر مسلط می شوند و در روی زمین هیچ یار  و یاوری نخواهند داشت.

امیرالمؤمنین
علیه السلام:

«الامر
بالمعروف أفضل أعمال الخلق» (غرر الحکم)

امر به
معروف، بالاترین و برترین اعمال بندگان است.

امیرالمؤمنین
علیه السلام:

« ان الامر ب
المعروف و النهی عن المنکر لخلقان من خلق الله سبحانه، و انهما لا یقربان و من اجل
و لا ینقصان من رزق» (نهج البلاغه- خطبه156)

همانا امر به
معروف و نهی از منکر دو خلق و خوی از اخلاق خدای سبحان هستند و این دو هرگز اجلی
را نزدیکتر یا روزی و رزقی را کمتر نمی کنند.

امیرالمؤمنین
علیه السلام:

«ما أعمال
البر کلها و الجهاد فی سبیل الله عند الامر بالمعروف و النهی عن المنکر الا کنفثه
فی بحر لجی» (نهج البلاغه – حکمت 374)

تمام کارهای
خیر و همچنین جهاد در راه خدا در برابر امر به معروف و نهی از منکر مانند یک قطره
آب است در اقیانوس پهناور.

امام حسن
مجتبی علیه السلام:

« قال تعالی:
[و المؤمنون و المؤمنات بعضهم اولیاء بعض، یامرون بالمعروف و ینهون عن المنکر] فبدأ الله بالامر بالمعروف و النهی عن المنکر، فریضه منه لعلمه بأنها اذا أیت و
أقیمت ، استقامت الفرائض کلها هینها و صعبها، و ذلک آن الامر بالمعروف و النهی عن
المنکر دعاء الی السلام مع رد المظالم و مخالفه الظالم و قسمه الفیء و الغنائم و
اخذ الصدقات من مواضعها و وضعها فی حقه» (وسائل الشیعه -11- ص403)

خدای متعال
می فرماید: «مؤمنین و مؤمنات، اولیای یکدیگرند که امر به معروف و نهی از منکر می
کنند» ببینید که خداوند واجبات را با امر بع معروف و نهی از منکر آغاز کرده است
زیرا میداند که اگر این دو فریضه انجام پذیرد و برپا گردد، سایر فرائض و واجبات
الهی، آسان و دشوارش استوار و پابرجا می گردد چرا که امر به معروف و نهی از منکر،
دعوت به اسلام است همراه با احقاق حقوق ستمدیدگان و مخالفت ظالمان و تقسیم اموال
بیت المال و غنایم بدست آمده و گرفتن صدقات (واجب) از اماکن خود و پرداختن آنها در
موارد استحقاق.

امام باقر
علیه السلام:

«ان الامر
بالمعروف و النهی عن المنکر،سبیل الانبیاء و منهاج الصلحاء فریضه عظیمه بها تقم
الفرائض، و تأمن المذاهب و تحل المکاسب و تردّ المظالم، و تعمر الارض و ینتصف من
الاعداء و یسقیم الامر» (وسائیل الشیعه- ج11- ص395)

امر به معروف
و نهی از منکر راه انبیا و روش صالحان است. فریضه ای است بزرگ که به وسیله آن سایر
فرایض و واجبات برپا می گردد و مذاهب در امان می مانند و کسب و کارها حلال می شود
و ظلم و ستم ها برطرف می گردد و زمین آباد می شود و بر دشمنان چیره می شوند و تمام
امور مردم، استوار می گردد.

دانستنیهای
از قرآن

این درگه ما
درگه نومیدی نیست

«و اذا جاءک
الذین یؤمنون بآیاتنا،فقل: سلام علیکم، کتب ربکم علی نفسه الرحمه انه من عمل منکم
سواءاً بجهاله ثم تاب من بعده و أصلح، فأنه غفور رحیم». (سوره انعام- آیه54)

و چون آنان
که به آیات ما ایمان آورده اند،نزد تو بیایند پس به آنها بگو: سلام برشما،
پروردگارتان بر خود واجب کرده است که هریک از شما اگر از روی نادانی کار بدی انجام
دهد، سپس توبه کند و روی به اصلاح خویش آورد، پس بداند که خداوند آمرزنده و
بخشاینده است.

این ندای
ارحم الراحمین به بندگان گنهکارش است که: هان! ای بندگانم. ای آنان که از روی
نادانی و جهل نه از روی عناد و اصرار گناه کردید، نافرمانیم نمودید، امرم را اطاعت
نکردید، در رحمت را بر روی تمام شما گنهکاران گشوده ام،باز گردید، خود را بسازید،
خویشتن را اصلاح کنید ، از آلودگیهای معاصی دوری جوئید، پاک شوید،طاهر گردید، من
شما را می پذیرم، دعوتتان را اجابت می کنم لبیک شما را پاسخ مثبت می دهم، من
آمرزنده ام،ارحم الراحمین ام، از هرکس به شما نزدیکترم، اکرم الاکرمینم،اجود
الاجودینم، به رحمت گسترده ام روی آورید و از گناهان دست بشوئید تا شما را در
درگاهم ره دهم. در رحمت بر روی شما گشوده است؛ شما که از روی عناد و لجبازی گناه
نکردید و جهالت و نادانی شما را به منجلاب گناه افکند، وقت نگذشته است،باز گردید،
توبه کنید. من که پروردگار مهربان شمایم، بر خود واجب نموده ام که شما را ببخشایم
و در کنف رحمت خویش قرار دهم.

این ندای
الهی مخصوص مؤمنینی است که به آیات خدا ایمان دارند ولی در اثر نادانی و جهل که در
مقابل تمرد و تعمد است، گاهی ممکن است گرفتار گناه و معصیت شوند و شاید مفصود از
جهالت، این باشد که انسان مؤمن در اثر غلبه قوه شهویه یا غضب و خشم، به هوای نفس
خویش روی آورد و گناهی را مرتکب شود که در آن صورت اگر واقعاً به خدای بازگردد و
توبه حقیقی کند نه اینکه فقط کلمه توبه را بر زبان جاری سازد که در ان حالت، بی
گمان خداوند که غفور و رحیم است، او را می بخشد و توبه اش را می پذیرد و او را
مورد رحمت واسعه خویش قرار می دهد.

از آن
بگذریم، صفت غفور رحیم که از صفات باریتعالی است و در موارد متعددی از قرآن کریم
تکرار شده است، تاثیرش و نمودش در مواقعی است که بندگان از روی جهالت ، دست به
کاری ناشایست بزنند و گناهی مرتکب شوند، سپس از روی خلوص و با پشیمانی و اظهار
ندامت، در پیشگاه ارحم الراحمین، توبه کنند و خود را اصلاح نمایند؛ آنجا است که
این صفت در خارج تحقق می پذیرد و بندگان مؤمن را در بر می گیرد؛ و بهر حال انسان
در این جهان مادی، با آن همه اغرائات شیطانی و نفس اماره بالسوء ممکن است گاهی
قدمش بلغزد و گناهی مرتکب شود که جز معصومین سلام الله علیهم اجمعین،کسی از این
لغزشها در امان ینست و هیچ کس نمی تواند ادعا کند که گناهی را مرتکب نشده است، اما
آنچه مایه دلخوشی و شادمانی بندگان مؤمن خداوند است، این است که در رحمت واسعه
الهی هرگز بر روی آنان بسته نمی شود و پیوسته ندای «کبت ربکم علی نفسه الرحمه»،
آنان را به توبه و اصلاح خویش فرا می خواند و چه بهتر که در این ماه مبارک
رمضان،که ماه آمرزش و رحمت است ،با قلبی پاک و نیتی خالص رو به درگاه با عظمتش
بیاوریم و با تمام وجود دعا ونیایش کنیم و کتاب آسمانی را شفیع خود قرار دهیم و
دست توسل به سوی بندگا زبده و پاک خداوند، محمد و آلش – که درود خدا بر آنان باد-
دارز کنیم و آمرزش گناهانمان را از پروردگارما خودمان، همو که رحمت را برخود واجب
گردانیده است و ما را بشارت به مغفرت و رضوان داده است، با خضوع و خشوع درخواست
نمائیم که امید است با دست پر و قضای حاجات و آمرزیدن گناهان، در روز عید سعید
فطر، از خداوند هدیه و جایزه دریافت نمائیم.

والسلام

امام خمینی
ثابت ون استوار از آغاز تا کنون

ضرورت پیوند
حوزه با دانشگاه

«از نهضتی که
در سالهای اخیر به تائید خداوند متعال بپا شد و موجب نزدیکی قشرهای تحصیل کرده با
علمای دین شد، امید واثق دارم که این نور به خاموشی نگراید، شکافهائی که به دست
خائنان سوداگر غرب وشرق برای استعمار ملل اسلام شده است با جنبش دنیایی و همه
جانبه طبقات تحصیل کرده اعم از روحانی و دانشگاهای از بین برود و با اطلاع از
دردها و نابسامانیها به علاج و سازندگی بپردازند.»(6/2/1350)

«این دو قشر
با هم متحد بشوند، توجه داشته باشند که مبادا در این هیاهوئی که گاهی ایجاد می
شود، ایجاد اختلاف بشود و در این مسائلی که پیش می آید مبادا  یک وقت یک دستی باشد که بخواهد  شماها را از هم جدا بکند. همه با هم باشید، همه
با هم همکار باشید، همه این نهضت را پیش ببرید. خدا می داند که اگر این نهضت شکست
بخورد، تا آخر دیگر ایران روی خوش به خودش نمی بیند. همه مسئول هستید».(31/2/1358)

«مغز متفکر
جامعه شما دو طایفه هستید، و آن قشری که می تواند خنثی کند آن توطئه هائی که با
کمال دقت برای شکست دادن نهضت در شرف تکوین است، آن هم شماها هستید، تکلیف برای
شما دو طایفه از سایرین زیادتر است و مسئولیتتان بسیار زیاد، همه مسئولند لکن شما
دو طایفه مسئولیتتان زیادتر است. و آنها درصدد هستند که بین شما دو طایفه ای که با
هم مربوط شدید… الان نقشه این است که شما را از هم جدا کنند». (14/6/1358)

«مراکز علمی
و فرهنگی قدیم و جدید و روحانیون و دانشمندان فرهنگی وطلاب علوم دینیه و دانشجویان
دانشگاه ها و دانشسراها و قطب حساس و دو مغز متفکر جامعه هستند و از نقشه های
اجانب، کوشش در جدایی این دو قطب و تفرقه اندازی بین این دو مرکز حساس آدم ساز بود
و هست. جدا کردن این دو مرکز، در مقابل یکدیگر قرار دادن آنها را اینها را در
مقابل هم قرار دادن و در نتیجه خنثی کردن فعالیت آنان در مقابل استعمار و
استثمارگران از بزرگترین فاجعه های عصر حاضر است… علما و دانشمندان این دو مرکز
لازم است کوشش کنند در پیوند دادن این دو قشر عزیز و باید بدانندکه نه دانشگاهی
بدون روحانی می تواند به استقلال برسد و نه روحانی بدون دانشگاهی. عزیزان من! اگر
اسلام را می خواهید و کشور را، به فرمان خداوند متعال گوش فرا دهید و اطاعت کنید
که می فرماید: «اطیعوا الله و رسوله و لا تنازعوا فتفشلوا و تذهب ریحکم» اختلاف و
نزاع شماها را به شکست می کشد و قدرت را از شما سلب می کند و رنگ و بوی شما را در
جوامع بشری می برد». (31/6/1358)

«آنوقت جدا
کرده بودند شما را از هم، یک دیواری کشیده بودند، شما آن طرف و آنها هم آن طرف، هر
دو هم به هم بدبین و آنها هم استفاده اش را می کردند. حالا که می بینند که یک
تحولی پیدا شده است، دانشگاهی متمایل شده است به روحانی، روحانی متمایل شده است به
داشنگاهی، با هم هستند و می خواهند با هم کشور خودشان را به پیش ببرند، حالا
شیاطین بیشتر در فکر هستند  که روحانی را
از یک طرف بکوبند و دانشگاهی را از یک طرف و فساد کنند بین این دو تا، به آنها
بگویند که اینها چطورند، به اینها بگویند آنها چطورند. چشم هایتان را باید خیلی
باز کنید، در این زمان چشم و گوش ها باید خیلی باز باشد که یک وقت می بینید از
داخل خود دانشگاه و از داخل خود فیضیه شما را به فساد می کشانند، شما را به تفرقه
می کشانند». (27/9/1359)

«آنهائی که
استعمارگرند، آنهایی که تابع استعمارگران هستند، آنهایی که قبله شان یا لندن است
یا واشنگتن یا مسکو، پیوند این دو قشر را به مصالح خودشان و مصالح اربابانشان مضر
می دانند، از این جهت در صددند که این دو قشر از هم جدا باشند». (23/3/1360)

«اگر روحانیون
شما را و شما روحانیون را بشناسید و با هم تفاهم کنید، مطمئن باشید که جناح های
غربزده و شرقزده از منافقان و چپ گرایان و دیگر خرابکاران و منحرفان بر شما و کشور
اسلامی تان طمع نخواهند کرد و اگر هم طمع کنند، با شکست قطعی مواجه خواهند شد».
(1/7/1361)

امام خمینی ثابت و استوار(ضرورت پیوند حوزه با
دانشگاه)

دانستنیهایی ازقرآن(این درگه مادرگه نومیدی
نیست)

سخنان معصومین(امربه معروف،روش صالحان)

رمضان، ماه ضیافت الهی

عهدنامه جاودانه

عید میلاد ریحانه رسول الله(ص)

سخنان مهم رهبرانقلاب اسلامی پیرامون سیاست
داخلی و خارجی نظام جمهوری اسلامی

یادخدا عامل طمأنینه و خشوع                                    آیت الله
جوادی آملی

زیارت امین الله علیه السلام                                       آیت الله
محمدی گیلانی

حوادث سال اول هجرت                                          حجة الاسلام و المسلمین رسولی محلاتی

مبانی رهبری دراسلام(انتقادهای سیاسی)                      حجة الاسلام و المسلمین
محمدی ری شهری

مراتب امر به معروف و نهی از منکر                          حجة الاسلام  والمسلمین اسدالله بیات

گفته ها و نوشته ها

وحدت حوزه و دانشگاه                                          حجة
الاسلام و المسلمین سیدمرتضی مهری

ژئوپلتیک جزایر سه گانه خلیج فارس                          دکتر محمدرضا حافظ نیا

پژوهشی پیرامون ذوالقرنین و کوروش                        سید موسی میرمدرس

مسلمانان کوزوو، مقدونیه و سنجاک درمحاق
ستم           غلامرضا گلی زواره

پاسخ به نامه ها

نگاهی به رویدادها

رهنمودها

بخش عظیمی ز تبلیغات
جهانی در پوشش خبر انجام می شود و امروز بسیاری از خبرگزاریها و مراکز تولید و
اشاعه خبر با نادیده گرفتن صدق و صحت خبر، مسئولیت وجدانی خود را پایمال می کنند و
آنچه را که تحت عنوان خبر به افکار عمومی ملت ها ارائه می دهند در حقیقت تفسیر،
برداشت و تحیل از یک خبر در جهت مقاصد و مطامع استکبار جهانی است.

خبرگزاری جمهوری اسلامی
باید ضربات تبلیغاتی و خبری دشمن را با سرعت و با استفاده از همان سلاح و ابزار به
دشمن برگرداند. لذا انجام این مهم مستلزم برخوردار بودن خبرنگاران و سردبیران
خبرگزاری جمهوری اسلامی از بینش عمیق و نافذ، آگاهی های سیاسی و نیز معلومات ادبی
فرهنگی است. (16/9/71)

تهاجم فرهنگی علیه تفکر
اسلامی و جمهوری اسلامی ایران حرکت و مبارزه ای است که در عرصه های گوناگون فرهنگی
وجود دارد و بر همین اساس برنامه ریزی برای مقابله با آن در سطوح مختلف از جمله در
شورای عالی انقلاب فرهنگی، وزارتخانه های ذیربط و مطبوعات ضروری و اجتناب ناپذیر
است.

در حال حاضر تلاش وسیعی
برای سوق دادن نسل جوان جامعه به سوی ابتذال و فساد اخلاقی صورت می گیرد و این
مسئله یکی از بخشهای اساسی تهاجم فرهنگی است. امروز دشمن جبهه وسیعی را با استفاده
از ابزارهای مؤثر، خطرناک و کارآمد و با بهره گیری از علم و تکنولوژی تشکیل داده
است تا جمهوری اسلامی ایران را هدف یک یورش همه جانبه فرهنگی قرار دهد و مقابله با
این تهاجم بسیار خطرناک ویرانگر نیازمند هوشیاری و استفاده از ابزار و روشهای
مناسب می باشد.

با فاصله گرفتن از مبدأ
پیروزی انقلاب، بخش مختلف کشور باید به معارف و اهداف انقلاب نزدیکتر و از آن
بیشتر متأثر شوند و جهت و مسیر علوم انسانی اسلام تر و محیط های دانشگاهی نیز با
مفاهیم و عمل اسلامی بیش از پیش درهم آمیزند و این مهم باید در فضای دانشگاهها، کتابهای
دانشگاهی و رفتار و منش اساتید نشان داده شود. (19/9/71)

از آنجا که بخش عمده ای
از تبلیغات استکبار جهانی علیه جمهوری اسلامی ایران با هدف جدا کردن مردم مسلمان
ایران از حکومت اسلامی به انجام می رسد، مجموعه مسئولان نظام باید تمام نیرو و
تلاش خود را در تقویت و تحکیم روز افزون ارتباط عامه مردم و حکومت بکار گیرند.

مادامی که مردم کوچه و
بازار همراه و پشتیبان انقلاب و نظام باشند انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی ایران
در برابر نظام جدید آمریکا، اروپای متحد، ارتجاع منطقه، اسرائیل و حتی بمب اتم
پابرجا خواهد ایستاد و تجربه چهارده سال گذشته انقلاب اسلامی دلیل روشنی براین
واقعیت انکار ناپذیر و مسلم است.

برخورد مسئولان با مردم
باید توام با همدردی، اخلاق خوش، دلداری و اهتمام به خواسته های آنان باشد و از هر
آنچه که به دور شدن مردم از حکومت می انجامد اجتناب شود. (30/9/71)

دنیای تحت قدرت استکبار،
دنیائی فریفته به فرهنگ زر و زور، دنیائی 
آفت زده از تعالیم غرب، امروز نمی تواند این همه جنایت را با خونسردی تماشا
کند و در همان حال خود را پیرو موسی و عیسی و محمد علیهم سلام الله و برکاته
بداند. (2/10/71)

دشمن به شکل منظم و
سازمان یافته ای تهاجم فرهنگی خود را علیه جمهوری اسلامی ایران به انجام می رساند
و اگر پاسخ متقابل ما منظم و سازمان یافته نباشد خطر تهاجم دشمن بیشتر خواهد بود.
لذا این مسئله باید بطور جدی مورد توجه و رسیدگی قرار گیرد و در این زمینه لازم
است نهادهای ذیربط با همفکری و کمک یکدیگر ابزار و شیوه های مختلف را برای خنثی
کردن تهاجم فرهنگی دشمن بکار گیرند. (19/9/71)

اخبار ایران و جهان

نگاهی به رویدادها

جهان اسلام

استاد دانشگاه هند به
دلیل حمایت از «سلمان رشدی» مورد حمله دانشجویان قرار گرفت.

هندوهای افراطی پس از
تخریب مسجد بابری، حمله به سایر مساجد را آغاز کردند.

در زد و خوردهای شدید
کابل 80 تن جان خود را از دست دادند.

«حزب اسلام» جمهوری
آذربایجان، فعالیت خود را به طور رسمی آغاز کرد. (16/9/71)

وزیر کشور الجزایر:
الجزایر تمام تلاش خود را بر روی خشکاندن ریشه بنیادگرایی اسلامی متمرکز کرده است.

آشوب و درگیری و نزاع
قومی پس از تخریب مسجد بابری سراسر هند را فرا گرفته و تاکنون 499 کشته و هزاران
مجروح بر جای نهاده است.

با محاصره کامل شهر
«سارایوو» توسط صربها، ارتباط آن با دنیا خارج قطع شد.

حوزه های علمیه و
بازارهای سراسر کشور جمهوری اسلامی ایران در اعتراض به جنایت هندوهای افراطی علیه
مقدسات اسلامی امروز تعطیل شد.

زنان و مردان مسلمان شهر
«منوفیه» مصر به نبرد خونین با نیروهای دولتی پرداختند.

نخست وزیر هند: مسجد
بابری را دوباره می سازیم. (18/9/71)

پلیس مصر برای دومین روز
پیاپی برای دستگیری مبارزان مسلمان در غرب قاهره با جستجوی خانه به خانه پرداخت.

اولین نشریه مذهبی
جمهوری آذربایجان به نام «اسلامین سسی» انتشار یافت. (22/9/71)

در پی فشارهای داخلی و
خارجی، عربستان از اعدام دو زندانی شیعه که بدنبال درگیری لفظی بر سر اعتقادات
شیعه یا یکی از اساتید دانشگاه به اعدام محکوم شده بودن انصراف پیدا کرد.

700تن از رهبران هندو و
مسلمان در هند دستگیر شدند. (23/9/71)

6پلیس الجزایر در جریان
حمله افراد مسلح کشته شدند.

نیروهای امنیتی
رژیمسعودی، حوزه علمیه شیعیان در شهر «احساء» را مورد حمله قرار داده و تمامی
کتابهای موجود را مصادره کردند.

آسوشیتدپرس: حکومت
اسلامی در کوچه های تنگ قاهره برقرار است.

نظامی ربوده شده رژیم
صهیونیستی اعدام شد و بدنبال آن، مقامهای بلندپایه این رژیم جلسه فوق العاده تشکیل
دادند. (24/9/71)

یک سازمان اصولگرای
اسلامی با کمک ایران در آفریقا تشکیل شد.

کمونیستها 20 مسلمان را
در خیابانهای دوشبه کشتند. (26/9/71)

رژیم صهیونیستی 417
فلسطینی را ازز وطنشان اخراج کرد.

پلیس ترکیه تظاهرات
ضدآمریکائی نمازگزاران استانبول را سرکوب کرد.

امارات 5300 مسلمان
پاکستانی معترض به تخریب مسجد بابریرا اخراج کرد.

طی دو هفته اخیر 800
مسلمان مبارز در مص دستگیر شده اند.

دولت الچزایر در پایتخت
و هفت شهر دیگذ مقررات منع رفت و  آمد
اعلام کرد. (29/9/71)

رهبر ائتلاف اسلام
گرایان و دمکرات ها در پارلمان تاجیکستان ترور شد. (1/10/71)

3 میلیون فلسطینی در
اعتراض به اخراج مسلمانان دست به اعتصاب زدند.

نیرروهای متجاوز صرب با
بمب خوشه ای شرق بوسنی را بمباران کردند. (3/10/71)

مبارک: مذاکره با
اسرائیل به هر قیمتی باید ادامه یابد.

رژیم صهیونیستی عبور
کاروان صلیب سرخ را برای رساندن کمکهای بشر دوستانه به فلسطینیان اخراجی ممنوع
کرد. (5/10/71)

رژیم صهیونیستی، درخواست
سازمان ملل مبنی بر بازگرداندن فلسطینی ها ی اخراجی را رد کرد.

«شیخ عمر عبدالرحمن»
رهبر جماعت اسلامی مصر: حکام عرب با شرکت در گفتگوهای ذلت بار صلح وجدان خود را به
اسرائیلیها فروختند.

دولت هند به هندوها
اجازه داد که در محل مسجد خراب شده بابری مراسم مذهبی به جای آورند! (8/10/71)

نیویورک تامیز: به قدرت
رسیدن نیروهای اسلامی در الجزایر تأثیری قوی تر از فروپاشی رژیم کمونیستی د جهان
باقی خواهد گذاشت. (10/10/71)

هزاران اردنی با شعار
الله اکبر در همبستگی با فلسطینی های اخراجی دست به راهپیمائی زدند.

اسحاق رابین بازگشت
فلسطینی های اخراجی را به توفق انتفاضه مشروط کرد.

براساس حکم دادگاه،
پرستش بتها در محل مسجد ویران مسلمانان در هند آزاد شد.

پلیس هند از اقمه نماز
جمعه در محل مسجد تخریب شده بابری جلوگیری کرد.

مردم «سارایوو» علیه
پطرس غالی در مقابل ساختمان محل اقامت دبیر کل سازمان ملل شعار دادند. (12/10/71)

نیروهای حکمتیار،کابل را
به راکت بستند.

ارتش یمن در جستحوی
مبارزان مسلمان، یک منطقه کوهستان را با تانک محاصره کرد. (14/10/71)

اخبار داخلی

کمیسیون حقوق بشر سازمان
ملل، جمهوری اسلامی ایران را به دلیل اعدام قاچاقچیان و کنترل فعالیتهای جاسوسی
بهائیت محکوم کرد.

دکتر فرزاد نعیم رئیس
بخش طراحی عوامل زلزله در لس آنجلس بعنوان مرد علمی سال 1993در زمینه تحقیق برای
کاهش خطرات زلزله شناخته شده است. (15/9/71)

کشتی «کاپ مالیس» پس از
14 ماه توقیف توسط ترکیه، راهی آبهای جمهوری اسلامی ایران شد.

