مباني رهبري در اسلام

قمست بيست و نهم

حجة الاسلام و المسلمين مجمدي ري
شهري

ايمان به هدف و موفقيت

اصلي ترين وظيفه امام و رهبر،
بهديات ورهبري چاعه به سوي هدف يا که آن را کمال مطلوب مي خواند و مردم را براي
رسيدن به سعادت و تکامل مادي ن و يا معنوي ن يا مادي و معنوي، به تلاش و از خود
گذشتگي در جهت وصول بدان، دعوت مي کند.

براي اينکه رهبر بتواند اين وظيفه
را خوب انجام دهد بايد:

اولا خود به ا» هدف ايمان و اتقاد
راسخ داشته باشد.

و ثانيا: بتواند ديگران را به هدف
رهبري مؤمن و معتقد نمايد.

کسي که خود به هدفي که ديگران را
به وسي آن مي خواند ايمان ندارد، قطعا نمي تواند ديگران را به آن مومن نمايد.

بررسي تاريخ زندگي رهبارن موفق
جهان اعم از رهبران الهي و غير الهي نشان مي دهد که همهآنها بدون استثنا داراي اين
دو ويژگي بوده اند: ايمان به هدف و قدرت مومن ساختن ديگران.

مثل اعلاي ايمان به هدف

پيغمبر اسلام (ص) مثل اعلاي ايمان
به هدف و قدرت مومن ساختن ديگران است، هر پژوهشگر منصفي، با بررسي سيره عملي آن
بزرگوار به ساديگ يم اواند به اين نتيجه برسد که پيامبر اسلام به آنچه مي گفت
معتقد بود بلکه بالاترين درجه اعتقاد را داشت.

قرآن کريم در آيه 285 بقره ايمان و
اعتقاد پيغمبر اسلام به اهداف رسالت و رهبري الهي خود را با اين عبارت بيان کرده
است:

«آمن الرسول بما انزل اليه من
ربّه».

فرستاده خدا به آنچه از جانب
پروردگار او بر او نازل شده ايمان و اعتقاد دارد.

سراسر زندگي پيامبر اسلام آيه
ايمان او به اهداف رسالتش و دليل قاطع قدرت او بر مؤمن ساختن ديگران دراين
راستاست، يک نمونه بسيار جالب در اين زمينه که مي تواند هر دو جهت را اثبات کند
حادثه اي است که در آغاز رسالت پيامبر اتفاق افتاد:

رسول اکرم (ص) به تدريج دعوت خود
را آشکار مي ساخت، در همان روزهاي نخست کاملا محسوس بود که عليرغم فقد امکانات
تبليغي و کار شکني جدي دشمنان اسلام، اين دعوت به سرعت جاي خود را دردل تده هاي
مردم باز مي کند و هر روز بر تعداد پيروان اسلام و معتقدين به رهبري پيام آور اين
آئين آسماني افزوده مي گردد، جاذبه اسلام و نفوذ آن در دل توده ها به قدري بود که
مستکبري قريش جدا احساس خطر کردند چون به روشني مي ديدند که اگر اوضاع به دين
منوال پيش برود اکثريت قاطع مردم تغيير عقيده خواهند داد و جذب اسلام و رهبري
پيامبر آن خواهند شد، لذا تصميم گرفتند با تمام توان در برابر اين خطر به ايستند.

ابتدا نزد تنها جامي پيغمبر اسلام
يعني ابوطالب رئيس قبليه بني هاشم آمدند و از او خواستند که دست از حمايت رسول
اکرم بردارد، متن درخواست آنان طبق نقل سيره ابن هشام اين است:

«يا اباطالب ان ابن اخيک قد سب
آلهتنا و عاب ديننا و سفه احلامنا و ضلل آبائنا فاما أن تکفه عنّا و امّا أن تخلّي
بيننا و بينه».[1]

ابوطالب! برادر زاده تو به خدايان
ما ناسزا مي گويد و آئين ما را به زشتي ياد مي کند، افکار و عقايد ما را پوچ و
ابلهانه، و پدران ما را گمراه مي شمرد، يا خود جلوي او را بگير و يا او را در
اختيار ما بگذار و دست از حمايت او بردار.

ابوطالب بدون اين که به آنها پاسخ
قانع کننده اي بدهد با يک برخورد سياسي قوي آنها را موقتا آرام کرد و بازگرداند.

چيزي نگذشت که سرعت رشد اسلام
گرايي آنها را واداشت که اين بار مصمم تر از گذشته با ابوطالب برخورد کنند و اگر
حاضر نشد دست از حمايت پيغمبر اسلام بردارد صريحا به او اعلام جنگ نمايند:

«يا اباطالب ان لک سنّا و شرفا و
منزلة فينا و انا قد استنهيناک من ابن اخيک فلم تنهه عنا، و ان والله لا نصبر علي
هذا من شتم آبائنا و تسفيه احلامنا و عيب آلهتنا حتي تکفه عنا او ننازله و اياک في
ذلک حتي يقلک احد الفريقين».[2]

ابوطالب: با توجه به سن و شرافت و
موقعيتي که نزد ما داري، ما از تو خواستيم برادر زاده خود را از تبليغ آئين جديد
بازداري، ولي شما چنين نکردي، به خدا ما بيش از اين صبر نمي کنيم که به پدران ما
ناسزا گفته شود، و ما به سفاهت و بي خردي متهم گرديم، و خدايان ما سرزنش شوند.
اکنون يکي از اين دو راه را انتخاب کن: يا جلوي فعاليت هاي او را بگير و يا اينکه
ما با تو و او مي جنگيم تا يا ما از بين برويم و يا شما!

اين بار نيز ابوطالب با خونسردي که
حاکي از نهايت کياست و فراست او است به سران شرک پاسخ داد: بسيار خوب من پيغام شما
را به برادر زاده خود مي رسانم! پس از رفتن سران، با برادرزاده خود تماس گرفت و
مطالب آنها را با وي در ميان گذاشت و منتظر پاسخ شد، پاسخي که ميزان اعتقاد و
ايمان او را نسبت به هدف خويش مشخص مي کرد.

رسول اکرم با قاطعيت تمام پاسخ
داد:

«يا عمّ والله لو وضعوا الشمس في
يميني و القمر في يساري علي أن أترک هذا الامر حتي يظهره الله او اهلک فيه، ما
ترکته».[3]

عمو! به خدا سوگند اگر خورشيد را
در دست راست و ماه را در دست چپ من قرار دهند که از تعقيب اين هدف منصرف شوم، چنين
نخواهم کرد تا خداوند پيروزي نصيب کند يا در راه هدف کشته شوم.

سپس در حالي که اشک در چشمان رسول
خدا حلقه زده بود از عمو جدا شد و رفت.

هنوز چندان دور نشده بود که
ابوطالب تحت تأثير جاذبه سخنان دلنشين و ايمان قاطع او به هدف، او را فراخواند و
گفت:

«اذهب يابن اخي فقل ما احببت،
فوالله لا اسلمک ابداً».[4]

برادر زاده! برو  و هرچه مي خواهي بگو-  و به هر شکلي که دوست داري از آئين خود تبليغ
کن-  به خدا من دست از حمايت تو بر نمي
دارم.

سران قريش در ادامه سياست مبارزه
اصولي با رشد اسلام گرايي، به انواع حيله ها متوسل شدند: تهديد، تطميع، تهمت،
آزارهاي روحي و جسمي، ولي ايمان پيامبر اسلام به هدف مقدس خود آنچنان قوي و
نيرومند بود که هيچ چيز نمي توانست او را از تعقيب آن منصرف کند.

ترديدي نيست که اگر رسول خدا
کمترين ضعفي در اعتقاد خود احساس مي کرد، قطعا نمي توانست در برابر آن همه فشارها
مقاومت کند.

ايمان به هدف بزرگترين سرمايه
رهبران بزرگ تاريخ براي مقابله با مشکلات و مقاومت در سختي ها است، بنابراين براي
پرورش مديران لايق و کارآمد و خدمتگزار به مردم يکي از مهمترين نکاتي که بايد
مدنظر مسئولين امر باشد، تقويت بنيه ايمان و اعتقاد مديران، به کاري است که
مسئوليتش با آنها است يا قرار است به آنها واگذار شود.

ايمان به موفقيت

علاوه بر ايمان به هدف، رهبر بايد
به موفقيت خود در تعقيب هدفي که مردم را به آن دعوت مي کند، مطمئن باشد. رهبري که
به موفقيت خود ايمان ندارد از اعتماد به نفس برخوردار نيست، و لذا نه خود تحرک
لازم را داراست و نه مي تواند به ديگران تحرک بدهد، بنابراين، ايمان به موفقيت نيز
خود رمز موفقيت است.

اين ويژگي نيز در بررسي خصوصيات
روحي رهبران موفق جهان به وضوح قابل ملاحظه است.

رسول گرامي اسلام در آغاز بعثت در
شرايطي که براي هيچ کس موفقيت دعوت او قابل پيش بيني نبود، اقرباء و خويشاوندان
خود را مخاطب قرا داده و با قاطعيت فرمود:

«ادعوکم الي کلمتين خفيفتين علي
اللسان ثقيلتين في الميزان، تملکون بهما العرب و العجم و تنقاد لکم بهما الامم و
تدخلون بهما الجنة، و تنجون بهما من النار: شهادة أن لا اله الا الله و اني رسول
الله».[5]

من شما را به دو کلمه اي دعوت مي
کنم که بر زبان سبک و در ميزان سنگين اند، با اين دو کلمه شما بر جهان سلطه خواهيد
يافت، با اين دو، همه امت ها از شما اطاعت خواهند کرد. با اين دو، وارد بهشت
خواهيد شد، با اين دو، از آتش دوزخ رهايي خواهيد يافت. اين دو کلمه عبارتند از:
گواهي به يگانگي خدا و رسالت من!

نمونه ديگر از مواردي که نشانه
اعتقاد عميق رسول اکرم به آنيده روشن اسلام و مفقيت مسلمين است، پيشگوئيهاي آن
حضرت در جنگ احزاب است.

در شرايط بسيار دشواري که هواداران
اسلام در خانه خود مورد هجوم سنگين کفار قرار گرفته اند و به پيشنهاد سلمان مشغول
کندن خندق در اطراف مدينه هستند تا از پيشروي دشمن به داخل مدينه جلوگيري کنند،
ضمن حفر خندق به سنگ سخت بزرگي برخوردند که کلنگ در آن کارگر نبود. موضوع را با
پيغمبر مطرح کردند.

پيغمبر کلنگ را گرفت و با جاري
ساختن نام خدا بر زبان ضربه اي بر سنگ فرود آورد، با فرود آمدن کلنگ بر سنگ ثلث آن
شکست و پيغمبر فرمود:

الله اکبر، کليدهاي شام به من داده
شد! به خدا من کاخ هاي سرخ آن را الآن مي بينم!

براي دومين بار ضربه اي ديگر بر
سنگ نواخت، اين بار نيز ثلث ديگر سنگ شکسته شد و پيغمبر فرمود:

الله اکبر، کليدهاي فارس به من
داده شد! به خدا من کاخ سفيد مدائن را مي بينم!

ضربه سوم به دست مبارک پيغمبر بر
سنگ نواخته شد، ثلث سوم نيز خرد شد و فرياد تکبير رسول الله بلند شد که:

الله اکبر، کليدهاي يمن به من
مرحمت گرديد! به خدا درب هاي صنعاء را هم اکنون از همين مکان مي بينم![6]

تحقق اين پيشگويي ها در شرايط
دشوار آن روز آنقدر بعيد به نظر مي رسيد که وقتي پيغمبر اکرم آن را مطرح کرد يکي
از مسلمان ها به ديگري مي گفت:

به ما وعده گنج هاي کسري و قيصر مي
دهد در حالي که ما از ترس دشمن نمي توانيم براي تخلي از مکان خود خارج شويم![7]

باري همه آيات و رواياتي که فراگير
شدن اسلام در جهان را نويد مي دهند حاکي از ايمان و اعتقاد راسخ پيامبر اسلام (ص)
به موفقيت او در رهبري است:

«هو الّذي ارسل رسوله بالهدي و دين
الحق ليظهره علي الدين کله».

او-  خداوند متعال- 
کسي است که فرستاده خود را با هدايت و دين حق فرستاد تا بر همه اديان آن را
پيروز گرداند.

تفسير موفقيت

اشاره شد که ايمان به موفقيت از
شرايط رهبري در همه مکتب ها است. نکته بسيار مهمي که در رهبري اسلامي وجود دارد و
در ساير مکاتب نيست و در واقع مرز رهبري الهي و غير الي است مسأله تفسير موفقيت
است که موفقيت چيست؟.

در مکاتب مادي و يا شبه مادي از
آنجا که هدف رهبري در واقع چيزي جز سلطه و حاکميت نيست، عدم وصول به مطامع مادي،
عدم موفقيت و شکست محسوب مي شود و به دنبال آن يأس و نوميدي و عقب نشيني.

ولي در اسلام، هدف رهبري انجام
تکليف الهي است، رهبر موظف است همه توان و تلاش و دقت خود را به کار گيرد، تا آنچه
خدا مي خواهد تحقق پيدا کند، نتيجه آن سلطه باشد، و يا نباشد.

بنابراين در رهبري اسلامي، در واقع
شکست مفهوم ندارد، زيرا هدف چيزي جز انجام وظيفه نيست و آن در هر صورت قابل وصول
است:

«قل هل تربصون بنا الا احدي
الحسنيين و نحن نتربص بکم أن يصيبکم الله بعذاب من عنده او بايدينا فتربصوا انا
معکم متربصون».[8]

بگو: آيا جز يکي از دو نيکو را برا
ما انتظار مي بريد؟ و حال آن که ما انتظار داريم که خدا شما را به عذابي از جانب
خود، يا به دست ما گرفتار کند، پس انتظار بريد که ما همراه شما در انتظاريم.

در رهبري اسلامي، هم کشتن دشمن حق
و عدالت، موفقيت و زيبا است و هم کشته شدن در راه مبارزه با چنين دشمني، پيروزي و
زيبايي است، هم پيروزي بر دشمن پيروزي است و هم شکست از دشمن پيروزي است. بنابراين
مسلمان در راه مبارزه براي به دست آوردن حکومت اسلامي هيچ گاه مواجه با شکست نمي
شود، دشمن حق و عدالت نيز هيچ گاه مواجه با پيروزي نيست هرچند بظاهر به مطامع مادي
خود رسيده باشد.

کسي که با اين منطق امتي را رهبري
مي کند از بالاترين توان ممکن، براي بسيج توده هاي مردم عليه بي عدالتي در راستاي
تحقق حکومت برخوردار است.

بنيانگذار جمهوري اسلامي ايران و
رهبر کبير انقلاب اسلامي امام خميني رضوان الله تعالي عليه از اين توان، براي به
پيروزي رساند انقلاب و تداوم آن، فراوان بهره گرفت. و با اين منطق که ما مأمور به
انجام وظيفه هستيم و نه مأمور به نتيجه، و هدفي جز انجام تکليف الهي نداريم، در
سخت ترين شرايط مردم را استوار نگاه داشت، و انقلاب اسلامي را از بحران هاي بزرگ
به سادگي عبور داد.

ادامه دارد

درسهايي از تاريخ تحليل اسلام

حوادث سال اول هجرت-  8

قسمت چهل و نهم

حجة الاسلام و المسلمين رسولي
محلاتي

تعداد غزوات و سرايا

چنانچه مي دانيد غزوات معمولا به
جنگها و يا سفرهاي جنگي گفته مي شود که رسول خدا (ص) در آنها شرکت مي کرد و به
همراه مسلمانان مي رفت، و سرايا-  جمع
سريّه-  به مأموريت هاي جنگي و اعزام نيرو
از طرف آن حضرت که خود در آن مأموريت ها شرکت نداشت گفته مي شود.

و البته در مورد شماره غزوات و
سرايا و همچنين ترتيب آنها از نظر تاريخ وقوع و انجام آن، در روايات و کتاب ها
اختلاف است، مثلا مسعودي عدد غزوات را بيست و شش غزوه ذکر کرده در صورتي که ديگران
عموماً آنها را بيست و هفت غزوه دانسته اند.

و در مورد سرايا اين اختلاف بيشتر
است، زيرا ابن اسحاق آنها را سي و هشت سريّه ذکر کرده در صورتي که طبري چهل و هشت
دانسته و از برخي شصت وشش سريّه نقل شده، و نويسنده محقق و معاصر مرحوم دکتر آيتي
در کتاب تاريخ پيامبر اسلام تا هشتاد و يک سريّه ذکر کرده که ما عين نوشته ايشان
را در اينجا براي شما مي آوريم:

نام و ترتيب تاريخي غزوه هاي رسول
خدا (ص)

1-   
غزوه «ودّان» معروف به غزوه
«ابّواه»-  ماه صفر سال دوم.

2-   
غزوه «بَواط» در ناحيه «رضوي»-  ربيع الاول سال دوم.

3-   
غزوه «عشيره» از «بطن ينبع»-  جمادي الاولي سال دوم.

4-   
غزوه «بدر اولي» يعني غزوه «سفوان»
جمادي الآخره سال دوم.

5-   
غزوه «بدر کبري»-  17 رمضان سال دوم.

6-   
غزوه بني «سليم» تا سرزمين
«کدر»-  شوال سال دوم.

7-   
غزوه «بني قينقاع»-  شوال سال دوم.

8-   
غزوه «سويق» تا سرزمين «قرقرة
الکدر»-  ذي الحجة سال دوم.

9-   
غزوه «غطفان» يعني غزوه «ذي امر»
در سرزمين نجد-  محرّم سال سوم.

10-          
غزوه «بحران» که معدِني است در
حِجاز، در ناحيه «فرع»-  ربيع الآخر سال
سوم.

11-          
غزوه «احد»-  شوال سال سوم.

12-          
غزوه «حمراء الاسد»-  شوال سال سوم.

13-          
غزوه «بني نضير»-  ربيع الاول سال چهارم.

14-          
غزوه «ذات الرّقاع» در سرزمين
«نخل»-  جمادي الاولي سال چهارم.

15-          
غزوه «بدر آخره»، «بدر الوعد»،
«بدر الصّفراء»-  شعبان سال چهارم.

16-          
غزوه «دومة الجندل»-  ربيع الاول سال پنجم.

17-          
غزوه «خندق»، «احزاب»-  شوال سال پنجم.

18-          
غزوه «بني قريظه»-  ذي قعده و ذي حجه سال پنجم.

19-          
غزوه «بني لحيان»، غزوه «عسفان» بر
سر طائفه «هُذيل»-  جمادي الاولي سال ششم.

20-          
غزوه «ذي قرد»، غزوه «غابه»، غزوه
«فزع»-  جمادي الاولي سال ششم.

21-          
غزوه «بني المصطلق»، غزوه «مريسيع»
بر سر خزاعه-  شعبان سال ششم.

22-          
غزوه «حديبيه»-  ذي قعده سال ششم.

23-          
غزوه «خيبر»-  محرم سال هفتم. «عمرة القضاء»-  ذي قعده سال هفتم.

24-          
غزوه «فتح مکه»-  رمضان سال هشتم.

25-          
غزوه «حنين»-  شوال سال هشتم.

26-          
غزوه «طائف»-  شوال سال هشتم.

27-          
غزوه «تبوک»-  رجب سال نهم.

ابن اسحاق در سيره، و طرسي در
اعلام الوري مي نويسند: کار رسول خدا در عزوه هاي بدر، احد، خندق، قريظه، مصطلق،
خيبر، فتح، حنين، و طائف با دشمن به جنگ کشيد. اما مسعودي به جاي «مصطلق»، «تبوک»
را نوشته است.

نام و ترتيب تاريخي سريّه هاي رسول
خدا (ص)

نام و ترتيب تاريخي سريّه ها بر
حسب آنکه نگارنده بر آنها دست يافته به قرار زير است:

1-    سريه «حمزة بن عبدالمطلب» به ساحل دريا، در ناحيه «عيص»-  سال دوم بعد از غزوه ابواء.

2-    سريه «عبيدة بن حارث بن مطلب» به پائين تر از «ثنية المرة»-  سال دوم بعد از غزوه ابواء.[1]

3-    سريه «سعد بن ابي وقاص» به «حرار» آبگاهي در «جحفه»-  بعد از سريه حمزه سال دوم.

4-    سريه «عبد الله بن جحش» به «نخله»- 
در ماه رجب، بعد از بدر اولي.

5-    سريه «عمير بن عدي»[2] براي کشتن
«عصماء» دختر «مروان»-  رمضان سال دوم.

6-    سريه «سالم بن عمير» براي کشتن «ابي عفک»- 
شوال سال دوم.

7-    سريه «محمد بن مسلمه» براي کشتن «کعب بن اشرف»-  ربيع الاول سال سوم.

8-    سريه «زيدبن حارثه» به «قرده»- 
جمادي الآخره سال سوم.

9-    سريه «مرثد بن ابي مرثد غنوي» سريه «رجيع»- 
صفر سال چهارم.[3]

10-      سريه «منذر بن عمرو» سريه « بئر معونه» صفر سال چهارم.[4]

11-      سريه «ابو سلمه بن عبد الاسد» به سرزمين «قطن»-  محرم سال چهارم.

12-      سريه «عبدالله بن انيس» جهني براي کشتن «سفيان بن خالدبن نبّيح هذلي
لحياني»-  محرّم سال چهارم.

13-      سريه «عمرو بن اميه ضمري» و «سلمة بن اسلم بن حريش» به مکه بر سر
«ابوسفيان»-  سال چهارم.[5]

14-      سريه «ابو عبيده بن جراح» به «سيف البحر»- 
ذي الحجّه سال پنجم.[6]

15-      سريه «عبدالله بن عتيک» براي کشتن «ابو رافع سلام بن ابي الحقيق»-  رمضان سال ششم.

16-      سريه «محمدبن مسلمه» به «قرطاء»[7] بر سر «بني
بکر بن کلا»-  محرم سال ششم.

17-      سريه «عمر بن خطّاب» از غزوه لحيان بر سر قاره-  ربيع الاول سال ششم.

18-      سريه «هلال بن حارث مزني» از غزوه لحيان بر سر «بني حارث بن کنانه»-  ربيع الاول سال ششم.

19-      سريه «بشر بن سويد جهني» از غزوه لحيان بر سر «بني حارث بن کنانه»-  ربيع الاول سال ششم.

20-      سريه «سعد بن عباده جهني» به غميم- 
ربيع الاول سال ششم.

21-      سريه «عکاشه بن محصن اسدي» تا «غمر» آبگاهي از بني اسد-  ربيع الاول سال ششم.

22-      سريه «محمد بن مسلمه» به «ذي القصه» بر سر «بني ثعلبه» و «بني عوال»-  ربيع الآخر[8] سال ششم.

23-      سريه «ابو عبيدة بن جراح» به «ذي القصه» بر سر «بني ثعلبه» و بني عوال-  ربيع الآخر سال ششم.

24-      سريه «ابوعبيده بر جرّاح» به «ذي القصّة» در راه عراق[9]–  ربيع الآخر سال ششم.

25-      سريه «زيد بن حارثه» به «جموم» سرزمين «بني سليم»[10]–  ربيع الآخر سال ششم.

26-      سريه «زيد بن حارثه» به عيص-  جمادي
الاولي سال ششم.

27-      سريه «زيد بن حارثه» به طرف[11]–  جمادي الآخر سال ششم.

28-      سريه «زيد بن حارثه» به «حسمي» بر سر جذام- 
جمادي الآخره سال ششم.

29-      سريه «زيد بن حارثه» به «مدين»[12].

30-      سريه «زيد بن حارثه» به «وادي القري» بر سر «ام قرفه»-  رجب سال ششم.

31-      سريه «علي بن ابي طالب» به «فدک» بر سر «سعد بن بکر» شعبان سال ششم.

32-      سريه «عبدالرحمن بن عوف» به «دومة الجندل» بر سر «بني کلب»-  شعبان سال سوم.

33-      سريه «ابوعبيده بن جرّاح» به دو کوه «اجأ» و «سلمي»[13].

34-      سريه «زيد بن حارثه» به «وادي القرّي»- 
رمضان سال ششم.

35-      سريه «عبدالله بن رواحه» به «خيبر»[14].

36-      سريه «عبدالله بن رواحه» به «خيبر» بر سر «يسير بن رزام يهودي»-  شوال سال ششم.

37-      سريه «کرزبن جابر فهري» به «ذي الجدر»- 
شوال سال ششم.

38-      سريه «عمر بن خطاب» به «تربه»- 
شعبان سال هفتم.

39-      سريه «ابوبکر» به «نجد» بر سر «بني کلاب»- 
شعبان سال هفتم.

40-      سريه «بشير بن سعد» به «فدک» بر سر «بني مره»-  شعبان سال هفتم.

41-      سريه «زبير بن عوام» به «فدک» بر سر «بني مره».

42-      سريه «غالب بن عبدالله ليثي» به «ميفعه» بر سر «بني ثعلبه»، و «بني
عوال»-  رمضان سال هفتم.

43-      سريه «بشير بن سعد» به «يمن» و «جبار» در ناحيه خيبر[15]–  در شوال سال هفتم.

44-      سريه «ابن ابي العوجاء» بر سر «بني سليم»- 
ذي الحجّه سال هفتم.

45-      سريه «عبدالله بن ابي حدرد اسلمي» به «غابه»-  ذي حجّه سال هفتم.

46-      سريه «محيصة بن مسعود» به ناحيه فدک- 
ذي حجّه سال هفتم.

47-      سريه «عبدالله بن ابي حدرد» به «اضم»- 
ذي حجّه سال هفتم.

48-      سريه «غالب بن عبدالله ليثي» به «کديد» بر سر «بني ملوّح»[16]–  صفر سال هشتم.

49-      سريه «غالب بن عبدالله ليثي» به «فدک» بر سر «بني مرّه»-  صفر سال هشتم.

50-      سريه «کعب بن عمير غفاري» به «ذات اطلاح» از سرزمين شام-  ربيع الاول سال هشتم.

51-      سريه «شجاع بن وهب اسدي» به «سيّ» آبي از «ذات عرق» ربيع الاول سال هشتم.

52-      سريه «عييينة بن حصن فزاري» بر سر «بني العنبر».

53-      سريه «قطبة بن عامر بن حديده» به «تباله» بر سر قبيله «خثعم» بعد از سريّه
شجاع بن وهب.

54-      سريه «مؤته»-  جمادي الاولي سال هشتم.

55-      سريه «عمرو بن عاص»، سريه «ذات السلاسل» آبي در آنطرف وادي القري بر سر
«بليّ» و «قضاعه» جمادي الآخره سال هشتم.

56-      سريه «ابو عبيده جراح» سريه «خبط» بر سر «جهينه»-  رجب سال هشتم.

57-      سريه «ابو قتادة بي ربعي انصاري» به «خضره» از سرزمين نجد، مسکن محارب بر سر
«غطفان» شعبان سال هشتم.

58-      سريه «ابو قتاده» به «بطن اضم» رمضان سال هشتم[17].

59-      سريه «خالد بن وليد» براي ويران کردن بتخانه «عزّي»[18].

60-      سريه «ابو عامر اشعري» به «اوطاس»- 
بعد از حنين[19].

61-      سريه «عمرو بن عاص» به «رهاط» براي ويران کردن بتخانه «سواع»-  رمضان سال هشتم.

62-      سريه «سعد بن زيد اشهلي» به «مشلّل» براي ويران کردن بتخانه «مناة»-  رمضان سال هشتم.

63-      سريه «خالد بن سعيد بن عاص» به «عرّنه»- 
رمضان سال هشتم.

64-      سريه «هشام بن عاص» به «يلملم»- 
رمضان سال هشتم.

65-      سريه «طفيل بن عمرو دوسي» براي خراب کردن بتخانه «ذي الکفين» بت «عمرو بن
حممه دوسي»-  شوال سال هشتم.

66-      سريه «غالب بن عبدالله» بر سر «بني مدلج» (بعد از فتح مکه).

67-      سريه «عمرو بن اميّه» بر سر «بني الهذيل»[20]–  بعد از فتح مکه.

68-      سريه «عبد الله بن سهيل بن عمرو» بر سر «بني معيص» و «محارب بن فهر»-  بعد از فتح مکه.

69-      سريه «خالد بن وليد» بر سر «بني جذيمه».

70-      سريه «ضحّاک بن سفيان کلابي» بر سر «بني کلاب»-  ربيع الاول سال نهم.

71-      سريه اي که «ثمامة بن اثال حنفيّ» را اسير کرد[21].

72-      سريه «علقمة بن مجزّز مدلجي» به بندر «شعيبه» ربيع الآخر سال نهم.

73-      سريه «عکّاشة بن محصن اسدي» به جِناب: سرزمين عذره و بليّ[22] ربيع الآخر
سال نهم.

74-      سريه «علي بن ابي طالب» براي خراب کردن بتخانه «فلس» از «بني طيّ» ربيع
الآخر سال نهم.

75-      سريه «خالدبن وليد» به «دومة الجندل» بر سر «اکيدر بن عبدالملک»-  ربيع الآخر سال نهم.

76-      سريه «خالدبن وليد» بر سر بني حارث بن کعب- 
ربيع الاخر يا جمادي الاولي سال دهم.

77-      سريه «اسامة بن زيد» به «ابني» از ناحيه «بلقا»-  صفر سال دهم.

78-      سريه «خالدبن وليد» بر سر «بني عبد المدان»در نجران[23]–  ربيع الاول سال دهم.

79-      سريه «علي بن ابي طالب» به يمن[24]–  رمضان سال دهم.

80-      سريه «خالد بن وليد» به يمن[25].

81-      سريه «اسامة بن زيد» به سرزمين «بلقاء» و «اذرعات» و «موته»-  صفر سال يازدهم.

82-      متفرقه: سريه «بني عبس»[26].

و البته بايد دانست که ايشان طبق
عقيده ابن اسحاق آنها را نقل کرده وگرنه بر طبق عقيده واقدي برخي از اين غزوات و
سرايا در سال اول هجرت بوده.

ادامه دارد

امام راحل سلام الله عليه و  فقه سنتي

قسمت بيست و سوم

آيت الله محمدي گيلاني

*زاهد و صالح مشهور بغداد از بي
پرواترين اشخاص در جعل حديث بوده.

*آماري از وضع و جعل اين صالح! به
نقل ابن حجر در لسان الميزان.

*مقبوليت وي ميان عامه مردم آن
اندازه بود که در مرگش بازارهاي بغداد بسته شد و بر مرقدوي قبه اي ساختند.

*احاديث متشابه در معرض دست آويزي
جعالها در جعل اخبار.

*اعتراف ابي عصمة در جعل احاديث
براي فضائل سوره سوره قرآن کريم.

*چنانکه متشابهات قرآن دست آويز
فرقه سازي شد.

ملاحظه فرموديد که امام محدثين اهل
سنت جناب مسلم در جامع صحيح خويش از ثقه ثبت محدث کبير يحيي بن سعيد قطان نقل
کردند که فرموده اند: «لم نر الصالحين في شيء اکذب منهم في الحديث» يعني نديدم
صالحان را در چيزي دروغگوتر از آنها در حديث!

جناب مسلم در مقام توجيه اين تعبير
تند فرمودند: مراد يحيي اين است که دروغ بر زبان آنان جاري مي شود، نه آنکه آنان
در دروغگويي تعمد داشتند!

چون نفس اين توجيه محتاج به توجيه
بود، امام اهل تحقيق سنت و جماعت جناب نووي، انتساب و اسناد اين کذب را به صالحين
که مسلم اعتراف دارند، تبيين فرمودند که به تفصيل در مقال قبل گذشت و ما تذکر
داديم که کلام مسلم ظاهرا اشاره است بقاعده موضوعة: «انما الکذب علي من تعمد» که
وضاعون صالحون آن را وضع کردند، تا با استناد به اين قاعده موضوعه وضع احاديث کنند
و بگويند که «نحن نکذب له لا عليه!».

داستان احمدبن محمد بن غالب، معروف
به «غلام خليل» در وضع احاديث در نهايت بي پروائي از نمونه هاي جالب اين باب است،
وي در زهد و پارسائي و صالح و مبحبوبيت در ميان عامه مرد از مشاهير زما خود مي
باشد و خوراک وي فقط باقلا بوده و با آن سد جوع و تحصيل رمق مي نمود و از ديگر نعم
الهي بهره نمي برد و حسن شهر و محبوبيت آن در ميان عامه مردم آن اندازه بود که
وقتي در ماه رجب سال 275 هجري در بغداد وفات کرد، بازارهاي بغداد را به احترام وي
بستند، و جنازه او را در تابوتي مناسب شأن او نهادند و با تجليل مخصوص به بصره حمل
دادند و در آنجا مدفونش ساختند و بر مرقد وي قبه اي بنا کردند.

اين محدث صالح و زاهد! بدون هيچ
پروا و حيائي وضع حديث مي کرد و احيانا به تعمد در جعل و وضع اعتراف مي نمود و از
اين قاعده در موضوعات خويش الهام مي گرفت.

احوال وي را ابن حجر عسقلاني در
لسان الميزان آورده است که ترجمه خلاصه آن چنين است:

«احمد بن محمد بن غالب «غلام خليل»
از کبار زهاد بغداد بوده است، ابوعبدالله نهاوندي مي گويد: به غلام خليل گفتم: اين
احاديث رقت انگيز چيست که به آنها حديث مي کني؟! جواب داد ما اينها را وضع کرديم
تا به وسيله آنها قلوب عامه مردم را رقيق و نرم کنيم، و ابو داود صاحب سنن مي
فرمود: بيم آن دارم که دجال بغداد همين شخص باشد و ايشان يعني ابو داود مي فرمود:
چهارصد حديث از اين غلام خليل به دستم رسيد چون در آنها دقت نظر کردم، ديدم هم
اسناد و هم متون کلا کذب بوده است.

ابوجعفر شعيري مي گويد: ديدم که
غلام خليل از بکر بن عيسي حديث روايت مي کند، به او گفتم يا اباعبدالله اين مردي
که تو از وي روايت ميکني از مشايخ احمد بن حنبل است و تو ايشان را درک نکرده اي،
کمي در اين باره فکر کن. سپس به حالش ترسيدم و گفتم: شايد بکر بن عيسائي که تو از
او نقل مي کني غير از بکر بن عيسائي است که شيخ احمد بن حنبل بوده، با شنيدن اين
کلام ساکت شد، ولي فردا که مرا ديد، به من گفت يا ابا جعفر ديشب فکر کردم به يادم
آمد در ميان مشايخ من در بصره که از آنان حديث استماع کردم شصت نفر به نام بکر بن
عيسي بودند!

از احمد بن عمرو درباره بي پورايي
غلام خليل در کذب نقل شده که گفت در رمله نزد اسماعيل بن اسحق قاضي بودم که غلام
خليل وارد شد، و در اثناء صحبت و حديث قاضي، غلام خليل او را مخاطب ساخت و گفت
آقاي قاضي يادت مي آيد هنگامي که در مدينه بوديم در سال 224 احاديث مي نوشتيم،
قاضي به ما نگاهي کرد و بعد برهه اي گفت: دروغ مي گويد من در آن سال در مدينه
نبودم».

(ج1 ص272 الي 274)

نظير اين قاعده موضوعه در دست آويز
بودن براي جعل حديث روايات متشابهات است که از آن جمله روايت مروي از ابوهريره است
که از کتاب مشکل الآثار ابي جعفر طنحاوي مرفوعا از رسول الله (ص) نقل گرديده است.

«اذا حدثتم عني حديثاً تعرفونه و
لا تنکرونه فصدقوا به، قلته اولم اقله؟ فانّي اقول ما يعرف و لا ينکروا اذا حدّثتم
عنّي حديثاً تنکرونه و لا تعرفونه، فکذّبوا به فانّي لا اقول ما ينکر و لا يعرف».

– هنگامي که از من به شما حديثي
نقل کردند که به آن انس و معرفت داريد و طبع شما از آن نفرت ندارد تصديقش کنيد چه
گفته باشم يا نگفته باشم. زيرا هرچه مي گويم، با طبع دمساز بوده، و از آن نفرت
ندارد و هنگامي از من به شما حديثي نقل کردند که با طبعتان ملايم نبوده و بدان
معرفت و انس نداريد، تکذيبش کنيد، زيرا من چيزي نمي گويم که منفور طبع و غير مأنوس
باشد.

و از آن جمله روايت مروي از احمد
بن حنبل از رسول الله (ص) که فرمودند: «اذا سمعتم الحديث عني تعرفه قلوبکم و تلين
له ابشارکم و ترون انه منکم قريب فانا اولاکم به، و اذا سمعتم الحديث عني تنکره
قلوبکم و تنفر اشعارکم و ابشارکم و ترون انه منکم بعيد فانا ابعدکم منه».

– هنگامي که حديثي از من شنيديد دل
هاي شما آن را مي پسندد، و سکون و آرامش در خود مي يابيد، و آن را به خود نزديک مي
بينيد، من از شما سزاوارتر به آن حديثم، و هنگامي که حديثي از من شنيديد! دلهايتان
آن را نمي پسندد، و از آن تنفر داريد، و بيگانه اش مي يابيد! من از همه شما بيگانه
تر به آن حديثم.

براي اين سنخ از متشابهات از
روايات مي توان تفسير و تأويل عالي نمود، ولي صالحون وضاع از امثال اين روايات که
قابل تطبيق بر خلقيات و انفعاليات نفسانيه است، بهره برداري در وضع و جعل داشتند،
مثلا از حاکم صاحب مستدرک نقل شده که به «ابي عصمه» که از وضاعين بوده گفتند: تو
چگونه از عکرمه و به واسطه او از ابن عباس در فضائل قرآن سوره به سوره اين احاديث
را نقل کرده اي در صورتي که در نزد اصحاب عکرمه اينها وجود ندارد؟!

ابي عصمه جواب داد: من ديدم که
مردم از قرآن اعراض کرده اند و به فقه ابو حنيفه و کتاب مغازي محمدبن اسحاق اشتغال
ورزيده اند، حديث فضائل قرآن را وضع کردم حسبة الله.

با اندک تأملي مي يابي که مجوز ابي
عصمه در وضع و جعل، انفعال نفساني ملمين نسبت به قرآن کريم بوده است به اين توضيح
که يکي از اسباب حکم به حسن چيزي يا قبح آن، انفعال نفساني شخص حاکم است، مانند
رقت و عطوفت و رحمت و حميّت و غيرت و نظائر اينها، و از اين رو است که مي بينيم
گروهي از عقلاء بر اساس رقت و عطوفت، ذبح حيوانات و يا بکارگيري آنها را تقبيح مي
کنند در صورتي که چنين حکمي بر خلاف مصلحت عامه است و پذيرفتن آن در احکام و سياست
اجتماعي و کشور مداري موجب اخلال و فساد در نظام اجتماعي است و بر اين اساس است که
چنين تحسين و تقبيحي از استناد و استنباط احکام شرعي، معزول است و آن تحسين و
تقبيحي براي استناد مقبول است که مورد تطابق آراء عقلاء کلا باشد که مي توان
روايات فوق را بر آن حمل کرد و به عبارة اخري گفته شود: مراد رسول الله (ص)، آراء
محوده عند العقلاء و به اصطلاح مستقلات عقليه است.

ولي ملاحظه فرموديد که ابو عصمه
جعال در وضع احاديث فضائل قرآن از طريق تحسين انفعالي نفساني وارد شد، و احترام و
خشوع نفساني مسلمين نسبت به قرآن را دست آويز وضع و جعل کرد که روايات مذکوره در
معرض چنين سوء استفاده اي واقعند.

ولي در معرض سوء استفاده بودن اين
اخبار و نظائر آنها، محتواي عالي آنها را مخدوش نمي کند، زيرا رسول الله (ص) جز به
معروف و خير فرمان نمي داد و جز از منکرات زجر و نهي نمي فرمودند. و ظاهرا اين سنخ
روايات ناظر به همين مطلب است که به صريح قرآن کريم آن حضرت به آن مبعوث و مأمور
بوده اند.

«خذ العفو و امر بالعرف و اعرض عن
الجاهلين». (سوره اعراف-  آيه 199) بلکه
اين امر يکي از صفات و علامات رسول الله (ص) در تورات و انجيل بوده است که در سياق
قصه عذاب رجفه اي که بني اسرائيل را گرفت آمده است: «الذين يتبعون النبي الامي
الذي يجدونه مکتوبا عندهم في التوراة و الانجيل يأمرهم بالمعروف و ينهاهم عن المنکر
و يحل لهم الطيبات و يحرم عليهم الخبائث و يضع عنهم اصرهم و الاغلال التي کانت
عليهم…».

(سورة الاعراف-  آيه 157)

– يعني رحمت من همه چيز را در بر
مي گيرد از آن جمله آنان را که از اين رسول، اين پيمبر اُمّي که نامش را در تورات
و انجيل خود نوشته مي يابند، پيروي مي کنند که به معروف و نيکي فرمانشان مي دهد و
از منکر و بدي بازشان مي دارد، و طيبات را بر ايشان حلال مي کند، و خبائث را بر
آنان حرام مي گرداند و بار گران را از گرده آنان بر مي دارد و زنجيرهايي را که به
آنها پيچيده بود، مي گشايد…

مي گويند: آيه دوم از باب سي و سوم
از سفر مثني از تورات، حامل همين بشارت است: «جاء الرب من سيناء و اشرق لنا من
ساعير و استعلي من جبال فاران» مراد به آمدن پروردگار از سيناء، اعطاء تورات است
به موسي (ع)  و مراد به اشراق حضرتش از
ساعير، اعطاء انجيل است به عيسي (ع) و مراد به استعلاء حق تعالي از جبال فاران،
انزال قرآن است بر خاتم الانبياء (ص)، چه فاران از کوه هاي مکه معظمه است.

و حاصل آن که از نشانه هاي نبوت آن
بزرگوار در کتاب هاي تورات و انجيل، امر به معروف و نهي از منکر است. بديهي است که
معروف مطلق، امري است که عامه مردم حسن آن را بالضروره مي شناسند، چنان که منکر
مطلق امري است که همه مردم در شناخت قبح آ» متساويند و به عبارتي: معروف بدون قيد،
يعني آنچه که همه عقول سليمه حسن آن را مي يابند و مايه نشاط جان هاي پاک است و
منکر بدون قيد يعني آنچه که عقول سليمه از آن متنفرند و مايه انقباض جان هاي پاک
است.

باري، اخبار متشابه نه فقط دست
آويز جعل و وضع گرديد، بلکه متمسک براي فرقه سازان نيز شد، چنان که متشابهات قرآن
کريم را در اين امر دست آويز نمودند، و پيشواي هر فرقه اي از فرق اسلامي در اثبات
مرام خويش، به آيات و روايات متشابه تمسک مي کردند، و امت واحده را به فرقه هايي
متخاصم مبدل ساختند، ياقوت در معجم الادبا اين داستان اسف انگيز را آورده است:

«چون محمد بن جرير طبري از طبرستان
به بغداد بازگشت، جصاص و جعفر بن عرفه و بياضي، به مقابله با او برخاستند، و
پيروان حنبليه نيز تحريک شدند، روز جمعه او را در مسجد جامع درباره احمد بن حنبل
زير سؤال بردند و از حديث «جلوس بر عرش» سؤال کردند، او در پاسخ گفت، خلاف احمد بن
حنبل در آراء فقهي قابل اعتناء نيست… و اما حديث «جلوس خداي تعالي بر عرش» امري
است ممتنع، و اين بيت را انشاد کرد:

سبحان من ليس له انيس               و لا له في عرشه جليس

چون حنابله و اصحاب حديث اين کلام
را شنيدند، بر وي پريدند، دوات ها و قلمدان ها ره سويش پرتاب نمودند و بر وي هجوم
بردند و تعداد مهاجمان را به هزارها نفر نوشته اند، ناگزير طبري به خانه خويش فرار
کرد و مهاجمان خانه اش را سنگباران کرده به گونه اي که تل عظيمي از سنگ بر در خانه
اش پديد آمد. رئيس انتظامي شهر با ده هزار مأمور انتظامي به سوي خانه طبري وارد شد
تا او را از خشم مردم تحميق شده نجات دادند و يک شبانه روز در آن جا متوقف شد تا
خطر رفع شود، در اين اثناء بوده که برخي از اصحاب حديث که احمد بن حنبل را جليس
خداي تعالي «والعياذ بالله» در عرش مي دانستند ابياتي چند بر در خانه طبري نوشتند
که از آن جمله است:

لا حمد منزل لا شک عالي              اذا وافي الي الرحمن وافد

فيدنيه و يقعده کريما                      علي رغم لهم في انف حاسد

له هذه المقام الفرد حقا                 کذاک رواه ليث عن مجاهد

ناگزير، طبري براي نجات خويش کتابي
در اعتذار نوشت…».

(ج18 ص 57 الي 59)

ادامه دارد

تفسير سوره رعد

آرامش دلها با ذکر خدا

قسمت پنجاه و نهم

آيت الله جوادي آملي

«tûïÏ%©!$# (#qãZtB#uä ’ûÈõuKôÜs?ur Oßgç/qè=è% ̍ø.ɋÎ/ «!$# 3 Ÿwr& ̍ò2ɋÎ/ «!$# ’ûÈõyJôÜs? Ü>qè=à)ø9$# ».

(سوره رعد- 
آيه 27)

آنان که ايمان آوردند و قلبهايشان به ذکر خدا آرام مي
گيرد. آگاه باشيد! به ذکر خدا، قلبها مطمئن مي شود.

***

بحث در اين بود که اگر ذکر خدا،
باعث طمأنينه قلب است، چگونه در سوره انفال فرمود: «مؤمنين راستين کساني هستند که
اگر به ياد حق متذکر شوند، دلشان مي طپد. اگر ذکر الله باعث طمأنينه قلب است،
چگونه همين ذکر الله باعث اضطراب و طپش قلب نيز مي شود؟

آيا اين ذکر را بايد با آيات مختلف
قرآن تطبيق مي کنيم، چنانکه بعضي احتمال داده اند يا اينکه طپش و اضطراب قلب،
مربوط به طليعه امر است و آرامش و اطمينان، مربوط به پايان امر است همان گونه که
سيدنا الاستاد (علامه طباطبائي) رضوان الله تعالي عليه احتمال داده اند؟ يا اينکه:
هر وقت به ياد عذاب مي افتند، خائف و مضطرب اند و هر وقت به ياد نعمت مي افتند،
مطمئن مي شوند که اين طمأنينه به معناي رجاء و آن طپش و ترس به معناي خوف مي باشد.

و اين معني در دو حال و در دو مقام
جداگانه يا در دو مقطع از سير و سلوک هم نيست، بلکه در آنِ واحد، بين خوف و رجاء
است که اين تفسير را مرحوم سيد نور الدين رضوان الله عليه در تفسير «القرآن و
العقل» احتمال داده اند. و اين احتمال، وجه سوم است.

انحصار طمأنينه در ذکر حق

وجه ديگر اين که: آيه مي خواهد
بفرمايد به اينکه طمأنينه بدون ذکر حق، محال است يعني طمأنينه را بايد در ذکر حق
منحصر کرد نه اين که ذکر حق را در طمأنينه منحصر کرده باشد. نفرمود: ياد خدا فقط
آرامش مي آورد بلکه فرمود: آرامش بدون ذکر خدا محال است. اما ذکر خدا، گاهي ممکن
است طپش بياورد.

اينکه مي فرمايد: «الا بذکر الله
تطمئن القلوب». اين حرف تنبيه (الا) با تقديم جار و مجرور، مفيد حصر طمأنينه است
در ذکر الله. يعني طمأنينه بدون ذکر خدا، محال است. اما آيا ذکر الله هميشه
طمأنينه مي آورد يا باعث طپش قلب هم خواهد شد؟

به عنوان مثال: اگر گفتيم «لا عالم
الازيد» اين حصر علم در زيد است، نه حصر زيد در علم. يعني: غير از زيد، احدي عالم
نيست نه اين که زيد، غير از علم، صفتي ندارد. اين آيه کريمه نيز، به عنوان اصل
منحصر کننده، طمأنينه را در ذکر خدا، منحصر مي کند يعني مي فرمايد که طمأنينه بدون
ذکر خدا محال است. اما ذکر الله هميشه طمانينه نمي آورد. گاهي ممکن است، طمأنينه و
آرامش بياورد و گاهي ممکن است باعث اوصافي ديگر شود. اين يک مطلب.

خوف از هجران

مطلب دوم-  ياد خدا، آن چنان انسان را مي سازد که در برابر
جهان، هرگز نلرزد ولي در برابر خداي سبحان، حالات گوناگون داشته باشد.

ياد خدا در انسان اين تأثير را مي
گذارد که او را در برابر جهان، مطمئن و آرام مي کند که هيچ حادثه اي او را نلرزاند
و باعث اضطراب قلب نشود. ولي خود انسان در برابر مولايش، حالات گوناگون دارد. خوف،
رجاء، نشاط، رضا و حتي به درجه اي بالاتر از رضا هم مي رسد. در آخرين مرحله اي که
با خداي سبحان مانوس است، خوف از هجران دارد، نه خوف از جهنم. او همواره بين خوف و
رجاء به سر مي برد، حتي در مرحله عاليه انس، آنهايي هم که بخداي سبحان مانوس شدند،
اين طور نيست که ترس نداشته باشد. البته ممکن است ترس از جهنم نداشته باشد ولي ترس
از محروميت لقاء الله دارند. و لذا امير المؤمنين (ع) عرضه مي دارد:

«هبني صبرت علي حر نارک، فکيف اصبر
عن النظر الي کرامتک»-  ممکن است بتوانم
حرارت دوزخت را تحمل کنم ولي چگونه محروميت از لقاءت را تحمل کنم؟

پس اوحدّي از بندگان خدا نيز
همواره در حال خوف از محروميت لقاء الله و شوق جنت لقاء الله مي باشند.

بنابراين، در مقام دوم بحث که
انسان متذکر به الله است، حالات گوناگوني دارد تا به مقام تسليم برسد که عالي ترين
مقام است. به مقام تسليم که رسيد، از خود چيزي ندارد که قلبش بطپد يا بيارمد. او
اصلا مالک قلب خود نيست. ولي باز هم بين خوف و رجاء است: خوف از محروميت از لقاء
الله و رجاء به لقاء الله.

طمأنينه در برابر ترس نيست

اشتباه است که ما خوف و رجاء را با
طمأنينه و اضطراب، يکجا حساب کنيم. خوف و رجاء هر دو با طمأنينه سازگار است. در
اين آيه کريمه مي فرمايد که: تنها راه طمأنينه، ياد خدا است. انسان اگر از ياد خدا
غافل بود، قلبش در اضطراب است و اين اضطراب غير از ترس است. اگر کسي به ياد خدا
بود، قلبش مطمئن است ولو بترسد. او در ترس هم مصمم است. مي داند و مي ترسد، و در
ترس هرگز مردد و دو دل نيست. پس طمأنينه در برابر ترس نيست بلکه در برابر اضطراب
است؛ در برابر فشار است. نه اين که در برابر ترس باشد تا ما بگوئيم اين آيه سوره
رعد با آيه سوره انفال، چگونه جمع مي شود؟

او که به نام حق و به ياد حق، قلبش
مي طپد و اشک مي ريزد، او مطمئن است. او مضطرب نيست. نه در علم مضطرب است و نه در
عمل و هيچ چيز مانع تصميم گيري و قاطعيتش نمي باشد. اما کسي که به ياد خدا نيست و
از خدا منقطع است، او سرگردان و مضطرب مي باشد. اين اضطراب و سرگرداني است که در
برابر طمأنينه است. آن کسي که از خوف خدا، مي ترسد، انسان مطمئن است. او مي داند
چه خبر است و مي رتردس، او هيچ ترديدي در علم و عملش نيست، اما آن کس که نمي داند
چه کند؛ او است که مردد بين نفي و اثبات است و از طمأنينه محروم مي باشد.

بنابراين، آيه کريمه، طمأنينه را
در ذکر خدا حصر کرد. پس اگر کسي از ذکر حق، رو برگرداند، در فشار قرار مي گيرد و
هرگز آرام نيست. انسان غير موحد، ممکن نيست لحظه اي آرام باشد. در آيه 124 از سوره
طه مي فرمايد: «و من أعرض عن ذکري فان له معيشة ضنکاً»-  ضنک به معناي تنگ است يعني کسي که از ذکر من رو
برگرداند، زندگي بر او تنگ مي شود. و اصلا ممکن نيست که از ياد حق، غافل باشد و در
فشار نباشد.

آيه کريمه اي در قرآن مي فرمايد
که: کفار به دنيا مطمئن شدند چون معبودشان هواي آنها است. انسان مؤمن به خدا مطمئن
است و بس. اگر کسي هواپرست است، خداي او همان هواي او است. او به هواي خود مطمئن
مي شود ولي پس از چند لحظه، مي بيند که خبري نبوده است. يک حادثه کوچک او را ازپاي
در مي آورد. در سوره يونس، آيه 7 مي فرمايد: «رضوا بالحياة الدنيا و اطمأنوا
بها»-  اينها همان کساني هستند که خداي خود
را، هواي خود قرار دادند. «رأيت من اتخذ الهه هواه».

آري، آن کس که اله خود را هواي نفس
خود قرار داد، اگر يک فشار پيش بيايد، ديگر اصلا نمي تواند دوام داشته باشد. يک
طوفان شن مي آيد، تمام ساز و برگ جنگيش را و هواپيماهاي غول پيکرش را در هم مي
کوبد و مضطربش مي سازد. اينها به جايي بند نيستند و با يک حادثه، سقوط مي کنند.
سران استکبار اگر راي نياورند، اشکشان سرازير مي وشد و اگر هم بنا شد، به جايي
تکيه کنند، حاضرند تمام هستي خود را بفروشند. پس اينان در تصميم گري ها  گرفتار فشاروند و در مسائل علمي هم متردّدند
«فهم في ريبهم يترددون».

ايمان و توکل

و اما کسي که راضي است به قضاي
«او» بر او توکل مي کند او را وکيل خود قرار مي دهد. و اين در آغاز امر است. در
بين راه که رسيد مي گويد: من چه کاره هستم که تو را وکيل خود قرار دهم؟ هرچه تو
کردي من مي پسندم. «پسندم آنچه را جانان پسندد». 
و وقتي به مرتبه بالاتر رسيد، اين حرف را نيز براي خود نمي پسندد و مي
گويد: من که هستم که بگويم مي پسندم.

در اين حالت ها چرا دل نيارمد؟
خصيصه ايمان، توکل است و توکل، آرامش مي آورد. آيا ما اگر کار خودمان را خودمان
انجام دهيم، آرام تر هستيم يا کسي که بهتر زا ما مي فهمد و بهتر از ما مي داند و
رحيم تر است و قادرتر؟ قطعا به او مي سپاريم.

در سوره اسراء آيه 2 مي فرمايد:
«لا تتخذوا من دوني وکيلا». انساي که وکيل خوب گرفت، معلوم است که قلبش مي آرمد.
از چه چيزي بترسد؟ از وکيل مي ترسد که نکند درست او را وکيل قرار نداده يا بعضي از
امو را به او نسپرده يا در بعضي از کارهايش، دخالت ناروا داشته است؟ ما از
توکيلمان مي ترسيم نه از وکيلمان. در سوره زم، آيه 9 مي فرمايد: «يحذر الآخرة و
يرجوا رحمة ربه»-  از آخرت و پايان کار
خودش مي ترسد اما اميدوار به رحمت او است. انسان مؤمن، رجاء را به رب نسبت مي دهد
اما ترس را به خودش. پس ما از وکيلي که کامل است و نور محض است ترس نداريم بلکه از
توکيلمان مي ترسيم که آيا در اين توکيل، صادق بوديم يا نه؟

بنابراين، اگر انسان کار خود را به
قدير محض و عليم محض واگذار کرد، خيالش راحت است و مي آرمد. «اليس الله بکاف
عبده»-  و آيا خداوند براي بنده اش کافي
نيست؟ اين جمله است که انسان را آرامش مي بخشد. حال با خداي خودمان چه حسابي داريم؟
اين سخن ديگري است. اما آرام هستيم و اضطرابي در کار نيست.

حضرت امير (ع)، مي نالد و در ضمن
ناله کردن مطمئن است ولي اگر ديگري از يک حادثه اي بگريد، در همان گريه هم مضطرب
است. نمي داند چه کند؟ پس انسان آگاه در حال گريه هم اطمينان و آرامش دارد. اضطراب
و ترديد در صحنه قلب مؤمن نيست ولو بخواهد از ترس خدا بنالد؛ ولو بخواهد از خوف
محروم شدن از جنة اللقاء بنالد. او را اگر به جهنم نيز ببرند، مطمئن است «لاضجن
اليک بين اهلها ضجيج الآملين و لاصرخن اليک صراخ المستصرخين و لابکين عليک بکاء
الفاقدين و لانادينک اين کنت يا ولي المؤمنين»- 
اگر مرا به جهنم هم ببري، مانند اميدواران، فرياد مي کشم و تو را مي خوانم
و مي گويم: کجايي اي ولي مؤمنان که من جنة اللقاء مي خواهم.

حدوث و دوام طمأنينه

پس مومن به غير رضاي خدا، در فکر
چيز ديگري نيست. عمار ياسر مي گويد: اگر بدانم که رضاي خدا در اين است که شمشير را
در دلم فرو ببرم و از آن طرف بيرون آورم، اين کار را خواهم کرد. اگر رضايش در اين
باشد که در دريا بروم، مي روم، و هر دستوري بدهد انجام مي دهم. به حضرت امير (ع)
عرض مي کند: ما مثل بني اسرائيل نيستيم که به موسي بگوئيم: تو جنگ کن، ما منتظر
پيروزي هستيم «اذهب انت و ربک فقاتلا انا هيهنا قاعدون». ما مي گوييم: هر جا بروي
با تو هستيم. اين چنين قلبي آرام است.

اگر کسي دل را به خداي سبحان فروخت
و آن را به دست مقلب القلوب سپرد، ممکن نيست خناس و وسواس در آن راه پيدا کند.
علاقه ها هم نمي توانند او را غمگين کنند. و حال که دل به دست خدا است، انسان گاهي
جهنم را مي بيند، اشک مي ريزد و گاهي لقاي او را مي بيند، اشک شوق مي ريزد. اين
حالات، حالات ديگري است ولي جهان مادي هرگز نمي تواند قلب او را مضطرب و ناآرام
کند. پس مؤمن نسبت به خداي سبحان، مضطر و مضطرب است نه نسبت به جهان.

گفته اند: اگر فعلي به يک عنواني،
متعلق شد، حدوث آن فعل به حدوث آن عنوان و بقاي آن فعل به بقاي آن عنوان، متکي
است. حدوث طمأنينه به حدوث ذکر خدا است و بقاي طمأمنينه به بقاي ذکر خدا است. «الا
بذکر الله تطمئن القلوب» يعني «مادام الذکر، تطمئن القلوب»-  تا ذکر خدا بود، اطمينان قلب نيز هست. يعني:
حدوث طمأنينه به حدوث ذکر حق است و دوام طمأنينه به دوام ذکر حق.

ادامه دارد

ارتباط نبوت و ولايت

مرحوم علامه طباطبائي «ره»

26 آبان ماه مصادف است با سالروز
درگذشت فيلسوف و مفسّر عاليقدر قرآن کريم، علامه سيّد محمد حسين طباطبائي قدس سره.
براي بزرگداشت آن استاد بزرگوار، شايسته تر ديديم که مقاله اي از ايشان، در اين
ماه، منتشر سازيم که هم يادي از آن حکيم فرزانه کرده باشيم و هم خوانندگان عزيز از
مطلب پربارشان استفاده شاياني برده باشند.

علامه طباطبائي، شخصيتي نيست که
براي مردم ما و مسلمانان جهان ناشناخته باشد. آثار علمي جاويدانش، براي هميشه،
معرف شخصيت اوست به ويژه تفسير بزرگ الميزان که به حق مي توان گفت: يکي از
کاملترين تفسيرهاي قرآن در گذشته و حال است.

آن بزرگمرد، نوشته ها و مقالات بي
شمار ديگري در زمنيه هاي مختلف علمي دارد که يکي از آنها را انتخاب کرده و تقديم
خوانندگان مي نمائيم.

طبق آنچه قرآن کريم تشخيص مي دهد،
حيات نوع انسان يک حيات ممتد و دامنه دار بي نهايتي است که به اين جنب و جوش پنج
روزه دنيوي مقصور نبوده و با مرگ و مير از ميان نمي رود انسان مانند ساير موجودات
جهان به سوي خدا برگشته و براي هميشه زندگي خوشبختانه و يا بدبختانه اي خواهد
داشت.

اين زندگي دوم که آن را حيات اخروي
مي ناميم، ارتباط کامل با نزدگي اول (زندگي دنيوي) داشته و خوبي و بدي و صلاح و
فساد اعمال اين جهان گذران در سعادت و شقاوت حيات آن جهان بي پايان، ذي دخل مي
باشد.

بنابراين، زندگي اين نشأه بايد به
نحوي تنظيم شود که سعادت هميشگي آن نشأه را تامين و تضمين نمايد، يعني انسان
قوانين و مقرراتي را که قابل تطبيق با سعادت آن نشأه بوده باشد، علماً و عملاً
محترم شمره و در هر دو حال انفراد و اجتماع را مورد رعايت قرار دهد تا به وسيله
عمل به آنها غير از اين حيات مادي و دنيوي که از ميان خواهد رفت، حيات ديگر معنوي
کسب کرده و براي روز پسين ذخيره نمايد. اين معنويت مخصوصا در زبان قرآن حيات
ناميده شده است و حقيقتا يک واقعيت زنده اي بوده و از قبيل مقامات و موقعيت هاي
پنداري و قرار دادي اجتماعي مانند رياست و مالکيت و فرماندهي و نظاير آنها نيست.

البته نظر به اينکه دستگاه آفرينش
که انواع موجودات من جمله انسان را به وجود آورده و با عنايت خاصي، هر نوعي را رو
به کمال خود، سوق داده و به کمالش مي رساند، يک دستگاه واحدي است که بي اينکه
غفلتي ورزد يا به تضاد و تناقض و خطائي گرفتار شود، عنايت به تکميل انسان که داراي
حيات واحد ممتدي است، داشته و در تنظيم آن و تأمين سعادت و تضمين آن تا آنجا که
ممکن است، خواهد کوشيد. و لازمه اين حقيقت اين است که دستگاه آفرينش-  که انسان جزء غير مستقل و غير متميز آن
است-  به منزله لوحي باشد که قوانين و
مقررات مربوط به زندگي انسان نوشته شده، و دست پرورش خدائي وي را به سوي آن مي
کشاند، همان است که در قرآن کريم به نام «دين» ناميده شده است.

روش دين-  به اصطلاح قرآن-  چنان که سعادت اخروي انساني را تأمين مي کند،
سعادت دنيويش را نيز تضمين نمي نمايد. زيرا دستگاه آفرينش يک دستگاه کاملا مرتبط
الاجزاء بيش نيست که کوشش مي کند انسانيت را به سوي هدفي که خودش مي خواهد سوق دهد
و انسان نيز يک واحد و حيات وي نيز يک حيات بيش نيست. و بنابر اين چگونه متصور است
که جزئي از زندگي انسان را براي خاطر جزء ديگر افساد نمايد.

به هرحال، اين روش ديني که مجموعه
اي است از دستورات اعتقادي و عملي و برنامه اي است که زندگي انسان در اين نشأه،
بايد با وي تطبيق شود، از دو جهت مورد بررسي قرار مي گيرد:

اول-  از جهت اين که اين برنامه وسيع را که مجموعه
دستورات اعتقادي و عملي است، از چه راهي بايد به دست آورد؟ آيا جريان يک سلسله
عادات و رسوم اجتماعي که خود به خود بواسطه تلاقي امواج حوادث اجتماعي، به وجود
آمده و قهرا ميان مردم، دائر و مستقر مي شود، چنان که در حکومت هاي استبدادي و روش
هاي قبايلي پيدا مي گردد، اين مهم را کفايت کرده، و حيات انساني را آميخته با
سعادتي مي نمايد؟

و يا بايد، روش حکومت مردم بر
مردم، و باصطلاح رژيم دموکراسي پيش گرفته شده و خواسته اکثريت مردم تأمين گرديده،
و با مراعات مقتضيات زماني و مکاني، تا آنجا که زور انسان رسيده، و توانائي اش
کفايت مي کند، از مزاياي زندگي مادي متمتع و بهره مند گردد؟

و يا اينکه بگوئيم: نظر به اين که
انسان-  به حسب شعور فطري خويش-  خودخواه آفريده شده، و همه چيز را براي خودش مي
خواهد، و در نتيجه همه چيز را، و حتي افراد نوع خود را و براي تأمين خوشبختي از
هيچ گونه بدبختي که براي ديگران فراهم سازد، فروگذار نمي کند و اين که طبعا
اجتماعي بوده و به سوي همنوعان خود ميگرايد، از روي ناچاري است، وي با مشاهده اين
که ديگران نيز مانند او هستند و نيرويي را که او دارد، و حوائج و نيازمندي هايي که
او را احاطه کرده اند آنها نيز دارند، ناگزير شده که سر تسليم فرود آورده، و زندگي
اجتماعي را پذيرفته و اشتراک مساعي را پيش انداخته و با فداکاري به محروميت هايي تن
دهد،تا بهره مندي هايي نصيبش شود.

و بالاخره از پاره اي از خواسته
هاي خود صرف نظر کرده، و بعضي از نتايج اعمال خود را به ديگران بدهد، تا از نتايج
اعمال ديگران بهره مند گردد.

و به عبارت روشن تر، استخدام شود
تا استخدام کند و کار بدهد تا کار بگيرد.

روشن است که حس خودخواهي نامبرده
که اجتماع را از روي ناچاري پذيرفته، تا حدودي که مي تواند، و در هر موردي که قدرت
دارد، گردش زندگي را به سوي خود برگردانيده، و کارها را به نفع خود (گو اينکه به
ضرر ديگران ختم شود) تمام خواهد کرد، و در نتيجه اختلافات افرادي و اختلافات زندگي
خواهي نخواهي پيش خواهد آمد.

تاريخ ملل و اقوام و قبائل و افراد
نيرومند، در گذشته و حاضر، اين حقيقت را مانند آفتاب، روشن مي سازد.

اين مسئله را نمي شود سطحي و سرسري
نگريست، افراد انسان که براي کسب نيرو جان مي دهند، پس از موفقيت، در به کار بردن
نيرو اگر چه به ضرر ديگران تمام شود، پروائي ندارند و در اکثر اوقات، نيروهاي
انباشته به ضرر ديگران به کار مي افتد.

و ملل و دولت هايي هم که در صراط
مدنيت قدم مي زنند، منافع خود را بر منافع ديگران ترجيح داده، و در راه کوچکترين
نفع خود از بزرگترين ضرر ديگران، باک ندارند و اگر احيانا ملتي در ميان خود تا حدي
رفع اختلاف نموده، و با ديگران کاري نداشته باشند، روش زندگي خود را فقط در راه
هدف زندگي مادي که جزئي از زندگي دامنه دار انساني است، اصلاح و تعديل نموده اند.

از اين جا است که قرآن کريم تشخيص
مي دهد که راه به دست آوردن قوانين و دستورات زندگي (دين به اصطلاح قرآن)، تنها
راه وحي آسماني است که يک حالت شعوري مخصوصي است، که در افرادي به نام انبياء پيدا
مي شود. وگرنه انسان، در عين حال که به حسب فطرت خدادادي، خوب و بد اعمال را مي
فهمد، نظر به اينکه شعور وي به سوي اختلاف دعوت مي کند، ديگر به سوي رفع اختلاف که
نقطه مقابل دعوت اولي است دعوت نخواهد کرد، چنان که هيچ نيرويي از نيروهاي فعاله
عالم، خلاف مقتضاي ذاتي خودش را اقتضا نمي کند.

پس مواد دستورات ديني را تنها از
راه نبوت بايد به دست آورد.