تولید گندم به مرز 10
میلیون تن رسید.

خانه فرهنگ جمهوری
اسلامی ایران در شهر بمبئی هند از سوی افراد ناشناس مورد حمله قرار گرفت.

کاروان هدایای رهبر
انقلاب به جمهوری نخجوان اعزام شد. (18/9/71)

بعد از پیروزی انقلاب
اسلامی 11500 روستای کشور برق رسانی شده است.

نمایش عظیم همبستگی
اسلامی مردم ایران در اعتراض به هتک حرکت از اماکن مقدسه مسلمانان در هند، با
برگزرای تظاهرات در سراسر میهن اسلامی ایران انجام شد. (21/9/71)

بودج 7/54179 میلیارد
ریالی سال 72 توسط رئیس جمهور تقدیم مجلس شد. (24/9/71)

بیمارستان 90تختخوابی
امام خمینی (س) در دمشق گشایش یافت.

خط تولید برق و بخار
مجتمع پتروشیمی اراک راه اندازی شد. (26/9/71)

برای اولین بار در
جمهوری اسلامی ایران، پیوند قلب با موفقیت انجام شد. (2/10/71)

جمهوری اسلامی ایران به
انتشار بیانیه ای، ادعای غیر اصولی سران کشورهای جنوب خلیج فارس در مورد جزایر
ایران ابوموسی و تنب بزرگ و کوچک را فاقد اعتبار خواند و مرزهای موجود باید مورد
احترام همه باشد. (3/10/71)
سیل بی سابقه در هرمزگان و جنوب فارس 10 نفر کشته و میلیاردها ریالل خسارت بجا
گذاشت. (10/10/71)

بهره برداری از بزرگترین
معدن سنگ  آهن کشور در سیرجان آغاز شد.

یک دختر دانش آموز کلیمی
در اصفهان به دین اسلام مشرف شد و نام زهرا را انتخاب کرد.

هیأت عالیرتبه نظامی
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی عازم چین شد. (14/10/71)

اخبار خارجی

دولت مصر تلاشهای ویژه
ای را برای جلب موافقت بیشتر کشورهای عربی بمنظور حمایت از اقدامات قاهره علیه
تهران آغاز کرده است.

وزیر خارجه انگلیس:
ایران خطر عمده ای برای مذاکرات صلح اعراب و اسرائیل است.

قطر اجلاس کارشناسان
شورای همکاری خلیج فارس در ریاض را تحریم کرد. (16/9/71)

مخارج مراسم استقرار بیل
کلینتون رئیس جمهوری جدید آمریکا در کاخ سفید 20 میلیون دلار اعلام شد.

نیروهای آمریکائی به محض
ورود به سومالی، دستگیری مردم و اشغال سومالی را آغاز کردند.

بدنبال اعتراضهای پیاپی
کشاورزان فرانسه، موج تظاهرات ضد آمریکائی به آلمان کشیده شد

دو هلی کوپتر نظامی
آمریکا مورد هدف چریکهای سومالیایی قرار گرفتند.

الاهرام خواستار هماهنگی
بین کشورهای عربی و ترکیه جهت مقابله با ایران شد. (22/9/71)

جنگ داخل در السالوادور
که طی 12 سال حدود 80 هزار کشته برجای گذاشت دیشب رسماً پایان یافت.

عراق خواستار گسترش
روابط با ایران شد.

سودان، رژیم مصر را به
حمله علیه خاک خود متهم کرد. (25/9/71)

پارلمان اروپا خواستار
مداخله نظامی در بوسنی هرزگوین شد.

حسنی مبارک خواستار
روابط حسنه با ایران شد. (26/9/71)

تظاهرات علیه دولت زئیر
پنج قربانی داد.

وزیرر نفت کویت: پرچم
آمریکا بر فراز نفتکش های کویت باقی خواهد ماند. (30/9/71)

در هر ساعت 25 کودک
آفریقائی بر اثر عواقب ناشی از جنگ، فقر و بیماری قربانی می شوند.

انفجار دو بمب قوی در
ساختمانهای سفارت آمریکا و مجتمع آموزشی فرانسه در آنکارا، خساراتی ببار آورد.

ژاپن با اعمال فشار
آمریکا صادرات 100 قلم کالای صنعتی را به جمهوری اسلامی ایران قطع کرد.

کسری بودجه آمریکا به
290 میلیارد دلار رسید. (2/10/71)

آمریکا طی یک یادداشت
رسمی برای ایتالیا، فرانسه و آلمان، خواستار عدم فروش تکنولوژی پیشرفته به ایران
شد.

قطرر و عربستان در مورد
اختلافات مرزی به توافق رسیدند. (3/10/71)

تحریم تسلیحاتی آمریکا
علیه چین لغو شد.

صدها هزار تن از مردم
تاجیکستان آواره بیابانها شدند.

صدام: بغداد آماده عادی
سازی روابط با واشنگتن است.

عرفات: قاتل افسر
اسرائیل باید اعدام شود!!

عراق هفت دانشمند علوم
هسته ای را اعدام کرد. (5/10/71)

محل اقامت نظامیان
آمریکا در عدن منفجر شد.

از سوی شورای حل و عقد،
برهان الدین ربانی به ریاست جمهوری افغانستان برگزیده شد.

حزب حکمتیار: هیچ راهی
جز جنگ در افغانستان باقی نمانده است. (12/10/71)

علی عزت بگویچ، با طرح
کنفرانس ژنو در مورد بوسنی و هرزگوین بشدت مخالفت کرد.

سران آمریکا و روسیه
پیمان استارت -2 را در مسکو امضا کردند.

فعالیت احزاب در
افغانستان ممنوع اعلام شد. (14/10/71)

مسلمانان هندو مسجد
بابری

نفوذ اسلام در هند:

هندوستان یکی از قدیمی
ترین سرزمین های جهان است زیرا کهن ترین تمدن را در دره سند که مربوط به 300 سال
قبل از میلاد بوده، کشف کرده اند.[1]
نام قدیمی تر هند، «آریاوارتا» بود که به معنی سرزمین آریائی ها است ولی این عنوان
به نواحی شمالی هند تا حدود کوهستان مرکزی «ویندیا» اطلاق می گردید. گسترش آریاها
در جنوب هند،جنگ های داخلی را پدید آورد و این نزاعها در قرن چهاردهم قبل از میلاد
شدت یافت و از همین زمان، هند «بهارات وارشا» نمامیده می شود[2]
هند، سرزمین غرایب و عجایب است و آئین ها و مکتب هایی را بخود دیده که تمام مراحل
را خرافی ترین صورت فکری تا لطیف ترین و روحانی ترین مشرب های عرفانی و یکتاپرستی
را طی کرده اند.[3] در آن
عصری که مردمان هند در آتش جهل و خرافات می سوختند و عقاید کهنه ای بر اندیشه های
مردم پنجه افکنده بود، اکثریت سکنه این شبه قاره جنوب آسیا از حقوق انسانی محروم
بودند و نظام طبقاتی، افراد این سامام را در رنجی جانگزا فرو برده بود و آنان را
با وجود زرخیز بودن این قاره در فقر و بدبختی نگاه داشته بود، خورشید پرفروغ اسلام
از افق قیرگون عربستان طلوع نمود و تیرگی های ستم و ناگواری های توحش را درهم
نوردید و بعثت پیامبر اسلام حضرت محمد (ص) همچون آذرخشی کویر منحط و خفقان گرفته
انسانیت را پرتو افشانی نمود.

هندوئیسم که بر اثر رواج
فساد و انحراف در بین برهمنان، ظهور دو آئین بودائیسم و جینیسم را در اواسط قرن
ششم قبل از میلد بدنبال داشت، مقارن ظهور اسلام این دو آئین را از رونق انداخت و
خود با تغییراتی، مذهب رسمی و حاکم بر اکثریت گردید و به ظلم و ستم و جهل و فساد
ادامه داد و بسیاری از نیروهای خود را در اختلافات داخلی و جنگ ها تلف نمود که این
خود ضعف داخلی را بدنبال داشت و وضع هند را به گونه ای شد که بیگانه را به تسخیر
دعوت می نمود، از آن سوی اخبار نوید بخش طلوع اسلام بوسیله مسافران و بازرگانان به
مردمان شبه قاره هند می رسید و محرومین و ستمدیدگان را تشنه آئین محمدی (ص) می
نمود ولی ستمگرانی که بر مردم حاکم بودند، حاضر نمی شدند تا آنان در سرنوشت خود
آزاد باشند. با این حال، وضع آشفته ای که بر هند سایه افکنده بود، از عوامل مهم
نفوذ اسلام در این سرزمین پهناور گردید. چوهن انوار تابناک وحی که سرزمین حجاز
مرکز  آن بود می توانست زنجیرهای اسارت را
یکی پس از دیگری از هم بگسلد و رحمت و برکت را برای انسانها، به ارمغان آورد.
اسلام هند را از آن حالت خمودی و افسردگی که در آن به سر می برد و روش های کهنه و
قدیمی که بدان چسبیده بود نجات داد[4]
بدین ترتیب اسلام چند قرن پیش از آنکه به صورت یک قدرت سیاسی به هند بیاید به
عنوان یک مذهب به هند راه یافت و مبلغان مسلمان به هند آمده و به نشر این آئین همت
گماشتند، هندی ها از مسلمانان استقبال نمودند و به اسلام علاقه مند گردیدند و بدون
آنکه دولت، مخالفتی کند و یا برخوردی مذهبی بوجود آید، مساجد متعتدی در هند بنیاد
نهاده شد[5]
اسلام، ملت هند را که به خواب زمستانی فرو رفته بودند بیدار کرد و نهضتی فرهنگی،
اجتماعی و علمی در این سرزمین پدید آورد و به جامعه ای که دچار رکود و جمود شده
بود، برای تحول و پیشرفت، جان تازه ای بخشید.

نهرو می گوید: «اسلام از
نظر پیشرفت انسانی و تمدن، رونق و جنبش تازه ای در هند به وجود آورد و تا اندازه
ای همچون داروی مقوی و نیروبخش بود که هند را به تکان آورد…».[6]

بی هیچ تردیدی، اولین
بار در عصر خلفای راشدین دروازه های هند بر روی اسلام گشوده شد. وسائل این نفوذگاه
بازرگانان بودند و گاه یورش های نظامی کوچک بود که از سوی خلفا رهبری می شد.[7]
اسلام، ابتدا به سال 44 قمری به وسیله مهلب بن ابی صفره از راه کابل و خیبر به هند
رسید. پس از آن تا زمان ولید بن عبدالملک فعالیت های پراکنده ای برای نشر اسلام در
هند صورت می گرفت ، تا آ«که در سال 94قمری، جوان مسلمانی بنام محمد بن قاسم از سوی
استاندار عراق مأموریت یافت تا با 6000 نیروی مجهز به ناوگان جنگی به هند برود و
مردمان این واحی را از بدبختی که گریبانگیرشان شده بود نجات دهد، وی توانست خود را
از راه بلوچستان به سند و پنجاب برساند و موفقیت و پیروزی شایانی را کسب کند، این
فتح، طلیعه حکومت مسلمین در هند بود.[8]

غزنویان نخستین ایرانیان
مسلمان بودند که دین مقدس اسلام را به هندوستان سرایت دادند. سلطان محمود غزنوی
بنام جهاد با بت پرستان نخستین حمله خود را به سرزمین هند در سال 392 هـ ق مطابق
با 1101 میلادی از شهر غزنه آغاز کرد و پس از آن با حملات و فتوحات پی در پی، بخش
بزرگی از هند را به تصرف خود درآورد، پنجاب جزو قلمرو عزنویان گردید و لاهور مرکز
حکومت آنان شد در این عصر گروهی از دانشمندان ایرانی از جمله ابوریحان بیرونی به
هند رفتند، در سال 1193م قطب الدین ایبک از بردگان غوری، دهلی را فتح و پایتخت خود
قرار داد و بدین گونه غوریان بر بخش هایی از هند استیلا یافتند، در عصر این سلسله،
علمای زیادی از ایران به سوی هند روانه شدند و در واقع تبلیغات اسلامی در هند در
زمان غوریان گسترش یافت و مدارس و مسجاد زیادی در سرتاسر این سرزمین تأسیس شد.[9]
ظهیر الدین محمد بابر که از احفاد امیر تیمود بود به هندوستان لشکر کشید و سلسله
تیموریان هند را از سال 1526م (932هـ ق) تأسیس نمود که به مدت 4 قرن طول کشید، در
عصر تیموریان تمام مناصب حکومتی و مذهبی در دست ایرانیان بود. در دوران سلطنت
اورنگ زیب، امپراطور مقتدر مغولی، حکومت اسلامی در هند پیشرفت قابل توجهی کردو این
امپراطور وحدیت را بر هند حاکم ساخت که بی سابقه بود. بعد از وی دولت مسلامان هند
از آن اقتدار و شکوهی که داشت فاصله گرفته و به سقوط و تجزیه گام نهاد و وحدت کشور
مورد مخاطره قرار گرفت و در سال 1857م استعمار بریتانیا با فئق آمدن بر رقیبان و
کوتاه نمودن دست کمپانیهای پرتغال، هلند و فرانسه، میدان را برای استعمار و
استثمار و مبارزه با مسلمین هند خالی دید و با تبعید امپراطوری مغول به برمه
(میانما) توانست بر قلب مملکت اسلامی نفوذ کند و همچون سرطانی پیکر عظیم هند را
مجروح نماید. و تا سال 1947م حکمران بریتانیائی برای هند منصوب می گردید که ازن
احیه دولت انگلیس بر آن سرزمین حکومت می کرد، ملکه انگلیس تاج امپراطوری هند را بر
سر نهاد و در سال 1877 م خود را قیصر هند خواند.[10]

در خلال این سلطه گری،
مسلمانان می کوشیدند تا هند را از این هجوم استعماری نجات دهند، قیام امیر سراح
الدوله – از امرای مسلمان هند – در بنگال به سال 1170 هـ (1757م) و نهضت حیدر علی
از فرمان روایان مسلمان در جنوب هند در سال 1195 هـ ق(1781م) و فرزند دلاورش
تیپوسلطان [11] به
منظور قطع نفوذ انگلیس ها و قلع و قمع قوای آنان صورت گرفت.

انگلستان در بدو ورود به
سرزمین هند، از قدرت مسلمانان در هراس بود و لذا می کوشید با تفرقه و تشتت و ایجاد
نفاق، عزت مسلمانان را مخدوش کند و قدرت را به هندوها که برایش کمتر خطر داشتند
انتقال دهد. «سرویلیام مویر» [12]
انگلیس در سال 1857م طی نامه ای به برادرش نوشت: «مسلمانان مدت زیادی در علیگره
صاحب قدرت بودند، آنان بسیاری از هندوها را وادار به کیش خود کردند، به گستاخانه
ترین حالتی دولت ما را به مبارزه فرا خواندند…».[13]

ویلیام هرادراسل در سال
1858م نوشت: «عنصر مسلمان در هند کسی است که بیشترین دردسر را برای ما فراهم آورد
و بی تردید آنان برای حکومت ما خطرناکند…»[14]

در انقلاب خونین هند که
به سال 1857 م (1274 هـ ق) به رهبری فرمانروایان مسلمان و عده ای از هندوها بر
علیه استعمار انگلیس صورت گرفت، مردم هند به پیروزیهای چشمگیری دست یافته و دهلی
را فتح نمودند اما طولی نکشید که این نهضت با اعزام سپاهیان تازه نفس انگلیس،
سرکوب شد و مسلمانان نتایج تلخ و مرارت بار آن را تحمل کردند. و دشمن متجاوز که
کینه مسلمانان را در دل داشت با تمام قدرت، زهر خود را بر افراد مسلمان و فرهنگ و
تمدن آنان فرو ریخت، انگلیسی ها با تصرف غاصبانه شهرهای اسلامی، آثار و مواریث
فرهنگی مسلمانان را بتدریج محو کرده و مردم را از آموزش های اسلامی دور کرده و راه
برای تهاجم فرهنگی انگلیس، هموار گردید.

رفته رفته، ملت هند به
آتشفشانی تبدیل گردید که رهبران مسلمان همچون مولانا ابوالکلام آزاد، مولانا محمد
علی، شوکت علی و گاندی رهبر هندوها در انفجار آنان موثر بودند، در این خروش ها و
قیام ها مسلمانان، هدف عالیتری داشتند و آن بدست آوردن آزادی کامل و خرج بی قید و
شرط استعمار انگلیس بود و در واقع نخستین بانیان این نهضت، افراد مسلمان بودند،
محمد علی جناح قائد اعظم و مؤسس پاکستان برای آنکه این پیروزی زودتر و با قدرت
افزونتری به ثمر برسد در اتحاد مسلمانان و هندوها می کوشید، تداوم مبارزات مردم،
سرانجام در سال 1945م مطابق با 1324ش دولت بریتانیا را تسلیم خواست بر حق آنان
مبنی بر اعطای استقلال هند نمود.

پس از استقلال حزب مسلم
لیگ – در مقابل کنگره ملی هند که غالبا در دست هندوها بود. تمام کرسی های مسلمین
را در پارلمان مرکزی و 446 از 495 کرسی مسلمان در بخش های غربی و شرقی شبه قاره در
اکثریت قرار گرفتند و چون حقوق آنان از سوی دولت هند رعایت نمی شد، دولت مجبور شد
تا پاکستان را ایالتی مستقل اعلام کند و سرانجام به رهبری محمد علی جناح در سال
1947م پاکستان در صحنه سیاسی جهان ظاهر گردید[15]
با آنکه مقرر گردید در هنگام استقلال پاکستان، ایالتی که اکثریت مسلامان دارند،
مختارند تابع یکی از دو کشور هند و پاکستان گردند، ایلات پنجاب، بنگال و حیدر آباد
علیرغم اکثریت مسلمان و تمایل مردم، به پاکستان منضم نگردیدند و حیدر آباد که حدود
20 میلیون مسلمان داشت و در صدد بود تا خود کشوری مستقل باشد در سال 1948م مورد
تجاوز هند قرار گرفت و ضمیمه قلمرو آن گردید. کشمیر نیز با توجه به اکثریت مسلمان
باید به پاکستان ملحق می گردید اما با توطئه استعمار انگلیس چنین برنامه ای صورت
نگرفت و بحران کشمیر زخم خونچکانی را برای جهان اسلام پدید آورد که هنوز التیام
نیافته است و دولت هند جامو و کشمیر را از ایالات خود قلمداد نموده و به خواست
واقعی مردم آن اعتنایی نداشته و حتی قطعنامه های سازمان ملل را زیر پا نهاده است.[16]

نگاهی به مسائل فرهنگی
اجتماعی مسلمانان هند

مسلمانان هند گرچه در
اقلیت هستند امابه صورت یک پدیده تاریخی، فرهنگی و حتی سیاسی، حیات حکومت ها را
رقم زده و تمدن اسلامی به صورت جزئی لاینفک در پیکره کشور هند باقی مانده است.
گرچه افراد مسلمان در گذشته اقتداری داشته اند ولی انگلستانبا اجرای طرحی در جهت
تقویت هندوها به راههای متعدد و حیله های گوناگونی متوسل شد و خود را برای پس زندن
مسلمانان و جلب خشنوی هندوها. مهیا کرد و پس از درهم شکستن انقلاب سال 1857م لبه
تیز انتقام را متوجه مسلمانان نمود و مهیب ترین اقسام شکنجه و آزار را برآنان وارد
ساخت، بسیاری از مراکز فرهنگی و علمی را تعطیل نمود و مسلمانان را که بنا به
اعتراف «متستر هنترم مورخ انگلیس، مترقی ترین اهالی هند به لحاظ دانش و فرهنگ  و خرد بودند، بی رمق کرده و روح نومیدی و یأس و
احساس عدم امنیت بر آنان حاکم نمودند و دیگر فرقه های هندی همچون سیک ها و هندوها
را بر علیه افراد مسلمان تحریک نموده و جو بدبینی فرق و مذاهب را نسبت به هم تشدید
کردند، «جان مینورد» عضو مجلس بریتانیا به حاکم پنجاب گفته بود که نفاق میان
هندوها و مسلمانان از زمان سلطه انگلیسی ها شروع شد، انگلیس ها به این هم قناعت
نکرده و خود مسلمین را دچار تشتت و پراکندگی نمودند. با این حال و در فضای آشفته
مذکور، گروهی از مسلمانان باایمان و دلی سرشار از امید به سوی مبارزه گام برمی
داشتند.

مسلمین در وضع فعلی بنا
به آمارهای رسمی دولت هند 90میلیون نفرند اما مسلمانان عقیده دارند، از بسیاری از
آنها سرشماری به عمل نمی آید و رقم واقعی آنها به 150میلیون نفر بالغ می گردد که
حدود 17% سکنه هند را تشکیل می دهد، از 356 ناحیه هند، مسلمانان در نه ناحیه  در اکثریتند، در 19ناحیه بیش از 25% و در 94
ناحیه دیگر متجاوز از 10% سکنه نواحی مذکور می باشند، حدود 10% مسلمانان در
ایالاتی واقعند که اکثریت آنان مسلمان هستند، اکثریت مسلمین هند، سنی مذهب و پیرو
مکتب حنفی هستند، بقیه شافعی مذهب و شیعه اند. لکنهو که یکی از بلاد مهم هند است،
یگانه مرکز و کانون فعلی شیعه اثنی عشری در هند می باشد. در میان شیعیان هند،
دانشمندان بزرگ، ادبا و شعرای نام، نویسندگان توانا، روزنامه نگار، پزشک مبرز و
شخصیت های عالی و سیاسی به چشم می خورند[17]
هرگاه مسلمانان در مقابل افراطیون هند دریک تشکیلات واحد و تحت لوای رهبری قاطع
عمل کرده اند، توطئه های ضد اسلامی را به عقب رانده و منشأ تأثیرات اجتماعی،سیاسی
فراوانی شده اند، اما در حال حاضر فقدان رهبری واحد و عدم وجود تشکیلات منسجمف از
مشکلات آنان است و دامنه اختلافات میان رهبران مسلمان چهه اسف انگیزی بخورد گرفته
است و نزاعهای فرقه ای هویت مسلمین را تهدید می کند. به علاوه درگیریهای شدید بین
مسلمانان از یک سو و سیک ها و هندوهای افراطی از سوی دیگر بر دشواریهای مسلمانان
افزوده است. به عنوان نمونه، در دهلی مرکز حکومت هند و بخش هایی از پنجاب، سیک ها،
قربانگاهی براه انداختند که در آن صدها هزار نفر از مسلمانان بی سلاح به شهادت
رسیدند و نجات یافتگان که تعداد آنان به هفت میلیون نفر بالغ می گردید به سوی
پاکستان مهاجرت نمودد کهشمار زیادی از آنان، بین راه تلف شدند.[18]
از زمان استقلال هند یعنی از سال 1945م تاکنون قریب به 9000 بار درگیری های خشن
فرقه ای بین مسلمانان و هندوهای افراطی پدید آمده که در اغلب آنان پلیس، از
هندوهای افراطی حمایت کرده و علیه مسلمانان به اقدامات خشنی دست زده است.[19]

وجود اقلیتی مسلمان در
جامعه ای هندو مذهب، موجب رسوخ آداب و رسوم هندی در جامعه مسلمنی شده به گونه ای
که در روابط اجتماعی مسلمانان نوعی نظام کاستی، شبیه  آنچه در هندوها وجود دارد دیده می شود، سنت های
مذهبی آنان نیز براساس بافت اجتماعی هند در حال تحول می باشد[20]،
تهاجم فرهنگی اسکتبار که با با استعمار انگلستان آغاز شد و نیز تبلیغات وسیع فرقه
وهابی از دیگر معظلاتی است که مسلمانان هند گریبانگیر آن هستند، القاء تفکر
روشنفکران هندی به مسلمانان در خصوص تفکیک دین از سیاست از دلایل عدم موفقیت
مسلمین در صحنه های سیاسی هند می باشد، به عنوان مثال حزب مسلم لیگ در طول تاریخ
حیات خود تنها در ایالت جنوبی کرالا نفوذ داشته است. ضایعات فرهنگی و اجتماعی و
دشواریهای اقتصادی سبب آن گردیده تا در هنگام تشدید فعالیت های انتخاباتی،
مسلمانان به سوی احزابی روی آورند که وعده و وعیدهایی برای بهبودی اوضاع اجتماعی
اقتصادی به آنها می دهند.[21]
تأثیر انقلاب اسلامی ایران بر مسلمانان هند تا حدودی موجب تحرک اجتماعی و تشدید
فعالیت های سیاسی آنان گردید، یکی از رهبران برجسته شیعیان هند طی نطقی گفت: «این
انقلاب ثابت کرد که اصلاح و تحول واقعی جامعه تنهااز طریق اسلام میسر است»[22]
در سال 1369ش بدنبال توطئه های استکباری بر علیه مسمانان جهان، کتابی در هند منتشر
شد، تحت عنوان: «اشتباهات بزرگ در تحقیقات تاریخی هند». در این کتاب موهن و
کفرآمیز که از کتاب فاسد آیات شیطانی سلمان رشدی هندی الاصل خائن، دست کمی ندارد،
نویسنده کتاب، مسلمانان را متهم به جعل تاریخ نموده و کلیه آثار مسلمین را متعلق به
هندوان دانسته است. «پی ان اوک» مؤلف کتاب، فضاحت را به حدی رسانیده که ادعا می
کند پیامبر اسلام در یک خانواده هندو متولد شده و اظهار می دارد مراسم حج مسلمین
از آئین های هندو اقتباس گردیده است، این حرکت ضد اسلامی با موضع گیری و اعتراض
شدید رهبران و احزاب اسلامی هند مواجه گشت و سفارت امور خارجه ایران در هند طی
بیانیه ای چاپ این کتاب را نه تنها توهین به مسلمانان هند، بلکه اهانت به مسلمانان
جهان دانست و از این حرکت اظهار تأسف نمود.[23]