دوم-  از جهت اين که، مواد دستورات ديني که موجب
سعادت نامتناهي زندگي انسان مي باشد، يک سلسله افکار اجتماعي، از قبيل بايد و
نبايد هستند و طبعا ارزش آنها، بسته به ارتباطي است که ميان انسان و هدف سعادت وي
(حفظ و ابقاي وجود) برقرار مي سازند. مثلا مقرراتي که در دائره کار، به کارگر و
کارفرما حکومت مي کند، و در اثر آنها کارگر، کار را انجام داده، و به عنوان اجر و
مزد پولي از کارفرما دريافت مي دارد. مقررات نامبرده را، اعمال طرفين کار کارگر و
عکس العمل کارفرما و اعمال طرفين را، حس احتياج و بالاخره هدف زندگي در کارگر و
کارفرما، يعني بقاء وجود به وجود آورده است، و اگر چنانچه هدف و آرمانهاي حقيقي
زندگي نبود، هرگز در جهان از اين افکار اجتماعي که در قالب امر و نهي و در شکل
مقررات جلوه نموده اند خبري نبود.

به هر گوشه وکنار قوانين و مقررات
و آداب و رسوم زندگي که در جامعه انساني دائر مي باشد نگاه کنيم، همين حقيقت مشهود
بوده، و مورد عنايت است، حتي افکار فردي که انسان در مقاصد خود بکار مي برد، همان
حال را داشته و روي حقايقي استوار است.

چنانچه ممکن است انسان يک عمر
زندگي کرده، و از خوردن و آشاميدن و پوشيدن و سکني و ازدواج برخوردار شده، و در
همه اين مراحل تنها لذائذي  را که چشم و
گوش و لمس و غيره نائل مي شوند، در نظر گرفته و از هدف نهايي و حقيقي که همه اين
اعمال در راه او، و همه اين لذائذ در مقدمات تحصيل اوست، غفلت داشته باشد. ولي
دستگاه آفرينش، از هدف خود غفلت نکرده، و در زير پرده، کار خود را انجام مي دهد.

به همين ترتيب، احکام و نواميس دين
(که يک دسته از آنها، همان مقررات اجتماعي مي باشند) در ظاهر، يک سلسله افکار
اجتماعي مي باشند، ارتباط آنها با سعادت و شقاوت اخروي و به عبارت ساده ديني، با
نعمت هاي بهشتي و نعمت هاي دوزخي، منوط به واقعيت هايي است که بواسطه عمل به آن
نواميس و مقرررات يا ترک آنها، در انسان بوجود آمده و در پس پرده حس ذخيره شده و
پس از انتقال وي به نشأه آخرت و پاره شدن پرده غفلت و حجاب انيت، براي انسان ظاهر
و مکشوف افتد.

البته ميان احکام و نواميس ديني که
ميان خدا و بنده است، و ميان مقررات کار، در مثال سابق که در ميان کارگر و کارفرما
است، فرقي موجود است و آن اينکه حقيقتي که مقررات کار به وي تکيه زده، هدفي است به
نفع کارگر و کارفرما، ولي حقيقت و واقعيتي که عمل به نواميس دين، به وي تکيه زده و
به لسان قرآن تأويل دين است، فقط به نفع انسان به وجود مي آيد و خداي آفريدگار از
آن بي نياز مي باشد.

پس در زير لفافه زندگي اجتماعي که
انسان با رعايت نواميس ديني به سر مي برد، واقعيتي است زنده و حياتي است معنوي، که
نعمت هاي اخروي و خوشبختي هاي هميشگي، از آن سرچشمه گرفته و به عبارت ديگر مظاهر
وي مي باشند، اين حقيقت و واقعيت است که به نام ولايت ناميده مي شود.

از بيان گذشته روشن شد که:

نبوت، يک واقعيتي است که احکام دين
و نواميس خدايي مربوط به زندگي را به دست آورده و به مردم مي رساند و ولايت واقعيت
است که در نتيجه عمل به فرآورده هاي نبوت و نواميس خدايي در انسان به وجود مي آيد.

و به عبارت ديگر، نسبت ميان نبوت و
ولايت، نسبت ظاهر و باطن است و دين که متاع نبوت است، ظاهر ولايت، و ولايت باطن
نبوت مي باشد.

ثبوت ولايت و حامل آن

در ثبوت و تحقق صراط ولايت، که در
روي انسان مراتب کمال باطني خود را طي کرده، و در موقف قرب الهي جايگزين مي شود،
ترديدي نيست. زيرا چنان که دانسته شد، ظواهر اعمال ديني، بدون يک واقعيت باطني و
زندگي معنوي تصور ندارد، و دستگاه آفرينش که براي انسان ظاهر ديني را تهيه نموده،
و وي را به سوي آن دعوت کرده است، ضرورتا اين واقعيت باطني را که نسبت به ظواهر
ديني به منزله روح است، آماده خواهد ساخت. و همچنين دليلي که دلالت بر ثبوت و دوام
نبوت در عالم انساني کرده، و سازمان دين را به پا نگه مي دارد، دلالت بر ثبوت و
دوام و فعاليت سازمان ولايت مي کند، و چگونه متصور است که مرتبه اي از مراتب توحيد
و يا حکمي از احکام دين، امر زنده اي بالفعل داشته باشد، در حالي که واقعيت باطني
که در بر دارد، در وجود نباشد و يا رابطه عالم انساني با آن مرتبه مقطوع بوده
باشد.

کسي که حامل درجات قرب و امير
قافله اهل ولايت بوده و رابطه انسانيت را با اين واقعيت حفظ مي کند در زبان قرآن
به نام امام ناميده مي شود.

امام يعني کسي که از جانب حق
سبحانه، براي پيشروي صراط و ولايت اختيار شده، و زمام هدايت معنوي را در دست
گرفته، و انوار ولايت که به قلوب بندگان حق مي تابد، اشعه و خطوط نوري هستند، از
کانون نوري که پيش اوست و موهبت هاي معنوي متفرقه، جويهايي هستند متصل به درياي بي
کران که نزد وي مي باشد.

معني امامت در قرآن کريم همين است،
البته امامت غير از خلافت و وصايت و حکومت و رياست دين و دنيا است.

در روايات ائمه اهل بيت عليهم
السلام، خصائص زيادي براي امام ذکر شده که به همين معني از امامت که ذکر شد منطبق
مي گردد، مانند رواياتي که در تفسير آيات عرض اعمال وارد شده است و رواياتي که در
تفسير آيات شهادت مروي است و اخباري که در تفسير سوره قدر ضبط گرديده و احاديث
ديگري که در معني عرش و کرسي رسيده و روايات ديگري که در وصف علوم مختلفه امام، از
ائمه اهل بيت روايت شده است.

1-    در تفسير برهان و تفسير نور الثقلين روايات بسياري به طرق مختلفه از ائمه
اهل بيت عليهم السلام نقل شده است که هر سال در شب قدر ملائکه آسمان و روح بر رسول
خدا و بعد از وي به امام وقت نازل شده و همه مقدرات سال را از شب قدر تا شب قدر
بعد اطلاع مي دهند.

2-    در تفسير برهان و تفسير نور الثقلين روايات چندي با سندهاي مختلفه از ائمه
اهل بيت عليهم السلام نقل شده که مراد از عرش و کرسي مقام علم حق است.

3-    از بصائر الدرجات روايات زيادي به طرق مختلفه نقل کرده که در هر موقع از
مواقع احتياج علم محل حاجت به امام از راه القاء به قلب يا گوشزد کردن به طور خطاب
مي رسد.

حضرت زهرا (س):

«فرض الله الايمان تطهيرا من الشرک
و الصلاة تنزيها عن الکبر و الزکاة زيادة في الرزق و الصيام تثبيتا للاخلاص و الحج
تسنية للدين و الجهاد عزّا للاسلام و الامر بالمعروف مصلحة للعامة»

(وسائل-  ج1- 
ص13)

خداوند ايمان را براي زدودن شرک، و نماز را براي دوري از خود خواهي، و زکات
را براي افزايش روزي، و روزه را براي پايداري و تثبيت اخلاص، و حج را براي برتري
دادن به دين، و جهاد را براي عزت اسلام، و امر به معروف را براي مصلحت جامعه، فرض
و واجب گردانيد.

بيانات مقام معظم رهبري در ديدار
با دانش آموزان و دانشجويان نمونه شاهد

به اطلاع خوانندگان عزيز مي رساند
چون متن سخنان مقام معظم رهبري در ديدار با دانش آموزان و دانشجويان نمونه شاهد
بعد از چاپ مجله شماره 130 به دفتر مجله رسيد. لذا در اين شماره چاپ و از نظر خوانندگان
مي گذرد.

بسم الله الرحمن الرحيم

خيلي خوشحالم از زيارت شما فرزندان
عزيز شهداي عاليقدر و يادگارهاي ارزنده بهترين جوانان و مردان اين کشور. جلسه ما
معطر است به عطر شهادت، عطر فداکاري در راه خدا که جان انسان از چنين عطري، معطر
مي شود و بهره مند مي شود.

يک مطلب با شما جوانان عزيز است،
چه پسرها و چه دخترها، يک مطلب هم با برادران زحمتکش و مسئول بنياد شهيد است.

آن مطلبي که به شما عرض مي کنم،
اين است که شما با جوانهاي معمولي کشور فرق داريد. خوب، کشور ما جوانان و
نوجوانان، دخترها و پسرهاي زيادي در حد ميليونها دارد. در بين آنها جوانان بسيار
خوب، بسيار مؤمن، واقعا فداکار، حقيقتا انقلابي و آماده زيادند و اساسا خصلت جواني
در همه جا خصلت درخشان و برجسته اي است، بخصوص در ايران اسلامي، بحمدالله جوان هاي
ما، دخترها و پسرهاي ما در هرجاي کشور هستند بطور قهري و طبيعي و خصلتي خوب هستند،
لکن شما جوانان عزيز شاهد و فرزندان شهدا يک امتيازي بر همه داري و آن امتياز اين
است که يک پيوند خونيني با اسلام، با قرآن، با انقلاب بين شما بوجود آمده است،
يعني دشمن اسلام، استکبار جهاني، قدرتمندهاي عالم، عزيزترين کس شما را که در راه
اسلام مبارزه مي کرده است از شما و از ما گرفته اند، اين چيز کمي نيست.

شهيد ما آن کسي که در جبهه هاي جنگ
مبارزه مي کند. اولا در راه اسلام مبارزه مي کند، ثانياً با خبيث ترين قدرتهاي
مستکبر عالم مبارزه مي کند.

شهيد ما در جبهه هاي جنگ براي
استقرار عدالت در عالم مبارزه مي کند، براي ريشه کن کردن زورگويي مبارزه مي کند،
براي جلوگيري از تجاوز مبارزه مي کند، براي اينکه همه دنيا، يعني همه مستکبران
دنيا دست به دست هم داده بودند تا اين نظام را، تا جمهوري اسلامي را ريشه کن
بکنند.

شهيد ما، پدر شما رفت به ميدان جنگ
و مبارزه کرد تا شهيد شد. اين مبارزه مقدس ترين مبارزه هاي عالم است و اين يک
يادگاري است در خانواده شما، شهيد براي ملت خود و کشور خود يک نوع يادگار و نشانه
عظمت و افتخار است و براي خانواده خود و فرزندان خود و همسر خود و پدر و مادر خود
يک نوع. همه اين شهدا، شهداي ملت ايرانند، شهداي ما هستند، بلکه اگر درست دقت
بکنيد شهداي امت اسلامي هستند، اي کساني که در جبهه جنگ تحميلي عليه ما، به شهادت
رسيدند مثل همين پدران شما، يا منافقين اينها را به شهادت رساندند در کوچه و
خيابان اينها تاثير داشتند در آزادي دنيا از دست کمونيسم در حقيقت همه اين کشوهايي
که از زير بار سلطه تحميلي کمونيستها و نظام الحادي کمونيستها خارج شدند مرهون منت
شهداي ما هستند. اينها چيزهايي است که با استدلال، استدلال تاريخي، استدلال علمي،
مي توان ثابت کرد فقط شعار نيست. يا فرض بفرماييد امروز که شما مي بينيد در شمال
افريقا نسيم بيداري اسلامي وزيده است و حکومتهاي وابسته در آن منطقه پايه هايشان
مشغول لرزيدن است، اين متأثر از خون پاک همين شهداي ماست، شهداي امت اسلامي هستند
پس اينها، يا فرض بفرماييد همين مسئله فلسطين. مسئله فلسطين به غربت افتاده بود
خيلي از جوانها شادي يادشان نيست، يک عده اي، چند صباحي، تفنگي دست گرفتند، بعد هم
به چرب و شيرين آمريکا و دولتهاي پولدار عربي دل باختند و تفنگ را زمين گذاشتند.
علتش هم اين بود که با اسلام و دين هيچ ارتباطي نداشتند آنها، خيلي هم پرشور و پر
حماسه خودشان را نشان مي داند لکن چون دين در کار نبود، اساسي هم نداشت، هميشه هم
چنين بوده است.

جوانان يادشان باشد، حماسه و شور
اگر با اعتقاد ديني و ايمان به خدا همراه نبود چيز نامطمئن و ناپايداري خواهد بود.
بعد که آنها تفنگها را زمين گذاشتند همه فکر کردند که قضيه فلسطين ديگر تمام شد،
ديگر کسي ازحق مردم فلسطين دفاع نخواهد کرد. ناگهان جوانهاي مؤمن و مسلمان و
فداکار و انقلابي در قلب فلسطين اشغالي، نه بيرون، توي کشورهاي اروپا، آسيا و
کنفرانس ها، بر روي سنگ فرش هاي فلسطين اشغالي 
و بيت المقدس اشغالي، جوانهايي پيدا شدند، شعار دادند و با دست خالي يک
مبارزه سختي را شروع کردند که هنوز هم ادامه دارد و انشاء الله تا پيروزي ادامه
خواهد داشت.

از کجا پيدا شد اين مبارزه زنده
ايماني، از خون شهداي ما. پس شهداي عزيز ما، اينها شهداي ملت ايران، بلکه شهداي
همه امت اسلامي هستند، فقط مربوط به خانواده هاي خود نيستند. اما شما جوانها،
بخاطر پيوند با اين خون پاکي که در راه خدا بر زمين ريخته است، يک امتيازي داريد.
اين را بايد مهم بشماريد، خودتان را سربازان حقيقي و هميشگي اسلام، انقلاب و نظام
جمهوري اسلامي بدانيد. چون پدران شما در اين راه به شهادت رسيده اند و در اين راه
عمرشان را مصرف کرده اند. شما ذخيره هاي اين انقلاب و اين کشوريد. شما کساني هستيد
و بايد باشيد که دشمنان اسلام از شما مي ترسند، در مقابله با اسلام و قرآن.

شما عناصر اصلي انقلاب و در راه
انقلاب هستيد و بايد باشيد، بايد خودتان را مجهز کنيد، آماده کنيد، هم از لحاظ
علمي و درسي و هم از لحاظ روحي، يعني قلبتان و دلتان را با خدا مرتبط کنيد، آشنا
کنيد، دلهاي شما پاک است، آماده ارتباط با خداست، با اندک مجاهدتي که در راه خدا
بکنيد، توجهي که بکنيد و پرهيزي که از گناه بکنيد، دل شما نوراني خواهد شد.

اين خاصيت جواني است و خاصيت وضع
خانوادگي شماست و برکات شهيد است، شايد راهي که در معنويت، جوانهاي معمولي، با
زحمت بيشتري بايد طي بکنند، شما به برکت خود شهيد و به برکت عنايتي که خداوند
متعال به شهدا دارد و به برکت دعاي پدرانتان که زنده هستند پيش خداي متعال، شايد
اين راه را خيلي زودتر طي بکنيد و قلب شما نوراني بشود. به دنبال نورانيت قلبتان و
جانتان هم باشيد و خودسازي فکري و علمي همچنين خودسازي روحي و قلبي براي شما لازم
است، تا انشاءالله براي آينده آن عناصر صد در صد کار آمد براي انقلاب باشيد. شما
متعلق به انقلابيد و انقلاب متعلق به شماست، شماها صاحبان انقلابيد و انقلاب و
نظام اسلامي هم همه چيز شماست. چون شما عزيزترين فردتان را در راه خدا داريد.

و اما راجع به کيفيت برخورد با
مسائل خانواده ها و فرزندان شهدا، يک جمله به مسئولين محترم بيناد شهيد عرض کنم:

بنياد شهيد يکي از ظريفترين مسئوليت
ها را بر عهده گرفته است، البته يکي از سنگين ترين مسئوليت ها هم هست، يکي از
متبرّکترين مسئوليتها هم هست،  يعني سنگيني
بار مسئوليت و مأجور بودن عند الله و درخشندگي مسئوليت در خلال مسئوليتهاي مختلف،
همراه با ظرافت، اينها همه با هم توأم است. اولا مسئولين محترم بايد قدر بدانند
اين مسئوليت را، مسئوليت بنياد شهيد و خدمت گزاري در بنياد شهيد چيزي نيست که کسي
نسبت به آن بتواند با استغنا برخورد کند. همه بايد مشتاقانه دنبال خدمت در بنياد
شهيد باشند، مشتاقانه دنبال خدمت به خانواده هاي شهدا باشند. اين افتخار است براي
هر کسي که براي بنياد شهيد و خانواده شهدا خدمت بکند. اگر چنين فرصتي گير کسي
افتاد که خدمت بکند، اين فرصت را بايد مغتنم بشمارد. اين را موهبت الهي بداند و
خود را آماده کند که جواب اين مسئوليت الهي را بدهد با تلاش خود، با کار خود با
زحمت خود. و اميدواريم حالا که جناب آقاي رحيميان اين مسئوليت سنگين را بر عهده
گرفته اند با تجربه، اطلاع و آمادگي هم که از پيش بحمدالله دارند و آن وقتي هم که
مسئول نبودند ايشان يعني آنجا مسئوليتي داشتند، لکن نه بعنوان مسئول اول، افراد
زيادي از خانواده هاي شهدا تلفني، نامه اي، اينجا از ايشان تشکر مي کردند و از
خدمات ايشان. حالا هم اميداواريم که همين روش ادامه پيدا کند و ايشان انشاء الله
اين وظيفه سنگين و با ارزش را که موهبتي از سوي پروردگار هست انشاء الله به بهترين
وجهي انجام بدهد.

آنچه که براي اين مسئولين محترم از
همه چيز مهم تر است، توجه به معنويت خانواده هاي شهدا است، نه اين که توجه به
مادّيات مي گوئيم نشود، چرا بشود، در حدي که لازم و ميسور است، آن هم يک وظيفه اي
است بايد بشود، اما مهمتر از آن اين است که روحيه اين جوانها روحيه شادي باشد، اين
جوان ها دچار مسئله رواني و عقده روحي نشوند و نباشند، اين جوانها دچار ابهام
نباشند، بدانند که پدران عزيز آنها براي چه در راه خدا اينجور فداکارانه حرکت
کردند و به شهادت رسيده اند. اين مسئله اساسي است، در نظام ما کسي بخاطر مسائل
مادي دنبال خدا راه نيافتاد و حرکت نکرد، براي معنويت رفتند. همين شهداي عزيز ما
از همه چيزشان گذشتند و رفتند در جبهه ها و به شهادت رسيدند، کسي دنبال ماديات
نبود، شهداي عزيز ما، ماديات را در راه خدا صرف کردند براي معنويات، براي روح،
براي عقيده، ايمان رفتند، آن چيزي که انسان را در حرکت او به سوي هدفها و آرمانها
کمک مي کند، ماديات نيست، او عقيده و ايمان روشن است، او اين است که بداند براي چه
حرکت مي کند و براي چه دارد راه مي رود، اين است که به انسان کمک مي کند، اين که
شما مي بينيد يک عده اي در راه خدا از هيچ مشکلي رو گردان نيستند، هرچه مشکل در
راه اينها بيشتر باشد، اينها دلشان روشنتر است و در هم نميشکنند، چون ايمانشان
ايمان قوي است.

خوب نمونه اعلا براي اين کار، امام
بزرگوارمان است، شما ديديد که امام عزير در طول اين سالهاي مبارزه و همچنين بعد از
پيروزي مبارزه و پيروزي انقلاب، با سخت ترين مشکلات ايشان مواجه بودند. يک انسان
معمولي نمي تواند اين مشکلات را تحمل کند، اين بزرگوار تحمل کرد، چرا، چون توکلش
به خدا زياد بود. چون توکلش به خدا در حد اعلا بود. چون حسن ظنش با خدا و انسش با
خدا زياد بود. ما اين را بايد در خودمان تقويت کنيم. البته خانواده هاي شهداي
عزيزمان حقوق زيادي دارند بر گردن همه و متکفل اداي اين حقوق مادي هم بنياد شهيد
است. بايستي برسد به مشکلات مادي اينها. اما تکيه اصلي بايد بر روي معنويات باشد.
بر روي توضيح و توجيه و هدايت و روشن کردن دل و روشن کردن آن شمع ايمان در درون يک
يک افراد، اين بايد باشد و اين چيزي است ممکن، و من يک وقتي در سالهاي گذشته عرض
کردم به آقايان، متاسفانه آن وقت ترتيب اثر داده نشد به اين حرف. ما گفتيم 50 درصد
بنياد شهيد را بگذاريد جنبه فرهنگي، اگر فرض کنيم که جسم و روح در يک تقسيم پنجاه،
پنجاه قرار مي گيرند، خيلي خوب، پنجاه درصد تلاش و کار و فعاليت و پول و امکان و
وقت در بنياد شهيد صرف مسائل معنوي بشود، مسائل فرهنگي بشود، اين جوانهاي پاکيزه،
اين جوانهاي مؤمن، اين پسرها و دخترهاي خالص و ناب، اينهايي که از اساس با شهادت
رشد کرده اند و با نام شهادت بزرگ شدند، قلبشان منور به نور شهادت است. ما اينها
را با خودمان نبايد مقايسه کنيم، اين جوانان، پاک و روشن و منورند، اينها بهترين
عناصر اين انقلاب هستند و مي توانند باشند.

کار فرهنگي بايد روي اينها انجام
بگيرد، دشمن بايد مأيوس بشود از خانواده هاي شهدا، من ديده بودم پسر شهيد را و
فرزندان شهيد را که بهترين افراد محيط اجتماعي خودشان بودند از لحاظ اوج روحي و
معنوي، اصلا انسان به گرد اينها نمي رسيد، بعضي ها را هم برخورد کرده بوديم که
متأسفانه، نه اين جور نبودند، با اينکه خانواده شهيد بودند، اين چيزي است که فقط
با کار فرهنگي تدارک مي شود و اميدواريم که کار بشود.

من عرض آخرم به دخترها و پسرها و
نوجوانان ها و جوان ها که بحمدالله بزرگ هم شدند، بچه هاي شاهد، عزيزان ما، هرکدام
مردي و زني هستند و کاري در جامعه بر عهده اينهاست، آن نور شهادت را فراموش نکنيد
و آن فداکاري که آنها کرده اند، آن را هميشه به ياد داشته باشيد، بدانيد که
استکبار آنها را کشت، دشمن اسلام آن ها را شهيد کرد.

دست مرموزي که امروز هم با اسلام
روبروست، همان دست مرموز در مبارزه با اسلام بود که پدر شما با او به جنگ برخاست و
اين دست مرموز هنوز هم هست، اين دشمن غدار هم هنوز هم هست و ما بايد با او مبارزه
کنيم و ما آماده هستيد و مسئولين همه آماده هستند، ملت هم آماده است براي مبارزه
با دشمنان خونخوار و غدّار جهاني و آرزوي ما اين است که در اين راه همان سرنوشتي
را داشته باشيم که پدران شما داشتند و شهدا داشتند، اين آرزوي ماست، بزرگترين
افتخار براي کسي که در راه خدا قدم برمي دارد، اين است که مرگ او هم در راه خدا
باشد و کشته شدن در راه خدا باشد. اين افتخاري است که شهداي ما به آن رسيدند، ما
هم منتظر و آرزومنديم که انشاء الله به اين افتخار نائل بشويم.

خداوند ان شاءالله همه شما را موفق
و مؤيد بدارد و ان شاء الله برگرديد و بر سر کار و درس و مشاغل مهم خودتان، با
روحيه خوب و خودتان را آماده کنيد براي پيشرفت ها و ان شاء الله قلب مقدس ولي عصر
ارواحنا فداه از همه شما راضي و خشنود باشد.

والسلام عليکم و رحمة الله و
برکاته

(11/6/71)

بمناسبت 13 جمادي الاولي، سالروز
شهادت حضرت فاطمه (س)

تفسير دو تبسم

شکوفايي گل در فصل خزان، شگفت
انگيز است.

خنده دختر با آن همه عاطفه سرشار،
در کنار بدن بي حال پدر، در آخرين لحظات زندگيش، تعجب آور است.

پس حق داشت عايشه که از تبسم زهرا
در کنار پيامبر (ص) و در رمقهاي پاياني و آخرين آن حضرت تعجب کند.

فاطمه اي که از گريستن آرام نداشت
و لحظه اي ديده از سيماي پدر برنمي داشت.

فاطمه مي ديد که پدر، آن هم چه
پدري! در حال احتضار است، فاطمه که درياي بي کراني از محبت و عاطفه است، فاطمه که
از توطئه هاي پس از پدر، باخبر است، فاطمه که دشمني غاصبان را نسبت به همسرش علي
مي داند، فاطمه که بيش از همه، نسبت به پدر، شناخت دارد؛ اکنون چه شده است که تبسم
بر لبان مبارکش پديدار گشته؟! مگر پيامبر در حال احتضار نيست؟ مگر تا چند لحظه
ديگر گرد يتيمي بر رخسار علي و فاطمه نمي نشيند؟ پس چرا فاطمه تبسم مي کند؟ براستي
تمام حرکات و سکنات حضرت زهرا معني دارد است.

از فاطمه سوال مي شود: چرا تبسم
کردي و چه شد که خنديدي؟ مگر پدر در گوش تو چه گفت؟

–        
پدر مرا خبر داد که نخستين کسي
هستم که به او ملحق مي شوم.

و همينطور هم شد!

شايد بيش ازهفتا و پنج روز از رحلت
جانگداز پدر نگذشته بود که تبسمي ديگر بر لبهاي زهرا پيدا شد! تبسمي آخرين!

اگر آنجا شنيد که نخستين کسي است
که به پدر مي پيوندد و تبسم کرد؛ امروز به چشم خود پيامبر را مي بيند که او را در
آغوش گرفته است؛ امروز ديگر از آن غصه ها و دردها و رنچ ها و نگراني ها و اندو ها
و حزن ها که اگر به روزهاي روشن فرود مي آمد، به شب هاي تار مبدل مي شد، خبري
نيست.

پس بايد تبسم کند!

و چرا نکند؟

اکنون ديگر با آن صحنه هاي دردناک
پس از پدر مواجه نيست. ديگر لازم نيست به صحن مسجد برود و حقش را در فدک مطالبه
کند. و مگر فدک چيست؟ فقط همان قطعه زمين است يا فدک، مساحتش، سراسر جهان اسلام را
در بر مي گيرد؟ فدک، خلافت همسرش است که غصب مي شود! فدک، حق اهل بيت است که
پايمال مي شود! فدک، سفارش هاي رسول اکرم است که ناديده گرفته مي شود! فدک غدير خم
است که به فراموشي سپرده مي شود! فدک، احکام الهي است که تغيير مي پذيرد و
سرانجام… فدک، حلال محمد است که حرام مي شود.

آنان که خواستار خلافت بودند، فدک
را ضايع کردند چرا که برايش حد و مرز قائل شدند. مگر رسالت پيامبر، منحصر به
سرزميني محدود است؟ که خلافتش محدود باشد؟! خلافتش تمام خاک و انسان هاي خاکي را
در بر مي گيرد و حد و مرز را نمي شناسد و فاطمه خواهان اين چنين ارثي است. او
امامت را مي خواهد نه يک قطعه زمين را.

به هر حال، اکنون که دومين و آخرين
تبسم از رخساره رنجور و بي رنگ فاطمه، به آفاق آسمان ها ميرسد، باز هم به خاطر پدر
است. پدر مي آيد که دخترش را از آن همه رنج و محنت نجات دهد و فرشتگان آسمان ها را
به خاطر قدوم زهرا، زينت کرده اند. ولي از اين سوي، از عالم دنيا، اينجا چه خبر
است؟

 علي تنها ياور خود را از دست مي دهد؛ همو که به
خاطر احقاق حق علي در مسجد پيامبر سخنراني کرده بود، همو که به خاطر دفاع از امام
زمانش، خانه اش در آتش کينه دشمنان سوخت و پهلويش شکست. همو که براي حمايت ازحق
علي، محسنش سقط شد، تازيانه خورد، بدنش کبود شد و بالاخره در اثر زخم ها و جراحات
سخت، به شهادت رسيد.

و امروز علي بي يار و ياور مي شود!
و چه روز سخت و دشواري است. علي که در برابر تمام سختي ها و مصائب، چون کوه استوار
و مقاوم بود، اکنون تحمل را از دست مي دهد و ناتوان مي گردد. علي مي گريد و همراه
با علي، فرندان زهرا گريه مي کنند.

فاطمه کسي بود که در خانه علي، با
ايمان وصبر، فقر و تنگدستي را تحمل کرده بود، با قناعت زندگي را گذرانده بود تمام
کارهاي خانه را با جان و دل انجام داده بود. فاطمه کسي بود که هر وقت علي از بيرون
مي آمد، چه از جنگ با دشمنان اسلام بازگشته بود چه از زخم زبان هاي منافقين که از
کفار بدتر بودند، در خانه و در کنار حضرت زهرا احساس آرامش و آسايش مي کرد. مي
فرمود: «هرگاه به خانه مي آمدم و به زهرا مي نگريستم، تمام اندوه وغصه هايم زدوده
مي شد».

فاطمه نه تنها در عبادت و پارسائي
و صبر و تقوا و بردباري و زهد و تمام خصال انساني، الگو و نمونه بود، بلکه در
تربيت فرزندان نيز الگو بود. فاطمه پسران علي را به گونه اي تربيت کرده بود، که
مانند پدر باشند و دخترها را مانند خودش تربيت کرده بود. زينب را چنان بار آورده
بود که بتواند در سخت ترين روزهاي زندگي، بار امانت الهي را بر دوش بگيرد و انقلاب
حسيني را به اتمام برساند.

و از آن سوي، فاطمه يک حوراء انسيه
بود، بوي بهشت از او مي آمد. روزي عايشه به پيامبر اعتراض کرد که چرا زهرا را مي
بوسد؟ حضرت فرمود: «من هر وقت مشتاق بوي بهشت مي شود، فاطمه را مي بوسم» و علي که
چنين همسر بزرگواري را از دست داده بود، حق داشت گريه کند.

و فرزندان علي حق داشتند که در سوگ
مادر بگريند. امام حسن و امام حسين عليهما السلام شناخت ديگري از زهرا داشتند. او
نه تنها يک مادر و يک مربي براي آنها بود بلکه تمام اعمال و رفتارش، براي آنان درس
بود. امام مجتبي (ع) مي فرمايد: «جمعه شبي مادرم را ديدم که تا صبح گناهان به رکوع
و سجود مي رود همواره براي مؤمنين و مؤمنات دعا مي کند و از خداوند طلب خير و
آمرزش برايشان مي خواهد و آنان را نام مي برد و بسيار براي آنها استغفار مي نمايد
ولي براي خودش هيچ دعايي نمي کند. عرض کردم: مادر! چرا براي خودت دعا نمي کني.
فرمود: فرزندم: اول همسايه سپس خويشتن». «الجار ثم الدار».

و اکنون که زهرا از دنيا رفته است،
فرزندان زهرا نه تنها بي مادر شده اند که بي ياور نيز شده اند پس سزا است که بر
مادر عزيزشان خون بگريند.

و اما بر علي (ع) چه گذشت؟

کسي نمي تواند مقدار رنج و اندوه
علي را توصيف کند، زيرا او مي دانست که بر فاطمه چه گذشته است؟ و از دردها و غم و
اندوه هاي فاطمه با خبر بود. لذا پس از دفن فاطمه (ع)، کنار قبر پيامبر (ص) ايستاد
و با او چنين درد دل کرد:

«ستنبئک ابنتک بتظافر أمّتک علي
هضمها، فاحفها السوال و استخبرها الحال، فکم من غليل مغتلج بصدرها لم تجد الي بثه
سبيلا».

– اينک فرزندت فاطمه به سوي تو مي
آيد و به تو خبر مي دهد که چگونه امتت دست به دست هم دادند و حقش را غصب کردند؛
ولي اي رسول خدا از او نپرس که چه شکنجه هايي بر او وارد آوردند چرا که آثار دردها
و شکنجه ها در بدنش نمايان است و چه بسيار غم ها و دردهاي سوزنده که در سينه فاطمه
بر روي هم انباشته شده بود و به کسي اظهار نکرد.

اگر امروز علي بر مصيبت هاي زهرا
گريه مي کند، رسول خدا نيز هنگام وفاتش بر آن مصيبت ها اشک ريخته بود و گريه کرده
بود.

شيخ طوسي از ابن عباس نقل مي کند
که: وقتي هنگام وفات رسول خدا (ص) رسيد آنقدر گريست که آب ديده اش بر محاسن مبارکش
جاري شد.

عرض کردند: يا رسول الله! سبب گريه
شما چيست؟

فرمود: براي مصيبتهاي فرزندانم
گريه مي کنم و آنچه اشرار و بدان امتم با آنها- 
پس از من-  رفتار مي کنند. گويا مي
بينم دخترم فاطمه را که پس از من به قدري مورد ظلم و ستم قرار مي گيرد که فرياد مي
کند: «وا ابتاه» و هيچ يک از امتم او را ياي نمي کنند.

به هر حال، همچنان که علي در فراق
زهرا مي گريد، زهرا نيز در حال احتضار، براي فراق علي و به خاطر گرفتاري ها ورنج
هاي آينده علي-  که فاطمه ازآن باخبر
بود-  گريه مي کند.

در روايت از امام صادق (ع) وارد
شده است که: وقتي وفات حضرت زهرا نزديک شد، گريه کرد. حضرت اميرالمؤمنين (ع) به او
فرمود: همسر گراميم! چرا گريه مي کني؟ گفت: براي گرفتاري ها و رنج هاي آينده تو
گريه مي کنم. حضرت فرمود: گريه مکن! به خدا قسم، اين گونه مصيبت ها و گرفتاري ها
براي من-  چون در راه خدا است-  هرگز اهميت ندارد و بي ارزش است.

(بحار الانوار-  ج43- 
ص218)

و يکبار هم، علي و زهرا، هر دو با
هم گريستند. حضرت زهرا (س) که در اثر شکنجه هاي مخالفين، بيمار شده بود و هر روز
بر بيماريش افزوده مي شد؛ به هر حال، يکي از آن روزها، به اميرالمؤمنين (ع) گفت:
اي پسر عموي عزيزم! آثار و نشانه هاي مرگ در من پديدار شده است. گمان مي کنم به
زودي به پدرم بپيوندم. اکنون مي خواهم وصيت کنم.

حضرت فرمود: اي دختر پيامبر! به هر
چه که مي خواهي وصيت کن. مطمئن باش که به تمام وصايايت عمل خواهم کرد. من انجام
وصيت هاي تو را بر تمام کارهايم، مقدم مي دارم.

علي (ع) به چهره پژمرده و بي حال
زهرا (ع) نگريست و گريه کرد. فاطمه با ديده هاي و فرو رفته اش، به سيماي اندوهگين
همسر مهربانش نگاه کرد و گفت:

پسر عمويم! خود گواهي که تاکنون
هرگز در خانه ات دروغ نگفته ام، خيانت نکرده ام و از اوامر و دستورهايت، تخلف و
سرپيچي ننموده ام.

حضرت امير (ع) فرمود: مقام
خداشناسي و پارسائي تو به قدري عالي است که هرگز احتمال خلاف درباره ات نمي رود.
به خدا قسم، فراق و جدايي تو بر من بسيار سنگين است ولي چه بايد کرد که از مرگ،
چاره اي نيست. به خدا سوگند، مصيبت هايم را تازه کردي. مرگ زودرس و نابهنگامت
بسيار دردناک است که به خدا قسم هيچ وقت اين مصيبت را فراموش نخواهم کرد و هيچ چيز
نمي تواند مايه تسلي من باشد. سپس ساعتي هر دو بار با هم گريستند.

(بحار الانوار-  ج43 ص 191)

وصيت نامه هاي فاطمه بدين قرار
بود:

1- اي پسر عمو! مردها بدون همسر
نمي توانند زندگي خود را بگذرانند. شما هم مجبوريد ازدواج کنيد. استدعا دارم، پس
از من، با امامه، دختر خواهرم ازدواج کني، چرا که او نسبت به فرزندانم بيش از
ديگران، با محبت و مهربان است.

2- فرزندانم، پس از من، يتيم مي
شوند. با آنان بيشتر مدارا و محبت کن و بر سرشان فرياد مزن. يک شب را به همسرت
اختصاص بده و يک شب هم با فرزندانت بسر ببر.

3- مرا شبانه غسل بده و کفن کن و
به خاک بسپار و هرگز اجازه نده کساني که حقم را ضايع کردند و مرا شکنجه دادند و
اذيتم نمودند، بر من نماز بخوانند يا حتي در تشييع جنازه ام حاضر گردند.

علي (ع) به همه آن وصيت ها عمل
کرد. علي (ع) در تاريکي شب و در سکوت و آرامش مطلق شهر، همراه با عباس و فضل و
مقداد و سلمان و ابوذر و عمار و حسنين و عقيل و برير و ابن مسعود و حذيفه، جنازه
را تشييع کرده و در دل شب، به خاک سپرد. و تا امروز کسي از قبر تنها دختر پيامبر
اسلام، آگاه نيست.

فرا رسيدن اين مصيبت جانسوز را به
ساحت مقدس ولي الله الاعظم ارواحنا فداه، مقام معظم رهبري و شيعيان و علاقمندان آن
حضرت، تسليت عرض نموده، توفيق پيروي از وجود مقدسش را براي همگان مسئلت داريم.

سخنان معصومين

خشوع در نماز

*رسول اکرم (ص):

«الخشوع زينة الصّلوة»

(بحار الانوار-  ج77- 
ص131)

خشوع، زينت و زيور نماز است.

*رسول اکرم (ص):

«سئل النبي (ص) ما الخشوع؟ قال:
التواضع في الصلاة و أن يقبل العبد بقلبه کله علي ربه».

(بحار الانوار-  ج84- 
ص264)

از پيامبر اکرم سؤال شد: خشوع
چيست؟ فرمود: فروتني و خاکساري در نماز و اينکه بنده، با تمام قلبش به سوي خدا
برود.

*رسول اکرم (ص):

«اما ابنتي فاطمة… متي قامت في
محرابها بين يدي ربها، جل جلاله، زهر نورها لملائکة السماء کما يزهر نور الکواکب
لاهل الارض، و يقول الله عزوجل لملائکته: يا ملائکتي انظروا الي امتي فاطمة، سيدة
امائي، قائمة بين يدي، ترتعد فرائضها من خيفتي، و قد اقبلت بقلبها علي عبادتي.
اشهدکم اني قد امنت شيعتها من النار».

(بحار-  ج43- 
ص172)

و اما دخترم فاطمه… هرگاه در
محرابش، در برابر پرودگراش به نماز مي ايستد، نورش براي فرشتگان آسمان چنان مي
درخشد که مانند ستارگان براي اهل زمين. و خداي عزوجل به فرشتگانش مي فرمايد: اي
فرشتگانم! به کنيزم و سرور کنيزانم فاطمه بنگريد که در برابر من ايستاده و از ترس
من، بدنش مي لرزد و با تمام وجودش به عبادتم برخاسته است، من شما را گواه مي گيرم
که شيعيانش را از دوزخ در امان نگهدارم.

*امير المؤمنين (ع):

«يا کميل! ليس الشأن ان تصلي و
تصوم و تتصدق. الشأن ان تکون الصلاة فعلت بقلب نقي و عمل عندالله مرضي و خشوع
سوي».

(بحار-  ج84- 
ص230)

اي کميل! مهم نيست که نماز بخواني
و روزه بگيري و صدقه بدهي. مهم اين است که نماز با قلبي پاک انجام پذيرد و مورد
قبول خداوند باشد و با خشوع و خاکساري ادا شود.

*امام صادق (ع):

کان علي اذا قام الي الصلاة فقال:
(وجهت وجهي للذي فطر السموات و الارض) تغير لونه حتي يعرف ذلک في وجهه.

(بحار-  ج84- 
ص366)

هرگاه امير المؤمنين (ع) براي نماز
مي ايستاد و عرض مي کرد: در برابر خدايي ايستاده ام که آسمان ها و زمين را آفريده
است، رنگ چهره اش بنحوي تغيير مي کرد که از سيماي مبارکش پديدار بود.

*امام صادق (ع):

«کان (السجاد) عليه السلام اذا
حضرت الصلاة اقشعر جلده و اصفر لونه و ارتعد کالسعفة».

(بحار-  ج84- 
ص247)

هرگاه وقت نماز مي رسيد، پوست بدن
امام زين العابدين (ع) مي لرزيد و رنگ چهره اش زرد مي شد و مانند سعف نخل (برگ
درخت خرما) رعشه بر اندام مبارکش مي افتاد.

*امام صادق (ع):

«قال الله تبارک و تعالي: انما
اقبل الصلاة لمن تواضع لعظمتي، و يکف نفسه عن الشهوات من اجلي، و يقطع نهاره
بذکري، و لا يتعاظم علي خلقي، و يطعم الحئع و يکسو العاري، و يرحم المصاب، و يؤوي
الغريب، فذلک يشرق نوره مثل الشمس…».

(بحار-  ج69- 
ص391)

خداي تبارک و تعالي مي فرمايد:
همانا نماز کسي را قبول مي کنم که در برابر عظمتم تواضع کند و برايم خاکسار باشد و
به خاطر من از شهوت ها دوري جويد و روزهايش را با ذکر من به شب رساند و بر بندگانم
فخر نفروشد و گرسنه ها را سير کند و برهنه ها را بپوشاند و بر مصيبت ديدگان رحم
کند و بي پناهان را پناه دهد. او است که نورش مانند نور خورشيد مي درخشد.

دانستنيهايي از قرآن

نماز، بازدارنده از منکرات

«ã@ø?$# !$tB zÓÇrré& y7ø‹s9Î) šÆÏB É=»tGÅ3ø9$# ÉOÏ%r&ur no4qn=¢Á9$# ( žcÎ) no4qn=¢Á9$# 4‘sS÷Zs? ÇÆtã Ïä!$t±ósxÿø9$# ̍s3ZßJø9$#ur 3»  

(سوره عنکبوت-  آيه 45)

اي پيامبر بخوان و تلاوت کن آنچه
از قرآن بر تو وحي شده است و نماز را برپا دارد که همانا نماز از فحشاء و منکرات
باز مي دارد و نهي مي کند. يکي از مهمترين ويژگي ها و خاصيت هاي نماز اين است که
نمازگزار را از فرو رفتن در منجلاب فساد و منکرات باز مي دارد و او را از ارتکاب
گناهان کبيره، نهي و منع مي کند. البته مسلم است که اين اقتضاي نماز است نه اينکه
علت تامه اي براي آن باشد، يعني بديهي است که توجه بنده و عبد خدا پنج بار، در
روز  به سوي پروردگارش، و با خضوع و خشوع و
خاکساري، نماز را بجاي آوردن، بويژه اگر در محيطي اسلامي باشد، انسان را همواره به
ياد خدا مي اندازد و اگر انسان خدا را فراموش نکرد و او را حاضر و ناظر ديد، بي
گمان دست به گناهان بزرگ و فحشاء و منکرات نمي زند.

چرا که اذکار و آياتي که در نماز
آمده است، انسان را به وحدانيت و ايمان به پيامبر و کتاب آسماني و روز قيامت وا مي
دارد و بالطبع انگيزه گناه در انسان کم مي شود؛ حال اگر نماز خواندن، صرف يک عادت
نباشد، بلکه با خلوص و خشوع و فروتني و خاکساري انجام پذيرد و با دقت تمام و با کل
وجود، انسان به ذات اقدس احديت توجه نمايد؛ بي گمان، نماز او را از کارهاي زشت و
قبيحي که فطرت انسان از آن بيزار است، باز مي دارد. و اين بازدارندگي، نسبي است
يعني هرچقدر خلوص و خشوع انسان بيشتر باشد، بازدارندگي از منکرات در او بيشتر و
افزونتر مي شود، و هرچه خلوص وخشوع کمتر باشد، تأثير اين ويژگي نماز کمتر مي شود،
تا جايي که خلوص بکلي از بين مي ورد و نماز صرف يک عادت مي شود که احتمال تأثير نهي
از منکر در آن بسيار کم مي گردد؛ گرچه ما معتقديم کسي که نماز را بجا مي آورد،
هرچند با خلوص کمتري هم باشد، خود توجه کردن به خداوند، آن هم پنج بار در روز قطعا
تأثيري در وجودش خواهد گذاشت؛ بويژه اگر انسان نمازش را تا حد مقدور به جماعت و در
مسجد و همراه با مؤمنين انجام دهد، چرا که در آن صورت، اگر مرتکب کبيره اي گردد؛
مي داند که حدّاقل، شخصيتش لکه دار مي گردد و آبروي اجتماعيش مي ورد؛ و قطعا با
اندک توجهي، آن گناهان را حتي در خفا و پشت پرده انجام نمي دهد، زيرا اگر مي ترسد
که در ميان مردم آبرويش برود، وقتي علم پيدا کرد که خداوند ناظر بر تمام اعمال و
نفسانياتش است، و عالم را محضر الهي دانست، فکر گناه کردن از سرش مي افتد و
گرداگرد آن هرگز نمي رود. گو اينکه نمازگزار، توفيق بيشتري براي توبه و انابه و
بازگشت به خداوند پيدا مي کند و لطف و عنايت بيشتري از سوي پروردگارش به او مي
شود.

و اما اگر کسي تارک الصلوة بود و
اين ستون مهم دين را بجاي نمي آورد، ديگر برايش فرق نمي کند که روزه بگيرد يا
نگيرد و يا اينکه زکات اموالش را بدهد يا ندهد؛ به حج برود يا نرود، خمس را
بپردازد يا نپردازد و کم کم تمام واجبات در نظرش بي ارزش جلوه مي کند و بين حلال و
حرام و نجس و طاهر فرق نمي گذارد تا اينکه خداوند قلبش را به کلي سياه کرده و
توفيق هدايت و بازگشت را از او سلب مي کند «خسر الدنيا و الآخرة، ذلک هو الخسران
المبين».

و اما آن شخصي که نماز را برپا مي
دارد و خود نيز مشغول نماز مي شود، کافي است يک مقدار توجه به اذکار نماز بنمايد و
خود را در برابر حضرت ذوالجلال ببيند، تا توفيق دست يابي به ملکه دوري از گناه
پيدا کند. همين بس که انسان نمازگزار معاني آيات سوره حمد را بداند و با تمام وجود
از خداوند استمداد کند که پروردگارا، ما تو را و فقط تو را عبادت مي کنيم، پس در
اين راه ياريمان کن و راه مستقيمت را به ما بنمايان تا در آن گام برداريم و جزء
رانده شدگان از درگاهت نباشيم. «اياک نعبد و اياک نستعين* اهدنا الصراط
المستقيم…».

بهرحال، توجه کردن به آيه آيه
قرآن، انسان را به خدا نزديک و نزديکتر مي سازد و اذکاري که در نماز خوانده مي
شود، تقرب انسان را به پروردگارش بيشتر مي سازد، فقط قلبي پاک مي خواهد و نيّتي
خالص.

امام خميني ثابت و استوار از آغاز
تا پايان

«به انگيزده 13 آبان، سالروز تسخير
لانه جاسوسي»

سفارتخانه يا لانه جاسوسي!

«شما مي بينيد که الان مرکز فساد
آمريکا را جوان ها رفته اند گرفته اند و آمريکائي هايي هم که در آنجا بودند گرفتند
و آن لانه فساد را به دست آوردند و آمريکا هم هيچ غلطي نمي تواند بکند و جوان ها
مطمئن باشند که آمريکا هيچ غلطي نمي تواند بکند».

(16/8/1358)

«مرکز توطئه و جاسوسي به اسم سفارت
آمريکا و اشخاصي که در آن بر ضد نهضت اسلامي ما توطئه نموده اند، از احترام سياسي
بين المللي برخوردار نيستند، تهديدات و تبليغات دامنه دار دولت آمريکا به قدر
پشيزي نزد ملت ما ارزش ندارد، نه تهديد نظامي او عاقلانه است و نه تهديد اقتصادي
او واجد اهميت و کارتر يک اشتباه دارد و آن اينکه گمان مي کند همه دولت ها چشم
بسته به خدمت او ايستاده اند واين اشتباه بزرگ به زودي براي خودش هم روشن خواهد شد
و طليعه آن نيز مشهود است. ملت ايران به پا خاسته که نگذارد اين لانه هاي جاسوسي
در ايران به عمل ننگين خود ادامه دهند و تا استرداد محمدرضا پهلوي براي محاکمه و
استرداد آنچه به يغما برده است، اين لانه جاسوسي و آن جاسوسان حرفه اي به حال خود
باقي خواهند ماند».

(26/8/1358)

«اگر يک پاسباني مي آمد مي خواست
يک چيزي تحميل کند، به خودشان حق نمي دادند که در مقابلش يک کلمه اي بگويند، سکوت
پرده انداخته بود، سايه انداخته بود به سر ملت ما، اين معنا کم کم شکسته شد، صداها
در آمد، نهضت شما او را شکست و نهضت شما الان اين معنا را هم شکست در دنيا که نمي
شود در مقابل آمريکا. اول قدم اين است که انسان «مي شود» و «نمي شود» را ارزيابي
کند. اول قدم هر مبارزه اي ارزيابي اين است که در اين مبارزه مي شود يا نمي شود و
شما ثابت کرديد که نه، مي شود. مي شود با آمريکا هم طرف شد، مي شود که لانه جاسوسي
آمريکا هم تصرف کرد، مي شود جاسوس هاي آمريکائي را هم گرفت و نگه داشت و حفظ کرد
شما اين را ثابت کرديد به دنيا. آن عظمتي که از آنها به واسطه تبليغات زيادي که
داشتند، در دنيا سايه افکنده بود که ابر قدرت است و کسي حق حرف زدن ندارد، آن شکست.
معلوم شد نه، ملت ها مي توانند فرياد بزنند، مي توانند مرگ بر کارتر بگويند».

(28/9/1358)

«دانشجويان مسلمان و مبارزي که
لانه جاسوسي را اشغال کرده اند با عمل انقلابي خودشان ضربه اي بزرگ بر پيکر
آمريکاي جهانخوار وارد نمودند و ملت را سرافراز کردند».

(4/12/1358)

«ما ديديم که جوان هاي ما به واسطه
آنهمه ناراحتي هايي که ملت ما از اين قدرت فاسد کشيده بود عکس العمل نشان دادند و
رفتند و ريختند و آن اعضاي آنجا را گرفتند و هيچ آسمان به زمين نيامد. ويژگي اين
عمل، اين بود که اين قدرت آمريکا و اين ارعابي که کرده بودند اينها که اگر چنانچه
يک تعرضي بشود، به ديوار سفارت آمريکا کسي يک خطي بکشد چه ها خواهد شد، اين از بين
رفت… اين خدمتي که اين جوان ها کردند و رفتند و شکستند و گرفتند آنجا را و آن
افراد فاسد را نگه داشتند، اين مطلبي بود که آن واهمه هايي که در ذهن مردم بود، در
ذهن ملت ها بود، در ذهن دولت ها بود و آن هيولائي که نشان داده بودند آنها از قدرت
هاي بزرگ، آن را شکستند».

(12/8/7359)

«ما بايد هرچه فرياد داريم به سر
اينها بزنيم و امروز که سالروز لانه جاسوسي است، من به ملت مان تبريک عرض مي کنم و
اين عملي که دوستان اسلام، مجاهدين اسلام انجام دادند، يک عمل بسيار خوبي بود و
بسيار مؤثري بود که اين لانه از اينجا کنده شد. اگر اين لانه جاسوسي در اينجا بود،
شايد ايران را به تباهي مي کشيد».

(13/8/1361)

«جوان هايي که مي خواستند که از
زير يوغ آمريکا و قدرتمند دنيا بيرون بروند و خودشان براي خودشان کشورشان را اداره
کنند مورد اهانت واقع شدند و تقصيرشان اين بود که لانه جاسوسي را گرفتند. مدت ها
همه ما در اين قضيه رنج برديم».

(1/3/1362)

امام خمینی ثابت و استوار(سفارتخانه یا لانه
جاسوسی!)

دانستنیهایی ازقرآن(نماز، بازدارنده از منکرات)

سخنان معصومین(خشوع در نماز)

تفسیر دو تبسم

بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با دانش اموزان
و دانشجویان شاهد

ارتباط نبوت و ولایت                                             مرحوم علامه طباطبائی(ره)

آرامش قلب، باذکر خدا                                          آیت
الله جوادی آملی

امام راحل سلام علیه و فقه سنتی                                 آیت
الله محمدی گیلانی

حوادث سال اول هجرت                                          حجة الاسلام و المسلمین رسولی محلاتی

مبانی رهبری در اسلام(ایمان به هدف وموفقیت)              حجة
الاسلام و المسلمین محمدی ری شهری

نقش رسانه های گروهی و نظرحضرت امام(ره)              حجة الاسلام  والمسلمین اسدالله بیات

افشای چهره غرب(2)،مرگ اخلاق و انسانیت                 حجة الاسلام و المسلمین محمدتقی
رهبر

13آبان، روز مبارزه با استکبار آمریکا                         حجة الاسلام والمسلمین
محتشمی

پرسش ها و پاسخ ها( کنترل رشد جمعیت)                     حجة الاسلام و المسلمین
سیدمرتضی مهری

گفته ها و نوشته ها

پاسخ به نامه ها

نگاهی به رویدادها

رهنمودهای مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه
ای

رهنمودها

مقام معظم رهبري حضرت آيت الله
خامنه اي

*بلاي بزرگ براي انسانها اين است
که گمام مي کنند کارها و ارزوهاي بزرگ نشدني است. اين بلاي بزرگي است. ياس
بزرگترين دشمن انساني استکه مي خواهد آرزو و آرماني را دبنال بکند… در اسلام ياس
از چيزهاي منفي است و بعضي از ياسها، گناه کبيره است.

*بعضي ها مي گويند: چه فايده اي
دارد، در اين دنيا نمي شود به نظام کامل اسلامي رسيد ولي ما مي گوئيم: نبايد مأيوس
بود و ما مي توانيم در نظام جمهوري اسلامي، عدالت اسلامي را به معناي حقيقي کلمه
اجراء کنيم.مي توان در نظام جمهوري اسلامي وضعي را ايجاد کرد که صاحب حق هر چند
ضعيف باشد بتواند حق خود را بدون دغدغه از کسي که حق او را برده و گرفته هرچند که
او قوي باشد، پس بگيرد. ما مي توانيم به اينجا برسيم.

*بايد در مقابل دشمنان انقلاب و
بدگويان و طعنه زنان انقلاب بايستيد. عده اي خيال مي کنند چون ما از مبدأ انقلاب
13 سال فاصله گرفتيم روح انقلاب ضعيف شده است و هرچند از مبدأ انقلاب دور بشويم،
انقلابي گري هم ضعيف تر مي شود! اين خطا است! انقلاب که متعلق به زمان خاصي نيست
تا هرچه از آن زمان دور شويم، انقلابي گري حاکم بشود. انقلاب، ايمان، اعتقاد و دين
است.

(26/5/71)

*زندگي در نظام اسلامي و در سايه
اسلام و پرچم توحيد و تلاش براي بيان و اجراي احکام الهي در جامعه بزرگترين نعمت
خداوند به ملت ايران و مسلمين خدمتگزار است که در پرتو آن ما توانسته ايم به سمت
پرورش استعدادها و اهميت دادن به منابع، فرهنگ و اقتصاد مستقل ملي، عزت جامعه و
تأثير گذاري در مسايل جهاني حرکت کنيم.

شناخت محرومين و محروميت ها ضروري
است و دولت بايد در سياسيت هاي خودبه گونه اي برنامه ريزي کند که محصول کار بطور
مستقيم به دست طبقات فقير و محروم برسد. بخشهاي اقتصادي بايد تلاش خود را در جهت
مبارزه با گراني متمرکز کنند… تورم يکي از عوامل موثر در گراني است اما بخش ديگر
آن به اجحاف ها و عدم کنترل و نظارت بر قيمتها مربوط مي شود. نرخ خدمات که در
جامعه ما به سرعت در حال افزايش است، بايد تحت کنترل درآيد.

(31/5/71)

*با پيروزي انقلاب اسلامي مجموعه
اي از عناصر مومن و انقلابي در سراسر ايران در قالب انجمنهاي اسلامي به پشتيباني
از اهداف نظام اسلامي و تلاش در جهت تحقق اين اهداف پرداختند و در بسياري از مراکز
اداري و اقتصادي به ويژه کارخانه ها اميد صد انقلاب را به ياس مبدل ساختند و از
همين رو تحليل گران خارجي انجمن هاي اسلامي را پديده اي شگفت آور توصيف کردند.

*بدرفتاريف کم کاري، بدخواهي،
تنبلي، فساد و رشوه گيري با هويت و اهداف نظام اسلامي مغايرت دارد. از اين رو
افزودن بر اعمال پسنديده و استغفار از گناهان و کردار و گفتار زشت از شعارهاي
هميشه زنده نظام اسلامي است که بر اساس آن هرکس بايد در جهت بهبود وضع امروز خود
نسبت به روز قبل تلاش کند و در صدد خودسازي نفس خويش برآيد و بر همين اساس انجمنهاي
اسلامي بايد از لحاظ بينش اسلامي و سطح فکر و نيز در صحنه عمل چهره درخشاني از خود
نشان دهند.

(4/6/71)

*پوشش مناسب زنان و ارتباط متين و
محترمانه مردان با زنان در محيط کار، برخورد شايسته با مراجعين، رعايت حدود اسلامي
و اقامه نماز در وقت ظهر، از نشانه هاي سلامت و اسلاميت محيط کار است و اين مهم از
يک سو با گفتار، سخنراني، پخش جزوات مناسب، امر به معروف و نهي از منکر و از سوي
ديگر مقابله با عوامل مضر و خطاکار تحقق خواهد يافت.

(4/6/71)

اخبار

نگاهي به رويدادها

جهان اسلام

*صربها: با کشتار مسلمانان بوسني و
هرزگوين از تشکيل يک دولت اسلامي در اروپا جلوگيري مي کنيم.

*رژيم صهيونيستي 3 عضو جهاد اسلامي
فلسطين را پس از دستگيري به شهادت رساند.

*تيراندازي پليس الجزاير به سوي
مسملمانان نمازگزار 5 شهيد و تعداد زيادي مجروح بر جاي گذاشت.

(17/5/71)

*انفجار بمب يک ساختمان دولتي
الجزاير را ويران کرد.

*افراد مسلح يک پايگاه پليس را در
اطراف شهر «ديروط» مصر مورد حمله قرار دادند.

*دادستان نظامي تونس باي 19 نفر از
اعضاي جنبش اسلامي «النهضة» تقاضاي اعدام کرد.

*گلوله باران منطاق مسکوني و شيعه
نشين شهر کابل از سوي نيروهاي اتحاد سياف 20 کشته و 100 مجروح بر جاي گذاشت.

(20/5/71)

*صربها در تازه ترين جنايت خود،
190 مسلمان را در سارايوو کشته يا مجروح کردند.

(21/5/71)

*اصابت راکت به بازار کابل 87 کشته
و 150 مجروح بجا گذاشت.

(24/5/71)

*نيروهاي هند 40 تن ديگر را در
کشمير به شهادت رساندند.

(27/5/71)

*نيروهاي امنيتي مصر 7 مسلمان
مبارز را به شهادت رساندند.

(2/6/71)

*بدنبال پيروزي چشمگير حزب الله در
انتخابات لبنان، رئيس پارلمان اين کشور استعفاي خود را اعلام کرد.

*بر اثر گلوله باران هاي مکرر
نيروهاي حکمتيار، بيش از نيمي از بيمارستانهاي کابل تعطيل شد.

(3/6/71)

*در يورش وحشيانه سربازان اسرائيلي
3 نفر شهيد و 25 نفر مجروج و موجب سقط جنين پنج زن فلسطيني گرديد.

*انفجار در فرودگاه الجزيره بيش از
صد کشته و زخمي بر جاي گذاشت.

(5/6/71)

*صربها شهر «سارايوو» را بمباران
شيميايي کردند.

*30 تن از رهبران جنبش اسلامي
«النهضة» تونس به حبس ابد محکوم شدند.

(7/6/71)

*7000 مسلمان مبارز در بازداشتگاه
هاي صحرايي الجزاير زنداني هستند.

(9/6/71)

*وزير خارجه مجارستان: مسأله بوسني
بزرگترين بحران بين المللي بعد از جنگ دوم جهاني است.

*حزب الله لبنان که در انتخابات
مرحله اول چهار کرسي را بدست آورده بود، در مرحله دوم انتخابات اين تعداد را به 14
کرسي رساند.

(10/6/71)

*رئيس جمهور آذربايجان: آمريکا از
نفوذ اسلام گرائي در جمهوري آذربايجان وحشت دارد.

(11/6/71)

*رهبر صربها: هدف از جنگ در بوسني
جلوگيري از استقرار نظام اسلامي است.

*تهاجم خونين حکمتيار به کابل 8
هزار کشته و 6 هزار مفقود بر جاي گذاشته است.

(14/6/71)

*رژيم عراق مناطق مسکوني در عماره
و ناصريه را به توپ بست.

*94 مسلمان مبارز کشميري در ماه
گذشته بدست نظاميان هند به شهادت رسيدند.

(15/6/71)

*حزب الله لبنان در سومين دور
انتخابات پارلمان لبنان نيز به پيروزي رسيد.

(16/6/71)

اخبار داخلي

*صادرات برنج و ذرت آمريکايي پس از
يک وقفه دهساله به ايران آغاز شد.

(17/5/71)

*آيت الله العظمي سيد ابوالقاسم
خوئي مرجع تقليد شيعيان برحمت ايزدي پيوست.

*بمناسبت ارتحال آيت الله العظمي
خويي، دولت جمهوري اسلامي ايران 3 روز عزاي عمومي اعلام کرد.

(18/5/71)

*بزرگترين مجتمع سرب و روي
خاورميانه در زنجان افتتاح شد.

*کشتي گيران نوجوان ايران بر بام
قهرماني جهان ايستادند.

(26/5/71)

*خريد گندم مازاد بر احتياج
روستائيان از مرز 3 ميليون تن گذشت.

(28/5/71)

*رئيس جمهور نخجوان وارد تهران شد.

*ايران نگراني عميق خود را نسبت به
حوادث خونين کابل اعلام کرد.

(31/5/71)

*دو فروند هواپيماي «سي- 130) حامل
کمکهاي بهداشتي و درماني هلال احمر کشورمان عازم شهر مزار شريف افغانستان شد.

(7/6/71)

*رئيس جمهور براي شرکت در اجلاس
سران عدم تعهد وارد جاکارتا شد.

*بزرگترين کارخانه توليد شيشه جام
کشور در ساوه راه اندازي شد.

(9/6/71)

*کنفرانس بين المللي همکاري هاي
انرژي در آسياي مرکزي و قفقاز در تهران آغاز به کار کرد.

*کارخانه بازيابي کائوچو در مجتمع
صنايع لاستيک يزد، براي اولين بار در کشور افتتاح شد.

*طي يک درگيري مسلحانه بيش از 2 تن
مواد مخدر توسط ماموران ناحيه انتظامي سيستان و بلوچستان کشف شد.

(11/6/71)

*ميليونها ايراني در راه پيمايي
پرشکوه سراسري ضمن حمايت از مسلمانان مظلوم بوسني هرزگوين، خواستار تشکيل ارتش
متحد اسلامي براي دفاع از مسلمانان اين جمهوري شدند.

(14/6/71)

*«حسين مرتضوي» مدير کل امور سياسي
و امنيت استانداري کرمان، در يک سوء قصد ناجوانمردانه اشرار مسلح به شهادت رسيد.

(16/6/71)

اخبار خارجي

*شرکت برق دولتي فرانسه و دو شعبه
بانک در پاريس، نيس و ورساي هدف انفجار چند بمب قرار گرفتند.

(15/5/71)

*جمعيت جهان به 5/5 ميليارد رسيد.

*بوش با اعتراف به کمکهاي واشنگتن
به عراق از آن به عنوان نوعي اشتباه ياد کرد.

*روزنامه فرانسوي فرانسوار: آمريکا
در برابر فاجعه بوسني هرزگوين سکوت کرده است زيرا در اين منطقه نفت و گاز وجود
ندارد.

(17/5/71)

*9 فرمانده بلند پايه ارتش
سريلانکا در جريان انفجار مين به قتل رسيدند.

*انفجار در يک کارخانه نساجي ترکيه
ده ها کارگر را به کشتن داد.

(18/5/71)

*آمريکا، انگليس و فرانسه، شوراي
امنيت را به بررسي فوري سرکوب غير نظاميان عراق فرا خواندند.

*شهر کردنشين دياربکر به محاصره
نيروهاي پليس ترکيه درآمد.

(20/5/71)

*بوش با پرداخت کمک ده ميليارد
دلاري به رژيم صهيونيستي موافقت کرد.

(21/5/71)

*بوش از کنگره آمريکا خواست با
فروش 5 ميليارد دلار سلاح به عربستان موافقت کند.

*ساختمان حزب حاکم ترکيه هدف بمب
هاي آتش زا قرار گرفت.

*عراق ادعاي مالکيت بر کويت را
تکرار کرد. در پي تهديدهاي تازه عراق 300 هزار کويتي کشور خود را ترک کند.

(22/5/71)

*وزير خارجه آمريکا استعفا داد.

*کلينتون نامزد حزب دمکرات آمريکا:
حفظ امنيت اسرائيل خط مشي استراتژيک آمريکا است.

*نيروهاي امنيتي ترکيه تظاهرات
کردهاي مخالف را به خون کشيدند.

(25/5/71)

*جت آمريکايي در مانور مشترک با
کويت سقوط کرد و خلبان آن کشته شد.

*مانور نظامي انگليس و کويت آغاز
شد.

*11 نظامي ترکيه در حمله چريکهاي
کرد به قتل رسيدند.

(27/5/71)

*ده ها هزار دانشجوي برزيلي با
برپائي تظاهرات خواستار استعفاي رئيس جمهور اين کشور بعلت رشوه خواري شدند.

(31/5/71)

*کويت 4 فروند «اف-18» ديگر از
آمريکا تحويل گرفت.

*57 تن ديگر در نبرد ميان نيروهاي
آذربايجان و ارمنستان کشته شدند.

(2/6/71)

*رژيم صدام سرانجام با شرائط غرب
براي ايجاد منطقه امن در جنوب عراق موافقت کرد.

*طوفان سهمگين در فلوريداي آمريکا
بيش از يک ميليون آواره به جاي گذاشت.

*نيويورک تايمز از کاخ سفيد خواست
ايران را همچنان يک خطر جدي به شمار آورد.

(4/6/71)

*مردم شهر «سيرناک» ترکيه بعلت نا
امني اين شهر را ترک کردند.

(5/6/71)

*جنگنده هاي آمريکا، فرانسه و
انگليس 90 پرواز بر فراز جنوب عراق صورت دادند.

(7/6/71)

*ترکيه 150 هزار نيرو به مرز عراق
اعزام کرد.

*يک قطار مسافربري در آلمان به
سرقت رفت.

*اسرائيل، عراق را تهديد به
بمباران هسته اي کرد.

*رژيم صدام منافقين را با درجه
نظامي به استخدام سازمان امنيت عراق درمي آورد.

*اجلاس سران جنبش عدم تعهد صبح
امروز در جاکارتا آغاز بکار کرد.

(10/6/71)

*به منظور شرکت در عمليات کنترل
دائمي منطقه ممنوعه جنوب عراق، چهار فروند هواپيماي ميراژ 2000 فرانسه وارد پايگاه
هوايي «الظهران» عربستان شد و دو ناو جنگي روسيه به خليج فارس اعزام گرديد.

*5055 واحد اقتصادي در آمريکا طي
شش ماهه اول سال جاري ميلادي، تعطيل و يا ورشکست شدند.

*يک مقام پاکستاني از حمايتهاي
اسلام آباد از حکمتيار به شدت انتقاد کرد.

(11/6/71)

*وزير دفاع آمريکا: عربستان تهديدي
عليه اسرائيل نيست بايد اسلحه در اختيارش بگذاريم.