ماجرای مسجد بابری

ظهی الدین بابر، [24]
نخستین پادشاه تیموریان هند، موفق شد آخرین سلطان دهلی بنام ابراهیم لودی را در
سال 1526م در محلی موسوم به پانی پات شکست دهد و بر هند استیلا یابد وی قبل از این
فتح درخشان در فیض آباد بر فراز تپه ای با افرادی چون شاه جلال الدین و حضرت موسی
عاشقان ملاقات نمود، بابر از این دو عارف سرشناس برای پیروزی خود درخواست دعا نمود
و آنان نیز بر وی حکم نمودند که در صورت اجابت حاجت، مسجدی را برفراز آن تپه
بسازد، بعد از فتح هند، وی که به توفیق بزرگی دست یافته بود، در سال 1528م در شهر
آیودیا(کنار فیض آباد) که در ایالات اوتارپرداش قرار دارد، مسجدی را با معماری
زیبای اسلامی بنا نمود،[25]
این مسجد تا سال 1885 م هیچگونه مسئله ای نداشت تا اینکه در این سال صاحب منصب و
جاسوس انگلیسی بنام «اچ، او نوبل [26]
به هنگام ثبت احوال در ناحیه ای که مسجد بابری در آن واقع بود، از روی عمد و برای
تشدید نزاع بین مسلمین و هندوها در صفحه 73 از دفتر ثبت نوشت که مسجد بابری قبلا
یک بتخانه بوده و پس از انهدام، بجای آن مسجد بنا گردیده است!، در همان سال عده ای
از اوباش با برپائی غائله ای 75 نفر مسلمان را شهید نمودند، همچنین درویشی هندو
بنام رگهیرداس علیه محمد اصغر متولی مسجد بابری ادعا کرد که در بیرون مسجد سکویی
وجود دارد که محل تولد رام جنم یهومی است و آن را به صورت شکایتی در دادگاه فیض
آباد مطرح ساخت که مقامات قضائی وقت شکایت او را بی مورد اعلام کردند، و در سال
1886م راگوس برداس موبد منطقه ای که هندوها معتقدند رام در آنجا تولد یافته نیز
شکایتی در همین رابطه به دادگاه فیض آباد تسلیم نمود که مردود اعلام شد و از این
سال تا 1934م در رابطه با این مسجد واقعه مهمی روی نداد در مارس 1934م مسلمانان
روستای شاه جهان در نزدیکی شهر آیودیا،کشتن گاو را حلال کردند که این حکم مورد
اعتراض هندوها قرار گرفت، آنان خوکی را کشته و مقابل مسجد بابری انداختند،
مسلمانان نیز متقابلا گاوی را کشته در مقابل یکی از معبدهای آنان رها کردند.[27]
در مارس 1946م دادگاه فیض آباد طی حکمی مسجد بابری را ملک وقفی مسلمانان دانست، در
22 دسامبر 1949م با هجوم هندوها به مسجد بابری رئیس دادگاه ناحیه، درب مسجد را قفل
نمود و ورود هندوها و مسلمانان را به مسجد ممنوع کرد اما از این سال که مقامات
امنیتی درب مسجد بابری را به اصطلاح بستند تا سال 1986م یک روحانی هندو به
نمایندگی از طرف هندوها به مسجد در سال 1949م با حمایت قاضی ناحیه فیض آّباد، در
نیمه های شب، بت رام – از خدایان مورد پرستش هندو در دیوار مسجد نصب شده بود که
اقدام ناحق و غیر قانونی مذکور احساسات مذهبی مسلمانان را به شدت تحریک کرده بود.[28]

در اول فوریه 1986م قاضی
ناحیه ای بنام «ام. ک پاند» پس از مردود اعلام نمودن شکایات مسلمانان، حکم داد تا
قفل مسجد بابری را شکسته و هندوها آزادانه در مسجد مراسم مذهبی برپا نمایند، از آن
زمان مسلمانان مترصد فرصتی بودند تا مسجد را از هندوها باز پس گیرند و جهت تشکل
مسلمانان و هماهنگی بیشتر برای آزادسازی مسجد بابری در سال 1987 م«کمیته اجرایی
بابری مسجد» تشکیل شد و در اولین اقدام، این کمیته از مسلمانان خواست تا جهت
اعتراض علیه تصاحب مسجد و کشتار مردم مسلمان شهرها و ایالات مختلف هند توسط
هندوهای افراطی، روز 26 ژانویه همان سال را که مصادف با سالروز جمهوری هند است
روزسیاه اعلام کرده و در مراسم ویژه آن روز شرکت ننمایند. این دعوت با خواهش رئیس
جمهور، از رهبران مسلمان منتفی گردید ولی برای مسلمانان یک اقدام موفقیت آمیز به
عمل آمد، در اول فوریه سال 1987م در اولین سالگرد اشتغال مسجد بابری، مسلمانان در
اعتراض به این حرکت به یک اعتصاب سراسری دست زدند و در مارس همین سال بنابه دعوت
عبدالله بخاری امام مسجد جامع دهلی مسلمانان از این مسجد تا مقابل پارلمان هند دست
به یک راهپیمائی و تظاهرات گسترده ای زدند، در انتخابات سال 1989م مسلمانان به
دلیل ناتوانی حزب کنگره به رهبری راجیو گاندی در مقابله با حرکت هندوهای متعصب به
این حزب رای نداده و به حزب مخالف یعنی جاناتادال به رهبری وی پی سینگ رای دادند،
این تصمیم باعث سقوط راجیوگاندی شد. با وجود آنکه در درگیری های هندوها با مسلمین،
پلیس از افراطیون هندو حمایت می کرد اما برای نخستین بار در تاریخ بعد از استقلال
هند، نیروهای امنیتی به روی هندوهای افراطی در سال 1990م آتش گشودند.

حادثه ازاین قرار بود که
ادوانی رئیس حزب هندوئی بهاراتا جاناتا هندوهای سراسر هند را بسیج کرد تا پس از یک
راهپیمایی طولانی[29] در
سی ام اکتبربهشهر ایودیا رسیده و مسجد بابری را خراب و به جای آن معبد رام را
احداث نمایند، با این حرکت، حزب مذکور حمایت خود را از دولت جبهه ملی وی پی سینگ
قطع نمود و سقوط دولت وی را سبب گردید. در ژانویه 1991م رهبر شورای جهانی هندوها
اعلام کرد، افراطیون آماده تخریب مسجد بابری و احداث مسجد رام در آن محل هستند ولی
پس از چندی بنا به پیشنهاد دولت مرکزی، گفتگو بین رهبران هندوها و مسلمانان در
مورد مسجد بابری آغاز شد که در نشست های مختلف هندوها نتوانستند دلایل مستند و قوی
ارائه کنند در حالی که ادعای مسلمانان به مراتب قوی تر، مستدل تر و علمی تر بوده و
عمدتا مورخین و باستان شناسان هندو برآنان صحه گذاشته اند، این مذاکرات در حالی
صورت می گرفت که تبلیغات هندوهای افراطی در مورد احداث معبد رام همچنان ادامه داشت
و اساسا گروهها و احزاب خشن و متعصب هندوئی با هدف احیاء فرهنگ و مذهب هندئیزم و
از بین برد آثار فرهنگ و تمدن اسلام و مسلمانان ساکن هند تشکیل یافته اند. در ماه
مه 1992م در پی قتل راجیوگاندی و برگزاری دهمین انتخابات محلی و پارلمانی در ایالا
های هند، حزب افراطی هندوئی بهاراتا جاناتا در ایالت اوتارپرادش را بدست آوردن
اکثریت به پیروزی رسید و توانست در این ایالت 120میلیونی دولت را در دست بگیرد،
حاکمیت حزب مذکور به عنوان نماینده افراطیون هندو در ایالت اوتارپرداش زمینه را
رای تخریب مسجد بابری فراهم ساخت، و تهدید هندوها برای اجرای این حرکت شوم شدت
یافت و دولت مرکزی برای حفاظت از مسجد بابری و جلوگیری از احداث معبد رام توسط
هندوها بیش از 70هزار نفر نیروی امنیتی را به شهرهای لکنهو مرکز ایالت فیض آباد و
آیودیا اعزام داشت سرانجام در ساعت 55/11 دقیقه روز شنبه 14 آذر 1371 یک گروه 25
نفری از افراطیون هندو از سد نیروهای پلیس عبور کرده و شورع به تخریب مسجد بابری
نمودندف نیروهای پلیس در عمل راه را برای هندوهای دیگر که از روزهای قبل از ایالات
مختلف به این ناحیه آمده بودن باز گذاشت، و هزاران هندوی افراطی خشمگین مسلح به
سلاحهای سردو گرم با بیل و کلنگ، مسجد بابری را تخریب نموده و در ساعت 6 صبح روز
15 آذر 1371 اعلاام شد که مسجد مذکور به تلی از خاک تبدیل شده است و پس از آن بت
رام بر روی یک سکو در وسط زمین مسجد نصب و دیواری دور آن کشیدند[30]

غم و اندوه از دست رفتن
مسجد بابری بر دل مسلمانان مظلوم سراسر هند آشیانه گرفت و پرچم سیاه بر سر درب
منازل مسلمانان نصب و آنان در برخورد به یکدیگر این فاجعه را تسلیت می گفتند امام
بخاری بلافاصله پس از این واقعه دولت رائو را مقصر اصلی تخریب مسجد بابری معرفی
کرد مسلمانان کشورهای دیگر نیز در راهپیمائی ها و اجماعات گسترده خشم و نفرت خود
را نسبت به این حادثه اسف انگیز اعلام داشتند واین حرکت را توطئه ای بر علیه اسلام
و مسلمین تلقی نمودند.

امت ملمان و همیشه در
صحنه جمهوری اسلامی ایران نیز با برپائی تظاهرات گسترده، در نقاط مختلف کشور، هجوم
وحشیانه هندوهای افراطی را به مسجد محکوم نمودند.

والسلام

گفته ها و نوشته ها

نظلام الملک و فقیر ژنده
پوش

خواجه نظام الملک وزیر
ملکشاه سلجوقی به علماء و دانشمندان ارادت خاصی داشت و هرگاه کسی از آنان به دیدنش
می رفت، با احترام از جای برمی خاست. در میان همه کسانی که به دیدن خواجه می
رفتند، فقیر ژنده پوشی نیز وجود داشت که هرگاه وارد می شد، نظام الملک از جا برمی
خواست و آن مرد را به احترام چای خویش می نشاند و هرکاری که داشت رها می کرد و
مقابل وی با ادب بر روی زمین می نشست و گوش به حرفهایش می سپرد.

درباریان وقتی می دیدند
وزیری که فرمانش از ساحل جیحون تا کرانه های مدیترانه نافذ است، در برابر فقیری
ژنده پوش این همه تواضع نشان می دهد، متعجب بودند. بالاخره روزی علت آن همه احترام
به فقیر یاد شده را سئوال کردند.

خواجه گفت: معمولا تمام
فضلائی که بر من وارد می شوند، مدحم را می گویند و در این کار، گاهی مبالغه را از
حد می گذرانند و مرا به صفاتی که فاقد آن هستم می ستایند و باعث باروری غرور و
خودپسندی من می شوند.

اما این پیرمرد با کمال
بی پروائی به عیوبم آگام می کند و خطاهای خود و مامورینم را یادآوری می کند و
تاکنون هشدارهای وی مرا از ارتکاب بسیاری از اعمال که عقوبت الهی به دنبال دارد،
باز داشته و به همین اعتبار است که او را تا به این حد محترم می دارم.

نفرین شدگان و ملعونان

رسول خدا صلی الله عیله
و آله و سلم فرمود:

من هفت نفر را لعن کرده
ام که خداوند و تمام انبیای مستجاب الدعوه قبل از امن، آنها را لعن کرده اند.

سئوال شد: یا رسول الله!
آنها چه کسانی هستند؟

فرمود:

1 – کسی که چیزی بر کتاب
خدا بیفزاید.

2 – کسی که تقدیرات الهی
را دروغ پندارد.

3 – کسی که با روش و سنت
من مخالفت ورزد.

4 – کسی که درباره عترت
و اولاد من، آنچه را که خداوند حرام فرموده، روا دارد.

5 – کسی که با توسل به
زور  برمردم مسلط گردد، تا آن را که خداوند
خوار و ذلیلش گردانیده، عزیز کند و آن را که9 خداوند عزیز نموده، خوار گرداند.

6 – کسی که بیت المال
مسلمانان را صرف منافع شخصی خود کند و این عمل را جایز بداند.

7 – کسی که حلال خدواند
را حرام به حساب آورد.

خانه ای در بهشت

مرد خراسانی پیش محمد
واسع آمد، گفت: قصد حج کردم و آن ده هزار درم (درهم) که به ودیعت به تو دادم؛ اگر
از بهر من سرائی بخری رو باشد.

قحطی در بصره افتاد.
محمد واسع این جمله مال بر مسلمانان خرج کرد. گفت: بار خدایا! او مرا گفته بود که
سرایی از بهر من بخری. نگفته بود به دنیا یا به آخرت؛ اکنون من از تو خانه ای در
بهشت (برایش) خریدم.

نماز استسقا

در سال 1363 هجری قمری
که ایران محل تاخت و تاز نیروهای متفقین بود، قحطی و خشکسالی شدیدی قم و اطراف آن
را فراگرفته بود. مردم که سخت در فشار بودند و جانشان به لب رسیده بود، خدمت مرحوم
آیت الله العظمی سید محمد تقی خوانساری (که در حرم حضرت معصومه – مسجد بالا سر
مدفون است) رسیده و از ایشان تقاضا کردند نماز استسقا بخواند، شاید خداوند لطفی
کند و باران ببارد و قحطی برطرف گردد.

مرحوم آیت الله خوانساری
با جمعیت زیادی از مردان و زنان و کودکان به صحرا رفته، نماز استسقا را برگزار
نمود. فردای آن روز یکبار دیگر با جمعیت به صحرا رفته و نماز استسقا خواند. پس از
خاتمه نماز، ابرها به حرکت در آمدند و آنچنان بارانی بارید که نهرها پر شد و سیل
ها به جریان افتاد و همه جا را سیراب نمود. این ماجرای عجیب در جراید و مجلات آن
زمان نگاشته شد و حتی متفقین نیز آن را به کشورهای خود مخابره کردند.

حق مشاوره قضائی

خانمی واد دارالوکاله
شده از آقای وکیل دادگستری پرسید:

آقای وکیل: جریمه یک بچه
ای که با سنگ، شیشه پنچاه ریالی را شکسته چقدر است؟

وکیل لحظه ای فکر کرد و
گفت: پنجاه ریال از پدرش مطالبه نمائید.

خانم گفت: بسیار خوب؛ پس
خواهش می کنم پنجاه ریال مرحمت کنید زیرا این هنر را پسر شما کرده است!

وکیل بلافاصله گفت:
خانم! ببخشید، شما باید پنجاه ریال لطف کنید، زیرا حق مشاوره قضائی من درهر نوبت،
صد ریال است!

کتاب دل

هرکه حرفی زکتاب دل ما
گوش کند

                                هرچه از هرکه شنیده است فراموش کند

تا ابد از دو جهان بی
خبر افتد مدهوش

                                هرکه یک جرعه می از ساغر ما نوش کند

«فیض کاشانی»

نقاب روی جانان

هر نقاب روی جانان را
نقاب دیگرست

                                هر حجابی را که طی کردی، حجاب دیگرست

ماه تابان از حصار هاله
گو بیرون بیا

                                بزم ما را روشنی از ماهتاب دیگرست

«صائب تبریزی»

وارث مصیبت زده

چهار نفر با هم به گفتگو
نشسته بودند. یکی از آنان گفتک اگر امشب به شما گفته شود هر آرزوئی داشته باشید
برآورده خواهد شد، شما چه آرزوئی خداهید داشت؟

اولی گفت: آرزویم این
است که به اندازه ستارگان اسمان، درهم ودینار داشته باشم.

دومی گفت: آرزو دارم
حرمسرائی مانند حرمسرای هارون داشته باشم!

سومی گفت: آرزوی ناچیز
من این است که حکومت پارس و روم، بدست من افتد.

چهارمی گفت: آرزو دارم
هر سه شما یار عزیز به رحمت ایزدی بپیوندید و من وارث مصیبت زده شما سه نفر باشم!!

عبرت از روزگار

منصور داونیقی از
عبدالرحمن خواست که وی را موعظه کند. عبدالرحمن گفتک رذوزگار برذای تو موعظه است!

منصور گفت: چگونه؟

عبدالرحمن گفت: عمر بن
عبدالعزیز وقتی درگذشت پانزده پسر داشت و فقط هفده دینار از خود باقی گذاشت که پنج
دینار آن نیز خرج کفن و دفنش شد و هشام بن عبدالملک نیز وقتی مرد پانزده پسر داشت
و به هر پسرش یک میلیون دینار ارثیه رسید!

کمی بعد از فوت هشام،
روزی یکی از پسران عمر بن عبدالعزیز را دیدم با صد اسب و مقدار زیادی خواربار که
در راه خدا به عنوان حقوق فقرا انفاق می کرد و در همان حال، یکی از فرزندان هشام
را دیدم که گدائی می کرد و از مردم صدقه می گرفت!

وحدت حوزه و دانشگاه

حجه الاسلام و المسلمین
سید مرتضی مهری

وحدت و هماهنگی و همدستی
در میان اقشار مختلف جامعه از برنامه های مهم و استراتژیک اسلام است که از اولین
روزهای برآمدن آفتاب اسلام، پیامبر خدا صلی الله علیه و اله و سلم سعی در ایجاد آن
داشتند و با برقراری برادری در دو نوبت میان مژمنان صفوف مسلمانان را متحد ساختند.
امام خمینی قدس الله سره که احیا کننده شریعت و سنت خاتم النبین صلی الله علیه و
آله و سلم و بحق ادامه دهنده راه و روش انبیا و ائمه علیهم السلام بود نیز یکی از
برنامه های مرود اهتمام خویش را ایجاد وحدت در صفوف مختلف و متفرق مسلمانان جهان
قرار داد. و یکی از آن وحدتها و همدستیها همدستی دو نهاد مهم علمی و فرهنگی کشور
اسلامی ایران یعنی حوزه و دانشگاه بود. آن بزرگ می دانست که این دو نهاد با به هم
پیوستن و هماهنگ ساختن تلاشهای اجتماعی می توانند اصول و پایه های انقلاب را در
نسلهای آینده محکمو مستحکم سازند. و شکی نیست که اتحاد و همفکری و همدستی میان دو
مجموعه علمی که در فرهنگ جامعه اثر عمیق دارند در وحدت صفوف مختلف جامعه و
یکپارچگی آنها نیز تأثیر بسزائی دارد. این ام با تمام وضوح و روشنی گاهی مورد شک و
تردید قرار می گیرد و گفته می شود که (آن وحدت آرمانی گویا همچنان تحقق نیافته
باقی مانده است) و دلیل این تحقق نیافتن سه مشخصه دانسته شده است که در نظام حوزه
است و مانع نزدیک شدن دانشگاهیان و حوزویان است.

قبل از بررسی آن سه
مشخصه و نقادی آنها نکته ای را لازم است تذکر هیم که از مقدمه سخن نیز معلوم شد و
آن این که وحدت حوزه و دانشگاه آن گونه که به نظر می آید ربطی به علومی که در این
دو نهاد تدریس می شود و راه و روشی که در تدریس اتخاذ می ود و برنامه های علمی و
عملی درونی آنها ندارد و لذا ذکر این مشخصه ها اصولا از وحدت حوزه و دانشگاه
بیگانه است . همان گونه که گفتیم وحدت حوزه و دانشگاه ریشه در استراتژی اجتماعی
اسلام مبین بر ایجاد وحدت در صفوف اقشار مختلف جامعه دارد و حضتر امام خمینی قدس
الله روحه با توجه به اهیمت و نفوذ این دو نهاد در فرهنگ جامعه که زیربنای همه
روابط اجتماعی است خواستند با ایجاد پیوستگی و هماهنگی میان این دو نهاد زیربنای
اتحاد کلیه اقشار جامعه را مستحکم سازند. بنابراین وحدت این دو نهاد در بعد تاثیر
آنها در جامعه و در زمینه رابطه آنها با جامعه منظور است. اگر بخشی از علوم
دانشگاه در حوزه تدریش شود یا استادانی از حوزه در دانشگاه معارف اسلامی را تدریس
کنند یا سعی در استفاده هرکدام از این دو نهاد از مزایای شیوه تدریس در دیگری باشد
امری دیگر است و هیچ ربطی به این وحدت و همدستی ندارد. لذا پیش از این نیز این
گونه تلاشها می شده است گرچه با فرو ریختن دیوارهاییکه دشمنان و بدخواهان جامعه
اسلامی میان این دو نهاد برپا داشته بودند این گونه داد و ستدها بیشتر شده است و
متاسفانه هنوز هم بحد مطلوب نرسیده است بلکه فاصله زیاد دارد و شاید این گونه
القائات هم در کندی این حرکت بی تأثیر نباشد اگرچه نباید مشک را تنها در اینجا
جستجو کرد که این نشانه ضعف بصیرت در شناخت عیوب خویشیا ضعف اراده در معالجه آن
است.

بهرحال هیچ جای شک نیست
که منظور از وحدت حوزه و دانشگاه داد و ستد علمی یا استفاده از روشهای تعلیم نیست
بلکه اینها و امثال اینها خواسته ای مستقلی است که در کنار وحدت حوزه و دانشگاه رشاد
می کند. و هدف از وحدت حوزه و دانشگاه هماهنگی و همدستی در رابطه با مسالئ اجتماعی
و حفظ  وحدت صفوف جامعه و دفاع از آرمانهای
انقلاب و اسلام و مبارزه با فرهنگهای مخرب بیگانه و تلاش در اسلامی کردن فرهنگ
عمومی جامعه است. و اگر برنامه ای باید طراحی شود در این زمینه باید طراحی شود و
اگر سهل انگاری مضربه وحدت شده است متاسفانه در این زمینه شده است. و این گونه
القائات نیز در این زمینه بسایر مؤثر است. گرچه باز هم عوامل مهمتری در این میان
وجود دارد که باید از سر انصاف آنها را بازیافت و خود را اصلاح نمود.

و اما آن سه مشخصه ای که
گمان می رود حوزه را آفت زده کرده و مانع همبستگی آن با دانشگاه شده است بهتر آن
است که با نقل عبارت گوینده بررسی شود:

«علمی یا علومی حکه در
حوزه ها تعلیم می شود با علومی که در دانشگاههای حدید تعلیم می شوند متفاوت اند و
این تفاوتها روح تفاوت بین این دو نهاد را تشکیل می دهند و اگر افتراقی هست از هیم
چا بر می خیزد و اگر اتحادی باید صورت گیرد در همین زمینه باید صورت بگیرد.

با بیانی که گذشت روشن
شد که اختلاف در علومی تدریس می شود هیچ ربطی به مسأله وحدت و همبستگی ندارد. وجوه
افتراق بسایر است و با همه آنها می توانند این دو نهاد تعلیمی دست به دست هم دهند.

«علومی که در حوزه ها
آموخته می شوند علومی هستند که بر مبانی آنها انگشت نقد نمی توان نهاد ولی علوم
دانشگاهی علومی هستند از این حیث با آنها تفاوت جوهری دارند و همین باعث می شود که
دانشجوی اینجا و آنجا و مواد درسی اینجا و آنجا و فضای درسی اینجا و آنجا تفاوت
پیدا بکند تفاوتی که نزدیک کردنشان به یکدیگر و اتحاد بخشیدنشان را بغایت دشوار می
کند».

این سخن چه گوینده
بخواهد چه نخواهد چنین می رساند که اصل وجود این مبانی (قرآن و سنت) در حوزه و
قداست آنها و عدم امکان انتقاد از آنها مانع اتحاد حوزه و دانشگاه است و این هم یک
مانع ریشه ای است که قابل تغییر نمی باشد.

بدون شک دانشگاهیانی که
وحدت و همدستی آنها با حوزویان مطللوب و مقصود است خود به این اصول معتقد و
پایبندند و آن را مانع اتحاد نیم دانند. گذشته از این اتحادی که به آن در مقدمه
اشاره کردیم هیچ ربطی به اختلاف نوع علوم و مبانی آنها ندارد. ولی اصولا این مساله
نیاز به توضیح دارد. آیا واقعاً چنین است که مبانی علوم حوزه یک مبانی تقلیدی است
که انسن باید بدون چون و چرا بپذیرد و طلبه با آنجا که رسید دیگر حق کاوش و حفاری
و انتقاد و سؤال ندارد و اگر سؤال کند به او گفته می شود که این شبه هاس و باید در
دلت نگه داری و ابراز نگنی و اگر ابراز کند او را کافر و منحرف می دانند؟!