*هيئت دولت و پارلمان تاجيکستان،
«نبي اف» را از مقام رياست جمهوري برکنار کردند.

(12/6/71)

*سه سوئدي در منطقه مرزي کويت عراق
مفقود شدند.

*تهاجم گسترده ارتش ترکيه عليه
کردها از زمين و هوا آغاز شد.

*نيروهاي رژيم صهيونيستي يک
جهانگرد آلماني را در مرز اردن بقتل رساندند.

*کاخ وليعهد کويت آماج رگبارهاي
مسلسل قرار گرفت.

*نماينده ويژه سازمان ملل در عراق:
تمام تأسيسات ساخت بمب اتمي عراق نابود شده است.

*اسحق رابين: بيت المقدس جزء
سرزمين خود مختار فلسطينيان نخواهد بود.

(15/6/71)

*غير متعدها در قطعنامه جاکارتا،
سياست منفور صربها در بوسني هرزگوين را محکوم کردند.

(16/6/71)

پرسشها و پاسخها

چرا بايد از اعلم تقليد کنيم؟

حجة الاسلام و المسلمين سيد مرتضي
مُهري

بسم الله الرحمن الرحيم

س: گفته مي شود سابقا اعلميت در
تقليد شرط نبوده است و هرکس از نزديکترين مجتهد که به او دسترسي داشته تقليد مي
کرده است. پس به چه دليل اکنون اعلميت در مرجع تقليد شرط شده است؟

***

ج: لازم است قبل از توضيح اين
مطلب، نکته اي در اصل مسأله تقليد روشن شود. تقليد عبارت است از چيزي را به گردن
کسي آويختن و قلاده که گردنبند است از همين باب است. گويا مقلد در عمل به فتواي
مجتهد مسئوليتي را به گردن او آويخته و او در پيشگاه خداوند مسئول پاسخگويي از اين
فتوي است.

در روايت است که ربيعه (يکي از
فقهاي عامه) در مسجد نشسته بود، مردي از او مسأله اي پرسيد. ربيعه بر اساس رأي خود
پاسخ گفت: آن شخص گفت: آيا به گردن مي گيري؟ جوابي نداد. دوباره سؤال خود را تکرار
و او باز همان پاسخ را گفت. و باز هم آن مرد پرسيد: آيا به گردن مي گيري؟ جواب
نداد. امام صادق (ع) که در مسجد حاضر بود فرمود: چه به گردن بگيرد و چه نگيرد به
گردن او و در ذمه او است و هر فتوي دهنده اي ضامن است. بنابراين تقليد به معناي
بار مسئوليت را به گردن ديگري انداختن و ذمه او را مشغول کردن است.

سوالي که در اينجا مطرح است اين
است که در اصل مسأله جواز تقليد و اين که از چه کسي بايد تقليد کرد؛ آيا مي توان
در خود اين مسأله تقليد کرد؟. يعني اگر کسي در همين جهان از ما بپرسد يا در قيامت
از ما بپرسند که شما به چه دليل در عمل به احکام شرع تقليد کرديد و مجتهدي را مرجع
خود قرار داديد آيا اين پاسخ کافي است که بگوئيم: او خود چنين به ما گفت؟!. واضح
است که اين پاسخ صحيح نيست و به اصطلاح مستلزم دور است گفته کسي نمي تواند خود
گواه و دليل بر صحت گفتار او باشد. پس بايد اصل جواز تقليد يک مسأله عقلي يا
عقلائي باشد که نيازي به تقليد و مراجعه به مجتهد نداشته باشد. گاهي ديده ميشود
کساني از شخصي که مدعي اجتهاد است تقليد مي کنند وا گر به آنها گفته شود که ايشان
بر فرض اجتهاد، قطعا اعلم نيست مي گويند: ايشان فرموده است که تقليد اعلم لازم
نيست. بايد به اين افراد گفت که درمسأله تقليد نمي توان تقليد کرد، و اگر روز
قيامت از سشما بپرسند که به چه دليل تقليداز فلان شخص را جايز دانستيد گفته خود او
را نمي توانيد دليل بياوريد اين مانند اين است که کسي قل هو الله احد را دليل
توحيد بداند. توحيد را بايد با دليل عقلي و فطري ثابت نمود نه با آيه قرآن.

حال بايد ديد آن دليل عقلي يا
عقلايي که مجوز تقليد است چيست؟ آن دليل عبارت از وجوب مراجعه جاهل به عالم است.
واضح است که انسان نمي تواند در همه زمينه هاي مورد نياز خود تخصص کافي داشته باشد
بزرگترين نابغه هاي جهان و بالاترين دانشمندان عالم نيز نيازهاي فراواني دارند که
بايد به وسيله متخصصين ديگر برآورده شود. عقل و فطرت، انسان را چنين دستور مي دهد
که در آن چه تخصص ندارد به متخصصين مراجعه کند و از او بپرسد و ديگر دليلي را از
او مطالبه نکند زيرا از حيطه تخصص او خارج است. پس اصل مسأله تقليد و رجوع جاهل به
عالم يک مسأله فطري و عقلايي است. ولي اموري که انسان در آنها به دانشمندان و
متخصصين مراجعه مي کند مختلف است. گاهي مسأله آن قدر مهم و خطرناک نيست که در
جستجوي بالاترين و بهترين متخصص باشد. مثلا اگر وسيله اي را مي خواهد تعمير کند که
نه چندان قيمتي و مهم است و نه پيچيده و مشکل، براي چنين کاري به هر تعميرگاهي که
تابلوي او نشان دهنده تخصص در آن زمينه باشد مراجعه مي کند و مشکل خود را برطرف مي
سازد. ولي در بعضي از موارد کار آن قدر مهم و خطرناک است که حيات انسان به آن
وابسته است. اگر کسي دچار بيماري خطرناک و کشنده اي باشد با فرض اين که تمکن از
مراجعه به متخصص بالاتر هم دارد واضح است که در اين صورت هرگز به يک پزشک عمومي يا
متخصصي که کارشناسان او را بالاتر و بهتر معرفي نمي کنند مراجعه نمي کند مگر اينکه
دسترسي به پزشک مافوق نداشته باشد و اگر با فرض دسترسي به پزشک بالاتر به او
مراجعه نکند و به پزشک درجه دوم مراجعه نمايد و اتفاقا صدمه اي به او وارد شود
عقلا او را ملامت مي کنند و اين ناراحتي را نتيجه اهمال و سهل انگاري او مي دانند.
بنابراين اصل مراجعه به متخصص اعلم و بالاتر در مواردي که مسأله مهم و حياتي است
باز هم يک اصل عقلايي و فطري و غير قابل ترديد است.

حال بايد ديد آيا مسائل شرعي، از
قبيل مسائل مهم و حياتي است يا از قبيل مسائل معمولي که در درجه دوم يا سوم از
اهميت است؟ پاسخ اين سؤال بستگي به درجه ايمان انسان به خدا و قيامت و بازخواست آن
جهان دارد. کسي که يقين به وجود جهاني ديگر دارد که در آن اعمال انسان دقيقا مورد
محاسبه قرار مي گيرد و انسان بايد در مقابل خداوند حجتي داشته باشد که به استناد
آن عمل کرده باشد و گرنه خواه ناخواه گرفتار پي آمدهاي ناگوار آن اعمال مي شود و
آن پي آمدها از قبيل گرفتاريها و بيماريهاي اين جهان نيست بلکه بسيار سخت و مشکل
است که مرگ در برابر کوچکترين آنها بسيار ناچيز است آن هم مشکلاتي ابدي و جاويدان
يا بسيار طولاني. کسي که چنين ايمان و يقيني را دارد طبيعاتا مسائل دين را مهمترين
مسأله زندگي مي داند. هر مسلمان متعهد ومعتقد مي داند که بايد به احکام شرع و آن
چه را خداوند به عنوان دين بر پيامبر (ص) نازل فرموده است و آن چه را که آن حضرت
نيز به اذن خداوند تشريع فرموده است عمل کند و آنها را سرلوحه رفتار و کردار و
گفتار و پندار خويش قرار دهد ولي احکام شرع در يک رساله واضح و روشن بطور قطع و يقين
ثبت شده است که هر مسلمان آن را مرجع خود قرار دهد. قرآن کريم فقط اصول اساسي
اسلام و مقدار مختصري از احکام فرعي را در بردارد و تفصيل احکام را به بيان رسول
اکرم (ص) واگذار فرموده است. و بيانات آن حضرت و اوصيا و جانشينان او در طي قرون
گذشته دستخوش تغيير و تبديل و تحريف شده است.

رسول اکرم (ص) در حيات خود فرمود:
کساني که سخنان ناگفته را به دروغ به من نسبت مي دهند فراوانند. و اين بسيار عجيب
است اگر در حيات آن حضرت جاعلان روايت فراوان بودند بعد از آن حضرت، حتما چندين
برابر شده اند که اين خود داستان غم انگيز بسيار مفصلي دارد.

بهرحال تشخيص احادث صحيح از سقيم و
نسبت بين احاديث که کدام عام است کدام خاص و چگونه بايد با احاديث متعارض برخورد
کرد و تفسير احاديث و تطبيق قوانين کلي شريعت بر موارد خاصي که امروز مورد ابتلا
است کاري بسيار پيچيده و مشکل است و حقا دعوي اجتهاد بجز براي کساني که اوقات خود
را کاملا به اين کار اختصاص داده باشند ادعايي است که مشکل مي توان آن را پذيرفت و
تا کسي خود وارد اين گود نشده باشد نمي تواند آن را ارزيابي نمايد. بنابراين با
توجه به اهميت مسائل دين، و وجوب پيروي از احکام واقعي شريعت در حد توان و تشخيص،
و وجوب سعي و تلاش کامل براي دستيابي به احکام واقعي شريعت، و مسأله تخصصي بودن
اين کار، و وجوب مراجعه جاهل به عالم، اين نتيجه روشن را به دست مي دهد که تا حد
مقدور بايد اعلم مجتهدين را شناسايي و از او تقليد نمود و امور دين خود را به او
سپرد و مسئوليت را به گردن او آويخت.

و اما اين که در دورانهاي گذشته از
نزديکترين مجتهد تقليد مي شده است دليل آن واضح است زيرا در آن زمان رفت و آمد و
ارتباط با شهرهاي دور مشکل بود و چاره اي بجز تقليد از مجتهدي که در همان شهر است
نبود و اصولا مجتهدين و فقهاي شهرهاي ديگر براي عامه مردم قابل شناسايي نبودند و
حتي علما و فضلا هم غالبا پس از فوت آنها به وسيله تأليفات آنها را مي شناختند.

ممکن است در اينجا سؤالي خود نمايي
کند و آن اين که چرا خداوند احکام شرع را بطور واضح و روشن و بصورت يک رساله عمليه
که درهمه زمانها قابل تطبيق باشد فرو نفرستاد و چه حکمتي در اين واگذاري به رسول
اکرم (ص) و ائمه هدي عليهم السلام نهفته است؟ 
و شايد همين سوال منشأ يک توهم خطرناک باشد که گاهي هم از زبان و قلب بعضي
از نا آگاهان بظاهر اسلام شناس تراوش کرده است و آن اين که همين واگذاري خود دليل
بر عدم اهميت احکام دين است. معلوم مي شود در پيشگاه خداوند فرق نمي کند نماز را
به چه گونه اي بخوانيم و وضوء را به چه نحو بگيريم و همچنين ساير احکام. بلکه مهم
اين است که اصل نماز برپا شود به هر نحو که باشد و زکاتي داده شود يعني مالي در
راه خدا به مستمندان انفاق شود. نحوه و کيفيت آن و مقدار و اندازه آن دخالتي ندارد
و همچنين در ساير احکام. بنابراين نه تنها اعلميت مطرح نيست اصولا نيازي به تقليد
نيست و لازم نيست احکام را از فقها و مجتهدين فراگرفت. بعضي از روشنفکران مسلمان
دچار چنين اشتباهي شده اند و خود با مراجعه به ظاهر قرآن و بعضي روايات به اصطلاح
به احکام اسلام عمل مي کنند.

اين پندار اگر دقت شود با ضرورت
دين مخالف است و کسي که چينن توهمي دارد از واضحترين اصول اسلام غافل است. دومين
اصل اسلام يعني پس از توحيد پيروي از فرمانها و دستورات رسول اکرم (ص) است. خداوند
مي فرمايد: «ما آتاکم الرسول فخذوه و ما نهاکم عنه فانتهوا»- آن چه را پيامبر به
شما فرمان مي دهد عمل کنيد و آن چه را نهي مي کند اجتناب نمائيد. و اصولا تشريعات
اسلام دو بخش است: بخشي را خداوند بعنوان اصل تشريع فرموده و بخشي را رسول خدا (ص)
به اذن و واگذاري خداوند تشريع فرموده است. مثلا در مورد نماز در روايات فراوان
سني و شيعه آمده است که خداوند نماز را دو رکعت دو رکعت واجب فرمود و رسول خدا (ص)
يک رکعت در مغرب و دو رکعت در سه نماز ديگر اضافه فرمود. و همچنين در مورد زکات
آمده است که خداوند اصل زکات را واجب کرد و رسول خدا آن را در نه چيز قرار داد و
از ساير چيزها عفو نمود. اگر کسي بخواهد فقط به قرآن و آن چه از دين بعنوان بديهيات
و ضروريات روشن است عمل کند و در ساير احکام خود را آزاد بداند از دين خارج مي شود
و تمامي احکام دين معطل مي ماند. و چنين نيست که خداوند در مورد جزئيات احکام از
انسان بازخواست نکند. در رواياتي آمده است که شخصي از امام پرسيد که اگر موشي در
يک خمره بزرگ روغن بيافتد و بميرد تکليف چيست؟ امام فرمود بايد آن روغن را دور
بريزي زيرا نجس است. آن شخص گفت موش اين همه اهيمت ندارد که من بخاطر آن يک خمره
روغن را دور بريزم. امام فرمود تو موش را سبک و بي ارزش ندانستي بلکه اين دين تو
است که به آن اهميت نمي دهي. و اگر چنين بود که احکام جزئي اهميتي نداشت پيامبر و
جانشينانش (س) اين همه در بيان و نشر آنها و تشويق و ترغيب به عمل به آنها تلاش و
کوشش نداشتند.

و اما اين که حکمت در اين واگذاري
چيست؟ و چرا خداوند خود همه احکام را در قرآن نازل نفرمود؟ ممکن است يک حکمت آن
اين باشد که بايد مرد در فراگيري احکام دين نيازمند به رسول و امام باشند تا محور
جامعه، رهبري مذهبي باشد و اگر همه احکام در قرآن به وضوح آمده بود نيازي به گرد
آمدن بر دور رسول و امام نبود. آن گاه محور گردآمدنها چيزي غير از رهبري مذهبي
باشد و اگر همه احکام در قرآن به وضوح آمده بود نيازي به گرد آمدن بر دور رسول و
امام نبود. آن گاه محور گردآمدنها چيزي غير از رهبري مذهبي مي شد و اين خلاف مطلوب
است. مصلحت جامعه در اين است که برگرد اين محور بچرخد نه محور زور و پول و اشرافيت
و حتي دانشها و تخصصهاي ديگر. و همين حکمت نيز ايجاب مي کرد که رسول خدا (ص) همه
چيز را به وضوح نفرمود و به قول بعضي از دانشمندان اصولا پيامبران سخنانشان مرموز
و پيچيده است و نياز به تفسير و شرح دارد. شايد نکته آن هم همين باشد که مسلمانان
نيازمند به اميرالمؤمنين (ع) باشند و به همين دليل خلافي که بر محور سياسيت بازي، اداره
جامعه را به دست گرفته بودند و در همه مسائل نياز به آن حضرت داشتند و او مفسر
قرآن و شارح احاديث بود. و اين خود پس از شکست مفتضحانه تز «حسبنا کتاب الله» بود
که اين روشنفکران امروز نيز همان نغمه ناموزون را سر مي دهند. و اين نکته همان است
که ولايت را مهمترين اصل اسلام قرار داده است. در روايات فراوان از ائمه اهل بيت
(ع) آمده است که اسلام بر پنج اصل استوار است. نماز، روزه، زکات، حج و ولايت. و
هيچکدام از اين اصول به اهميت ولايت نيستند و فراخواني مردم بسوي هيچکدام به
اندازه فراخواني بسوي ولايت نيست اما مردم آنها را گرفتند ولايت را ترک کردند ولي
آنها بدون ولايت ارزرشي ندارد. منظور از ولايت پذيرش رهبري مذهبي جامعه است که در
زمان رسول خدا (ص) در او متجلي بود و پس از او به اميرالمؤمنين و اولاد معصومينش
(ع) منتقل شد و هيچکس نمي تواند ادعا کند که ديگري در زمان حضور اميرالمؤمنين (ع)
لايق آن رهبري مذهبي بوده است ولي مصيبت بزرگ اسلام در ترک اين سنت بود که محور را
سياست و زور قرار دادند نه علم و آگاهي از اصول شريعت و فروع آن.

بازمي گرديم به اصل مطلب. بنابر آن
چه گفته شد در اين زمان که دست ما از دامان منبع فيض و هدايت الهي يعني امام زمان
سلام الله عليه کوتاه است بايد اعلم مجتهدين را شناخت و از او تقليد کرد. اين يک
حکم عقلايي واضح و روشن است و هيچ نيازي به استدلال ندارد. و اگر فرضا کسي در وضوح
آن خدشه کند اصل رجوع جاهل به عالم مسلما يک اصل عقلايي است و از نظر فني دليل اطلاق
ندارد و قدر متيقين از آن جواز رجوع به اعلم است. و اگر فرصا کسي جواز رجوع به
مجتهدين را بر مبناي اجماع مسلمين و سيره متشرعه ثابت کند و فقط آن را دليل بداند
باز هم به اصطلاح دليل لبّي است و اطلاق ندارد. قدر متيقن آن جواز رجوع به اعلم
است. و اما استدلال به بعضي از روايات و اطلاق آنها مانند حديث «من کان من الفقهاء
صائنا لنفسه حافظا لدينه مخالفا علي هواه مطيعا لامر مولاه فللعوام ان يقلدوه»
مسلما يک استدلال تخصصي است و نمي تواند مبناي رجوع جاهل به عالم باشد زيرا مستلزم
دور است و تازه خود اين حديث از نظر سند ضعيف و مرسل است.

مساله اي که در اينجا بسيار حائز
اهميت است راه تشخيص اعلم است. عامه مردم از تشخيص مجتهد عاجزند تا چه رسد به
تشخيص اعلم. بلکه تشخيص اعلم حتي براي علما و فضلا هم بسيار مشکل است. و در اين
ميان عوام فريبي و تدليس و ظاهرسازي بسيار فراوان است. نکته اي که بايد هر مکلفي
به آن توجه داشته باشد اين است که معيار براي هرکس اطمينان شخصي او است که بتواند
در پيشگاه خداوند عذر موجه داشته باشد. همان گونه که در مسائل مهم وحياتي زندگي،
دقت و زيرکي به کار مي برد و هرگز اجازه نمي دهد کسي او را فريب دهد و ضرري مالي يا
بدني به او بزند بايد در امر دين و شناخت مرجع هم دقت کافي بنمايد  از اهل اطلاعي که مورد وثوق و اطمينان او هستند
تحقيق کند و مجتهد عادل اعلم را بشناسد و از او پيروي کند.

در رواياتي از امام مجتبي (ع) آمده
است که من تعجب مي کنم چگونه انسان در مورد خوراک دقت مي کند که مبادا مواد غذايي
غير سالم و زيان بخش وارد بدن او شود ولي در مورد غذاي روح و علم و کمال دقتي نمي
کند و پاي سخن هرکس مي نشيند و سخنان نادرست را مي پذيرد. بسيارند افرادي که تحت
تأثير تبليغات و هياهو و مثلا نوشته ها و اطلاعيه ها و سخن پراکنيهايي که گوينده و
نويسنده آن اصلا مورد شناسايي آنها نيستند قرار مي گيرند. و حتي گاهي در ملاقاتهاي
شخصي کسي را که ظاهري عوام پسند داشته باشد مي بينند و از او مي پرسند و به گفته
او اکتفا مي کنند بدون اين که اصلا راه و روش و مقدار دانش او را بدانند. اين ساده
لوحي است و بايد جدا از آن اجتناب شود. مؤمن بايد در امر دين خود نهايت دقت و
زيرکي را داشته باشد. و همانگونه که اهل دنيا سعي مي کنند فريب دغلبازان را نخورند
اهل دين به مراتب بيشتر مواظب دين خود باشند و آن را از دستبرد دجالان و فريبکاران
نگه دارند.

بنابراين در تشخيص مرجع تقليد تنها
به شهادت کساني بايد اعتماد کنند که به ديانت و تقوي و علم و آگاهي آنها نهايت
اطمينان را داشته باشند و فريب تبليغات و شعار و ظواهر فريبنده وسياست بازي را
نخورند. و همچنين پس از تقليد در دريافت فتواي مرجع نيز نهايت دقت را به کار برند
و تنها از کساني مساله خود را بپرسند که به تقوي و علم آنها اطمينان دارند.

اگر کسي دقت کافي را به کار برد و
اتفاقا اشتباه کند و کسي را که از او تقليد نموده واقعا لايق تقليد نباشد عذر او
در پيشگاه خداوند پذيرفته است و حجت او تمام است ولي اگر کسي اهميت ندهد و دنبال
هياهو و تبليغات باشد عذرش پذيرفته نيست و اگر بنا بود اين گونه عذرها پذيرفته
باشد بايد همه کساني که پيروي از مذاهب و مسلکهاي انحرافي مي کنند معذور باشند
زيرا آنها نيز تحت تأثير القائات و سخنان فريبنده آن گروه ها قرار گرفته اند.

بنابراين معيار از نظر عقلايي و به
حکم فطرت اين است که انسان تلاش خود را در کسب اطمينان کافي نسبت به تشخيص حجت به
کار برده باشد و پيروي از اهواء و تمايلات شخصي و گروهي و قبيله اي و عصبيتها
نکرده باشد و در امر دين سهل انگاري نداشته باشد. در اين صورت مسلما اشتباه بسيار
کم خواهد بود اگر اتفاقا اشتباهي رخ دهد عذر او پذيرفته است ان شاء الله.

گفته ها و نوشته ها

تلقين!

روزي سيف الدين باخرزي را بر جنازه
درويشي گذر افتاد. کسان درويش او را گفتند: شيخا! تلقين فرماي.

سيف الدين نزديک ميت آمده، اين
رباعي را في البديهه گفت و خواند:

گر من گنه جمله جهان کردستم               لطف تو اميد است که گيرد دستم

گفتي که به وقت عجز دستت گيرم           عاجزتر از اين مخواه که اکنون هستم

کم سخن غنچه…

کم سخن غنچه که در پرده دل، رازي
داشت               درهجوم‌گل‌وريحان،‌غم
دمسازي داشت

محرمي خواست ز مرغ چمن و باد بهار                       تکيه برصحبت آن کرد که
پروازي داشت

«اقبال لاهوري»

پندي به کارکنان دولت

چون عماد کاتب را از عمل معزول
کردند، از خلق اعراض نمود و روي به ديوار بنشست (عزلت را اختيار کرد).

راوي گويد: روزي نزدش رفتم و او را
گفتم که: شما را دلتنگ مي بينم، به سبب گرفتن شغل از شما است؟ ولي بهرحال انديشمند
نبايد بود که چون فضل و هنر است، شغل کم نيايد.

گفت: انديشه از عزل نيست!

ولکن روزي هيچ نمي داريم به قيامت
ماننده تر از امروز. دوستان و دشمنان خود را مي بينم، غمگين و شادان؛ با آنکه
نيکويي کرده ام، بر آن پشيماني مي خورم که چرا بيشتر نکرده ام و چون گروهي را مي
بينم که در حق ايشان، تقصيري کرده ام، حسرت مي خورم که چرا در باب ايشان، اهمال
جايز داشتم، چه نعمت و محنت مي گذرم و نيکنامي و بدنامي باقي ماند.

ايمان کامل

امير المؤمنين (ع) فرمود: رسول خدا
(ص) در ضمن وصيتيش به حضرت علي (ع) فرمود: يا علي! هفت صفت است که در هرکس باشد،
ايمان حقيقي را به سرحد کمال رسانده است و درهاي بهشت بر رويش گشوده شده است:

1-   
کسي که وضويش را به طور کامل انجام
دهد.

2-   
نمازش را خوب و نيکو بخواند.

3-   
زکات مال خود را بپردازد.

4-   
خشمش را (در مسائل دنيايي) نگه
دارد.

5-   
زبانش را زنداني کند (سخني بر خلاف
حق نزند).

6-   
براي گناهان خود، پيوسته طلب آمرزش
نمايد.

7-   
و حقوق اهل بيت پيامبرش را ادا
نمايد.

مرکب عمر نتاخت

تا خاطر من دست چپ از راست شناخت           يک دم به مراد، مرکب عمرنتاخت

ترسم که بدين رنج، به اميد نواخت                    نايافته کام، رفتنم بايد ساخت

«فلکي شرواني»

دوست با تو چه کرد؟

سؤال کرد دل من که دوست با تو چه
کرد           چرات بينم با اشک سرخ و با رخ
زرد

دراز قصه نگويم، حديث جمله کنم                     هرآنچه کشت نخوردوهرآنچه گفت
نکرد

جفا نمود و نبخشود و دل ربود و
نداد                  وفا بگفت و نکرد و
جفا نگفت و بکرد

«سنايي غزنوي»

روضه رضوان

آن شب که دلم نزد تو مهمان باشد                   جانم همه در روضه رضوان باشد

جانم بر تست ليک فرمان باشد                        کامشب تن من نيز بر جان
باشد

«خاقاني»

حطب مرتّب

گويند: دهقاني چند الاغ هيمه به
شهر آورده بود که بفروشد. شخصي به او رسيده گفت: «اين حمل حطب مرتّب بر حمار
اسوداللون را به چند درهم شرعي به مغرض بيع درمي آوري؟».

دهقان که از گفته آن شخص چيزي
مفهومش نشده بود به او گفت:

رفيق! اگر مي خواهي کتاب فقه و اصو
بخواني برو به مدرسه ولي اگر هيزم مي خواهي الاغي دو ريال است!

فروتني سلمان فارسي

آورده اند که سلمان فارسي، در شهري
از شهرهاي شام، امير بود. و عادت و سيرت او در ايام امارت و موسم ولايت هيچ تفاوت
نکرده بود. بلکه پيوسته گليم پوشيدي، و پياده رفتي و اسباب خانه خود را تکفل کردي.

يک روز در ميان بازار مي رفت، مردي
را ديد اسپست (يونجه) خريده بود و در راه نهاده و کسي را طلب مي کرد که به بيگار
بگيرد. ناگاه سلمان فارسي به آنجا رسيد. مرد او را نشناخت و به بيگار گرفت و او را
بر پشت او نهاد. سلمان آن را هيچ امتناع نکرد و همچنان مي رفت تا او را در راه،
مردي پيش آمد و گفت: اي امير! اين را به کجا مي بري؟ آن مرد چون بدانست که او
سلمان است، در پاي او افتاد و دست او بوسه مي داد و گفت: اي امير! مرا حلال کن.
ندانستم. اکنون بار از سر مبارک بردار تا خاک قدم تو توتياي ديده سازم. سلمان عذر
او را قبول کرد و گفت: قبول کرده ام که اين بار را به خانه تو رسانم، مرا از عهده
خود برون بايد آمد.

پس سلمان آن بار را به خانه او
رسانيد و گفت: اکنون من به عهد خود وفا کردم. تو عهد کن تا هيچ کس را به بيگار
نگيري، و متيقّن باش که برداشتن آنچه بدان محتاج باشي، در کمال تو نقصان نيفکند، و
در مروّت تو قادح نيايد.

تقسيم عادلانه

در کتب حکما مسطور است که وقتي در
مرغزاري با نزهت که گلهاي آن آسايش جان بود، شيري شور انگيز و خون ريز مسکن داشت و
گرگي و روباهي در خدمت او بودند و بقاياي فريسه او، قوت خود مي ساختند.

يک روز، شير صيدي را بکشت و به گرگ
اشارت کرد و گفت: اين گوشت را ميان ما قسمت کن! گرگ آن گوشت را سه قسمت کرد: يک
قسم در پيش نهاد، و يک قسم پيش روباه نهاد و قسم ديگر را براي خود نگه داشت.

شير چون اين مساوات بديد، ياري را
فراموش کرد و پنجه بزد، چنانکه سر گرگ را در پاي افتاد.

پس روباه را گفت: اين گوشت را ميان
من و خود، قسمت کن.

روباه جمله را در پيش شير نهاد.
شير را از آن ادب او عجب آمد، گفت: اي روباه! اين ادب را از که آموختي؟ گفت: از
شير و گرگ!

داستان هجرت با تلخي ها و شيرين
هايش

سيد محمد جواد مُهري

هجرت امام از عراق به کويت و از
مرز کويت به بغداد و از آنجا به پاريس، نقطه عطفي بسيار مهم در تاريخ انقلاب
اسلامي ايران است که هرگز فراموش شدني نيست، زيرا اين هجرت مقدّس، بزرگ ارمغاني به
ملت ايران داد: رهائي، آزادي، استقلال و نظام مقدس جمهوري اسلامي به رهبري شايسته
ترين و عظيم ترين انسان معاصر، روح خدا و راهنما و راهبر ملت ايران حضرت امام
خميني (قدس سره الشريف). و بجا است هرسال بدين مناسبت، رسانه هاي گروهي و نشريات،
در اين زمينه، مطالب مهم را که يادآور آن خاطره شيرين و ارجمند است، تذکر دهند،
بنويسند، بگويند و منتشر سازند.

اين هجرت مبارک که با فتح و پيروزي
همراه بود و قدرتمندترين نظام شاهنشاني را در ايران بدون داشتن سلاح، بلکه تنها با
نيروي ايمان، برانداخت، بايد همه ساله يادآور و احيا شود تا آيندگان و نسلهاي جوان
و ملتهاي محروم جهان از اين رويداد تاريخي سرنوشت ساز، عبرت بگيرند و بهره ببرند.

هرکسي که شاهد ماجرا بوده و يا
بنحوي در آن سهيم بوده است، آن را بگونه اي توصيف مي کند و جريان را تا آنجا که
خود آگاهي داشته، بازگو مي نمايد. و اکنون که بيش از چهارده سال از آن واقعه مهم
مي گذرد، جا دارد، اينجانب نيز، در اين زمينه، تا آن اندازه که حافظه ياريم مي کند
و ناظر برخي از ماجراها بوده ام، براي ثبت در تاريخ، يادآور شوم، و داسان هجرت را
با بيان الکن خود توصيف نمايم. فقط صِرف داستان گفتن و ماجرا را دگرباره تذکر دادن،
و گرنه همه مردم ايران و ملتهاي مستضعف و محروم جهان از ثمره اين هجرت مقدس
باخبرند.

فشار حزب بعث بر امام

از آنجائي که قطعا نهضت اسلامي- به
رهبري امام خميني (قدس سره) مورد لطف و عنايت خاصه حضرت بقيّة الله ارواحنا فداه
بوده، ما شاهد هستيم که در پيچ و خمهاي گوناگون، هرچند همراه با شکنجه ها و زندان
ها و کشتارهاي دسته جمعي و شهادتها بودهف ولي در تمام مراحل، نتيجه به نفع ملت
اسلام و قرآن بوده است. يکي از منعطف هاي ويژه در تاريخ نهضت، تبيعد امام از ترکيه
به نجف اشرف بوده است که در اين زمينه، خاطره ها و عکس ها و مطالب ظريفي وجود دارد
که بسيار ارزشمند و در جاي خود مفيد است، و اگر فرصتي شد از آن دوران، يادي خواهيم
کرد.

بهرحال نکته اي که در اينجا
ميخواهم عرض کنم، اين است که در اثر سياستهاي مختلف رژيمهاي حاکم در طول اين 15
سال اقامت امام در عراق، فرصتي براي امام پيش مي آمد که، مطالب مهم نهضت را چه به
صورت علمي و فقهي و از راه تدريس و چه به صورت نوشتن اعلاميه و ارسال پيام هاي مهم
به خارج و داخل کشور و يا سخنراني هاي گرم در مواقع حساس و مناسب، به دنيا اعلام
کند و تحولي شگرف در حوزه هاي علميّه عراق و ايران ايجاد نمايد، تا آنجا که، نهضت
در ايران به صورت مردمي و گسترده درآمد و فشارهاي هيئت حاکمه وقت چندين برابر شد و
نوبت به موضعگيري صريح و بي پرده امام رسيد.

همانگونه که در آيه مبارکه نيز
آمده است: «و لولا دفع الله الناس بعضهم ببعض لهدمت صوامع و بيع و صلوات و مساجد
يذکر فيها اسم الله کثيرا» امام هم از اين «دفع الله» استفاده شاياني کرده، تا
آنجا که توان داشت از ملت مظلوم ايران، دفاع و حمايت مي کرد و کم کم زمينه انقلابي
بزرگ را پي ريزي مي نمود. وقتي که در ايران، احساس خطر جدي پيش آمد، حکومت ايران
سياست جديدي که مبتني بر حسن جوار و تجديد روابط بود با جزب بعث حاکم بر عراق
اتخاذ کرد. و پس از حسنه شدن روابط، با عراق تباني کرد که جلوي تحرکات گسترده امام
گرفته شود.

فشارهاي سياسي بر امام آغاز شد.
چند بار مامورين آمد و شد کردند و با امام گفتار کردن که امام کوتاه بيايد ولي،
امام حاضر نشد گامي به عقب بردارد يا لحظه اي در نهضت درنگ کند. يکي از دوستان که
مترجم امام بود، مي گفت: يک بار که مامور عالي رتبه اي از سوي دولت آمده بود و
مطالبي بين او و امام رد و بدل شد، او وعده هايي داد، که چه مي کنيم و چه مي
کنيم!! و  شما خاطر جمع باشيد! امام فرمود:
«شما دروغ مي گوئيد!» من که مترجم بودم، اين سخن را قدري ملايمتر خواستم ادا کنم
که ديدم امام با خشم به من نگريست و فرمود: «هرچه من مي گويم، ترجمه کن».

تلگراف هاي تأييد

در هر صورت، امام چند بار تهديد به
خارج شدن از عراق کرد و آنها هر بار به نحوي با سخن هاي نرمي، امام را- مثلا- راضي
مي کردند که از تهديد خود طرف نظر کند و آنها حاضر به همکاري هستند! تا اينکه
ديدند امام حاضر نيست هيچگونه همکاري با آنها بکند و بر مواضع خود اصرار مي ورزد،
لذا از راه خشونت وارد شدند. اين بار امام را تقرببا تحت محاصره قرار دادند و بجز چند
نفر از نزديکان کسي حق رفت و آمد با منزل را نداشت. چند روز بعد فشار کمتر شد.
خلاصه چندين بار، فشارها را کم و زياد مي کردند که امام را وادار به سکوت کنند. در
يکي از اين مراحل فشار که خيلي شدّت يافته بود، مرحوم پدرم، حضرت آية الله مهري،
با برخي از علما و شخصيت هاي داخل و خارج تماس گرفت و از آنها مي خواست که
تلگرافهاي تأييدي براي امام ارسال نمايند، که دولت عراق احساس نکند، امام تنهاست و
مي تواند بر آن حضرت فشار آورد. خود نيز به همراه دو نفر از علما که به تازگي به
کويت آمده بودند، تلگرافي به نجف اشرف مخابره کرد و ضمن محکوم نمودن هر نوع
تضييقاتي بر امام، اعلام نوده بود که منتظر اوامر و دستورهاي امام است. و قطعا اين
تلگراف ها مفيد و سودمند بود ولي جواب دادن امام در آن دوران، آن هم به صورت
تلگراف چندان صلاح نبود، و غرض علماي خارج از عراق فقط همين بود که اعلام پشتيباني
از امام کنند و دولت عراق را از هرگونه اذيت و ايذائي به معظم له، بر حذر دارند.
امام در پاسخ تلگراف مرحوم پدرم- که نماينده امام در کويت بود- نامه اي نوشتند، که
در آن آمده است:

«بسمه تعالي. خدمت جناب مستطاب سيد
الاعلام و حجّة الاسلام آقاي مهري دامت افاضاته».

بعد السلام و التحيات تلگراف
جنابعالي و جناب آقاي قائمي و تلگراف ديگري که امضاء قرائت نشد واصل گرديد. جواب
را تلگرافي بجهاتي صلاح نديدم عجالتا پس از مذاکراتي از عمل سابق دست کشيده اند
لکن گمانم اين است که موقت باشد. اينجانب اعتراضا تقاضاي خروج کرده ام لکن آمدند و
قول دادند که دخالت نکنند نمي دانم آينده چه خواهد شد با خداي تعالي است ان للبيت
ربا يحفظه…».

سخنان گهربار امام، چقدر در تقويت
روحيه ها مؤثر بود، و همين چند جمله کوتاه که در اين نامه آمده است، چقدر اميدبخش
و آرامش بخش مي باشد، ضمن اينکه ژرف بيني و دقت نظر امام را در امور مي رساند.
امام اعلام ميدارند که «به گمانم موقتي است» و همينطور هم بود. و شايد آن تلگراف
ها و تلفن ها و نامه ها مقداري تأثير داشت ولي بهرحال، حاکمان بعثي که مجري سياست
بيگانگان بودند، توانستند، آن آزداي امام را در ارسال پيام ها و اعلاميه ها به
ايران، تحمل کنند و لذا فشار را چند برابر کردند و امام هم تصميم خود را براي خروج
از عراق گرفتند.

آغاز هجرت

قطعا امام مي دانستند که نه کويت و
نه سوريه و نه هيچ کشور اسلامي در آن زمان، جرأت پذيرائي امام را ندارند ولي
بهرحال براي اينکه، ابتداءً، مقدس مآبان سوء استفاده نکنند و توهين به مقام منيعش
ننمايند، عزم خود را جزم بر آمدن به کويت کردند. به دو نفر از ياران نزديکشان، خبر
دادند که چنين کاري را مي خواهند بکنند. برادر گراميمان جناب حجة الاسلام فردوسي
پور به کويت تلفن زد و با برادرم سيد احمد مُهري تماس گرفته و تصميم امام را به وي
خبر داد و گفت: هرچه زودتر براي ايشان ويزا بگيريد و به غير از شما و آقاي والد،
کسي را خبر ندهيد تا ببينيم چه ميشود. نام امام در گذرنامه سيد روح الله مصطفوي
بود لذا اداره گذرنامه کويت نمي دانستند که اين نام، متعلق به بزرگترين انسان
معاصر است.

برادرم به اداره گذرنامه مراجعه مي
کند و بدون هيچ مشکلي ويزاي امام و حاج احمدآقا و دو نفر از همراهان را ميگيرد و
بدون فوت وقت، آماده رفتن به نجف اشرف مي شود. مرحوم پدرم که پيش بيني مي کرد،
فشارهايي در بين راه بر امام وارد شود، يکي ديگر از برادران مرا (سيد محمد رضا
مُهري) همراه با دو نفر از مؤمنين کويتي و با دو ماشين، به نجف مي فرستد. آن دو
نفر تا روز آخر نمي دانستند، مأموريتشان چيست، زيرا طبق دستور امام نمي بايست کسي
خبردار شود.

روز حرکت، ياران با وفاي امام که
سالها در نجف اشرف گرد آن آفتاب تابان جمع شده بودند و تمام اميدشان در وجود مقدسش
خلاصه مي شد، با سوز دل امام را تا مرز عراق مشايعت کردند و از آنجا طبق دستور
امام بازگشتند. از آنجا ديگر فقط دو ماشين با نُه سرنشين عازم مرز کويت شدند: حضرت
امام و حجج اسلام حاج احمد آقا و فردوسي پور و مرحوم املائي و دو مؤمن کويتي و دو
برادرم (سيد احمد و سيد محمد رضا) و دکتر يزدي! که آمدن دکتر يزدي در آن موقعيت
استثنايي، خود جريان مفصّلي دارد. 

در مرز کويت، چه گذشت و چقدر امام
معطل شد و چگونه اجازه ندادند، حتي امام تا فرودگاه برود و و… مطالب گفتني زيادي
است که قبلا برادران گفته اند و چون من خودم در آنجا نبوده ام، از آن سخني به ميان
نمي آورم. ولي بهرحال جائي که عقاب پر و بال بگشايد، شب پره ها و پشه هاي ناچيز جز
فرار و گريز، راه چاره اي ندارند! برادرانمان مي گفتند: آنچنان مامورين کويتي وحشت
زده و دلواپس شده بودند که با اضطرابي بي نظير و چهره هايي بهم خورده و رنگهايي
پريده، عجز و لابه مي کردند که: امام فورا بايد برگردد و ما حتي جرأت نداريم به او
اجازه دهيم که از اينجا به فرودگاه هم بروند.

در کويت چه مي گذشت؟

و اما از آن سوي، از کويت گزاش
بدهم:

اينجانب، ماموريت داشتم که برنامه
استقابل از امام را به بهترين وجه انجام دهم. همه چيز مهيا شده بود، و افراد
خاندان مُهري در التهاب و شوقي وصف ناشدني، لحظه شماري مي کردند که: يار کي مي
آيد؟! مرحوم پدرم با يکي از علاقمندان، سوار ماشين شد و به استقبال امام شتافت.
راننده ماشين مي گويد: من تا آخرين لحظه مي دانستم که آقاي مهري کجا و با چه کسي
مي خواهد ملاقات کند؟ بهرحال آنها از اين طرف به استقبال و برادران از آنجا همراه
با امام، و همه با هم در مرز کويت و عراق، ملاقات کردند و چه گذشت؟ ما که در کويت
بوديم و از همه جايي خبر! نمي دانستيم چه مي شود؟ من گمان نمي کردم که دولت کويت
جرأت چنان رفتاري را داشته باشد ولي با اين حال، پيش خود گفتم: چرا امام به کويت
مي آيد؟ و درست است که براي ما بزرگترين افتخار است که ميزبان امام باشيم و درست است
که امام اگر به کويت بيايد، من فرصت زيادتري پيدا مي کنم که از نزديک، به حضرتش
خدمت کنم ولي اين شير ميدان علم و تقوا وشهامت و شجاعت، بيشه اي مي خواهد که در
خور شأنش باشد! و چه فکر غلطي! امام هرجا بود، به آن ديار عظمت مي بخشد. فرق نمي
کند که نجف اشرف و در کنار مرقد مطهر مولاي متقيان باشد يا در يکي از دهات فرانسه،
يا در يک کشور کوچک و حقير. چرا که گفته اند: «شرف المکان بالمکين» اوست که به شهر
و ديار عظمت مي دهد؛ پس ديگر چه باک که امام به کويت هم بيايد. با خودم حديث نفس
مي کردم؛ گاهي به اين ور و گاهي به آن ور، در افکارم غوطه ور ميشدم و هر لحظه، آري
هر لحظه، به ساعتم مي نگريستم، مي ديدم گويا ساعت از کار افتاده است و اصلا حرکت
نمي کند. چه خبر است؟ چرا اينقدر زمان آهسته مي رود؟ چرا هوا تاريک نمي شود تا رد
تارکيي شب، از نور آفتاب امام استفاده کنيم؟ چرا و چرا و چرا؟

غروب آن روز با نگراني فرا رسيد.
من و مرحوم شهيد محمد منتظري، آن يار باوفا و آن نور چشم امام در اطاق بيروني
نشسته بوديم و منتظر. گاهي با اضطراب به بيرون از اطاق مي آمديم؛ گاهي به دم در
خيره مي شديم و گاهي هم تا سر خيابان به انتظار، قدم مي زديم و هربار مأيوسانه باز
مي گشتيم. اضطراب عجيب و فوق العاده اي در تمام منزلمان حکمفرما شده بود. مرحومه
والده ام که در آن روز تهيه غذاي پانصد نفر را به تنهايي ديده بود، از سجاده نمازش
بلند نمي شد. با تعجب پرسيدم: امروز چقدر نمازت طولاني شده است؟ گفت: من وحشت
دارم. خيلي دير کرده اند. نکند براي امام… و نتوانست سخنش را ادامه دهد. بايد
دعا کنيم. به ما دستور داد: همه تان دعا کنيد؛ از صميم قلب براي امام دعا کنيد.
نذر کنيد. دستها را به سوي خدا دراز کنيد و سلامتي امام را درخواست نمائيد. 

پاسي از شب گذشت. سرانجام پدرم با
قيافه اي نگران، وحشت زده، مضطرب و دلواپس وارد خانه شد. من ياد ندارم هيچ وقت او
را آنقدر مضطرب ديده باشم؛ جز پس از حادثه 15 خرداد که امام به زندان رفته بود و
اعلام کرده بودند که او را محاکمه صحرائي مي کنند! اين دو بار، چهره بسيار نگران
کننده و مضطربي را مي ديدم که گويا تمام فرزندانش را از دست داده است. با دلي پر
از درد و اندوهي فراوان و اشکي سرازير، ماجراي بازگرداندن امام را بيان کرد. ما
همه مضطرب شديم. وحشت و سراسيمگي وجودمان را فرا گرفت.

پدر و مادرم و خواهرانم آن شب تا
به صبح بيدار بودند و دعا مي کردند. لحظه اي خواب به ديدگانم فرو نرفت. من و مرحوم
محمد منتظري هم در اطاق بيروني نشسته بوديم و بدون وقفه، به تلفنهاي ارادتمندان
امام- که از سراسر ايران زده مي شد- پاسخ مي داديم. دو تلفن داشتيم که هر دو، تا
به صبح از اشغال درنيامد. (ناگفته نماند که در اين تلفن ها هم، ماجراهاي جالب و
شنيدني بود که اگر فرصتي شد، بعضي از آنها را در آينده يادآور مي شويم ان شاء
الله).

تلفن زنگ مي زد و افراد با وحشت و
گاهي با گريه از احوال امام جويا مي شدند. معمولا پاسخ مي داديم: امام به بصره
رفته اند شايد فردا به بغداد بروند! معلوم نيست چه آينده اي در انتظارشان است. دعا
کنيد! دعا کنيد!

و اين دعاها و اين نذر و نيازها که
از صميم دلهاي مشتاق و عاشق امام، به آسمان برمي خاست، بي نتيجه نبود. ما ضمن
اينکه خوف داشتيم، رجاء زيادتري داشتيم و بين خوف و رجاء شب را تا صبح گذرانديم.

فرداي آن روز بود که امام تصميم
تاريخي خود را گرفت، به فرانسه هجرت کرد و از آنجا تاريخ انقلاب به سرعت ورق زد،
تا اينکه سرانجام امام، آن قلب تپنده ملتهاي دربند با گامي استوار و قلبي مطمئن و
اميدوار به ايران بازگشت، و انقلاب را به پيروزي رساند.

به ياد آن روزهاي فراموش ناشدني و
به ياد آن کوه استوار و به ياد لحظه لحظه هاي هجرت مقدسش.

افشاي چهره منفور غرب

در حوادث بوسني و هرزگوين

حجة الاسلام و المسلمين محمد تقي
رهبر

قلم را ياراي آن نيست که فجيع ترين
تراژدي تاريخ معاصر در قلب اروپا را به تصوير کشد و بيان را توان آن که خشم و نفرت
وجدان هاي جريحه دار شده نسبت به قدرت هاي اهريمني و سياستگذاران غربي، اروپائي و
آمريکائي و محافل به اصطلاح حقوقي بين الملل و بي تفاوتي پدران روحاني مسيحي در
برابر عظيمترين جنايت جاري در اروپا آن هم با دست گروهي از پيروان آئين مسيحي را
بر لب آورد.

واژه هاي: رذالت، شرارت، قساوت، و
سبعيّت هرگز نمي توانند قالبي براي جنايت صربها، اين جانواران وحشي باشند و سکوت
مرگبار محافل بين المللي و بي تفاوتي پدران روحاني چيزي است که عقل و منطق و وجدان
آن را تقبيح مي کند و لکه هاي ننگ و رسوائي سياستگذاران غرب و سران اروپائي و
آمريکا را هرگز نمي توان با آب زمزم و کوثر شستشو کرد.

اما هيچ يک از اينها غير منتظره
نيست نه آن سکوت و بي تفاوتي که مشابه آن در حوادث قرن فراوان بوده است و نه آن
جنايات از صرب که از انسانيت مسخ شده و جانوراني درنده و بازماندگاني از تبار
صليبيان اند که تاريخ ننگ بار پيشين خود را ديگر بار به نمايش مي گذارند که در گذشته
نيز از اين جنايات سبعانه داشته اند از کندن پوست صورت مردان و زنان مسلمان بي
گناه و با کارد صورت «صليب» روي سينه ها نقش کردن و در آب جوشان بدن ها را
سوختن… آن پرونده سياه صليبي گري در گذشته و اين هم عملکرد فعلي آنها در بوسني و
هرزگوين…

آنچه امروزه در غرب مي گذرد صورت
زشت تري است از صليبي گري قرون وسطي که حتي مستشرقين غربي مانند گوستاولوون
فرانسوي با انفعال و شرمندگي آن را به تصوير کشيده و از سيلاب خوني که صليبيان در
کوچه ها و خانه هاي اندلس و بيت المقدس جاري مي ساختند، سخن گفته و مهاجمان صليبي
را به جانوران درنده اي تشبيه مي کنند که در پي صيد خود از ديوارها بالا مي رفتند
و به خانه ها هجوم مي بردند و مي دريدند و مي کشتند و امروزه نژاد صرب و صليب همان
جنايات را در قرن بيستم، در مهد آزادي، در اروپاي متمدن! در يک نبرد ناجوانمردانه
و نابرابر با مسلمانان انجام مي دهند. خانم فهيرا چيگيچ رئيس جمعيت زنان بوسني به
خبرنگاران گفت: سربازان صرب زنان حامله را به اسارت مي برند و بر سر دختر يا پسر
بودن جنين شرط بندي مي کنند و آنگاه به طرز فجيعي شکم زن را مي درند و برنده يا
بازنده مي شوند و کودکان را در آتش مي سوزانند، آنچه امروزه و در قرن بيستم مسيحي
در اردوگاه مرگ مي گذرد، از گرسنگي، شکنجه، قطعه قطعه کردن اعضاء و صورت و سر را
با چکش شکستن و تجاوز ناموسي و ديگر جنايات، بخشي است از وحشي گري صرب ها در برابر
چشم ناظران بين المللي و محافل حقوق بشر، رهبران صرب اين اعمال را تصفيه نژادي و
مسلمان زدائي مي نامند، اين جنايات که قسي ترين قلبها را جريحه دار مي کند حکايت
آدمخواران اقصي نقاط جهان نيست بلکه مربوط به قلب اروپا و به اصطلاح مهد آزادي و
تهيه کننده اعلاميّه حقوق بشر است! و در دنيايي که غرب از حمايت حيوانات سخن مي
گويد! اما با سکوت در برابر شنيع ترين جنايات تاريخ که نرون و آتيلا و چنگيز و
هيتلر را روسفيد کرده، سند رسوائي خويش را امضاء مي کند. چرا که غرب، با اسلام
کينه ديرينه دارد و انتقام اسلام انقلابي را از زنان و کودکان مظلوم بايد بگيرد!

اين جنايات در روزگاري صورت مي
پذيرد که قدرت هاي سلطه گر غربي با حربه حقوق بشر و براي مجازات چند مفسد تروريست
هياهو مي کنند و اشک تمساح مي ريزند، اما اکنون که حقوق ابتدائي ميليون ها مسلمان
در خانه و کاشانه شان پايمال مي گردد و به وضع دلخراش کشته و آواره و شکنجه مي
شوند و فرياد تظلم بر آورده اند، کسي نيست به دفاع از حقوق بشر قيام کند!

آمريکا و متحدينش براي سلطه
برمنافع نفتي در خليج فارس عظيم ترين لشکرکشي تاريخ را کردند، اما در بزرگترين
فاجعه قرن که خود نيز به عمق آن معترفند، بوش با کمال خونسردي مي گويد: آمريکا در
بوسني و هرزگوين منافعي ندارد! و در کنفرانس لندن، سران بيش از چهل کشور به بحث و
گفتگو نشستند و با يک موضع گيري نمايشي به يک محکوميت لفظي و تعارف گونه بسنده
کردند و عملا به صربها چراغ سبز ديگري دادند که رهبر صرب ها با رضايتمندي از نتايج
کنفرانس گفت: ديگر بيمي از دخالت خارجي وجود ندارد و به حملات وحشيانه خود
افزودند.

درسهاي اين حوادث

اين وضع اسفبار براي جهان سوم و
بيش از يک ميليارد مسلمين جهان، از روشنفکران غرب زده تا دولت هاي خود باخته و
توده هاي انساني درس آموز است که علي رغم تلخي و دردناکي مي تواند ثمراتي را در پي
داشته باشد، مشروط به اين که به حوادث با ديده اعتبار نگاه شود:

1-هشدار به غرب باوران

يکي از ثمرات آن شکسته شدن بت زرين
و گوساله سامري غرب در ديد روشنفکران غرب زده است که غربيها را انسان مي پنداشتند
و فرهنگ و تمدن آنها را الگوي ايده آل تصور مي کردند و معتقد بودند شرقي بايد
سراپا غربي شود و دعاوي و نيرنگ بازي هاي بشر دوستانه آنان بيش از يک قرن فکر و
انديشه روشنفکران را در اسارت گرفته بود.

اينجاست که روشنفکران و غرب باوران
بايد با پاسخ به نداي وجدان خود فرياد کنند که ننگ و نفرت بر غرب که آن همه
امکانات انساني را به پاي علم و تمدن قرباني کرده اما اکنون که انسانيت مورد
شديدترين تهاجم است به ياري انسان نمي شتابد! ننگ و نفرت بر اين شيطان هاي سفيد که
با غارت ثروت ملت ها وسيله شهوت و هوس بازي را براي خود فراهم ساخته، اما در برابر
پايمال شدن ارزش هاي انساني اين گونه ساکت و بي تفاوت نشسته است! ننگ و نفرين بر
نظام نوين که سردمدار استکبار جهاني آمريکا مبشر آن است و مفهومي جز سلطه اهريمني
شيطان بزرگ و غارتگران بين المللي بر مقدرات نسل هاي انساني و هجوم ارزش هاي مادي
و معنوي ميلياردها انسان ندارد! روشنفکران بايد بدانند که گرچه غربيها در تکنيک و صنعت
پيشتازند اما در انسانيت و اخلاق و عواطف انساني با آدمخواران وحشي چندان فرقي
ندارند، اين حقيقتي است که گوشه اي از آن را در حوادث بوسني و هرزگوين مي توان ديد
که حتي نشريات غربي بدان اعتراف کردند.

نشريه بهار پرس نوشت: «آقايان بزرگ
سياست جهاني! ايده نظم نوين جهاني خودتان را به همراه هزاران جسد شکنجه شده مردم
بوسني با دست خود به خاک سپرده ايد» باري اين حوادث که فصلي از کتاب جنايت بار غرب
را نشان مي دهد، به روشنفکران مي آموزد که عقل و قلب خود را از چنگال اسارت غرب
رهانيده و به خود آيند و بدانند که رشد تکنولوژي غرب هرگز دليلي بر رشد عقلي و
انساني او نيست و بيش از اين فريب غرب را نخورند.

2-هشدار به دولت ها

و اما دولت هاي وابسته که همه
چيزشان را تسليم غربيها کرده اند و با اين حال موجوديت خود را مديون غرب مي دانند!
بايد بپذيرند که غرب با آنها و کشورها و ملتهايشان همانند گوسفند قرباني عمل مي
کند، از شير و پوست و گوشت آنها بهره کشي مي کند و آنان را به مسلخ مي کشند و
هرگاه پاي منافع مادي در ميان نباشد، عملکردي بهتر از آنچه در بوسني و هرزگوين مي
گذرد نخواهد داشت.

سران کشورهاي اسلامي به خاطر داشته
باشند که جلو چشم غربي ها کشورهاي مسيحي حوزه بالتيک مانند لتوني و استوني اعلام
استقلال کردند و هيچگونه اتفاقي هم نيافتاد اما گناه مردم بوسني و هرزگوين، مسلمان
بودن آنها است و غرب با اينکه با مسلمين کينه ديرينه دارد و دول غربي نمي خواهند
در اروپا اسلام پا بگيرد، انگليس و فرانسه که بخاطر حجاب چند دانش آموز جار و
جنجال ها کردند و رسوائي ببار آوردند چگونه آرام مي نشينند در قلب اروپا دولتي به
نام اسلام اعلام موجوديت کند. حقيقت اين است که سردمداران غرب از شنيدن صداي اسلام
در قلب اروپا به وحشت افتاده اند و بايد مانع رشد اسلام خواهي شوند گرچه قتل عام
زنان و کودکان و مردم بي دفاع حتي اروپايي باشد!.

اين است که به احساسات صدها ميليون
مسلمان در سراسر جهانکه از حوادث بوسني و هرزگوين خشمکين اند وقعي نمي گذارند و
صرب ها را ساح و تجهيزات مي دهند و حمايت سياسي مي کنند و آدمکشان صرب، دوره هاي
نظامي و شکنجه گري را در اسرائيل و در قلب خاورميانه عربي و جلو چشم دول و ملل عرب
مي گذرانند و براي جنايتکاري راهي منطقه مي شوند. امپرياليسم و صهيونيسم و دول
غربي و ساير سياستگذاران قطب استکباري دست در دست يکديگر نهاده و دول اسلامي هم به
نظاره ايستاده و ميليون ها بشکه نفت و ميلياردها دلار سرمايه ملل مسلمان را روزانه
به خزانه هاي جهنمي غرب مي ريزند و اين هم عملکرد غرب با يک اقليت مسلمان و بي
دفاع در خاک اروپاي مدعي دموکراسي. جا داشت غيرت اسلامي و انساني و غيرت عربي و
ملي، سران کشورهاي اسلامي را بر آن دارد که در برابر ظلم و جنايتي که از سوي غرب
بر مسلمين مي گذرد واکنش تند مناسب و قاطع نشان دهند. و اين بي تفاوتي نيز دور از
انتظار نيست! بويژه از رژيم هايي که رگ و خونشان از آمريکا و غرب تغذيه سياسي مي
شود و بعد از سه ربع قرن هنوز نتوانسته اند با رژيم اشغالگر قدس برخوردي جدي داشته
باشند و اين غده سرطاني را در قلب جهان اسلام تحمل کرده و امروزه سخن از مشروعيت
دادن به اين مولود نامشروع آمريکا مي گويند! و تا جهان اسلام چنين سراني دارد وضعي
بهتر از اين نخواهد داشت.

3-آزمايش مسيحيت!

مسيحيت که خود را مبشر رحمت قلمداد
مي کند و کليسا که هزاران مبلغ مسيحي در لباس طبيب و پرستار و مهندس و کاردينال و
مبشر به اقطار جهان مي فرستد تا مردم عالم را به مسيحيت فرا خواند و دم از صلح و
بشر دوستي مي زند. آيا نمي بيند در بوسني و هرزگوين چه مي گذرد؟ آيا آقاي پاپ در
تعاليم مسيح خوانده است که نبايد ناظر فجيع ترين جنايات بر مظلومان باشد و حتي يک
کلمه به نشانه اعتراض بر لب نياورد؟ آيا دژخيماني که در اين جنايات دست دارند خود
را جزء جامعه مسيحي نمي نامند؟… اين حوادث همچون صدها نمونه ديگر نشان داده که
مسيحيت تبشير ايده اي جز دفاع از منافع ابرقدرتها ندارد و تبشير استعمار با يکديگر
پيوند ناگسستني دارند. آيا چنين آئيني با چنان رهبران و پيرواني هرگز مي تواند اميدي
براي محرومان و ستمديدگان جهان باشد؟!  اين
است که در حوادث بوسني و هرزگوين و سکوت پدران روحاني ديگر بار خشم و کينه مسيحيت
و وراي آن صهيونيسم را نسبت به اسلام و مسلمين بايد نظاره کرد و وجدان هاي عمومي
مردم جهان را به داوري طلبيد.

4-بي اعتباري سازمانهاي جهاني

در اين گونه حوادث، بي اعتباري و
وابستگي سازمان هاي جهاني حقوق بشر بيش از پيش برملا مي شود مردم دنيا به ماهيت
مکاران آنها آگاهتر مي گردند. سازمان ملل در حادثه اي چون خليج فارس در ظرف يک ماه
چندين قطعنامه صادر مي کند و متحدين را در دخالت هاي نظامي حمايت مي کند چرا که با
منافع غرب و آمريکا هماهنگ است و فلسفه وجودي اين سازمان ها خدمت به منافع
ابرقدرتهاست اما در حوادثي چون بوسني و هرزگوين قدرت تصميم گيري ندارد و دست به
عصا راه مي رود همچنان که قطعنامه هاي اين سازمان در محکوميت رژيم اشغالگر قدس طي
ده ها سال اخير نقش بر آب بوده است.

و اينک بر ملت هاست که هشيار تر از
پيش با قطع اميد از اين سازمان ها که بازيچه سلطه استکباري اند، خود در فکر کار
خويش باشند و براي احقاق حقوق انساني بپاخيزند و بدانند که حق گرفتني است و نه
دادني!

5-مسئوليت ملت ها!

ملت ها بايد بياموزند که در قاموس
سلطه استکباري هيچ چيز جز منافع نامشروع که از طريق راهزني بين المللي به چپاول مي
برند ارزش ندارد و غرب و جهان به اصطلاح متمدن براي ملتهاي محروم و جهان سوم
کمترين بهائي قائل نيست و دولت هاي وابسته نيز بازيچه دست آنها مي باشند. حال که
چنين است چرا سينه خود را به کانوني آتش فشان عليه غرب و سردمدار آنها نظام نوين
سلطه آمريکائي، بدل نکنند؟ و منافع آنان را درسراسر جهان به خطر نيندازند؟

اين اژدهاي خوش خط و خال غربي نه
عاطفه مي شناسد نه انسانيت و حتي عنوان حقوق بشر و مذهب و مسيحيت را نيز در همان
راستا يدک مي کشد. با توجه به اين واقعيت بود که رئيس جمهوري بوسني پس از نشست اين
محافل به منظور بررسي مسائل يوگوسلاوي گفت: ما به اين نتيجه رسيديم که از مجامع
بين المللي قطع اميد کنيم و روي پاي خود بايستيم و تمام توان خود را در دفاع از
کشور خود به کار بنديم. اين از يک سو، از سوي ديگر بر ملل مسلمان و نيروهاي
غيرتمند جهان اسلام در جاي جاي جهان است که در حوادثي از اين دست به ياري يکديگر
بشتابند و در همين مسئله حاد جاري در يوگوسلاوي فرياد مظلومانه برادران و خواهران
مظلوم خود را پاسخ گويند و دولت هاي خود و مجامع بين المللي را تحت فشار قرار داده
تا به صرب ها و حاميان آنها پاسخي مناسب بدهند و هرکجاي ديگر که شيطان بزرگ رد
پائي دارد هوشيارانه به مقابله برخيزند و انتقام اين سکوت و بي تفاوتي را از نظام
سلطه بگيرند و همين جا لازم مي داند حماسه با شکوه ملت مسلمان و درد آشناي ايران
اسلامي در پشتيباني از مردم مظلوم بوسنيو هرزگوين و کمک هاي بي دريغ بشر دوستانه
آنها را مورد ستايش و تقديس قرار دهد.

ملتي که خود تلخي جنگ را چشيده و
مفهوم مظلوميت را مي داند و آوارگي و خانه خرابي و اسارت را مي فهمد و هنوز درگير
مشکلات و خسارات جنگ تحميلي و توطئه جهان استکباري و جنايات شيطان بزرگ است. اين
ملت و همچنين دولت اسلامي، هرکجا فرياد مسلماني به دادخواهي بلند شود به فرمان
وجدان و تعاليم پيامبر عظيم الشأن اسلام کمر همت مي بندد و براي اثبات انسانيت و
اسلاميت خود از هرچه در توان دارد دريغ نمي کند. در مسئله آوارگان عراقي، کشورهاي
همسايه مرزهاي خود را به روي اين مردم مظلوم بستند، آغوش ايران براي پذيرائي گشوده
شد و تحسين جهانيان را بر انگيخت. در مسئله افغانستان، لبنان، فلسطين و جنگ زدگان
و سيل و زلزله زدگان در هر گوشه جهان، عطوفت اسلامي مردم ما شايان ستايش و تقدير
ملل جهان است. در سيزده شهريور و روز اعلام همبستگي با مردم بوسني و هرزگوين ديديم
که علاوه بر تظاهرات ميليوني توأم با فريادهايي چون «غرب حمايت مي کند، صرب جنايت
مي کند» از سيل کمک هاي مادي و نقدي و حتي آذوقه روزانه خود، چه منظره با شکوهي از
احساس و عشق بشر دوستانه را نسبت به مسلمانان و مظلومان اروپا و اعلام آمادگي دفاع
جاني به نمايش گذاشتند که نظير آن را در جريان جنگ تحميلي مي توان ديد.

اينها درسهايي است که اسلام به ملت
ما داده و تعاليمي که مبشر رحمت و آزادگي در روزگار ما حضرت امام خميني «قدس سره»
به مردم ما آموخته و امروز شاگردان مکتب او، راهش را تعقيب مي کنند تا دنيا بداند
حقوق بشر، انسانيت و عطوفت و ستم ستيزي و امداد مظلوم جايگاهي جز در اسلام ناب
محمدي (ص) که تبلور آن در انقلاب اسلامي است ندارد تا ملت هاي تحت سلطه اسلام ناب
را از اسلام آمريکايي باز شناسند همچنان که مردم مسلمان بوسني و هرزگوين پس از قرن
ها تازه مفهوم اسلام را فهميدند، باشد که اين حوادث تلخ باعث شود اسلام چهره واقعي
خويش را در اروپا بنمايد و پاک بازان مسلمان، با جبهه قوي و هوشياري به بازسازي
انديشه اسلامي بپردازند و اسلام اروپايي رنگ اسلام محمدي (ص) بگيرد و براي منافع
نامشروع غرب تهديد جدي و براي محرومان طليعه اميدي باشد. گرچه کافران و جنايتکاران
و قدرت هاي سلطه گر از آن روگردان باشند.

جاودانگي راه امام

حجة الاسلام و المسلمين اسدالله
بيات

جايگاه و نقش حساس دستگاه اجرائي

فداکاري نيروهاي مسلح جمهوري
اسلامي ايران در دوران جنگ تحميلي

در ايران نيز که اين معجزه عصر به
دست ملت انجام گرفت، قواي مسلح متعهد و فرماندهان پاک و ميهن دوست سهم بسزايي داشتند
و امروز که جنگ لعنتي و تحميلي صدام تکريتي به امر و کمک آمريکا و ساير قدرتها پس
از نزديک به دو سال با شکست سياسي و نظامي ارتش متجاوز بعث و پشتيبانان قدرتمند و
وابستگان به آنان روبرو است باز قواي مسلح نظامي و انتظامي و سپاهي و مردمي با
پشتيباني بيدريغ ملت در جبهه ها و پشت جبهه ها اين افتخار بزرگ را آفريدند و ايران
را سرافراز نمودند و نيز شرارتها و توطئه هاي داخلي را که به دست عروسکهاي وابسته
به غرب و شرق براي براندازي جمهوري اسلامي بسيج شده بودند با دست تواناي جوانان
کميته ها و پاسداران بسيج و شهرباني و با کمک ملت غيرتمند در هم شکسته شد. و همين
جوانان فداکار عزيزند که شبها بيدارند تا خانواده ها با آرامش استراحت کنند.
خدايشان يار و مددکار باد.

وظايف سنگين نيروهاي مسلح

امام در اين زمينه مي فرمايد:

«پس وصيت برادرانه من در اين
قدمهاي آخرين عمر بر قواي مسلح بطور عموم آن است که اي عزيزان که به اسلام عشق مي
ورزيد و با عشق لقاء الله به فداکاري در جبهه ها و در سطح کشور به کار ارزشمند خود
ادامه مي دهيد بيدار باشيد و هشيار که بازيگران سياسي و سياستمداران حرفه اي غرب و
شرق زده و دستهاي مرموز جنايتکاران پشت پرده لبه تيز سلاح خيانت و جنايت کارشان از
هر سو و بيشتر از هر گروه متوجه به شما عزيزان است و مي خواهند از شما عزيزان که
با جانفشاني خود انقلاب را پيروز نموديد و اسلام را زنده کرديد بهره گيري کرده و
جمهوري اسلامي را براندازند و شما را با اسم اسلام و خدمت به ميهن و ملت از اسلام
و ملت جدا کرده به دامن يکي از دو  قطب
جهانخوار بيندازند و بر زحمات و فداکاريهاي شما با حيله هاي سياسي و ظاهرهاي به
صورت اسلامي و ملي خط بطلان بکشند». (وصيتنامه سياسي الهي)

حضرت امام (س) با توجه به شناخت
وسيع و عميقي که از اسلام و مکتب دارند و تجربه زنده و طولاني که از جريانات و
اوضاع سياسي و اجتماعي در ايران اسلامي و در سراسر عالم کسب کرده اند و خطري که
معمولا نيروهاي مسلح از آن مصون نمانده اند و در خيلي از کشورها به آن گرفتار شده
اند و ملت خودشان را نيز گرفتار کرده اند و در نتيجه کشور و ملت را به وابستگي و
بردگي سياسي و اقتصادي و فکري منتهي ساخته اند روي نکات و مسايل اساسي و حياتي
تکيه فرموده و تأکيد نموده اند نيروهاي مسلح با کمال دقت و هوشياري به آنها توجه
خاصي به عمل آورده و در عمل و سازماندهي و برخوردهاي صنفي و ملي در مسايل خرد و
کلان کشور مراعات نمايند. زيرا که حفظ کيان کشور و استقلال آن در عهده آنها است.
صلابت و حشمت يک امت بويژه امت انقلابي ما در گرو تلاش نيروهاي مسلح با کمال دقت و
هوشياري به آنها توجه خاصي به عمل آورده و در عمل و سازماندهي و برخوردهاي صنفي و
ملي در مسايل خرد و کلان کشور مراعات نمايند. زيرا که حفظ کيان کشور و استقلال آن
در عهده آنها است. صلابت و حشمت يک امت بويژه امت انقلابي ما در گرو تلاش نيروهاي
مسلح انقلابي و نگهداري روحيّه رزمي و جهادي آنان است. امنيت و آسايش و آرامش مردم
در سايه توان و قدرت و آمادگي و هوشياري نيروهاي نظامي و انتظامي قابل تحصيل و
تأمين است و به همين جهت حضرت امام (س) مانند حضرت علي بن ابيطالب (ع) در عهدنامه
مالک اشتر نيروهاي مسلح را عامل عزت و شوکت رهبري نظام اسلامي و موجب امنيت ملت و
حفظ کشور و کنترل مرزها و استقلال امت اسلامي و هراس دشمنان اسلام مي شناسد و تعهد
و تقواي آنان را بيش از ديگران امري لازم و ضروري مي داند و ورود آنان را در
جريانات گوناگون سياسي و باندبازيها و گروه گرائيها امري مهلک و خطرناک براي امت
اسلام و انقلابي معرفي مي نمايد در عين اينکه بايد جريانات را بشناسند و از خطرات
جريانات انحرافي مطلع گردند و مرزبنديهاي فکري و خطي را با دقت بدانند و از آن
باخبر باشند تا گول بازيگران سياسي را نخورند. اگر آنان جريانات سياسي را نشناسند
و از مرزبنديهاي آنان باخبر نباشند چگونه مي توانند دربرابر نيرنگها و القائات
پيچيده آنان ايستادگي کرده و از گول خوردن در مقابل آنان محفوظ بمانند ليکن نبايد
در جريانات سياسي وارد شوند و نبايد طبق جريانات گروهي و حزبي و خط مشي آنان
برنامه هاي زندگي خويش را تنظيم نمايند زيرا که ورود در هر حزب و گروهي نوعي تعهد
و التزام به ضوابط و شرايطي است که آن گروه و تشکيلات براي زير مجموعه خود دارد و
نمي تواند از آن عدول و تخطي نمايد و لازمه اين نوع تعهد و التزام سرپيچي از فرمان
و دستورات مافوق است که براي مصالح يک ملت و کشور لازم الاتباع بوده و بايد به
مرحله اجرا درآيد ولو اينکه ممکن است با مصالح و منافع گروهي و حزبي احزاب کاملا
متضاد بوده و مخالف باشد.

بنابراين هرکسي که وارد در تشکيلات
نظامي و انتظامي مي گردد و در رده اي از آن تشکيلات مسئوليت نمي پذيرد منطقا و
عقلا و قانونا و شرعا هيچگونه حقي در وارد شدند در هيچ حزب و گروه خاص سياسي ندارد
و اگر وارد شود بزرگترين خيانت براي يک کشور و نيروهاي مسلح آن کشور به حساب مي
آيد و اگر زمينه چنين خطري را ارگانها و دستگاههاي رسمي و مسئولان نظام اسلامي
مشاهده کردن لازم است با احتياط و ملاحظه ظرافت کامل موضوع، با قضيه برخوردکرده و
با هر تدبيري که مصلحت و لازم بدانند از ورود آنان در احزاب و گروه ها و باندها
جلوگيري بعمل آورند. عين عبارت حضرت امام (س) در اين مقوله چنين است:

«وصيت اکيد من به قواي مسلح آن است
که همان طور که از مقررات نظام، عدم دخول نظامي در احزاب و گروه ها و جبهه ها است
به آن عمل نمايند و قواي مسلح مطلقا چه نظامي و انتظامي و پاسدار و بسيج و غير
اينها در هيچ حزب و گروهي وارد نشده و خود را از بازيهاي سياسي دور نگهدارند. در
اين صورت مي توانند قدرت نظامي خود را حفظ و از اختلافات درون گروهي مصون باشند و
بر فرماندهان لازم است که افراد تحت فرمان خود را از ورود در احزاب منع نمايند و
چون انقلاب از همه ملت و حفظ آن بر همگان است دولت و ملت و شوراي دفاع[1] و مجلس
شوراي اسلامي وظيفه شرعي و ميهني آنان است که اگر قواي مسلح چه فرماندهان و طبقات
بالا و چه طبقات بعد بر خلاف مصالح اسلام و کشور بخواهند عملي انجام دهند يا در
احزاب وارد شوند که بي اشکال به تباهي کشيده مي شوند و يا در بازيهاي سياسي وارد
شوند، از قدم اول با آن مخالفت کنند و بر رهبر و شوراي رهبري[2] است که با
قاطعيت از اين امر جلوگيري نمايد تا کشور از آسيب در امان باشد».

(وصيت نامه سياسي الهي)

(فرض اين است که محور نظام الهي ما
بر اساس ولايت فقيه است و رابطه آن با همه گروه ها براساس اسلام و پدرانه و يکسان
است و هيچ نوع گرايش بگروه خاصي و يا جناح خاصي ندراد). سپس حضرت امام (س)
پيامبرگونه از موضع ناصح مشفق و دلسوز و مانند طبيب حاذق وارد شده و با توجه به
اينکه با کمال اطمينان خاطر و اميدوار به فضل و رحمت پروردگار آماده لقاء خدا و
ارتحال از عالم ماده و خاکي بدنياي بقاء و جاودانه است و با ديد وسيع و ظريف و
لطيف به جهان زودگذر نگاه کرده و مجموعه اين عالم را در حال سيلان و عبور مي بيند
و در حال ورود به محاسبه دقيق الهي مشاهده مي کند و در اين ديد تنها راهي که مي تواند
انسان را به ساحل نجات هدايت کرده و از مشکلات برهاند اسلام راستين و ايمان به خدا
و رسولان خدا و جاودانگي انسان است و غير از اين راه ديگري وجود ندارد بلکه بيراهه
و اضلال و ضلالت مي باشد لذا مي فرمايد:

«و من به همه نيروهاي مسلح در اين
پايان زندگي خاکي وصيت مشفقانه مي کنم که از اسلام که يگانه مکتب استقلال و آزادي
خواهي است و خداوند متعال همه را با نور هدايت آن به مقام والاي انساني دعوت مي
کند چنانچه امروز وفا داريد در وفاداري استقامت کنيد که شما را و کشور و ملت شما
را از ننگ وابستگيها و پيوستگيها به قدرتهايي که شما را جز براي بردگي خويش نمي
خواهند و کشور و ملت عزيزتان را عقب مانده و بازار مصرف و زير بار ننگين ستم پذيري
نگه مي دارند نجات مي دهد و زندگي انساني شرافت مندانه را ولو با مشکلات بر
زندگاني ننگين بردگي اجانب، ولو با رفاه حيواني ترجيح دهيد و بدانيد مادام که در
احتياجات صنايع پيشرفته، دست خود را پيش ديگران دراز کنيد و به دريوزگي عمر را
بگذرانيد قدرت ابتکار و پيشرفت در اختراعات در شما شکوفا نخواهد شد و به خوبي و
عينيت ديديد که در اين مدت کوتاه پس از تحريم اقتصادي همانها که از ساختن هرچيز
خود را عاجز مي ديدند و از راه انداختن کارخانه ها آنان را مأيوس مي نمودند افکار
خود را به کار بستند و بسياري از احتياجات ارتش و کارخانه ها را خود رفع نمودند. و
اين جنگ و تحريم اقتصادي و اخراج کارشناسان خارجي تحفه اي الهي بود که ما از آن
غافل بوديم. اکنون اگر دولت و ارتش کالاهاي جهانخواران را خود تحريم کنند و به
کوشش و سعي در راه ابتکار بيفزايند اميد است که کشور خودکفا شود و از دريوزگي از
دشمن نجات يابد».

(وصيت نامه سياسي الهي)

امام و پايه هاي استقلال اقتصادي و
خودکفائي

کسي که با افکار و انديشه هاي حضرت
امام (س) انس دارد و سيري در سخنان و مکتوبات و رهنمودهاي ايشان داشته است و به
روشني مي داند ايشان اعقتاد دارند استقلال سياسي براي يک ملتي با شعار تنها تحقق
نمي يابد و رابطه استقلال سياسي با استقلال اقتصادي و خودکفائي در امر توليد و
توزيع آنقدر عميق و ريشه دار است، اگر ملتي از نظر اقتصادي وابسته باشد و دست نياز
به سوي ديگران دراز نمايد، اگر چه از نظر سياسي نيرومند و قوي هم باشد حفظ و
نگهداري آن امکان پذير نمي باشد. قطعا وابستگي اقتصادي بتدريج وابستگي سياسي هم
خواهد آورد. و همچنين وابستگي فکري منشأ و ريشه همه نوع تعلّقها و وابستگي ها مي
باشد. وابستگي فکري يک ملت از نظر سياسي و اقتصادي و حتي نظامي براي آنان وابستگي
به وجود خواهد آورد.

روي اين تحليل حضرت امام (س) در
تمام مواردي که درباره رشد فکري و اقتصادي يک ملت بحث کرده اند به اين نوع رابطه
اشاره فرموده اند و هرجا درباره علل و عوامل آزادي و رهائي يک ملت بحث فرموده اند
باز به اين رابطه اشارت فرموده اند در عين اينکه مي دانند و اعتراف دارند، ملت
اسلامي و انقلابي ما اگر بخواهند در صنعت و تکنولوژي استقلال بدست آورند و در عرصه
تکنولوژي از قافله دنياي امروز عقب نمانند نمي توانند دور خودشان سيم خاردار کشيده
و رابطه خودشان را با همه عالم قطع نمايند و به تمام معني در انزوا زندگي کنند. نه،
چنين مطلبي را امام (س) اعتقاد ندارند و قابل دفاع هم نمي باشد اما معتقد هستند
دنياي امروز دنياي مانورهاي گوناگون و انتخاب بهترين ها است. اين طور نيست که هيچ
گونه امکان دست يابي به تکنولوژي هاي پيشرفته از غير کانال استکبار جهاني و
ابرقدرتها وجود نداشته باشد بلکه مي توان با تدبيرهائي بدون آنکه زير بار سلطه
قدرت هاي بزرگ جهاني برود و قدرت آنان را بر خود و اعمال و افکارش حاکم بداند
بالخصوص باتوجه به شرايطي که امروز بوجود آمده و چهره کريه سلطه هاي جهاني براي
بشريت تا حدودي برملا گشته است به تکنولوژي دست يافت و از کشورهايي که در فکر
استعمار و استثمار ملتهاي کوچک نيستند استفاده کرد و براي تربيت انسانها و نيروهاي
کيفي متخصص و فني از امکانات فني و آموزش و دانشگاهي آن نوع کشورها استفاده کرد.
بنابراين مي توان با توجه به مطالبي که در بالا به آنها اشارت رفت براي تأمين استقلال
اقتصادي و خودکفائي کشور اصول زير را متذکر شد:

الف- باوراندن مردم و ايجاد اعتماد
و اطمينان در نيروهاي توانمند به اينکه اگر بخواهند و از استعداد خدادادي و
خلّاقيتها و ابتکارات خودشان استفاده بهينه نمايند، مي توانند در تمام زمينه ها
رشد قابل ملاحظه و چشمگيري بدست آورده و در خيلي از موارد شکوفائيها از خود نشان
دهند کمااينکه در دوران جنگ تحميلي با اينکه در حصر اقتصادي بسر مي برديم و مورد
هجوم قرار گرفته بوديم و کارشناسان خارجي هم اخراج شده بودند اکثر واحدهاي توليدي
بکار افتاد و ابزار يدکي فراواني با اينکه پيچيده بودند ساخته شد و مشکلات نيروهاي
مسلح و رزمندگان برطرف گرديد.

ب- دومين اصلي که در رسيدن به خود
کفائي و استقلال اقتصادي لازم است مد نظر قرار گرفته و مراعات شود اين است: مادام
که در احتياجات صنايع، بيشتر ما دست خود را پيش ديگران دراز کنيم و به دريوزگي، عمر
را بگذرانيم، قدرت ابتکار و پيشرفت در اختراعات در ملت شکوفا نخواهد شد. قطعا در
چنين وضعيتي، ملت مصرف کننده توليدات ديگران، و بازار ما بازار مصرف دنياي
استعمارگر و استثماري خواهد شد و روند اقتصادي جامعه بر مصرف گرايي و کاهش توليد
داخلي و افزايش واردات از خارج منتهي خواهد شد و لذا امام مي فرمايند اين جنگ و
تحريم اقتصادي تحفه اي الهي بود که ما از آن غافل بوديم. آري تحفه اي الهي بود که
ملت انقلابي بخود آيند و از جوهره خدادادي و استعداد سرشار و دروني استفاده کنند و
از اين تحريم به نحو کامل براي رشد کشور بهره برداري نمايند.

ج- رشد توليد و افزايش ثروت ملي،
بدون تربيت نيروي متخصص کيفي امکان پذير نمي باشد. در جامعه کنوني بشر نمي تواند
از کنار صنايع پيشرفته و تکنولوژي عبور کرده و نسبت به آنها بي تفاوت باشد. در حمل
و نقل و در ارتباطات و در تأمين مواد غذايي و در تسخير آب و انرژي و هوا و در بهره
برداري از آب و خاک و معادن زيرزميني و در ده ها و صدها و هزارها مسائل و موارد
ديگر که بشر به آنها نياز دارد و نمي تواند آنها را ناديده گرفته و از کنار آنها
بي تفاوت عبور نمايد. قطعا کشورهاي جهان سوم مانند کشور ما که مدتها تحت سلطه
قدرتهاي بزرگ و در رأس آنها آمريکا قرار داشت و تمام ذخاير آنها را به تاراج بردند
و از تمام زوايا عقب مانده و نگهداشته شده اند و لذا براي تربيت نيروهاي کيفي و
فني ناگزير از اعزام نيرو به خارج هستند، منتهي در اين اعزامها بايد کشورها را
مورد توجه قرار داد و از امکانات آموزشي و دانشگاهي کشورهايي استفاده کرد که روحيه
سلطه طلبي و استعماري را نداشته و در فکر استعمار و استثمار نيستند و از اعزام به
کشورهاي سلطه طلب و استکباري و اذناب آنان پرهيز شود تا روزي که خداي جهان بخواهد
و ملتهاي محروم و مستضعف جهان خودشان در اين مراحل نيز به استقلال و خودکفايي
برسند.

د- دولت و ملت اسلامي و همه
دولتهاي ستمديده و ملتهاي مظلوم بکوشند از مصرف کردن کالاهاي کشورهاي جهانخوار
خودداري به عمل آورده و ورود آنها را بکشورهاي جهان سوم تحريم کنند و کوشش و سعي
خودشان را در راه ابتکار و خلاقيت نيروهاي داخلي بيفزايند و از توليدات داخلي
حمايت کرده و برنامه ها را براي بهتر کردن توليدات داخلي و کيفي نمودن آنها تنظيم
نمايند و محوريت برنامه ريزي هاي اقتصادي را بر حمايت از توليدات داخلي و ايجاد
امنيت کامل براي سرمايه گذاري هاي داخلي و هدايت واردات در راه رشد و افزايش
توليدات داخلي قرار دهند. و با تضمين قيمت خريد محصولات و توليدات کشاورزي،
اطمينان توليد کنندگان کشور را جلب نموده و آنان را از سردرگمي نجات داده و شرايط
جلب اعتماد آنان را فراهم نمايند. و در اين مسير اساسي و حياتي قدرت و توان دستگاه
قضايي نقش اصلي را مي تواند ايفاء نمايد و دستگاه قضايي قوي و نيرومند و مستقل
بدون توجه به جريانات گوناگون سياسي و بدون دخالت دادن انگيزه هاي گروهي و باندي،
وقتي که بتواند از حقوق عامه افراد و جامعه دفاع نمايد و اطمينان خاطر در افراد و
سرمايه گذاران فراهم آورد و حقوق مالکانه و کارگر و کارفرما وسرمايه را طبق
معيارها و ضوابط مقبول و مشروع حفظ و حراست کند، آن وقت است که در جامعه همگان با
کمال ميل و رغبت و علاقه، آمادگي خودشان را براي تلاش و کوشش اعلام کرده و براي
سرمايه گذاري و عمران و آباداني کشور در تمام زمينه ها از خود جوهره و فکر و رشد
نشان مي دهند و کشور و ملت را از نکبت و تلاشي رهايي مي بخشند به اميد اينکه امت
اسلامي در فکر و عمل به اين نکات توجه نمايند.

هـ- دولت و ملت بايد توجه نمايند،
توسعه ثروت ملّي و افزايش درآمدهاي ناخالص ملي اگرچه از نشانه هاي سلامت اقتصاد و
رشد آن است و در هر جامعه اي که اقتصاد سالم باشد و نشانه هاي شکوفائي را آشکار
سازد طبعا درآمدهاي ناخالص ملي بايد افزايش يابد، ليکن هيچکدام از اينها هدف نمي
باشد. هدف اصلي از همه اينها تأمين عدالت اجتماعي و قسط الهي است. مادامي که در
جامعه اي عدالت پياده نشده است و مردم از مزاياي آن بي بهره اند و عده اي در
محروميت و عده اي در وفور و فراواني بسر مي برند و در جامعه قطب بندي و تبعيض و
نابرابري حاکم است و امکانات خدادادي عادلانه توزيع نشده است و جامعه به دو قطبي
فقير و غني و دارا و ندار تقسيم شده است اگرچه ثروت ملي افزايش يابد و دولت کاهش
درآمد نداشته باشد و سوبسيد هم حذف گردد و و… قطعا چنين جامعه اي مورد رضايت
خداي عالم نبوده و برتر به حساب نمي آيد.

بنابراين دست اندرکاران اجرائي و
برنامه ريزان جامعه و مسئولان امور مالي و اقتصادي کشور بايد دقت کنند و اصل مراعات
عدالت و پياده شدن آن را در تمام سطوح به عنوان استراتژي نظام اقتصادي، نظام الهي
مطمح نظر قرار گيرد و تمام برنامه ها با توجه به اين استراتژي تنظيم گردد. و در
اينجا آخرين توصيه حضرت امام (س) را در اين فراز به عنوان تأکيد بيشتر و حسن ختام
مي آوريم:

«و هم در اينجا بايد بيفزايم که
احتياج ما پس از اين همه عقب ماندگي مصنوعي به صنعتهاي بزرگ کشورهاي خارجي حقيقتي
است انکار ناپذير، و اين به آن معني نيست که ما بايد در علوم پيشرفته به يکي از دو
قطب وابسته شويم. دولت و ارتش بايد کوشش کنند که دانشجويان متعهد را درکشورهايي که
صنايع بزرگ پيشرفته را دارند و استعمار و استثمارگر نيستند بفرستند و از فرستادن
به آمريکا و شوروي و کشورهاي ديگر که در مسير اين دو قطب هستند احتراز کنند، مگر
انشاءالله روزي برسد که اين دو قدرت به اشتباه خود پي برند و در مسير انسانيت و
انسان دوستي و احترام به حقوق ديگران واقع شوند، يا انشاء الله مستضعفان جهان و
ملتهاي بيدار و مسلمان متعهد، آنان را به جاي خود نشانند. به اميد چنين روزي».

ادامه دارد

مباني رهبري در اسلام

قسمت بيست و هشتم

پيشگامي رهبر

حجة الاسلام و المسلمين محمدي ري
شهري

براي آن که رهبر براي مردم جاذبه
داشته باشد، ويژگيهاي بسياري را بايد تحصيل نمايد، آنچه در فصول آينده در زمينه
شرايط رهبري خواهد آمد، به بيان ديگر عواملي است که در کنار جاذبه اخلاقي، براي
کامل شدن جاذبه رهبري ضروري و اجتناب ناپذير است.

يکي از اين ويژگي ها، عبارت است از
پيشگامي، رهبر بايد در همه زمينه ها جلوتر از ديگران حرکت کند، واقعا امام و پيشوا
باشد. پيش از اين[1]
در تبيين مراتب امامت، رهبري با کردار به عنوان دومين مرتبه از مراتب رهبري ذکر
شد، در اينجا بايد توجه داشت که اين ويژگي از نظر اسلام يکي از شرايط مهم رهبري
سياسي جامعه بلکه در رأس همه شرايط است.

از نظر اسلام رهبر نمي تواند در
آنچه مردم را بدان دعوت مي کند، خود عقب تر از ديگران باشد که در اين صورت او ديگر
رهبر نيست بلکه رهبر واقعي جامعه کسي است که در نقطه اوج همه کمالات باشد همان
گونه که ابراهيم بود و در مرتبه بعد که رهبري غير معصوم است هرکس که در کمالات
نفساني و قدرت رهبري از ديگران جلوتر باشد مي تواند زمام رهبري جامعه را بدست گيرد
و بر اين اساس از ديدگاه اسلام رهبر بايد در همه زمينه ها براي مردم خود سرمشق و
الگو و به تعبير قرآن کريم اسوه باشد.

«قد کانت لکم اسوة حسنه في ابراهيم
و الذين معه».[2]

زندگي ابراهيم و کساني که با او
بودند سرمشق خوبي براي شما است.

«لقد کان لکم في رسول الله اسوة
حسنه لمن کان يرجوا الله و اليوم الاخر و ذکر اله کثيراً».[3]

زندگي رسول خدا- پيامبر اسلام-
تحقيقا سرمشق نيکويي است براي کساني که به خدا و روز جزا اميد دارند و خدا را
بسيار ياد مي کنند.

يکي از عمده ترين دلايل جاذبه و
نفوذ و محبوبيت پيامبر اسلام در ميان پيروان خود در گذشته و حال اين است که او در
همه شعارهايي که مي داد جلوتر از ديگران حرکت مي کرد.

اگر شعار توحيد مي داد خود عملا
اولين موحدبود و در زندگي فردي و اجتماعي و سياسي خود به هيچ چيز و هيچ کس جز خدا
تکيه نداشت و حتي در سخت ترين شرايط و بحراني ترين وضعيت از مشرک کمک نمي خواست.

اگر مردم را به عبادت و شب زنده
داري دعوت مي کرد خود از همه بيشتر اهل عبادت بود. تا آنجا که خداوند از او مي
خواهد که تا اين حد خود را به مشقت نيندازد… «ما انزلنا عليک القرآن لتشفي».

اگر شعار عدالت مي دهد خود جلوتر
از ديگران عدالت را درباره خود و نزديکان خود اجراء مي کرد و حتي در تقسيم نگاه
هاي خويش وقتي در ميان اصحاب نشسته بود عدالت مي روزيد.

اگر شعار طرفداري از مستضعفين مي
داد، خود مانند يک مستضعف زندگي مي کرد.

امام باقر (ع) قسم ياد مي کند که
پيامبر اسلام از زمان بعثت تا زنده بود سه روز متوالي از نان گندم سير نشد![4]

نه اين که نداشت و نمي توانست
زندگي مرفّهي براي خودش عايشه همسر او مي گويد: رسول خدا (ص) تا زنده بود هيچ گاه
سه روز متوالي سير غذا نخورد، اگر مي خواستيم مي توانستيم سير بخوريم ولي ديگران
را بر خود ترجيح مي داديم.[5]

عمر بن خطاب مي گويد: «روزي من از
پيامبر خدا اجازه ملاقات خواستم و در غرفه اي خدمت او رسيدم ديدم او روي حصيري
دراز کشيده است. آن قدر حصير کوچک بود که قسمتي از بدن آن حضرت روي خاک قرار داشت،
زير سرش هم متکائي بود- بجاي پر قو- مملو از ليف خرما! بالاي سرش پوستي دباغي نشده
آويزان است و در گوشه غرفه قدري برگ سلم براي دباغي پوست»

با ديدن اين منظره عمر گريه اش
گرفت، پيامبر پرسيد چرا گريه مي کني؟

پاسخ داد: چرا گريه نکنم درحالي که
آثار فشار حصير را بر پهلوي شما مشاهده مي کنم، خزانه شما همين است که مي بينم،
شما با اين که پيامبر خدا و برگزيده اوئي در اين کوخ و با اين وضع زندگي مي کني
درحالي که کسري پادشاه ايران و قيصر پادشاه روم روي تخت هاي طلا و تشک ديباج و
ابريشم و در باغهاي ميوه و نهرها؟!

پيامبر فرمود: آيا نمي پسندي که ما
آخرت داشته باشيم و آنها دنيا؟! تشک کسري و قيصر عاقبتش آتش دوزخ است، تشک و
تختخواب من عاقبت به بهشت مي رسد.[6]

در خطبه 160 از نهج البلاغه امام
علي (ع) ضمن اشاره به زندگي ساده و فقيرانه پيامبر اسلام از مسلمين مي خواهد که در
برخورد با مظاهر مادّي به رهبر مطلق جهان اسلام تأسّي کنند و او را سرمشق و الگوي
خود قرار دهند:

«فتأس بنبيک الاطيب الاطهر صلي الله
عليه و آله، فان فيه اسوة لمن تأسّي و عزاء لمن تعزي. و أحب العباد الي الله
المتأسي بنبيّه و المقتص لاثره قضم الدنيا قضما، و لم يعرها طرفا، أهضم اهل الدنيا
کشحاً و أحمصهم من الدنيا بطناً…».

از پيامبر خود که اسوه نيکي و پاکي
است پيروي کن. زيرا او براي هر راهرو شايسته ترين رهبر و سرمشق شکيبايي در زمينه
ترک مظاهر فريبنده مادي است. و محبوب ترين بندگان نزد خدا کسي است که از پيغمبر
خود پيروي کند و همان راهي را که او پيموده است بپيمايد، باري، او دهان از دنيا پر
نکرد و گوشه چشمي بدان نيفکند، تهيگاه او از همه مردم لاغرتر و شکم او از همه
گرسنه تر بود.

باري پيامبر اسلام در همه ابعاد
زندگي فردي و اجتماعي و در همه آنچه مردم را بدان دعوت مي کرد پيشتاز بود و همين
امر سبب جاذبه بي نظير و رهبري بي بديل اوست.

ميزان اعمال

پس از پيامبر اسلام (ص) امام علي
(ع) در عمل پيشتاز امت بود، و به همين جهت در زيارتش به عنوان ميزان اعمال مورد
خطاب قرار مي گيرد. بدين معنا که کردار امام چه در رابطه با خلق و چه در رابطه با
خالق ميزان و معيار ارزيابي اعمال ديگران است، نمازش، روزه اش، شب زنده داريش،
جهادش، عدالتش، صبرش، شجاعتش، زهدش و بالاخره همه فضائلش ملاک و ميزان قوّت و يا
ضعف اين فضايل در ديگران است، اين ويژگي ها در ديگران هرچه به خصايص امام نزديک تر
باشد به کمال نزديک تر است و هرچه دورتر باشد، ناقص تر.

تاريخ نمي تواند در گذشته و حال-
به استثناء پيامبر اسلام که امام ائمّه است- رهبري معرفي کند که مانند علي (ع) در
عمل پيشتاز باشد. اصولا رهبران تاريخ همه اهل حرف اند نه اهل عمل و اگر اهل عمل هم
ميان آنها باشد قطعا پيشگام و پيشتاز نيستند، وقتي به قدرت رسيدند همه وعده ها و
همه شعارها را عملا فراموش مي کنند.

تاريخ نمي تواند رهبري را نشان دهد
مانند امام علي (ع) که در اوج قدرت مانند يک تهي دست، فقيرانه زندگي کند و بگويد:

«ان الله جعلني اماما لخلقه ففرض
عليّ التقدير في نفسي و مطعمي و مشربي و ملبسي کضعفاء الناس، کي يقتدي الفقير
بفقري و لايطغي الغني غناه».[7]

خداوند مرا امام خلق خود قرار داده
و بدين جهت بر من واجب کرده که زندگي شخصي خود، خوردني، نوشيدني، و لباس خود را
مانند مردم ناتوان اندازه گيري کنم، تا فقير به فقرم اقتدا کند و ثروتمند را ثروت
به طغيان وادار نسازد.

ابن ابي الحديد درباره فلسفه جاذبه
بي نظير امام علي (ع) و نفوذ خارق العاده او در دل توده ها مي نويسد:

روزي از ابوجعفر نقيب پرسيدم علت
اينکه مردم اين همه به علي (ع) عشق مي ورزند چيست؟ در پاسخ اين سؤال نمي خواهم از
علم، شجاعت، فصاحت و ساير ويژگيهائي که خداوند بصورت کامل به او عنايت کرده سخني
به ميان آيد.

سؤالي جالب و دقيق بود و پاسخ به
آن ارتجالا آسان بنظر نمي رسيد لذا ابوجعفر ضمن خنده به شوخي از طرح مکرر اين گونه
سؤالها از سوي ابن ابي الحديد گله کرد.[8] و پس از آن
بعنوان مقدمه براي پاسخ، تحليلي زيبا از نارضايتي اکثر مردم از دنيا ارائه داد که
هم افراد شايسته و مستحق از دنيا دل خوشي ندارند و هم افراد ناشايسته و غير مستحق،
افراد شايسته اکثراً محروم اند و حتي بيشتر اوقات محتاج افراد ناشايسته. افراد غير
مستحق نيز به دليل حسادت به زندگي خود قناعت نمي کنند و به حال خود راضي نيستند
بلکه با فزون طلبي در صدد موقعيتي بالاتر هستند. پس از تشريح اين مقدمه گفت:

«فاذا عرفت هذه المقدمه فمعلوم ان
عليا (ع) کان مستحقاً محروماً بل هو امير المستحقين المحرومين و سيدهم و کبيرهم».

پس از آن که اين مقدمه را دانستي،
بديهي است که علي (ع) مستحقي بود محروم، بلکه او امير مستحقين محروم است! او آقا و
بزرگ آنان است.

و ادامه داد که: معلوم است محرومين
براي يکديگر تعصب مي ورزند و بر عليه دنياداران مي شورند… حال اگر يکي از اين
محرومين مردي عظيم القدر، جليل المنزله، داراي کمال شرافت و جامع همه فضايل و در
عين حال محروم باشد و محدود، از دنيا تلخي ها و مشکلات فراوان بيند، و کسي که کمتر
از اوست بر او برتري يابد. و بر او و فرزندان و خانواده و خويشاوندان او کسي فرمان
روايي کند که به نظر او حقي در فرمانروايي و حکومت ندارد، پيش آمدي که نه به ذهن
خودش خطور مي کرد و نه کسي ديگر انتظار آن را براي او داشت، و بالاخره اين مرد
جليل در محرابش کشته شود، فرزندانش پس او شهيد گردند، زنان اين خاندان اسير،
خاندان و بني اعمامش گرفتار قتل و تبعيد و فرار و زندان گردند درحالي که همه آنها
اهل فضل، زهد، عبادت، سخاوت و خدمت به خلق هستند.

«و هل تستطيع القلوب الا تحبه و
تهواء و تذوب فيه و تفني في عشقه…».[9]

با اين اوصاف آيا امکان دارد که
همه مردم نسبت به چنين شخصي تعصب نورزند؟! و آيا دلها مي توانند او را دوست نداشته
باشند و در او ذوب نشوند و در عشقش فنا نگردند؟!

ادامه دارد

درسهايي از تاريخ تحليلي اسلام

حوادث سال اول هجرت- 7

قسمت چهل و هشتم

حجة الاسلام و المسلمين رسولي
محلاتي

صرفنظر از ساير آيات و رواياتي که
درباره تشريع جنگ و جهاد و موارد آن وارد شده اگر همين آيات سوره حج را مدّنظر
قرار دهيم، علت تشريع و موارد آن بطور اجمال روشن مي شود، که ما در اينجا براي
اينکه يادي هم از معلم شهيد استاد مطهري کرده باشيم رشته سخن را بدست ايشان مي
دهيم که در کتاب جهاد خود پس از ذکر اين آيات و اينکه لحن اين آيات که نخستين
آياتي است که در باب جهاد و تشريع آن نازل شده لحن دفاع است نه تهاجم و سلطه جويي
مي گويد:

دستور جهاد که همني آيات است نازل
شد. ببينيد لحن آيات اين است: «ان الله يدافع عن الذين آمنوا»- خدا از اهل ايمان
دفاع مي کند خدا خيانت کارهاي کافرپيشه را دوست نمي دارد، اشاره باينکه اينها بشما
خيانت کردند، اينها کفران نعمت کردند آنوقت مي فرمايد: «اذن للذين يقاتلون بانهم
ظلموا»- اجازه داده شد باين مردمي که ديگران به جنگ اينها آمدند، که بجنگند. يعني
اي مسلمانان حالا که کافران بجنگ شما آمده اند پس بجنگيد، اين درست حالت دفاع است.
چرا اين اجازه داده شد بدليل اينکه مظلوم بايد از خودش دفاع کند بعد هم وعده ياري
مي دهد: «و ان الله علي نصرهم لقدير. الذين اخرجوا من ديارهم بغير حق الا ان
يقولوا ربنا الله»- ما باين مردم که آنها را از شهر و ديار خودشان بناحق بيرون
کردند و جرمي نداشتند جز اينکه مي گفتند پروردگار ما خدا است اجازه جهاد مي دهيم،
جرمشان اين بود که گفتند: ربنا الله، چنين مردمي را ما اجازه مي دهيم بجنگند.

ببينيد لحن چقدر لحن دفاع است. بعد
فلسفه کلي جهاد را ذکر مي کند، عجيب است قرآن در بيان کردن حقايق و در اينکه
نکاترا يادآوري مي کند. بعد که اين جمله را مي گويد کانّه قرآن مواجه شده با همين
سؤالات و اشکالاتي که مسيحيها مي کنند که اي قرآن تو کتاب آسماني هستي، تو يک کتاب
ديني اي، تو چگونه اجازه جنگ مي دهي؟ جنگ بد چيزيست، تو همه اش بگو صلح، بگو صفا،
بگو عبادت.

قرآن مي گويد: نه، اگر در مواقعي
که تهاجم از نقطه مقابل شروع مي شود اين طرف دفاع نکند سنگ روي سنگ بند نمي شود،
تمام مراکز عبادت هم از ميان مي رود: «و لولا دفع الله الناس بعضهم ببعض لهدمت
صوامع و بيع و صلوات و مساجد يذکر فيها اسم الله».

-اگر خدا بوسيله بعضي جلو تهاجم
بعضي ديگر را نگيرد تمام اين صومعه ها، مراکز عبادت، خراب مي شود، مراکز يهوديها
از بين مي رود، مراکز صوفيها، مساجد عبادت مسلمانها از بين مي رود يعني طرف تهاجم
مي کند و هيچکس آزادي پيدا نمي کند خدا را باين شکل عبادت کند.

قرآن بعد هم وعده نصرت مي دهد: «و
لينصرن الله من ينصره ان الله لقوي عزيز»- خدا هرکسي که او را ياري کند يعني حقيقت
را ياري کند، ياري مي کند، خدا نيرومند و غالب است.

بعد ببينيد چه جور توصيف مي کند
مردمي را که خدا آنها را ياري مي کند .خدا مردمي را ياري مي کند که از خودشان دفاع
کنند، مردمي که وقتي حکومت تشکيل بدهند اين شکل هستند: «الذين ان مکانهم في
الارض»- مردمي که وقتي ما آنها را در زمين جاي مي دهيم و حکومت آنها را مستقر مي
سازيم، مرمي که وقتي به آنها قدرت مي دهيم و تسلط مي بخشيم باين شکل درمي آيند، به
چه شکلي؟ «اقاموا الصلوة» عبادت خدا را بپا مي دارند. «و آتوا الزکوة» زکوة را ادا
مي کنند. نماز رمز پيوند صحيح با خداست و زکوة رمز تعاون و پيوند صحيح افراد انسان
با يکديگر است، آنها که خدا را از روي خلوص مي پرستند و بيکديگر کمک مي کنند: «و
امروا بالمعروف و نهوا عن المنکر». خودشان را متعهد مي دانند که خوبيها را ترويج
کنند و با بديها و زشتي ها مبارزه کنند: «و لله عاقبة الامور» عاقبت کارها بدست
خداست.

تا اينجا ما دانستيم که قرآن
اساساً جهاد را که تشريع کرده است نه بعنوان تهاجم و تغلب و تسلط است بلکه بعنوان
مبارزه با تهاجم است.[1]

و اين بود گفتار استاد شهيد درباره
آيات سوره حج، و البته آيات ديگر تشريع و جهاد و جنگ چه آنها که به لفظ جهاد و مشتقات
آن در قرآن آمده و چه آنها که به صورت «قاتلوا…» و مشتقات لفظ قتال و يا الفاظ
ديگر نازل گرديده بيش از يکصد آيه است که قسمتي از آنها و همچنين اقسام دفاع و
جنگهاي ابتدائي و امثال آن در همين کتاب جهاد مورد بحث قرار گرفته و براي اطلاع
بيشتر بايد به آن کتاب مراجعه شود.

و اما آيات ديگر:

و اما آيات ديگري را که بدان اشاره
کرديم، اگر بخواهيم دسته بندي کرده و هر دسته اي را جداگانه مورد بحث قرار دهيم
بايد بطور اجمال بگوئيم:

1-   
آياتي که جهاد و جنگ را در جاهايي
تشريع فرموده که هدف خدا و «في الله» و «في سبيل الله» باشد، مانند اين آيات:

«… و
جاهدوا في سبيله…» (مائده-35)

«…
انفروا خفافا و ثقالا و جاهدوا بأموالکم و انفسکم في سبيل الله…» (توبه-41)

«… و قاتلوا في سبيل الله الذين
يقاتلونکم و لاتعتدوا…» (بقره-190)

«…  ö@ÏG»s)ã‹ù=sù ’Îû È@‹Î6y™ «!$# z`ƒÏ%©!$# šcrçŽô³tƒ no4quŠysø9$# $u‹÷R‘‰9$# ÍotÅzFy$$Î/ 4» (نساء-74)

و آيات زياد ديگري که در اين باره هست و از آنها
استفاده مي شود که بايد هدف، خدا و در راه خدا باشد تا اجر و پاداش داشته و مؤثر
باشد و اگر کشته شود شهيد محسوب گردد، چنانچه مي فرمايد:

«Ÿwur ¨ûtù|¡øtrB tûïÏ%©!$# (#qè=ÏFè% ’Îû È@‹Î6y™ «!$# …» (آل عمران-169).

«šúïÏ%©!$#ur (#rãy_$yd ’Îû È@‹Î6y™ «!$# ¢OèO (#þqè=ÏFè% ÷rr& (#qè?$tB ãNßg¨Ys%ã—öuŠs9 ª!$# $»%ø—Í‘ $YZ|¡ym …» (حج-58)

«…`tBur ö@ÏG»s)ム’Îû È@‹Î6y™ «!$# ö@tFø)ã‹sù ÷rr& ó=Î=øótƒ t$öq|¡sù Ïm‹Ï?÷sçR #·ô_r& $\K‹Ïàtã » (نساء-74).

«…¨bÎ) ©!$# =Ïtä† šúïÏ%©!$# šcqè=ÏG»s)ム’Îû ¾Ï&Î#‹Î6y™ …» (صف-4).

و اساسا هرکاري اگر براي خدا شد ارزش و اهميت و فضيلت
پيدا مي کند… 

2-    آياتي که دستور جنگ و جهاد مي دهد اما در جايي که دشمن نيز به جنگ بيايد نه
بطور مطلق مانند:

«…(#qè=ÏG»s%ur ’Îû È@‹Î6y™ «!$# tûïÏ%©!$# óOä3tRqè=ÏG»s)ムŸwur (#ÿr߉tG÷ès? 4…»
(بقره-190)

«… Ÿwur öNèdqè=ÏG»s)è? y‰ZÏã ωÉfó¡pRùQ$# ÏQ#tptø:$# 4Ó®Lym öNä.qè=ÏF»s)ムÏmŠÏù ( bÎ*sù öNä.qè=tG»s% öNèdqè=çFø%$$sù 3 » (بقره- 191).

که از اين گونه آيات هم در قرآن کريم فراوان ديده
ميشود.

3-   
آياتي که جنگ و جهاد را تا زمان رفع فتنه محدود مي
کند، مانند:

«öNèdqè=ÏG»s%ur 4Ó®Lym Ÿw tbqä3s? ×poY÷FÏù tbqä3tƒur ßûïÏe$!$# ¬! ( …» (بقره-193).

4-    آياتي که مسلمانان را مذمت مي کند
که چرا براي نجات مستضعفان جهاد نمي کنند مانند:

«$tBur ö/ä3s9 Ÿw tbqè=ÏG»s)è? ’Îû È@‹Î6y™ «!$# tûüÏÿyèôÒtFó¡ßJø9$#ur šÆÏB ÉA%y`Ìh9$# Ïä!$|¡ÏiY9$#ur Èbºt$ø!Èqø9$#ur …» (نساء-75).

و اما در برابر آيات جنگ و جهاد‌ آياتي هم درقرآن کريم
هست که دستور صلح و سازش مي دهد و اساسا صلح را بهتر مي داند مانند:

«… والصلح خير» (نساء-128).

«… يا ايها الذين آمنوا ادخلوا في السلم کافّة…»
(بقره-208).

«و ان جنحوا للسلم فاجنح لها» (انفال-61).

«فان اعتزلوکم فلم يقتلوکم و القوا اليکم السلم فما
جعل الله لکم عليهم سبيلا» (نساء- 90).

و آيات ديگر که از مجموع اين آيات استفاده مي شود که:

اولا- صلح و صفا بهتر از جنگ است.

و ثانيا- جنگ ني در هرجا و به هر انگيزه بطور مطلق
مشروع نيست، که البته در اين باره کتارها نوشته شده و ما فعلا نمي خواهيم بتفصيل
در اينجا بحث کنيم و تنها با نقل مقاله اي از يکي از نويسندگان محقق معاصر بحث را
خاتمه مي دهيم و اين مقاله جزء مقالات بسياري است که بمناسبت جنگ تحميلي اخير در
سميناري که به منظور بررسي جنگ مزبور در تهران تشکيل گرديد نوشته شده و مجموعه
آنها در دو جلد بزرگ بنام «بازشناسي جنبه هاي تجاوز و دفاع» به چاپ رسيده است.

نويسنده محترم دراين مقاله پس از بيان مفهوم جنگ و جنگ
در جهان بيني قرآن، و حکمتهاي الهي در وقوع جنگها، و رابطه تکوين با تشريع، در
مورد تشريع جنگ و اهداف و موارد آن مي گويد:

ترديدي نيست که جنگ مخصوصا با توجه به ضايعات و تلفات
و ويرانيها و نابساماني هايي که به همراه دارد- براي هيچ شخص عاقلي مطلوبيت ذاتي
ندارد بلکه وسيله اي است براي رسيدن به اهدافي که انتظار تحقق آنها از راه جنگ مي
رود و نيل به آنها معمولا جز از راه جنگ ميسر نيست. بنابراين، مشروعيت يا عدم
مشروعيت جنگ، تابع هدف برپايي آنست. از اين رو، همه عقلاء جنگي را که به منظور
دفاع از حقوق جامعه اي باشد روا مي دانند هرچند در تعيين اين حقوق کمابيش اختلاف
نظرهايي وجود دارد اما دفاع از حقوق جاني و مالي به خصوص حقوق ارضي و وطن مردم
مورد اتفاق همگان است و دفاع از حقوق عرضي و ناموسي را مي توان بر آنها افزود.
همچنين دفاع از حقوق سياسي و حاکميت ملي و استقلال کشور در برابر دشمن متجاوز
خارجي، در عرف بين الملل مورد قبول است.

اما در مورد جنگهاي داخليو قيام گروهي از مردم براي
تجزيه کشور و کسب خدمختاري و استقلال از حکومت مرکزي يا ملحق شدن به کشور ديگر،
مبناي روشني وجود ندارد و درصورتي که چنين حرکتي در جهت حفظ منافع قدرتهاي بزرگ
باشد به عنوان حمايت از حقوق بشر عملا مورد تأييد قرار مي گيرد چنانکه درصورت عکس،
به عنوان شورش بر ضددولت قانوني، محکوم مي گردد. ولي از ديدگاه اسلام، اين حرکات
هم براساس موازين حق و عدالت، ارزش يابي ميشود و نظر به اينکه مشروعيت دولت مرکزي،
منوط به رعايت اصول عدالت درباره همه شهروندان است مبارزه با چنين دولتي نارواست
اما اگر دولت مرکزي ستمگر و دست نشانده بيگانگان باشد قيام مردم براي نجات از ستم
وي و حاميان بيگانه اش کاري صحيح بلکه مقدس، ارزيابي مي شود و حتي کمک و حمايت
مردم آزاده و حق خواه جهان از چنين مردمي روا و شايسته است و نمي توان آن را به
عنوان دخالت در امور داخلي ديگران محکوم کرد.

ولي اختلاف نظر بين نظام ارزشي اسلام با نظام ارزشي
رايج در دنيا که مورد حمايت قدرتهاي بزرگ است، منحصر به اين امر نيست بلکه دست کم
به دو موضوع ديگر مي توان اشاره کرد:

يکي آنکه حقوقي که مورد تجاوز قرار مي گيرد و دفاع از
آنها مجوز جنگ مي شود منحصر به حقوق ياد شده نيست بلکه شامل حقوق ديني و فرهنگي
نيز مي گردد بلکه حقوق ديني از همه مهمتر است. بنابراين، اگر دين الهي از طرف
ملحدان و دشمنان خدا- اعم از داخلي و خارجي- مورد تهديد قرار گيرد بر متدينين لازم
است که با تمام توان، قيام کنند و جلو خطر را بگيرند هرچند با فداکردن جانها و
اموال فراواني باشد.

دوم آنکه غير از حقوق انساني که مبناي قوانين بين
المللي قرار مي گيرد حق بالاتر و والاتري وجود دارد که به يک معني اساس همه حقوق
به شمار مي رود و آن، حق خدا بر انسانهاست که تنها او را بپرستند و احکام و قوانين
او را اجرا نمايند و در صورتي که حکومتي در داخل مرزهاي خد هم راه خداشناسي و
خداپرستي را به روي مردم ببندد مستحق مبارزه و سرنگوني است، چه رسد به اينکه
بخواهد اين حق الهي را در خارج از مرزهاي کشورش مورد تجاوز قرار دهد. بر اين اساس
است که جهاد اسلامي منحصر به دفاع از حقوق ملتهاي مسلمان نمي شود و در فقه اسلام،
جهاد ابتدايي با سردمداران شرک و کفر، به منظور رفع مانع از هدايت توده هاي مردم و
باز کردن راه خداپرستي و احقاق حق الهي (پرستش و اطاعت خدا) پيش بيني شده و در فقه
شيعه، جواز آن در زمان حضور امام معصوم،مورد اتفاق مي باشد و جمله «قاتلوهم حتي
لاتکون فتنه و يکون الدين کله لله» مبين ديدگاه اسلام در اين زمينه هاست.

اهداف جنگهاي مشروع:

باتوجه به آنچه درباره حکمت تشريع جنگ گفته شد روشن
است که جنگي مشروع و به اصطلاح قرآني «جهاد في سبيل الله» قلمداد مي شود که براي
تحقق بخشيدن به اين اهداف انجام گيرد:

1-   
دفاع از جان مردم.

2-   
دفاع از عرض و ناموس مردم.

3-   
دفاع از اراضي و اموال و استقلال اقتصادي.

4-   
دفاع از عزت و استقلال سياسي.

5-   
دفاع از دين حق و مقدسات ديني.

6-   
حمايت از مظلومان و محرومان مناطق ديگري که تحت فشار
ستمگران و دشمنان خدا قرار گرفته اند.

7-   
احقاق حق الهي و برداشتن موانع از سر راه هدايت توده
هاي ناآگاه.

نکته اي را که بايد در اينجا خاطر نشان کنيم اين است
که تجاوز به هريک از حقوق انساني و به حق الهي، گاهي بي پرده و به طور مستقيم
انجام مي گيرد مانند کساني که با لشکرکشي علني، به جان و مال مردمي تجاوز کنند و
گاهي با توطئه چيني و اجراء برنامه هاي تبليغاتي و تعليماتي مسموم و استفاده از
مزدوران و دست نشاندگان و ايجاد اختلافات داخلي و… که همگي آنها تحت عنوان
«فتنه» عنوان مي شود و اين روشها امروزه به وسيله استعمارگران به کار گرفته مي
شود.

نکته ديگر آنکه، جنگ مشروعي که براي تأمين اهداف ياد
شده انجام مي گيرد گاهي با دشمنان و تجاوز گران خارجي است و گاهي با گروه هاي
منحرف داخلي که به انگيزه دستيابي به منافع اقتصادي يا کسب قدرت سياسي نامشروع و
احيانا با کمک گرفتن از بيگانگان و سرسپردن به آنان، و در نهايت براي تأمين منافع
اقتصادي و سياسي دشمنان، به حقوق مردم خودشان تجاوز مي کنند.

سومين نکته اين است که: همه اين جنگها در صورتي روا و
شايسته است که تأمين اهداف ياد شده از راه هاي مسالمت آميز، ميسر نباشد و با رعايت
احکام و ضوابطي که در فقه اسلام بيان شده حجت به دشمن تمام شده باشد.

ادامه دارد

برترين عبادت

امام حسن عسکري (ع):

«ليست العبادة کثرة الصيام و
الصلاة و انما العبادة کثرة التفکر في امر الله».

(تحف العقول- ص518)

عبادت به زياد روزه گرفتن و زياد
نماز خواند نيست، بلکه عبادت بيشتر انديشه کردن در امر خدا است.

امام راحل سلام الله عليه و فقه
سنتي

قسمت بيست و دوم

آيت الله محمدي گيلاني

*نمادي از وضع و جعل روايات بعد از
ارتحال رسول الله (ص)، که شوکت و صلابت زبدگان از صحابه آن را خنثي مي کرد و وحدت
کلمه محفوظ بود.

*شکل گيري حوزه وضع اواخر عهد
عثمان و بعد از قتل وي، رو به کثرت نهاد.

*اين مصائب از نتايج تأخير تدوين
حديث است که تلاعب با احاديث را آسان نمود.

*زشت ترين شکل آن، ظهور طائفه:
«الوضاع الصالحون» است.

*مسلم امام اهل الحديث در صحيح
خويش از يحيي بن سعيد قطان آورده: «لم نر الصالحين في شيء اکذب منهم في الحديث».

*تفسير مسلم، کلام يحيي را که مراد
اين است که آنان تعمد در کذب نداشتند و کذب بر زبانشان جاري مي گرديد!

*قاعده ملعونه: «انما الکذب علي من
تعمد».

*کلامي مفصل از نووي بر رد اين
قاعده در شرح صحيح مسلم و بيان اجمالي از محدث کبير ابن حجر عسقلاني در فتح الباري
در اين مسئله.

نمادي از وضع و جعل احاديث بعد از
رحلت رسول الله (ص) بچشم مي خورد که ظاهراً خبر صحابي محترم عمران بن الحصين:
«رجالي از اصحاب رسول الله (ص) احاديثي را نقل مي کنند که آنطور نيست که مي گويند»
چنانکه قبلا گذشت، بدانها اشارت دارد، ولي با وصف اينحال، صولت و شوکت زبدگان از
صحابه عظام، مانع از سوء تأثير اين موضوعات و مجعولات در وحدت کلمه مسلمين بود،
بلکه مسلمين کماکان در انتشار اسلام به آفاق عالم با توفيق تحسين برانگيز به پيش
مي رفتند و تاريخ درخاشاني را پديد مي آوردند. و براي تمکين حکومت
“الله” در گستره زمين از بذل اموال و نفوس دريغ نداشتند و در دفع اعداء
و حفظ وحدت کلمه، يکدل و يکسو بودند و فراغتي که درآن به بحث از مباني عقائد،
بحثهاي شبهات آفرين بپردازند، براي آنان نبود، و اگر اختلاف قليلي واقع مي شد به
سرپنجه تدبير اولي الامر، خصوصا امير المؤمنين علي (ع) حل مي گرديد. و بدين منوال
حافظ وحدت کلمه و بسط حکومت الهي بودند تا آنکه در عهد خليفه سوم، حوادثي پديد آمد
که درست مخالف سنت و سيره رسول الله (ص) و خلفاء پيشين بوده و نهايتاً به قتل
خليفه انجاميد، و اين پديده ها و بدعتهاي عهد عثمان بود که علاوه بر قتل ايشان، رکن
عظيم اتحاد کلمه بين مسلمين را فرو ريخت و آنچنان صدمه به اسلام و مسلمين زد که
فتنه عمياءش نامگذاري کردند زيرا مسلمين در اين فتنه از صراط مستقيم لغزيدند.

اهل بحث و تحقيق، متفقند بر اين
که، حوزه جعل و وضع حديث و اختراع روايت و افتراء بر رسول الله (ص) در اواخر عهد
عثمان شکل گرفت، و بعد از قتل ايشان رو به استفاضه نهاد، آنچنان اين احداث و
موضوعات سوء اثر داشت که حتي موجب تزلزل در مبايعت با اميرالمؤمنين (ع) در ولايت
امر امت گرديد و حتي برخي از صحابه عظام نقض بيعت کردند و عروة الوثقاي وحدت،
منفصم گرديد، و به گروه هاي قاسطين و ناکثين و مارقين انشعاب پيدا کرد.

شکل گيري حوزه جعل و وضع حديث،
بدون شک از نتايج تأخير تدوين حديث است که صحابه کبار نسبت به تدوين آن بي رغبت
بودند. چون آن را عدل قرآن نمي ديدند چنانکه در مقالات قبل روشن کرديم.

روزنه هايي که از اين حوزه جعل و
افتراء گشوده شد، بعدها به صورت ابواب وسيع درآمد و جدولهاي باريک جاري از آن، در
آينده، نهرهاي خروشان گرديد و ده ها هزار احاديث موضوعه در تضاعيف کتابهاي منتشر
در بين مسلمين در شرق و غرب جهان اسلام جاسازي شد که حافظ شريعت را مبتلا ساخت و
ناگزير فنون مختلفه اي در تشخيص صحت اسناد احاديث به صاحب شريعت پديد آمد که
اختلافات و تشاجرات و تفوض و ابرامات پر پيچ و خمي را بدنبال خود آورد و مصائبي را
افزود.

چنانکه مکررا گفتيم، با نهي رسول
الله (ص) از کتابت حديث و اطاعت خلفاء راشدين و صحابه عظام از آن حضرت، بنيان
محکمي براي احاديث که عدل قرآن کريم شود، فراهم نگرديد، تلاعب با احاديث، آسان
بوده، و از تلاعبي که مايه شرمساري است آنکه صالح نمايان ابلهي، دست به وضع و جعل
زدند، و اين خيانت روشن را به پاي صلاح و تقوي بحساب آوردند و اين خيانت فاحش را
خدمت به ديانت انگاشتند!

امام اهل الحديث جناب مسلم در صحيح
خويش مي فرمايد: «حدثني محمد بن ابي عتاب قال حدثني عفان عن محمد بن يحيي بن سعيد
القطان عن ابيه، قال: لم نر الصالحين في شيء اکذب منهم في الحديث قال بن ابي عتاب
فلقيت انا محمد بن يحيي بن سعيد القطّان فسألته عنه فقال عن ابيه: لم تر اهل الخير
في شيء اکذب منهم في الحديث. قال مسلم: يقول: يجري الکذب علي لسانهم و لا يتعمدون
الکذب» (ج1 بشرح النووي- ص94 و 95).

«محمد بن يحيي بن سعيد قطان از
پدرش، نقل کرد که گفت: نديدم صالحان را در چيزي دروغگوتر از آنها در حديث. محمد بن
ابي عتاب مي گويد: من محمد بن يحيي بن سعيد قطان را ملاقات کردم و از او در اين
باره پرسيدم! او جواب داد که پدرم يحيي گفت: نديدي اهل خير را در چيزي دروغگوتر از
آنها در حديث، و در ذيل اين کلام جناب مسلم مي فرمايد: يحيي مي خواهد بگويد: دروغ
بر زبانشان جاري مي شود، نه آنکه در دروغگويي متعمّد باشند!»

يحيي بن سعيد قطان محدث زمان خود
بود و از قرآن مالک بن انس، بحساب آمده و به مسلک ابي حنيفه فتوي مي داد، در تهذيب
التهذيب به “امام اهل زمانش، و ثقة و حجّت و حافظ و ثبت مرضي” ستوده شده
است و در همين کتاب تهذيب التهذيب، آمده که مدت بيست سال در قيام شب خويش هر شب يک
ختم قرآن تلاوت مي کرد و آورده است که کسي در زمان وي در علم رجال عالمتر از نبوده
و سفيان ثوري از حفظ وي شگفتي مي نموده و همه ائمه اهل سنت به کلام او احتجاج مي
کردند و مي گفتند: هرکس را که يحيي بن سعيد ترک کرده و بي اعتبار دانسته و ما نيز
او را ترک نموده و بي اعتبار مي دانيم.

(تاريخ تولدش 120 هـ و وفاتش 198
هـ ج11 تهذيب التهذيب ابن حجر عسقلاني ص216 الي ص 219).

اينکه جناب مسلمن در ذيل کلام يحيي
بن سعيد: «لم نرالصالحين في شيء اکذب منهم في الحديث» فرمودند: «يقول: يجري الکذب
علي لسانهم و لايتعمدون الکذب» در مقام توجيه اسناد کذب بصالحين وضاع است که نووي
اينگونه شرح مي دهد: «مسلم مي فرمايد: دروغ بر زبانشان جاري مي شود و آنان در اين
دروغگويي تعمد ندارند، زيرا آنان در صنعت اهل حديث مزاولت نمي کنند و مهارتي
ندارند، از اين رو، در روايات، خطا از آنها واقع مي شود و معرفت بخطاء خويش ندارند
و دروغ روايت مي کنند ولي علم به دروغ خود ندارند و ما قبلا گفتيم که مذهب اهل حق
اين است که کذب، عبارتست از اِخبار از چيزي بر خلاف واقع عمداً باشد يا سهواً يا
غلطاً».

و ظاهراً عبارت امام اهل الحديث
جناب مسلم اشاره است به قاعده: «انما الکذب علي من تعمّده» که صالحون وضّاع، وضع
کردند و گفتند که: «نحن نکذب له لا عليه» و در لواي آن، احاديث وضع مي کردند و اين
معصيت کبيره را حسبة لله محسوب مي داشتند. نوري در شرح حديث: «من تعمد عليّ کذباً
فليتبوّء مقعده من النّار» بعد از بيان طولاني در اسناد حديث چنين مي گويد:

اين حديث مشتمل بر فوائد و مجموعه
اي از قواعد است، اول آنکه قاعده اي را که اهل سنت درباره کذب دارند «که کذب
عبارتست از اخبار بر خلاف واقع عمداً باشد يا سهواً» تقرير و تثبيت مي کند. دوم
آنکه شدت تحريم کذب بر رسول الله (ص) و اينکه فاحشه عظيمه و از معاصي کبيره مهلکه
است ابلاغ مي کند، ولي اين معصيت کبيره مستلزم تکفير نيست مگر آنکه مرتکب، آن را
حلال بشمرد که در اين صورت مکفّر است.

اين فتواي مشهور است که نقل کرديم
و شيخ محمد جويني والد امام الحرمين تعمد کذب بر رسول الله (ص) را، موجب کفر مرتکب
مي داند، امام الحرمين اين مذهب را از پدرش حکايت کرد که والدشان متکرّراً در جلسه
درس مي فرمودند: کسي که عمداً بر رسول الله (ص) دروغ ببندد، کافر است، خونش ريخته
مي شود ولي امام الحرمين اين فتواي والدش را ضعيف مي شمرد ومي گويد هيچيک از اصحاب
ما اينگونه فتوي نداده و اين لغزش بزرگي است که از والد سرزده است.

مرتکب تعمّد کذب بر رسول الله (ص)
در حديث واحد، فاسق است و همه روايات وي مردود شناخته مي شود و احتجاج به همه آنها
باطل است، و چنانچه توبه نمايد و حسن توبه اش معلوم گرديد، جماعتي که از آنجمله
احمد بن حنبل و حميدي شيخ بخاري و صيرفي از فقهاء شافعيه… گفته اند توبه اش بي
اثر و روايت وي هرگز پذيرفته نمي شود و حتماً علي الدوام مجروح است. و صيرفي با
اطلاق تعبيري چنين گفته است:

هرکسي را که بواسطه کذب در روايت
«يعني بر رسول الله (ص)» ساقط و بي اعتبارش کرديم، با ظهور توبه اش، او را نمي
پذيريم و هر کسي که در روايت او را ضعيف شمرديم، ديگر او را قوي نمي شماريم، زيرا
فرق است بين روايت و شهادت.

ما دليلي براي مذهب اين طائفه
نديديم و ممکن است آن را توجيه نمود که چنين زجر بليغ و کيفر غليظ بر تعمد کذب بر
رسول الله (ص) بدين جهت است که مفسده آن عظيم است چه آنکه کذب چناني به عنوان شرع
تلقي مي شود و تا روز قيامت استمرار مي يابد، بخلاف کذب بر غير رسول الله (ص) و
کذب در شهادت که مفسده آنها محدود است و عموميت ندارد. ولي آنچه که اين پيشوايان فرموده
اند، ضعيف و مخالف قواعد شرعيه است. و مختار ما اين است که توبه وي از اين گناه
قطعا صحيح است و رواياتش بعد از توبه صحيح که با شروط معروفه توبه واقع شده،
پذيرفته مي شود، و حکم مذکور بر قواعد شرع جاري است، و مورد اجماع است که روايت
کافر بعد از اسلام صحيح است و اکثر صحابه به همين صفت بودند، مضافا بر اينکه قبول
شهادت متعمد کذب بر رسول الله (ص) اجماعي است و فرقي بين شهادت و روايت در اين جهت
نيست و الله اعلم.

سوم آنکه در تحريم کذب بر رسول
الله (ص) فرقي نيست بين احکام و غير احکام مانند ترغيب و ترهيب و مواعظ و غير
اينها، جملگي حرام و از اکبر کبائر و اقبح قبائح است با جماع مسلميني که در اجماع
مورد اعتمادند بر خلاف کرّاميه که طائفه بدعت گذارند. در پندار اين طائفه وضع و
جعل حديث، در ترغيب و ترهيب جايز است و بسياري از نادانان زاهد نما از اين طائفه
در اين موبقه کبيره پيروي کرده اند و بر اين پندار باطل احتجاج نموده اند که در
روايتي آمده: «من کذب عليّ متعمداً ليضل به فليتبّوء…» و مدلول روايت اين است که
تعمد کذب بر آن بزرگوار (ص) اگر بانگيزه اضلال باشد، کيفرش نار است، و اما تعمّد
کذب بر آن حضرت (ص) ترغيبا و ترهيبا هدايت است نه اضلال. مضافا بر اين، حديث: «من
کذب عليّ…» شامل مثل روايات موضوعه در ترغيب و ترهيب نمي شود. زيرا اينها «کذب
له (ص) نه کذب عليه» و بنابراين هرچه که «له» شريعت است، جعل و وضع کذب در آن جايز
است! «و العياذ بالله»

و اساسي که جهت استدلال خويش ساخته
و به آن احتجاج کرده اند، منتهي درجه جهالتو غفلت آنها و روشن ترين دليل بر
بيگانگي آنان از قواعد شرع است. چنانکه ملاحظه کرديد استدلالشان مغالطه اي بيش
نبوده آنهم مخالف آيه کريمه: «و لا تقف ما ليس لک به علم ان السمع و البصر و
الفواد کل اولئک کان عنه مسؤلا» و مخالف اجماع اهل حلّ و عقد و دلائل قطعيه ديگر
در تحريم کذب بستن بر مردم عادي، تا چه رسد بر بزرگواري که گفتار او، شرع و کلام
او وحي است!

شگفت انگيزتر در کلماتشان، اين
کلام است: «وضع احاديث ترغيب و ترهيب کذب له (ص)»! که جهالت آنان را به زبان عرب و
خطاب شروع روشن مي کند، چه آنکه همه اين موضوعات در عرف محاوره عرب کذب بر صاحب
شريعت است.

و اما حديثي که به آن تمسک کردند،
حفّاظ احاديث متفقند که کلمه: «ليضلّ» زياده باطل است و بر فرض صحّت، لام «ليضل»
لام تعليل نيست، بلکه لام عاقبت است، مثل لام «ليکون» در آيه «فالتقطه آل فرعون
ليکون لهم عدواً و حزناً». و نظائر آن در قرآن و کلام عرب از حدّ شمار بيرون
است…

(ج1 شرح نووي بر صحيح مسلم ص69 الي
ص71)

محدث کبير ابن حجر عسقلاني در فتح
الباري شرح صحيح البخاري در ذيل حديث مروي از اميرالمؤمنين علي (ع) که مي فرمايد:
نبي اکرم (ص) فرمودند: «لا تکذبوا عليّ فانّه من کذب علي فليلج النار».

(ج1 ص199)

مي گويد: «لا تکذبوا علي» عام است
شامل هر کذبي مي شود، و لفظ: «عليّ» مفهوم ندارد زيرا با توجه به نهي از هر کذب،
نمي توان پذيرفت که “کذب له” مثلا ممنوع نيست، ولي طائفه اي از جهال
مغرور شده و با اخذ مفهوم، احاديثي در ترغيب و ترهيب، وضع کرده اند و مي گويند: ما
در اين وضع و جعل «علي رسول الله (ص)، کذب نياورده ايم بلکه اين وضع و جعل را
«لرسول الله (ص)» و براي تأييد شريعت او انجام داديم اينها از بي درايتي، نمي
دانند که چيزي را به رسول الله (ص) اسناد دادن که او نفرموده است، کذب بر
خدايتعالي است زيرا چنين کاري، منتهي به اثبات حکمي از احکام شرعيه است چه در
ايجاب باشد يا ندب، يا حرام و مکروه…»

ادامه دارد

تفسير سوره رعد

آرامش قلب با ذکر خدا

قسمت پنجاه و هشتم

آيت الله جوادي آملي

«الذين آمنوا و تطمئن قلوبهم بذکر
الله، ألا بذکر الله تطمئن القلوب* الذين آمنوا و عملوا الصالحات طوبي لهم و حسن
مآب»

(سوره رعد- آيات 27-29)

آنان که ايمان آوردند و قلبهايشان
به ذکر خدا مطمئن مي شود، هان! به ذکر خدا، قلبها آرام مي گيرد. آنان که ايمان
آوردند و کارهاي شايسته انجام دادند، خوشا به حال آنها و چه خوش بازگشت و مقامي
دارند.

***

معناي طمأنينه دل که لازمه ايمان
است، نجات از قلق و اضطراب و لغزش و امثال ذلک است. آنگاه اگر ياد خدا باعث آرميدن
دل است، چگونه در سوره انفال و سوره حج و سوره مؤمنون(که قبلا بحث شد) مي فرمايد:
اگر مؤمنين به ياد خدا متذکر شوند، دلهاي اينها مي طپد. در سوره انفال، آيه 2 آمده
است «انما المؤمنون الذين اذا ذکر الله وجلت قلوبهم»- مؤمنين، تنها آن کساني هستند
که وقتي ياد خدا مي شود، دلهاي آنها مي طپد و به هراس مي افتد.