منظور از این مبانی
قطعاً مبانی فقه است که مهمترین و گسترده ترن بحث حوزه است. فقه عبارت است از
شناخت احکام اسلام براساس مذهب جعفری (شیعه دوازده امامی) مورد بحث و کاوش قرار می
گیرد و هدف یافتن حکم شریعت اسلام در هر موضوع است نه تحلیل و تعلیل آن ویافتن
ریشه ها و عوامل آن. هدف فقط تشخیص این مطلب است که خداوند از ما در رابطه با هر
موضوعی چه عملی و چه برخوردی خواسته است که اگر آن را انجاخم دهیم در روز قیامت و
در پیشگاه خداوند مسئول نخواهیم بود و اگر خلاف آن کنیم مستحق عقوبت الهی هستیم؟
این هدف برای یک مسلمان معتقد به خدا و رز قیامت مهمترین و حیاتی ترین مساله است.
ولی طبیعتا این هدف و علمی که این هدف  را
تعقیب می کند پس از گذشتن از مراحلی و ثابت شدن مقدماتی و ایمان و اعتقاد به مسائل
قرار می گیرد. آن مسائل و مقدمات عبارت اند از: ایمان به وجود خداوند. ایمان به
رسالت حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم و عصمت آن حضرت. ایمان به قرآن به
عنوان کتاب آسمانی که از وی خداوند به عنوان وحی بر رسول خدا صلی الله علیه و آله
و سلم نازل شده است. اعتقاد به صحت قرآنی که در دست ما است بدون تحریف و تغییر.
ایمان به امامت و ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام و یازده فرزندش و عصمت آنها و
لزوم پیروی از آنها و حجیت رفتار و گفتار و تقریر آنها. این مقدمات در علم کلام و
عقائد ثابت شده است. و کسی که می خواهد فقه بخواند باید به این مسائل معتقد باشد و
اگر اشکالی دارد در رفع آن کوشیده باشد وگرنه جستجوی او از احکام الهی آن هم بین
متون اسلامی که در حال حاضر به آن دسترسی داریم بی معنی است. گذشته از اینها
مقدماتی در فقه مورد نیاز است که در علم رجال و درایه و اصول و ادبیات و منطق از
آهن بحث می شود و آن مقدمات ثابت و پایا یافته فرض می شود و در فقه به کار گرفته
می شود اگر کسی در بعضی از این مقدمات هم اشکالی داشته باشد باید در جای خود از آن
بحث و کاوش کند. خلاصه اصول و مقدماتی در فقه مانند هر علم دیگر مفروغ عنه وثابت
شده فرض می شود این نوع اصول و مقدمات را در منطق اصطلاحاً (اصول موضوعه)  می نامند. منظور این نیست که این مقدمات را
بدون تحقیق بصورت تقلیدی باید پذیرفت بلکه برعکس در بعضی از آنها اشکال شرعا واجب
و لاز است که انسان از روی علم و آگاهی معتقد باشد. منظور این است که جای اثبات
این مقدمات پیش از مباحث فقه است و در علمی دیگر ثابت می ود. کسانی که در آنها
اشکال و شبهه ای داشته باشند باید در  آن
کلاسها مطرح کنند و پاسخ خود را بگیرند.

اصول موضوعه در هر علمی
معمولا موجود دارد. بسیاری از مقدماتی که در یک علم مورد نیاز است در علمی دیگر
بحث می شود و در آن علم بعنوان یک اصل پذیرفته شده و ثابت تلقی می شود . و اگر کسی
آن اصل را نچذیرفته باشد علم دوم یا مساله ای از علم دوم اصلا برای او مطرح نیست و
جای بحث نمی باشد. بلکه بعضی از اصول در بسیاری از علوم و بعضی در همه علوم مورد
نیاز است  و بعضی از اصول چنین است که اگر
کسی آنها را نپذیرفته باشد برای هیچ علمی ارزش قائل نیست. بنابراین کسی که در وجود
خدا یا رسالت یا عصمت یا حقانیت قرآن یا انتساب اخبار به ائمه علیهم السلام و
امثال آن شک و شبه داشته باشد حضور او در کالس فقه بی معنی است و باید به کلاسهای
عقائد روی آورد.

پس اگر منظور از خط
قرمزی که حوزه به آن مبتلا است و دانشجوی علوم دینی از آن نمی تواند عبور کند این
خط قرمز باشتد این خط اختصاص به حوزه و علوم حوزه ندارد بلکه در هر علمی وجود دارد
و اگر منظور این است که مبانی حوزه یعنی همان مقدماتی که ذکر شد اصلا در هیچ جا از
آن بحث نیم شود و انسان باید در براب آنها بدون تحقیق و به کار گرفتن تفکر و منطق
تسلیم باشد سخنی نادرست است زیرا قرآن که مبنای کار حوره است همه انسانها را در
رابطه با اصول عقائد دعوت به تفکر و اندیشمندی می کند و تقلید و پیروی از فکر
نیاکان را نکوهش می نماید .واضح است که در چنین مکتبی در کلاس عقائد هیچ خط قرمزی
وجود ندارد و دانشجوی این کلاس تا آنجا که فکرش کشش دارد و می تواند سؤال و اشکال
طرح کند بدون هیپ دغدغه خاطری پیش می رود. و اگر بنا بود خط قرمزی باشد در رابطه
با اثبات وجود خدا بود که ریشه همه افکار دینی است  واضح است که کلاس عقائد مهمترین وظیفه خود را
چاسخ به این سؤال می داند و هرگز در برابر طرح سؤال هرچند در مورد مقدسترین مقدسات
دین باشد اخم نمی کند چه رسد به تکفیر تفسیق. بلکه از نظر مارف دین طرح سؤال و
شبهه و گرتن پاسخ اوجب واجبات و ریشه همه تکالیف و اصلی ترین وظیفه شرعی است. و اصلا
تا شکی نباشد یقینی به وجود نیم آید. شک پلی است برذای دست یابی به یقین. و لذا
رهبر موجدان حضرت ابراهیم خلیل علیه السلم با طرح سؤالها و شک و تردید هایی که در
ذهن مردم آن زمان بود پروردگار جهانیان را معرفی نمود. پس کجای معارف دین و
سؤالهای مربوط به دین خط قرمز است؟!

البته ممکن است در کلاس
بخصوصی استاد آن کلاس از پاسخگویی و دفع شبه عاجر باشد و نتواند سؤال را پاسخی
قانع کننده دهد این نقص استاد است نه نقص حوزه و معارف حوزه. این که گفته می شود
در حوزه پیزی وجود دارد به نام شبهه که اگر برای طلبه به وجود آمد باید آن را در
دل نگه دارد و با هیچ کس در میان نگذارد و گرنه متهم به کفر و زندقه می شود و شبهه
سؤالی است که پاسخ ندارد و طرح آن جایز نیست تهمت است. در هیج جای حوزه و هیچ حوزه
ای چنین مطلبی و چنین اصطلاحی وجود ندارد. و من هرچه سعی کردم ریشه ای اشتباه را
نیافتم بجز یک اصطلاح که در حوزه گفته می شود و آن شبهه در مقابل امر بدیهی است.
در معارف حوزه گفته می شود که گاهی ممکن ات ذهن اسنا در مورد یک امر مسلام و قطعی
و روشن یعنی یک امری که اصلا نیاز به دلیل ندارد و بدیهی است سؤالی را طرحح کند و
پاسخش را نباید. دانشکندان می گویند اگر پاسخ آن را نیافت نباید آن امر بدیهی را
رد کند بلکه این شبهه را باید رد کند دقت کنید فرض براین است که امر بدیهی است و
قابل تردید نیم باشد اگر این امر مسلم بود اشکالی که بر آن وارد می شود حتماً پاسخ
دارد ولی اگر فرضا انسان نتوانست پاسخ قانوع کننده ای بیابد طبیعی است که امر
بدیهی ار نیم توان با هیچ گونه اشکال و شبهه ای رد کرد.

ممکن است گفته شود
پذیرفتن یک امر بعنوان امر بدیهی که هیچ اشکالی نمی تواند آن را زیر سؤال ببرد
همان خط قرمز است که حوزه گرفتار آن است و مثلا در دانشگاه چنین چیزی وجود ندارد و
دانشجو در انجا هرچه بخواهد حق دارد سؤال طرح کند و حتی در بدیهی ترین بدیهیات شک
و تردید روا دارد.

ولی این سخن اشتباه است
و توهمی بیش نیست و در هیچ محیط علمی بدون پذیرفتن بدیهیات امکان بحثو تحقیق وحود
ندارد بلکه هیچ انسانی قادر به تفکر بدون آن نیست. و لذا گفته اند کسی که به طور
کلی همه حقایق را انکار کند نمی توان با او بحث کرد بلکه باید ابتدا وجدان او را
به پذیرفتن حقایق بدیهی تحریک نمود .البته این مطلب کالما روشن و واضح است و نیزای
به تذکر هم نبود ولی چون ممکن است در میان خوانندگان و تعقیب کنندگان مسائل مطرح
شده کسانی باشند که این گونه توهم کنند لازم بود اشاره ای شود.

بهرحال براساس این
اشتباه که مبانی علوم حوزه یک نوع مبانی است که بدون چون و چرا باید پذیرفته شود و
طلبه در فضایی بحث و تحقیق می کند که خط قرمز دارد و مسائلی را باید به دلیل
قداست  آنها چشم بسته بپذیرد و اگر شکی و
سؤالی در آن محدوده برای او پیش آمد نامش شبهه است که باید در دلش نگه دارد و حق
ابراز آن را ندارد و لذا محیط حوزه برخلاف دانشگاه محیط تسلیم است براین اساس توهم
شده یا چنین اظهار شده است که این قداست از قرآن و سنت به گفته های علما و نظریه های
فقهی و اصولی سرایت کرده است و آنها را مقدس و فوق چون و چرا قرار داده است.

«یک خصوصیت خیلی مهم که
در حوزه وجود دارد که همان نقد ناپذیرری مبانی است… این خصوصیت کاملا می تواند
چنان شود که به تمام علوم حوزوی سرایت کند… در خیلی از موارد خیلی از آراء که آراء
بشری است و مال زید و عمرو است ولو اینکه این زید و عمرو عالم بوده اند فقیه بوده
اند متقی بوده اند به اینها هم سرایت کرده است. بیرونیان که هیچ، خود درونیان حوزه
هم گاهی جرأت نمی کنند در برابر رأی فلان علام بزرگ سخنی بگوویند یا از طلبه ای
مسموع نیست که در آن زمینه ها اظهار نظری بکند…»

این سخن نیز تهمت است
هیچ عالمی در حوزه سخنش بدون چون و چرا مورد قبول نیست و هیچ عالمی در حوزه چنین
ادعایی نکرده است که فقه و اصول و کلام و تفسیر معارف بشری نیستند و گفته های فقها
و علما مانند گفته ها معصومین دور از خطا است و باید آن را پذیرفت وبلکه اصولا در
حوزه همانند هر محیط علمی دیگر از هرکس برای سخنش دلیل می خواهند و اگر سخن
معصومین بدون دلیل پذیرفته می شود براساس مبانی پذیرفته شده و ثابت شده با دلیل و
برهان است که مبنای شریعت و فقه بر آن اصول استوار است ولی هیچ کسی حتی آنها که
کمترین آشنایی با علوم حوزه دارند این توهم را ندارند که گفته های فقها و علما
همانند متون قرآن و سنت است و باید بدون چون و چرا پذیرفته شود.

مسأله ای که ممکن است
منشأ این اشتباه باشد مسأله تقلید است. زیرا تقلید را چنین معرفی می کنند که
پذیرفتن رآی کسی است بدون درخواست دلیل ولی باید توجه داشت این امر به آن معنی
نیست که مقلد باید معتقد باشد که مرجع تقلید او از اشتباه و خطا مصون است و به این
دلیل سخن او را باید گردن نهاد. چنین نیست و هیچ مقلد متوجهی مرجع تقلید را معصوم
نمی داند. بلکه منشأ تقلید این است که ما می دانیم احکامی در شریعت اسلام وحود
دارد که باید به آنها عمل کنیم و اگر در عمل نسبت به آنها کوتاهی شود در پیشگاه
خداوند مسئول خواهیم بود و مستحق عقوبت. می دانیم که ندانستن و عدم آگاهی از
تفاصیل احکام عذر نیست پس مکلف بایدبا خود تحقیق کند و از متون شریعت (قرآن و سنت)
احکام الهی را بطوری بدست آورد که مطمئن شود با عمل به آنها مسئولیت از عهده او
برداشته می شود و در آن جه از دستش رفته است عذرش پذیرفته می شود زیرا تا حد امکان
با داشتن تخصص کافی اجتهاد و کوشش خود را نموده است یا باید مسئولیت کاوش و یافتن
احکام شریعت را به دیگریکه تخصص و آگاهی کافی دارد واگذار کند و گفته او را حجت در
پیشگاه خداوند بداند که این حجت یا باید از سوی معصومین بطور قطع با او رسیده باشد
یابه حکم عقلو فطرت که انسان را در محدوده علوم تخصصی به متحصص آگاه و مورد
اطمینان ارجاع می دهد تکیه کند و فارغ البال از چی آمدهای اعمال در پیشگاه خداوند
گفته مجتهد متخصص با تقوا را حجت شرعی خود بداند و این تقلید است. خاصیت تقلید این
است که از مرجع خود دلیل می خواهد نه چون او از خطا معصوم است بلکه چون پذیرفتن
دلیل نیاز به تخصص دارد. و اگر فرضا آن مقلد تخصص داشت و دلیل آن را دانست پذیرفتن
آن مطلب پس از دست یابی به دلیل، دیگر تقلید نخواهد بود بلکه این تبعیت از دلیل
است نه از گفته مرجع. بدون شک مجتهدان نیز از دلیل های یکدیگر استفاده می کنند
ولیاین تقلید نیست بلکه پذیرفتن دلیل است. و تقلید اختصاص به مسائل فقهی و شرعی
ندارد بلکه در زمینه های مختلف زندگی انسان مسائل تخصصی را به آگاهان مورد اعتماد
ارجاع می دهند. در همه زمینه های هم گاهی تقلید و گاهی پیروی از دلیل صورت می
گیرد. بیماری به پزشک مراجعه می کند گاهی بیمار اصلا از مسائل پزشکی اطلاعی ندارد
باید چشم و گوش بسته تسلیم  فرمان پزشک
باشد و گاهی بمقداری اطلاع دارد که پزشک دلیل دستورات خود را برای او شرح دهد در
اینجا اگر او از دیل آگاهی یافت عمل به دستور، تقلید از پزشک نیست.

بهر حال تقلید و پذیرفتن
سخن فقها بدون دلیل نه از روی عصمت آنها از خطا است بلکه به دلیل تخصصی بودن مسأله
و متخصص بودن آنها است ولی هیچ فقیهی توقع ندارد که فقها سخن او را بدون دلیل
بپذیرند. و اما سایر دانشمندان چون در فقه و مقدمات فقه تخصص ندارند در این جهت
فرق با سایر مردم ندارند و لذا آنها هم باید تقلید کنند و توقع نداشته باشند دلیل
هر فتوایی برای آنها توضیح داده شود.

نکته دیگری که در این
رابطه ممکن است موجب اشتباه یا مغالطه باشد مسأله تقدس کلام فقها و معارف حوزه
است. کلمه مقدس با بدون چون و چرا بودن خلط و اشتباه شده است و ممکن است گاهی از
روی مغالطه بر یکدیگر عطف تفسیر شود. گویا چون کلمات فقها همانند خود آنها مورد
احترام و تقدیس قرار می گیرند پس آنها را بدون چون و چرا می پذیرند. ولی چنین نیست
دلیل تقدس آنها مصونیت از خطا و اشتباه نیست بلکه دلیل آن دو جهت است:

اول این که فتوای فقیه
برای مقلد حتی اگر فی الواقع اشتباه باشد در پیشگاه خداوند حجت شرعی است و در آخرت
برای مقلد همان کاری را انجام می دهد که سخن معصوم انجام می دهد. ما اکنون به
فتوای فقها عمل می کنیم و چون آنان ممکن است در مواردی اشتباه کنند ما از دستیابی
به بسیاری از احکام واقعی اسلام محرومیم و اگر بر این احکام در این جهان مصالح و
مفاسدی مترتب باشد آن مصالح در بسیاری از موارد از دست ما می رود و به آن مفاسد هم
مبتلا می شویم. ولی آن چه برای یک معتقد به قیامت و روز جزا مهم است مسئولیت عمل
در پیشگاه خداوند است. ما که نتوانسته ایم خود،احکام شریعت را از متون آن به طور
مطمئنی به دست آوریم و احتیاط هم برای ما مشکل و شاید غیرممکن باشد قطعا بهترین و
نزدیک ترین و شاید تنها راه و تنها حجتی که می توانیم در پیشگاه خداوند ارائه کنیم
فتوای فقها است که هم در روایات معصومین مردم به آنها ارجا شده اند و هم عقل و
فطرت چنین اقتضا می کند. بنابراین قداست فتوای فقیه بخاطر حجیت آن است نه بخاطر
اشتباه نبودن و بدون چون و چرا بودن. وفرقی که بین فتوای یک فقیه با اظهار نظر
سایر متخصصان وجود دارد همین جهت است یک پزشک اگر در اظهار نظر خود اشتباه کند
بیمار بیچاره به هدف خود نخواهد رسید و سلامت خود را باز نخواهد بافت و شاید هم حال
او بدتر شود ولی مکلفی که در جستجوی حجت شرعی است فتوای فقهی (فقیهی که برحسب
تشخیص مکلف واجد شرایط است) برای او حجت است و عمل به آن حتی اگر اشتباه باشد هیچ
فرق در پیشگاه خداوند با عمل به احکام قطعی شریعت ندارد زیرا فتوای فقیه برای مقلد
همانند قطع او حجت است.

جهت دیگری که موجب تقدس
فتوای فقهی و برتری آن نسبت به نظرهای سایر متخصصین است زمینه کاربرد آن است.
انسان به نظریه و رأی هر متخصص به آن اندازه اهمیت می دهد که کاربرد آن مهم و
حیاتی باشد و لذا در میان سایر متصصان پزشکان از احرام خاصی برخوردارند زیرا در
بعضی از موارد بیماران زندگی خود را مدیون تخصص آنها می دانند. ولی چیزی که فقیه و
فتوای فقیه را از سایر تخصصها و متخصصان جدا و ممتاز می سازد این است که نتیجه عمل
به فتوای فقیه واجد شرائط و با تقوی و پیروی از دستورات او و الگو قرار دادن او
خوشبختی و سعادت ابدی و تحصیل رضای الهی و تقرب به درگاه او و نجات از خشم او و
عذاب دردناک آخرت است و این مطلب برای کسی که معتقد به آخرت است از زندگی دنیا و
همه خوشی ها و لذت های آن مهم تر است بلکه اصلا قابل مقایسه نیست.

بنابراین آن چه تلاش می
شود و برآن تأکید می شود که معرفت دینی معرفت بشری است و فرقی با سایر فرضیه ها و
نظریه ها ندارد و همه آنها محصول فکر بشر است و لذا هیچکدام مقدس نیستند نادرست
است و اگر کسی از آن سخنان برآشفته است از این جهت است نه از آن جهت که سخن فقها
از خطا و اشتباه مصون است این توهم را هیچ کس در حوزه می کند. فتوای فقیه هر چند
مانند سایر معارف بشری ممکن است اشتباه باشد ولی نباید آن را با سایر نظریه ها
مقایسه کرد بخاطر آن دو جهت که ذکر شد.

ادامه دارد.

ژئوپلتیک جزایر سه گانه
خیلج فارس

(ابوموسی و تنب بزرگ و
کوچک)

قسمت اول

دکتر محمد رضا حافظ نیا

از آنجائیکه مسئله جزایر
سه گانه ابوموسی و تنب بزرگ و تنب کوچک یکی از موضوعات جدید مطرح شده در صحنه
روباط بین الملل بوده و از سوی دیگر مستقیما با مصالح جمهوری اسلامی ایران در سطح
منطقه و جهان ارتباط تنگاتنگ داشته و منزلت ژئوپلتیکی آنرا در نظام بین المللی تحت
الشعاع قرار می دهد لازم بنظر می رسد که این مسئله از جهات مختلف مورد بررسی و
کندو کاو قرار گرفته تا علاقمندان این سری موضوعات و بخصوص امت اسلامی و انقلابی
ایران شناخت بیشتری نسبت به آن پیدا نماید. بررسی و تجزیه و تحلیل جغرافیائی و
ژئوپلتیکی جزایر سه گانه یاد شده موضوع اصلی این مقاله را تشکیل می دهد. بدین
منظور سعی خواهد شد ابتدا بطور اجمال، تصویری از وضعیت ژئوپلتیکی خلیچ فارس بعنوان
سیستمی که جزایر سه گانه، جزئی از آن به حساب می آید ارائه شود سپس موقعیت و وضعیت
جزایر مزبور بیان گردد آنگاه جنبه های استراتژیک این جزایر در خلیج فارس مورد
بررسی قرار گیرد . پس از آن به مزایای ژئوپلتیکی جزایر سه گانه برای کشور ایران و
نیز رقبای منطقه ای و برون منطقه ای آن اشاره شود و در پایان فرضیات مربطو به علت
طرح ادعاها و ایجاد وضعیت جدید و بحرانی در حوزه ژئوپلتیکی خلیج فارس و مفروضات
مربوط به آینده جزایر و سیاتهائی که از سوی جمهوری اسلامی ایران می تواند اتخاذ
شود بیان خواهد شد.

الف: ژئوپلتیک خلیج فارس

خلیج فارس دریای نیمه
بسته ای در جنوب غرب آسیاست که مدخل و مخرج آنرا تنگه هرمز تشکیل می دهد. این خلیج
از عمق کمی برخوردار بوده و حداکثر آن در مجاورت جزیره لاوان به 91 متر و در
نزدیکی تنگه هرمز به 100 متر می رسد. خلیج فارس با 226 هزار کیلومتر مربع مساحت
حدود 62% از آبهای سطح کرده زمین را شامل می شود. این حوضه آبی از کفی نامتقارن
برخوردار است و خط القعر و محور آن به ساحل ایران نزدیک بوده و ضلع شمالی دارای
شیب زیاد و ضلع جنوبی دارای شیب کمتر است. خط القعر خلیج فارس در نزدیکی تنگه هرمز
به ساحل جنوبی تغییر مکان داده و در داخل تنگه از مجاورت شبه جزیره المسندم (شمال
کشور عمان) عبور می نماید. خط القعر خلیج فارس باعث مکانیابی خط سیر کشتیرانی در
داخل خلیج به ساحل ایران و در داخل تنگه به ساحل عمان گرایش پیدا می نماید.

خلیج فارس به لحاظ
موقعیت جغرافیائی خود در طول تاریخ دارای اهمیت استراتژیک بوده است زیرا دو منطقه
مهم از دنیای قدیم را که به یکدیگر نیاز متقابل داشتند بهم متصل می نمود و بعبارتی
در مسیر تردد کاروانهای بزرگ بین جنوب و شرق آسیا با مدیترانه و اروپا قرار داشت.[1]

از نتایج جغرافیائی چنین
نقش ارتباطی این بود که شهرها و بندگاه های بزرگ و بین المللی نظیر هرمز، کیش،
سیراف (بندر طاهری امروز)، بصره، بغداد، دمشق، حلب، طرابلس و غیرره بوجود آمدند.
با توجه به نقش ارتباطی مهم خیلج فارس، در طول تاریخ قدرتهای منطقه ای و برون
منطقه ای سعی بر کنترل این محور داشتند. قدرتهای درون منطقه ای کنترل کننده خلیج
فارس غالبا از درون فلات ایران برخاسته اند و لذا این خلیج عمدتاً در قلمرو حاکمیت
فلات ایران قرار داشته و این حاکمیت گاهی به ضلع جنوبی آن یعنی شبه جزیره عربستان
و عمان نیز گسترش یافته است و بهمین دلیل این آبراهه در آثار جغرافیائی بعنوان
خلیج فارس معروف شده است و کسانی نظیر هرودت، بطلیموس، استرابون، کورسیوس، اصطخری،
مسعوی،بیرونی، ابن حوقل، مقدسی، مستوفی، ناصر خسرو و دیگران در آثار خود از خلیج
فارس یاد کرده اند. نکته دیگری که ذکر آن ضروری می باشد این است که در سواحل جنوبی
خلیج فارس دولت فاقد ریشه است و در واقع ضلع جنوبی تجربه دلت و حکومت را در تاریخ
گذشته ندارد ولی ضلع شمالی خلیج و فلات ایران دارای سابقه کهن دولت آنهم دارای
اقتدار جهانی و یا منطقه ای بوده است . در نتیجه دلیلی وجود ندارد که به این
آبراهه اطلاقی غیراز خلیج فارس بشود و سواحل جنوبی نه تنها فاقد هویت سیاسی مستقل
بوده است بلکه غالباً در قلمرو حاکمیت دولت ایران قرار داشته است.