در سوره مؤمنون، آيه 60 مي فرمايد:
«والذين يؤتون ما آتوا و قلوبهم وجلة انهم الي ربهم راجعون»- دلهاي اينها در حالي
که موفق به امتثال احکام الهي هستند، مي طپد. وقتي به ياد قيامت مي افتند،
دلهايشان مي لرزد. اگر ذکر الله باعث طمأنينه قلب است چگونه در اين آيات مي فرمايد
که ذکر الله، دلهاي مؤمنين را به لرزه مي آورد؟ آيا منظور ذکر جهنم و ياد عذاب خدا
است (در مورد طپش قلب) و ذکر بهشت و نعمتهاي خدا است (در مورد آرامش قلب)؟ البته
اين سخن حقي است ولي اين آيه ناظر به آن نيست. يعني: درتس است که آيات عذاب، انسان
را مضطرب مي سازد و آيات بهشت و نعمت هاي جاويدان، به انسان آرامش مي دهد ولي در
اينجا دقت کنيد که به عنوان يک اصل کلي مي فرمايد: «الا بذکر الله تطمئن القلوب»
پس اين جمع که ذکر شد، با اين اصل کلي منطبق نمي باشد.

يک جمعي را سيدنا الاستاد (علامه
طباطبائي) رضوان الله عليه دارند. ايشان مي فرمايد: مؤمن در طليعه امر، قلبش مي
طپد ولي در پايان امر، قلبش مي آرمد. در آغاز وقتي به ياد حق افتاد، چون در اوائل
راه است، قلبش مي طپد، اما وقتي کاملا مأنوس شد و ايمانش حباً لله شد نه خوفاً من
النار، آنگاه طمأنينه دارد. پس آن آياتي که مي فرمايد: ياد حق قلب را مطمئن مي
کند، مربوط به اواخر امر است.

شاهد اين جمع را هم آيه 23 سوره
زمر قرار داده اند- که قبلا مقداري بحث شد- و در آن آيه آمده است: «تقشعر منه جلود
الذين يخشون ربهم»- آنهايي که از خدا مي ترسند، پوست بدنشان مي طپد. قشعريره، در
مقابل طمأنينه است.

مشابه اين حالت را در حالات اولياء
و معصومين عليهم السلام در حال عبادت ملاحظه فرموديد که هنگام وضو گرفتن چه حالي
داشتند و هنگام تکبيرة الاحرام، صورت آنها چگونه زرد مي شد؟ در حال نماز خواندن، چگونه
دو پهلوي آنها مي طپيد؟ يک انسان وحشت زده که هيچ آرامش ندارد، دلش مي لرزد و به
حرکت در مي آيد. درباره امام مجتبي (ع) رسيده است که هنگام نماز پهلوهاي حضرت مي
طپيد و چهره مبارکش زرد مي شد. وقتي عرض مي کردند: چرا اين حالت به شما دست مي
دهد؟ مي فرمود: مي خواهم امانت را ادا کنم. نمي دانم آيا درست ادا مي کنم يا نه؟

در ادامه آيه آمده است: «ثم تلين
جلودهم و قلوبهم الي ذکر الله»- کم کم اين لرزش برطرف مي شود و پوست بدنشان و
قلوبشان، با ذکر خدا، نرم مي شود و آرامش مي پذيرد. اين بار ديگر اشک شوق مي ريزند
نه اشک خوف. آنقدر سجده را طولاني مي کنند که مي گويند ما از اين ذکر لذت مي بريم.

اين معني را سيدنا الاستاد شاهد
جمع قرار مي دهند که آن طايفه از آياتي که در سوره انفال و مانند آن آمده، مربوط
به اوائل امر است و اين آيه سوره رعد، مربوط به اواخر امر. يعني: بنده وقتي به
ساحت مولا مي رسد، نخست قلبش مي طپد ولي وقتي مأنوس شد، مي آرمد. اين آيه سوره زمر
را هم شاهد جمع قرار داده است.

اين جمع از نظر تفسيري، جمع خوبي
است و راه بازتري است نسبت به آنچه در تبيان و مجمع و امثال ذلک آمده است. و اما
شايد راه ديگري باشد و آن اين است که:

قرآن کريم انسان را در برابر جهان،
يک شکل مي بيند و در برابر “الله” شکل ديگر مي بيند. در برابر جهان مي
گويد: مؤمن قلبش به ياد حق، در برابر جهان، آرام است. هيچ حادثه اي از حوادث دنيا
او را نمي لرزاند. چرا؟ چون قلبش به مرکز قدرت، بسته است، لذا آرام است. هيچ امري،
هرچند سخت و دشوار، باعث لرزش و اضطراب او نيست. زيرا اين قلب، به مرکز قدرت و
رحمت بسته است.

درباره غير مؤمن، ملاحظه مي کنيم
که هم در مسائل علمي و هم در مسائل عملي وحشت و هراس دارد. اگر بخواهد بيانديشد،
همواره در شک و ترديد است: اگر بخواهد تصميم بگيرد، همواره گرفتار نفي و اثبات
است. قرآن درباره آنها مي فرمايد: «بل هم في شک يلعبون»- همواره در شک و ترديد
گرفتارند. يا مي فرمايد: «فهم في ريبهم يترددون»- در شک خود، پيوسته مردد هستند.
در سوره کهف، آيه 27 آمده است: «و لن تجد من دونه ملتحدا»- غير از خدا، پناهگاه
خوبي اصلا نخواهي يافت. حال که انسان پناهگاهي جز خدا ندارد، پس اگر از خدا بريد و
صرف نظر کرد، همواره در اضطراب و طپش است. ولي اگر به خدا مرتبط شد، هيچ عاملي از
عوامل جهان، او را نمي لرزاند. جريانهايي را که قرآن کريم، در اين مقام اول بحث،
ذکر مي کند، فراوان است. مي فرمايد به اينکه اصحاب کهف در برابر آن خطر قيام کردند
و اگر چنانچه خدا دل آنها را نمي بست و به خود مرتبط نمي کرد، گرفتار طپش و اضطراب
بودند. اما چرا در برابر آن طاغوت قيام کردند؟ براي اينکه قلبشان به قدرت حق
وابسته و مرتبط بود. «و ربطنا علي قلوبهم»- ما قلبشان را بستيم که از حوادث جهان
تکان نخورند و اضطراب پيدا نکنند.

در سوره قصص، آيه 9 به بعد چنين
آمده است: ما وقتي خواستيم موسي را بپرورانيم، به مادرش دستور داديم او را به دريا
بسپار. ممکن بود از اين راز پرده بردارد و قلبش تُهي شود، اگر ما قلبش را نگرفته
بوديم و به ياد خدا مرتبط نمي کرديم. وقتي قلب را به ياد خود مرتبط کرديم، او در
کمال امن و اطمينان، کودک را به دريا سپرد و مسئله را تحمل کرد «واصبح فؤاد ام
موسي فارغاً ان کادت لتبدي به لولا أن ربطنا علي قلبها لتکون من المؤمنين».

در آيه 7 آمده است: «و اوحينا الي
ام موسي ان أرضعيه، فاذا خفت عليه فألقيه في اليم»- به مادر موسي وحي کرديم که او
را شير بده، پس اگر بر او ترسيدي، او را به دريا بسپار. در اينجا سخن بطور کلي
آمده است: اينجا ديگر سخن از جعبه نيست که بچه را در جعبه بگذار. اينجا ديگر دريا،
دايه کودک مي شود. مي فرمايد هر وقت احساس خطر کردي، بچه را در دريا بيانداز. و
سرّ اين که مادر با آن همه عاطفه اي که نسبت به فرزندش دارد، قلبش نمي طپد، به
خاطر اين است که فرمود: ما قلبش را به خودمان مرتبط کرديم، و اگر ما قلبش را نمي
بستيم، مي طپد.

اگر کسي به ياد “الله”
آرميد، جهان در برابر او کاري انجام نمي دهد. همان خدا به دريا دستور مي دهد، به
کودک هم دستور مي دهد و حتي به دشمن هم دستور مي دهد که  با او دوست باش. اين مثال براي حال خطر. انسان
در حال شهوات هم سراسيمه و مضطرب است. نمي داند چه کند؟! قرآن کريم مي فرمايد: اگر
به ياد خدا باشد، انسان در بدترين صحنه هاي شهوت، مي آرمد. قرآن کريم، حمله آن زن
را به حضرت يوسف ترسيم مي کند که چگونه با اضطراب و طپش دل، به او هجوم آورد و در
مورد طرف مقابل که حضرت يوسف است نيز مي فرمايد: «و همّ بها لولا ان راي برهان
ربه» اگر خدا را نمي ديد، او هم دلش در شهوت مي طپيد. ولي او که دلش به خدا مرتبط
بود، کاملا آرام گفت “معاذ الله” يوسف برهان خدا را مي بيند، لذا حتي
قصد گناه و خيال گناه هم نمي کند.

پس انسان چه در حال خطر و چه در
حال شهوت و غضب و تمام صحنه هاي حوادث زندگي، اگر به ياد خدا باشد، قلبش آرامش
پيدا مي کند و اطمينان مي يابد.

امير المؤمنين (ع) مي فرمايد: در
جريان جنگ بدر، که اولين جنگ بود، مسلمين جنگي نکرده بودند و از هر نظر نسبت به
کفار ضعيف بودند، با اين حال، آن شب تا به صبح، رسول خدا (ص) پاي درخت به مناجات
مشغول بود و اصلا احساس خطر نمي کرد. گويا اصلا ما فردا جنگي نداريم. ديگران احساس
لرزش مي کردند ولي حضرت کاملا آرامش داشت گويا اصلا جنگي در کار نيست.

پس وقتي انسان، جهان را جنود الله
ديد، خود را هم مانند جهان، بنده الله ديد، سر را به الله مي سپارد و دل مي دهد.
اگر به “الله” در اثر آيات آفاقي وانفسي، سر سپرد و دل داد، آنگاه مي
گويد: جهان همه و همه جنود الهي هستند و کوچکتر از آن هستند که مرا از معبودم باز
دارند. اين همان بياني است که از امام چهارم (ع) رسيده که فرمود: «لو مات من بين
المشرق و المغرب، لما استوحشت بعد ان يکنو القرآن معي»- اگر تمام مردم بين شرق و
غرب عالم بميرند و من تنها بمانم، هرگز احساس وحشت نمي کنم، در صورتي که قرآن با
من باشد. اين مرگ، تنها مرگ ظاهري نيست. مهم تر از آن مرگ معنوي است يعني اگر همه
مردم کافر شوند، من از کسي هراس ندارم.

اين طمأنينه دل در برابر جهان براي
اين است که اين دل به مرکز قدرت بسته است. هيچ عاملي نميتواند انسان را بلرزاند و
متزلزل کند. مؤيدش هم همان آيه سوره احزاب است که اينها از خدا مي ترسند و از غير
خدا اصلا هراسي ندارند.

در سوره احزاب، آيه 39 مي فرمايد:
«الذين يبلّغون رسالات الله و يخشونه و لا يخشون احداً الا الله»- آنان که
رسالتهاي الهي را تبليغ مي کند از او مي ترسند و از هيچ کس جز الله هراس ندارند.
هيچ چيز نمي تواند آنان را مرعوب کند. «الا بذکر الله تطمئن القلوب»- لذا هيچ
حادثه اي براي انبياء پيش نيامد که اظهار ترس کنند. سخن همه اين است که: «لن
يصيبنا الا ما کتب الله لنا» جز آنچه خدا براي ما مقدر فرموده، هيچ چيز به ما صدمه
نمي رساند.

وقتي آن ساحران، به حضرت موسي
ايمان آوردند و گفتند حق با تو است، در برابر تهديدهاي فرعون که گفته بود شما را
در شاخه هاي درخت به دار مي آويزم يا دست و پاهايتان را قطع مي کنم و همه تان را
نابود مي سازم، گفتند: «فاقض ما انت قاض، انما تقضي هذه الحياة الدنيا»- هرچه مي
تواني بکن. تو قدرتت در همين چند روز است. تو مادامي بر ما مسلط هستي که ما زنده
ايم. يک جسمي از ما مي گيري و بس. و اين زندگاني دنيا گذرا است.

اگر کسي به ياد حق متذکر شد، چيزي
او را متزلزل نمي کند. او فقط از خدا مي ترسد لا غير. پس نسبت به غير خدا، در هر
حادثه اي خواه مسائل علمي باشد و خواه مسائل عملي، در امن است، چه مربوط به غضب
باشد و چه مربوط به شهوت، در امن است.

اين مقام اول بحث که ارتباط انسان
را به جهان مطرح مي کند. مقام ثاني را انشاء الله بحث خواهيم کرد.

ادامه دارد

سخنان مهم رهبر انقلاب اسلامي حضرت
آيت الله خامنه اي

بمناسبت هفته وحدت

بسم الله الرحمن الرحيم

اين عيد سعيد و روز بزرگ را که
ميلاد وجود مبارک مولود بزرگ عالم انسانيت و نبي مکرم اسلام، حضرت محمد بن عبدالله
(ص) و ولادت سلاله پاک آن بزرگوار، امام صادق (ع) است، به همه مسلمانان، حق طلبان،
و عدالتجويان عالم بخصوص به ملت بزرگ ايران و به خانواده هاي شهدا و به شما حضار
اين مجلس تبريک عرض مي کنم.

روز ولادت نبي بزرگوار اسلام، روز
تدبر در برکات بي پايان اين مولود مکرم است. شايد بتوان گفت بزرگترين برکات اين
ولادت عظيم، عبارت از هديه کردن توحيد و عدالت به جوامع بشري بود.

انسانها امروز هم که روز پيشرفت
علم و ترقيات عظيم فکري بشري است، در عالم اعتقاد، اسير شرک هستند، معلوم مي شود
حتي در کشورهاي بسيار پيشرفته از لحاظ مادي، اعتقاد به توحيد با همه برکاتي که
دارد محتاج نورانيتي است که جز از طريق عقلي که به وسيله وحي الهي هدايت شده باشد،
رسيدن به آن امکان پذير نيست. اين هديه را پيغمبر مکرم، به بشريت داد، همچنان که
انبياء گذشته داده بودند. اعتقاد به توحيد در جان و قلب انسان و حتي در زندگي
انسان، داراي برکاتي است که بايد به آن فکر کرد و به سمت آثار و برکات توحيد حرکت
کرد.

يکي ديگر از هديه هاي بزرگ الهي به
بشريت بوسيله اين مولود مکرم، هديه عدالت بود. انساني که از روز اول تاريخ، گرفتار
بي عدالتي بوده است، امروز هم همچنان گرفتار بي عدالتي است و اين، گرفتاري بزرگ
بشريّت است. ديني که مولود مکرم امروز به بشريت عرضه کرد، انسانها را به اينچنين
نقطه اي برجسته اي در زندگي، مانند توحيد و عدل، دعوت مي کند. از اين ويژگي هاي
برکات امروز، يکي اين است که متعلق به همه بشريت است و هرکس که بخواهد مي تواند از
آن استفاده بکند و ديگر اينکه مخصوص به زمان خاصي نيست و به همه زمانها تعلق دارد.
امروز هم بشر احتياج دارد به اينکه به توحيد خالص و به دستور عدل اسلامي برگردد.
نسخه اي که اسلام براي عدالت به بشريت داده است، اين است: «ان اکرمکم عند الله
اتقيکم» يعني دعوت به تقوي و پرهيزگاري، دعوت به دور ريختن انگيزه هاي تفرقه بين
انسانها، مثل قوميت، نژاد، خون و رنگ و امثال اينها.

امروز کشورهاي مترقي دنيا که از
لحاظ مادي پيشرفته هستند، هنوز گرفتاري سياه و سفيد دارند. سياه پوست حدودي و سفيد
پوست هم حدودي دارد. هنوز در آنجا جنگ نژاد، جنگ خون و جنگ قوميتها و مليتهاي
ساختگي از بين مي روند، کشته مي شوند و حقوقشان ضايع و پايمال مي شود. امروز هم
بشريت محتاج نداري وحدت، توحيد و عدل است که منادي آنها، اسلام و مسلمين هستند.
امروز چه کساني با وحدت مخالف هستند؟ قدرتمنداني که از تفرقه، شرک و ظلم استفاده
مي کنند و بناي زندگي و فلسفه حياتشان بر تبعيض است. امروز قدرتمندان بزرگ مادي
عالم، همان کساني که در کشورهاي خود ادعاي دمکراسي، تساوي حقوق افراد جامعه و
مخالفت با حقوق افراد جامعه و مخالفت با استبداد حکومتها را در لفظ دارند، در سطح
عالم، دموکراسي را از بين برده اند. ترجيح ملتي بر ملتي، منطقه اي بر منطقه اي و
خوني بر خوني، مبناي عمل آنهاست. استبداد را بر دنيا حاکم کرده اند و هر جور که
بخواهند دنيا را اداره مي کنند. اين وضع بشريت امروز است. امروز بشريت محتاج
فريادي است که پيغمبر اسلام (ص) سرداد يعني توحيد و عدالت ميان انسانها.

ما ملت ايران اين هفته را هفته
وحدت قرار داده ايم و امام بزرگوار ما (ره) که هميشه منادي وحدت بين مسلمين بودند،
در اين هفته، همه مسلمانها بلکه همه حق طلبان عالم را هميشه متوجه نداي وحدت مي
کردند. هفته وحدت، نام مناسبي براي اين هفته است. وحدت از چند جهت مطرح است: اولا
وحدت بين آحاد ملت ايران، بين همه قشرهاي مردم در هرزي که هستند و به هر کاري که
مشغولند. وحدت بين آحاد اين ملت انقلابي و بزرگ و بين قشرهاي مردم که بحمدالله اين
جنبه وحدت، حاصل است. ملت، عليرغم توطئه ها و بذرهاي نفاقي که افکنده مي شود، با
هم متحدند و در يک جهت حرکت مي کنند يعني در جهت اسلام، قرآن و حاکميت دين. در
ايران اسلامي هيچ فرقي بين شيعه و سني، قوميتهاي مختلف، فارس، عرب، ترک، ترکمن،
بلوچ، کرد و غير اينها نيست. ملت ما، يکپارچه است. ملت ايران واقعا به برکت اسلام،
يک ملت نمونه است. يک الگوي موفق بين ملتهاي مسلمان است و خداوند از شما ملت ايران
بخاطر پاسخ صادقانه به دعوت دين ونداي امام بزرگوارتان، راضي باشد. شما بايد اين
وحدت را حفظ کنيد، اين وحدت با ارزشي که به برکت آن شما توانسته ايد اين همه
پيروزي بدست بياوريد. بدانيد دشمنهايي در کمين وحدت شما هستند لذا بايد هوشيار
باشيد. نگذاريد بين شما اختلاف بوجود بيايد. بيشتر مواظب چيزهايي که بهانه اختلاف
است و دشمن مي تواند از آنها مستمسکي براي ايجاد اختلاف درست بکند، باشيد. مثلا
درباره اختلافات مذهبي که قرن هاي متمادي دشمنان از آن سوء استفاده کرده اند، هم
برادران شيعه و هم برادران سني بيشتر بايد مواظب باشند. همچنين درباره قوميتها که
دشمن ها کمين گرفته اند بلکه بتوانند به نحوي بين اقوام ايراني که در طول تاريخ در
کنار هم زندگي کرده اند، اخلاف ياد کنند، بايد هوشيارتر باشيد. اينها نقطه هايي
است که دشمن مي خواهد از آنها براي اختلاف افکني استفاده کند وشما بايد در مقابل
اين توطئه ها بايستيد.

دشمن مي خواهد ايران نباشد. دشمن
مي خواهد يکپارچگي و تماميت ارضي ايران نباشد. دشمن مي خواهد پرچم اسلام بالاي سر
اين ملت در اهتزاز نباشد. دشمن مي خواهد در رأس اين حکومت کساني مثل رژيم گذشته و
نوکرها و دست نشانده هاي خودش باشند. البته که دشمنان جهانخوار حاضر نيستند يک ملت
را مستقل، متکي به نفس، با اعتماد به خدا و متکي به دين اسلام ببينند. آنها نمي
خواهند در چنين منطقه حساسي از عالم، ملتي را با اين عظمت و احساس همدلي نسبت به
مسلمانها مشاهده کنند. آن روز که شما آن راهپيمايي عظيم را در خيابانهاي تهران و
شهرهاي ديگر براي حمايت از مردم بوسني و هرزه گوين براه انداختيد، جلادان بوسني و
هرزگوين و حاميان آنها، اين اجتماع عظيم شما را ديدند و از اينکه ملت ايران چگونه
با عزم راسخ در مورد يک مسئله بين المللي اينطور ايستاده است، متأثر شدند. اين
حرکت شما مصداق «من اصبح و لم يهتم بامور المسلمين فليس بمسلم» است، مصداق بارز
اهتمام به امور مسلمين است. شما با همه وجود به اين حديث شريف عمل کرديد و به امور
مسلمين حتي در اروپا، اهتمام ورزيديد. ملت بوسني و هرزگوين ملتي است که مردم ايران
او را نمي شناسد ملت ما چه مي دانند مردم سارايوو چه کساني هستند و چه احساساتي
دارند. ما تا حالا ارتباطي با آنها نداشتيم. فقط اسلام، احساس اسلامي و احساس
حمايت از ملت مسلماني که تحت ستم قرار گرفته است، مردم ما را به حرکت و اهتمام به
امور آنها واداشت. مردم ما اگر لازم باشد به خيابانها بيايند، مي آيند آنهم توده
هاي ميليوني مردم؛ اگر لازم باشد کمک مالي کنند و پول بدهند، مي دهند و اگر يک
وقتي لازم باشد در راه نجات برادران مسلمان خود کارهاي ديگري هم بکنند، باز هم ملت
ما سينه سپر مي کنند و مي ايستند.

اين يک نمونه از ملتي است که به
وحدت اسلامي، برادري اسلامي و خويشاوندي اسلامي اعتقاد دارند. حالا اگر همه ملتهاي
مسلمان با هم اينجور باشند، ببينيد چه چيزي در دنيا پيش مي آيد. اين آثار وحدت
اسلامي است.

وحدتِ بالاتر از وحدت ميان آحاد يک
کشور و ملت، وحدت امت اسلامي است. اگر سران کشورهاي اسلامي به ملتها براي ابراز
احساسات نسبت به مسائل بين المللي ميدان بدهند و آنها را هدايت کنند، آنها هم همان
وضعي را پيدا مي کنند که ملت ايران دارد. آنوقت شما مي توانيد ببينيد چه حادثه اي
در دنيا اتفاق مي افتد. اگر چنين وحدت، همدلي و همدستي بين ملتهاي مسلمان باشد آيا
دشمن جرأت مي کند يک ملت مسلماني مثل همين ملت بيچاره و مظلوم بوسني و هرزگوين را
آنجور در حلقه محاصره قرار بدهد؟ آيا مجامع بين المللي جرأت مي کنند مسئله را با
حرف و زبان از سر خود باز کنند؟ واقعا حادثه عجيبي در دنيا اتفاق مي افتد! با اين
همه ادعاي طرفداري از حقوق انسان، وقتي به يک عده مردم مسلمان مي رسند، همه ادعاها
را فراموش مي کنند!

اين چه عنادي است که دشمنان و
قدرتهاي جهاني با اسلام دارند؟

اين چه جنگ صليبي است که امروز
عليه اسلام و مسلمين به راه انداختند که در همه جا انسان نشانه هاي آن را مشاهده
مي کند؟

اين چه مظلوميتي است که مسلمانها
در همه نقاط عالم و هرجا که دشمنان بتوانند نسبت به آنها وارد کنند، گرفتار آن
هستند؟

اين ناشي از چيست؟ ناشي از اين است
که بين مسلمانها، امت اسلامي و دولتهاي مسلمان تفرقه است و اين تفرقه، کار دشمن
است. ما کشورهاي اسلامي با هم اصطکاک منافع نداريم. يک مجموعه و بلوک، نه تنها
براي يک جمع خاص بلکه براي همه خوب است. کشورهاي بزرگ اسلامي هم از يک مجموعه
اسلامي سود مي برند، کشورهاي ضعيف و کوچک و فقير هم از آن سود مي برند. چنين وحدتي
به نفع همه است. پس چنين مجموعه اي به ضرر چه کسي است؟ چه کسي از اجتماع مسلمين
متضرر مي شود؟ قدرتهايي که مي خواهند اغراض فاسد خود را به ملتهاي مسلمان تحميل
بکنند، ضرر مي کنند. قدرتهاي بزرگي مثل آمريکا و سياستهاي استعماري از تفرقه
مسلمين سود مي برند.

ما از اول پيروزي انقلاب تا امروز،
همه کشورهاي مسلمان و مجموعه هاي کوچکتر را به وحدت دعوت کرده ايم. ما نگفتيم
بياييد وحدت کنيم تا ما از اين وحدت استفاده کنيم. اگر ما همواره سعي کرده ايم
برادري و رفاقتمان را با دولتهاي اسلامي حفظ کنيم نه براي اين است که دولت يا ملت
ايران احتياج ويژه اي به اين برادري و رفاقت دارد، بلکه براي اين است که همه دنياي
اسلام از اين همراهي سود ببرند. ملت ايران يک دولت مستحکم است چون به آحاد خود
متکي است. شما ديديد که ما، در جنگ تحميلي عراق عليه کشورمان چگونه رفتار کرديم و
ملت ما چگونه عمل کردند. ما که از تهاجم دشمن باکي نداريم. چه کسي مي تواند بگويد
که در طول جنگ 8 ساله عراق با ما، آمريکا و ناتو پشت سر عراق نبود؟ امروز همه
حقايق دارد آشکار مي شود. آنها به عراق سلاح، پول، نقشه جنگي و خبر ماهواره اي مي
دادند و براي او جاسوسي و هرکار ديگري مي کردند. دولتهاي عربي خليج فارس هم از روي
ترس به عراق کمک مي کردند. چه کسي مي تواند منکر اين حقايق بشود؟ کداميک از
دولتهاي منطقه مي توانند بگويند در اين جنگ 8 ساله به عراق کمک نکردند؟ نتيجه آن
همه کمکها چه شد؟ آيا ملت ايران يک قدم عقب نشيني کرد؟ آيا ملت ايران احساس ضعف
کرد؟ آيا رهبر ايران که مثل کوه در مقابل همه دنياي استکبار ايستادف احساس ترس
کرد؟ آيا روابط بين ملت، رهبر و مسئولين کشور بخاطر همين دشمني ها روز به روز
صميمانه تر نشد؟ ما از تهاجم دشمن هيچ باکي نداريم.

ما که مي گوييم وحدت، براي اين است
که شما منتفع بشويد، همه دولتها و متلها منتفع بشوند، دنياي اسلام منتفع بشود.

امروز شما مي شنويد در خليج فارس
باز سر و صداهايي به بهانه جزيره ابوموسي ايجاد کرده اند. اين حرفها چيست و از
ناحيه کيست؟

کيست که دستهاي پليد استعمارگران
را در اين ماجرا نبيند؟ کيست که دست قدرتهاي حاضر در خليج فارس، دست آمريکا و
استعمارگر پير منحوس يعني دولت انگليس را در اين ماجرا نبيند؟ اينها چه مي خواهند؟
چرا مي خواهند بين همسايه ها اختلاف بيندازند؟ چرا مي خواهند براي توجيه حضور خود
در خليج فارس، برادران را با هم دشمن کنند؟ چرا مي خواهند کشورهايي را که اگر با
هم باشند مشتي خواهند شد که دشمن جرأت نمي کند در مقابل اين مشت بايستد و به اين
کشورها زور بگويد، از هم جدا کنند تا اين همدستي از بين برود و اين مشت باز بشود؟
اينها چه کساني هستند؟ معلوم است که قدرتهاي بيگانه هستند. تصور ما اين است که
شيوخ منطقه در اين قضايا اگر گناهي داشته باشند، گناهشان غفلت از حقائق است. آنها
هم دلشان مي خواهد اتحاد و اتفاق باشد. توصيه ما به دولتهاي خليج فارس و همسايه
اين است که دشمن را ببينند و بشناسند. کيد دشمن و دست او را بشناسند. بدانند که چه
کسي مي خواهد در اين منطقه اختلاف بياندازد. اين اختلاف بيشتر به ضرر خود آنهاست.
شما حوادث دو، سه سال پيش منطقه را ديديد. ديديد که نتيجه کمک به عراق چه شد.
ديديد که نتيجه حضور قدرتمندانه آمريکا و انگليس و ديگران در اين منطقه، تحقير
کشورها و ملتهاي منطقه و دولتهاي جنوب خليج فارس شد و هنوز هم دارد مي شود. علاج
همه اينها اتحاد کلمه است. دولت و ملت ايران از چيزي نمي ترسد. ما، در انقلاب
متولد شديم، با انقلاب پيش رفتيم و در مقابل دشمني ها رشد کرديم. آنقدر که تا
امروز دنيا با ما دشمني کرده است. بيشتر از آن ممکن نيست. اينها با کدام ملت،
اينقدر دشمني کرده اند؟ علي رغم همه اين دشمني ها، ملت ايران، انقلاب و جمهوري
اسلامي تا کنون مانده و به فضل الهي هميشه خواهند ماند.

پيام وحدت اسلامي ما براي همه،
مايه عزت و کرامت و آرامش است. وحدت آرزوي ماست. ما آرزو داريم که يک ميليارد
مسلمان حقيقتا يک دست واحد باشند، دولتها و کشورها هم همين طور که ظاهرا چنين چيزي
تا قبل از ظهور حضرت ولي عصر ارواحنا فداه نخواهد شد، اما مي گوييم همه در يک جهت،
با يک روحيه و با يک دل، حرکت کنند. وحدت بين ملت ها ودولتهاي مسلمان مايه عزت و
قدرت آنهاست. عزت و قدرت در سايه اسلام و همبستگي و همدلي اسلامي شما ملت ايران
است.

عزت و قدرت در سايه تقوي و تمسک به
قرآن و نترسيدن از غير خدا ممکن است. اگر ما اينها را رعايت کرديم، ديگران چه
همراه ما باشند و چه نباشند، خداي متعال پشتيبان ما خواهد بود و ما اين راه را به
فضل الهي ادامه خواهيم داد و مي دانيم که خداي متعال با ماست و توجهات حضرت ولي
عصر (ارواحنا فداه) انشاء الله شامل حال شما ملت است.

من مجددا به همه حضار مخصوصا
ميهمانان هفته وحدت که از اکناف کشور و از ديگر کشورها تشريف آورده اند و همچنين
از سفراي محترم کشورهاي اسلامي تشکر مي کنم و مجدداً به همه آنها تبريک عرض مي
کنم. انشاء الله که خداوند پشتيبان همه شما باشد.

والسلام عليکم و رحمة الله

(26/6/71)

«بمناسبت دهم ربيع الثاني،
سالروز وفات حضرت معصومه سلام الله عليها»

حرم حضرت معصومه حرم اهل بيت

خداوند حرمي دارد که مکه است و
حضرت رسول حرمي دارد که مدينه است و اميرالمؤمنين حرمي دارد که کوفه است و ما (اهل
بيت) حرمي داريم که قم مي باشد. و همانا در قم بانوئي از فرزندانم دفن مي شود که
نامش فاطمه است؛ هرکه او را زيارت کند، بهشت برايش واجب گردد. امام صادق (ع)

همانگونه که قبلاً تذکر داده ايم،
يکي از ستمهاي نابخشودني تاريخ به اهل بيت عصمت و طهارت (ع)، اين است که در طول
دوران هاي حکومت غاصبانه امويان و عباسيان و ديگر زورگويان و ستم پيشگان، از ذرّيه
رسول خدا (ص)، تا توانسته، فاصله گرفته است و بيشتر به چاپلوسي و تملق در درگاه
جائران و جابران زانو زده است، تا آنجا که مي بينيم براي زاويه هاي کاخهاي سلاطين
و خلفاي غاصب، مطالب راست و دروغ به ثبت رسانده و درباره قدحهاي رنگين شراب و
ظرفهاي زرّين کباب و سفرها و حضرها و اخم ها و قهقهه ها و فحش ها و ترانه ها و غم
ها و شادي ها و خشم ها و عفوها و حالات گوناگون زندگي و مرگ آنان، کم و بيش، سخنها
گفته و قلمفرسائيها نموده و شعرها سروده و نثرها نگاشته است؛ و در آن سوي که حقيقت
و واقعيت و حق و خداجويي و شرافت و کمال و علم و فضيلت و تقوا و پارسائي و شهامت و
شجاعت و بلاغت و فصاحت و تمام خوي و خصال انساني و الهي و ارزشهاي والا و برجسته
زبدگان و برگزيدگان خدا وجود دارد يعني شخصيت هاي بي مثيلي که جز خدا و رسولش، کسي
توان شناخت حقيقي آنان را ندارد؛ همان ها که حاملان و نگهبانان شريعت و حاميان
مکتب و منابع علم و حکمت و معرفت و وارثان رسول خدا (ص) مي باشند، تاريخ از آنجا
فراري بوده است چرا که با سلاحهاي تطميع و تهديد روبرو بوده و شهامت زانو زدن در
برابر مجسمه هاي علم و اسوه هاي فضيلت و الگوهاي خداشناسي نداشته است.

از اين رو است که کتابهاي تاريخ پر
است از وصف جامهاي مي و تخت و تاج طاغوتيان، ولي تا کنون تاريخ دقيقي از ولادت و
وفات فرزندان علي و فاطمه عليهما السلام يافت نمي شود، چه رسد به اينکه فضيلت ها و
بزرگواريهايشان را به ثبت رسانيده باشد. با اين حال، آنچه از زبان خود دشمنان
تراوش کرده، نشانگر عظمت و رفعت و مقام والاي ذرّيه پاک رسول خدا، در تمام ادوار و
ازمنه بوده است.

بهرحال، حضرت معصومه (س) از اين
ظلم تاريخ، مستثني نمي باشد. حضرت معصومه، آن بانوي با عظمت و آن الگوي عبادت،
زهد، ورع، پارسائي، نجابت و اخلاق والا مي باشد که جز چند سطر از تاريخ آخرين
روزهاي حياتش، چيزي به ثبت نرسيده است؛ با اين حال هرچه امامان معصوم ما از آن
بزرگوار ياد کرده اند، به عظمت و بزرگي ياد کرده اند و هرچه علما و دانشمندان، در
گذشته و حال به تواتر، از آن؛ بانوي مجلّله، سخن گفته اند، جز در بزرگواري و
ارجمندي و عبادت و پارسائي و کمال و دانش او، چيزي نگفته اند؛ همين بس که رونق و
بهاي شهر قم، به وجود ذيجود آن دختر گرامي حضرت موسي بن جعفر سلام الله عليه است،
و هرچه داريم از برکت وجودش در اين شهر مقدس مي باشد.

حضرت معصومه از چنان مقام والا و
روح بزرگي برخوردار بوده که قبل از آمدنش، امام صادق (ع)، او را چنين توصيف کرده
است:

«الا انّ قم حرمي و حرم وُلدي من
بعدي… تقبض فيها امرأة من وُلدي واسمها فاطمة بنت موسي، يدخل بشفاعتها شيعتي
الجنة بأجمعهم».[1]

هان! قم حرم من و حرم فرزندانم پس
از من است… زني از فرزندانم در آن از دنيا مي ورد که نامش فاطمه دختر موسي است.
تمام شيعيان در روز قيامت، به شفاعتش وارد بهشت مي شوند.

اين سخن گرانقدر از امام صادق (ع)
است که پيش از به دنيا آمدن حضرت معصومه، درباره اش فرموده و آنقدر او را به عظمت
ياد کرده که شفاعت شيعيان را به او سپرده است. براستي چه مقام والائي است که اين
دختر حضرت زهرا (ع) دارد. بي گمان، تنها در اثر نسبت داشتن با امام، کسي به چنين
مقامي دست نمي يابد بلکه اين جوهره گرانقدر، خود داراي چنان مقام و فضيلتي است که
امام معصوم او را به چنين تعريفي، وصف مي کند و مي ستايد.

در جاي ديگري امام صادق (ع) مي
فرمايد:

«انّ لله حرماً و هو مکه، و لرسوله
حرماً و هو المدينه، و لاميرالمؤمنين حرماً و هو الکوفة، ولنا حرماً و هو قم، و
ستدفن فيه امراة من ولدي تسمّي فاطمه، من زارها و جبت له الجنة».[2]

خداوند حرمي دارد که مکه است و
حضرت رسول حرمي دارد که مدينه است و اميرالمؤمين حرمي دارد که کوفه است و ما (اهل
بيت) حرمي داريم که قم مي باشد. و همانا در قم بانويي از فرزندانم دفن مي شود که
نامش فاطمه است؛ هرکه او را زيارت کند، بهشت برايش واجب مي گردد.

خوشا به حال زيارت کنندگان با معرفت
فاطمه معصومه. بشارتتان باد! درود بر شما که با شناخت و معرفت، به زيارت نور چشم
فرزند رسول خدا و خود رسول خدا مي آئيد و به آن سيده جليله سلام و درود مي فرستيد.
رحمت خدا بر شما باد که اين زيارت، پاداشش، به خواست خدا، بهشت است. و چه نعمتي از
اين بزرگتر و چه مقامي از آن والاتر.

آنچه از تاريخ حضرت معصومه به ما
رسيده است، حاکي از اين است که: يکسال پس از هجرت امام رضا (ع) به مرو، اين خواهر
گراميش، به شوق ديدار با برادر، از مدينه به سوي مرو حرکت مي کند. به ساوه که مي
رسد، بيمار مي گردد. سؤال مي کند که از اينجا تا قم، چقدر راه است؟ مي گويند ده
فرسخ. دستور مي دهد او را به قم ببرند. پس به طرف قم حرکت مي کند و بر موسي بن
خزرج بن سعد وارد مي شود و پس از هفده روز، در اثر شدت بيماري، از دنيا مي رود و
به رحمت و رضوان پروردگار مي پيوندد.

محدّث قمي رحمة الله عليه در منتهي
الآمال مي نويسد:

«امّا دختران حضرت موسي بن جعفر
(ع) بر حسب آنچه به ما رسيده، افضل آنها سيّده جليله معظمه، فاطمه، بنت امام موسي
(ع)، معروفه به حضرت معصومه (ع) است که مزار شريفش در بلده طيبه قم است که داراي
قبه عاليه و ضريح و صحنهاي متعدده و خدمه بسيار و موقوفات است و روشني چشم اهل قم
و ملاذ و معاذ عامّه خلق است و در هر سال، جماعات بسيار از بلاد بعيده، شدّ رحال
کنند و تعب سفر کشند به جهت درک فيوضات از زيارت آن معظمه (س)…

صاحب تاريخ قم گفته که: حديث کرد
مرا حسين بن علي بن بابويه از محمد بن حسن بن وليد که چون فاطمه (معصومه) (ع) وفات
کرد، او را غسل دادند و کفن کردند و حرکت دادند و او را و بردند به بابلان و
گذاشتند او را نزديک سردابي که براي او کنده بودند، پس آل سعد با هم گفتگو کردند
که کيست داخل سرداب شود و جنازه بي بي را دفن نمايد؟ بعد از گفتگوها، رأي ايشان بر
آن قرار گرفت که خادمي بود از براي ايشان به غايت پير که نامش قادر بوده و مرد
صالحي بوده، او متصدي دفن شود. چون فرستادند عقب آن شيخ صالح، ديدند دو نفر سوار
که دهان خود را بسته بودند به لثام، به تعجيل تمام از جانب رمله يعني ريگزار پيدا
شدند. چون نزديک جنازه رسيدند، پياده شدند و نماز بر آن مخدّره خواندند و داخل در
سرداب شدند و او را دفن کردند و بيرون آمدند و سوار گشتند و کسي نفهميد که ايشان
چه کساني بودند».[3]

در کتاب تاريخ قم، درباره آن دو
سوار که بدن مطهر حضرت معصومه را دفن کردند چنين آمده است:

«محتمل است يکي پدر بزگروارش موسي
بن جعفر (ع) و ديگري برادر عاليقدرش حضرت رضا (ع) بوده اند. و اين دلالت بر نهايت
جلالت قدر آن مخدّره دارد… همچنين ورود زيارتش از زبان امام و خبردادن امام صادق
(ع) پيش از تولد پدر بزرگوارش، به تولد آن مخدّره و دفن او در زمين قم، و شفاعتش،
از چيزهايي است که دلالت بر نهايت جلالت و عظمت آن بضعه احمدي مي نمايد».[4]

بهرحال، قدر مسلّم اين است که حضرت
معصومه در اثر قرب معنوي که نزد پروردگارش دارد، به چنين مقام والا و عظيمي رسيده
است که امام معصوم- حسب الظاهر- او را دفن کند و امام برايش زيارت بخواند و امام
از شفاعتش سخن بگويد و امام چنان پاداش بزرگي براي زيارتش تعيين نمايد…

در ورايت است که امام رضا (ع) به
سعد فرمود:

«يا سعد عندکم لنا قبر؟»- اي سعد،
از ما، قبري نزد شما (يعني در قم) است؟ سعد عرض کرد: قربانت گردم! مقصود شما قبر
فاطمه بنب موسي است؟ حضرت فرمود: «نعم، من زارها عارفاً بحقّها فله الجنّة»- آري،
هرکه او را با شناخت زيارت کند، بهشت براي او باشد.

در کامل الزياره از امام جواد (ع)
نيز نقل شده که فرمود: «من زار عمّتي بقم فله الجنة»- هر که عمه ام را در قم زيارت
کند، بهشت براي او باشد.

و بي گمان اين همه تأکيد و اصرار
امامان بر زيارت آن حضرت و اينکه زيارتش موجب رفتن به بهشت مي شود، به خاطر مقام
ارجمند و قرب معنوي حضرت معصومه است و لذا ما شاهد هستيم که علماي بزرگ از اکناف و
اطراف به زيارتش مشرّف مي شوند و به درگاه با عظمتش با خضوع بوسه مي زنند و خود
ديديم که امام خميني- قدس سره- آن مرد شايسته و آن عبد صالح خداوند، به زيارتش مي
آمد و کنار ضريحش مي ايستاد و از روح بزرگش طلب خير مي کرد و بر مرقد پاکش بوسه مي
زد.

و همچنين از فيوضات ابن باب
الحوائج و دختر باب الحوائج، وجود حوزه علميه قم است که تا کنون صدها و هزارها
روحاني وارسته و جليل القدر و مراجع تقليد بزرگ به جامعه تشيّع تحويل داده است، و
در طول زمان ها، قم مرکز مقاومت روحاني، عليه طاغوتيان و مستبّدان و ستمگران بوده
و آرامگاه شيران بيشه قدس و تقوا و علم بوده است. و از همين مکان مقدس بود که
فرياد ملکوتي امام در خرداد 42، بلند شد و ايران، بلکه جهان اسلام را بيدار کرد و
به جهاد و مقاومت عليه زور و ظلم و ستم دعوت نمود و موجب پيروزي انقلاب مقدس
اسلامي در ايران و بيداري و رشد نهضت ها در سراسر جهان اسلام بلکه دنياي محرومين و
مستضعفين گرديد.

امام صادق (ع) مي فرمايد: «ستخلو
الکوفة من المؤمنين و يأزر عنها العلم کما تأزر الحية في حجرها، ثم يظهر العلم
ببلدة يقال لها قم، و تصير معدناً للعلم و الفضل… و ذلک عند قرب ظهور قائمناً…
فيفيض العلم منه الي سائر البلاد في المشرق و المغرب»- بزودي کوفه (نجف)از مومنين،
خالي مي شود و علم از آن ديار رخت مي بندد چنانکه مار به سوراخ خود فرو مي رود.
سپس علم در شهري آشکار مي شود که نامش «قم» است و قم، کان دانش و فضيلت مي گردد، و
اين نزديک ظهور قائممان خواهد بود. و علم از قم به ساير کشورها در شرق و غرب عالم،
سرازير خواهد شد.

در پايان فرا رسيدن سالروز درگذشت
اين علويّه مجلّله، فاطمه معصومه، دختر حضرت کاظم (س) را به ساحت مقدّس ولي الله
اعظم ارواحنا فداه، رهبر معظم و شيعيان و پيروان و علاقمندان آن حضرت، بويژه
خادمين محترم آستانه مقدّسه اش، تسليت عرض نموده، توفيق زيارت عارفانه او در دنيا
و شفاعتش را در آخرت از درگاه حضرت ذوالجلال خواستاريم.

«بمناسبت سالروز ميلاد فرخنده
امام حسن عسکري (ع)»

تجسم عدالت و ظلم در نيايش امام
عسکري (ع)

8 ربيع الثاني مصادف است با سالروز
باسعادت يازدهمين اختر تابناک ولايت و امامت حضرت امام حسن عسکري (ع). فرا رسيدن
اين روز مبارک و خجسته را به عموم شيعيان و علاقمندان بويژه به ساحت اقدس فرزند
دلبندش، ولي الله الاعظم ارواحنا لتراب مقدمه الفداء، تبرکي و تهيت عرض نموده،
سلامتي حضرت وليّ عصر سلام الله عليه و تعجيل در فرجش را از درگان باريتعالي
آرزومنديم.

از اينکه در ماه گذشته خلاصه اي از
زندگي و سيره آن بزرگوار، ذکر شد، اکنون براي تيمّن و تبرک، يکي از دعاهاي بسيار
شيوا و جالب حضرتش را ترجمه مي کنيم تا خوانندگان عزيز و پيروان راهش، روش سخن
گفتن و مناجات با حضرت رب الارباب را دريابند. لازم به تذکر است که ادعيه امامان
معصوممان، نه تنها طرز سخن گفتن و تکلم با خداوند را به ما مي آموزد بکله غالبا
داراي محتواهاي علمي، اجتماعي و مطالب بسيار ارزنده اي است که در اثر فشاهاي فزون
از حد ستمگران و غاصبان، اين مطالب آموزنده بيشتر به صورت ادعيه و مناجات به
شيعيان مي رسيده است. به هر حال بيش از اين، شما عزيزان را منتظر نمي گذاريم
بيائيد تا با هم لحظاتي معنوي را در سايه الفاظ و واژه هايي والا و بلند از اين
امام بزرگوارمان، بگذرانيم:

«الحمد لله شاکراً لنعمائه، و
استدعاءً لمزيده و استخلاصا به دون غيره، و عياذاً به من کفرانه، و الالحاد في
عظمته و کبريائه، حمد من يعلم أنّ ما به من نعماء فمن عند ربه، و ما مسه من عقوبة
فبسوء جناية يده، و صلي الله علي محمد عبده و رسوله و خيرته من خلقه، و ذريعة
المؤمنين الي رحمته و آله الطاهرين ولاة أمره…».

حمد و سپاس خداي را بر نعمتهايش و
درخواست فزوني درآن و طلب رهائي از او، نه از ديگران و پناه به ذات مقدسش از کفران
نعمتهايش و الحاد در عظمت و کبريايش، سپاس کسي که مي داند، آنچه نعمت دارند از
پروردگارش است و آنچه مصيبت بر او برسد، کيفر کردار بدش است، و درود و صلوات
خداوند بر محمد، بنده اش و رسولش و برترين آفريدگانش و وسيله مؤمنين به رحمتش و بر
آل پاک و طاهرش و واليان امرش.

بارالها! تو فضل ورحمتت را به من
سپردي و مرا فرمان دادي که با تو راز و نياز کنم و اجابت دعا را به بندگانت ضمانت
کردي و آن کس که از روي رغبت و ميل به سوي تو روي آورد، و از تو حاجتي طلب کرد
نااميد نکريد و دست درخواست کننده اي را از عطايت خالي برنگرداندي و از حائزه ها و
موهبت هايت، مايوس نساختي. و چه سفر کرده اي به سوي تو روانه شد که تو را نزديک
نديد و چه انساني بر تو وارد شد که نيکي ها و بخشندگيهايت را از او قطع کردي بلکه
کدام جستجوگر فضلت بود که از فيض وجودت سيراب بازنگشت و کدام درخواست کننده خير
بيشتري، دست نياز به سويت دراز کرد که از چشمه زلال عطايايت بهره مندش نساختي.

خداوندا! با رغبت و شوق به سويت
آمدم و با دست خواهش و نياز، باب فضلت را کوبيدم و با خشوع و خاکساري، قلبم تو را
خواند و جز خودت شفيعي بهتر براي شفاعت به نزد تو نيافتم و پيش از آنکه چيزي به انديشه
ام خطور کند يا در قلبم پرتو افکند دانستم که درخواستم را چگونه پاسخ مي دهي، پس
خداوندا دعايم را با اجابت پيوند ده و مسئلتم را با موفقيّت جمع کن.

خداوندا! انحراف ها و فتنه ها ما
را دربر گرفته و پرده سردرگمي و اضطراب بر ما مستولي شده و ذلّت و خواري به ما روي
آورده و آنانکه در دينت امين نيستند بر ما حکومت کرده اند و آنان که احکامت را
معطّل نموده اند، سرنوشت ما را به بازي گرفته اند و سعي در گمراهي بندگانت و فساد
در بلادت دارند…

(امام عسکري (ع)؛ با اينکه ر سخت
ترين شرايط مي زيسته و تحت شديدترين فشارها از سوي هيئت حاکمه بوده، با اين حال،
بدون هيچ ترس و واهمه اي و از طريق دعاکردن، مردم را آگاه مي سازد و حاکمان منافق
مآب را رسوا مي نمايد).

بار خدايا! هيچ يک از ستونهاي
“ظلم” را مگذار جز اينکه سرنگونش سازي و هيچ سپري را از سپرهاي ظلم نگه
مدار جز اينکه دريده اش نمائي. خداوندا! اجتماعشان را بر “ظلم” به تفرقه
مبدّل ساز و سنگينيشان را سبک گردان و بلنديشان را بر زمين افکن و پرچمشان را
سرنگون نما و آباديشان را ويران ساز.

خداوندا! هيچ بقيه اي از آن نگذار
جز اينکه نابودش سازي و هيچ ساختماني از آن را نگذار جر اينکه خرابش نمائي و هيچ
حلقه اي را نگذار جز اينکه گسسته اش سازي و هيچ سلاحي را نگذار جز اينکه آن را از
کار بياندازي… و هيچ ستون پرچمي را نگذار جز اينکه سرنگونش نمائي.

خداوندا! ياران “ظلم” را
به ما بنمايان که از هم متفرق و جدا شده اند پس از آنکه با هم بودند و اجتماع داشتند
و سرهايشان را به زير افکن پس از آنکه بر امت ظاهر بودند. خداوندا! روز زيباي
“عدالت” را براي ما برسان و آن را هميشگي و جاوداني قرار ده که هيچ
تاريکي در آن راه نيابد و آن را فروغي بخش که هرگز به ظلمت نگرايد و بارانش را بر
ما فراوان ببار و برکتش را بر ما نازل ساز و آن را بر دشمنانش پيروز و سربلند
گردان.

خداوندا! حق را به آن آشکار نما و
در تاريکي هاي حيرت و سرگدراني، روشنش ساز. خداوندا! دلهاي مرده را به آن زنده کن
و تمايلات نفساني را به آن جمع کن و نظرات مختلف را به آن گرد آور و حدود و احکامت
را که معطل مانده، با “عدالت” برپا ساز و کشمهاي گرسنه را به آن سير کن
وبدنهاي خسته را به آن آرامش بخش، چنانکه با يادش ما را خوش بيان ساختي و قلوب ما
را وادار نمودي که در حق آن دعا کنيم و از تو استمداد طلبيم و ما را توفيق دعا
کردن براي آن دادي و اهل غفلت را از آن دور نمودي و محبتش را در دلهايمان پايدار
ساختي و ما را در آن تشويق کردي و براي برپائي مراسمش، به تو حسن ظن داري، پس
خداوندا! آن را در برترين يقين ها به ما ببخشاي، اي که گمان هاي نيک را محقق مي
کني و آرزوهاي ديرين را به اجابت مي رساني.

خداوندا! دروغ آنان را که در آن،
اظهار قرب به تو مي کنند آشکار ساز و انديشه نوميدان از رحمتت را بوسيله آن به
بدگماني مبدل ساز.

خداوندا! ما را سببي از اسبابش و
نشانه اي از نشانه هايش و پرچمي از پرچمهايش و پناه گاهي از پناهگاه هايش قرار ده
و به در برگرفتن آن رويمان را سفيد کن و به ياري آن کرامتمان بخش و در وجود ما
خيري قرار ده که ما را به آن و براي آن، ظاهر سازي و حاسدين نعمت ها را بر ما چيره
مساز و آنان را که در پي زيان رساندن به ما هستند، بر ما غالب مساز…

خداوندا! تو ما را بر نفس خود
آشنايمان ساختي و عيوبمان را به ما نشان دادي و اکنون هراس داريم که اجابت
دعاهايمان را به تأخير اندازي، درحالي که تو بر آنان که استحقاق ندارند هم تفضل مي
کني و به آنان که از تو درخواست نمي کنند، ابتداءً احسان مي نمايي، پس ما را در
امرمان بر طبق کرمت و جودت و فضلت و امتنانت، ياري ده که تو بر هر چه بخواهي
توانمندي و هرکاري بخواهي انجام خواهي داد. و ما به تو رغبت و شوق داريم و از تمام
گناهانمان توبه کاريم.

خداوندا! هرکه به سوي تو، مردم را
دعوت کرد و در بندگانت با قسط و عدل، داوري کرد او که فقير درگاه رحمتت و نيازمند
به کمک و نصرتت بود و چون مطيع فرمانت بود تو نعمتت را بر او آغاز کردي و لباسهاي
کرامتت را بر او پوشانيدي و محبت طاعتت را بر او افکندي و از محبتت، محبتش را در
دلها پايدار نمود و درحاليکه اهل زمانش در امرت کوتاهي مي کردند، او را توفيق قيام
به خدمتت دادي و او را پناهگاه و ملجأ و مأواي مظلومين و ستمديدگان از بندگانت
قرار دادي و او را يار و ياور کساني قرار دادي که جز تو ياوري را نمي شناختند و او
را تجديد کننده احکام کتابت که مدتها معطل مانده بود، نمودي و سازماندهي سنت هاي
پيامبرت را به او واگذار کردي که درود و سلام و صلوات و رحمت و برکاتت بر او و آلش
باد. خداوندا! او را از زيان ستم پيشگان نگهدار و دلهاي پراکنده از دين خواهان را
به نور وجودش، منوّر و نوراني ساز و او را به بالاترين مقامي که پيروان انبيايت در
قيام به قسط داشتند، برسان.

خداوندا! به وجود او، آنان را که
سهمي در بازگشت به محبتت نداشته اند و او را دشمن مي داشتند، خوار و ذليل ساز و با
سنگ داغ و محکمت بر آنان که در اذيت او، خواستند دينت را به انحراف و تباهي
بکشانند، و جمعش را متفرق و پراکنده سازند، بيافکن…

خداوندا! با نصرتت او را تقويت و
تأييد کن و با تأييدات خويش در قوّتش بيافزا و ما را از انس با او محروم مساز و او
را در خير و صلاحي که امتش را در بر گيرد، و عدلي که بر امتش سايه افکند، نوميد
مکن.

خداوندا! او که به امر تو قيام
کرد، در روز رستاخيز و روز حساب، مقامش را بالا بر و پيامبرت حضرت محمد- که صلوات
و درودت بر او و آلش باد- را به ديدارش و ديدار کساني که در دعوتش از او پيروي
کردند، خرسند ساز و بر ثواب و پاداش او که به امر تو قيام کرده بود بيافزاي و در
زندگي و حياتش، او را به خود مقرب و نزديک ساز…

خداوندا! او را در مقام امن خودت
از آنچه هراس دارد، نگهدار و تيرهاي دشمنانش را به سوي خودشان بازگردان. و آنان که
همکاران و شريکان او در اطاعت پروردگارشان هستند وتو ا»ها را سلاحش و دژش و ملجأش
و انسش قرار دادي؛ آنان که از اهل و اولاد بريدند و از وطن خويش دور شدند و
رختخوابهاي نرم و لطيف را کنار گذاردند و دست از تجارت و کسبشان برداشتند و به
زندگي دنيايشان لطمه زدند و در مجالس انس دوستانشان- هرچند از شهر خارج نشده
بودند- مفقود شدند و آنان که در امرشان و دعوتشان ياريشان ندادند، هرچند نزديک
بودند، مخالفت کردند و با آنان که ياريشان دادند، هرچند دور بودند، دوست شدند و پس
از مدتها دوري از يکديگر، با هم در راه تو انس و الفت گرفتند و تمام ابزار و آلاتي
ه به دنياي زود گذر بستگي دارد را رها کردند، خداوندا! اينان را درسايه امن و امان
خويش، نگهدار و زيان و اذيت هريک از بندگانت که به آنان نظر سوء و دشمني داشت، به
خودش بازگردان و از ياري و معونت خود بر آنان در دعوتشان افزايش بخش و با تأييدات
و نصرتهاي غيبي خويش، آنها را تاييد و ياري کن و به حق آنان، باطل کساني که مي
خواهند نورت را خاموش کنند، نابود کن.

خداوندا! تمام آفاق و اقطار جهان
را پر از عدل و داد و لطف و مرحمت و فضلت بفرما و به اندازه کرامت و جودت (بي
حساب) اي که بر قائمين به قسط از بندگانت منت گذاردي، و از ثواب برايشان ذخيره
کردي که درجاتشان را بلند کني، بر آنان تفضل فرما که تو بر هر کاري توانمند و
قادري و هرچه بخواهي، انجام خواهي داد.

اين دعاي بسيار شريف و ارجمند را
از کتاب بحار الانوار، ج82، ص229- 233 نقل کرديم و فقراتي از آن را ترجمه نموديم.
پر واضح است که حلاوت و شيريني عبارتهاي امام، براي کسي که به زبان عربي آشنائي
ندارد، قابل تعريف و توصيف نيست و هيچ اديبي هرچند در ادبيات خويش، مسلّط و در
قلمفرسائي و بيان شيوا، توانمند باشد، بي گمان، قادر نيست، يک جمله از جملات پربار
و رساي حضرتش را به زباني ديگر، برگرداند، چه رسد به ما که نه تنها هيچ ادّعائي در
اين زمينه نداريم، بلکه اعتراف به عجز و لکنت زبان خويش داريم، ولي از اينکه گفته
اند ما لا يدرک کله، لا يترک کلّه جملاتي را از دعاي آن حضرت به زبان فارسي
برگردانديم، شايد مقبول درگاه ذوالجلال افتد و ما را از شفاعتش در روز جزا بهره
مند سازد، و شايد عزيزان خواننده از آن استفاده اي کنند و ما را از دعاي خويش بي
بهره نگذارند. و به اميد پيروي از وجود مقدسش.

بار ديگر ولادت با سعادتش را به
عموم شيعيان و محبان و هموطنان و هم کيشان تبريک و تهنيت عرض مي کنيم.

بهترين مردم

امام حسن عسکري (ع):

«اورع الناس من وقف عند الشبهة!
اعبد الناس من اقام علي الفرائض، ازهد الناس من ترک الحرام، اشد الناس اجتهاداً من
ترک الذنوب»

(تحف العقول- ص519)

پارساترين مردم کسي است که در
موارد شبهه، توقف کند. خداپرست ترين مردم کسي است که واجباتش را انجام دهد.
زاهدترين مردم کسي است که به محرمات دست نزند. کوشاترين مردم کسي است که تارک
گناهان است.

سخنان معصومين

مبغوض ترين مردم

*رسول اکرم (ص):

«أبغضکم الي الله المشاؤن
بالنميمة، المفرّقون بين الاخوان، الملتمسون للبراء العثرات».

(بحار الانوار- ج71- ص383)

مبغوض ترين شما نزد خداوند، سخن
چينان و نمامان و کساني هستند که بين برادران ديني تفرقه و اختلاف مي اندازند و
دنبال اين هستند که براي بيگناهان، خطاهائي بتراشند.

*رسول اکرم (ص):

«أبغض خليفة الله الي الله يوم
القيامة الکذّابون و المستکبرون و الذين يکثرون البغضاء لاخوانهم في صدورهم، فاذا
لقوهم تخلّقوا لهم و الذين اذا دعوا الي الله و رسوله کانوا بطأً و اذا دعوا الي
الشيطان و أمره کانوا سراعاً».

(کنز العمال- حديث 43975)

بدترين بدگان خدا نزد خدا در روز
قيامت، دروغگويان و مستکبران اند. و همچنين کساني که در سينه هاي خود کينه
برادرانشان را دارند، پس اگر با آنها روبرو شوند، خوش اخلاقي و خوش رفتاري نمايند
(ولي در باطن با آنها دشمن اند) و همچنين کساني که اگر آنان را به سوي خدا و رسولش
دعوت کنند، تنبل شده و سرباز مي زنند ولي اگر به سوي شيطان و کارهاي شيطاني، دعوت
شوند، فوراً اجابت مي کنند.

*امير المؤمنين (ع):

«امقت العباد الي الله، الفقير
المزهو و الشيخ الزاني و العالم الفاجر».

(غرر الحکم- حديث 338)

دشمن ترين مردم نزد خداوند، نادار
خودپسند، پيرمرد زناکار و دانشمند بدکردار است.

*امير المؤمين (ع):

«ان من أبغض الرجال الي الله تعالي
لعبداً و کله الله الي نفسه، جائراً عن قصد السبيل، سائراً بغير دليل. ان دعي الي
حرث الدنيا عمل، و ان دعي الي حرث الآخرة کسل».

(شرح نهج البلاغه ابن ابي الحديد-
ج7- ص107)

مغبوض ترين مردم نزد خداي متعال،
بنده اي است که خداوند او را به خود واگذار کرده و او هم از راه حق دوري جسته و
بدون دليل، در مسير زندگاني گام برمي دارد. اگر او را به کارهاي دنيائي دعوت کنند،
پذيرا مي شود و اگر به کارهاي آخرتي دعوت کنند، کاهلي مي کند و سستي از خود نشان
مي دهد. 

*امير المؤمنين (ع):

«أبعد الخلائق من الله تعالي،
البخيل الغني».

(غرر الحکم- حديث 340)

دورترين مردم از خداي تبارک و
تعالي، بخيل توانگر و ثروتمند است.

*امير المؤمنين (ع):

«أمقت العباد الي الله سبحانه من
کان همته، بطنه و فرجه».

(غرر الحکم- حديث 468)

دشمن ترين بندگان خدا نزد خداوند،
بنده اي است که تمام همّتش صرف پرکردن شکمش و شهوترانيش گردد.

*امام حسين (ع):

«ان أبغض الناس الي الله عزوجل، من
يقتدي بسنة امام و لايقتدي بأعماله».

(بحار- ج71- ص178)

دشمن ترين مردم نزد خداي متعال،کسي
است که از روش امامي پيروي کند ولي از اعمال او پيروي نکند (يعني: در زبان، خود را
شيعه آن امام بداند ولي در عمل از آن حضرت بيزار باشد)

*امام باقر (ع):

«ان الله يبغض الشيخ الجاهل، و
الغني الظلوم، و الفقير المختال».

(بحار- ج75- ص312)

خداي تعالي پير نادان، و ثروتمند
ستمگر و نادار خود خواه را دشمن مي دارد.

*امام صادق (ع):

«ان أبغض خلق الله، عبد اتّقي
الناس لسانه».

(کافي- ج2- ص323)

مبغوض ترين بندگان خدا، بنده اي
است که مردم از ترس زبانش، از او دوري کنند.

دانستنيهايي از قرآن

«بمناسبت فرارسيدن اول مهر، روز
بازگشائي مدارس»

ارزش والاي علم

«يرفع الله الّذين آمنوا منکم،
والّذين اوتوالعلم درجاتٍ و الله بما تعملون خبير».

(سوره مجادله- آيه 11)

خداوند درجات آنان که ايمان آوردند
و از علم بهره هائي بردند، بالا مي برد و خداوند به هرکاري که مي کنيد، آگاه است.

مقام علام و دانشمند، چه در قرآن و
چه در سخنان گهربار معصومين، هرگز قابل مقايسه با درجات ديگران نيست و به حق مي
توان گفت: بالاترين مقام و مرتبت، مقام علما است؛ البته در صورتي که همراه با
ايمان و تقوا باشد.

در اين آيه مبارکه نيز هر دو ويژگي
منظور شده است: هم ايمان و هم علم و دانش. در آيه ديگري بطور کلي، دانشمندان را
برتر از جاهلان معرفي کرده و به صورت سؤال استنکاري مي پرسد: «قل هل يستوي الّذين
يعلمون و الّذين لا يعلمون» (سوره زمر- آيه9)- بگو- اي پيامبر- آيا آنان که مي دانند
و آنان که نمي دانند و جاهل اند، با هم برابرند؟! و اين کاملا طبيعي و بدهيي است
که عالم و دانا از جاهل و نادان به مراتب برتر و ارزشمندتر است. يعني، طبق اين آيه
مبارکه، انسان بايدي تمام دانشمندان را احترام و تجليل کند ولي بي گمان، نزد
خداوند، کسي از درجات والا برخوردار است که در ضمن داشتن دانش، از ايمان و تقوا
نيز برخوردار باشد. چنين شخصي در دنيا و آخرت، مورد احترام و تقدير فراوان است و
نزد خداوند، قرب بسزائي دارد.

در روايتي از رسول اکرم (ص) نقل
شده که فرمود: «يشفع يوم القيامة ثلاثة، الانبياء ثم العلماء ثم الشهداء»- در روز
قيامت، سه نفر شفاعت مي کنند: پيامبران، سپس دانشمندان و پس از آنها شهيدان.

ملاحظه بفرمائيد که شفاعت، اين امر
بسيار مهم، به پيامبران واگذار شده و پس از پيامبران، نوبت به علما و دانشمندان مي
رسد و آنان حتي بر شهيدان در اين امر مهم، مقدّم اند چرا که مداد عالمان است که
شهيدان را مي سازد و وادار به جهاد في سبيل الله مي کند.

بهرحال، آن چه مسلم است، قرب به
خداوند از دو راه به دست مي آيد: يکي ايمان و تقوا و ديگري علم و دانش، مشروط به
اينکه علم براي خداو در راه خدا باشد چرا که اگر علم، مقرون با ايمان نباشد، غرور
و تکبّر و خود بزرگ بيني مي آورد و هيچ صفتي نزد خداوند از تکبر، نکوهيده تر و
مبغوض تر نيست؛ همين صفت بود ه شيطان را از آن مقام والا و ارجمند به اسفل
السافلين افکند و لعنت خدا براي هميشه بر او و يارانش نازل شد.

در روايتي از امام صادق (ع) نقل
شده که فرمود: «من تعلّم لله عزّوجل و عمل لله و علّم لله، دُعي في ملکوت السّموات
عظيماً»- اگر کسي براي خداي عزوجل علم آموخت و براي خدا به آن علم، عمل کرد و براي
خدا، به ديگران آموزش داد، در ملکوت آسمانها، عظيم و بزرگ ناميده مي شود.

پس آموختن و فراگرفتن علم، درحالي
که براي خدا باشد، بسيار ارزشمند و محبوب درگاه حضرت حق است؛ گو اينکه خداوند نيز
محبت چنين عالمان با عملي را در قلوب مؤمنين مي افکند چرا که علمشان همراه با عمل
و تقوا است و خداوند فرموده است: «الّذين آمنوا و عملوا الصالحات سيجعل لهم الرحمن
ودّا»- آنان که ايمان آوردند و عمل صالح داشتند، قطعاً خداي مهربان، محبتشان را در
دلها قرار مي دهد.

اول مهرماه روز بازگشائي مدارس
است؛ روزي است ک عزيزان و نونهالان و نورچشمان، براي فراگيري علم و دانش، به مدرسه
ها و مراکز آموزشي سرازير مي شوند و در پايان سال با نتيجه اي شيرين، انبوهي از
علم و دانش فرا مي گيرند؛ لازم است معلمين عزيز که بالاترين مقام را دارند، تلاش
فراوان نمايند که ضمن آموختن علم به اين عزيزان، از تزکيه و تربيتشان نيز دريغ
نورزند و علم را علم موجّه قرار دهند؛ براي خدا آموزش دهند و و دانش آموزان نيز
براي خدا و به خاطر خدمت به بندگان خدا و در راه خدا، علوم گوناگون را فراگيرند؛ و
اين نکته بايد همواره مدّنظر هر دو گروه (استاد و شاگرد) در تمام مراحل تعليمي باشد.
تا خداوند لطف و مرحمتش را پيوسته بر اين امت ببارد و مورد عنايت خاصّش قرار دهد.
آمين يا ربّ العالمين.

امام خميني ثابت و استوار از آغاز
تا پايان

«به انگيزه هجرت امام خميني «ره»
در تاريخ 10/7/57»

هجرت امام

«اکنون که من ناچار بايد ترک جوار
مولي المؤمنين (ع) را نمايم و در کشورهاي اسلامي، دست خود را براي خدمت به شما ملت
محروم که مورد هجم همه جانبه اجانب و وابستگان به آنان هستيد، باز نمي بينم و از
ورود به کويت با داشتن اجازه، ممانعت نموده اند، به سوي فرانسه پرواز مي کنم. پيش
من مکان معيني مطرح نيست، عمل به تکليف الهي مطرح است، مصالح عاليه اسلام و مسلمين
مطرح است».

(14/7/1357)

«رئيس اطلاعاتشان آمد پيش من و
راجع به اينکه شما ملت ايران را مسلح نکنيد، شما فعاليت نکنيد، ما تعهداتي داريم
نسبت به دولت ايران. من گفتم که خوب شما تعهداتي نسبت به دولت ايران داريد اما من
نسبت به آن تعهد ندارم و ما هم تعهداتي خودمان داريم نسبت به اسلام و نسبت به ملت
خودمان، ما به کار خودمان ادامه مي دهيم شما هرکاري که مي خواهيد بکنيد. گفت آخر
شماها هي اعلاميه مي دهيد، هر روز يک نواري مي فرستيد و چه مي کنيد، شما کمش کنيد.
گفتم نه، من اعلاميه مي دهم، نوار هم پر مي کنم و مي فرستم، منبر هم اگر رفتم صحبت
مي کنم، اينها چيزي است که من نمي توانم کنارشان بگذارم. او هم رفت و بعد تشديد
کردند… من ديدم که ممکن است يک وقتي اينها به رفقاي ما يک تعرضي بکنند و ما هم
مقصدي (مکاني) پيشمان مطرح نيست، ما مي خواهيم کارمان را انجام بدهيم، بنا گذاشتم
که بروم کويت و از آنجا بعد به يکي از ممالک اسلامي بروم. با اينکه ويزا هم
داشتيم، در سرحد کويت دولت کويت مانع شدند، حتي اجازه اينکه ما برويم به فرودگاه
از آنجا پرواز کنيم، آنقدر هم اجازه ندادند، ما بازگشتيم به عراق. معلوم شد که خود
آنها هم تفاهمي داشتند، منتظر ما بودند، همان جمعيتي که ما را آورده بودند باز
آنجا ايستاده بودند. ما برگشتيم عراق و ما را بردند بصره و بعد از چندين ساعت
بردند بغداد و از بغداد هم ديديم که حالا بيائيم اينجا شايد بتوانيم يک فلان محلي
براي خودمان انتخاب کنيم. موقتا آمديم به فرانسه…»

(19/7/1357)

«من مختصرا قصه اي که واقع شد عرض
مي کنم. ما که از ترکيه وارد عراق شديم و بعد هم وارد نجف، از طرف دولت عراق کرارا
آمدند و اظهار داشتند که عراق ما شماست و هرجا باشد، هرجا بخواهيد هرکاري داشته
باشيد انجام مي دهيم، تا دولت تغيير کرد، يکي پس از ديگري تغيير کرد منتهي شد به
اين اواخر که ما مقتضي ديدم بيشتر از آن مدت در عراق فعاليت بکنيم. کم کم دولت
عراق به طور تدريج در صدد جلوگيري شد…

کم کم از بغداد يک وقت رئيس امن
آمد، او آدم ملايمي بود و صحبت هايش هم همه تعارف بود و اينکه شما هرکاري بخواهيد
بکنيد مانعي ندارد و هر عملي انجام بدهيد مانعي ندارد و فلان، ايشان رفت و بعد از
چند روز يک نفري ديگري آمد که گفتند او مقدم است بر آن رئيس امن، ايشان به طور
رسمي به ما گفت که ما چون يک معاهداتي، تعهداتي با دولت ايران داريم از اين جهت نمي
توانيم تحمل کنيم که شما فعاليت مي کنيد…

بعد صحبت هايي کرد و چه بالاخره
منتهي شد به اينکه من همچو علاقه اي به يک محلي ندارم من هرجايي که بتوانم خدمت
بکنم، آنجا خواهم رفت و نجف پيش من مطرح نيست که من آنجا بمانم. گفت که شما هرجا
برويد همين مسائل هست يعني جلوگيري مي شود. گفتم که من (در صورتي که هيچ در ذهن من
اين نبوده، آن وقت هم نبود) مي روم خارج، من مي روم پاريس که مملکتي است که آن
ديگر وابسته به ايران و مستعمره ايران نيست. البته ناراحت شد اما حرفي نزد».

(10/7/1358)

امام خمینی ثابت و استوار(هجرت امام)

دانستنیهایی ازقرآن(ارزش والای علم)

سخنان معصومین(مبغوض ترین مردم)

تجسم عدالت و ظلم،در نیایش امام عسگری علیه
السلام

حرم حضرت معصومه سلام الله علیها، حرم اهل بیت

سخنان مهم رهبر انقلاب اسلامی، به مناسبت هفته
وحدت

آرامش قلب، باذکر خدا                                          آیت
الله جوادی آملی

امام راحل سلام علیه و فقه سنتی                                 آیت
الله محمدی گیلانی

حوادث سال اول هجرت                                          حجة الاسلام و المسلمین رسولی محلاتی

مبانی رهبری در اسلام(پیشگامی رهبر)                        حجة الاسلام و المسلمین
محمدی ری شهری

جایگاه و نقش حساس دستگاه اجرائی                             حجة الاسلام 
والمسلمین اسدالله بیات

افشای چهره غرب در حوادث بوسنی و هرزگوین              حجة الاسلام و المسلمین محمدتقی
رهبر

چرا باید از اعلم تقلید کرد؟                                        حجة
الاسلام و المسلمین سیدمرتضی مهری

داستان هجرت با تلخی ها و شیرینی هایش                       سید محمد جواد مهری

گفته ها و نوشته ها

پاسخ به نامه ها

نگاهی به رویدادها

رهنمودهای مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه
ای

رهنمودها

مقام معظم رهبري حضرت آيت الله خامنه‌اي

*قيام اسلامي مردم فلسطين نشان داده است كه استكبار قادر به جلوگيري از حركت
جهادي مردم مسلمان فلسطين نيست و اين مسئله نيز دقيقاً در مورد جمهوري اسلامي
ايران صدق مي‌كند، زيرا به رغم مخالفت كينه توزانه همه دشمنان اسلام با حيات
جمهوري اسلامي ايران و تلاش مستمر آنان براي ضربه زدن به ملّت مسلمان ايران، در
عين حال روز به روز بر قدرت و عزّت انقلاب و نظام اسلامي افزوده مي‌شود و اين
مسئله به مسلمانان اميد مي‌بخشد كه با استمرار جهاد خود، مصمم‌تر از گذشته دشمن را
به زانو درآورند.

*امروز آمريكا از ما مي‌ترسد و بايد هم بترسد، زيرا آنچه كه در دنيا تهديد
كننده است، بمب و موشك اتمي نيست بلكه سخن درست و برحق است كه ما حامل آن هستيم.

*ما مي‌خواهيم با ترويج اسلام، در حدّ توان خود، دنيا را مؤمن به خدا كنيم،
دين خدا را ياري دهيم و در اين راه، سيلي خوردن و رنج كشيدن را افتخار و مايه
اعتلاي خود مي‌دانيم.

*هركس احساس ذلت كند، ازما نيست. كارگزاران سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران،
بايد در تمامي برخوردهايشان عزّت كنند و اين مسئله غير از احساس تكبّی و نخوت است.

*گرايش‌هاي اسلامي در اندونزي، مالزي، شبه قاره، كشمير، تركيه، كشورهاي شمالي
آفريقا و حتي در اروپا روند رو به رشد را طي مي‌كند و قدرتهاي شيطاني با ارعاب و
سركوب، قادر به از بين بردن آن نيست.

(20/5/71)

*اگر ملّت و عناصر فرهنگي بيدار نباشند، خداي نخواسته صداي فرو ريختن ارزشهاي
معنوي كه ناشي از تهاجم پنهاني و زيركانه دشمن است،‌ هنگامي درمي‌آيد كه ديگر قابل
علاج نيست.

*اميدواريم جوانهاي مؤمن، خوب، صالح و سالم ما از نامساعد بودن بعضي از زمينه‌ها،
مأيوس نشوند و راه صحيح و راه انقلاب و راه انجام خدمت را ان شاءالله ادامه داده و
فرهنگ و هنر و ادبيات اين كشور را رشد بدهند.

*ملّت ايران بايد تاريخچه دوران اواسط قاجار و جنگهاي ايران و روس به بعد را
بخواند و ببينند چه حوادثي در اين كشور روي داده است. كيي از اين حوادث، ايجاد
جريان روشنفكري وابسته است كه مقدمات تهاجم فرهنگي غرب بود، زماني كه غرب مسلّط به
تكنولوژي و علم خواست در ايران پايگاه تسلّط خود را مستحكم بكند، از راه روشنفكري
وارد شد.

*زنهاي ايران زماني وارد فعاليّت اجتماعي شدند و مردهاي اين كشور را به دنبال
خود به ميدانهاي مبارزه كشيدند كه چادر سرشان كردند و به ميدان آمدند.

*كسي كه سلطه آمريكا را براي ايران بپسندد و تشويق كند، ميهن دوست هم نيست.

*دشمن در تهاجم فرهنگي اينطور عمل مي‌كند، اوّل مردم را خواب مي‌كند و بعد همه
چيز آنها را مي‌برد.

*يكي از راه‌هاي تهاجم فرهنگي اين بود كه سعي كنند جوانهاي مؤمن را،‌از پاي
بندي‌هاي متعصبانه به ايمان كه همان چيزي است كه يك تمدّن را نگه مي‌دارد، منصرف
كنند.

*من بارها گفته‌ام يك عده‌اي در خيابان چند زني را كه حجابشان مناسبت نيست، مي‌بينند
و دلشان خون مي‌شود، البته اين هم يك كار بدي است امّا آن كار بد اصلي چيزي است كه
شما در كوچه و خيابان نمي‌بينيد.

(22/5/71)

*من بارها از اعمال دل و قلب براي اين جوانهاي مؤمن و انقلابي دلسوخته و
گداخته تأسف خورده‌ام كه چرا بايد جوانهاي به اين خوبي كه از كساني كه، حالا به
عنوان هنرمند معرفي شده‌اند، هيچ كم ندارند و حتّي در بسياري از امور، از آنها هم
بهترند، مورد بي‌اعتنائي قرار بگيرند؟ آخر چرا؟

(22/5/71)

نگاهي به رويدادها

جهان اسلام

·              
50 هزار مسلمان ظرف سه ماه در «بوسني هرزگوين» كشته شده‌اند.

·              
رژيم مبارك به نيروهاي امنيتي اجازه تيراندازي و قتل اصولگرايان مسلمان را
داد.

·              
گروهي از جواانان كشميري اقدام به تشكيل يك گروه غيرسياسي تحت عنوان «مأمور
خميني» كردند.

(16/4/71)

·              
هزاران نظامي و كوماندو رژيم مصر با استفاده از هليكوپتر، عمليات وسيعي را
عليه مسلمانان در «اسيوط» آغاز كردند. شهر «ديروط» حالت يك پادگان نظامي را بخود
گرفته و روستاهاي اطراف آن تقريباً از سكنه خالي شده است.

·              
درگيري خونين ميان نظاميان با مردم، استانهاي مركزي مصر را فرا گرفت.

·     رژيم تونس محاكمه مسلمانان مبارز عضو جنبش النهضه را
آغازكرد.
(18/4/71)

·              
محاكمه 108 تن ديگر از مبارزان مسلمان در تونس آغاز شد.

·              
مشاركت اسرائيل در آموزش واحدهاي ويژه صرب براي سركوب مسلمانان بوسني هرزگوين
فاش شد.

·              
19 تن از
عزاداران حسيني در پيشاور پاكستان بدست وهابيون مسلح كشته و مجروتح شدند.

(22/4/71)

·              
مردم شهر محاصره شده «گوراژده» در بوسني هرزگوين در اثر حمله صربها از برگ
درختان تغذيه مي‌كنند!

·              
«احمد غلام
فضلي» روحاني ايراني بعد از سخنراني در كويت مورد اصابت يك نارنجك قرار گرفت.

·              
چهار ايراني شب گذشته هنگام خروج از يك حسينيه در كويت مورد اصابت گلوله قرار
گرفتند و مجروح شدند.

(23/4/71)

·              
شهر پيشاور، بدنبال درگيري‌هاي خونين به كنترل ارتش پاكستان درآمد.

·              
دادگاه نظامي الجزاير عباس مدني و علي بلحاج را به 12 سال زندان محكوم كرد.

·              
بدنبال اعلام حكم دادگاه الجزاير عليه سران جبهه نجات اسلامي، نمازگزاران شهر
الجزيره دست به تظاهرات زدند  و با نيروهاي
امنيتي درگير شدند.

(25/4/71)

·              
مسلمانان تركيه در اعتراض به سفر رئيس رژيم صهيونيستي به اين كشور، ضمن آتش
زدن پرچم آمريكا و اسرائيل، دفتر هواپيمائي اسرائيل در شهر اسلامبول را مورد حمله
قرار دادند.

·              
تجمع علماي مسلمين، سركوب مسلمانان تونس، مصر و الجزاير را محكوم كرد.

·                                                
جنگ شديد جناحهاي متخاصم در پايتخت افغانستان از سر گرفته شد.

·              
مقررات منع رفت و آمد شبانه در چند استان عراق به اجرا گذاشته شد.

(28/4/71)

نلسون ماندلا: علاقه مسلمانان آفريقا نسبت به انقلاب
اسلامي، ناشي از انديشه‌هاي ضد استكباري امام خميني است.

(31/4/71)

· كميته بين المللي صليب سرخ: حدود 30 هزار پناهنده عراقي كه
اكثريت آنها شيعه هستند در شرايط سختي تحت شكنجه و آزار مأمورين سعودي در
اردوگاههاي عربستان زندگي مي‌كنند.

· حكمتيار: هيچ منطقه‌اي از كابل امن نيست و هر خياباني يك
دولت دارد.

· كنفرانس بررسي ديدگاههاي سياسي امام خميني در لندن آغاز به
كار كرد.

(4/5/71)

· در حمله موشكي نيروهاي حكمتيار به فرودگاه كابل يك جنرال
افغان كشته شد.

· ارتش عراق با آتش توپخانه سنگين، روستاها و دشتهاي منطقه
جنوب اين كشور را درهم كوبيد.

· حضور زنان بدون پوشش اسلامي در تلويزيون پاكستان ممنوع شد.

(10/5/71)

·              
نيروهاي امنيتي مصر در يك اقدام بي‌سابقه، استان اسيوط و محدود آنر براي
دستگيري انقلابيون مسلمان، محاصره كردند.

·              
رئيس سازمان جاسوسي آمريكا به ناتواني در مقابله با گسترش انقلاب اسلامي ايران
اعتراف كرد.

·     يك اتوبوس حامل 50 كودك يتيم در «سارايوو» هدف حمله وحشيانه
صربها قرار گرفت.
(11/5/71)

·              
دور جديد مبارزه عليه سلطه سفيدپوستان در آفريقاي جنوبي با اعتصاب، تظاهرات و
تهديد به اشغال ساختمانهاي دولتي آغاز شد.

·              
زن خلبان پاكستاني به دليل داشتن حجاب از پرواز منع شد.

(12/5/71)

·              
در حالي كه نيروهاي صرب جريان آب «سارايوو» را قطع كرده‌اند گلوله باران اين
شهر با شدت تمام ادامه دارد.

·              
در اثر انفجار بمب در يك مسجد هند 2 نوجوان مسلمان شهيد شدند.

(14/5/71)

اخبار داخلي

ú        
توفان دريائي، سواحل گيلان و مازندران را به زير آب برد و ميلياردها ريال
خسارت ببار آورد.

ú        
صبح امروز، بهره‌برداري مجدد از تأسيسات منهدم شده نفت شهر آغاز شد.

(23/4/71)

ú        
مجلس و وزارت خارجه ايران به دولت و پارلمان انگليس بخاطر حمايت از گروهك
ترويستي منافقين شديداً اعتراض كرد.

ú        
راكتور 430 تني پالايشگاه اراك كه نخستين و عظيم‌ترين راكتور در نوع خود در
كشور مي‌باشد نصب شد.

(27/4/71)

ú        
كوره بزرگ شيشه جام با قدرت توليد 53 درصد نياز كشور، راه‌اندازي شد.

ú        
سمينار بين المللي بررسي مسائل پناهندگان جهان با شركت 18 كشور در تهران آغاز
به كار كرد.

ú        
دانش آموزان ايران در المپياد رياضي مسكو، مقام نخست جهان در رشته هندسه را
كسب كردند.

(29/4/71)

ú        
«نلسون ماندلا»
رئيس كنگره ملي آفريقا وارد تهران شد.

ú        
خط اتوبوسراني تبريز- باكو ديار شد.

ú        
دبير سوم سفارت انگليس به دليل انجام اعمال خلاف شئون ديپلماتيك از ايران خارج
شد.

(31/4/71)

ú        
در پي اخراج يك ديپلمات انگليسي از تهران، دولت انگليس دستور اخراج سه ايراني
را صادر كرد.

ú        
ايران خواستار تصويب كنوانسيون تحريم سلاحهاي شيميائي توسط سازمان ملل متحد
شد.

(4/5/71)

ú        
يك محموله بزرگ اشياء عتيقه به ارزش 750 ميليون تومان هنگام خروج از كشور كشف
شد.

ú        
اختلافات دروني حزب منحله دمكرات منجر به انشعاب گروهي موسوم به حزب «لاده»
شد.

ú        
اولين سمينار بين المللي برنامه‌ريزي مراكز روستائي با شركت نمايندگان 20 كشور
در تهران گشايش يافت.

ú        
6 فروند
هواپيماي ارباس مسافري كويتي تحونيل دولت كويت شد.

ú        
اولين مركز پزشكي خاورميانه‌اي فك و صورت در تهران افتتاح شد.

(6/5/71)

ú        
خريد گندم مازاد بر احتياج كشاورزان از مرز دو ميليون تن گذشت.

ú        
اكيپ‌هاي مبارزه با مفاسد اجتماعي فعاليت خود را در شهرها آغاز كردند.

ú        
به منظور حفظ امنيّت هيأت ايراني، پليس ويژه ايتاليا 19تن از منافقين را دستگير
كرد.

(11/5/71)

ú        
رئيس جمهور: تكليف همه ما اين است كه نگذاريم جوانان فلسطيني از ادامه مبارزه
عليه اسرائيل مأيوس شوند.

ú        
بسيجيان و مردم شهرهاي مختلف كشور با انجام راهپيمائي‌هاي گسترده حمايت و
پشتيباني خود را از بيانات مقام معظم رهبري در خصوص امر به معروف و نهي از منكر
اعلام كردند.

ú        
«آذر تكشي» كودك
هنرمند نقاش ايراني موفق به اخذ مدال طلاي بزرگ در ميان 65 كشور شد.

(13/5/71)

اخبار خارجي

§ همزمان با برگزاري نشست سران، موج تظاهرات و اعتراض نسبت به سياست
هفت كشور بزرگ صنعتي جهان، شهر مونيخ را به آشوب كشاند.

§ ارتش روسيه، مولداوي را مورد حمله موشكهاي راديواكتيو قرار داد.

§سلاحهاي هسته‌اي اوكراين، روسيه سفيد و قزاقستان به روسيه منتقل شد.

(16/4/71)

§ 230 تن از
نمايندگان مجلس سناي آمريكا طي نامه‌اي به سازمان ملل متحد، خواستار به رسميت
شناختن منافقين شدند.

§ در نامه سناتورهاي
آمريكا به سازمان ملل: جمهوري اسلامي ايران براي احياي اسلام در جهان برنامه‌هائي
دارد و منافقين هميشه جلودار سركوب نهضت‌هاي اسلامي بوده و هستند.

§ 70 محله
نيويورك به آشوب كشيده شد. (18/4/71)

§ «نوريه گا»
رئيس جمهور سابق پاناما به 40 سال زندان محكوم شد.

§ «د كوئيار»: حق
وتو در شوراي امنيت غيردمكراتيك است.

§ سفير آمريكا در
بحرين بخاطر اخذ رشوه از دولت كويت به داداگاه احضار شد.

§ 42هزار شركت
آمريكائي طي پنج ماه ورشكست شدند.

§ واشنگتن پست:
23 درصد از افراد كره زمين 85 درصد درآمد را دارا هستند.

(22/4/71)

§ جمهوري
آذربايجان و رژيم صهيونيستي رابطه سياسي برقرار كردند.

§ يك آمريكائي
نخست وزير صربستان شد.

§ «سي.ان.ان»:
آتشي كه شوروي را به فروپاشي كشاند، در آينده آمريكا را هم دربر خواهد گرفت.

(25/4/71)

§ «دميرل»: تركيه
و اسرائيل ايده‌آلهاي دمكراتيك يكساني دارند.

§شورشيان جنوب سودان در آستانه شكست كامل قرار گرفتند و رهبر شورشين به مرز
اوگاندا فرار كرد.

§ سرخپوستان
ايالت نيويورك آمريكا در اعتراض عليه ماليات‌هاي جديد دست به شورش زدند. (28/4/71)

§ گروهي از
نمايندگان پارلمان اردن خواستار تحريم ايران به علت حمله به مقر منافقين در عراق
شدند!

§ صدها پليس
معترض در ايتاليا خواستار اخراج عوامل «مافيا» از دستگاه دولت شدند.

§ آمريكا، انگليس
و فرانسه به عراق در مورد سرپيچي از شرايط سازمان ملل هشدار دادند.

§ چريكهاي كرد ده
ژاندارم تركيه را به قتل رساندند.

§ «بائوتونگ»
ارشدترين مقام چيني در ارتباط با تظاهرات سال 1989 به 9 سال زندام محكوم شد.

(31/4/71)

§ شوراي رهبري
افغانستان فرمان شليك به سوي شبه نظاميان مسلح در كابل را صادر كرد.

§ حداقل 24 زن
نظامي آمريكائي در حين علميات جنگ خليج فارس، در عربستان و حوزه‌هاي عملياتي مورد
تجاوز فرماندهان ارتش آمريكا قرار گرفتند.

(1/5/71)

§ يك زنداني
لبناني از زندان سوئيس گريخت.

 § بر اساس اسناد
بدست آمده، همدستي آمريكا و عربستان در كاهش قيمت نفت در حكومت رونالدريگان آشكار
شد.

§ انفجار بمب به
هفت بانك دولتي تركيه آسيب رساند.

§ اعراب شركت
كننده در گفتگوهاي صلح خاورميانه گفتند كه آماده انجام فوري گفتگوهاي دوجانبه با
رژيم صهيونيستي هستند.

(3/5/71)

§ همزمان با حصول
توافق ميان بغداد و سازمان ملل بر سر بازرسي ساختمان وزارت كشاورزي، كنگره آمريكا
از اقدام نظامي عليه عراق حمايت كرد.

§ يك پزشك سفيد
پوست در آفريقاي جنوبي فاش ساخت كه شخصاً اجساد بيش از 300 تن از زندانيان
سياهپوست سياسي اين كشور را بر اثر شكنجه پليس كشته شده بودند كالبد شكافي كرده
است.

§ سوريه: ما از
برگزاري مذاكرات دوجانبه با اسرائيل استقبال مي‌كنيم.

§ نخست وزير
تركيه: سوريه و عراق هيچگونه حقي بر آب رودخانه‌هاي دجله و فرات ندارند.

§شورش سرخپوستها دو شهر ايالت نيويورك را دربر گرفت.

(5/5/71)

§ آمريكا پس از
موافقت كتبي فهد، تحركات نظامي خود را در پايگاههاي نظامي عربستان آغاز كرد.

§ 7 محتكر در
عراق بدستور صدام گرن زده شدند.

§ كارشناسان
سازمان ملل، ساختمان وزارت كشاورزي عراق را مورد بازرسي قرار دادند.

§ «عرفات» آمادگي
خود را براي ديدار با «اسحاق رابين» اعلام كرد.

(7/5/71)

§ «اريش هونكر»
مرد شماره يك آلمان شرقي سابق پس از 16 ماه تبعيد در مسكو به برلن بازگشت و زنداني
شد.

§ «سي.ان.ان» از
طرح مشترك «سيا» و «مافيا«» براي گسترش موادمخدر در اروپاي شرقي پرده برداشت.

§ كارخانه اسلحه
سازي در جنوب تل آويو در پي يك انفجار مهيب به لرزه درآمد و موج انفجار تا شعاع
20كيلومتر احساس شده و شيشه‏هاي ساختمانها تا شعاع چند كيلومتري شكسته و ابر سياه
ناشي از انفجار به طول صدها متر آسمان اين منطقه را پوشانده است. گفته مي‌شود محل
انفجار يك مركز تحقيقاتي و توليدي سلاحهاي اتمي بوده است.

(10/5/71)

§واشنگتن پست: ركود اقتصادي آمريكا كه در زمان بوش آغاز شده در 60 سال اخير بي‌سابقه
بوده است.

§وزير دفاع عراق: بغداد هرگز از كويت چشم پوشي نكرده است.

§ بدنبال اعتراض
مردم،‌ سران ارتش تايلند از كار بركنار شدند.

§ مانور سه هفته‌اي
آمريكا و كويت آغاز شد.

(13/5/71)

§ آتش سوزي مهيب
كارخانه توليد آلومينيوم اسرائيل را خاكستر كرد.

§ صدها تفنگدار
دريائي آمريكا در سواحل كويت پياده شدند.

(14/5/71)

سؤال:

1.      شفا يافتن از جانب خداوند آيا فق شامل دردها و بيماريهاي
لاعلاج مي‌شود يا كسي كه مرضش توسط پزشك بهبود مي‌يابد ولي هزينه آن را ندارد مي‌تواند
از جانب خداوند بصورت معجزه شفا يابد؟

2.      دعاهايي كه در مفاتيح الجنان براي رفع سختي زندگي و شفاي
بيماري و برآورد شدن حاجات و امثال اينها آمده چنيدن بار خوانده‌ام و نتيجه‌اي
نديده‌ام و لذا اعتمادم به اين دعاها كم شده اشت با اين كه حاجتم از خدا كاملاً
منطقي بود. چه دعا يا عملي را مي‌شناسيد كه اگر انجام دهم حتماً و بدوت تأخير به
حاجتم مي‌رسم؟.

3.      آيا كناره‌گيري از دوستان نادان نوعي تكبر است؟

4.      در سر جلسه امتحان در اثر اضطراب و فشار روحي از من رطوبتي
خارج مي‌شود آيا اين موجب غسل جنابت است؟

(اصفهان-م.ر.ك)

پاسخ:

1.     شفاي همه بيماريها مانند همه تحوّلات و پديده‌هاي جهان هستي
مستند به خداوند است. اصل بيماري هم از او است. شما چه به پزشك مراجعه كنيند و
دارو مصرف كنيد و چه نكنيد آنكه شفا مي‌دهد خداوند است. توسّل به اسباب و وسايل به
اين معني نيست كه خارج از حيطه قدرت و اراده خداوند شما كاري انجام داده‌ايد. حتي
خود مراجعه شما به پزشك هم مستند به او است. پس ما چه به پزشك مراجعه كنيم و چه
نكنيم بايد از خدا شفا را بخواهيم و همچنين ساير كارها. تمام توجه مؤمن بايد به
خدا باشد. و اما اين كه آيا صحيح است انسان بدون مراجعه به پزشك از خدا شفا
بخواهد؟ البته در صورت امكان بايد انسان حاجت خود را گرچه از خدا ولي از آن راهي
كه او قرار داده است بخواهد به پزشك مراجعه كند ولي از خدا شفا بخواهد و اما اگر
براي او به هر دليدل ميسّر نيست طبعي است كه ديگر راهي بجز خواستن از خدا بدون
وسايل ندارد. و در هر دو صورت يعني چه به پزشك مراجعه كند و چه نكند او بايد دعا
كند، در عين حال ممكن است به هدفش برسد و ممكن است نرسد.

2.     هيچ دعا و عملي وجود ندارد كه انسان را حتماً و بدون تأخير
به حاجت منطقي! او برساند حتّي وسايل طبيعي معمولي هم چنين تضميني ندارد. و دليل
آن اين است كه تحقق آن خواسته‌ها هر چند به نظر ما منطقي باشد ولي بدون شك پيرو
عوامل فراواني است كه اگثر آنها از ما مخفي و پنهان است. و لذا ما به بسياري از
خواسته‌هاي خود نمي‌رسيم و به دعا و عوامل غيبي هم متوسل مي‌شويم و به گفته شما
خواسته منطقي هم داريم. ممكن نيست همه انسانها به خواسته‌هاي خود برسند. خداوند مي‌فرمايد:
«ولو اتبع الحق اهواء هم لفسدت السماوات و الارض»- اگر حق (شايد منظور نظام هستي
باشد) پيرو خوسته‌ها و تمايلات مردم بود آسمان و زمين تباه مي‌شد، گذشته از اين كه
خواسته‌هاي مردم با هم متناقض است و هر كس خواسته خود را منطقي مي‌پندارد و توجه
ندارد كه با هزاران خواسته ديگر منافات دارد. بهرحال خواسته‌هاي ما مانند هر
خواسته ديگر منافات دارد. بهرحال خواسته‌هاي ما مانند هر پديده ديگر در جهان در
صورتي وجود پيدا مي‌كند كه عوامل وجودي آن محقق شود. و دعا ممكن است يكي از آن
عوامل ناشناخته باشد كه البته تأثير آن در قابل است نه در فاعل. يعني دعا انسان را
متحول مي‌كند و به مرحله‌اي از اكمال مي‌رساند كه لايق ريزش رحمت و نعمت الهي
بشود.

3.     در انتخاب دوست از ابتدا بايد دقت شود. در روايات آمده است
كه با افراد جاهل و نادان و احمق هم نشيني و معاشرت نكنيد زيرا اگر بخواهد به شما
سودي برساند ممكن است ضرر برساند. دوست بايد كسي باشد كه انسان را به خدا نزديك
كند. رفتار و كردار و گفتار او براي انسان آموزنده و مفيد باشد.

4.     معمولاً آن رطوبتها ا زقبيل وذي و مذي است و پاك مي‌باشد و
بهرحال اگر شك داشته باشيد در صورتي كه قبلاً پس از ادار استبرا كرده باشيد آن
رطوبت محكوم به پاكي است و در هر حال غسل ندارد.

سؤال:

1.       من به دليل فقر مالي و نداشتن لباس مناسب نمي‌توانم در
مجالس شركت كنم.

2.       5 سال است كه با خواهرم قهر هستم.

3.       من فكر مي‌كنم كه ما طايفه بدشانسي هستيم و در انتظار آينده‌اي
تاريك هستم.

(تهران- خواهر، ف.ب.ج)

پاسخ:

1.      سعي كنيدن لباس تميز هر چند ساده براي مجالس و محافل داشته
بايد و در مجالسي شركت كنيد كه در آنها براي انسان ارزش قائلند نه براي لباس.

2.      در روايات آمده است كه مسلمان نبايد با مسلمان قهركند و اگر
ناچار شد از سه روز حتماً نبايد تجاوز كند. و در نكوهش قهر كردن بيش از سه روز
روايات بسيار از رسول اكرم و ائمه صلوات الله عليهم نقل شده است و در بعضي از
آنها  آمده است كه حتي اگر انسان در آن
نزاع مظلوم باشد باز هم نبايد قهر كند.

3.      هرگز آينده شما بستگي به شانس ندارد بلكه بستگي به تلاش و
كوشش خود شما در كسب فضائل اخلاقي و هنر و دانش و رعايت شئون اجتماعي و ساير جهات
دارد البته مسائلي خارج از اختيار انسان در سرنوشت انسان مؤثر است ولي بيشترين
چيزي كه سرنوشت انسان را رقم مي‌زند تلاش و فعاليت خود او است. فرصت را غنيمت
بشماريد و سعي كنيد از راه راست و حدود الهي تجاوز نكنيد.

سؤال:

1.     رقص و سرود و آواز زن نزد زن و مرد نزد مرد چه حكمي دارد؟

2.     آيا در عروسي استثناء شده است؟

3.     بچه‌ها معمولاً‌سالي يك بار از سوي مدرسه اردوي تفريحي
دارند با توجه به اين كه بايد براي آنها 
فضاي شادي به وجود آورد دست زدن و رقصيدن آنان چه حكمي دارد؟

(صومعه سرا- برادر. م.ك.ي)

پاسخ:

1.      آواز و موسيقي اگر مطرب باشد و از نوع صداهايي باشد كه در
مجالس لهو و عياشي و فسق و فجور بكار برده مي‌شود حرام است چه زن بخواند و چه مرد،
و اگر از اين قبيل نيست در صورتي كه مفسده ديگري نداشته باشد اشكالي ندارد.
بنابراين در اين جهت فرقي بين خواندن زن براي زن يا مرد براي مرد نيست. اگر اشكالي
در خواندن زن باشد از جهت تحريك شهوت و ايجاد مفسده است كه در آن جهت معيار، ايجاب
مفسده است و ربطي به نوع صدا يا مضمون ندارد و حتي اگر قرآن با صوت بخواند و آن
گونه مفسده‌اي داشته باشد جايز نيست. و همين جهت است كه موجب فرق بين تك خواني زن
و همخواني او مي‌باشد. و اما رقص بطور كلي مورد اشكال است مگر رقص زن براي شوهر
خود.

2.      آنچه در عروسي استثنا شده آواز مطرب فقط براي مجلس زنانه
است آن هم بنابر احتياط فقط در موقع بردن عروس به خانه داماد و مجلسي كه قبل يا
بعد از آن و به همان جهت تشكيل مي‌شود همه مجالس مربوط به ازدواج.

3.      دست زدن اشكال ندارد و اما رقص يا آواز گرچه در مورد
كودكاني كه به سن تكليف نرسيده‌اند گناهي بر آنها نيست ولي از نظر تربيتي بايد
آنها را از آنچه ناپسند است بازداشت در عين حال كه نبايد بر آنها سخت گرفته شود و
همانطور كه نوشته‌ايد بايد براي آنها  فضاي
شاد ولي سالم به وجود آورد.

سؤال:

1.     پدرم فوت كرده و نمي‌دانم از من راضي بوده است يا نه، با
توجه به اين كه نسبت به حق او كوتاهي كرده‌ام؟.

2.     به ماردم وصيت كرده است كه يك سال نماز و روزه برايم انجام
دهيد. آيا بايد پسر بزرگتر اين نماز و روزه را انجام دهد؟

3.     آيا خرج كفن و دفن و مراسم، تنها بر عهده پسر بزرگ است.

(خميني شهر- برادر، ق.م..42)

پاسخ:

1.      شما مي‌توانيد با انجام اعمال خير از قبيل نماز، روزه و
صدقه و هديه كردن ثواب آنها به روح ايشان گذشته را جبران نمائيد.

2.      اگر از او مالي باقي مانده است وصيت او نسبت به يك سوم آن
مال نافذ است. بنابراين اجرت نماز و روزه استيجاري را از مال او گار يك سوّم آن
كفاف دهد مي‌توانيد بپردازيد و اگر مالي ندارد يا بمقدار اجرت آن نيست بر پسر
بزرگتر لازم است نماز و روزه‌اي را كه مي‌داند از پدر فوت شده قضا كند.

3.      خرج كفن و دفن بمقدار متعارف مناسب ميت از مال خود او
پرداخت مي‌شود اگر از او مالي باقي مانده باشد. و اگر مالي ندارد بر عهده كسي نيست
و فرقي بين پسر بزرگتر و ديگران نيست و اما مراسم و مجالس از رسومات عرفي است و يك
تكليف شرعي نيست. اگر او وصيت كرده باشد از ثلث او مصرف مي‌شود و اگر وصيتي نكرده
بازماندگان در صورتي كه مايل باشند مجلسي تشكيل دهند بايد از مال خود مصرف كنند. و
فرقي بين پسر بزرگتر و ديگران نيست.

سؤال:

1.     دوباره نماز صبح من قضا شده است. راهنمائي كنيد تا تكرار
نشود.

2.     آيا شركت نكردن در مراسم عزاداري و بجاي آن نشستن در خانه و
از راديو استفاده كردن كار صحيحي است يا كوتاهي در حق ائمه عليهم السلام است؟

(كاشان-
ع.معاصي)

پاسخ:

1.     هر كس ممكن است براي او اين اتفاق بيافتد كه خواب بماند و
موفق به نماز صبح نشود. اين گناه نيست. البته انسان بايد تلاش كند كه نماز را اوّل
وقت بخواند و لذا خوب است از ساعت زنگ دار استفاده نمائيد.

2.     مراسم عزاداري و هرگونه مجلس مشروعي كه براي زنده نگه داشتن
نام اهل بيت عليهم السلام تشكيل مي‌شود از مهمترين شعائر اسلامي است و شركت در
آنها بسيار مطلوب،‌ بلكه اصل اقامه آن و زنده نگه داشتن اين مراسم  يك واجب كفائي است و نبايد در اين امر اهمال
شود و هرگز قابل مقايسه نيست با نشستن در خانه و استفاده از راديو يا نوار هر چند
همراه با گريه و ياد آنها باشد.

سؤال:

1.     آيا بستن لوله رحم براي جلوگيري از بارداري اشكالي ندارد؟

2.     اخيراً در بسياري از وسايل نقليه عمومي از نوارهاي ترانه
استفاده مي‌كنند و به اعتراض بعضي از مسافرين كه متدين و مخالف اين مفاسد هستند
اعتنا نمي‌نمايند و متأسفانه مركزي كه شكايت ما را گوش بدهند و تعقيب نمايند وجود
ندارد آيا تكليف ما در اين گونه مسافرتها چيست؟

3.     با توجّه به وضعيّت بدحجابي بلكه بي‌حجابي فعلي نگاههاي
عمدي و غيرعمدي كه در مراكز پرجمعيّت اتفاق مي‌افتد چه حكمي دارد؟

(آستانه اشرفيه. م.ا)

پاسخ:

1.      بسن لوله رحم اگر به وسيله زن و بدون نگاه كردن و با دستكش
صورت بگيرد و موجب عقيم شدن دائم زن نشود اشكالي ندارد.

2.      اگر از ابتدا مي‌دانيد كه در ان وسيله نقليه از اين گونه
نوارها استافده مي‌شود در صورتي كه ضرورتي نباشد نبايد سوار شويد و اگر نمي‌دانستيد
و در راه گرفتار شديد اگر پياده شدن مشقت نداشته باشد پياده شويد و اگر موجب مشقت
و عسر و حرج است گناهي بر شما نيست سعي كنيد به آن گوش فرا ندهيد.

3.      نگاه غيرعمدي گناه نيست ولي نگاه عمدي و ادامه نگاه غيرعمدي
جايز نيست.

*مسجد سيمان-
خواهر، م- ش

طبيعي است كه انسان نسبت به همنشين و دوست مناسب و خوش اخلاق و فداكار احساس
محبّت و علاقه كند ولي بايد سعي كنيد كه دوستي، در يك حدّ معقول باشد و افراط
نشود. غالباً افراط در دوستي نتيجه معكوس مي‌دهد. همچنان كه افراط در هرچيز نتيجه‌اش
معكوس است.

*اهواز- برادر، م- ف

بايد با همان ارگاني كه آن وسايل را در اختيار شما قرار داده است در ميان
بگذاريد و طبق مقررات عمل نمائيد.

*شهركرد- برادر-ع، 1-28

اكنون ديگر جاي سؤال نيست و بايد تحمل كرد و بهرحال بر شما در اين رابطه گناهي
نيست.

ما و يادگارهاي امام خميني(س)

مظلوميّت دفاع مقدّس

قمست چهارم

*«آنهايي كه در اين چند سال مبارزه و جنگ به هر دليلي از
اداي اين تكليف بزرگ طفره رفتند و خودشان و جان و مال و فرزندانشان و ديگران را از
آتش حادثه دور كرده‏اند، مطمئن باشند كه از معامله با خدا طفره رفته‏اند و خسارت و
زيان و ضرر بزرگي كرده‏اند كه حسرت ان را در روز واپسين و در محاسبه حق خواهند
كشيد».

(امام خميني(س)- 29/4/67)

آنچه تحت عنوان «دفاع مقدس» شهرت يافته، مقطع اساسي و پربار
هشت سال جنگ تحميلي عراق عليه  ايران
اسلامي است جنگ تحميلي استكبار جهاني عليه انقلاب و نظام اسلايم ما گرچه باعث وارد
آمدن پاره‏اي خسارات ظاهري گرديد ليكن در بطن و متن خود و لحظه لحظه‏هاي اين نبرد،
آنچه بروز يافت و صيقل خورد، انديشه ناب اسلامي بود به گونه‏اي كه جهانيان در طول
هشت سال عمر انقلاب اسلامي كه در جنگي تحميلي سپري شد، شفاف تر گشتن تفكّر اسلام
ناب محمدي(ص) را مشاهده نموده و با تمام وجود آنرا لمس كرده و تجربه عيني و عملي
مقاومت و ايستادگي در راه خدا را بارها و بارها آزمودند.

جنگ تحميلي و دفاع مقدسي كه محرومين و پابرهنگان از انقلاب
خويش در جبهه‏هاي جنوب و غرب ايران اسلامي نمودند بدليل آنكه وجه غالب رهبري امام
خميني(س) را در پس از پيروزي انقلاب تشكيل مي‏دهد و اعتقاد به ارزشهاي آن به عنوان
يكي از ملاكهاي مهم در شناخت معتقدان واقعي به اسلام ناب محمدي(ص) به حساب مي‏آيد،
در واقع يكي از مهمترين يادگارهاي امام خميني سلام الله عليه براي پيروان خويش
مي‏باشد. دفاع از اين ارزشها و زنده نگه داشتن اين حماسه جاودان وظيفه تمامي كساني
است كه مدّعي پاسداري ازاسلام ناب محمّدي(ص) و خط امام مي‏باشند. به عبارت ديگر
نظام جمهوري اسلامي ايران با داشتن چنين تجربيات گرانقدري، تنها زماني مي‏تواند
دنباله روي از خط امام و صيانت از يادگارهاي امام را به اثبات برساند كه به تمامي
آنچه را در صحنه‏هاي مختلف اين هشت سال دفاع مقدّس محك زده و راه‏حلهايي را كه
امام براي حركت صحيح نظام و انقلاب در طول اين سالهاي شرف و عزّت فرا روي مسئولين
قرار مي‏دادند، دقيقاً واقف بوده و آنها را بدون كم و كاست به مورد اجرا گذارند.

صحنه گردانان و گرم نگه دارندگان روزهاي عشق و شهادت در
جبهه‏هاي جنگ يعني بسيجيان يا به تعبير امام: «اين پابرهنه‏هاي مغضوب ديكتاتورها»،
همواره در طول جنگ  و پس از آن مظلوم بوده
و هستند. در آن زمان اين شعار بسيجي‏ها بود كه «بسيجي مظلوم شهر شهيد جبهه» و
اكنون بايد گفت كه ارزشهاي دفاع مقدّس نيز دچار مظلوميتي از همان نوع، گشته است.

امروزه به اين ارزشهاي انقلاب بي‏اعتنايي مي‏شود به صورتي
كه زهرخند غرب زدگان و ضد انقلاب و عناصر بي‏تفاوت در پشت پرده اين بي‏اعتنايي‏هاي
رسمي، قلب و اعماق وجود بسيجيان حقيقي و پيروان راستين امام را آتش مي‏زند و
گراميداشت‏هاي بي‏روح و بي‏محتواي تبليغاتي از اين ارزشهاي دفاع مقدس، شعله‏هاي
اين آتش جگرسوز را بيشتر مي‏نمايد.

اگر بخواهيم بر اين درد جانكاه نام «تهاجم فرهنگي» بگذاريم،
بايد گفت شايد بسياري از دست اندركاران امور فرهنگي و سياسي و اقتصادي و نظامي
كشور از اين نظر مقصرند كه به جاي حفظ صحيح ارزشهاي فرهنگ اسلام ناب محمدي(ص)،
تجربه شده در ميدانهاي نبرد با دشمن، كارهايي منبعث از فرهنگها و مكاتب ديگر را در
دستور كار خويش قرار داده و به مورد اجرا گذاشته‏اند. وقتي مشاهده شود آن همه
تجربيات ارزشمند كه در نتيجه ريختن خونهاي بهترين فرزندان اين مرز و بوم فراهم
آمده به سهولت در سياستگذاريها مورد بي‏مهري و عدم توجه لازم قرار مي‏گيرد، ديگر
هيچكس- ولو خوش باورترين مردم- ادّعاهاي پيروي از راه و خط امام را از ما
نمي‏پذيرد. هرچند كه در اين ميان عدّه‏اي و جرياني اسلام ناب و خط امام را عاجز از
ارائه طريق در جهان كنوني تبليغ مي‏كنند كه در اين مقال روي سخن با اين جريان و
افراد، كه اكثريت قريبت به اتفاقشان مرعوب تبليغات و همينه غرب مي‏باشند، نيست و
با آنها كه مزدور و وابسته نبوده و ساده لوحانه فريب تبليغات كاذب غربيها را
خورده‏اند، زبان و منطقي ديگر لازم است.

روي سخن با آنهاست كه اين انقلاب را از خودشان مي‏دانند و
از ضربه خوردن آن هراسناكند. سئوال از پيروان روح الله اينست كه به دفاع مقدّس
چگونه مي‌نگريد؟ و ارزشهاي آن را در چه چيزهايي مي‏دانيد؟ و از نظر شما چه جريانات
و تفكّراتي در حال حاضر اين ارزشها را مورد هجوم قرار داده و به چه شكل؟

نگرش رهبر كبير بسيجان جهان اسلام به جنگ و دفاع مقدّس را
براي پاسخ به سئوال اوّل با تحليلي از خود ايشان- امام خميني(س)- مي‌توان ترسيم
نمود:

«آيا جرم ما، ايراني بودن ماست، جرم ما فارسي بودن ماست،
جرم ما اختلافات و تنازعات گذشته مرزي ماست؟ خير، چنين نيست. امروز همه مي‌دانند
جرم واقعي ما از ديد جهانخواران و متجاوزان، دفاع از اسلام و رسميّت دادن به حكومت
جمهوري اسلامي به جاي نظام طاغوت ستمشاهي است. جرم و گناه ما احياء سنّت پيامبر (ص)
– و عمل به دستورات قرآن كريم و اعلان وحدت مسلمانان اعم از شيعه و سنّي، براي
مقابله قرآن كريم و اعلان وحدت مسلمانان اعم از شيعه و سنّي، براي مقابله با توطئه
كفر جهاني و پشتيباني از ملّت محروم فلسطين و افغانستان و لبنان و بستن سفارت
اسرائيل در ايران و اعلان جنگ به اين غدّه سرطاني و صهيونيزم جهاني و مبارزه با
نژادپرستي و دفاع از مردم محروم آفريقا و لغو قراردادهاي بردگي رژيم كثيف پهلوي با
آمريكاي جهانخوار بوده است و نزد جهانخواران و نوكران بي‌اراده آنان چه گناهي
بالاتر از اين كه كسي از اسلام و حاكميّت آن سخن بگويد و مسلمانان را به عزّت و
استقلال و ايستادگي در مقابل ستم متجاوزان دعوت كند.

ما به اين نكته نه فقط در جنگ تحميلي، كه از روز نخست شروع
مبارزه و از پانزده خرداد تا بيست و دوم بهمن رسيده‏ايم و به خوبي دريافته‌ايم كه
براي هدفي بزرگ و آرماني اسلامي- الهي، بايد بهاي سنگيني پرداخت نماييم و شهداي
گرانقدري را تقديم كنيم و جهانخواران ما را راحت و آرام نخواهند گذاشت و با
استفاده از ايادي داخلي و خارجي‏شان با ما شبيخون زده و خون عزيزان ما را بر بستر
كوچه‏ها و خيابانها و مرزهايمان جاري مي‏كنند و همين گونه شد… (شاه) تا توانست
انتقام آمريكا را از اسلام و مسلمين گرفت ولي كارگزار اصلي ماجرا يعني خود آمريكا
در پشت صحنه باقي مانده بود، آمريكايي كه از اسلام راستين مي‏ترسيد و از قيام
منتهي به حكومت عدل واهمه داشت. آمريكا (پس از پيروزي انقلاب) به تصوّر اينكه ملّي
گراها و منافقين و ديگر وابستگان چپ و راست او به زودي پاشنه سياست انقلاب و
حاكميت نظام و اداره كشور را به نفع او به حركت درمي‏آورند چند روزي سياست خوف و
رجا را در پيش گرفت و به طرح و اجراي كودتا و اعمال سياست فشار و ترويج چهره‏هاي
وابسه خود و نيز به تررو شخصيّت انقلاب و انقلابيون واقعي كشور پرداخت كه خداوند
مجدداً بر ما منّت نهاد و در صحنه حماسي تسخير لانه جاسوسان، مردم ايران برائت
مجدّد خويش را از آمريكا و اذناب آن اعلام نمودند، كه دوباره آمريكا همان تيغي كه
به دست محمّد رضاخان سپرده بود در كف صدام، اين زنگي مست نهاد».

(امام خميني(س)- 6/5/66)

ديدگاه صحيح و اصولي نسبت به جنگ تحميلي و چگونگي آغاز و
تداوم آن همين است كه تجاوز عراق عليه ايران اسلامي در زمره يك سلسله اقدامات و
توطئه‌هاي امپرياليسم آمريكا  بر عليه
اسلام ناب محمدي(ص) به شمار آيد. يعني غرب با مشاهده جهت حركت انقلاب اسلامي و
نظام جمهوري اسلامي ايران در پررنگ‌تر ساختن اسلام اصيل براي جهانيان و در حاليكه
پايگاه جاسوسي و توطئه آمريكا در ايران با اقدام انقلابي دانشجويان مسلمان پيرو خط
امام به كانون افشاگري عليه غرب مبدّل گشته و حكومت و رهبري ايران اسلامي با روي
كار آوردن اشخاصي نظير محمدعي رجايي به عنوان نخست وزير، مقاومتي سازش ناپذيردر
برابر آمريكا را به نمايش گذاشتند. جنگ نابرابر عراق عليه ايران را بر اين نظام
نوپا تحميل نمود.

عدّه‌اي كه نسبت به ماهيت انقلاب اسلامي درك درست و اصولي
نداشتند، چنين مي‌پندارند كه با اتخاذ يكسري سياستهاي «متعادل و معقولن، مي‌شد از
بروز جنگ و خونريزي جلوگيري كرد و پرواضح است كه سياستي معقول و متعادل ا نظر
اينان تسليم شدن در برابر قدرت برتر جهاني و ناظلم نوين عالم!؟ يعني سيستم سرمايه
داري جهاني به رهبري آمريكاست. امروزه بيشترين تهاجم در حملات نسبت به ارزشهاي
دفاع مقدس و فرهنگ اسلام ناب محمدي(ص)، از ناحيه همين تفكر منحط صورت مي‌گيرد.
صاحبان چنين تفكّري، از همان روزهاي آغاز جنگ اگرچه در صحنه نيز حضور داشتند ليكن
همواره مي‌كوشيدند تا در مقاطع زماني حسّاس و سرنوشت‌ساز امام و دولت خدمتگزار
برادر ميرحسين موسوي و بسيجيان و مردم دلاور و مؤمن به انقلاب را به «راه راست»!
رهنمون گشته و متوجّه عواقب برخوردهاي «بنيادگرايانه» بنمايند در حاليكه امام
اعلام مي‌كرد:

«ملّت شريف ايران توجه داشته باشيد كه كاري كه شما مردان و
زنان انجام داده‌ايد آن قدر گران بها و پرقيمت است كه اگر صدها بار ايران با خاك
يكسان شود و دوباره با فكر و تلاش فرزندان عزيز شما ساخته گردد، نه تنها ضرري
نكرده‌ايد، كه سود زيستن در كنار اولياءالله را برده‌ايد و در جهان، ابدي شده‌ايد
و دنيا بر شما رشك خواهد برد، خوشا به حالتان».

(فرياد برائت- 6/5/669

امّا عدّه‌اي بر پاره‌اي خسارتهاي وارده بر كشور، اشك تمساح
مي‌ريخته و خواستار گردن نهادن در مقابل سياستهاي ظالمانه جهاني مي‌شدند. به
هنگامي كه امام عليرغم فشارهاي نظامي و رواني دشمن در حملات موشكي و هوايي به شهرها و روستاهاي كشور، خواهان مقاومت و صبر، و ايستادگي بر سر اصول محكم
انقلاب اسلامي تا تحقق شرايط به حقّ ايران در جنگ و سركوبي متجاوز بود، اين عدّه
با تزريق ترديد و شك و دودلي در بين افشار مختلف جامعه، مانع از تحقق اين امور شده
و دفاع همه جانبه از انقلاب و نظام را مختل مي‌ساختند. اين در حالي بود كه امام
فرياد برمي‌آورد.

«ملت شهيدپور ايران بدانند اين روزها روز امتحان الهي است،‌ روز پرخاش عليه
كساني است كه با اسلام كينه ديرينه دارند، روز انتقام از كفر و نفاق است، روز
فداكاري است، امروز روز عاشوراي حسيني است. امروز ايران كربلاست… امروز روز درنگ
نيست. امروز روز صيقل انسانيّت انسانهاست، روز جنگ است. روز احقاق حق است و حق را
بايد گرفت و انتظار آن كه جهانخواران ما را ياري كنند بي‌حاصل است… درنگ امروز
فرداي اسارت باري را به دنبال دارد.»

(11/1/67)

امام بر اين نكته بارها و بارها تأكيد داشتند كه:

«مردم شريف ايرن بايد توجّه كنند كه امروز، روز مبارزه و جنگيدن با تمام
شياطيني است كه حقوق حقّه تمامي پابرهنگان جهان را صرف عيش و نوش و تهيّه سلاحهايي
مي‌نمايند كه براي هميشه حاكم دنياي گرسنگان باشند. جنگ امروز ما، جنگ با عراق و
اسرائيل نيست، جنگ ما، جنگ با عربستان و شيوخ خليخ فارس نيست، جنگ ما، جنگ با مصر
و اردن و مراكس نيست، جنگ ما، جنگ با ابرقدرتهاي شرق و غرب نيست، جنگ ما، جنگ مكتب
ما عليه تمامي ظلم و جور، جنگ ما، جنگ اسلام است عليه تمامي نابرابري‌هاي دنياي
سرمايه داري و كمونيزم، جنگ ما، جنگ پابرهنگي عليه خوش گذراني‌هاي مرفهين و حاكمان
بي‌درد كشورهاي اسلامي است. اين جنگ سلاح نمي‌شناسد، اين جنگ محصور در مرزبوم
نيست. اين جنگ، خانه و كاشانه و شكست و تلاخي كمبود و فقر و گرسنگي نمي‌داند. اين
جنگ، جنگ اعتقاد است. جنگ ارزشهاي اعتقادي انقلابي عليه دنياي كثيف زور و پول و
خوش گذراني است. جنگ ما، جنگ قداست، عزّت و شرف و استقامت عليه نامردمي‌هاست.»

(13//467)

امّا عليرغم تمامي اين تأكيدات، چند روز پس از انتشار پيام فوق، امام
خميني(س)، به ناچار جام زهر قبول قطعنامه 598 نرا مي‌نوشند، اينكه چه دلايلي
موجبات اين پذيرش را فراهم ساخت «وقتي» ديگر را مي‌طلبد (و شايد تا سالهاي سال
اظهار آن به مصلحت نباشد)، ولي بايد اين نكته مورد توجه قرار گيرد كه اين اقدام
امام(س)، عدول از مواضع و اصول انقلاب و ارزشهاي دفاع مقدّس نبود. بزرگترين دليل،
همان پيام و خون نامه پذيرش قطعنامه است و پيامهاي امام تا واپسين دم حيات پربركتش
همه در جهت تبيين اصول محكم انقلاب مي‌باشد. خون نامه پذيرش قعطنامه تأكيدي بر
تمامي اصول و ارزشهاي انقلاب بود، در قسمتهايي از آن پيام آمده است:

«ما مظلومين هميشه تاريخ محرومان و پابرهنگانيم. ما غير از خدا كسي را نداريم
و اگر هزار بار قطعه قطعه شويم، دست از مبارزه با ظالم برنمي‌داريم.

–        
امروز جنگ حق و باطل، جنگ فقر و غنا، جنگ استضعاف و استكابر و جنگ پابرهنه‌ها
و مرفهين بي‌درد شروع شده است و من دست و بازوي همه عزيزاني كه در سراسر جهان كوله‌بار
مبارزه را بر دوش گرفته‌اند و عزم جهاد در راه خدا و اعتلاي عزت مسلمين را نموده‌اند
مي بوسم و سلام و درودهاي خالصانه خود را به همه غنچه‌هاي آزادي و كمال نثار مي‌كنم.

–        
اذ ناب آمريكا بايد بدانند كه شهادت در راه خدا مسأله‌اي نيست ك بشود تا
پيروزي يا شكست در صحنه‌هاي نبرد مقايسه شود.

–        
امروز روز هدايت نسلهاي آينده است. كمربندهايتان را ببنديد كه هيچ چيز تغيير
نكرده است. امروز روزي است كه خدا اينگونه خواسته است و ديروز خدا آن گونه خواسته
بود و فردا انشاءالله روز پيروزي جنود حق خواهد بود، ولي خواست خدا هر چه هست ما
در مقابل آن خاضعيم و ما تابع امر خداييم و به همين دليل طالب شهادتيم و تنها به
همين دليل است كه زير بار لذت و بندگي غيرخدا نمي‌رويم.

–        
و اما در مورد قبول قعطنامه كه حقيقتاً مسأله بسيار تلخ و ناگواري براي همه و
خصوصاً براي من بود، اين است كه من تا چند روز قبلف معتقد به همان شيوه دفاع  و مواضع اعلام شده در جنگ بودم و مصلحت نظام و
انقلاب را در اجراي آن مي‌ديدم ولي به واسطه حوادث و عواملي كه از ذكر آن فعلاً
خودداري مي‌كنم و به اميد خداوند در آينده روشن خواهد شد و با توجّه به نظر تمامي
كارشناسان سياسي و نظامي سطح بالاي كشور- كه من به تعهّد و دلسوزي و صداقت آنان
اعتماد دارم- با قبول قطعنامه و آتش بس موافقت نمودم و در مقطع كنوني آن را به
مصلحت انقلاب و نظام مي‌دانم و خدا مي‌دند كه اگر نبود انگيزه‌اي كه همه ما و عزّت
و اعتبار ما بايد در مسير مصلحت اسلام و مسلمين قرباني شود، هرگز راي به اين عمل
نمي‌بودم و مرگ و شهادت برايم گواراتر بود.

–        
خوشا به حال آنانكه با شهادت رفتند، خوشا به حال آنان كه در اين قافله نور،
جان و سر باختند… و بعدا به حال من كه هنوز مانده‌ام و جام زهر قبول قطعنامه را
سر كشيده‌ام و در برابر عظمت و فداكاري اين ملّت بزرگ احساس شرمسراي مي‌كنم.

–        
آري ديروز روز امتحان الهي بود كه گذشت و فردا امتحان ديگري است كه پيش مي‌آيد
و همه ما نيز روز محاسبه را در پيش رو داريم. آنهايي كه در اين چند سال مبارزه و
جنگ به هر دليلي از اداي اين تكليف بزرگ طفره رفتند و خودشان و جان و مال و
فرزندانشان و ديگران را از آتش حادثه دور كرده‌اند، مطمئن باشند كه از معامله با
خدا طفره رفته‌اند و خسارت و زيان و ضرر بزرگي كرده‌اند كه حسرت آن را در روز
واپسين و در محاسبه حق خواهند كشيد.

–        
من باز مي‌گويم كه قبول اين مسأله براي من از زهر، كشنده‌تر است ولي راضي به
رضاي خدايم و براي رضايت او اين جرعه را نوشيدم.

–        
مردم عزيز و شريف ايران! من فرد فرد شما را چون فرزندان خويش مي‌دانم شما مي‌دانيد
كه من به شما عشق مي‌ورزم و شما را مي‌شناسم، شما هم مرا مي‌شناسيد. در شرايط
كنوني آنچه موجب ار شد تلكيف الهي‌ام بود، شما مي‌دانيد كه من با شما پيمان بسته
بودم كه تا آخرين قطره خون  و آخرين نفس
بجنگم، امّا تصميم امروز فقط براي تشخيص مصلحت بود و تنها به اميد رحمت و رضاي او
از هر آنچه گفتم گذشتم و اگر آبرويي داشته‌ام با خدا معامله كرده‌ام، عزيزانم! شما
مي‌دانيد كه تلاش كرده‌ام كه راحتي خود را بر رضايت حق و راحتي شما مقدم ندارم.

–        
خداوندا! تو مي‌داني كه ما سر سازش با كفر را نداريم. خداوندا تو مي‌داني كه
استكبار و آمريكاي جهانخوار گلهاي باغ رسالت تو را پرپر نمودند. خداوندا در جهان
ظلم و ستم و بيداد، همه تكيه گاه ما تويي وما تنهاي تنهاييم و غير از تو كسي را
نمي‌شناسيم و غير از تو نخواسته‌‌ايم كه كسي را بشناسيم، ما را ياري كن كه تو
بهترين ياري كنندگاني. خداوندا تلخي اين روزها را به شيريني فرج حضرت بقيةالله
–ارواحنا لتراب مقدمه الفداء- و رسيدن به خودت جبران فرما.ن

(29/4/67)

در كلمه كلمه اين پيام، تعهد و پاي بندي به اصول موج مي‌زند و جايگاه و انگيزه
پذيرش قعطنامه مشخص است كه جام زهري كشنده و زجرآور ترسيم گشته و از مهلك بودن آن
همين بس كه امام پس از سركشيدن جام زهر قبول قعطنامه تا آخر عمر بر بام حسينيه
جماران سخن نگفتند و در كمتر از يكسال به لقاالله پيوستند اما به دنبال اعلام
پذيرش قعطنامه 598 از داخل و خارج كشور نغمه‌هاي شوم تجديدنظر طلبي و دعوت به
بازگشت از اصول و ارزشهاي انقلاب و محكوم ساختن دفاع مقدس،‌ آغاز گشت در برخي
جرايد به صراحت عنوان مي‌شد كه دوران ايثار و شهادت و حماسه و شور پايان يافته و
دوران «شعار» به سر آمده و عصر كار و تلاش و سازنگدي و دوره «شعور» شروع شده است و
اي كاش كه در همين حدّ هم دفاع مقدّس را مي‌پذيرفتند و به عنوان يك دوره‌اي كه
گذشته، از آن ياد مي‌كردند، ليكن مع الأسف اين جريان و افراد، گويي لازمه دوران
جديد را محكوم نمودن دوران پرافتخار دفاع مقدّس دانسته و مي‌دانند فلذا بيرحمانه،
تاخت و تاز به اين وديعه شريف را به شكلي موذيانه انجام مي‌دهند.

ادامه دارد

ارزشهاي اسلام و انقلاب را پاسداري كنيم

در پاسخ به نداي رهبر

حجة الاسلام والمسلمين محمد تقي رهبر

«امروز امر به معروف و نهي از منكر هم مسئوليت شرعي است و
هم مسئوليت سياسي و انقلابي شما».

«از بيانات مقام معظم رهبري»

بيانات بسيار مهم رهبر معظم، حضرت آية الله خامنه‏اي، در
مسئله امر به معروف و نهي از منكر و ضرورت مقابله با حمله فرهنگي غرب و لزوم حمايت
مسئولين نظام و نيروهاي انتظامي از نيروهاي بسيج و حزب الله در انجام اين فريضه
الهي و سياسي و انقلابي، مطلبي را در سطح مطلوب و تعيين كننده مطرح ساختند كه درد
هميشگي دلسوزان انقلاب و امت حزب الله بود و چون عقده‏اي لاينحل گلوي بسيجيان را
مي‏فشرد و توده مردم را به يأس و بي‏تفاوتي و نگرش ترديدآميز نسبت به روند جاري
مي‏كشاند. چيزي كه براي آتيه انقلاب و كشور خطرناك و براي امت مؤمن غيرقابل قبول
مي‏نمود و بطور قطع مسئولين و كارگزاران دلسوز نظام نيز روي آن حساسيّت داشته و
احساس مسئوليت مي‏كنند.

جان و عصاره كلام مقام معظم رهبري در اين خلاصه مي‏شد كه در
حاليكه دشمنان سوگند خورده اسلام به سرمرداري شيطان بزرگ پس از ناكامي در صحنه‏هاي
سياسي و نظامي و ديگر توطئه‏ها جهت شكت دادن انقلاب، بر آن شده‏اند تا با هجوم و
شبيخون و غارت و قتل عام فرهنگي، زمينه شكست انقلاب اسلامي و خالي كردن آن را از
محتوا فراهم سازند و در اين كار از هر طرح پنهان و آشكار شيطاني فروگذار نمي‏كنند،
چرا ما را خواب برده؟ چرا كسي در فكر چاره جدي نيست؟ چرا مردم به بي‏تفاوتي كشيده
شده‏اند؟ و چرا نيروهاي حزب الله و بسيج منزوي گشهت و بيشتر صحنه‏ها بدست افراد
بي‏تعهد و بي‏تفاوت افتاده و چرا امر به معروف و نهي از منكر به بوته فراموشي
سپرده شده است؟

و اينك وقت آن است كه بدون فوت وقت مسئولين دست بكار شوند و
از نيروهاي خالص و مخلص حزب الله در صحنه فرهنگ و تبليغ و عمل و در ميدان امر به
معروف و نهي از منكر و مقابله با هجوم فرهنگي بهره گيرند و پيش از آنكه دشمن برنده
اين هجوم و غارت مكارانه شود توطئه ها را خنثي كنند و ميكرب فاسد را در نطفه خفه
نمايند.