سابقه و تجربه دولت در
سواحل جنوبی خلیج فارس به سال 1971 میلادی بر میگردد یعنی برخلاف ضلع شمالی خلیج
فارس که دارای تجربه چندفزار ساله دولت می باشد، ضلع جنوبی دارای 21 سال سابقه
دولت است که آنهم از قبل حضور انگلستان در منطقه خلیج فارس و سیاست خروج و تحویل
منطقه به آمریکا قبل از سال 1971 بوجود آمده است. پس از افول قدرت نادر و سلسله
افشاریه در ایران، زمینه حضور قدرت جدید برون منطقه ای یعنی انگلستان در خلیج فارس
فراهم آمده. این قدرت با نفوذ تدریجی خود در زمینه های بازرگانی و سیاسی توانست در
سال 1800 م با فتحعلی شاه قاجاز قرار داد بازرگنی منعقد نموده و در سال 1812م
نیروی دریائی خود را وارد خلیج فارس کرده ودر رأس الخیمه و جزیره قشم مستقر کند و
با سرکوب اقوام و جواسم سواحل جنوب در همان سال اقدام به انعقاد پیمان با امرای
آنها تحت عنوان (پیمان امارات متصالحه) بنماید. پیمان مزبور که در سال 1820م منعقد
شد، تداوم نیفات ولی هسته اولیه اولین تشکل سیاسی ضلع جنوبی خلیج فارس را که در
سال 1971م رسما آغاز شد بوجود آورد. انگلستان با پیمانهای بعدی میان آنها که در سالهای
1847، 1853، 1856، 1864، 11879 و 1902 میلادی منعقد نمود ضمن عمیق این تشکل آنها
را تحت الحمایه خود قرار داد، انگلستان با حضور نزدیک به دو قرن خود در منطقه خلیج
فارس بر بسیاری از مسائل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، نظامی و فرهنگی منطقه تأثیر
گذاشته و در اغلب حوادث آن حضور داشته است. هرچند این کشور متجاوز برون منطقه ای
در سال 1971 تصمیم به خروج از شرق سوئز و منطقه خلیج فارس گرفت ولی به استقرار
آمریکا در منطقه به عنوان جایگزین خود و نیز کنترل امور اقدام نمود.

ویژگی ژئوپلتیکی دیگر
منطقه خلیج فارس را باید در ذخائر انرژی آن جستجو نمود. این منطقه با توجه به
ذخائر شناخته شده نفت جهان حدود 70% آن را در خود جای داده است که از مزایای بهتری
نسبت به سایر مناطق جهان نیز برخوردار است. همچنین حدود 30% ذخائر گاز طبیعی جهان
در حوزه ژئوپلتیکی خلیج فارس وجود دارد که بخش اعظم آن در ایران واقع است. براساس
بررسیها و پیش بینی های بعمل آمده از سوی سازمانهی ذیربط نظیر آژانس بین المللی
انرژی پیش بینی می شود که تا دو یا سه دهه آینده نفت و گاز در بیلان انرژی جهان از
موقعیت برتری برخوردار باشد و در این بین منطقه خلیج فارس با ذخایر وسیع خود مقام
اول را در جهان واهد داشت. برای درک اهمیت حوزه ژئوپلتیکی خلیج فارس در سرنوشت
آینده جهان باید به نقش نفت و گاز در زندگی بیشتر توجه کرد. کاربری های وسیع نفت و
گاز در عرصه های زیر اهمیت مسئله را روشن می نماید:

1 – تولید فرآورده از
نفت و گاز نظیر پتروشیمی، پروتئین و غیره.

2 – چرخش ماشین صنعتی
جهان بطور مستقیم و غیر مستقیم.

3 – تولید برق و
الکتریسته برای رفع نیازهای صنعتی،حمل و نقل، رفاه خانواده ها و غیره.

4 – تحرک و حمل و نقل
شهری، جاده ای، قطار، هواپیما و کشتی.

5 – چرخش ماشین جنگی و
تأسیسات نظامی جهان.

6 – تامین انرژی مصرفی
خانواده ها در تولید گرمایش و سرمایش و پخت غذا و غیره.

ملاحظه می شود که نفت و
گاز با جایگاه برتر خود در بیلان انرژی نقش مهمی در سرنوشت جهان و زندگی و حرکت
بشر دارد و طبعاً کنترل آن بمعنی تاثیر گذاری بر همه جیز جهان است و کنترل مخزن آن
یعنی حوزه ژئوپلتیکی خلیج فارس بمعنی کنترل جهان و حفظ سیادت برآن خواهد بود.
بهمین علت خلیج فارس را هارتلند یا قلب زمین باید گفت که کنترل آن بمعنی حکومت بر
جهن است . دلیل عمده حضور آمریکا در منطقه خلیج فارس را باید در این ویژگی
ژئوپلتیکی آن جستجو نمود که به آمریکا امکان اعمال اراده سیاسی اش را بر جهان
نیازمند به انرژی و نیز رقبای نوظهور آن در نظام بین المللی نظیر اروپا، ژاپن و
چین خواهد داد…

ویژگی دیگر خلیج فارس را
باید در تمرکز دلارهای حاضل از صدور نفت و گاز منطقه جستجو نمود که آنرا به کانون
توجه کشورهای صنعتی و پیشرفته برای اعادع دلارهای نفت تبدیل نموده است. روشهای
اعاده دلارها به مبدأ، متنوع است که عمدتاً عبارتد از:

1 – تسلیح منطقه از طریق
تزریق مدرن به آن که خود به بقای بحران و تنش کمک می نماید.

2 – فروش مصنوعات و
فرآورده های صنعتی در قالب تزریق رفاه و مدنیستم به منطقه.

3 – صدور تکنولوژی و
نیروی انسانی بمنظور پاسخگوئی به نیازهای تکنولوژیکی، خدماتی، دفاعی، اداری و
غیره.

4 – بازسازی فیزیک و
فضای منطقه و باصطلاح شیک سازی سکونتگاههای شهری و عرصه های فضائی آن.

ویژگی ژئوپلتیکی دیگر
منطقه خلیچ فارس را نقش فرهنگی و ایدئولوژیک آن تشکیل می دهد. این حوزه کانون پخش
دین مبین اسلام را در خود جای داده و فاصله آن با کرانه های شرقی و غربی دنیا
اسلام تقریبا برابر است. همچنین حوزه ژئوپلتیکی خلیج فارس بخش مرکزی جهان اسلام را
تشکیل می دهد و کنترل فرهنگی چنین منطقه ای بمعنی کنترل جهان اسلام خواهد بود.
حضور انگلستان در منطقه و کنترل کانون پخش دین مبین اسلام و انتشار اندیشه انحرافی
موسوم به وهابیت بعنوان جایگزین اسلام اصیل از این کانون و شکل دادن نظام عقیدتی،
سیاسی مورد نظر خود در عربستان از این نظر معنی دار است. در حال حاضر ضلع شمالی و
جنوبی خلیج فارس کارکرد دوگانه سیاسی – ایدئولوژیک دارند، که ناشی از برداشت
دوگانه از اسلام است و هر دو امواج کارکرد سیاسی – ایدئولوژیک خود را از این منطقه
مرکزی به کل جهان اسلام پخش نموده و در حال رقابت در پهنه جهان اسلام می باشند. در
ضلع شمالی خلیج فارس اندیشه اسلام ناب محمدی صلی الله علیه و آله در چی ظهور و
پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری حضرت آیت الله العظمی امام خمینی «ره»، فعال بوده و
پخش می شود که در تعارض با عدرتهای سطله گر جهانی بویژه آمریکا بوده و با آنها سر
ستیز و مبارزه دارد. در ضلع جنوبی اندیشه وهابیت بنام اسلام که پردازش داده
استعمار انگلیس است منتشر می شود که با قدرتهای سلطه گر جهانی بویژه آمریکا سر
سازش دارد و مبارزه با آنان را نفی می نماید و حتی بقای خود را در کسب حمایت آنها
جستجو می کند.

از دیگرر ویژگیهای
ژئوپلتیکی این منطقه می توان به ساخت قدرت در آن اشاره کرد. قدرت در این منطقه
دچار گسیختگی است و به عبارتی قدرتهای اقتصادی،سیاسی، اجتماعی، نظامی، هرهنگی و
تکنولوژیک دچار تجزیه و گستگی می باشد. قطبهای قدرت منطقه ای نیز با یکدیگر کنش و
واکنش دارند. کشور ایران در این منطه از وزن ژئوپلتیکی بسیار بالاتئی نسبت به
دیگران برخوردار است بنابراین اولین قطب قدرت منطقه بحساب می آید و عراق و عربستان
در درجات بعدی قرار دارند. در بروز این وضعیت گسسته قدرت، فعال شدن عناصر
ژئوچلتیکی واگرا در منطقه که به تدست قدرتهای برون منطقه ای اروپائی و آمریکائی
انجام پذیرفته است نقش اصلی را بعهده داشته است، این وضعیت گسسته قدرت منطقه را
باید عاملل اصلی حضور قدرتهای سلطه گر برون منطقه ای نیز دانست. به عبارتی گسستگی
قدرت منطقه محصول کارکرد قدرتهای برون منطقه ای با استفاده از عناصر ژئوپلتیکی
واگرا است و حضور این قدرتهای سلطه گر در منطقه خلیج فارس نیز محصول گسستگی قدرت
در آن است. از سوی دیگر اتحاد قدرت های منطقه و ترکیب قدرتهای متنوع آن می تواند
به حضور قدرت های منطقه و ترکیب قدرتهای برون منطقه ای در حوزه ژئوپلتیکی خلیج
فارس بعنوان بخش مرکزی جهان اسلام خاتمه دهد.

هر پند ویژگیهای
ژئوپلتیکی خلیج فارس بحث بیشتری را می طلبد ولی به لحاظ ضرورت پرداختن به مسئله
جزایر سه گانه که جزئی از سیستم ژئوپلتیکی خلیج فارس می باشند، به همین مقدار
اکتفا می شود و خوانندگان محترم، برای مطالعه بیشتر می توانند به اثر نگارنده تحت
عنوان «خلیج فارس و نقش استراتژیک تنگه هرمز» از انتشارات سازمان مطالعه و تدوین
«سمت» مراجعه نمایند.

ادامه دارد

جاودانگی راه امام

حجه الاسلام و المسلمین
اسدالله بیات

جایگاه و نقش حساس
دستگاه اجرائی

مرابت امر به معروف و
نهی از منکر و شیوه های گوناگون آن

امر به معروف و نهی از
منکر دارای مراتب و مراحل گوناگونی بوده و با توجه به تمامی اوضاع و احوال و شرایط
و محموعه عوامل گوناگون باید از آن مراحل و درجات بهره برداری بعمل آورده و در
صورت تأمین مقصد و هدف از یک مرحله به مرحله بعدی نمی توان وارد شد و به عبارت
دیگر در صورتی که مطلوب الهی با انجام مرحله سهل المؤونه و ساده و سبک حاصل و
فراهم گردد و نظر شارع اقدس اسلام لباس عمل بپوشد باید بهمان مرحله و درجه اکتفا
کرده و از آن مرحله نباید عبور نمود.

برای روشن تر شدن موضوع،
مسئله را با همان ترتیب که حضرت امام «س» در کتاب امر به معروف و نهی از منکر
تحریر الوسیله بیان داشته اند بطور اجمال و فشرده و متناسب با وضع این سری مقالات
می آوریم:

الف – اولین مرتبه و
درجه از مراتب و درجات امر به معروف و نهی از منکر این است: کسی و یا دستگاهی که
می خواهد امر به معروف نماید و یا نهی از منکر کند باید کاری کند و طوری رفتار
نماید که تارک معروف و عامل به منکر بفهمد که آنان قلباً از این اعمال و کارها نارحت
بوده و منزجر هستند و با این شیوه و عمل از آنان بخواهد معروف را انجام دهند و
منکر را کنار بگذارند و این نوع اعمال دارای حد خاص و مشخص و معینی نمی باشند بلکه
ممکن است دارای مراحل و درجات مختلفی باشند، ممکن است در مواردی تنها غمض عین و
چشم پوشی در تحصیل مطلوب کفایت نماید و ممکن است کفایت نکند نیازی به برخوردهای
تندتر نسبت به آن پیدا کند. مانند ترش رویی نشان دادن و روگرداندن و یا پشت کردن و
ترک رفت و آمد و قطع رابطه نمودن و امثال ذلک»[1]

در تمامی این موارد
انسان باید به همه جهات اجتماعی و اخلاقی و شرایط موجود توجه نموده و در صورتی که
با وضع ساده تر و آسان تر اگر برخورد نماید مؤث واقع می شود و نیازی به اتخاذ
تصمیمات بالاتر و تند نمی باشد. از نظر اسلامی باید بهمان اندازه و مقدار بسنده
کرده و از آن مقدار حق ندارد تجاوز نماید بالخصوص در مواردی که ممکن است با یک مرحله
تجاوز کردن و حدود افراد را ملاحظه نمودن حرمت انسانهائی زیر سؤال قرار گرفته و
موجب هتک حرمتها گردد. در این صورت ممنوعیت عبور از مرحله مادون به مرحله بالاتر،
شدید تر و بیشتر خواهد شد.[2]

بنابراین در اسلام هدف
از امر به معروف و نهی از منکر در واقع عبارت از این است: در سایه اعمال نظارت
عامه و همگانی شرایط زندگی در جامعه طوری طراحی شود که همه با کمال سلامت و احساس
اطمینان به زندگی خویش ادامه داده و زمینه فساد و افساد و آلودگیها و القاء فساد
اخلاقی اجتماعی و فکری از بین برود و محیط اجتماعی برای رشد و تعالی انسانها
مساعدتر گردد. طبعاً در اعمال چنین فرثیضه الهی نیز باید تمام احتیاطات و ملاحظات
لازم برای حفظ حرمتها و آبروی انسانها و اشخاص بعمل آمده و به بهانه انجام فریضه
الهی موجب ارتکاب گناهی بدتر و خطرناکتر نگردند.

ب – مرحله دوم از مراحل
و درجات امر به معروف و نهی از منکر، امر به معروف و نهی از منکر لسانی و زبانی
است . به این معنی که اگر با انجام مرحله یکم و درجه اول امر به معروف و نهی از
منکر هدف والا و بلند اسلامی که انجام معروف و ترک منکر است تأمین نگردد و با
احتمال اینکه اگر به زبان آورد و از طریق زبان تارک معروف و عامل منکر را مورد امر
به معروف و نهی از منکر قرار دهد مؤثر واقع شده و متنبه گردد با همان خصوصیات و
شرائطی که در توضیح مرحله اول گذشت باید در این مرحله نیز بهمان اندازه و مقد اری
که احتمال تأثیر می دهد اکتفاء کرده و از آن حد تجاوز ننماید. بنابراین اگر باور
دارد که و احتمال می دهد اگر از طریق وعظ و ارشاد و قول لین و نرم وارد شود مؤثر
واقع می شود بهمان حد بسنده کرده و از آن نباید تجاوز نماید.[3]

و ضابطه کلی آن این است:
در امر به معروف و نهی از منکر هر طور که احتمال تأثیر می دهد و همان مقدار هم
مؤثر واقع می شود و کفایت می نماید، بهمان مقدار باید عمل شود و از آن نباید بیشتر
و همچنین نباید کمتر واقع شود. زیرا که هدف اصلی سالم سازی محیط اجتماعی در سایه
حکومت اسلامی و اعمال نظارت همگانی است. اگر انسان با انجام این فریضه بزرگ
اجتماعی، سیای و فرهنگی موجب زیرپا گذاشتن بعضی از اصول و ارزشها گردد در واقع نقض
غرض بوده و در حقیق با انجام امر به معروف و نهی از منکر، بالعکس ممکن است امر به
منکر و نهی از انجام معروف بعمل آورد.

ج – مرحله سوم از مراحل
امر به معروف و نهی از منکر انجام یک سری اعمال فیزیکی و ایجاد مانع بین افرادی
است که می خواهند مرتکبب کارهای زشت شوند وبی اعمال بد و زشتی که آنان می خواهند
مرتکب شوند. و در واقع در این مرحله کار از حد تذکر و برخورد لفظی گذشته و به
مرحله برخورد عملی و فیزیکی و بهره برداری از قدرت و اعضاء و جوارح رسیده است. در
این مرحله نیز آن ضابطه و کبرای کلی حاکم 
بوده و از آن حد و اندازه ای باید بهره برداری شود که مؤثر واقع شده و یا
احتمال تأثیر می دهد. اگر تنها ایجاد حایل و مانع بین انسان مرتکب و اعمال بد کافی
باشد بهمان مقدار باید اکتفا شود و از آن مقدار نباید تجاوز نماید . اگر در این
کار نیازی به کنترل طرف و حتی گرفتن دست و تصرف در ابزار معصیت و گناه و امثال ذلک
احساس شود، اعمال کنترلهای ضروری لازم و واجب بوده و باید صورت پذیرد[4]  اگرچه در بعضی از مراحل ممکن است استیذان و
استجازه از حاکم شرع و قاضی ضرورت داشته باشد. اگر آمر به معروف و ناهی از منکر از
آن حد و مقداری که لازم و ضروری بوده تعدی و تجاوز نمایتد و در این راستا ضرر و
زیانی برطرف وارد شود اگرچه مرتکب منکری شده باشد امر به معروف و نهی از منکر
کننده ضامن ضرر و زیان بوده و تعدی و تجاوز آن حرام می باشد.[5]

و در مواردی که طرف
اصرار روی گناه و آلودگی دارد و هدف شارع مقدس اسلام تنها با تذکر و یادآوری های
نرم و اخلاقی تأمین نمی گردد و اگر بخواهد ریشه ظلم و تجاوز و عصیان خشک گردد و
منکرات از محیط اجتماعی مسلمانان رخت بربندد و امر به معروف و نهی از منکر کنندگان
احساس کنند از شدت عمل بیشتری باید استفاده کرده و حتی از زدن و مورد اذیت قرار
دادن طرف و اشخاص آلوده هم باید کمک بگیرند البته با حفظ مراتب و درجات که از سبک
ترین آن شروع کند تا به سخت ترین آن برسد. در این صورت خودسرانه نمی توانند دست به
چنین کاری بزنند.

اگر بخواهند اقدام جدی
نمایند باید از طریق استیذان و اجازه و گرفتن از مجتهد جامع الشرایط اقدام کرده و
باید از این طریق و شیوه استفاده نمایند و حتی در صورت احساس نیاز به حبس و
بازداشت و طرف و امثال آن نیز بایتد از طریق اجازه مجتهد جامع الشرایط اقدام نموده
و این فریضه دینی را انجام دهند.[6]

بنابراین در انجام فریضه
دینی و الهی امر به معروف و نهی از منکر از هیچ مرحله بدون مراعات و ملاحظه تمامی
جوانب و جهات نمی توان عبور کرد و وارد مرحله بالاتر و شدیدتر شد و در هر مرحله از
مراحل آن نیز درجات و مراتب آن مرحله را باید مراعات کرد و نباید از آن تخطی و
عبور نمود و با حفظ مراتب و درجات آن به تعبیر فقهاء ماالاسهل فالاسهل این فریضه
الهی را باید انجام داد و کسی حق ندارد به بهانه امر به معروف و نهی از منکر موجب
رنج و آزار دیگران گردیده و از آن سلب آسایش نماید مگر در مواردی که انجام این
وظیفه الهی متوقف بر تمسک و چنگ زدن به یک سسری اعمال فیزیکی و کارهای بدنی باشد
در این صورت نیز با مراعات همان مراتب و درجات و در مواقع احتیاج با اجازه گرفتن
از مراجع ذیصلاح شرعی و فقهی می توان اقدام کرد البته نه تنها می توان اقدام کرد
بلکه واجب و لازم است اقدام جدی صورت گیرد.

شرایط وجوب و لزوم امر
به معروف و نهی از منکر

امر به معروف و نهی از
منکر در عین اینکه مانند واجبات دیگر اسلامی دارای شروط است و بدون تحقق آن شرایط،
واجب و لازم نخواهد شد با توجه به ماهیت آن و انتظاراتی که شارع اقدس اسلامی از آن
دارد و توقعی که افراد جامعه از آمرین به معروف و ناهین از منکرات دارند از
یک  سری شروط دیگری نیز برخوردار بوده و در
صورت حقق آنها این فریضه، زمینه تحقق و عینیت خارجی را بدست می آورد و اتفاقاً
علماء و فقهاء عظام اسلام در کتابهای فقهی به آنها معترضند و برای استفاده عموم با
بیانی ساده و سهل الفهم در اینجا آورده می شود و آن شرایط به ترتیب ذیل است:

1 – یکی از شریطی که امر
به معروف و نهی از منکر کننده باید واجد آن باشد و بدون آن نمی تواند وارد این
میدان وسیع و عظیم اجتماعی سیاسی گردد این است که باید نسبت به منکرات و معروفها
علم داشته و آنها را به خوبی بشناسد و بداند آنچه که انسانها انجام می دهند از
مصادیق منکرات است تا از آنها نهی و جلوگیری نماید و یا از مصادیق معروف ها است تا
برای انجام آن اقدام و امر نماید.

رابطه امر به معروف و
نهی از منکر با معرفت و شناخت  آنها عیناً
مانند رابطه وجوب حج و استطاعت است کما اینکه وجوب حج مشروط است به استطاعت و بدون
آن حج واجب نمی باشد. برای کسی که جاهل به مسئله است و آگاهی کامل از آنها ندارد.
و نه معروف را خوب می داند و می شناسد و نه آگاهی درست از منکرها و بدیها دارد امر
به معروف و نهی از منکر واجب نمی باشد.[7]

و به همین جهت در فتاوی
فقهاء آمده است بر کسانی که می خواهند این فریضه بزرگ اسلامی را انجام دهند لازم
است قبل از ورود به امر، شرایط لازم برای انجام این کار عظیم و شرایط امر به معروف
و نهی از منکر را بیاموزند و موارد وجوب و لزوم و جواز عدم آن را بشناسند و به
روشنی بفهمند کجاها می توانند از این فریضه استفاده نمایند و کجاها نباید از آن
بهره برداری کرده و استفاده کنند تا در عمل گرفتار تخلفات فراوان نگردیده، بجای
امر به معروف و نهی از منکر ، بعکس آن امر به منکرات و جلوگیری از اتیان واجبات
ننمایند.[8]

حتی اگر انسان ناواردی
دست به چنین کاری بزند و بخواهد دیگران را امر به معروف و نهی از منکر نماید بر
عالمان اسلامی و آشنایان به مسائل دینی و شرائط امر به معروف لازم و ضروری است این
شخص را نگذارند دست به این کار شود و خود آن را از باب همین امر به معروف و نهی از
منکر ، باید مورد انجام این فریضه قرار داده و از ادامه این کار منع و در واقع نهی
از منکر کنند.[9]

زیرا چه منکری بالاتر از
این است که انسان ناآگاه و نا آشنا به مسائل، مسئولیتی را بعهده گیرد و از روی جهل
و نادانی افرادی را به ضلالت و گمراهی و نابودی بکشاند و موجب هتک اسلام و مکتب
گردد. و در حقیقت افساد و فسادی که بر اقدامات جاهلانه و ناشیانه وی مترتب می گردد
بیش از اصلاحاتی خواهد بود که برانجام فریضه امر به معروف و نهی از منکر او بار و
مترتب می شود. البته مخفی نماند در این جاها ظرایف و ریزبینی های زیادی موجود است
که فقهاء بزرگوار اسلام بالخصوص حضرت امام (س) در تحریر به آنها متعرض شده اند و
هرکدام از آنها نشان دهنده عمق و ژرف نگری این فقیهان بزرگ است که از متن منابع
غنی اسلام استنباط کرده اند نمی توان به همه آنها در این سری از نوشته ها متعرض
گشت علاقمندان می توانند به همانها مراجعه نمایند بالخصوص کتاب ارزشمند تحریر
الوسیله به کتاب الامر بالمعروف و النهی عن المنکر.

2 – شرط دوم از شرایط
وجوب و لزوم امر به معروف و نهی از منکر عبارت از این است آن کسی که می خواهد کمر
همت را محکم ببندد و اعمال و کردار جامعه را زیرنظر داشته باشد و برای انجام این
فریضه الهی قیام نماید باید موقعیت شناس بوده و تمامی زمینه های تأثیر و بازتابهای
این امر را محاسبه کند در صورتی که اطمینان داشته باشد این عمل نه تنها تأثیری
نخواهد داشت بلکه ممکن است حتی بازتاب و عکس العمل بد و خطرناکی هم داشته باشد امر
به معروف ونهی از منکر شرعی و جایز نمی باشد حضرت امام (س) در این باره این طور
دارد:

شرط دوم برای وجوب امر
به معروف و نهی از منکر این است که احتمال تأثیر آن را داده باشد پس اگر علم داشته
باشد و یا اطمینان پیدا کند امر به معروف و نهی از منکر تأثیری نخواهد داشت انجام
آن واجب و لازم نمی باشد.[10]

البته پرواضح است خود
این موضوع و احتمال تأثیر در طرف و شرائطی که ممکن است در مقدار تأثیر و یا اصل آن
و یا خنثی شدن اثرات امر به معروف و نهی از منکر دارای دامنه وسیع و گسترده ای
است. معیار و ضابطه کلی آن است که امر به معروف و نهی از منکر کننده باید بداند
هدف اساسی از این عمل اسلامی اعلاء کلمه الله و محو آثار ظلم و آگاهی دادن بمردم و
پاکسازی جامعه اسلامی از ارتکاب به معاصی و گناهان است و هرچیزی که در این امر
مقدس دخیل باشد و احتمال تأثیر آن را افزایش دهد و یا در کاهش عکس العملهای سوء و
مخرب فردی و اجتماعی دخالت داشته باشد و در نظر شارع اقدس همین موضوع مورد توجه و
عنایت قرار گیرد و زمینه را برای رشد و تربیت انسانهای آماده و مستعد فراهم سازد
امری لازم و واجب است و شرایط را برای بوجود آمدن چنین جو و محیطی باید مهیا
نماید. و ضمناً نمی تواند به بهانه امر به معروف و نهی از منکر دست به سوی هرکاری
دراز کرده و از باب اینکه هدف وسیله را توجیه [11]
می نماید از طریق فعل حرام، واجبی را انجام دهد مگر در صورتی که مورد از مصادیق
تزاحم و اهم و مهم باشد و اسلام راضی به عدم تحقق مرد اهم نباشد می توان گفت باید
برای انجام اهم از مهم صرف نظر کرد [12]
و مهم را فدای اهم قرار داد.

ادامه دارد

بیست و دوم بهمن

امانت الهی

پیروزی از میان سیل خون

در خچسته روز بیست و دوم
بهمن ماه 1357 انقلابی نوین در تاریخ معاصر به وقوع پیوست؛ انقلابی که رهبریش را
فرزند خلف حضرت ابراهیم برعهده داشت و با تبر ایمان و عمل صالح بر سر بت های زمان
کوبید و اگر آن روز ابراهیم خلیل الله، یکه و تنها پا به میدان جهاد گذاشت، امروز
فرزندش خمینی روح الله همراه با یک امت پا برچا، استوارو متعهد و در قلمرو ولایت
فقیه،و با پیروی از مکتب پرجوش و خروش آل محمد علیهم السلام، در برابر نمرودهای
دوران که تا دندان مسلح بودند ایستاد، استقامت ورزید و از میان سیل خون جوانان و
اشک مادران به پیروزی رسید. پیروزی انقلاب اسلامی، رویدادی استثنائی بود که تمام
معادلات زراندوزان و زورمداران بین المللی را بهم ریخت و برای مستضعفین و محرومین
جهان، امیدی تازه، به ارمغان آورد؛ محرومینی که در اسارت نظامهای متعفن و استعماری
که همچون اختاپوت به جان آنان افتاده اند، دست و پا می زنند. و مستضعفینی که با
تکیه بر ارزشهای مادی، خود را برای همیشه، ذلیل و خوار می دانستند؛ اکنون که افقی
تازه و روشن از این سوی، از کشور امام زمان سلام الله علیه برآنان تابید و دلها را
روشن و منور ساخت و دانستند که می شود یک امت بدون تکیه بر سلاح و فقط با وحدت و
همبستگی و ایمان و تعهد برا استعمارگران واستثمارگران تاخت و می شود پیروزی را در
خانه خانه تاریک و سرد ، همچون آفتابی پرحرارت وارد ساخت و می شود کلبه های
بیچارگان را پرورشگاه قهرمانان و دلیرمردان نمود و خلاصه «شدن» را با «خواستن»
محقق ساخت

امام آمد

ده روز پیش از پیروزی
انقلاب اسلامی، از غربستان پاریس، آفتابی تابان طلوع کرد و به کشور خویش بازگشت.
با هدیه ای الهی و با روحی بلند که این روح را در تک تک افراد این کشور اسلامی
دمید و آزادی و استقلال را در پرتو اسلام ناب محمدی و قرآن عزیز به امت بپا خاسته
و قهرمان اهدا کرد. امام آمدو با خود تحفه ای الهی آورد. آمد که به مردم بگوید:

« اگر قشرهای جوان از هر
طبقه که هستند، چهت حکومت اسلامی را که با کمال تاسف جز چند سالی در زمان پیغمبر
اسلام (ص) و در حکومت بسیار کوتاه امیرالمؤمنین علیه السلام جریان نداشت، بفهمند،
اساس حکومتهای ظالمانه استعماری و مکتبهای منحرف کمونیستی و غیره، خود بخود برچیده
می شود». (23/3/1391قمری)

«و ما هم که حکومت
اسلامی می گوئیم، می خواهیم یک حکومتی باشد که خدای تبارک و تعالی نسبت به او گاهی
بگوید که اینهائی که با تو بیعت کرده اند، با خدا بیعت کرده اند «انما یبایعون
الله» یک چنین دستی حاکم باشد که بیعت با او بیعت با خدا باشد». (21/8/57)

مردم بیعت کردند

و مردم با امام بر همین
اساس بیعت کردند. بیعت کردند که اسلام جایگزین حکومت طاغوت شود و احکام اسلام در
کشور پیاده گردد. بیعت کردند که تمام معیارها و ارزشهای طاغوتی دفن گردد و ارزشهای
والای اسلام حکمفرما شود. بیعت کردند که آزادی انسانها براساس بندگی در برابر
حقیقت مطلق و بریدگی از تمام اسارتهای مادی باشد. بیعت کردند که جامعه از
آلودگیهای اخلاقی رژیم منفور شاهنشاهی، پاک شود و اخلاق اسلامی براساس «صبغه
الله»، جامه عمل به خود بپوشد. بیعت کردند که همراه و همگام با رهبران و مسئولان ،
در تمام صحنه های علمی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی شرکت کنند و تصمیم بگیرند و
قربانی بازی های قدرت نگردند. بیعت کردند که تمام پایگاه های دشمن اصلی، شیطان
بزرگ را در هم بکوبد و مجال تحرک به غرب زدگان و شیطان پرستان ندهند. بیعت کردند
که برای همیشه وابستگی به شرق و غرب را در تمام ابعاد و کلیه زمینه ها، از بین
ببرند.

و امام، آن مظهر اسلام
ناب محمدی «ص» و آن مظهر وحدت ملی با ملت خود که آنان را فرزندان عزیز خود می
دانست، پیمان ناگسستنی بست و تا دم آخر لحظه ای از وظیفه ای که برای خویش معین
کرده بود، باز نایستاد. امام آمد و آهنگ غربی ماده پرستی را که اصل تمام فسادها و
تباهی ها است تغییر داد و اصالت را به ارزشهای الهی داد. امام در ظرف مدتی
کوتاه  آنچنان ملت را متحول و متغیر کرد که
رفتن به جبهه و کشته شدن در راه خدا و حفظ کشور اسلامی، مورد سبقت و پیشتازی قرار
گرفت و کار به جائی رسید که پدران و مادران، جوانان عزیز و دلبند خود را، لباس رزم
در بر کرده و به جبهه های نور علیه ظلمت می فرستادند و شهادت فرزندانشان در راه
خدا، از دامادیشان شیرین تر شده بود. امام آمد تا ایثار را که برترین فضیلت اخلاقی
است و ویژه اولیای خدا است و زیباترین و جلوه های این ایثار مقدس در همه زمینه ها
نمایش داشت و آن همه عزت و سربلندی و کرامت و عظمت که تا امروز برای این ملت مانده
است و تا فردا ان شاء الله پا برجا و باقی است از همان صحنه های ایثار خداگونه است
و همین جلوه های به یاد ماندنی است که تاریخ جدید انقلاب اسلامی را ساخته است.

نگهداری امانت الهی

بهر حال معجزه جاودانه
امام در ایران به وقوع پیوست و ملت پشت سر امام، تبر ایمان و قاطعیت و عمل صالحش
را برداشتند و بر سر آمریکا و هم پیمانانش زدند و توطئه های بی شمارشان را نقش
برآب کردند و امیدواریم این تبر ابراهیمی هرگز از دست ملت نیافتد و پیوسته بر سر
دشمنان اصلی انقلاب کوبیده شود تا راه امام برای پیوندگانش همیشه روشن باشد.

و اکنون پس از قریب
چهارده سال از گذشت پیروزی انقلاب اسلامی که با تلاش پیگیر و بی وقفه امام و امت
به وقع پیوست و آن همه خون جوانان عزیزمان، آن را به ثمر رساند، و بدست ما سپرده
شد، باید این امانت الهی را با کمال دقت و عنایتف نگهداریم و هر گونه سستی و فتور
در نگهداری آن، خیانتی نابخشودنی است که نه امام بر ما می بخشد و نه شهیدان به خون
خفته مان، این مائیم که در زبان و عمل باید ثابت کنیم که وارثانی مؤمن و متعهد
برای آن عزیزانیم. و این هرگز با شعارهای تو خالی محقق نمی شود. باید با صداقت و
هشیاری رهنمودهای امام و حضرت آیت الله خامنه ای را در مورد انقلاب و حفظ دستاوردهای
ارزشمند آن به گوش جان بسپاریم و به آن عمل کنیم و در جامعه اجرا نمائیم. ما باید
با چنگ و دندان از ارزشهای انقلاب و اسلام دفاع و پشتیبانی کنیم و نگذاریم دشمنان
حقیق و واقعی انقلاب با تهاجم خطرناک فرهنگی، انقلابمان را به انحراف بکشانند و
ارزشهای منحط و پست غربی را که با زرق و برق های مادی، دیه ها را خیره می کند،
جایگزین ارزشهای اسلام ناب محمدی کنند و کشور و ملت را به حال و هوای پیش از
انقلاب سوق دهند.

ما نباید بگذاریم
مفسدینی که از خارج الهام گرفته اند یا عملاً وابسته به خارج هستد در میان ما
بویژه در میان حوزه و دانشگاه این دو بازوی دانشمند انقلاب ایجاد اختلاف کنند.
امام (قدس سره) می فرماید:

«من از همه توقع دارم که
به حرف مفسدین گوش نکنند و هرکس ایجاد اختلاف کند، بدانید که از خارج الهام گرفته
است و مقصودش از بین بردن اسلام است تا باز مثل سابق شود که در تحت سلطه اجانب
باشیم». (9/3/60)

و باز می فرماید:

«هرکس در محل خودش مردم
را تنبه بدهد به اینکه این اختلاف جز برای اینکه بهم بزنند اوضاع ایران را و باز
هم مسلط کنند به ما قدرتهای بزرگ را، چیز دیگری عایدمان نمی شود و البته از اول هم
این اختلافات یا از جهل پیدا شده است و یا از اینکه باز دستهائی در کار بوده است
که نگذارند یک کشوری وحدت کلمه داشته باشد». (10/9/60)

نخستین مسئولیت

و سرانجام برما است که انقلاب را از شر نا اهلان و نامحرمان
حفظ کنیم و نگذاریم رخنه ای در میان قشرهای بهم پیوسته ملت ایجاد شود و این محقق
نمی شود جز بایک حرکت منسجم و هماهنگ برای حفظ انقلاب و دستاوردهای آن. و نخستین
مسئولیت نگهداری انقلاب بر عهده مسئولین نظام و دولتمداران است. دولت نباید از ولی
نعمت های خود، همین کوخ نشین ها و مستضعفین غفلت کند چرا که همین ها بودند که آنان
را به قدرت رساندند چنانکه امام «قدست سره» کراراً این مطلب را گوشزد فرموده بودند
و حضرت  آیت الله خامنه ای نیز همواره بر
این مطلب تکیه می کنند. هرگونه بی توجهی و غفلت و فراموشی مستضعفین و ایثارگران و
صاحبان اصلی انقلاب که بیشترین رنج ها و زحمت ها را برای انقلاب کشیدند و با خون
دل و خون جوانان خویش، آن را به این روز رساندند، بزرگترین خیانت به اسلام و امام
است. و هرگونه غفلت نسبت به ارزشهای انقلاب اسلامی، ضربه زدن به اسلام و قرآن است.
نباید مسئولین اجازه دهند، تهاجم فرهنگی در هر جائی و از هر روزنه ای وارد شود و
ارزشهای قرآنی و الهی ما را هدف قرار دهد. و از سوئی دیگر باید منصب های مهم را به
کسانی سپرد که از مت جامعه برخاسته اند و از آغاز تاکنون، پیرو انقلاب و امام بوده
اند و احکام خدا را پذیرا هستد و در برابر حق و حقیقت، سر تسلیم فرود می آورند و
از باطل و انحراف گریزان اند.

ارزشهای اسلام و انقلاب را پاسداری کنیم

حجه الاسلام و المسلمین محمد تقی رهبر

باز هم شکاف فقر و غنا

فرود علی که هرکجا کاخی هست            ضایع شده حقی که شد آن را بنیان

امام صادق علیه السلامک

«مردم فیر و نیازمند و گرسنه و برهنه نمی شوند مگر با گناه ثروتمندان».

امام خمینی «ره»

«خدا نیاورد آن روزی را که سیاست ما و سیاست مسئولین کشور ما پشت کردن به دفاع از محرومین و رو آوردن به حمایت از سرمایه دارها گردد و اغنیاء و ثروتمندان از عنایت بیشتری برخوردار بشوند. معاذالله که این با سیره و روش انبیاء و امیرالمؤمنین و ائمه معصومین – علیهم السلام- سازگار نیست، دامن حرمت و پاک روحانیت از آن منزه است تا ابد هم باید منزه باشد». (پیام برائت – 6/5/1366)

یکی از ارزشهای والای انقلاب اسلامی که بمثابه روح و عمود انقلاب است عدالت اجتماعی و منسوخ شدن تبعیض، بی عدالتی و محو آثار تکاثر و اسراف و رفاه و تجمل بود، حقیقتی بر گرفته از اسلام ناب محمدی (ص) و سیره مقدسه علوی که تار و پود ارزشهای دروغین پیشین را از هم گسیخت و آنرا از صحنه اجتماع راند و ملاک ها و ارزشهائی با مفاغهیم اسلامی و انسانی را جایگزین نمود.

سخنان جاودانه حضرت امام قدس سره بنیانگذار این انقلاب، در نکوهش از کاخ نشینی، اشرافیت، رفاه و تجمل و حمایت از مستضعفان و محرومان امروزه در «صحیفه نور» پیش روی ما گشوده است و برای همیشه به ارزش و قوت و قدرت خود باقی خواهند ماند و هر چه زمان بر آن می گذرد بر جذابیت و اصلت آن افزوده شده و ضرورت الگوم ساختن اندیشه و سیره عملی امام راحل «قده» بیشتر ملموس می گردد. جای بسی امیدواری است که آن حماسه جاودانه را امروز در مواضع قاطعانه مقام معظم رهبری می نگریم.

و باید چنین باشد، زیرا انقلاب بمثانه موج است که اگر فرو نشیده می میرد. مع الاسف روند عملی کارها و اوضاع و احوال به گونه ای است که کم رنگ شدن ارزشهای اسلامی و از جمله مسئله عدالت اجتماعی و انزوای اشرافیگری، را در زندگی قشر وسیعی از ثروت اندوزان و کاخ نشینان می نگریم و نمودار آن کاخ های افسانه ای است که در این روزها به شیوه ای مسرفانه و با ارزش نیم میلیارد و یک میلیارد تومان در شمال شهر بنا می شود و اتومبیل های لوکس خارجی با قیمت های گزاف که سیل آسا وارد می شود و مهمانی ها و عروسی ها و ریخت و پاش های دیگر این قشر که دائم در جریان است.

خطر اشرافیت، این عنصر ضد ارزش بذر فسادی است که در دائره خود محصور نمی شود بلکه به اقتصاد و سیاست و فرهنگ و اخلاق و روان و دیگر ابعاد جامعه نیز سرایت می کند و نیز سرایت می کند و از حیطه زندگی فردی فراتر رفته و کل جامعه را در بر می گیرد. اگر ثروت طلبی و اشرافیگری در محیطی ویژه سوداگران ملک و خانه و اتومبیل و ارز و دلار و… محدود می ماند مسئله آنقدر قابل تعقیب نبود، اما بدبختانه، این خطر از یکسو به برهم خوردن توازن اقتصادی و ظلم  و بی عدالتی در کل جامعه منجر می شود و از سوی دیگر بذر فسادی است که زمینه نفوذ بیگانه و اجرای توطئه های دشمن را در زمینه فرهنگ و اخلاق و … نیز فراهم می سازد و بعبارت خلاصه، ام الفساد دیگر چهره های فساد است.

امام صادق علیه السلام با اشاره به نقش ثروت اندوزی در فقر عمومی می فرماید:

«ان الناس ما افتقروا و لا احتاجوا و لا جاعوا و لا عروا الا بذنوب الاغنیاء». (وسائل الشیعه – ج6 – ص4)

مردم فقیر و نیازمند و گرسنه و برهنه نمی شوند مگر با گناه ثروتمندان.

و این سخن معروف علی علیه السلام را در نهج البلاغه می نگریم که:

«ان الله سبحانه فرض فی اموال الاغنیاء اقوات الفقراء فما جاع فقیر الا بما متع به غنی و الله تعالی سائلهم عن ذلک». (قصار -328)

خداوند سبحان روزی مستمندان را در اموال توانگران قرار داده، فقیری گرسنه نمی شود مگر آنکه ثروتمندی از روزی او بهره مند شده و خدای متعال آنها را از این کار بازخواست می کند.

این از اصول مسلم شریعت ما و انقلاب ماست که امام راحل همواره بر آن تأکید می فرمودند و حمایت از مستضعفان را از افتخارات کشور و اصول خدشه ناپذیر انقلاب می دانستند. از جمله در پیام برائت ضمن تاکید بر سیاست نظام در دفاع از محرومان و محکوم کردن ثروت اندوزی و استثمار فرمودند: «این از افتخارات و برکات کشور  و انقلاب و روحانیت ماست که به حمایت از پابرهنگان برخاسته است و شعار دفاع از مستضعفان را زنده کرده است».

محال است در یک کشور عده ای صاحب ثروت و مکنت و خانه های قصرگونه و اتومبیل های آخرین مدل گران قیمت و رفاه و تجمل باشند و در آن کشور عدالت اجتماعی رعایت شده باشد! همانگونه که در کنار این عده معدود هزاران خانه بدوش، بی خانمان، مستاجر کم درآمد و جوانان بی خانه و آشیانه و کودکان بی مدرسه را می بینیم. این همان مطلبی اسعت که ابی ذر غفاری به معاویه گفت: «این کاخ را اگر از بیت المال ساخته ای خیانت کرده ای و اگر ا مال خود ساخته ای اسراف کرده ای».

از اینجا معولم می شود که در یک نظام اسلامی عدالتخواه نباید ثروت بی در و دروازه باشد و هر کسی با دستاویز «ثروت شخصی» به اسراف کاری و تبذیر و ولخرجی بپردازد در حالیکه کمبود فضای آموزشی برخی مدرسه ها را سه تا چهار شیفته کرده و صدها مشکل دیگر … و آن وقت پولی که صرف مدرسه سازی باید بشود صرف کاخ سازی بشود و مشتی زالو صفت به عیش و عشرت سرگرم باشند!

اینکه در آیات و روایت ما از ثروت اندوزان و اسرافکاران نکوهش شده و قرآن مبذرین را بردار خوانده شیطان نامیده و تکاثر را محکوم نموده است و پیامبر گرامی آنان را بدترین افراد امت دانسته «شرار امتی الاغنیا» فلسفه اش این است که تکاثر و اسراف عامل فساد و بیماری جامعه است و موجب جریحه دار شدن عواطف توده ها و بی اعتمادی و بدبینی آنان می شود و جاده نفوذ فساد را هموار می سازد. ازا ینرو بر اولیاء هر جامعه است که با این بیماری مبارزه کنند، راه سوء استفاده ها را ببندندو با با زالو های اجتماعی قاطع برخورد کنند و مجال خودمختاری به آنان ندهند… که علوه بر آثار اقتصادی، پی آمدهای نامطلوب دیگری نیز دارد و آثار آن به عقائد، اخلاق و فرهنگ جامعه کشده می شود. از یک سو شکاف طبقاتی را تشدید می کند و بحران فقر را بالا می برد و بدنبال آن عقائد را متزلزل می کند. همانگونه که در روایات آمده: «هرگاه فقر به شهری رو کند کفر را نیز همراه خود بدانجا خواهد برد» از سوی دیگر قشرهای مرفه با روحیه لذت پرستی به ارزشهای اخلاقی پشت پا می زنند و از لجام گسیختگی مصون نمی مانند. اصولا میان تکاثر و فساد رابطه مستقیم وجود دارد.

مسئولیت سیاستگذران

آنچه در این میان شایان توجه و نباید از آن به هیچ وجه عدول کرد جاودانه کردن سیاست نظام است و حضرت امام (قدس سره) آنرا از اصول خدشه ناپذیر انقلاب اسلامی خوانده و حضرت آیت الله خامنه ای در روز میلاد اسوه عدالت، حضتر امیرالمؤمنین علیه السلام برآن تاکید ورزیدند که: «در نظام جمهوری اسلامی سیاست ما همواره براساس عدالت تنظیم شده و لذا در کشور ما هدف افزایش حج ثروت مادی نیست که در سایه آن برخی افراد بتوانند از انواع و اقسام راه های تولید ثروت برخوردار شوند بلکه همه کارها در اقامه عدل ارزش می یابند».

این راه انبیاء است «لیقوم الناس بالقسط» همچنانکه می بینیم پیامبر اکرم همزمان با اقطاب کفر و ربا خواران و استثمارگران و تزویر منافقان درگیر بود و در آخرین خطبه دوران حیات مقدس خویش در مسجد مدینه فرمود:

«به زمامدار پس از خود توصیه می کنم که از خدا بترسد و مسلمانان را به فقر و تنگدستی نکشاند و درب خانه را به روی خود نبندد تا اقویا ضعفا را ببلعند». (اصول کافی –ج1- ص 406)

این مسئولیتی است که پیامبر (ص) بر دوش زمامداران نهاده است. علی علیه السلام در دوران خلافت خویش می فرمود:

«در شهر کوفه احدی نیست مگر آنکه در آسایش است، پائین ترین افرادشان نان گندم می خورند و زیر سایه می نشینند و از آب فرات می نوشند». (بحار الانوار – ج4 ص324)

و در همین حال به کارگزاران اداری کشورش بخشنامه می کند:

«نوک قلمها را نازک کنید، سطرها را نزدیک بهم بنویسید، زیاده بر مقصود ننویسید، کاغذ زیاد مصرف نکنید، زیرا به اموال مسلمین نباید زیانی برسد». (کلام جاودانه – محمدرضا حکیمی- 257)

با توجه به آنچه از نظر گذشت و از اصول مسلمه آئین عدالت گستر اسلام است، دو مطلب را باید مورد توجه قرار داد:

اول- مسئولیت سیاستگذران اقتصادی کشور در رابطه با بخشهای خصوصی و اقتصاد بازار آزاد و شیوه سودآوری و دخل و خرج ها و الگوی مسکن و الگوی مصرف و تجمل و غیره. البته نه فقط در رابطه با الگوی زندگی خانه مستضعفین که خود الگوی خدائی دارند! بلکه شیوه زندگی و خانه ها و یا بهتر بگوئیم قصرهای مستکبرین که یادآورد کاخ های شاهزادگان و سناتورها و سرمایه داران و دلالان رژیم ستمشاهی است. برای باور این موضوع کافی است خواننده یکی دو ساعت سری به محلات بالای شهر بزند و قصرهای افسانه ای را که چون قارچ با شیوه های معماری ایتالیائی در حال رویش و تکثیر است ببیند. آنگاه به ما حق خواهد داد که چرا روند موجود را احیای راه و رسم اشراففیگری منسوخ می دانیم!

آیا نهاد شهرسازی در این گونه الگوها به هر شیوه ای طرح و نقشه بالاتر از همه عوارض زیربنا و روبنا و زمین و هوا داد باید جواز برای او صادر کنند؟! این از یکسو. از سوی دیگر مهمانی های عقد و عروسی در هتل های درجه یک تهران و یا غیر آن است…

در همین لحظات که قلم در حال نگارش این مقاله است خبر می رسد که در این روزهای سرد زمستانی که برخی مستمندان وسیله گرم کننده ندارند مراسم عقدی در یکی از هتل های بین المللی تهران منعقد بوده است که میزبان مسرف و مبذر چهارمیلیون تومان بابت فقط مخارج هتل پرداخته و با سی و هفت نوع غذا از تیهوی صحرا گرفته تا صدف دریا و انواع خوراکی ها پذیرائی کرده که برای میهمانان حتی گیج کننده بوده است و حالا بقیه مخارج از قبیل لباس و فرش و تجمل و سرویس اطاق خواب و غیره و غیره آنها جدا است.

لابد خواننده می پرسد این کدامین شاهزاده از ایتالیا یا هلند بوده است که بدینگونه جلسه عقدی برگزار کرده؟! بگفته روایان اخبار این  آقا یک مرغدار است!! از همین آقایانی که می گویند: ضرر مرغ و مرغداری را می دهیم و چرا دولت به ما کمک نمی کند؟! که البته این مخارج را ظرف ده بیست روز از حلقوم مردم خواهد کشید.