اين همان مطلبي بود كه مقام معظم رهبري در گذشته نيز بدان
هشدار مكرر داده بودند. افراد دلسوز و آگاه فرياد مي‏كردند و ما نيز در همين سلسله
مقالات بارها از آن سخن گفتيم و صدها ناله و پيام از سوي خوانندگان مجله داشتيم كه
مسئولين نظام مي‏خواستند با مفاسد روزافزوني كه چون ميكروب و با در جامعه اسلامي
نوپاي ما در حال توسعه است به مقابله برخيزند و بي‏تفاوت نباشد و برخي سعه صدرهاي
زيانبار را كنار بگذارند و به گفتار بسنده نكنند و جدا! وارد ميدان عمل شوند. و ما
در مقاله پيشين اعلام خطر كرديم كه نيروي حزب الله با چنين روندي دلسرد مي‏شوند و
ممكن است خداي ناخواسته پشتوانه انقلاب از دست برود و اين خطر را بايد جدي گرفت و
با واقعيات روبرو شد و جامعه را و احساسات جريحه دار شده مردم را بايد شناخت كه
دور ماندن از واقعيات و خيالگرائي جز زيان چيزي به بار نمي آورد. بيايانات مقام
معظم رهبري تازيانه بيداري بود بر وجدانهاي خفته و چشم انداز اميدبخش را فرا راه
نيروهاي مخلص و خدوم گشود و بار سنگين مسئوليت را بر دوش مسئولان و توده‏هاي مردمي
نهادند و ديديم كه مردم با  چه شور وهيجاني
به نداي رهبر پاسخ گفتند و اعلام پشتيباني نمودند كه در عين آنكه از يكسو
رفراندومي ديگر در پشتيباني انقلاب و رهبر و ارزشهاي اسلامي و وفاداري به اهداف و
آرمانهاي بنيانگذار انقلاب اسلامي حضرت امام خميني سلام الله عليه بود و تجديد
بيعت با مقام معظم رهبري كه فريادگر آن ارزشهاست، از سوي ديگر بيانگر همان
عقده‏هاي رواني و نارضايتي از روندي بود كه در فضاي جامعه سايه افكن شده و چون
موريانه ارزشها را مي‏خورد و كسي در فكر چاره نيست و اگر اين روند ادامه پيدا كند،
گرد فراموشي روي ارزشها خواهد نشست و مسائل اقتصادي و بازسازي و امثال آن نبايد
ارزشهاي اصلي كه آرمان انقلاب بوده است و از يادها و خاطره‏ها برد و مروّجان فاسد
و ابتذال گرايان بي‏آرمان و مرفهان بي‏درد و تجمل گرايان بي‏تفاوت و سرمايه‏دارن
استثمارگر و عروسكهاي خيابان و لجام گسيختگان اخلاقي كه سرنخ آنها در دست استكبار
جهاني و شيطان بزرگ است بايد بدانند ايران اسلامي هرگز به جزيره آرامي براي پياده
كردن طرحهاي شيطاني به جزيره آرامي براي پياده كردن طرحهاي شيطاني آنها تبديل
نخواهد شد و سازش انقلاب و نيروهاي مؤمن با سياست بازان حرفه‏اي بين المللي و
ايادي شيطان بزرگ در نظام خيالي و پوچ نوين رؤيايي است كه خيال پردازانش آنرابه
گور خواهند برد. و حال كه سخن امر به معروف و نهي از منكر و مقابله با هجوم سازمان
يافته دشمنان اسلام و پشتيباني بسيج و حزب الله در اين پيكار مقدس است تذكر چند
مطلب را ضرروي مي‏دانيم:

1-     سرگذشت امر به معروف و نهي از
منكر

جريان امر به معروف و نهي از منكر و حضور نيروهاي حزب الله
در صحنه انقلاب، مطلبي بود كه در چند سال اخير بطور خودكار و با الهام از اسلام و
ايده‏هاي انقلاب، بسيج و حزب الله آنرا دريافته بودند. فراموش نكرده‏ايم كه در
فاصله‏اي نه چندان دور، جوانان مؤمن و نيروهاي مخلص و خانواده‏هاي شهدا با احساس
خطر از فساد و ابتذال و بدحجابي و مظاهر فرهنگ غربي در فضاي جامعه، هر از چندگاه
تظاهرات و راهپيمايي مي كردند، در خيابانهاي بالاي شهر تهران و ميادين بزرگ و در
نماز جمعه و جلو گرد آمده و با شعارها و اعلاميه‏ها و قعطنامه‏ها تنفر و انزجار
خود را از جان گرفتن دوباره ضد ارزشها، ابراز مي‏داشتند و گاه خود به خيابانها
ريخته و با مروّجان منكر و مظاهر ابتدال برخوردهائي داشتند… كه متعاقب اين روند،
دست اندركاران گاهي گفتند: بايد كار فرهنگي كرد و آن را توصيه به بردباري كرد، و
وعده مي‏دادند كه براي انجام خواسته‏هاي آنان اقدامي قانوني و با برنامه‏اي حساب
شده از طريق نهادهاي مسئول خواهيم داشت و بسيج و حزب الله خوب است از اقدام مستقيم
و تظاهرات از اين قبيل كه سودي ندارد، خودداري كنند. در نتيجه بسيج و حزب الله از
صحنه كنار كشيد بويژه آنكه برخي برخوردهاي 
غيرمناسب از سوي برخي نيروها در اين رابطه با بسيجي‏ها شد كه مقام معظم رهبري
در بيانات خود بدان اشاره فرمودند. نهادهاي قانوني نيز نه كار فرهنگي كردند و نه
براي اين موضوع طرحي تهيه ديدند و نه برخورد مناسبي در حد انتظار با مسئله منكرات
شد و وضع بدتر از پيش ادامه يافت و متظاهرين، آسوده خاطر، به ابتذال و فساد و
بدحجابي در خيابانها، پاركها، سينماها و نمايشگاهها و حتي در ادارات دولتي با غرور
و افتخار مانور دادند و احدي با آنها برخورد نكرد و يك حالت مردگي بر جامعه حكم
فرما شد. (پيامبر اكرم(ص) فرمودند: «من ترك انكار المنكر بقلبه ولسانه فهو ميت بين
الاحياء»- آنكس كه با قلب و زبان به نهي و انزجار از منكر اقدام نكند مرده‏اي است
متحرمك در ميان زندگان) و اين بار مردگي بر همه جا سايه افكن شد و نيروهاي مؤمن
خون دل خوردند، و فساق و فجار گستاخ‏تر از پيش عمل كردند كه اين وضع نه تنها براي
جامعه و ارزشهاي انقلابي ما خطرناك و تهديدي جدي است. كه چهره خارجي انقلاب را نيز
براي آنانكه از خارج به اين كشور مي‏آيند و انتظار ديگري دارند ملكوك مي‏كند كه در
مقالات گذشته به پاره‏اي موارد آن اشاره كرده‏ايم:

و بر اينها بايد افزود، عملكرد جشنواره‏هاي فيلم و هنر و
سينماها و بازار كتاب و مطبوعات و مجلات را كه بعضي گستاخانه نسبت به ارزشها و
مقدسات بي‏حرمتي كردند و به نشر مطالب خلاف اخلاق و ضد انقلاب پرداختند. كه همگي
حكايت از نقشه‏اي حساب شده بوسيله دستهاي نامرئي مي‏كند كه اين تهاجم را سازماندهي
مي‏كنند.

اين بود كوتاه گزارشي از ماجراي امر به معروف و نهي از منكر
تا عاشوراي گذشته كه رهبر معظم مطالب مهمي را با بسيجيان و نيروهاي حزب الله در
ميان گذاشتند كه بمثابه آبي زلال بر جگرهاي تشنه بود و بدنبال آن سيل حمايت و
پشتباني ملت و نهادها از بيانات ايشان ادامه يافت كه البته بدين مقدار بسنده كردن
چاره‏ساز نيست و تلاش عملي و مداوم و منظم مي‏بايست تا ريشه كن شدن عوامل فساد
ادامه يابد.

2-     عوامل منكرساز

مسئله ديگر شناخت منكرات و عوامل آنهاست و انگشت نهادن روي
موارد و تفكيك اهم و مهم آنها و اينكه كدام منكر عامل ديگر منكرات است و يا سد راه
امر به معروف و نهي از منكر مي‏شود و يا عامل بي اثر ساختن آن مي‏باشد؟ در اينجا
نبايد غمض عين كرد و تنها از ديگران گفت و به سراغ منكرات روبنايي در سطح جامعه
رفت و از منكرات و يا عوامل منكرساز غفلت ورزيد كه مسئله امر به معروف و نهي از
منكر لوث شده و مانند خيلي از مسائل مهم حياتي گرد نسيان بر آن بنشيند. بنابراين
منكر و خلاف راحتي اگر در درون دستگاه اداري است بايد اولويت داد و به شناخت و
خنثي سازي آن پرداخت، كه گفته‏اند: «رطب خورده منع رطب كي كند؟».

امام صادق (ع)فرمودند: «كونوا دعاة للناس بغير السنتكم»-
بايدمردم را با عمل دعوت كرد و نشان داد كه انجام وظيفه الهي خودي و بيگانه، دور و
نزديك نمي‏شناسد همانگونكه كه رياست محترم جمهوري در ديدار با ائمه جماعات تهران
هنگامي كه يكي از حاضرين مطرح كرد «عوارض شهرداري و اخاذي در شهرداري‏ها از مسائلي
است كه باعث ايجاد نارضايتي در مردم مي‏شود، براي جلوگيري از اين چه فكري
كرده‏ايد؟» فرمودند: سخت‏تارين چيزي كه در دستگاه دولتي ما با آن برخورد مي‏كنيم
مسئله رشوه و اخاذي است. و اضافه نمودند: اگر حالت عمومي در مردم پيدا بشود كه
موارد را بطور مستند منتقل بكنند، دستگاه اجرائي بطور جدي بدنبال اين مسائل است.

(اطلاعات 17/4/71)

و ما نيز با اطمينان و اعتماد به آنچه ايشان فرمودند
نكته‏اي را گرچه مكرر، اما لازم يادآور مي‏شويم و آن اينكه به تواتر قطعي رسيده و
بر احدي پوشيده نيست و شكوه و شكايت‏هاي بي‏شماري در اين مورد وجود دارد كه عملكرد
شهرداري و عوارض كمرشكن آن و چيزي بنام همياري و يا هوافروش و امثال آن كه ظاهراً
شهرداري را غني كرده كه مي‏توانند مانند يك بانك قدرتمند وام بدهد و براي خود
دولتي! باشد و در باغ سبزي هم نشان بدهد، بدون مبالغه به دين و دنياي مردم- اگر
باور كنيم كه دنيا فقط در پارك و تفرج و تفريح مشتي ولگرد و بيكاره خلاصه نمي‏شود-
لطمه شديد وارد ساخته و فوج فوج مردم را از مسئولين مي‏برد و نفرين و ناسزاي آن را
هم نثار روحانيت هميشه مظلوم مي‏كنند!

اين ادعا نيست، واقعيت است و اثبات آن هم مشكل نيست… با
يك نظرسنجي كه رسم معمول همه دنياست، از زبان مردم كوچه و بازار و كارگر و كارمند
و مستأجر و مستضعف و رهگذر و راننده و عالمِ و عايم و… مي‏توان شنيد وافكار
عمومي را شناخت كه آيا اين حرف همه است يا حرف مالك و سرمايه دار كه باطناً از
عملكرد شهرداري راضي‏اند زيرا ده برابر آنچه را به شهرداري و دارائي و غيره
مي‏پردازند بر دوش مردم تحميل مي‏كنند و به چيزي جز منافع خود نمي‏انديشند و بقول
سعدي:

دونان چو گليم خويش بيرون بردند             گويند چه غم گر همه عالم مردند!

يكي از عوامل تورم و گراني و سير صعودي خانه و زمين و ديگر
مايحتاج مرم همين مسائل است.. شايد اين واقعيات براي مسئولين كه مطالب را ا دست
اوّل نمي‏گيرند بدرستي جا نيفتاده باشد اما حقيقت را بايد پذيرفت حال اگر اين را
پذيرفتيم چرا با آن هر چه سريعتر برخورد نكنيم؟ مگر نخوانده‏ايم داستان آن زني را
كه نزد اميرالمؤمنين (ع)شكايت برد كه فلان والي از ناحيه شما ماليات بيش از حد از
مردم گرفته است، و حضرت در حال وضو گرفتن از براي نماز بود، رو به قبله ايستاد و
گفت: خدايا! تو ميداني كه من از آنچه برخي واليان مي‏كنند بيزارم و بلافاصله حكم
عزل آن والي را نوشت و بدست خود او داد تا بدست وي برساند.

اگر با تخلفات برخورد سريع و جدي بشود، براي ديگران درسي
خواهد شد كه نارضايتي درست نكنند و دشمن نتراشند. اين يك نمونه كه به دليل اهميت
بدان اشاره شد. نمودارهاي ديگري نيز مي‏توان يافت مانند افزايش برخي خدمات دولتي
چون مخابرات و دارو و درمان كه گرچه ضرورت هم ايجاب كند، در شرايطي كنوني كشور
بدينگونه مصلحت نيست و تدريجا! و در حد متعادل مي‏بايست انجام پذيرد.

از سوي ديگر، اگراني و تورّم و لجام گسيختگي نرخهاست كه
ديكتاتورهاي سود و سرمايه، فعال مايشاء هر چه مي‏خواهند مي‏كنند و احدي حق تعرض و
اعتراض ندارد و دود آن در چشم طبقات كم درآمد يعني همان قشر اصلي انقلاب مي‏رود و
از طرفي بسياري منكرات در همين نابساماني اقتصادي ريشه دارد مانند: رشوه، اخاذي،
دين فروشي و فساد اخلاق و بدبيني و بريدگي و بي‏اثر شدن امر به معروف و نهي از
منكر، چرا كه طبقات كم درآمد را دستخوش عقده‏هاي روحي و سردرگمي مي‏كند كه سر در
گريبان فرو برده و به چيزي نيانديشند، كه در روايات است: «من لامعاش له لامعاد له»
مگر علي بن ابيطالب (ع)تازيانه بدست نمي‏گرفت و به بازار مي‏آمد و كسبه و تجّار را
به حلال و حرام آگاهي مي‏داد و متخلفان را تنبيه مي‏فرمود: اين سيره امير مؤمنان
است حال اگر مي‏دانيم كه تروريست‏هاي اقتصادي عالم بحران‏هاي اخلاقي نيز هستند چرا
با آنان جدي برخورد نمي‏شود؟ بنابراين كنترل نرخها و تثبيت قيمتها و سد كردن جلو
هجوم بي‏رحمانه گراني يك فريضه است و در صدر وظايف نظام قرار دارد.

و بر اينها بايد افزود: فرهنگ مصرف و تجمل و نوعي اشرافيت
گرايي كه دامن برخي از مؤسسات و افرادي را گرفته كه خود مي‏بايتس الگوي زندگي و
اخلاق زاهدانه باشند تا در فكر دنيا و تجمل و امثال آن و همانگونه كه همواره حضرت
امام (قده) هشدار مي‏دادند: اين روند براي انقلاب و اسلام و نظام زيانبار و خطرناك
است كه بايد جدّاً از آن پرهيز كرد و متخلفان را تنبيه نمود كه علاوه بر عامل
بي‏اعتمادي بودن آن زمينه منكرات را نيز فراهم مي‏آورد.

در زمينه‏هاي فرهنگي و عوامل زيربنايي و روبنائي و ريشه‏هاي
فرهنگي، تفصيل آنرا به مناسبتي ديگر موكول كرده و در اينجا  اشاره مي‏كنيم كه در اين ميدان، مطبوعات،
رسانه‏ها، فيلم و هنر، مدرسه و دانشگاه و فرهنگي عمومي جامعه از اهميّت بسياري
برخوردار است. بدون ترديد روند فعلي در اين زمينه قابل قبول نيست، گستاخي پاره‏اي
مطبوعات و اهانت به مقدسات و ارزشها، نوعي ليبراليسم فرهنگي در محيط‏هاي آموزشي،
نوعي كجروي اخلاقي موزيانه در فيلم و هنر و سينما و نفوذ عناصر پس مانده پيشين و
شيطنت‏هاي مزورانه آنها  و تساهل و تسامح
در گمركات و ورود مواد و مسكرات، عكس‏ها و نوارهاي مستهجن بطور قاچاق و پخش آن در
سطح وسيع حتي در مدارس و در ميان پسران و دختران جوان، ابتكار عمل را از دست آمرين
به معروف و ناهيان از منكر مي‏گيرد و حال كه بنا است ريشه منكرات زده شود به هر يك
از اين عوامل بطور قاطع و غيرقابل گذشت برخورد جدي شود.

روش مقابله با منكرات

نكته اساسي در اين بحث، شيوه مقابله با هجوم منكرات. كه اين
نيز ميدان وسيعي را مي‏طلبد كه در اينجا به ذكر كليات آن بسنده مي‏كنيم. بديهي است
كه در كنار هر اقدام ديگري، كار فرهنگي در صدر قرار دارد و حقيقت اين است كه در
اين خصوص كاري درخور، انجام نگرفته است. چه كسي و با چه ابزاري بايد كار فرهنگي
بكند؟

در اين زمينه رسانه‏ها و مثلاً صداوسيما كه بفرموده حضرت
امام(قده) يك دانشگاه بزرگ است و آموزش و پرورش و آموزش عالي و دانشگاهي نقش عمده
دارند. كتاب و مطبوعات نيز از نقش مؤثري برخوردارند. صحيح است كه در پرتو انقلاب
فرهنگي به مفهوم عام، تحوّلاتي مثبت و متأثراز فضاي انقلاب انجام گرفته، اما بايد
اعتراف كرد جاي برنامه ريزي درست و طرح عملي مناسب و در حد انتظار خالي است. در
همين مسئله بدحجابي و مدگرائي و خودنمائي كه امروزه در جامعه ما از آن ياد مي‏شود،
صداوسيما كدام برنامه توجيهي،‌ هنري و نمايشي را داشته است؟ و در كلاسهاي درس
دانشگاهي كدام روشنگري براي نسل امروز انجام گرفته است؟ آنچه امروزه در صداوسيما
مي‏گذرد تنها نهقل اخبار پشتباني مردم از فرمايشات رهبري است و آن هم مقطعي و
زودگذر، اما آيا دست اندركاران نشستند و به تبادل نظر پرداختند كه براي توجيه زنان
و دختران و بطور كلي جوانان، مستقيم و غيرمستقيم چه طرحي را پياده كنيم و كدام
فيلم و كار هنري را ارائه دهيم كه القاء كنده ارزشها و نفي و تحقير ضدارزشها باشد.
و آيا در اين چند سال كه از انقلاب مي‏گذرد نمي‏توانستند اين كار را بكنند؟ اين
سهل است،‌ بلكه روند جاري حتي مي‏توان گفت خلاف اين را دنبال مي كرده است و ظهور
هنرپيشگان طاغوتي و زنان با چهره‏هاي آرايش كرده و گلو و گردن‏هاي باز و گاهي تنها
با كلاه و حركات و ادا و اطوارهاي ديگر را كه از سيماي جهوري اسلامي ديده‏ايم
مي‏توان كاري فرهنگي در جهت ارزشي كردن حجاب به حساب آورد؟!

حال كه سخن از امر به معروف و نهي از منكر- اين دو فريضه
الهي و انقلابي- است، در مرحله نخست بيان معروف و منكر و تبيين حكم اسلام در اين
زمينه و تشريحخ آثار مثبت و منفي معروف و منكر و ارائه چهره‏ها و الگوها از طريق
هنر و بطور مستقيم و غيرمستقيم و القاي مفاهيم معنوي به شيوه‏اي مؤثر و هدايتگر
است كه دست اندركاران و كارشناسان نبايد نسبت به آن تساهل و تسامح كنند و انتظار
اين است كه براي اين امر دست بكار شوند تا رسالت
امر به معروف و نهي از منكر از طريق تبليغات و رسانه‏ها و با شيوه القا و هنر كه
مؤثرترين راه است عملي گردد. و چنين است رسالت مطبوعات كه مجال شرح آن نيست. كنترل
دقيق مطبوعات و زير ذره‏بين گذاشن مقالات و نوشته‏هاي مجلات كه عمدتاً در دست
روشنفكرهاي بيمرا و ليبراليستهاست و نظارت بر بازار كتاب و نشر بطور دقيق‏تر از
مسئوليت‏هاي مهم كنوني است.

پاركها، سينماها و نمايشگاهها كه از ديگر اماكني است كه
جلوه گاه نمايش مد لباس و آرايش و زنان و مردان بي‏تعهد شده كه عمدتاً بي در و
دروازده است و خيلي مسائل ضد اخلاقي در آنجا مي‏گذرد و كنترل اين اماكن كه عمدتاً
وابسته به مؤسسات و بعضاً برخي نهادها و بنيادهاست از مسائل ضروري ديگر است.

بعلاوه از تشويق و پاداش براي عناصر صالح در دستگاههاي
دولتي و بها دادن به ارزشها و قدرداني از پسران و دختران دانش آموز و دانشجويان
متعهد در محيط كلاس و مدرسه و دانشگاه و بالا آوردن نيروهاي حزب الله، نبايد غفلت
ورزيد. كه تشويق و تنبيه از عوامل تربيت است.

اينك وقت آن رسيده كه دستگاههاي تبليغي، ارشادي، رسانه‏ها و
نهادهاي قانونگذاري، قضايي و اجرايي براي تهيه طرح مناسب در اين زمينه و بسيج
نيروهاي كيفي و تخصيص بودجه‏هاي لازم و با پشتكار تا اخذ نتيجه وارد عمل شوند و با
گذشتن فصل تابستان گرد فراموشي به موضوع ننشيند.

باميد اينكه اين بار چون گذشته نباشد!

ادامه دارد

جايگاه و نقش حساس دستگاه اجرائي

(تعليم و تربيت)

قسمت سي و ششم

حجة الاسلام والمسلمين اسد الله بيات

تعليم و تربيت و دانشگاهها

در تمامي نظامات و مكتبها تعليم و تربيت و مراكز آنها
بالخصوص دانشگاهها از اهميّت خاص و ويژه‏اي برخوردار است. رمز اهميّت آنها در اني
است كه بقاء و ثبات يك نظام در گرو تأمين نيروي انساني كارآمد و باكفايت و آگاه
مي‏باشد. در صورتي موفقيّت و استحكام برنامه يك نظام قابل تضمين و دوام است كه
افراد مورد اعتماد و وثوق و كارشناس و متعهّد و كارآمد در رأس كارهاي كليدي قرار
گرفته و اجراء و هدايت آنها را در اختيار داشته باشد و اين نوع افراد طبعاً بايد
تحت شرائطي با برنامه‏ريزي‏هاي لازم و دقيق و با توجه به استعدادها و قابليّت‏هاي
خدادادي مورد شناسائي قرار گرفته و تربيت شوند.

تعليم و تربيت بمنزله دو بال براي رشد و پرواز افراد بشر به
سوي قلّه كمالات انساني محسوب هستند و اگر به تعليم و تربيت توجه نشود علفهاي هرز
و مفاسد اخلاقي آنقدر در درون انسان نفوذ مي‏كنند كه در موارد فراواني موجب تباهي
و نابودي اصل و اساس انسانيّت مي‏شوند.

تعليم و تربيت بمنزله دو بال براي رشد و پرواز افراد بشر به
سوي قلّه كمالات انساني محسوب هستند و اگر به تعليم و تربيت توجه نشود علفهاي هرز
و مفاسد اخلاقي آنقدر در درون انسان نفوذ مي‏كنند كه در موارد فراواني موجب تباهي
و نابودي اصل و اساس انسانيّت مي‏شوند.

اگر تعليم و تربيت مورد توجّه قرار نگيرد نيروي انساني مفيد
و نيرومند و امين روي كار نخواهد آمد. و تربيت نخواهد شد تا تضمين كننده اصالتها و
ارزشها باشد. اگر به مسئله تعليم و تربيت توجّه شود بايد از آغاز تولّد بلكه قبل
از آن افراد مستعد مورد شناسائي قرار گيرند و شرايط رشد و تكامل را در اختيار
داشته باشند تا بتدريج جوهره‏ها خودش را نشان داده و قوه‏ها به فعليّت تبديل شود.
و لذا مراكز تعليم و تربيت از كودكستانها گرفته تا دبستان و دبيرستان و دانشگاهها
آنقدر داراي اهميّت بوده و براي بقاء و داوم يك نظام بالخصوص نظام اسلامي تعيين
كننده است كه بايد مسئولان نظام اسلامي توجه كافي به آنها بعمل آورده و از تمهيد و
تهيّه امكانات مورد نياز كوچكترين غفلتي بر خورد نسبت به آنها راه ندهند.

اگر اين مراكز طبق برنامه‏هاي اسلامي به كارهاي خودشان
ادامه دهند و افرادي ساخته شده و مهذّب به جامعه تحويل نمايند مي‏توانند در اداره
جامعه ادعا كنند كه توفيق يافته‏اند و اگر روي اين موضوع توجه كافي بعمل نياورند و
از خطرات بي‏اعتنائي به اين نوع مراكز و نسل انقلاب و جوان با مسامحه و سهل انگاري
بگذارند انقلاب و كشور اسلامي و مصالح و منافع امّت اسلام را به خطر انداخته و
آينده كشور را در ورطه ابهام و سقوط خواند انداخت و سلامت و مردمي بودن ارگانها و
نهادها از بين خواهد رفت و استقلال و آزادي سياسي و اقتصادي و فرهنگي امت اسلام
نابود خواهد شد زيرا كه محصولات همان مراكز تعليم و تربيت عناصر اصلي و مهم و
تصميم گير ارگانها و نهادها را تشكيل مي‏دهند و دولت و مجلس و ديگر دستگاههاي
اجرائي را همان ترتيب شدگان مراكز تعليم و تربيت فراهم مي‏آورند. اگر تهذيب شوند و
تحت ضوابط اسلامي رشد پيدا كنند آينده روشن و اميدوار كننده‏اي خواهند داشت و اگر
در دوران سياه ستمشاهي غارت گران عصر همه ذخاير كشور را مورد تاراج قرار مي‏دادند
و همه چيز كشور را تصاحب مي‏نمودند براي اين بود كه افرادي روي كار بودند و تصميم
گيرندگان كشور را افرادي تشكيل مي‏دادند كه از اول طوري ساخته شده بودند همسو و
همگام و هماهنگ با منافع غارتگران و در راستاي مصالح آمريكا و  ديگر ايادي و اذناب آن قرار داشتند و در واقع
نه تنها در راستاي اهداف قرار داشتند و در برابر آنان قدرت مقابله و مخالفت
نداشتند بلكه توجيه گر كار آنان هم بودند و الّا اينقدر آنها نمي‏توانستند در
سرنوشت يك كشور بزرگ مانند ايران اسلامي دخالت نموده و بر مقدرات آنان حكومت
نمايند.

بهمين دليل حضرت امام در موارد مختلف بطور مكرر اهميّت اين
موضوع را  گوشزد فرموده و راهنمائي‏هاي
لازم را فرموده‏اند و در وصيتنامه سياسي الهي نيز مكرراً به اين مسئله پرداخته و
با حساسيّت خاصّي قضيّه را مطرح كرده است. عين عبارت امام(س) اين است:

«از امور بسيار با اهميّت و سرنوشت ساز مسئله مراكز تعليم و
تربيت از كودكستانها تا دانشگاهها است كه به واسطه اهميّت فوق العاده اش تكرار
نموده و با اشاره مي‏گذرم. بايد ملّت غارت شده بدانند كه در نيم قرن اخير آنچه به
ايران و اسلام ضربه مهلك زده است قسمت عمده‏اش از دانشگاهها بوده است. اگر
دانشگاهها و مراكز تعليم و تربيت ديگر با برنامه‏هاي اسلامي و ملي در راه منافع
كشور به تعليم و تهذيب و تربيت كودكان و نوجوانان و جوانان جريان داشتند، هرگز
ميهن ما در حلقوم انگلستان و پس از آن آمريكا و شوروي فرو نمي‏رفت و هرگز
قراردادهاي خانه خراب كن بر ملّت محروم غارت زده تحميل نمي‏رفت و هرگز پاي
مستشاران خارجي به ايران باز نمي‏شد و هرگز ذخاير ايران و طلاي سياه اين ملت رنج
ديده در جيب قدرتهاي شيطاني ريخته نمي‏شد و هرگز دودمان پهلوي و وابسته‏هاي به آن
اموال ملت را نمي‏توانستند به غارت ببرند و در خارج و داخل پاركها و ويلاها بر روي
اجساد مظلومان بنا كنند و بانكهاي خارج را از دسترنج اين مظلومان پر كنند و صرف
عياشي و هرزگي خود وابستگان خود نمايند.»

اين نوع خطر هميشه وجود دارد بالخصوص كشورهائي كه داراي
امكانات فراوان و ذخاير ارزشمند و گرانبهائي است و از نظر جغرافيائي حلت استراتژيك
دارد و از مرزهاي حسّاسي برخوردار است مانند كشور جمهوري اسلامي ايران كه داراي
همه اين خصوصيّات و ويژگيها است و بالخصوص داراي روحيّه‏اي انقلابي بوده و
مي‏تواند مبدأ تحوّل و حركت در سراسر دنياي اسلام بلكه جهان رنجديدگان قرار گيرد و
الگوي نهضت و حركتهاي رهائي بخش براي جهانيان باشد، در چنين شرائطي حسّاسيّت موضوع
بيشتر خواهد شد و احتمال خطر نفوذ مرئي و غيرمرئي دشمن چندين برابر افزايش خواهد
يافت.

دست اندركاران كشور و رهبران آن بيش از پيش بايد با هوشياري
كامل تمهيدات لازم را براي جلوگيري از خطرات بيانيشند و درباره جاهائي كه مي‏تواند
هم مانع محكمي براي نفوذ دشمن بحساب آيد در صورتي كه حساب شده و دقيق صورت پذيرد و
هم مي‏تواند زمينه مساعدي را براي نفوذ ايادي دشمنان اسلام و استقلال كشور فراهم
نمايد در صورتي كه طور ديگر محاسبه شده باشد و تمهيدات لازم براي سلامت و درستي آ»
بعمل نيامده باشد، مطالعه جدي و جامع الاطرافي را انجام داده و با دقّت و مراقبت
نگذارند دشمني كه از درب بيرون رانده شده است،‌ دوباره از پنجره به داخل خانه وارد
شود و بدتر از گذشته به غارت و تاراج ذخاير ملّت مشغول شود و چيز قابل توجهّي براي
ملّـت باقي نگذارد.

تجربه تاريخ و انقلابها و آزادي و شكست ملّتها به روشني
نشان داده است هر جا كه مردم نقش داشته‏اند و در سرنوشت خودشان دخيل و مؤثر
بوده‏اند وعدّه خاصي براي آنان قيّم و وليّ امر نبوده‏اند مجلس و نمايندگان مردمي
برگزيده‏اند و دولت و مسئولان اجرايي مردمي روي كار آورده‏اند و دستگاه قضايي متكي
به قدرت لايزال مردمي در مصدر كار قرار داده‏اند بالطبع دانشگاه مردمي و ديگر
خدمتگزاران مردمي در تمامي صحنه‏ها حضور يافته‏اند. استقلال و عظمت و هويّت ملّي و
مذهبي‏شان محفوظ مانده و از خطرات توطئه گران و دشمنان مصون مانده‏اند. وبالعكس هر
جا دخالت مردم كمتر شده است و تصميم گيريها به داخل اتاقهاي دربسته و تلفنهاي راه
دور و محرمانه كشانده شده است و گروه اندكي براي اكثريّت قاطع مردم انديشيده و
درباره آنان بطور فعّال مايشاء تصميمات مي‏گيرند و مردم از خيلي از اوضاع و
جريانات بي‏خبر و بي‏اطلاع مي‏مانند زمينه نفوذ دشمن فراهم گرديده و بتدريج ملّت
منزوي شده و ديگران كه از ما بهتران هستند از دور و نزديك وارد صحنه شده مانند
دايه‏هاي مهربانتر از مادر بر مقدرات آنها مسلط گردند و بسر آنان بيايد آنكه نبايد
بيايد. لذا حضرت امام(س) در اين باره اينطور مي‏فرمايد:

«اگر مجلس و دولت و قوّه قضائيه و ساير ارگانها از دانشگاههاي
اسلامي و ملي سرچشمه مي‏گرفت ملت ما امروز گرفتار مشكلات خانه برانداز نبود و اگر
شخصيّتهاي پاكدامن با گرايش اسلامي و ملّي به معناي صحيحش، نه آنچه امروز در مقابل
اسلام عرض اندام مي‏كند از دانشگاهها به مراكز قوي سه گانه راه مي‏يافت، امروز ما
غير امروز و ميهمن ما غير از ميهن و محرومان ما از قيد محروميت رها و بساط ظلم و
ستمشاهي و مراكز فحشا و اعتياد و عشرتكده‏ها كه هر يك براي تباه نمودن نسل جوان
فعال ارزنده كافي بود درهم پيچيده و اين ارث كشور بر باد ده و انسان برانداز به
ملّت نرسيده بود دانشگاهها اگر اسلامي انساني ملي بود مي‏توانست صدها و هزارها
مدرس به جامعه تحويل دهد لكن چه غم انگيز و اسف بار است كه دانشگاهها و دبيرستانها
به دست كساني اداره مي‏شد و عزيزان ما به دست كساني تعليم و  تربيت مي‏ديدند كه جز اقليّت مظلوم محرومي همه
از غرب زدگان و شرق زدگان با برنامه و نقشه ديكته شده در دانشگاهها كرسي داشتند و
ناچار جوانان عزيز ومظلوم ما در دامن اين گرگان وابسته به ابرقدرتها بزرگ شده و به
كرسيهاي قانونگذاري و حكومت و قضاوت تكيه مي‏كردند و بر وفق دستور آنان يعني رژيم
ستمگر پهلوي عمل مي‏كردند اكنون بحمدالله تعالي دانشگاه از چنگال جنايتكاران خارج
شده و بر ملت و دولت جمهوري اسلامي است در همه اعصار كه نگذارند عناصر فاسد داراي
مكتبهاي انحرافي يا گرايش به غرب و شرق در دانشسراها و دانشگاهها و ساير مراكز
تعليم و تربيت نفوذ كند و از قدم اوّل جلوگيري نمايند تا مشكلي پيش نيايد و اختيار
از دست نرود.»

و در مواردي هم اگر دولت بخاطر بعضي از ملاحظات نتواند و يا
نخواهد با قضايا با حساسيّت برخورد نمايد و يا خداي ناكرده اگر روحيّه مدرك گرايي
و غرب گرايي و تخصص گرايي ولو اينكه داراي تعهّد لازم و كافي هم وجود نداشته باشد
بتدريج در بدنده دستگاههاي اجرايي نفوذ نمايد و انتخابات از حالت سلامت و طبيعي و
مردمي بيرون آمده و شبيه انتخابات فرمايشي و يا نيمه فرمايشي درآيد و دستگاه قضايي
در جريانات سياسي قرار گرفته و از حالت بيطرفي و حقوقي صرف خارج شود و مجموعه
دستگاههاي نظام توان تأمين نظر واقعي مردم را از دست بدهند و يا بخواهند خداي
ناخواسته برخلاف نظر مردم و برخلاف وصاياي حضرت امام(س) عمل نمايند تكليف متوجه
خود جوانان حزب اللهي و دانشگاهيان است. خود آنان بايد با حساسيّت كامل و هوشياري
دقيق افراد را زير نظر داشته و شرايط دانشگاهها و دانشكده ها و كلاسها و استادها
را ملاحظه و مورد شناسايي قرار دهند و هر جا احساس خطر كردند برخورد نمايند و با
شجاعت و صراحت كامل در برابر خلافها و انحرافات بايستند. از امام(س) در اين باره
بشنويم:

«و وصيّت اينجانب به جوانان عزيز دانشسراها و دبيرستانها و
دانشگاهها آن است كه خودشان شجاعانانه در مقابل انحرافات قيام نمايند تا استقلال و
آزادي خود و كشور و ملّت خودشان مصون باشد.»

حضرت امام(س) علاوه بر اينكه هميشه روي آگاهي و دخالت مردم
تكيه داشته و توصيه‏هاي لازم را فرموده‏اند بويژه روي نسل جوان و آگاه جامعه و
نقشي كه دانشجو و دانش پژوه از سطح دبيرستان تا دانشگاهها مي‏توانند ايفا نمايد
تأكيد بيشتري دارند و بنوعي به استقلال حركت آگاهانه آنان معتقد هستند و تأكيدي كه
دارند اين است كه اين قشر روشن و پرهيجان و انقلابي مواظب اوضاع و كنترل كننده
حركت مسئولان نظام باشند در صورتي كه از آنان سلامت و صلابت و حركت درست و مستقيم
و سازنده و همسو با مصالح مردم مشاهده كردند حمايت كنند و در صورتي كه انحرافي
ديدند و مسير آنان را برخلاف مسير مصالح مردمي تشخيص دادند از طرق ممكن اعتراض
خودشان را ابراز كنند و اگر احتياجي به قيام و ايستادگي در مقابل انحرافات بوجود
آمده ديدند شجاعانه بايستند و از هيچ چيزي باك و واهمه نداشته باشند و اگر اين
حالت باقي بماند و دانشجو و محصّل از آگاهي لازم و كافي برخوردار گردد و داراي
قدرت برخورد باشد و در مواقع لزوم در برابر كجيها و انحرافات بايستد  انزجار خود را از انحرافات موجود اعلام نمايد
هم مسئولان خودشان را حفظ مي‏نمايند و دست و پا از خطا دراز نمي‏كنند و هم دشمن
زمينه را براي  دخالت و اعمال موزي گريها و
شيطنتهاي تخريبي، خطرناك مي‏بيند و هم مردم اميدوار و با نشاط به آينده كشورشان
نگاه مي‏كنند و آينده اي روشن در برابرشان مشاهده مي‏نمايند.

امام(س) و قواي مسلّح

حضرت امام(س) به قواي مسلّح با همان ديدي نگاه مي‏كند كه
امام علي (ع)در عهدنامه خود به مالك اشتر نگاه كرده است. اوّلاً جايگاه رفيع و
مهمّ نيروهاي مسلّح را آنطور كه بايد باشد 
و به آن حساسيت و نقشي كه دارد و مي‏تواند داشته باشد ديده است و ثانياً
نقشي كه نيروهاي مسلح كشور ما پس از پيروزي انقلاب اسلامي و در دوران پيروزي انقلاب
اسلامي بالخصوص در دوران هشت سال دفاع مقدّس و جنگ تحميلي كه توسط ايادي استكباري
صدام عفلقي بر ملت اسلام ما تحميل شد ايفاء كرد از خود ايثارگريهاي چشمگير و تحسين
برانگيز نشان داد و با مقاومت بي‏نظير خود با بزرگترين قدرت جنگي دنياي معاصر به
مقابله برخاست و دشمن را به شكست و ذلّت كشاند مورد تحليل قرار داده و به حق حضرت
امام پدرانه اين نيروهاي جان بر كف و فداكار را آنطور كه مستحق آن بودند و هستند
معرفي فرموده است. و ثالثاً توصيه‏هاي لازم را بر آنان به عمل آورده‏اند كه از
تجربيّات دوران قبل از پيروزي و بعد از پيروزي و دوران جنگ نابرابر تحميلي را بياموزند
آن روحيه رزمي و انقلابي و مقاومت و سلحشوري را كه در سايه اسلام و انقلاب اسلامي
بدست آورده‏اند حفظ نمايند و هميشه حالت آمادگي رزمي را داشته باشند. و رابعاً
مواظبت كنند هر اندازه انسان و نيروها نقش مؤثّرتري داشته باشد و از جايگاه
رفيع‏تري برخوردار گردد به همان اندازه از ظرافت زيادتري و بيشتري برخوردار است و
احتمال خطر بيشتري آنها را مورد تهديد قرار مي‏دهد و هر كدام از آنها خطرات مخصوص
خود را دارند. نيروهاي مسلّح با اين اهميّت كه در نظام اسلامي دارند بايد توجّه
كند كه اگر رنگ سياسي و حزب و گروه گرايي به آنان بخورد  وارد يكي از آنها گردند گور خودشان و استقلال و
عظمت ملت خودشان را كنده‏اند و موجب تباهي و سقوط ملت شده‏اند. آنان بايد فقط
مصالح مردم و استقلال كشور را مشاهده كرده و مدنظر قرار دهند و از ننگ وابستگي هم
خودشان هراس داشته باشند تو هم ملّت را برحذر دارند. و خامساً اگر خداي ناخواسته
در نيروهاي مسلّح شرايطي پيش آمد كه مطلوب نبود و برخلاف دستور و انتظار وارد
جريانات گروهي و حزبي شدند و يا روحيه رزمي را از دست دادند و حالت بي‏تفاوتي پيدا
كردند و يا العياذبالله موجب وابستگي به اجانب و بيگانگان شدند امام مي‏فرمايند
مسئول مستقيم برخورد با آنان، رهبر و يا شوراي رهبري است. او بايد با تمهيدات لازم
تدبيري اتخاذ نمايد كه نيروها از اين خطرات مصون بماند و موجب خطر براي ملّت و
كشور نگردد.

و در پايان اين فراز يك دستورالعمل عمومي و جامع الأطراف به
همگان اعم از مسئولان نظام و مردم دارند و در واقع ريشه اصلي انحرافها و استقامتها
و ذلتها و عزّتها و آزاديها و وابستگيها همان است و آن اين است كه اگر مردم و دولت
مردان به زندگي شرافتمندانه باور داشته باشند و عزّت و سربلندي خودشان را بخواهند
و از وابستگي و ذلّت رنج ببرند زير بار مصرف گرايي نمي‏روند و  زندگي مرفه و متجمّلانه را با هر قيمت انتخاب
نمي‏نمايند و صرفه جوي در مصرف را شعار خود قرار مي‏دهند و از اسراف و تبذير
خودداري به عمل مي‏آورند. اگر اين گونه زندگي خويش را ادام  دهند مي‏توانند از هر نوع خطرها و توطئه‏ها
مصون بمانند و هيچ خطري آنان را مورد تهديد قرار نمي‏دهد و اگر در زندگي به رفاه و
تجمّل رو آورند و از زهد و قناع و صرفه جويي سرباز زدند و اسراف و تبذير را مورد
حمايت و تشويق قرار دادند و مردم را به رفاه و مصرف گرايي سوق داده و كشور خودشان
را بازار مصرف كالاهاي كشورهاي ديگر قرار دادند منتظر عواقب خطرناك انحرافات در
تمام سطوح كشور باشند. اين نوع روند هم دولت مردان را به فساد و تباهي مي‏كشاند و
هم ملت را به بي‏تفاوتي و مصرف گرايي و بطالت سوق مي‏دهد و هم روحيه رزمي را از
نيروهي مسلح نابود مي‏نمايد.

پاي سخن حضرت امام(س) مي‏نشينيم و جايگاه و نقش نيروهاي
مسلح را از زبان و قلم معمار انقلاب گوش فرا مي‏دهيم:

«قواي مسلّح از ارتش و سپاه و ژندارمري و شهرباني تا
كميته‏ها و بسيج و عشائر ويژگي خاصي دارند اينان كه بازوان قوي و قدرتمند جمهوري
اسلامي مي‏باشند و نگهبان سرحدات و راهها و شهرها و روستاها و بالاخره نگهداران
امنيّت و آرامش بخشان و ملّت مي‏باشند، مي‏بايست مورد توجه خاص ملّت و دولت و مجلس
باشند و لازم است توجه داشته باشند كه در دنيا آنچه كه مورد بهره‏برداري براي
قدرتهاي بزرگ و سياستهاي مخرب بيشتر از هر چيز و هر گروهي است، قواي مسلّح است.
قواي مسلّح است كه با بازيهاي سياسي، كودتاها و تغيير حكومتها و رژيمها به دست
آنان و توطئه‏هاي فرماندهان بازي خورده كشورها را به دست مي‏گيرند و ملتهاي مظلوم
را تحت سلطه قرار داده و استقلال و آزادي را از كشورها سلب مي‏كنند و اگر
فرماندهان پاكدامن متصدي امر باشند هرگز براي دشمنان كشورها امكان كودتا يا اشغال
يك كشور پيش نمي‏آيد و يا اگر احياناً پيش آيد به دست فرماندهان متعهد شكسته و
ناكام خواهد ماند.»

بنابراين نيروهاي مسلح علاوه بر اينكه مرزبانان كشور هستند
و موجب عزّت و مجد ملّتها مي‏شوند باعث آرامش و امنيّت مردم و حفظ و ثبات كشور و
نظام هم هستند و در صورت آلودگي و فساد و وابستگي در آنان بويژه در سطوح فرماندهان
نه تنها نيروهاي مسلّح را از بين خواهد بود و آنان را بنابودي خواهد كشاند بلكه
موجب نابودي و سقوط كشورها و ملتها هم خواهد بود.

ادامه دارد

گفته‏ها و نوشته‏ها

تا خود فلك از پرده…

فرياد و فغان زين فلك آينه گون          كز
خاك به چرخ بركشد، مشتي دون

ما منتظران روزگاريم هنوز                تا
خود فلك از پرده چه آرد بيرون

«عمادي شهرياري»

بهشت يا دوزخ؟

شخي از «ژان كوكتو» نويسنده معروف و بنام فرانسوي پرسيد: بهشت را بيشتر دوست
داريد يا جهنم؟

نويسنده فرانسوي پاسخ داد: در اين باره نمي‏توانم اظهارنظري كنم، زيرا در هر
دو جا دوستان فراواني دارم!!

از و گر، ديده‏اي پرآب شود

گر به يك حبّه ظلم ورزي تو      در
حقيقت جوي نيرزي تو

از تو گر، ديده‏اي پر آب شود     ملكت
از سيل آن، خراب شود

«اوحدي»

تحصّن در شيشه!

زماني كه آغا محمدخان قاجار، سفاك خون آشام دوران قاجاريّه، لشكري به
«قره‏باغ» گسيل كرده بود؛ خان قره باغ در قصبه‏اي به نام «شيشه» متحصّن گرديد و در
آنجا به كندن سنگر پرداخت و ياران خود را به دفاع گماشت.

شاه قاجار براي او پيغام فرستاد كه با آن عدّه قليل، توانائي مبارزه او را
ندارد و حتي او را به ضربتهاي سنگپاره منجنيق تهديد كرد و به او پيغام داد كه با
اين همه، چگونه مي تواني شهري مانند شيشه را از من نگاه داري؟

ملا پناه واقف كه شاعر خان قره‏باغ بود اين شعر را در جواب شاه قاجار نوشت:

گر نگهدار من آن است كه من مي‏دانم               شيشه
را در بغل سنگ نگه مي‏دارد

حالات و صفات رسول خدا(ص)

امام صادل (ع)مي فرمايد:

بزرگي گناه مردم و كارهاي زشت آنان، مانع حلم و مهلت و عطوفت پررودگار عالم
نشد كه به آنان رحمتي نمايد، و محبوب‏ترين و گرامي‏ترين پيامبرانش يعني محمّدبن
عبدالله (ص) را براي آنها برگزيند:

1-     پيامبري كه ولادتش در خاندان عزّت و اصلش از دودمان كرم
بود.

2-     حسبش برجسته‏اش نزد دانشمندان مجهول نبود.

3-     صفات برجسته‏اش نزد دانشمندان مجهول نبود.

4-     پيامبران گذشته در كتابهاي آسماني خود، به وجود شريفش بشارت
داده بودند.

5-     دانشمندان به صفات نيكو و خصال پاكس، زبان گشوده بودند.

6-     حيمان به اوصاف برجسته او نظر دوخته بودند.

7-     وجود مهذب و پاكي است كه هرگز پست نمي‏شود.

8-     تنها فرد هاشمي است كه در جهان همانند ندارد.

9-     تنها شخصيّت مكّي است كه هيچ كس به شوكت و مفاخر او راه
نمي‏يابد.

10-          
حيا و نجابت، او را پوشانده و سخا و مروّت، طبيعت و سرشتش گشته بود.

11-          
به هيبت و بزرگي و اخلاق نبوّت آراسته بود.

12-          
به اوصاف رسالت و وحي سرشته بود، تا اسباب و مقدرات حق زمينه مساعدي برايش
فراهم آورد و حكم استوار حق درباره‏اش به نهايت رسيد، در اين وقت قضاي حتمي
خداوند، حضرتش را به منتهي درجه رسانيد؛ هر امّتي بشارت وجودش را به امّت بعد از
خود مي‏داد و آن نور مقدس از صلب پدري به در ديگر منتقل مي‏شد… او در بهترين
دودمان‏ها و در گرامي‏ترين تيره‏ها و در شرافتمندترين خاندان‏ها به دنيا آمد و در
امين‏ترين دامن‌ها پرورش يافت. خداي متعال او را برگزيد و مورد پسندش قرار داد و
براي خود، او را انتخاب كرد و كليدهاي دانش را به او داد و منابع سرشار حكمت را به
او بخشيد.

هيچ باك مدار!

خوش همتي خند و هيچ باك مدار             كه
زظلم تو خلق گريان است

همه كارت خور است و آسايش                        بخور
آسان كه خوردن آسان است

مي‏داني كه از خداي جهان                     با
تو در روز و شب چه فرمان است

عدل و انصاف و رحم عادت كن  گر مرادت
رضاي يزدان است

«اديب صابر»

مرد بي‏توشه

در بيابان خشك و ريگ روان              تشنه را در دهان چه در چه صدف

مرد بي‏توشه كاوفتاد از پي              در
كمرگاه او چه زرچه حزف

«سعدي شيرازي»

بحث سر تأسيس عدالتخانه!

روزي عبدالمجيد ميرزا عين الدوله، صدراعظم در انجمني خطاب به جمعي از درباريان
و شخصيتهاي مملكتي گفت: مظفرالدين شاه فرمان تأسيس عدالتخانه را صادر كرده و گفته
نظامنامه آن را بنويسم؛ اما هنوز هيچ اقدام اساسي در اين كار نكرده‏ام عقيده شما
چيست؟ اگر تأسيس عدالتخانه به مصلت ملّت و مملكت نيست، صحبت آن در ميان نيايد.

حاضرن جمله خاموش ماندند. عين الدوله يك بار ديگر مطلب را بيان كرد.

احتشام السلطنه كه از طرفداران جدّي عدالت بود، گفت: بي‏هيچ گمان، تأسيس عدالتخانه
به سود و مصلحت مردم است.

امير بهادر برافروخت و گفت: اگر عدالتخانه برپا شود، ميان پسر شما و بقّالي
حقير، چه تفاوت به جا خواهد ماند؟!!

صاحب الدوله گفت: تأسيس عدالتخانه سبب انقراض سلطنت مي‏گردد!!

ناصرالملك كه سياستمداري كهنه كار بود، اظهار داشت: تأسيس عدالتخانه براي
ملّت، منافع بي‏شماري دربر دارد؛ امّا هنوز براي ما زود است!!

فرماندار دين فروش

عبدالله تميمي نقل مي‏كند: هنگامي كه محمّد و ابراهيم دو نوه‏هاي امام مجتبي (ع)توسط
مأمورين منصور دوانيقي به شهادت رسيدند. نصور يكي از عمّال خودفروخته‏اش را به نام «شبية بن غفال» فرماندار مدينه
ساخت. شبيه به مدينه آمد و روز جمعه در مسجد خطبه خواند و در خطبه‏اش، به ساحت پكا
و مقدس حضرت اميرالمؤمنين اهانت كرد و فرزندان آن حضرت را نيز مورد سبّ و شتم
فراوان قرار داد و به عنوان مفسديني كه در پي رسيدن به حكومت هستند، معرّفي كرده و
به قتل رساندن اولاد علي را موجّه جلوه داد.

هر چند سخنان شبيه بر مردم گران آمد وي در آن ميان كسي جرأت
سخن گفتن نداشت. در اين هنگام، مردي كه پيراهني پشمين دربرداشت، برخاست و فرمود:

«ما خداي را ستايش مي‏كنيم و بر محمّد (ص)، آخرين پيام آور
و سرور پيامبران و بر همه پيامبران درود مي‏فرستيم. اما خوبيهائي كه گفتي، ما
سزاوار آنيم ولي آنچه از زشتي بر زبان راندي، تو و منصور به آن سزاوارتريد».

سپس رو به مردم كرد و ادامه داد:

«آيا شما را آگاه نسازم كه چه كسي ميزان اعمالش در قيامت،
خالي‏تر از ديگران و از همه زيان كارتر است؟ او همان كسي است كه آخرتش را به دنياي
ديگران بفروشد و اين فرماندار فاسق چنين است (چرا كه آخرتش را به دنياي منصور
فروخته است)».

مردم آرام شدند و فرماندار بي‏آنكه چيزي بگويد از مسجد
بيرون رفت. راوي گويد: از مردم پرسيدم: اين شخص كيست كه چنين بي‏پروا و كوبنده در
برابر فرماندار سخن مي‏گويد؟

گفتند: او امام جعفربن محمّد صادق است.

پيدايش اسلام در سمرقند

وقتي عمربن عبدالعزيز به خلافت رسيد. مردم سمرقند طي
نامه‏اي از «قتيبه باهلي»، فاتح سمرقند به خليفه شكايت كردند و اعلام نمودند كه
قتبيه با توسّل به غدر و مكر، شهر سمرقند را فتح كرده و مقررات جنگ رعايت ننموده
است.

عمربن عبدالعزيز دستور داد مسأله را با قاضي خراسان «ابن
حاضر بلخي» در ميان بگذارند و حكم او را اجرا كنند. قاضي پس از رسيدگي به قضيه،
حكمي صادر كرد كه بي‏گمان در تاريخ جنگ عجيب‏ترين حكم است. او نوشت:

«غدر و حيله» قتبيه در تصرّف شهر سمرقند، بر محضر قضا ثابت
شد. از اين رو، بايد لشكر اسلام بي‏درنگ از شهر خارج شوند و شهر سمرقند و مردم آن
به وضع قبل از فتح برگردند.

مردم از اين داوري بسيار خرسند گشته و اسلام را با دل و جان
پذيرا شدند.

جواب صاحب بن عبّاد

يكي از افاضل به «صاحب بن عبّاد»،‌ مكتوبي نوشت در غايت
عذوبت و لطافت كه بسي آثار فصاحت و بلاغت از آن ظاهر بود.

چون صاحب بن عباد، آن نامه را مطالعه كرد،‌ ديد كه اكثر،
منشآت خاصّه او است كه در آن مكتوب درج شده است. لذا در جواب او، اين آيه را نوشت:

«هذه بضاعتنا ردّت الينا» يعني اين كالاي ما است كه به سوي
ما بازگردانيده شده است.

قسمت بيست و هفتم

مباني رهبري در اسلام

جاذبه رهبري

حجة الاسلام و المسلمين محمدي ري شهري

در قسمتهاي گذشته سخن درباره شرايط عام امامت و رهبري بود، شرط اول يعني «بينش
رهبري» به طور مشروح مورد بررسي قرار گرفت و اينك مي پردازيم به بيان يكي ديگر از
شرايط رهبري كه عبارت است از:

جاذبه رهبري

اين شرط يكي ازمهمترين شرايط عام امامت و رهبري است. رهبر بايد از نظر اخلاق
اجتماعي و برخورد با ديگران داراي ويژگيهايي باشد كه بتواند سليقه هاي مختلف،
ديدگاههاي گوناگون و اخلاقهاي متفاوت اقشار جامعه را جذب كند.

ترديدي نيست كه هر چه جاذبه رهبر قوي‏تر و عمومي‏تر باشد،‌ قدرت امامت و رهبري
او افزونتر مي‏گردد. براي اين كه اين ويژگي را از ديدگاه اسلام مورد بررسي قرار
دهيم، لازم است مقدمةً به تبيين نظر اسلام درباره جاذبه داشتن انسان براي ديگران
بپردازيم:

جلب محبت ديگران در اسلام

يكي از مسايل اجتماعي كه در اسلام فوق العاده بر آن تأكيد شده است، مسأله
جاذبه داشتن انسان براي ديگران است، از نظر اسلام همه مسلمانها بايد خود را از نظر
اخلاقي طوري تربيت كنند كه براي ديگران جاذبه داشته باشند و زمينه محبت و علاقه و
عشق آحاد جامعه را نسبت به خود فراهم كنند.

بررسي دقيق متون اسلامي در اين زمينه نشان مي‏دهد كه مقصود تنها يك توصيه و
رهنمود اخلاقي نيست بلكه تأكيد اسلام بر لزوم جلب محبت ديگران نسبت به خود، يك
دستورالعمل مهم سياسي و مديريتي و رهبري نيز هست.

قبل از هر گونه توضيح در اين زمينه، يادآوري اين نكته ضرري است كه مقصود از
جاذبه داشتن مسلمان و جلب محبت ديگران، سالوسي و شهرت طلبي و ارضاء‌ حسّ خودبيني و
خودپرستي نيست كه اين صفات از رذائل نفساني و در اسلام به شدّت محكوم است، بلكه
تأكيد بر به كار بستن توصيه‏هاي اسلام در زمينه اخلاق اجتماعي و به خصوص حسن معاشرت
با مردم براي تحقق اهداف انساني و اسلامي است.

به عبارت ديگر جلب محبت ديگران به عنوان يك وسيله مطلوب است نه به عنوان يك
هدف.

اصولاً از نظر قرآن، ايمان و عمل صالح موجب جلب مودّت ديگران به انسان
مي‏گردد؛

«ü¨bÎ) šúïÏ%©!$# (#qãZtB#uä (#qè=ÏJtãur ÏM»ysÎ=»¢Á9$# ã@yèôfu‹y™ ãNßgs9 ß`»oH÷q§9$# #tŠãr »

(سوره مريم- آيه 96)

كساني كه ايمان
آوردند و كارهاي شايسته انجام دادند خداوند مهربان محبت آنها را در دل ديگران
مي‏افكند.

بنابراين براي جلب محبّت ديگران نياز به اقدامي كه هدف از آن صرفاً جلب محبت باشد نيست
بلكه به كار بستن دستورالعمل‏هاي اعتقادي و اخلاقي اسلام خودبخود عشق و علاقه مردم
را به دنبال دارد.

بهمين جهت پيامبر اسلام تأكيد مي‏فرمايد كه مسلمانها نبايد آن گونه كه طالبان
قدرت و شهرت در صدد جلب رضايت و مودت مردم هستند، براي اين منظور اقدام كنند، اگر
آنها به وظيفه الهي خود عمل كنند، به طور طبيعي جاذبه پيدا مي‏كنند و مورد عشق و
علاقه مردم مي‏گردند

متن حديث نبوي اين است:

«تفرّغوا من هموم الدّنيا ما استطعتم، فإنّه من أقبل علي الله تعالي بقلبه جعل
الله قلوب  العباد منقادة اليه بالودّ و
الرّحمة و كان الله إليه بكلّ خيرٍ أسرع».[1]

تا مي‏توانيد خود را از اندوه دنيا طلبي تهي كنيد، زيرا كسي كه با دل به خدا
رو كند، خداوند قلب بندگان خود را به مودّت و مهرباني مطيع و رام او مي گرداند، و
خداوند با شتاب بيشتري او را به سوي انواع نيكي‏ها مي‏برد.

با عنايت به اين مقدمه به چند روايت درباره لزوم جلب محبت ديگران از نظر اسلام
توجه فرمائيد:

«رأس العقل بعد الايمان بالله التّعجبّب الي النّاس».[2]

سر عقل پس از ايمان به خدا اظهار محبّت به مردم است.

در حديث ديگر از آن حضرت روايت شده:

«رأس العقل بعد الدّين التودّد إلي النّاس واصطناع الخير إلي كلّ برّوفاجر».[3]

سر عقل پس از دين‏داري اظهار محبّت به مردم و نيكي كردن به هر نيكوكار و بدكار
است.

اظهار محبت ابزاري است براي جلب محبت و دوام علاقه ديگران و لذا در احاديث
بسيار به بيانهاي مختلف پيامبر اسلام تأكيد مي كند كه وقتي يك مسلمان در خود احساس
علاقه نسبت به كسي كرد، موظف است اين موضوع را با او در ميان بگذارد:

«اذا أحبّ أحدكم صاحبه أوأخاه فعلُعلمه».

وقتي يكي از شما نسبت به همنشين يا برادر ديني خود احساس محبت كرد، لازم است
اين مطلب را به او اعلام كند.[4]

«أبدالمودّة لمن و ادّك فانّها أثبت».[5]

دوستي و علاقه خود را نسبت به كسي كه تو را دوست دارد آشكار كن، كه اين عمل
براي تقويت محبّت مؤثر است.

امام صادق (ع)نيز بر همين معني تأكيد فرموده با اين عبارت:

«اذا أحبيت رجلاً فآخبر بذلك فانّه أثبت لمودّة بينكما».[6]

وقتي در خود احساس محبّت به كسي كردي، او را از اين احساس باخبر كن، زيرا اين
اقدام براي تقويت و تداوم دوستي ميان شما مفيد و مؤثر است.

همان طور كه اشاره شد، اظهار محبّت، وسيله اي است براي تداوم و تقويت آن، به
همين جهت پيامبر اسلام در حديثي كه از او روايت شد، آشكار كردن محبّت نسبت به
ديگران را به عنوان سری عقل معرفي مي‏كند ولي امام مجتبي، حسن معاشرت با مردم را
سرِ عقل مي داند، متن سخن امام اين است:

«رأس العقل معاشرة النّاس بالجميل».[7]

سرِ عقل،‌ حسن معاشرت با مردم است.

اظهار محبّت يكي از مصاديق روشنِ حسن معاشرت است، چه بگويي سرِ عقل اظهار
محبّت است و يا حسن معاشرت، هر دو سخن يك هدف را تعقيب مي‏كند و آن بيان اين مطلب
كه انسان موجودي است اجتماعي، استعدادهاي او در جامعه شكوفا مي شود و تكامل انسان
متكي به پيوند محبّت در آحاد مردم است، بنابراين عقل اجتماعي اقتضا مي‏كند كه
انسان، دوستي و علاقه ديگران را به خود جلب نمايد و از اين لحاظ كسي كه فاقد توان
جلب محبت مردم است در واقع عقلش سر ندارد يعني عقل اجتماعي ندارد و نمي‏فهمد چگونه
بايد زندگي كند.

اهميت اين موضوع در اسلام و نقش آن در سعادت انسان تا حدّي است كه امام علي (ع)در
بستر شهادت، در آخرين لحظات زندگي و در آخرين توصيه‏هاي خود به فرزندان خويش بر آن
تأكيد كرده است. امام باقر (ع)مي‏فرمايد:

«لمّا احتضر اميرالمؤمنين (ع)جمع بنهيه… فوصّاهم وكان آخر وصيته: يا بنيّ
عاشرو النّاس معاشرةً إن غبتم حنّوا إليكم و إن فقُدتُم بكوا عليكم».[8]

وقتي كه اميرالمؤمنين (ع)در آستانه مرگ قرار گرفت فرزندان خود را جمع كرد و
سفارشات خود را براي آنها بيان نمود، آخرين وصيّت او اين بود كه فرمود: اي فرزندان
من،‌ با مردم به گونه اي معاشرت كنيد كه اگر مدتي شما را نديدند، مشتاق ديدار شما
شوند. و اگر روزي از دنيا رفتيد بر فقدان شما بگريند.

و بالأخره امام صادق (ع)به كسي كه زمينه علاقه و محبت مردم را نسبت به خود و
رهبران جامعه اسلامي فراهم كند، دعا مي‏نمايد:

«رحم الله عبداً استجّر مودّة الناس الي نفسه والينا».[9]

خداي رحمت كند كسي كه محبت مردم را نسبت به خودش و ما، جلب نمايد.

نكته بسيار مهمي كه در اين سخن به آن اشارت شده اين است كه فلسفه جلب محبّت
ديگران در اسلام فراتر از اهداف فردي و يا اجتماعي به مفهوم رسمي آن است، فلسفه
اصلي جلب محبّت، علاقه‏مند كردن مردم به اسلام و رهبري امت اسلامي است زيرا وقتي
يك مسلمان متعهد، محبت ديگران را متوجه خود مي‏كند، در واقع عشق و علاقه مردم را به
اسلام و رهبري و رهبران جامعه اسلامي جلب كرده است.

آئين دوست يابي

در زمينه آئين دوست يابي و اموري كه موجب جلب محب ديگران و فراوان شدن دوستان
و كم شدن دشمنان مي گردد، اسلام دستورالعمل‏هاي ارزنده‏اي دارد كه بحث تفصيلي
درباره آن خارج از موضوع مباني رهبري است، اشارةً به سخني از امام زين العابدين (ع)اكتفا
مي‏كنيم:

محمدبن مسلم زهري‏[10] كه
از دانشمندان معاصر امام بود روزي وارد بر آن حضرت شد در حالي كه آثار غم و غصه در
چهره او كاملاً پيدا بود، امام علت ناراحتي او را جويا شد؟

پاسخ داد از دست همه ناراحتم، هيچ كس با من خوب برخورد نمي‏كند، از دست
حسودان، از طعمكاران، از كسي كه دل به او بسته‏ام، از كسي كه به او نيكي كرده‏ام و
بالأخره از دست همه! گويا همه براي ناراحت كردن من دست به دست هم داده‏اند!

امام فرمود:

«احفظ عليك لسانك تملك به اخوانك».

زبانت را حفظ كن تا مالك زبان خود نيستي و در برخورد با ديگران با آنها به
گونه‏اي حرف مي‏زني كه نبايد.

زهري پاسخ داد: اتفاقاً در برخورد ابتدائي من خيلي خوش برخورد هستم و با
سخناني زيبا و دل پذير با همه خوب برخورد مي‏كنم.

امام فرمود:

«هيهات هيهات ايّاك و أن تعجب من نفسك وايّاك أن تتكلم بِما يسبق الي القلوب
انكاره وإن كان عندك اعتذاره، فليس كلّ من تسمعه شرّاً يمكنك أن توسّعه عذراً».

افسوس، افسوس! مبادا گرفتار خودپسندي باشي! مبادا سخني بگويي كه پذيرفتن آن در
موقع شنيدن براي ديگران مشكل است، هر چند بتواني بعداً آن را توجيه كني، چون توجيه
همه كساني كه سخن ناروا از تو مي‏شنوند ممكن نيست.

امام (ع)كه مي‏دانست ريشه بي‏محبّتي ديگران نسبت به زُهري، بيماري خودبرتربيني
است در ادامه سخنان خود اين موضوع را بيشتر باز كرد و  فرمود:

اي زهري! كسي كه عقل او كاملترين دارايي‏هاي او نباشد از ساده‏ترين كارهاي خود
ضربه مي‏خورد و هلاك مي‏شود!

اي زهري!- براي حلّ مشكل بي‏مهري ديگران نسبت به خود، بايد بيماري خودپسندي را
درمان كني- و مردم مسلمان را مانند خانواده خود فرض كني، با بزرگترها مانند پدر،
با كوچكترها مانند فرزند، با همسالان مانند برادر رفتار نمايي، كدام يك از اينان
مايل هستي مورد تجاوز واقع شوند؟! عليه كدام يك دوست داري دعا كني؟! آبرو و حيثيت
كدام يك براي تو محترم نيست؟!.

اگر شيطان تو را وسوسه كرد كه تو فضيلتي بر يكي از اهل قبله داري، اگر او
بزرگتر از تو است، در پاسخ وسوسه‏هاي شيطان بگو كه او در ايمان و عمل صالح بر من
سبقت دارد پس او بهتر از من است! و اگر همسالان تو است، در پاسخ شيطان بگو من نسبت
به گناهاني كه خود مرتكب شده‏ام يقين دارم ولي نسبت به او شك دارم، چرا يقين خود
را براي شكم رها كنم!

اگر مي‏بيني مردم نسبت به تو تعظيم و توقير و 
تكريم دارند، به خود به باوران كه فضيلتي است كه آنها خود را بدان آراسته‌‏اند.
و اگر جفا و بي‏مهري و انقباض از آنها ديدي، بگو اين به دليل گناهي است كه من
انجام داده‏ام!

اگر اين دستورالعمل‏ را انجام دهي خداوند زندگي را بر تو آسان سازد، دوستانت
فراوان شوند، دشمنانت اندك گردند، از نيكي آنان شادمان گردي و بر بي‏وفايي و جفاي
آنان افسوس نخواهي خورد.

و بدان محترم‏ترين مردم نزد آنان كسي است كه خير او همچون سيل بر آنها جاري
گردد و در عين حال از آنها مستغني و بي‏نياز باشد. و پس از او، گرامي‏ترين مردم
نزد آنان كسي است كه از آنان اظهار بي‏نيازي كند هر چند كه در واقع نيازمند باشد،
باشد اهل دنيا دنبال ما هستند و بهمين جهت هركس در ارتباط با آنچه دنبال مي‏كند
مزاحم آنها نباشد پيش آنها محترم است و كسي كه علاوه بر اين، در دستيابي به بخشي
از خواسته‏هاي خود، به آنها كمك كند نزد آنها عزيزتر و محترم‏تر است[11]

جاذبه اخلاقي پيامبر اسلام

جاذبه اخلاقي براي همه مردم يكي از بهترين محاسن روحي است ولي براي كسي كه
مي‏خواهد مردم را رهبري كند، همان طور كه اشاره شد يك شرط لازم و اجتناب ناپذير
است، تا رهبر جاذبه نداشته باشد،‌ براي او، رهبري ممكن نيست و بهمين جهت همه
رهبران بزرگ جامعه- البته هر يك به دليلي- از اين خصوصيت برخوردار بوده‏اند.

قرآن كريم رمز موفقيت پيغمبر اسلام (ص) را در رهبري جاذبه داشتن اخلاقي او
براي مردم مي‏داند:

«فيما رحمة من الله لعنت لهم ولو كنت فظّاً غليظ القلب لانفضّوا من حولك فاعف
عنهم واستعفر لهم و شاورهم في الأمر»[12]

به موجب لطف و رحمت الهي، تو ببر ايشان نرم خوي شدي كه اگر تندخوي و سخت دل
بودي از پيرامونت پراكنده مي‏گشتند، پس از آنان در گذر و بر ايشان آمرزش بخواه و
در كار با آنان مشورت كن.