این در حالی است که خانواده های مستمند آبرومند فراوانی هستند که از خریدن یک شانه تخم مرغ عاجرند که این روزها با سوداگری و نرخ گذاری و همین دیکتاتورهای اقتصادی که گوششان نه به حرف دولت است و نه ملتف به بیش از سیصد تومان رسیده و هزاران خانواده هائی که برای ازدواج پسر و دخترشان به یک فرش ماشینی نیاز شدید دارند و امثال این آقا لباس های گرانبها و کت و شلوار یکصدو بیست هزار تومانی و کفش پنجاه هزرا تومانی خارجی از فروشگاه های بالای شهر برای فرزندانشان تهیه می کنند .این الگوی مصرف و زندگی با کدامین قسط و عدل اسلامی جور می آید؟

این ماجرا از یک طرف با زندگی شخصی پولداران مرتبط است و از سوی دیگر با سیاست آن هتل که گویا به برخی نهادهای حامی مستضعفان! تعلق دارد! و الگوی مهمانی هایش. آیا اینگونه می خواهیم فرهنگ مبارزه با استضعاف و استثمار را به دیگران بیاموزیم؟! یا صرف اینکه یک سرمایه دار حاضر به پرداخت چنین وجوهی برای عقد و عروسی و غیره باشد، گرچه از مال شخصی هم باشد- که کاری به حلال و حرام آن هم نداشته باشیم- برای یک هتل رسمی در یک کشور انقلابی مجوز می شود که به این فرهنگ غلط لجام گسیخته دامن بزند؟ چرا به عواقب این گونه امور نمی اندیشند؟ نمی دانند فقر و غنا چه فاجعه ای ببار می آورد؟!

از سوی دیگرر جرأت و جسارتی است که ملاکین و زمین داران زالو صفتان پیدا کرده اند اخیراً در جرائد خواندیم که یک ملاک در اطراف تهران، (شهریار) با داشتن صدها هکتار زمین و خرید آن از مالک دیگر، چهار هزار متر زمین را که مالک قبلی برای مدرسه واگذار کرده که بچه های روستای محل بی مرسه نباشند، با کمال قدرت پس گرفته و از واگذاری خودداری کرده، این وقاهت و پرروئی نتیجه همین ضعف برخوردهاست. اینهاست که زمینه را برای هجوم فرهنگی فراهم می کند!

جای آن است که تا فاجعه بیش از این عمیق نشده چاره ای اندیشیده شود وگرنه حرکت رو به رشد اشرافیگری و رفاه طلبی و سرمایه داری به شیوه غربی و لیبرالیستی و فشار بر قشرهای محروم، کم کم جای عدل و قسط اسلامی را خواهد گرفت و خدا نیاورد روی را که اعتماد ها در حفظ اصول و شعارها سلب شود و زمینه ساز همان چیزی باشد که دشمن می خواهد.

این مسئولیت همه مردم است که با این شیوه زندگی برخورد کنند و اسرافکاری ها را تقبیح کنند و مسئولیت دست اندرکاران امور اقصادی و الگوسازان مصرف و تجارت و تولید و …و همچنین رسان ها و تبلیغات که به جنگ این اشرافیگری که با زشتی دیگر از راه می ر سد بپا خیزند و با ضد ارزشها بستیزند و چاره ای عملی بیندیشند که فردا دیر است.

مطلب دوم، در رابطه با سیاست اقتصادی در مسئله بودجه و تأمین اعتبار و درآمدهای عمویم و مسئله ارز و امثال آن است که با مسائل حیاتی کشورو جامعه و اسلام  انقلاب پیوسته است.

نگارنده در این خصوصف دعوی تخصص ندارد و برا آن نیست که به اظهار نظر در این مطلب بپردازد و نیز به حسن نیت دست اندرکاران امور کمال اعتماد و خوشبینی را دارد. اما این بدان معنی نیت که باز هم عواقب این مسائل از دید کارشناسی قابل تامل نباشد…

هستند افرادی که به عواقب تک نرخی شدن ارز و اثرات تورم زای آن خوشبین نیستند و باز هم پیش بینی افزایش قریب الوقوع نرخ ها را می کنند که از هم اکنون اثراتش مشهود است و متاسفانه فشار آن باز هم بر قشرهای آسیب پذیر خواهد بود. و جای آن دارد که به عواقب این امر دقت بیشتر شود.

مسئله بودجه و به صفر رسیدن کسری آن نقطه مثبت و مهمی است، مشروط به اینکه تکیه بردرآمدهای مایاتی باز هم عامل فشاری بر توده های مردم نباشد. بقراری که رئیس سازمان برنامه و بودجه اظهار داشتند: «مهمترین شاخصه بودجه سال 72 حرکت به سوی کسب در آمدها از طریق مالیات و نداشتن کسر بودجه است» (کیهان – 22/10/71) این مطلب هشدار دهنده است. چرا که فشارهای مالیاتی و عوارض شهرداریها در این سالها تجربه تلخی برای مردم داشته و گلکاری شهرها هرگز جبران خون دلها و گرانی سرسام آور مسکن و زمین و مایحتاج عموم را نکرد و واقع بینان آن را همسو با قسط و عدل  اسلامی نمی دانند. و نهایتاً آن را باری بر دوش قشرهای کم در آمد می دانند.

می گویند در آمد شهرداری سیر صعودی داشته اما باید دید این در آمد به چه قیمت تمام شده و مردم را نسبت به عدالت اجتماعی چگونه مردد کرده است که این خطر را نباید ساده انگاشت…

البته آنچه در صدر برنامه های اقتصادی کشور باید باشد تأمین رفاه و آسایش نسبی توده ملت در فضائی عادلانه و ممکن با اولویت دادن به قشرهای محروم. مسئله آموزش و پرورش ، بودجه دفاعی، فرهنگ و معارف، ارشاد و هدایت، بهداشت و درمان، کشاورزی و تولید و کنترل و مهار نرخ ها و سد کردن سیر فزاینده آن همزمان با بازسازی کشور و احیای صنایع مادر و حرکت به سوی خودکفائی است. نه بدان معنوی که بهداشت و درمان و آموزش و فرهنگ را خودکفا نمود چرا که مردم محروم قربانی اصلی آن خواهند بود. مع الاسف برخی بیمارستانهای دولتی با حرکت به سوی خودکفائی! این پشتوانه درمانی را هم از مردم گرفته اند. راستی این سیاست ها تا چه اندازه صحیح و قابل قبول است؟ از سوی دیگر رئیس نظام پزشکی را غیر عادلانه خوانده و ادعا کردند که در آمد پزشکن در حال حاضر نا متعادل است! که اگر این سخن بمعنی لزوم افزایش تعرفه ها باشد جای تاسف است. الان پزشک هائی هستد که بر تعرفه های تعیین شده قانع نیستند و برخی موارد متخصصین تا خفتصد تومان و بیشتر ویزیت گرفته اند و بیمارستان های خصوصی که حسابش با کرام الکاتبین است. بدون اینکه کسی متعرض شود اینها مسئولیت سیاستگذران بهداشت و درمان است که راه درمان عمومی را با دستاویز خودکفائی به روی مردم نبندند و به کنترل سیر صعودی تعرفه نرخ دارو درمان اقدام کنند. مسئله دیگر رسوخ تجمل گرائی و تشریفات زائد در برخی ادارات و وزارتخانه ها و تعویض دکراسیون ها  مبلمان ها و خرج و برج ها و سیر و سفرها و آ»د و رفت ها و سمینارها یکی پس از دیگری که ضرورت همه آنها قابل تأمل است اینها باید مورد تجدید نظر قرار گیرد. آیا مردم چقدر رضا می دهند درآمدهای ملی شان بجای صرف در مسائل حیاتی چون بهداشت و درمان و دانش و دانشگاه و کشاورزی و تولید و بازسازی های حیاتی، احیاناً صرف خرج های زائد شود و رقابت بر سر جذب اعتبار در بگیرد؟

بنابراین جای آن است که عینیت ها بیشتر مورد توجه قرار گیرد و در یک سخن سیاست کلی بر این باشد که قشرهای کم در آمد آسوده خاطر شود و بی تردید افزایش حقوق و برخی سوبسیدها نیز با تورم و ازدیاد نرخ ها مشکل گشا نیست. چرا که نهادهای جامعه چون حلقات زنجیر به هم پیوسته و سوبسید دادن برای چند قلم کالا، مردم را از فشا صدها قلم ما یحتاج که باید با ارز آزاد وارد شود و در بازار آزاد بفروش رسد و طبعاً تا بدست مصرف کننده برسد سیر تصاعدی خواهد یافت، آسوده خاطر نخواهد کرد. مسئله مسکنفغ مصالح ساختمانی، لوازم برقی، پوشاک و سایر مسائل حیاتی را نمی توا با سوبسید حل و فصل کرد و پیداست که حلقوم اصلی این مسائل بالاخره در دست همان سوداگران و تجار و کسبه خواهد بود.

 در هر حال با اعتقاد به غموض و پیچیدگی مسائل اقتصادی و مشکل مدیریت آن، و در عین حال رعایت قسط و عدل و پیشگیری از تبعیض و افزایش شکاف فقر و غنا که کاری است بس دشوار ایمد می رود مسئولان و کارگزاران امور در این راه بهترین چاره را بیندیشند و خداوند یارو مددکار آنان باشد.

درسهائی از تاریخ تحلیلی
اسلام

حوادث سال اول هجرت – 11

قسمت پنجاه و دوم

حجه الاسلام و المسلمین
رسولی محلاتی

داستان اسلام سلمان
فارسی (ره)

از جمله حوادث سال اول
هجرت، اسلام سلمان فارسی است که بهتر بود ما پیشاز این در زمره حوادث اولیه این
سال آنرا ذکر می کردیم، ولی تراکم مطالب و مهمتر از همه فراموشی ما را از اینکار
باز داشت، و ما از این بابت از پیشگاه مقدس آن رادمرد الهی پوزش خواسته، و عذر
تقصیر داریم، و قبل از ورود در اصل داستان، تذکر چند مطلب برای شناخت بیشتر نسبت
به آن صحابی بزرگوار لازم بنظر رسید:

1- چنانچه عموم اهل
تاریخ گفته اند: سلمان فارسی از معمرین و از معدود کسانیی است که عمری طولانی
داشته تا جائیکه برخی گفته اند: وی حضتر مسیح عیسی بن مریم علیه السلام را درک و
دیدار کرده، و روی این حساب در هنگام رحلت که سال 35 یا 36 هجری بوده حدود ششصد
سال عمر داشته، و برخی هم عمر او را سیصد و پنجاه سال و برخی دویست و پنجاه سال
بطور قطعی ذکر کرده اند.[1]

2- در اینکه سلمان در
سال اول هجرت مسلمان شده تردیدی نیست، و بلکه برخی از سیره نویسان گفته اند: وی در
مکه مسلمان شده [2] که
البته خالی از اعتبار است و همان قول اول معتبر است که در سال اول هجرت مسلمان
شده، ولی با این حال نام سلمان در جنگ بدر و احد و سایر غزوات و سرایا تا سال پنجم
و بپیش از غزوه خندق دیده نیم شود، در صورتیکه نام یکایک جنگجویان بدر بخصوص در
تاریخ آمده، و ر جنگ احد نیز نام کسانی که با رسول خدا (ص) ماندند و فرار نکردند
ذکر شده و اگر سلمان در بدر و احد شرکت کرده بود حتماً نام وی در زمره بدریون و
مدافعان رسول خدا در جنگ احد ثبت شده بود…

و علت آن این بوده که وی
تا سال پنجم و قبل از جنگ خندق بصورت برده در خانه مردی از یهودیان مدینه زندگی می
کرده و پس از آن رسول خدا (ص) او را خرید و آزاد کرد بشرحی که ذیلا در اصل داستان
خواهید خواند، و پس از آزادی در نخستین غزوه ای که اتفاق افتاد یعنی غزوه خندق و
غزوات دیگر حضور داشته بشرحی که اهل تاریخ و سیره نوشته اند [3]
اگرچه در برخی روایات غیر معتبر آمده که در بدر و احد هم شرکت داشته [4]
ولی خلاف مشهور است.

3- درباره فضائل سلمان
در کتابهای شیعه و اهل سنت روایات فراوان و زیادی رسیده که هرکه خواهد می تواند به
کتابهای بحار الانور مرحوم مجلسی کتابهای شیخ صدوق (ره) مانند امالی و کمال الدین
(از کتب شیعه) و کتابهای سیره ابن کثیر و اسدالغابه و الاصابه و کتابهای دیگر اهل
سنت مراجعه کند و محدث بزرگوار حاجی نوری رحمه الله علیه کتاب جداگانه ای درباره
سلمان و احوالات و فضائل او تالیف کرده بنام « نفس الحرمان فی احوال سلمان» کهبا
توجه به تخصص و تتبعی که  آن محدث بزرگوار
و جلیل القدر در اینگونه مسائل دارد میتوان گفت بهترین و کاملترین کتابها درباره
سلمان فارسی است.

و بهر صورت ما نیز در
اینجا قبل از نقل اصل داستان اسلام سلمان، برای تیمن و تبرک و بعنوان نمونه چند
حدث معتبر را که در کتابهای شیعه و اهل سنت روایت شده برای شما ذکر می کنیم:

1- ابن اثیر جزری از علمای
بزرگ اهل سنت در کتاب اسد الغابه فی معرفه الصحابه و دیگران بسندهای مختلف از انس
بن مالک روایت کرده اند که گوید:

«قال رسول الله (): ان
الجنه تشتاق الی ثلاثهک علی و عمار و سلمان». [5]
یعنی – رسول خدا (ص) فرمود: براستی که بهشت مشتاق سه سه نفر است: علی و عمار و
سلمان.

2- و نیز در همان کتاب
از امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب علیه السلام روایت کرده که درباره سلمان از آنحضرت
سؤال کردند و آنحضرت در پاسخ فرمود:

«علم العلم الاول الآخر،
و هو بحر لا ینزف، و هو منا اهل البیت».[6]
یعنی – علم اولین و علم آخرین (یا علم آغاز و انجام) را می دانست، و او دریائی است
که خشک نشود و او از ما خانواده است.

3- و نیز در همان کتاب،
داستان جنگ احزاب و حفر خندق را نقل کرده و گوید: سلمان مردی نیرومند بود که بیش
از دیگران کار می کرد) و بهمین جهت هر کدام یک از مهاجر و انصار درباره او به
منازعه و گفتگو پرداختند، مهاجران می گفتند: سلمان از ما است، و انصار می گفتندک
سلمان از ما است، رسول خدا (ص) به آنها فرمود:

«سلمان منا اهل البیت».[7]

– سلمان از ما خانواده
است.

4- و در همان کتاب از
عایشه روایت کرده که گفته است: «کان لسلمان مجلس من رسول الله (ص) باللیل حتی کاد
یغلبنا علی رسول الله».[8]

– سلمان شبها مجلسی
خصوصی با رسول خدا (ص) داشت و آنقدر طولانی بود که نزدیک می شد نوبت ما را پر کند.

5- ابن عبد البر در کتاب
استیعاب بسند خود از رسول خدا (ص) روایت کرده که فرمود:

«ان الله تعالی امرنی
بحب اربعه من اصحابی و اخبرنی انه یحبهم، فقیل: یا رسول الله من هم؟ قال: علی و
المقداد و سلمان و ابوذر».[9]

یعنی – براستی که خدای
تعالی مرا مأمور به دوستی چهار تن از اصحاب خود و یارانم کرده و خود نیز خبر داده
که آنها را دوست دارد، گفتند: کیستند آنها؟ فرمود: علی و مقداد و سلمان و ابوذر.

6- کشّی در کتاب رجال
خود بسندش از زراره از امام باقر و امام صادق علیهما السلام روایت کرده که درباهر
سلمان فرمودند:

«کان والله علیّ محدثاً
کان سلمان محدّثاً…».[10]
یعنی – بخدا سوگند علی «محدّث» بود و سلمان نیز «محدّث» بود.

و در چند حدیث دیگر
آمده، که بدنبال این کلام امام علیه السلام، روای حدیث که ابو بصیر بوده می پرسد
که «محدّث» یعنی چه؟ امام علیه السلام در پاسخ او فرمود:

«یبعث الله الیه ملکاً
ینقر فی اذنیه کیت و کیت».[11]
یعنی – خداوند فرشته ای به سوی او می فرستد که در گوشش می دمد که چنین و چنان
خواهد شد (و فرشته با او سخن می گوید).

7- و در حدیثی که زاذان
از علی علیه السلام روایت کرده آنحضرت فرمود:

«سلمان الفارسی کلقمان
الحکیم».[12]

سلمان فارسی همانند
لقمان حکیم است.

8- و ابن عبدالبر در
کتاب استیعاب از چند طریق از رسول خدا صلی الله علیه و آله روایت کرده که فرمود:

«لو کان الدین عند
الثریا لنا له سلمان».[13]

– اگر دین در کنار ستاره
ثریا باشد سلمان بدان خواهد رسید.

9- علامه شوشتری سلمه
الله تعالی از کتاب مجازات النبویه سید رضی روایت کرده که رسول خدا (ص) فرمود:

«سلمان ابن الاسلام، و
سلمان جلده بین عینی».[14]

– سلمان فرزند اسلام است
و سلمان پوست میان دو دیدگان من است.

10- و در تفسیر فرات از
ابن ابراهیم بسندش از امام صادق علیه السلام روایت کرده در تفسیر آیه شریفه:

«الا الذین آمنوا و
عملوا الصالحات فلهم اجر غیر ممنون».[15]

– … مگر آنانیکه ایمان
آورده و کار شایسته کنند که پاداشی بی منت دارند.

فرمود:

«هم المؤمنون: سلمان
الفارسی و مقداد بن الاسود و عمار و ابوذر رضی الله عنهم و امیرالمؤمنین علی بن
ابیطالب (ع)، لهم اجر غیر ممنون».[16]

– آنها مؤمنان هستند
یعنی سلمان فارسی و مقداد بن اسود و عمار و ابوذر رضی الله عنهم و امیرالمؤمنین
علی بن ابیطالب که پاداشی بی منت دارند.

و اما داستان اسلام
سلمان فارسی

راوندی از ابن عباس
روایت کرده گوید: سلمان برای من نقل کرد که من مردی پارسی زبان و اهل اطراف اصفهان
از دهی بنام «جی»[17] بودم
و پدرم دهقان (یعنی بزرگ) آن قریه بود. و من نزد پدرم بسیار عزیز بودم و او مرا
بسیار دوست می داشت و این علاقه هم چنان زیاد شد تا بحدی که تدریجاً مرا مانند
زنان در خانه زندانی کرده بود و نمی گذارد از وی جدا شوم.

کیش من کیش مجوس بود و
در آن کیش کوشش و خدمت زیادی کرده بودم تا جائی که بخدمتکاری آتشکده مجوسیات
درآمدم.

پدرم مزرعه بزرگی داشت
(که هر روزه برای سرکشی کارها و زراعت بدانجا می رفت) روزی بخاطر ساختمانی که
مشغول ساختن آن بود نتوانست بدانجا رود و مرا بجای خود برای سرکشی بمزرعه فرستاد و
دستوراتی به من داد و از آن جمله سفارش کرده که مبادا در جائی بمانی که دوری تو بر
من ناگوارتر از نابودی مزرعه ست و خواب و خوراک را از من خواهد گرفت و فکرم را
بخود مشغول خواهد ساخت.

من به سوی مزرعه راه
افتادم و در ضمن راه عبورم به کلیسائی افتاد که متعلقه به نصاری بود و صدای آنانرا
که مشغول به نماز بودند شنیدم و بواسطه آنکه پدرم مرا در خانه حبس و زندانی کرده
بود از وضع مردم خارج خانه اطلاعی نداشتم و چون آواز دسته جمعی آنانرا شنیدم بر
آنها در آمدم تا از نزدیک اعمل و رفتارشان را ببینم و هنگامی که اعمال آنها را
دیدم متمایل به دین و آئین  آنها شدم و پیش
خود گفتم: بخدا دین ایشان بهتر از این دین ما است و تا غروب نزد ما آنها ماندم و
به مزرعه پدرم نرفتم.

 و در ضمن از آنها پرسیدم: اصل این دین در کجا
است؟

گفتند: در شام.

شب که شد بنزد پدرم
بازگشتم و متوجه شدم که از نیامدن من پریشان شده و از کارهای خود دست کشیده و چند
نفر را به دنبال من فرستاده است.

و چون مرا دیت گفت: پسر
کجا بودی؟ مگر بتو سفارش نکرده بودم که به مزرعه بروی و زود باز گردی؟ گفتم پدر
جان من در راه بکلیسائی برخورد کردم و از اعمال دینی آنها خوشم آمد و تا غروب نزد
ایشان ماندم.

پدرم  گفت: پسر در دین آنها چیزی نیست و دین تو و
آئین پدرانت بهتر از دین و آئین آنها است.

گفتم: بخدا سوگند دین
آنها بهتر از دین ما است.

پدرم که این سخنان را از
من شنید و تزلزل عقیده ام را در دین مجوس دید سخت بیمناک شده و قید و بندی بپایم
بست و مرا در خانه زندانی کرد.

سلمان در شام

سلمان گوید: من برای
نصاری پیغام دادم که هرگاه کاروانی از شام بدیجا آمد مرا مطلع سازید. تا روزی بمن
خبر دادند که کاروانی از تجار نصاری بدین جا آمده اند. پیغام دادم که هر زمان کار
آنها تمام شد و خواستند به شام بازگردند بمن اطلاع دهید.

روزی اطلاع دادند که
اینها می خواهند بشام باز گردند. من بهر نحوی بود قید و بند را از پای خود باز
کرده خود را به آنها رساندم و با ایشان بشام رفتم و در آنجا بجستجو پرداخته و
پرسیدم: داناترین مردم در دین نصاری کیست؟ گفتند: کشیش بزرگ کلیسا.

سلمان در خدمت کشیش بزرگ
شام

گوید: بنزد وی رفته
گفتم: من به دین شما متمایل شده و رغبتی پیدا کرده ام و مایل هستم در این کلیسا
نزد تو بمانم و تو را خدمت کنم و از تو درس دین بیاموزم و با تو نماز گذارم؟ کشیش
پذیرفت و من به کلیسا در آمده نزد او ماندم. ولی پس از چندی متوجه شدم که او مرد
ریاکار و پستی است، مردم را به دادن صدقه و خیرات وادار می کرد ولی چون پولهای
صدقه را بنزد او می آوردند آنها را برای خود بر می داشت و دیناری به فقراء نمی داد
و چندان جمع آوری می کرد که مجموع پول و طلای او به هفت خم سربسته رسید.

سلمان گوید: من از رفتار
او بسیار بدم آمد، تا اینکه مرگش فرا رسید و پس از مرگ او نصاری جمع شدند تا او را
دفن کنند، من بدانها گفتم: این مرد بدی بود بشما دستور می داد صدقه بدهید و چون
پولهای صدقه را نزد او می آوردید همه را برای خود نگه می داشت و دیناری از آنها را
به مستمندان و فقراء نمی داد! گفتند: از کجا این مطلب را دانستی؟ گفتم: من از پولهائی
که او روی هم انباشته خبر دارم و حاضرم جای آنرا بشما هم نشان دهدم، گفتند: کجاست؟
من جای آنها را به آنان نشان دادم، و آنها آن هفت خم سربسته پر از پول و طلا را از
آنجا بیرون آورده و گفتند: با این وضع ما هرگز بدن او را دفن نخواهیم کرد، پس جسد
او را بر داری کشیده و سنگسارش کردند. سپس مرد روحانی دیگری را آورده و بجایش در
کلیسا گذاردند.

سلمان گوید: پس من بخدمت
او اقدام کردم و او مردی پارسا و زاهد بود و کسی را از او پرهیزکارتر و زاهدتر
ندیده بودم، نمازهای پنجگانه را از همه کس بهتر می خواند، و شب و روزش به عبادت می
گذشت.

من به او بسیار علاقمند
شدم و به درجه ای او را دوست داشتم که تا به آن روز به کسی بدان اندازه محبت پیدا
نکرده بودم، روزگار درازی با او بسر بردم تا اینکه مرگ او نیز فرا رسید، بدو گفتم:
من سالیان درازی را در خدمت تو گذراندم و چندان بتو علاقمند شدم که چیزی را تاکنون
به این اندازه دوست نداشتم اکنون که مرگ تو فرا رسیده مرا به که وا می گذاری که در
خدمت او باشم؟ و چه دستوری بمن می دهی؟ گفت: ای فرزند! مردم عوض شده اند و بسیاری
از دستورات دینی را از دست داده اند، من کسی را سراغ ندارم که بر طبق وظایف مذهبی عمل
کند جز مردی که در موصل است و نام او را گفت، پس تو بنزد او برو.

چون از دنیا رفت من به
مصل بنزد همان کس که گفته بود رفتم و بدو گفتم: فلان کشیش شامی از دنیا رفت و بمن
سفارش کرده بنزد تو بیایم و تو را بمن معرفی کرده تا در خدمت تو باشم، پس بمن
اجازه داد نزدش بمانم و براستی او را نیز مرد خوبی دیدم و بدانچه رفیق شامیش عمل
می کرد او نیز بدانها مواظبت داشت.

چندان طول نکشید که مرگ
او هم فرا رسید، بدو گفتم: فلان کشیش مرا بنزد تو فرستا و بمن دستور داد که بنزد
تو بیایم و اکنون مرگ تو فرا رسیده بمن بگو پس از تو بکجا و بنزد که  بروم؟ او گفت: ای فرزند بخدا من جز مردی که در
نصیبین[18]
است کسی را سراغ ندارم.

پس من به نصیبین آمدم و
بنزد آنکس که معرفی کرده بود رفتم و جریان را بدو گفته، نزد او ماندم و او را مرد
نیکی یافتم، چیزی نگذشت که مرگ او هم فرا رسید بدو گفتم، تو میدانی که من به سفارش
کشیش موصلی بنزد تو آمدم اکنون تو چه دستور می دهی و مرا به که وا می گذاری؟

گفت: ای فرزند بخدا قسم
من کسی را سراغ ندارم که تو را به او بسپارم جز مردی که در عموریه [19]
است اگر مایل بودی بنزد او برو که تنها اوست که به راه و روش ما زندگی می کند.

چون او از دنیا رفت من
به عموریه رفتم و سرگذشت خود را برای او گفتم اجازه داد نزدش بمانم؛ و راستی او
مرد نیکی بود و به روش کشیشان پیشین روزگار می گذرانید، و من در نتیجه کس و کاری
که داشتم چند رأس گاو و گوسفند پیدا کرده بودم، پس مرگ او نیز فرا رسید بدو گفتم:
با این سرگذشتی که از من می دانی اکنون تو بمن چه دستور می دهی و به که سفارشم می
کنی؟ گفت این فرزند بخدا من احدی را سراغ ندارم که تو را به سوی او روانه کنم ولی
همین اندازه بتو بگویم: زمان بعثت آن پیغمبری که بدین ابراهیم علیه السلام مبعوث
شود نزدیک شده، آن پیغمبری که میان عرب ظهور کند، و بسرزمینی مهاجرت کند که اطرافش
را زمینهائی که پر از سنگهای سیاه است فرا گرفته، و آن سرزمین نخلهای خرمای بسیاری
دارد. آن پیغمبر دارای علائم و نشانه هائی است: هدیه را می پذیرد، از صدقه نمی
خورد، میان دو کتفش مهر نبوت است. اگر بتوانی بدان سرزمین بروی زود برو.

ادامه دارد

زیارت امین الله فروغی
از جمال حق

قسمت اول

آیت اله محمدی گیلانی

معنای زیارت

از الطاف حکیمانه خداوند
متعال در سیر و سلوک عباد بسوی حضرتش تشریع زیارت است. زیارت در لغت به معنی میل و
عدول از غیر و متوجه گردیدن به مزور است و عمره نیز به معنای زیارت است و حج تکرار
قصد به سوی مقصود است و چون عمره مشتمل بر احرام و طواف و سعی و تقصیر است و بر
همه مناسک است، حج اکبرش می گویند و در هر حال، مزور بیت الله الحرام است.

مخالفین زیارت، مطروداند

سیره قطعیه از آغاز
اسلام از عصر صحابه کبار و تابعین و همه مسلمین بر زیارت قبوری که پیمبری یا امامی
یا ولی صالحی یا بزرگی از بزرگان دین را در برگرفته، جاری است و اخلاف ا اسلاف از
این سیره مرضیه پیروی کرده اند و بدگوهران زندیق که به دهان کجی نسبت به این سیره
برخاسته اند مورد طرد و لعن گردیده اند و نعم القول:

سنگ بدگوهر اگر کاسه
زرین شکند

                                                قیمت سنگ نیفزاید و زر
کم نشود

فقهاء اسلام و ائمه
مسلمین متفقاً آنان را طرد و لعن کردند و هجوم به مؤسس این اساس که ابن تیمیه
بوده، بردند و او را بدعتگذار معرفی کردند و به 
مقتضای: «اذا ظهر البدع فللعالم ان یظهر علمه و الا فعلیه لعنه الله» بدعت
و ضلالت او را آشکار نموده و کتابهائی بر رد وی نوشتند و تکفیرش نمودند و از
حکومت، قتل وی و لا اقل حبس او را خواستار شدند که فقط برای نمونه کلام ابن حجر
هیثمی شافعی را که از کتابش «الجوهر المنظم فی زیاره القبر المکرم» حکایت شده
ترجمه می کنم.

هیثمی شافعی بعد از اقامه
ادله بر مشروعیت زیارت که از جمله آن ادله اجماع است می گوید:

« اگر بگوئی: چگونه
دعوای اجماع بر مشروعیت زیارت قبر نبی اکرم می کنی در صورتی که ابن تیمیه که از
متاخرین حنابله است منکر مشروعیت آن است و او بر این مدعای خویش آنچنان طولانی و
با کیفیتی سخن گفته که طباع سلیم از آن تنفر دارند و تا آنجا که حرمت سفر زیارت
قبر اطهر نبی اکرم صلی الله علیه و آله را اجماعی پنداشته است».

ابن تیمیه کیست؟

می گویم: ابن تیمیه چه
کسی است که گفتار او شایسته توجه باشد، یا در امری از امور دین مورد اعتماد گردد و
او همان کسی است که جمعی از پیشوایان دین که فضاحت و شناعت او را برملا ساخته اند
درباره اش گفته اند: عبدی بود که خدی تعالی – به سوء فعالش- گمراه و اغوایش فرمود
و رداء زبونی و خواری بر اندامش نمود و مشمول سنت : «فلما زاغوا ازاغ الله قلوبهم»
گردید و آنچنان حائز قوه افتراء و کذب گردید که پیامد آن خسران و حرمان شد، و شیخ
الاسلام و علام الانام جناب تقی سبکی که جلالت و امامت و اجتهاد و صلاح وی مورد
اجماع است متصدی ترور او شد.

البته این وقیعه ای استا
که از ابن تیمیه واقع شد، اما قابل گذشت نیست زیرا مصیبتی است که شئومت  آن استمرار دارد و جای شگفتی نیست، زیرا هوای
نفس و شیطانش او را فریب داد و پنداشت که در عرصه اجتهاد احکام دین مبین تیرش به
هدفی حق اصابت کرده است!

ولی این محروم نمی دانست
که زشت ترین معایب را مرتکب گردیده است زیرا در بسیاری از مسائل مخالفت اجماع
نموده و به اعتراض بر ائمه مسلمین از آنجمله خلفای راشدین برخاسته است، کاش که به
همین بسنده کرده بود، او تجاوز به ساحت اقدس کبریائی که منزه از هر نقص است و
مستحق نفیس ترین همه کمالات است کرده و نسبت ناروائیهای عظیم و کبیر به حضرت او
سبحانه داده است، و در مابر و خطابه هایش دعوای جهت و جسمیت برای خدایتعالی –
والعیاذ بالله- می نمود، و عامه مردم را به فراگیری چنین عقیده ای می خواند و هرکس
از متقدمین و متأخرین که بر این عقیده نبودند، آنان را گمراه می نامید، ناچار
فقهاء عصر علیه وی قیام کردند و حکومت وقت را به قتل وی الزام وگرنه او را حبس
کنند و ناجار او را حبس کردند تا آنکه در زندان مرد.

ابن بطوطه در کتاب رحله
آورده است: «یکی از بزرگان فقهاء حنابله در دمشق تقی الدین ابن تیمیه بود که بزرگ
کشور شام محسوب می شد و در فنون گوناگونی سخنور بود ولی در عقل چیزی مشهود بوده
است! و اهل دمشق درباره وی عالی ترین احترام را مراعات می نمودند و او مردم را روی
منبر موعظه می کرد و هنگامی روی منبر چیزی گفت که مورد انکار فقهاء واقع شد – تا
آنکه می گوید – پس از مدتی نظیر آن گفته را مرتبه دوم اظهار داشت که من در این
هنگام که روز جمعه بود در مسجد جامع پای منبر وعظ ایشان بودم که گفت:

خدای تعالی به آسمان
دنیا فرود می آید مانند فرود آمدن، سپس – برای نشان دادن نزول خدای تعالی- یک پله
از منبر فرود آمد، ناگهان یکی از فقهاء مالکی که معروف به ابن الزهرائ بود بر وی
اعتراض کرد…». (ج1 –ص 57)

چنانکه تمرد ابلیس از
سجده بر آدم به بهانه حراست از توحید بوده، تمرد ابن تیمیه مجسمه (قائل به تجسم)
نیز از این سنت حکیمانه الهی بدین بهانه است، او که لازم بین اعتقادش، شرک به حضرت
باری است خود را زعیم توحید می پنداشت که علاوه بر ایجاد تفرقه، طائفه کثیری از
پیروانش ار از برکات زیارت محروم ساخت، و نمی فهمید که همانگونه که توجه عبادی که
مرکز آن ضمیر است، ولی در افعال عباد متمثل می شود مثلا نهایت تذلل در سجود و
نهایت تعظیم در رکوع، تمثل می یابد، حب و مودت بانبیاء و اولیاء و صلحاء و بزرگداشت
آنان در زیارت آنان در حال حیات و زیارت قبور شریف آنان در حال ممات متمثل می شود،
جائی که «عند ذکر الصالحین تنزل الرحمه» چنانکه در حدیث آمده است، چه می پنداری
«عند الابدان الطاهرات آنان» نزول رحمت را؟ بلی «مختلف الملائکه…».

فضیلت زیارت

باری زیارت قبور انبیاء
صلوات الله علیهم و ائمه معصومین علیهم السلام و فقهاء رجال دین از قربات و طاعات
و رفعت درجات است خصوصاً زیارت قبر مطهر رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم از
اعظم قربات و طاعات و عالی ترین وسیله ترفیع درجات است، و اعتقادی جز این، بیرون
از حوزه اسلام است.

قرآن مجید اعلان می
فرماید: «ولو انهم اذا ظلموا انفسهم جاؤک فاستغفروا الله و استغفر لهم الرسول
لوجدوا الله تواباً رحیماً». (سوره النساء – آیه 64)

– اگر به هنگامی که بر
خود ستم کرده و مرتکب گناه شدند، نزد تو می آمدند و از خدا آمرزش می خواستند و
رسول الله برایشان آمرزش، می طلبید، حتماً خدا را توبه پذیر و رحیم می یافتند.

آیه کریمه به قرینه های
آیات قبل درباره منافقینی نازل شده که مرتکب کبیره ای از اعظم کبائر شدند و اراده
تحاکم نزد طاغوت را داشتند و از تحاکم نزد حاکم حق رسول الله (ص)اعراض کرده بودند
و به این ظلم به نفس خویش که الحادی روشن بود، دست یازیدند، قرآن، علاج این بیماری
نفاق را در توسل به آستان قدس رسول الله صلی الله علیه و آله اعلان فرموده و به
نحو تعلیق جزاء بر شرط، توسل و شفاعت به بیت رسالت را که همراه استغفار باشد،
وسیله ای قاطع جهت زدودن کبائر موبقه و سبب فیضان رحمت خاص خدایتعالی معرفی می
کند، بدیهی است که فرقی بین حیات آن حضرت و ممات آن جناب نیست و عظمت و مکرمت بیت
آنجناب نزد خداوند متعال با موت او، منقطع نمی گردد و به عبارتی:

تواب و رحیم یافتن
خدایتعالی در آیه کریمه معلق به سه چییز گردیده است: «آمدن آنان نزد حضرتش و
استغفارشان و استغفار رسول الله جهت آنان، و اما استغفار رسول الله صلی اله علیه و
آله که ثابت است زیرا آن حضرت به امر خدای تعالی برای همه مؤمنین و مؤمنات الی
الابد استغفار فرموده اند: «و استغفر لذنبک و المؤمنین و المؤمنات» .  (سوره محمد – آیه 19) و برای گناه خویش و گاه
مؤمنین و مؤمنات استغفار کن».

و با ضمیمه آمدن به بیت
نبی اکرم صلی الله علیه و آله و آمرزش طلبیدن، ارکان توسل و شفاعت، تمام است، و
وسیله قاطع بر وجدان خدای تعالی به صفت توابیت و صفت رحیمیت ، حاصل می گردد.

این گرفتاری و نظیر آن
برای اهل سنت و جماعت از این جهت پیدا شده، که سنت و احادیث آنان چنانکه بزرگان
قوم فرموده اند بدون تضمین وثیق در امر اتصال به وحی است که ما در سلسله مقالات
شریفه: «امام راحل سلام الله علیه و فقه سنتی» مفصلاً بحث کرده ایم و سوکمندانه
مبانی و قواعد فقهی  آنان در اتصال به وحی
مورد سؤال و ترید است، ولی شیعه امامیه اثنی عشریه، فقه و دیگر امور دینی آنان از
طریق ائمه معصومین علیهم السلام بوسیله امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب علیه السلام
متصل به رسول الله صلی الله علیه و نهایتاً متصل به وحی است که در مقالات نامبرده
مستدلاً بیان گردیده است.

و از آن جمله سنت زیارت
مشاهد مشرفه از دور و نزدیک که آداب زیارات با مضامین علیه متون زیارات از اهل
البیت صلوات الله علیهم به ما رسیده است که از همه آنها در این سلسله مقالات آتی
به شرح زیارت امین الله: «فروغی از جمال حق» علیه السلام است.

ادامه دارد

تفسیر سوره رعد

دکر الله آرامش بخش
انسان

قسمت شصت و دوم

آیت الله جوادی آملی

«الذین آمنوا و تطمئن
قلوبهم بذکر الله، الا بذکر الله تطمئن القلوب* الذین آمنوا و عملوا الصالحات طوبی
لهم و حسن مآب». (سوره رعد – آیه 28-29)

آنان که ایمان آوردند و
قلوبشان به ذکر خدا آرامش می یابد، همانا تنها به ذکر خدا است که دلها آرام می
گیرند. آنان که ایمان آوردند و کارهای نیک داشتند، بشارت باد بر آنها و چه خوش
بازگشتی دارند.

طمأنینه جز در سایه ذکر
خدا ممکن نیست. چیزی دل را آرام نمی کند مگر یاد هما کسی که قلب را آفرید و چیزی
هم دل را مضطرب نمی کند، مگر همان موجودی که در برابر هدایت انسان، مصمم به اضلال
و گمراهیش شده که او شیطان است.

شیطان است که می کوشد
قلب را از طمأنیه و ارامش بیانداز د و یاد خدا است که قلب را مطمئن و آرام می کند
لذا قرآن دستور می دهد که هر وقت شیطان می خواست فشاری بر شما وارد کند و دلتان را
بلرزاند، به یاد حق متذکر شوید چرا که ذکر الله شما را از خطر وسوسه شیطان نجات می
دهد. کار شیطان، ایجاد اضظراب و آشوب است خواه انسان را در مسائل عملی به تحیر و
سرگدانی بکشاند و خواه یک امت را مضطرب نماید و نظم جامعه را از بین ببرد. پس اگر
انسان بخواهد خود یا جامعه را از اضطراب نجات بحشد، باید به یاد خدا بیافتد و مردم
را به آن دعوت کند، چه در مقام دفع و چه در مقام رفع. در مقام دفع یعنی برای اینکه
گرفتار آشوب و اضطراب نگردد، پیوسته به یاد خدا باشد و در مقام رفع به این معنی
است که اگر آشوب و اضطرابی به سراغش آمد، با ذکر خدا، آن را برطرف و زایل نماید.

و به عبارت دیگر: به یاد
خدا باشید تا گرفتار آشوب نشوید و به یاد خدا باشید تا آشوب پیدا شده را رفع کنید
و از بین ببرید.

در آیه 200 از سوره
اعراف می فرماید: «و اما ینزغنک من الشیطان نزغ فستعذ بالله انه سمیع علیم» – اگر
شیطان می خواست وسوسه ای ایجاد کند و فشاری بر شما وارد  آورد پس به خدا و یاد خدا پناه ببرید که خداوند
هم دعای شما را می شنود و هم می داند که چگونه مشکل شما را حل کند. نزغ که عامل
اضطراب است با ذکرالله که عامل طمأنینه است درمان می شود.

در میان یک امت اسلامی
هم که با آرامش و اطمینان بسر می برد، دستور داده می شود کاری نکنند که شیطان بین
آنان ایجاد شوب و اضطراب کند و اطمینانشان را از بین ببرد. تک تک افراد جامعه،
باید به ذکر خدا باشند تا بلوا و آشوب پدید آمده از سوی شیطان و عواملش را نابود
سازند.

در سوره اسراء، آیه 53
می فرماید:

«و قل لعبادی یقولوا
التی  هی احسن، ان الشطان ینزغ بینهم» – به
بندگانم بگو طریقه حسنی و بهتر را در سخن گفتن، انتخاب کنند، چرا که شیطان می
خواهد، آرامششان را بر هم بزند. طریقه حسنی در سخن گفتن همین است که انسان به یاد
خدا باشد و خدا را ناظر و حاضر بداند تا خدای نخواسته سخنی که موجب اضطراب است
برزبان جاری نکند.

پس مؤمن متذکر به ذکر
الله از شر ابلیس در امان است، لذا به آنان دستور می دهد که پیوسته به یاد خدا
باشنید تا گرفتار نزغ شیطان نشوید.

در پایان سوره اعراف می
فرماید:

«و اذکر ربک فی نفسک
تضرعاً خیفه» – هم با ناله و لابه و هم با ترس و خوف، پروردگارت را به یاد آور و
متذکر باش. این ذکر الله است که طمأنینه را می آورد و تضرع را به دنبال دارد. آن
کسی که مطمئن است می فهمد چه خبر است؟ اشک می ریزد و ناله می کند. در ادامه آیه می
فرماید: «و دون الجهر من القول» لازم نیست در یاد حق، صدا را بلند کنید. آهسته به
یاد حق باشید و آرام ذکرالله بر زبان جاری سازید »بالغدو و الاصال» – هم صبحگاهن و
هم شامگاهان یعنی همیشه به یاد خدا باشید «ولا تکن من الغافلین»-  و از این امر هرگز غفلت مکن و جزء غافلان مباش.
نباید از ذکر خدا غفلت کنی که این غفلت موجب می شود شیطان در تو نفوذ و رخنه کند.
اگر تو غفلت کردی، دشمنت که شیطان و نفس اماره است بیدار است و هشیار.

بنابراین، مقصود از
«غدو» و «آصال» (صبح و شب) این نیست که فقط انسان اول صبح و اول یا آخر شب به یاد
خدا باشد و  این کافی است؟! خیر؛ مقصود این
است که شبانه روز و همه وقت انسان باید به یاد خدا باشد «و لا تکن من الغافلینم
یعنی لحظه ای از غافلان مباش ولی بهر حال صبح و شام خصوصیتی دارد. اگر انسان از
اول صبح متذکر «الله» بود، سعی می کند تمام روز را هم مواظب باشد. اگر طلیعه شب به
یاد خدا بود، تلاش می کند تمام شب را جبران کند.

در آیه 37 از سوره نور
می خوانیم:

«فی بیوت اذن الله أن
ترفع و یدکر فیها اسمه، یسبح له فیها بالغدو و الاصال رجال لا تلهیهم تجاره و لا
بیع عن ذکر الله».

 در اینجا سخن از افاضه نور الهی است که این نور
بر هرکس بتابد، هدایت می شود و جایگاه این نور اختصاصی خانه های خدا است.

مساجد و مشاهد مشرفه
ائمه معصومین سلام الله علیهم است. در خانه هائی است که حق در آن خانه ها احیا و
زنده می شود. در مراکزی است که سخن از علوم اهل بیت به میان می آید. آن خانه هائی
که خداوند اجازه داده است که برپا شود و در آن نماش برده شود، ذکر الله خوانده
شود. در آنجا است که هر صبح و شب مردانی به یاد حق هستند که تجارت و کسب، آنان را
از ذکر الله دور نمی سازد. اینان دائماً به یاد خدا هستند و سرگرمیشان ذکرالله
است. اینها حتی وقتی که مشغول کسب و کار می شوند و تجارت می کنند، باز هم از یاد
خدا غفلت نمی ورزندغ در حین عمل هم از خدا غافل نیستند. و اگر کسی بخواهد که در
وقت کار و کسب نیز اضطراب نداشته باشد، باید در آن وقت و ر تمام اوقات خدا را در
نظر داشته باشد و لحظه ای از یاد حق غفلت نورزد. آنان که به یاد حق هستند، از ترس
خدا می نالند «یخافون یوما تتقلب فیه القلوب و الابصار» – از روزی می ترسند که
دلها و دیدگان دگرگون می شوند.

این مؤمن است که هم در
کارش مصمم است و هم در حالی که به یاد خدا است، از او می ترسد؛ از عذابش، از
فراقتش و از روز جزایش، ترس دارد. همه کارها را با تصمیم و قاطعیت و انجام می دهد
در عین حال زار زار می نالد. ناله کردن با طمأنینه مخالف نیست. مضطرب بودن در
تصمیم گیری و شک و تردید داشتنف با طمأنینه سازگار نیست. لذا در سوره انفال، می
فرماید: وقتی در برابر جنگهای نابرابر دشمن قرار می گیرید، تنها چیزی که شما را
آرامش می بخشد ذکر الله است. «یا ایها الذین آمنوا اذا لقیتم فئه فاثبتوا و اذکروا
الله کثیراً» – ای مؤمنان، اگر با دشمن روبرو شدید، پس ثابت قدم بمانید و بسیار
خدا را یاد کنید ثابت بودن و نلرزیدن چگونه ممکن است؟ در پاسخ می فرماید  با ذکر بسیار خدا است که می توانید ثبت قدم
بمانید و استقرا داشته باشید.

ذکر الله موصوف به کثرت
است

تنها عبادتی که موصوف به
کثرت است، ذکر الله می باشد ما مأموریت نیافته ایم که نماز یا روزه یا حج را با
کثرت بجا آوریم. نماز همان پنج بار در روز واجب است و روزه همان یک ماه در سال و
حج هم چند روزی بیشتر نیست که در تمام عمر یک بار کافی است ولی ذکر الله را باید
بسیار انجام داد. در اینجا مأموریت یافته ایم که بسیار به یاد خدا باشیم. این
مانند سایر عبادات نیست که نصاب مشخص داشته باشد.

در سوره چجمعه ایه دهم
می خوانیم

«فاذا قضیت الصلاه
فانتشروا فی الارض و ابتغوا من فضل الله، و اذکروا الله کثیراً لعلکم تفلحون» –
وقتی نماز جمعه پایان یافت، در زمین پخش شوید و کسب و کار کنید تا فضل الهی
نصیبتان شود و بسیار خدا را به یاد آورید تا شاید رستگار گردید.

بنابراین، ما مامور به
تکثیر در ذکر الله هستیم زیرا هر لحظه که انسان غفلت کندف ممکن است مورد یورش و
حمله شیطان قرار بگیرد.

در آیه 27 از سوره اعراف
می فرماید:

«انه یراکم هو م قبیله
من حیث لا ترونهم» – شیطان ، خودش و سپاهیانتش شما را می بینند، در حالی که شما
آنها را نمی بینید. آن راهی که انسان نمی بیند، راه غفلت است. شیطان از راه غفلت
می آید و لا غیر. لذا می فرماید که شما زیاد به یاد حق باشید که هرگز گرفتار این
خطر نشوید. و در میدان جنگ چیزی که انسان را تثبیت می کند ذکر الله است. چه این
میدان جنگ، جهاد اصغر باشد و یا جهاد اکبر باشد. اگر انسان، گروهی از شیاطین را
دید که از هر راهی بر قلبش هجوم آورده اند، او در جهاد اکبر است و لازم است
استقامت داشته باشد و با بسیار یاد خدا کردن ، می تواند ثابت و استوار بماند و
آرمش حاصل کند. در برابر بیگانگان و دشمنان نیز، تنها ذکر الله است که عامل تثبیت
می باشد.

در اوائل بحث معروض
داشتیم که انسان مطمئن چه در حال غضب و چه در حال نشاط، همواره آرام است و از جا
در نمی رود. در حال جنگ و خشم، و در هر حال انسان مؤمن نباید، آرامش خود را از دست
بدهد.

در سوره انفال آیه 47 می
فرماید:

«و لا تکونوا کالذین
خرجوا من دیارهم بطراً و رئاء الناس» – مانند آنان نباشید که وقتی از خانه ها خارج
شدند (برای جنگ) با عیاشی خارج شدند یا می خواستند، ریا کنند و به خاطر تعریف و
ستایش مردم، خارج شدند.

آنها که گرفتار یک سلسله
امکانات مادی هستند، رفاه آنها را از جا در می برد. غضب آنها را از خود بی خود می
سازد. انسان متدکر به ذکر حق، چه در حال رفاه و چه در حال سختی و دشواری، در هر دو
حال آرام است. پس آنان که در حال جنگ و غضب هم، قدرت کنترل را از دست می دهند،
مضطرب و سرگردان اند.

لذا تنها ذکر الله است
که در تمام موارد انسان را تثبیت می کند و 
آرامش می بخشد.

ادامه دارد