جاذبه اخلاقي پيغمبر خصوصاً حلم و بردباري و نرمشي كه آن بزرگوار در برخورد با
اعراب تندخوي جاهليت، از خود نشان مي‏داد، همان طور كه در اين آيه كريمه بدان
اشاره شده، تحقيقاً عنايت و رحمت الهي براي جذب و سازماندهي آن مردم فرومايه جهت
تشكيل نخستين هسته حكومت اسلامي در جهان بود. و به طور قطع، اگر اين قدرت جذب در
پيامبر صدمه مي‏ديد، آن گونه كه قرآن پيش بيني كرده است مردم متفرق مي‏شدند و
پيامبر را تنها مي‏گذاشتند:

او به تيغ حلم چندين خلق را    واخريد
از تيغ، چندين خلق را

تيغ حلم از تيغ آهن تيزتر         بل
زصد لشكر ظفر انگيزتر[13]

براي تقويت هر چه بيشتر اين جاذبه خداوند متعال ضمن تأييد روش گذشته به
پيامبرش توصيه مي‏كند كه به خطاهاي امت با ديده عفو و اغماض بنگرد و در كارها با
آنها مشورت نمايد.

پيامبر اسلام تحت تعليم و تربيت روحي در زمينه حسن خلق آن چنان تكامل يافت كه
سرآمد همه رهبران الهي شد و مورد ستايش حضرت حق قرار گرفت:

«وإنّك لعلي خلق عظيم».[14]

توبه ملكات اخلاقي بزرگي آراسته‏اي.

به طور قطع در ميان رهبران تاريخ بشر نمي‏توان كسي را يافت كه به اندازه
پيامبر اسلام مردم مجذوب او باشند و محبت و عشق او در عمق جان و وجدان مردم نفوذ
كرده باشد، و به همين دليل دشمنان او را متهم به جادوگري مي‏كردند، اين اتهام
بهترين سند براي اثبات جاذبه و نفوذ خارق العاده پيغمبر اسلام در ميان مردم است.

ابن ابي الحديد در اين باره مي‏گويد:

كسي سخن او- رسول اكرم- را نمي‏شنيد مگر اين كه محبّت او در دلش جاي مي‏گرفت و
متمايل به او مي‏شد، لهذا قريش مسلمانان را دوران مكه «صباة» شيفتگان مي‏ناميدند و
مي‏گفتند: نخالف أن تصبو الوليد بن المغيرة الي دين محمد يعني؛ بيم آن است كه
ولدين بن المغيرة دل به دين محمد بدهد. «ولئن صبا الوليد و هوريحانة قريش لتصبونّ
بأجمعها» يعني: و اگر وليد كه گل سرسبد قريش است دل بدهد تمام قريش بدو دل خواهند
سپرد. مي‏گفتند «سخنانش جادو است، بيش از شراب مست كننده است» فرزندان خويش را از
نشستن با او نهي نمايد. هرگاه پيغمبر در كنار كعبه در حجر اسماعيل مي‏نشست و با
آواز بلند قرآن مي‏خواند و يا خدا را ياد مي‏كرد انگشتهاي خويش را در گوشهاي خويش
فرو مي‏كردند كه نشنوند، مبادا تحت تأثير جادوي سخنان او قرار گيرند و مجذوب او
گردند. جامه‏هاي خويش بر سر مي‏كشيدند و چهره خويش را مي‏پوشاندند كه سيماي جذّاب
او، آنها را نگيرد. لهذا اكثر مردم به مجرد شنيدن سخنش و ديند قيافه و منظره‏اش و
چشيدن حلاوت الفاظش به اسلام ايمان آوردند.[15]

در زمينه جاذبه بي‏نظير رسول اكرم (ص) براي ياران خود داستانهاي شيرين و
آموزنده بسياري وجود دارد كه ذكر آنها از حوصله اين مقال خارج است، فقط به نمونه
اي از اعترافات يكي از سرسخت‏ترين دشمنان پيامبر اسلام يعني ابوسفيان اشاره
مي‏كنيم:

اعتراف دشمن

در سال سوم هجرت كفار هذيل شش نفر از مسلمانها را به بهانه تعليم قرن و مباني
اسلام ربودند، پس از اين كه آنها  از نيرنگ
دشمن آگاه شدند با سرعت به طرف اسلحه‏هاي خود رفتند و آماده دفاع شدند، بالأخره سه
نفر جنگيدند تا كشته شدند و سه نفر تسليم شدند، هذيلي‏ها اين سه نفر را با طناب
محكم بستند و جهت واگذاري آنان به مشركين مكه روانه مكه گرديدند.

يكي از آنها به نام عبدالله بن طارق نزديك مكه دست خود را باز كرد و دست به
شمشير بود اما دشمن مجال نداد و با سنگ او را شهيد كرد.

دو نفر ديگر به نامهاي زيد و خبيب را به مكه بردند و در مقابل دو اسير از
طايفه هذيل فروختند و رفتند.

صفوان بن اميه قرشي، زيد را از آن كس كه در اختيارش بود خريد كه به انتقام خون
پدرش كه در احد يا بدر كشته شده بود، بكشد، قبل از اعدام ابوسفيان خواست از فرصت
استفاده كند و ندامت نامه از او بگيرد، جلو رفت و به زيد گفت تو را به خدا سوگند
مي‏دهم:

آيا دوست نداري كه الآن محمد به جاي تو بود و ما گردن او را مي‏زديم و تو راحت
به نزد زن و فرزند خود مي‏رفتي؟

زيد گفت:

سوگند به خدا كه من دوست ندارم كه در پاي محمد خاري برود و من در خانه‏ام نزد
زن و فرزندم راحت نشسته باشم!

دهان ابوسفيان از تعجب باز ماند، رو كرد به جمع حاضر و گفت:

به خدا قسم من هرگز نديدم ياران كسي او را آن قدر دوست بدارند كه ياران محمد،
محمد را دوست دارند.[16]

درسهائي از تاريخ تحليلي اسلام

قسمت چهل و هفتم

حوادث سال اوّل هجرت- 6

6- از جمله حوادثي كه بر طبق بسياري از نقلها و روايات در سال اوّل هجرت اتفاق
افتاده چند سريه و غزوه است كه بگفته واقدي و ابن اثير و برخي ديگر در اين سال
اتفاق افتاده، و بگفته ابن اسحاق آنها در سال دوم بوده و در سال اول هيچ غزوه و
سريه­اي اتفاق نيفتاد.

متن گفتار ابن اسحاق كه در سيره ابن هشام نقل شده اينگونه است:

«… چنانچه پيش از اين اشاره شد رسول خدا (ص) پس از آنكه سيزده سال در شهر
مكّه مردم را بدين اسلام و ايمان بخداي تعالي دعوت فرمود بمدينه هجرت كرد، و هنگام
ظهر روز دوازدهم ربيع الأوّل بود كه آنحضرت وارد شهر مدينه شد و در آنروز پنجاه و
سه سال از عمر شريفش گذشته بود.

رسول خدا (ص) تا ماه صفر آن سال يعني يازده ماه بدون آنكه اقدامي بجنگ با
مشركين كند در شهر مدينه ماند و درست در اوائل ماه صفر يعني دوازدهمين ماه ورود او
بمدينه بود كه طبق دستوري كه از جانب خداي تعالي باو رسيد با جمعي از مهاجرين براي
جنگ با مشركين از شهر مدينه خارج شد…»[1]

و سپس داستان حركت رسول خدا(ص) را با جمعي از مسلمانان براي جنگ با قبيله بني
ضمرة و غزوه و دّان را ذكر ميكند…

ولي واقدي كه همانند ابن اسحاق از سيره نويسان قديم و متوفاي سال 207 هجري است
و كتاب مغازي او از مصادر مهم كتابهاي تاريخياست در آغاز كتاب خود پس از ذكر اسناد
خود در روايات گويد:

«… رسول (ص) در روز دوشنبه دوازدهم ربيع الاوّل وارد مدينه شد و در ماه
رمضان آن سال يعني در رأس ماه هفتم پس از هجرت، نخستين پرچم جنگ را براي حمزة بن
عبدالمطلب رضي الله عنه بست و او را بسوي كاروان قريش فرستاد… سپس در ماه هشتم
يعني شوال- پرچم ديگري براي عبيدة بن حارث بست و او را به «رابغ»- كه در ده ميلي
جحفة است- براي جنگ فرستاد و سپس سريه سعدبن ابي وقاص به «خرّار» بود كه در رأس نه
ماه پس از هجرت يعني ماه ذي قعدة بود، و سپس خود رسول(ص) در ماه يازدهم در ماه صفر
به ابواء رفت…»[2].

و پس از ذكر اجمالي عزوات و سرايا، به ذكر مشروح آن مي پردازد، و در آنجا نيز
همين جزئيات تاريخي را تكرار مي كند…[3].

و از اين دو سيره نويس وصاحبان مغازي قديمي كه بگذريم، در گفتار نويسندگان و
مورخين بعدي، سرايا و غزوات نخستين رسول خدا و مسلمانان بصورت مختلف و درهم و برهم
نقل شده، مانند  كتاب الطبقات الكبري ابن
سعد، متوفاي حدود سال هاي 230 و المغازي ذهبي، متوفاي سال 748 و نوشته هاي ابن
كثير، متوفاي سال 774 و ديگران، و تا جائيكه اين بنده نگارنده دسترسي به مطالعه و
مراجعه هشتم كسي را نديدم كه در اين باره تحقيق كافي نموده و يا قول صحيحي در اين
مورد ذكر كرده باشد[4].

و بدنبال اين مطلب بحث ديگري پيش آمده كه آيا نخستين دستوري كه در اينباب يعني
درباره تشريع جنگ و جهاد به رسول خدا داده شده در چه زماني و بر طبق چه آيه اي
بود، كه عموماً گفته‏اند: نخستين دستور در اين باره بوسيله آيات سوره حج( آيات 39،
40، 41) بر آنحضرت نازل گرديد بشرح زير:

«tbόé& tûïÏ%©#Ï9 šcqè=tG»s)ムöNßg¯Rr’Î/ (#qßJÎ=àß 4 ¨bÎ)ur ©!$# 4’n?tã óOÏdΎóÇtR 퍃ωs)s9 ÇÌÒÈ   tûïÏ%©!$# (#qã_̍÷zé& `ÏB NÏd̍»tƒÏŠ ΎötóÎ/ @d,ym HwÎ) cr& (#qä9qà)tƒ $oYš/u‘ ª!$# 3 Ÿwöqs9ur ßìøùyŠ «!$# }¨$¨Z9$# Nåk|Õ÷èt/ <Ù÷èt7Î/ ôMtBÏd‰çl°; ßìÏBºuq|¹ Óìu‹Î/ur ÔNºuqn=|¹ur ߉Éf»|¡tBur ㍟2õ‹ãƒ $pkŽÏù ãNó™$# «!$# #ZŽÏVŸ2 3 žcuŽÝÇZuŠs9ur ª!$# `tB ÿ¼çnçŽÝÇYtƒ 3 žcÎ) ©!$# :”Èqs)s9 ̓tã ÇÍÉÈ   tûïÏ%©!$# bÎ) öNßg»¨Y©3¨B ’Îû ÇÚö‘F{$# (#qãB$s%r& no4qn=¢Á9$# (#âqs?#uäur no4qŸ2¨“9$# (#rãtBr&ur Å$rã÷èyJø9$$Î/ (#öqygtRur Ç`tã ̍s3ZßJø9$# 3 ¬!ur èpt6É)»tã ͑qãBW{$# ÇÍÊÈ   ».

يعني: به آنها كه جنگ بر آنان تحميل شده اجازه جهاد داده شده است، چرا كه مورد
ستم قرار گرفته‏اند و خدا قادر بر نصرت آنها است.

همانا كه به ناحق از خانه و لانه خود بدون هيچ دليلي اخراج شدند جز اينكه مي
گفتند پروردگار ما الله است، و اگر خداوند بعضي از آنها را بوسيله بعضي ديگر دفع
نكند ديرها و صومعه ها و معابد يهود و نصارا و مساجدي كه نام خدا در آن بسيار برده
مي شود ويران مي‏گردد و خداوند كساني را كه او را ياري كنند (و از آئينش دفاع
نمايند) ياري مي‏كند، خداوند قوي و شكست ناپذير است.

ياران خدا كساني هستند كه هرگاه در زمين به آنها قدرت بخشديم نماز را برپا مي
دارند و زكات را ادا مي‏كنند و امر به معروف ونهي از منكر مي‏نمايند و پايان همه
كارها از آن خدا است.

و مفسّرين در تفسير اين آيات گفته‏اند:

هنگامي كه مسلمانان در مكّه بودند مشركان پيوسته آنها را
آزار مي‏دادند، و مرتباً مسلمانان كتك خورده با سرهاي شكسته خدمت پيامبر (ص)
مي‏رسيدند و شكايت مي‏كردند (و تقاضاي اذن جهاد داشتند) امّا پيامبر (ص) به آنها
مي‏فرمود: صبركنيد، هنوز دستور جهاد به من داده نشده تا اينكه هجرت شروع شد و
مسلمين از مكّه به مدينه آمدند، خداوند آيه فوق را كه متضمن اذن جهاد است نازل كرد
و اين نخستين آيه‏اي كه درباره جهاد نازل شده[5].

گرچه در ميان مفسران در اينكه اين آيه آغاز دستور جهاد بوده باشد گفتگو است،
بعضي آن را نخستين آيه جهاد مي‏دانند در حالي كه بعضي ديگر آيه «(#qè=ÏG»s%ur ’Îû È@‹Î6y™ «!$# tûïÏ%©!$# óOä3tRqè=ÏG»s)ム» (بقره- 190) را نخستين آيه مي‏دانند و بعضي ديگر «* ¨bÎ) ©!$# 3“uŽtIô©$# šÆÏB šúüÏZÏB÷sßJø9$# óOßg|¡àÿRr& Nçlm;ºuqøBr&ur » (توبه- 111) را نخستين مي‏شمردند.

ولي بگفته مرحوم علامه طباطبائي( ره) لحن آيه، تناسب بيشتري براي اين موضوع
دارد، چرا كه تعبير «اذن» صريحاً در آن آمده و در آن دو آيه ديگر نيامده است و به
عبارت ديگر تعبير اين آيه منحصر به فرد است.

فقط اشكالي كه در اين باره بنظر ميرسد اين است كه تقريباً اختلافي نيست درباره
سوره بقره و توبه كه در مدينه نازل شده و به اصطلاح مدني هستند، ولي درباره سوره
حج اين اختلاف وجود دارد  و اكثراً آنرا
مكّي ميدانند (جز آيه‏هاي 21 الي 24) و روي همين جهت برخي گفته‏اند: اين آيات
مربوط به مهاجرين و آن كساني است كه چون ميگرفتند كه خداوند بدينوسيله به آنها
اجازه دفاع از خويش را داده است…

و بهرصورت بحثي كه در اينجا از اهميّت بيشتري برخوردار است، و از بحثهاي بالا
لازمتر است، بحث درباره اصل تشريع جهاد و جنگ است، كه آيا جنگ در اسلام بصورت كلّي
و مطلق تشريع شده يا بصورت مشروط و مقيّد، و آيا در پاسخ اين اتّهام دشمنان اسلام
و دستگاه تبشير و كليسا كه اسلام را بعنوان ديني كه با شمشير پيشرفت كرد، و آنرا
دين جنگ معرفي كرده‏اند چه بايد گفت؟

و بگفته مرحوم علامه شهيد مطهري متأسفانه گاهي مسلمانان و نويسندگان خودمان هم
به اين اتّهام دامن زده و هم صدا با دشمنان مي‏شوند ايشان در كتاب سيره نبويه در
آنجا كه از اختياري بودن دين و معناي «لااكراه في الدين» بحث ميكند چنين گويد:

اين مسئله زياد طرح مي‏شود كه آيا اسلام دعوتش به زور و اجبار است يا اختياري
است؟ و اين يك چيزي است كه كشيش‏هاي مسيحي، فوق العاده روي آن تبليغ كردند. بطوري
كه اسم اسلام را گذاشته‏اند اسلام دين شمشير. اسلام ديني است كه منحصراً از شمشير
استفاده مي‏كند.

اما قرآن ميفرمايد:

«äí÷Š$# 4’n<Î) È@‹Î6y™ y7În/u‘ ÏpyJõ3Ïtø:$$Î/ ÏpsàÏãöqyJø9$#ur ÏpuZ|¡ptø:$# ( Oßgø9ω»y_ur ÓÉL©9$$Î/ }‘Ïd ß`|¡ômr& 4 » آنها مي‏گويند: اسلام دين دعوت با شمشير است؛

و حتي در بعضي از كتابهايشان، به پيامبر اكرم اهانت مي كنند و كاريكاتورهائي
مي‏كشند بصورت مردي كه در يك دستش قرآن را گرفته، و در دستش ديگرش شمشير؛ و بالاي
سر افراد ايستاده. به اين معنا كه يا به اين قرآن ايمان بياوريد و يا آنكه گردن
شما را با اين شمشير مي‏زنيم. و متأسفانه گاهي خود مسلمانان هم حرفهائي مي‏زنند كه
نه با تاريخ منطبق است و نه با قرآن. بلكه به حرفهاي دشمنان منطبق است. يعني حرفي
را كه يك جنبه‏اش درست است، او را به طور ديگري تعبير مي‏كنند و اسلحه بدست دشمن
مي‏دهند. مثلاً افرادي مي‏گويند: اسلام با دو چيز پيش رفت. با مال خديجه و شمشير
علي (ع). يعني با زور و زور. اگرديني با زور و زور پيش برود، آن دين، چه ديني
مي‏تواند باشد؟!

قرآن حتي در يك جا هم ندارد كه دين اسلام با زر و زور پيش رفته است. البته شكي
نيست كه اموال جناب خديجه سلام الله عليها، در پيشرفت اسلام و مسلمين، مؤثر بوده
است؛ اما مال خديجه، بفرض اينكه صرف به اسلام شده باشد، به اين معنا نيست كه جناب
خديجه، پول زيادي را به يك نفر داد و گفت: اسلام بياور و منسلمان باش! هرگز. بلكه
در شرائطي كه مسلمين و پيغمبر اكرم در نهايت درجه سختي و تحت فشار بودند، كه براي
زندگي روزمره خودشان، احتياج داشتند جناب خديجه اموال خودش را در اختيار پيغمبر
اكرم گذاشت تا به مسلمين كمك شود. ثروت خديجه كه زياد بود، نسبت به احوالي كه در
آن روز در آن جامعه وجود داشت، زياد بود. نه آنكه يك سرمايه دار و ميليونر باصطلاح
امروز باشد. نه. چنين چيزي نبوده است. مكه در آن وقت يك قبصه و شهر كوچكي بود، و
اموال جناب خديجه سلام الله عليها اگر نبود، شايد تنگدستي، مسلمانان را از پاي
درمي‏آورد. مال خديجه خدمت كرد، اما نه خدمت به معناي رشوه دادن كه كسي را با پول
مسلمان كرده باشند. بلكه باينمعني كه مسلمانان گرسنه را نجات داد و شمشير علي (ع)هم
بدون شك، گرسنه  را نجات داد و شمشير علي (ع)هم
بدون شك، به اسلام خدمت كرده است. و اگر شمشير علي نبود، سرنوشت اسلام، سرنوشت
ديگري بود. اما اين نه بمعناي آن است كه شمشير علي (ع)بالاي سر افراد قرار گرفت.
كه يا اسلام بياوريد و يا گردنهاي شما را قطع مي‏كنيم. بلكه مقصود آن است كه در
شرائطي كه شمشير دشمن آمده بود و تصميم داشت كه ريشه اسلام را از بين ببرد، علي (ع)بود
كه آمد در مقابل دشمن ايستاد. و براي نمونه كافي است كه ما جنگ بدر و  احد و خندق را در نظر بگيريم. شمشير علي(ع) در
اين گونه موارد بكار رفته است…[6]

نويسنده شهيد سپس داستان جنگ خندق و آمدن عمروبن عبدود و رجز خواني او را ذكر
كرده و رفتن علي (ع)بميدان و كشتن او را بتفضيل نقل نموده و در پايان ميگويد:

كاربجائي رسيد كه پيامبر فرمودند:

«بَرزَالاسلامُ كُلّهُ اِلَِ الْكُفْرِ كُلِّهِ»- تمام اسلام، با تمام كفر،
روبرو شه است. و علي (ع)عمروبن عبدود را از پاي درآورد و اسلام را نجات داد.
بنابراين اگر گفه مي شود شمشير علي (ع)براي اسلام نافذ بود و اگر نبود اسلامي وجود
نداشت، معنايش اين نيست كه شمشير علي آمد و بزور مردم را مسلمان كرد. بلكه معنايش
اين است كه اگر شمشير علي، در دفاع از اسلام نبود، دشمن ريشه اسلام را كنده بود،
اسلام دين شمشير است اما شمشيرش هميشه آماده دفاع است يا از جان مسلمين يا از
سرزمين مسلمين، و يا از توحيد…

ادامه دارد

امام راحل سلام الله عليه و فقه سنتي

قسمت بيست و يكم

آيت الله محمّدي گيلاني

*نقل حديث به معنا در عصر رسول الله  (ص).

* كلام سفيان ثوري در اين باره.

*كلام صاحب المنار و وائلة بن اسقع.

* بيان امام شافعيه در اين مسئله در كتاب «الرساله» اشاره­اي به كلام قاضي بن
العربي درباره موطّأ مالك.

* منشأ متهم بودن موطّأ، و راز اسقاط تدريجي آن بدست مؤلف.

* اختلاف صيغ و تعبيرات، در روايت مسجد خيف.

* بهره­برداري غلط از اين روايت.

* اختلاف صيغ در اداء يك معنا، سبب اختلاف آراء در مقام استنباط و افتاء است.

* يك نمونه عجيب در اين باب.

* روايت صحيح بخاري در مسئله ترويج بر قرآن است.

* اشاره به صيغ مختلف از فتح الباري.

با بحث و تفتيش دقيق روشن مي­شود كه احاديث در عصر حضور رسول الله  (ص) و عصر صحابه نقل به معنا مي­شد، و از سفيان
ثوري كه به سيّد حفّاظ كوفي و فقيه توصيف شده و درباره­اش گفته­اند كه در همه چيز
فوق مالك بن انس، و احفظ از او بوده است، نقل شده كه مي­گفت: «اگر من ادعا كنم به
آن نحو كه احاديث را شنيده­ام براي شما نقل مي­كنم، باورتان نبايد و تصديقم مكنيد،
زيرا آنچه گفته­ام نقل به معنا است». به وي گفته شد: آنگونه كه شنيده­اي، براي ما
حديث بگو، در جواب گفت: سوگند به خدا كه راهي براي نقل حديث به اين كيفيّت نيست
و  جز با نقل به معنا راهي نيست و حتّي يك
حديث را چنانكه شنيده­ام نمي­توانم نقل كنم. آقاي سيد محمد رشيد رضا در تفسير
المنار، ذيل آيه «187» بحث مفصلي در قرب ساعت و ظهور قيامت كبري و عمر دنيا و
احاديث دجّال و غيره منعقد كرده­اند و مناسبت بحث او را به اين مسئله سوق داده:

«هيچ شكي نيست كه اگر احاديث، مرويّ به معنا است چنانكه روشن است وعلماء بر آن
اتفاق دارند و اختلاف راويان احاديث صحيحه در الفاظ حديث واحد، حتّي حديث مختصر و
كوتاه دليلي است بر اين دعوي و بنابراين، هر راوي، آنچه را كه فهميده روايت كرده
است، و اي بسا كه در فهم وي خطاء واقع شده زيرا امور شرع از امور غيبيّه است، و
بسا كه راوي آنچه را كه فهميده است، با الفاظي تأديه و تفسير كرده است كه موجب
تغيير معنا مي­گردد…».

( ج 9 ص 506)

حاكم در مستدرك در احوال وائلة بن اسقع صحابي از مكحول نقل مي­كند كه گفت:
«بروائلة بن اسقع داخل شديم و به او گفتيم يا ابا الاسقع ما را حديث كنيد به حديثي
كه از رسول الله  (ص) شنيديد بدون اينكه در
آن كم و زيادي باشد يا معرض نسيان گرديده باشد، پس او فرمود: آيا در شب گذشته هيچ
يك از شما چيزي از قرآن تلاوت كرده است؟ گفتيم: آري، ولي ما حافظ آن نيستيم،‌
فرمود: اين قرآن كه مكتوب در ميان شما است و شما در حفظ آن كوتاهي نداريد، و با
احتياط در قرائت آن برخورد مي­كنيد تا مبادا چيزي در آن زياد يا كم كنيد، پس چگونه
است حال احاديثي كه ما از رسول الله  (ص)
شنيده­ايم و آنهم احياناً فقط يك بار شنيده­ايم، شما بايد  اكتفاء كنيد به احاديثي كه با نقل به معنا براي
شما روايت مي­كنيم».

(ج 3 ص 569)

و ذهبي در سير اعلام النبلاء از مكحول از وائله چنين آورده: «اذا حدثتكم
بالحديث علي معناه فحسبكم».

(ج 3 ص 385)

امام شافعيّه بن ادريس در كتاب «الرساله» كه گفته مي­شود اوّلين كتابي است در
اصول فقه نوشته شده در مبحث خبر واحد مي­گويد: «حجيّت خبر واحد منوط است به اينكه
جامع اموري باشد از آنجمله كه راوي آن، در دينش ثقه و در صدق حديث معروف باشد، و
حديثي را كه نقل مي­كند، تعقل نموده، و به الفاظي كه مغيّر معنا است، عالم باشد، و
بايد حديث را با همان حروفي كه شنيده تأديه و نقل نمايد و نبايد نقل به معنا كند،
زيرا در نقل به معنا در صورت عدم معرفت به الفاظ مغيّر معنا، چه مي­داند، شايد،
حلالي را به حرام يا بالعكس تغيير دهد ولي در صورت تأديه حديث با حروف مسموع، چنين
احتمالي بي­وجه است- تا آنجا كه مي­فرمايد-: عين لفظ حديث چنانكه ترك شود، معناي
آن در معرض تغيير است و همچنين اگر با غير لفظ مسموع روايت شود،‌ معنا در معرض
تحويل و تبديل است.

پس آن كس كه تحمل حديث مي­كند و جاهل به اي معنائي است كه گفتيم، از تعقّل
حديث و درك آن،‌ محروم است،‌ حديث آن مورد قبول نيست، چه آنكه حامل امانتي است كه
از ادراك آن ناتوان است، با اين غرض كه حديث را با الفاظ مسموع نقل نمي­كند، و مي­خواهد
نقل حديث به معنا كند در حالي كه از درك معنا ناتوان است و گرچه عادل است ولي
مقبول الحديث نيست زيرا در موضع تهمت روشني است…».

(الرساله- ص 370 الي 381)

آيا صحاح و سنن و كتاب الامّ شافعي و موطّأ مالك و مسانيد و غير اينها با همين
ضابطه و چارچوبي كه امام شافعي مقرر فرموده­اند، نوشته شده؟

در يكي از اين سلسله مقالات قبلاً از تنوير الحوالك جلال سيوطي نقل كرديم كه
در فائده سوم مي­گويد: «قاضي ابوبكر بن العربي در شرح ترمذي گفته: موطّأ اصل اول و
لباب در اين باب است،‌ و كتاب بخاري اصل دوّم در اين باب است و اين دو اصل مبنا
براي همه جوامع مانند مسلم  ترمذي بوده و
ابن هباب يادآور شده كه مالك، راوي يكصد هزار حديث بوده و از همه آنها فقط ده هزار
حديث را در موطّأ جمع كرد، و همواره اين ده هزار را بر كتاب و سنّت عرضه مي­داشت و
با آثار و اخبار آنها را اختبار و امتحان مي­نمود- و غير معتبر را اسقاط مي­كرد-
تا بالاخره همه آنها به پانصد حديث برگشت».

و از عتيق بن يعقوب نقل كرده كه گفت: «مالك د رموطّأ حدود ده هزار حديث نهاده
بود و همواره در هر سال در آنها تأمل و نظر مي­كرد و از آنها ساقط مي­نمود تا
اينكه همين مقدار فعلي باقي ماند».

(ص 4 و 5)

آيا ثبت ده هزار حديث از يكصد هزار مروي، در موطّأ، دلالت ندارد بر اينكه
مرويّات يكصد هزارش تماماً‌ داراي صبغه اعتبار و احتجاج نبوده؟ و تازه ده هزاري كه
در جامع موطّأ، مضبوط گرديده بود از لون بي­اعتباري منزّه نبود چه آنكه در هر سال
جناب مالك با اختيار و عرضه آنها بر كتاب و سنّت قطعيه از آنها اسقاط مي­نمود، تا
آنكه منتهي به پانصد حديث گرديد، و احياناً اگر عمر جناب ايشان مساعدت بقاء مي­داشت
تعداد ديگري را نيز اسقاط مي­فرمودند!

اين بود هويّت كتاب موطّأ مالك، كتابي كه مبنا و اساس براي جوامع بعدي از صحاح
و سنن و مسانيد و غير اينها است، كه مورد ترديد جناب مالك بوده، و مشكوك الاعتبار
بودن آن موجب شد كه هر سال تعدادي از آنها را اسقاط نمايد، وگرنه با فرض اعتبار،
اسقاط تدريجي آن اسقاط و ابطال حجج الهي بود، و چنين اسنادي به جناب مالك دادن، بي­تقوائي
است.

منشأ ترديد مالك در جامع خويش و متهم بودن موطّأ در نزد آن امام المحدّثين
همان امري است كه از عمربن الحصين نقل كرديم كه در توجيه عدم تحديث خهويش اين
مضمون را گفته بود: «رجالي از اصحاب رسول الله 
(ص) را ديدم كه حديث را بر خلاف نقل مي­كنند و البته آنها در اين امر خلاف
تعمّد نداشتند، بلكه در شبهه و غلط واقع مي­شدند و لذا ترسيدم كه مانند آنها در
خلاف، واقع شوم، از تحديث دوري جستم».

و همچنين ضابطه عقلائي را كه امام شافعي در «رساله» در شروط حجيّت خبر واحد
فرموده­اند بر مجموع روايات موطّأ منطبق نبود، و به عبارتي: اگر چه جناب مالك، از
نظر زمان متقدم بر شافعي بود ولي ظابطه مذكور يك ضابطه عرفي و عقلاني است،‌ و به
زماني دون زماني توقيت نمي­شود و اينكه شافعي در رساله بدان تصريح فرمودند، موجب
تقييد آن به بعد از زمان شافعي نمي­گردد، و احياناً ترديد مالك در اخبار موطّأ كه
خود جامع آن بود، از عدم انطباق اين ضابطه نشأت گرفته است.

و چه بسا معناي واحدي را به الفاظ مختلف نقل كرده­اند كه مغيّر معنا است از آن
جمله است حديث مسجد خيف كه گفته­اند، با صيغه­ها و تعبيرهاي گوناگوني كه به پانزده
صيغه و تعبير مي­رسد نقل شده است با صيغه: «نصر الله من سمع مقالتي فرعاها ثم
ادّاها كما سمعها فربّ حامل فقه الي من هوافقه منه» و صيغه: «نضرالله…» و صيغه:
«رحم الله امرءاً» و در بعضي روايات به تعبير: «الي من لافقه له» آمده است.

و اين حديث كه از مصاديق روشن نقل حديث به معنا است در كتب اصول الفقه از ادله
منع نقل حديث به معنا شمرده شده است! به اين تبيه و توجيه كه اداء حديث بنحو مسموع
وقتي متحقق مي­شود كه بالفظ مسموع باشد و گرنه صدق نمي­كند و روايت مذكور مي­گويد:
«ثم ادّاها كما سمعها» يعني تأديه آن، بگونه­اي كه شنيده انجام پذيرد، در صورتي كه
اين حديث بايد در عداد ادله جواز نقل حديث بمعني شمرده شود، چنانكه در كتاب شريف
قوانين الاصول محقق قمي عليه الرحمه (ج 1 ص 482) و كتاب «المستضفي» من علم الاصول
عزّالي (ج 1 ص 168) مورد بحث قرار گرفته است كه مي­توان بدانجا و مظان ديگر اين
حديث مراجعه نمود.

در كلام امام شافعي گذشت: «در صورت عدم معرفت به الفاظ مغيّر معنا چه مي­داند
شايد حلالي را به حرام يا بعكس تغيير دهد» و ظاهراً مصيبت بيش از اينها است زيرا
الفاظ و صيغ مختلف در اداء معناي واحدي سبب براي انظار و آراء مختلف مي­گردد و
بديهي است كه اجتماع امّت از اين اختلاف و تنازع و تعصب هر گروهي براي مفتي و رئيس
مذهب خويش، سالم نخواهد ماند و جوّ جامعه مه آلود مي­شود.

مي­توان به يك نمونه در اين باب بسنده كنيم و در آن ورود صيغ مختلفي است كه در
باب تزويج بر قرآن و بدون صداق از رسول الله 
(ص) روايت كرده­اند كه ما از صحيح بخاري متن آن را نقل مي­كنيم و به صبغه­هاي
ديگري كه وارد شده و در فتح الباري شرح صحيح بخاري آمده اشاره مي­نمائيم، در كتاب
نكاح از سهل بن سعد ساعدي نقل كرده مي­گويد:

«انّي لفي القوم عند رسول الله  (ص) اذ
قامت امرأة فقالت: يا رسول الله  انّها
قدوهبت نفسها لك. فَرَفيها رأيك فلم يُجبها شيئاً. ثم قامت فقالت: يا رسول
الله  انّها قد وهبت نفسها لك فرفيها رايك
فلم يجبها شيئاً ثم قامت الثالثة فقالت: انّها قد وهبت نفسها لك فرفيها رايك. فقام
رجل فقال: يا رسول الله  انكحببها. قال: هل
عندك من شيءٍ؟ قال: لا. قال: اذهب فاطلب ولو خاتماً من حديد فذهب و طلب ثم جاء
فقال: ما وجدت شيئاً، ولا خاتماً من حديد. قال: هل معك من القرآن شي؟ قال: معي
سورة كذا و سورة‌ كذا. قال: اذهب فقد انكحتكها بما معك من القرآن».

(فتح الباري- ج 9 ص 205)

–        
من در ميان قوم نزد رسول الله  (ص)
بودم هنگامي كه زني ايستاد، عرض كرد: يا رسول الله ، اين زن- خو را اداره كرده بود
از باب التفات- خود را به شما هبه كرده، رأيتان را درباره وي بيان فرمائيد، حضرت
پاسخي نداد، زن بار دوّم مقصدش را عرض نمود، باز پاسخي نفرمودند: در مرتبه سوّم
مردي بپا خاست، عرض كرد: يا رسول الله او را به نكاح من درآور فرمودند: چيزي نزدت
هست؟ عرض كرد: نه. فرمودند: برو چيزي اگر چه انگشتري از آهن باشد، بيار، رفت و
برگشت، عرض كرد هيچ چيز نيافتم و انگشتر آهني هم گيرم نيامد. فرمودند: چيزي از قرآن
از بَر داري؟ عرض كرد: سوره كذا و كذا را از بَر دارم. فرمودند: برو كه او را به
نكاحت درآوردم، در مقابل آنچه كه از قرآن از بَر داري.

در فتح الباري بيش از ده صفحه در توضيح و شرح روايت مذكور آورده است و قول:
«انكحتكها…» را با صيغه­هاي ديگري كه در روايات ديگر آمده، نقل مي­كند كه هر
صيغه و تغييري طبق مدلول و مفاد، مغاير با صيغ ديگر و الزاماً، منشأ استنباطات و
فتاواي مختلف در اين مسئله واحد است،‌ اهل بحث براي تحقيق و اعتبار مي­توانند به
فتح الباري مراجعه كنند. (ج 9 ص 205 الي 219).

ادامه دارد

عيب شناسي

حضرت علي (ع):

«جَهْلُ الْمَرْءِ بِعُيُوِبِه مِنْ اَكْبَرِ ذُنُوبِه».

(اراشد مفيد- صفحه 142)

جهل و بي­خبري انسان از عيوب اخلاقيش در رديف بزرگترين گناهان او است.

هدايت در قرآن

تفسير سوره رعد

آرامش قلب با ذكر خدا

قسمت پنجاه و هفتم

آيت الله جوادي آملي

« tûïÏ%©!$# (#qãZtB#uä ’ûÈõuKôÜs?ur Oßgç/qè=è% ̍ø.ɋÎ/ «!$# 3 Ÿwr& ̍ò2ɋÎ/ «!$# ’ûÈõyJôÜs? Ü>qè=à)ø9$#
*   šúïÏ%©!$# (#qãZtB#uä (#qè=ÏJtãur ÏM»ysÎ=»¢Á9$# 4’n1qèÛ óOßgs9 ß`ó¡ãmur 5>$t«tB  »

(سوره رعد-آيات 28 و 29)

آنان كه ايمان آوردند و قلوبشان به ياد خدا اطمينان داشت؛ همانا قلب­ها به ياد
خدا، اطمينان مي­يابد. آنان كه ايمان آوردند و عمل صالح داشتند، خوشا به حال آنها
و مقام نيكوي آنها.

اينان كه قلبهايشن به ذكر خدا آرامش پيدا مي­كند، منيبين هستند كه خداوند،
هدايت پاداشي به آنها داده است.

در اينجا مي­فرمايد: «با ياد خدا، دلهاي مؤمنين مي­آرمد. در سوره انفال آيه 2
مي­فرمايد: « $yJ¯RÎ) šcqãZÏB÷sßJø9$# tûïÏ%©!$# #sŒÎ) tÏ.èŒ ª!$# ôMn=Å_ur öNåkæ5qè=è% » مؤمنين واقعي كساني هستند كه با ياد خدا، دلشان مي­هراسد و مي­طپد.

طپش دل و طمأنينه دل

آيا اين طپش دل با طمأنينه دل فرق دارد؟

آنجا كه سخن از طپش دل است،‌ وقتي است كه سخن از جهنم و عذاب خدا مطرح باشد؛
مؤمن كسي است كه وقتي به ياد جهنم و عذاب خدا مي­افتد، دلش مي­طپد و هراس پيدا مي­كند
ولي وقتي به ياد بهشت و نعمتهاي جاويدان بهشتي و ثواب الهي مي­افتد، دلش آرامش و
اطمينان پيدا مي­كن. پس آن طپش دل و اين طمأنينه دل، برگشتش به خوف و رجاء است.
اين خلاصه بياني است كه در مجمع و امثال جميع فرموده­اند.

مقصود از ذكر خدا، در آيه كريمه، ظاهراً قرآن كريم است. و چون قرآن آيات عذاب
و آيات رحمت دارد؛ پس وقتي كه مؤمن به آيات عذاب مي­رسد، خوف به او دست مي­دهد و
قلبش مي­لرزد ولي وقتي كه به آيات رحمت و بهشت برخور مي­كند، قلبش آرامش مي­يابد.
معصومين عليهم السلام، اينچنين قرآن را تلاوت مي­كردند: وقتي به آيه عذاب مي­رسيدند،
استعاذه كرده و به خدا پناه مي­بردند و وقتي به آيات رحمت مي­رسيدند، از خداي
سبحان، طلب رحمت و مغفرت مي­كردند.

بهرحال، معلوم نيست كه ذكر، منحصر به قرآن كريم باشد. در سوره اعراف، آيه 205
مي­خوانيم: « ä.øŒ$#ur š­/§‘ ’Îû šÅ¡øÿtR %Y敎|Øn@ Zpxÿ‹Åzur »- و پروردگارت را در درون نفس خود، از روي تضرّع و خوف، به
ياد آر. اين هم ذكر الله است. برخي از بزرگان احتمال داده­اند، رسول خدا، ذكر الله
است. در قرآن كريم، سوره طلاق- آيه 10 مي­خوانيم: « tûïÏ%©!$# (#qãZtB#uä 4 ô‰s% tAt“Rr& ª!$# óOä3ö‹s9Î) #[ø.ό»-

–        
اي مؤمنان، همانا خداوند ذكر را براي شما فرستاد و در آيه بعد، ذكر را چنين
تبيين كرده است: Zwqߙ§‘ (#qè=÷Gtƒ ö/ä3øŠn=tã ÏM»tƒ#uä «!$# »- پيامبري كه آيات خدا را بر شما تلاوت مي­كند. احتمال
ديگر هم اين است كه منظور از ذكر در اين آيه نيز قرآن باشد، چون در موارد ديگر به
معناي قرآن آمده و در اينجا، موصوف، محذوف است و اگر اين دو طايفه از آيات را با
هم جمع كنيم، ذكر به معناي قرآن مي­آيد. در آيه گذشته نيز ذكر را چنين معني مي­كنيم:
خداوند چيزي را فرستاد كه هم متصف به رسالت است و هم ذكر است. قرآن هم مانند رسول
خدا، رسول است.

« $¯RÎ) ß`øtwU $uZø9¨“tR tø.Ïe%!$# $¯RÎ)ur ¼çms9 tbqÝàÏÿ»ptm: » (سوره حجر- آيه 9)- همانا ما ذكر را نازل كرديم و ما آن
را نگه مي­داريم. اين آيه هم مؤيد اين مطلب است كه مقصود از ذكر، قرآن مي­باشد.
ولي با اين حال، از كجا كه در اين آيه محلّ بحث «Ÿwr& ̍ò2ɋÎ/ «!$# ’ûÈõyJôÜs? Ü>qè=à)ø9$#…» مقصود از ذكر الله، قرآن باشد. در اينجا يك اصل كلّي مطرح
است. ظاهر آيه كريمه با حرف تنبيه و تقديم جار و مجرور كه مفيد حصر است،‌ ذكر خدا
را مايه طمأنينه قلب مي­داند نه ذكر آيات رحمت، هر چند آن هم قطعاً مايه آرامش قلب
است.

از اين گذشته، در سوره مؤمنون، آيه 54 به بعد مي­فرمايد: اينها در عين حال كه
كارهاي خير انجام مي­دهند، هراسناك هستند و دلشان مي­طپد «(tbqç7|¡øts†r& $yJ¯Rr& /èf‘‰ÏJçR ¾ÏmÎ/ `ÏB 5A$¨B tûüÏZt/ur äí͑$|¡èS öNçlm; ’Îû ÏNºuŽösƒø:$#»-
اينها فكر مي­كنند اگر ما از مددهاي مادّي، آنان را
برخوردار كرديم، پيشگام در خيرشان كرده­ايم؟ امّا آنان كه پيشتاز در خير هستند،
همان­ها مي­باشند كه از خشيت پروردگارشان مي­هراسند. «(¨bÎ) tûïÏ%©!$# Nèd ô`ÏiB ÏpuŠô±yz NÍkÍh5u‘ tbqà)Ïÿô±•B»
خشيت همان تأثّر قلبي است. يعني قلب از يك منشأ اثر، متأثر مي­شود. مؤمن جز از خدا
خشيت ندارد. مؤمن مي­داند كه هيچ مؤثري در عالم نيست، همه و همه در اختيار خداي
سبحان است؛ پس قلب مؤمن از هيچ مبدأي خشيت ندارد جز از خداوند.

«šúïÏ%©!$# tbqäóÏk=t7ムÏM»n=»y™Í‘ «!$# ¼çmtRöqt±øƒs†ur Ÿwur tböqt±øƒs† #´‰tnr& žwÎ) ©!$# » (سوره احزاب- آيه 39)- آنان كه رسالتهاي الهي را ابلاغ مي­كنند و فقط از او
خشيت دارند و جز از «الله» از هيچ كس ديگر خشيت ندارند. البته خشيت غير از خوف
است. زيرا خوف به معناي ترتيب اثر دادن است پس اگر گفته مي­شود: از مار بترس! يعني
ترتيب اثر بده و از آن فاله بگير. از دشمن بترس يعني: مسلّح و آماده دفاع باش. و
انسان مؤمن هرگز از مار و عقرب و دشمن، خشيت ندارد بلكه از آنها مي­ترسد. خشيت
مؤمن فقط از «الله» است.

«والذين يوتون ما آتوا و قلوبهم وجلة أنهم الي ربهم راجعون»- اينها تمام
كارهاي خيري را كه انجام مي­دهند، با طپش دل مي­كنند كه آيا مورد قبول حضرت حق
قرار مي­گيرد يا نه؟ آيا پذيرفته درگاه الهي مي­شود يا خير؟ آيا با خلوص انجام
گرفته يا نه؟ نمازي را كه مؤمن مي­خواند و جنگي را كه برپا مي­كند، همه به همين
نحو است زكاتي هم كه انفاق مي­كند، همينطور است. انسان مؤمن بين خوف و رجاء، با
طپش دل نماز مي­خواند. زكات كه مي­دهد با طپش دل مي­دهد كه آيا پذيرفته مي­شود يا
نه. چرا كه مؤمن مي­داند به پيشگاه كسي خواهد رفت كه حساب­ها را از همه، دقيق­تر
بررسي مي­كند لذا كارها را با ترس و لرز انجام مي­دهد. به ياد بهشت هم كه هست، با
ترس و لرز است كه آيا راهش مي­دهند يا نه. اين طور نيست كه اگر به ياد بهشت باشد،
قلبش صدردصد مطمئن است. رجاء و اميد غير از طمأنينه و آرميدن است. انسان مؤمن اگر
فقط اميدوار و راضي باشد، مغرور است. و لذا چون هم رجاء دارد و هم خوف، لذا است كه
آرامش ندارد.

بين خوف و رجاء

خصوصيّت مؤمن اين است كه هميشه خود را بين بهشت و جهنم مي­بيند و لذا هرگز به
عمل خودش مغرور نمي­شود. چه كسي مي­داند كه عاقبت چه خواهد شد؟ در جوامع روائي ما
فرموده­اند كه: شما خيلي به كار خود مغرور نباشيد. ممكن است به اندازه «فواق
ناقه»، اوضاع برگردد. فواق اين است كه انسان هنگام دوشيدن شير از پستان، پستان را
مي­گيرد فشار مي­دهد، مجدّداً براي آمدن شير در پستان آن را رها مي­كند و مجدّداً
مي­گيرد. اين گرفتن و رها كردن را «فواق» مي­نامند. در آيه 15،‌ سوره ص مي­فرمايد:
$¨B $ygs9 `ÏB 5-#uqsù » يعني: بازگشت و رجوعي ندارد.

حال كه چنين است و
عاقبت امر معلوم نيست و به اندازه يك باز و بسته شدن دست، ممكن است اوضاع برگردد؛
پس انسان مؤمن چاره­اي ندارد جز اينكه همواره بين خوف و رجاء باشد و چنين كسي كه
هر لحظه خود را بين بهشت و جهنم مي­يابد، ممكن نيست قلبش آرامش پيدا كند.

در جنگ جمل، وقتي
حضرت امير (ع)، بين كشته شدگان رد مي­شد، بالاي سر طلحه آمد. اشاره­اي به شمشيرش
كرد و فرمود: «طال ماجاهد به الكُرب عن رسول الله (ص)، الّا أن الشيطان نفخ في
أنفه»- اين مرد چقدر با اين شمشيرش، از رسول خدا دفاع كرد و از اسلام حمايت كرد
ولي سرانجام شيطان در دماغش دميد و به اين روز افتاد. پس كسي نمي­داند پايان كارش
به كجا مي­انجامد، لذا مؤمن در تمام حالات بين بهشت و دوزخ است. اميد دارد، اما
طمأنينه ندارد. اميد دارد و به اندازه­اي كه اميد دارد، ترس هم دارد، لذا گفته­اند:
بين خوف و رجاء او بقدري تعادل است كه هيچكدام بر ديگري نمي­چربد.

«والذين يوتون ما آتوا و قلوبهم وجلة أنهم الي ربهم راجعون»- آنان كه هر كاري
را انجام مي­دهند با طپش و لرزش قلب انجام مي­دهند زيرا يقين به بازگشت به سوي
پروردگارشان دارند. و به كار خود اطمينان ندارند؛ پس بين خوف و رجا هستند. در
ادامه آيه مي­فرمايد: «اولئك يسارعون في الخيرات وهم لها سابقون»- اينها هستند كه
پيشتازند در خيرات و در آن بر ديگران سبقت مي­گيرند.

شايد راه ديگري باشد كه طمأنينه دل را با طپش دل بتواند حل كند، در سوره زمر
آيات 22 به بعد مي­فرمايد: «`yJsùr& yyuŽŸ° ª!$# ¼çnu‘ô‰|¹ ÉO»n=ó™M~Ï9 uqßgsù 4’n?tã 9‘qçR `ÏiB ¾ÏmÎn/§‘ 4 ×@÷ƒuqsù Ïpu‹Å¡»s)ù=Ïj9 Nåkæ5qè=è% `ÏiB ̍ø.ό «!$# 4 y7Í´¯»s9’ré& ’Îû 9@»n=|Ê AûüÎ7•B
»- آيا آن كس را كه خداوند براي اسلام، قلبش را گشود و به نور پرورگارشان روشن است
(با كافر بي­نور و تاريك دل يكسان است) واي بر آن سنگ دلان كه از ياد خدا بدورند و
در گمراهي روشن بسر مي­برند.

در ادامه مي­فرمايد:
« ª!$# tA¨“tR z`|¡ômr& Ï]ƒÏ‰ptø:$# $Y6»tGÏ. $YgÎ6»t±tF•B u’ÎT$sW¨B ”Ïèt±ø)s? çm÷ZÏB ߊqè=ã_ tûïÏ%©!$# šcöqt±øƒs† öNåk®5u‘ §NèO ßû,Î#s? öNèdߊqè=ã_ öNßgç/qè=è%ur 4’n<Î) ̍ø.ό «!$# 4 y7Ï9ºsŒ “y‰èd «!$# “ωöku‰ ¾ÏmÎ/ `tB âä!$t±o„ 4 `tBur È@Î=ôÒムª!$# $yJsù ¼çms9 ô`ÏB >Š$yd »- خداوند بهترين حديث و زيباترين سخن نازل كرده است، قرآني
كه سراسرش متشابه و منسجم و همگون است. آياتش بر يكديگر منعطف در برابر اين قرآن
مي­لرزد، سپس به ياد خدا كه مي­افتند، آرامش به قلوبشان بازگشته و بدنشان مي­آرمد.
اين است هدايت الهي كه هر كه را خواست هدايت مي­كند و هر كس را خدا گمراه كند، هيچ
هدايت كننده­اي نخواهد داشت.

اگر در جوامع روائي بنگريم و حالات عبادت معصومين عليهم السلام را دريابيم،
تفسير اين آيه برايمان روشن مي­شود. آن وضو گرفتن­ها، آن تكبير گفتن­ها و آن نماز
خواندن­ها كه بدنشان را به لرزه مي­انداخت. وضو كه مي­گرفتند، رنگ صورتشان از خشيت
الهي زرد مي­شد. هنگام احرام بستن، سخن در گلويشان گير مي­كرد. اين لرزش و ارتعاشي
كه در دو پهلوي بدن امام مجتبي (ع)، هنگام نماز و هنگام خواندن قرآن پيش مي­آمد،
از همين مقوله است. امم سجاد (ع)هنگام حرام بستن، و گفتن «اللهم لبيك»، سخن در
گلويش گير مي­كرد. مي­فرمود: مي­ترسم خدا بگويد: لالبيك. اميرالمؤمنين سلام الله
عليه وقتي مناجات مي­كرد، راوي مي­گويد كه صداي قفسه سينه­اش را مانند صداي ديگر
مي­شنيديم. اين از همان حالات است.

اين حالت مربوط به چه مقامي است؟ آيا اين مسئله طپش دل و طمأنينه دل را بايد
با حالات مؤمن و تفاوت مقام­ها حل كرد يا آنچه كه مرحوم طبرسي و ديگر بزرگان گفته­اند؟!.

ادامه دارد

قسمتي از وصيت نامه طلبه شهيد سيد محمد موسوي درچه­اي فرزند حجة الاسلام
والمسلمين حاج سيد احمد موسوي

اي برادران و خواهران مسلمان! شما مي­دانيد كه انسان، يك موجود ذي عقل و شعور
و رو به تكامل و در مسير ابدي به سوي ذات احدّيت مي­باشد و اين موجود، در حركت،
همچون جوي آبي مي­ماند كه هرگاه متوقف شود، گنديده و پوسيده و متعفّن مي­شود؛ پس
بايد همواره در پيمودن راه باشد، از زمان طفوليّت تا لحظه مرگ. بديهي است كه از
نظر اعتقاد ما مسملمانان بايد راهي را برگزينند و طي كند كه ابتدا و انتهاي آن خدا
است «انا لله و انّا اليه راجعون»… مسلم است كه براي پيمودن يك راه راست يافتن
به يك قله بسيار مرتفع، رنج و مشقّت فراوان دارد، خصوصاً اگر كه اين قله، نقطه اوج
عظمت، شرافت، انسانيّت، آزادي، استقلال و آقائي انسان باشد كه رسيدن به آن، از راه­هاي
باريك و سنگلاخهاي فراوان مي­گذرد تا در مسير راهپيمائي، رهروندگان به انواع
مختلف، آزمايش شوند، چنانكه قرآن مي­فرمايد: «ما هر آينه شما را به ترس و گرسنگي و
از دست دادن مال و جانتان در راه خدا، امتحان مي­كنيم». و بعد از آن كه از امتحان
الهي موفق و پيروز درآمدند، بشارت بده صابرين راه خدا را كه اينها هدايت شدگان
هستند.

«سيد محمد موسوي درچه­اي»

بيانات مهم حضرت آية الله خامنه­اي

پيرامون ضرروت شناخت دشمن اصلي و وظايف مسلمين

بسم الله الرحمن الرحيم

به آقايان محترم و علماء،‌ روحانيون و خطباء محترم حاضر در جلسه خوشامد عرض
ميكنيم و اين فرصت را براي طرح مسائلي كه امروز به سرنوشت اسلام و انقلاب مربوط
است، مغتنم مي­شمارم.

در قضيه حركت عاشورا نكات بسيار زيادي هست كه اگر دنياي اسلام و متفكرين جهان
اسلام، اين حادثه را از ابعاد مختلف بررسي بكنند و شرائط مختلف و مقدمات و مؤخرات
آن و آنچه كه اين حادثه را احاطه كرده است را مورد دقت قرار بدهند، ميتوانند
راههاي زندگي اسلامي و تكاليف نسلهاي مسلمان را در تمام زمانها معين كنند.

يكي از اين درسها، اين نكته مهم است كه حسين بن علي((ع)) در يك فصل بسيار حساس
تاريخ اسلام، وظيفه اصلي را از وظائف گوناگون كه داراي مراتب مختلف اهميّت بودند،
تشخصي داد و آنرا به انجام رساند و در شناخت آنچه وظيفه اصلي يعني اينكه آحاد ملّت
و راهنمايان و برجستگان دنياي اسلام در برهه­اي از زمان، وظيفه اصلي را اشتباه
بفهمند يعني ندانند چه وظيفه­اي اصلي است و بايد به آن پرداخت و حتّي اگر لازم شد
بايد كارهاي ديگر را فداي آن كرد و چه وظيفه­اي فرعي و در درجه دوم است. بايد به
هر كاري به اندازه خودش اهميّت داد و براي آن تلاش كرد.

در همان زمان كه حضرت اباعبدالله((ع)) حركت كرد، كساني بودند كه اگر به آنها
گفته مي­شد كه قيام كنيم يا نه، و آنها مي­دانستند كه اينكار بدنبال خود مشكلات و
دردسرهايي دارد به شما پاسخ منفي ميدادند و سراغ تكاليف درجه دو مي­رفتند كما
اينكه ديديم عده­اي هم همين كار را كردند.

در ميان كساني كه حركت نكردند و با امام حسين(ع) نيامدند آدمهاي مؤمن و متعهد
هم وجود داشت. اينجور نبود كه همه آنها اهل دنيا باشند. در ميان سران و برگزيدگان
آنروز دنياي اسلام،‌ انسانهاي مؤمن و كساني كه مي­خواستند بر طبق وظيفه عمل كنند
هم بودند، لكن تكليف اصلي را نمي­فهميدند، وضعيت زمان را تشخيص نميدادند، دشمن
اصلي را نمي­شناختند و كار اصلي و محوري را با كارهاي درجه دو و سه اشتباه ميكردند
و اين همواره يكي از ابتلائات بزرگ دنياي اسلام بوده و ما هم ممكن است امروز به آن
دچار شويم.

ممكن است ما هم آنچه را كه مهم­تر است با چيزهاي كم اهميّت­تر اشتباه بكنيم.

بايد آن وظيفه اساسي را كه قوام و 
حيات جامعه بسته به آنست پيدا كرد. يك روز در همين كشور ما مبارزات ضد
استعماري و ضد استبدادي و ضد دستگاه كفر طاغوت مطرح بود. بعضي­ها اين تكليف اصلي
را تشخيص نميدادند و به كارهاي چسبيده بودند. اين افراد كه احياناً تدريس يا
تأليفي هم داشتند يا اداره يك حوزه كوچك تبليغي و هدايت ديني جمع محدودي از مردم
بر عهده آنها بود، فكر مي­كردند كه اگر به مبارزه بپردازند اين كارها معطل خواهد
ماند! اينها مبارزه به آن عظمت و اهميّت را ترك مي­كردند براي اينكه از اين كارها
باز نمانند! اين يعني اشتباه در شناختن آنچه كه لازم، مهم و اهم است.

حسين بن علي((ع)) در بيانات خود به همه فهماند كه در چنان شرائطي، واجب­ترين
كارها براي دنياي اسلام، مبارزه با اصل قدرت طاغوتي و اقدام براي نجات انسانها از
سلطه شيطاني و اهريمني آنست. بديهي است كه وقتي حسين بن علي((ع)) براي حادثه­اي
مثل حادثه عاشورا به سمت عراق حركت كند، از بودن در مدينه و در ميان مردم خود،
تبليغ احكام الهي، بيان معارف اهل بيت و پروش و تربيت مسلمانان باز مي­ماند، نمي­تواند
نماز را به مردم تعليم بدهد و احاديث پيغمبر(ص) را به مردم بگويد. طبعاً حوزه درس
و بيان معارف او تعطيل مي­شد و از كمك به ايتام و مستمندان و فقرائي كه در مدينه
بودند، باز مي­ماند. اينها همه وظايفي بود كه آن حضرت قبل از حركت به سمت عراق
انجام ميداد ولي همه اين وظائف را فداي وظيفه مهم­تر كرد. حتي آنطور كه در زبان
همه مبلغين و گويندگان هست، حج بيت الله را هم فداي تكليف بالاتر كرد آنهم در آغاز
آن و هنگامي كه مردم براي حج مي­آيند. آن تكليف چيست؟ همانطور كه خود آن بزرگوار
فرمود تكليف مبارزه با دستگاهي است كه منشاء فساد است.

«اريد ان آمر بالمعروف و انهي اعن المنكر و اسير بسيرة جدي» تكليف اينست. يا
آنچنان كه در خطبه ديگري در بين راه فرمود: «ايها النّاس ان رسول الله(ص) قال من
راي سلطاناً جائراً مستحلاً لحرم الله، ناكثاً بعمدالله… فلن يغير عليه بقول
ولافعل كان حقاً علي الله ان يدخله مدخله» تكليف عبارتست از اغاره يا تغيير سلطان
ظلم و جور و قدرتي كه فساد مي­پراكند و انسانها را به سمت نابودي و فناي مادي و
معنوي مي­كشاند. اين فلسفه حركت حسين بن علي((ع)) است كه البته آنرا مصداق امر
بمعروف و نهي از منكر هم دانسته­اند و در باب تكليف امر بمعروف و نهي از منكر بايد
به اين نكات هم توجه بشود. حضرت ابا عبدالله((ع)) براي تكليف اهم حركت مي­كند و
تكاليف ديگر را هر چند كه مهم باشند فداي اين تكليف اهم مي­كند. او تشخيص ميدهدا
كه امروز كار واجب چيست.

در هر زمان يك حركت براي جامعه اسلامي متعين است. در هر دوره يك دشمن و يك
جبهه خصم، جهان اسلام و مسلمين را تهديد ميكند كه آنرا بايد شناخت. اگر در شناخت
دشمن و شناخت جهتي كه اسلام و مسلمين از آن جهت خسارت مي­بينند و به آنها حمله مي­شود
دچار اشتباه شويم، خسارتي پيدا خواهد شد كه جبران ناپذير است. اگر غفلت كنيم
فرصتهاي بزرگ از دست ميرود. امروز، مكلفيم كه همين هشياري و توجه و دشمن شناسي و
تكليف شناسي را در حد اعلاي ممكن براي جهان اسلام و ملت خودمان ايجاد كنيم. امروز
با توجه به تشكيل حكومت اسلامي و برافراشته شدن پرچم اسلام (چيزي كه در طول تاريخ
اسلام بعد از صدر اول تا امروز سابقه نداشته است) چنين امكاناتي در اختيار
مسلمانهاست و ما ديگر حق نداريم در شناخت دشمن غفلت بكنيم و در آگاهي نسبت به جهت
تهاجم دچار اشتباه بشويم.

از پيروزي انقلاب تا امروز همه تلاش امام عزيز (ره) و ديگر كساني كه در راه آن
بزرگوار حركت كردند (علي اختلاف مراتبهم) بر حسب امكان و توانايي و بينش­­شان، اين
بوده است كه معلوم بشود در دنياي امروز براي مسلمانهاي دينا و جامعه اسلامي ايران
و پايه­هاي عدل و حق چه تهديد از همه بالاتر و چه دشمني از همه خطرناكتر است.
امروز هم مثل سالهاي گذشته خصومتي اساسي، حمله بزرگ و خطر بنيان كن، از سوي سلطه
جهاني و قدرتهاي كافر و استكبار عالمي است. اين بزرگترين خطري است كه اسلام و
مسلمين را تهديد مي­كند. درست است كه ضعفهاي دروني يك جامعه زمينه ساز حمله دشمن
است، اما همين ضعفها را هم دشمن يا ابزارها و امكانات خود بر يك جامعه سالم تحميل
مي­كند. نبايد دچار اشتباه بشويم.

امروز جهت حركت جامعه اسلامي بايد همان جهت ضد استكباري و ضد سلطه جهاني (كه
متأسفانه امروز بر همه دنياي اسلام پنجه افكنده ست.) باشد. قدرتها با اسلام و
بيداري مسلمين دشمن هستند. آنها با ايران اسلامي بخاطر اسلامي بودن دشمن هستند.
همه تلاش آنها اينست كه حركت اسلامي در دنيا زنده نشود. البته در رأس اين خصومت،
دولت متجبّر و متجاوز آمريكاست و پشت سر او نيز قدرتهاي كوچك و بزرگي هستند كه يا
نسبت به اسلام خصومت ديرينه و اصطكاك منافع دارند و يا از اسلام مي­ترسند.

دشمني آنها با ايران اسلامي به اين خاطر است كه بيداري اسلامي از اينجا جوشيد
و امروز ملتهاي مسلمان در همه جاي دنيا، از اين حركت و انقلاب پيروز، ‌اميد
ميگيرند و گامهاي خود را محكم مي­كند و به پيش مي­روند. اگر دشمنان بتوانند العياذ
بالله اسلام را در اين نقطه شكست بدهند، بزرگترين پيروزي را در مقابل موج اسلام
گرائي در سراسر عالم بدست آورده­اند. اين حقيقتي است كه امروز وجود دارد. نبايد رد
شناخت دشمن اشتباه كرد. نبايد تصور كرد كه دشمن از دشمني با اسلام و مسلمين دست
برداشته است.

ببينيد امروز دشمنان با مسلمانهاي اروپا و كشور مسلمان كوچك در قلب اروپا يعني
كشور بوسني و هرزگوين چه مي­كنند. هزاران انسان غيرنظامي در سخت­ترين شرائط و
بلايا در داخل خانه خودشان در معرض قتل و غارت هستند اگر نگوئيم كشورهاي بزرگ،
دشمنان و متجاوزين صرب را تشويق و كمك مي­كنند، حداقل اينست كه نشسته­اند و تماشا
مي­كنند تا آنها كه قويتر و مجهز به انواع سلاحها و ارتش منظم و برخوردار از انواع
پشتيباني­ها هستند، اين مسلمانان را در آن منطقه به كلي از بين ببرند و نابود
كنند. قصد آنها اينست مي­خواهند اين جامعه مسلمان در قلب اروپا بصورت يك كشور
مسلمان باقي نماند. من قبلاً هم عرض كردم كه اگر جهان اسلام براي حمايت از اين
مسلمانهاي مظلوم حركتي نكند، در آينده هر مجموعه مسلماني كه در داخل اروپا بخواهد
به شكل يك كشور، وجود داشته باشد. اين خطر وجود دارد كه در معرض همين طور فشارها
قرار بگيرد. ما به شدت نسبت به سرنوشت مسلمانان بوسني و هرگوين نگران هستيم. آنها
مسلمان و برداران ما هستند آنها يك اقليت مظلومي هستند در ميان مجموعه عناصر مخالف
با اسلام در كشورهاي گوناگون، و در مقابل آنها هم يك جمعيت مسلح، متكي به يك ارتش
نيرومند و سلاحهاي پيشرفته و مدرن قرار دارد. اين صربهاهمان كساني هستند كه طي
سالهاي متمادي از مركز يوگسلاوي سابق، عراق را از لحاظ نظامي و غيرنظامي تجهيز
ميكردند. ما البته به وظائف خودمان در قبال اين مسلمانها تا آنجا كه توانستيم عمل
كرديم. آنها بطور همه جانبه از طرف جمهوري اسلامي پشتيباني شده­اند. ولي اين كافي
نيست بايد مسلمانان سراسر جهان اسلام كمك بكنند.

يكي از مظاهر دشمني با اسلام همين است و بالاترين مظهرش هم فشار بر جمهوري
اسلامي است همانطور كه قرآن كريم بيان فرموده است: «ولن ترضي عنك اليهود ولا النصاري
حتي تتبع ملتهم» كه حقيقتاً اين بيان از معجزات قرآن است تا جامعه مسلمانان از
اسلام دست برندارند، دشمنان راضي نمي­شوند.

مقصود از دست برداشتن از اسلام اينست كه روح اسلامي، احكام زنده اسلام و نيروي
حياتي اسلام در ميان مسلمانها نباشد. البته اگر مسلمانها مرده و بي­اطلاع از مباني
عاليه اسلام (هر چند عامل به ظواهر مختصري از آن) باشند، اينها خيلي كاري ندارند و
دشمني هم نمي­كنند. اما اين ديگر اسلام نيست. اين ديگر آن اسلامي كه پيغمبر آورده
و قرآن فرموده: «كنتم خير امة اخرجت للناس» نيست. اينكه يك عده مردم بنشينند و
تنها تماشاگر حوادث عالم بلكه تماشاگر مسائل درون جامعه خودشان باشند، مطابق اسلام
نيست. مسلمانهاي بيدار، آگاه و مسلمانهايي كه نيروي خودشان را براي بناي عالم به
شكل صحيح بكار ميگيرند و ازهيچ مانعي نمي­ترسند، شديداً مبغوض استكبار جهاني هستند
و ما اين اِعمال بغض را در چند سال اخير به شكلهاي مختلف ديديم و امروز هم
شديدترين آن را در زمينه­هاي مختلف فرهنگي، اقتصادي، سياسي و تبليغاتي مشاهده مي­كنيم.

امروز عليه ما تهاجم نظامي نيست در طول هشت سال جنگ تحميلي دشمن علناً در
مقابل ما صف آرايي كرد، ظاهراً عراق در مقابل ما بود ولي پشت سر عراق، آمريكا،
ناتو و همه مرتجعين بودند. اين حقيقت را ما در تمام طول هشت سال جنگ بارها و بارها
گفتيم ولي خيلي­ها حاضر نبودند باور كنند اما امروز همان كساني كه عراق را عليه ما
تجهيز كردند به آن اعتراف مي­كنند. آن موقع جنگ نظامي بود و در حقيقت همه دنياي
استكبار و كفرف با اسلام و جمهوري اسلامي مبارزه مي­كردند. امروز غير از تهاجم
نظامي، همه تهاجمهاي ديگر با شدت كم سابقه­اي وجود دارد و جامعه اسلامي در مقابل
اين تهاجم بايد زنده، هوشيار، آسيب ناپذير، پراميد، آماده ضربه زدن و همچون يك
موجود زنده باشد و مقاومت بكند.

بنده چندي قبل مسئله امر بمعروف و نهي از منككر را مطرح كردم. اين البته مسئله
جديدي نيست مسئله امر بمعروف، تكليف هميشگي مسلمانهاست.

جامعه اسلامي با امر به معروف و نهي از منكر زنده مي­ماند.

قوام حكومت اسلامي به امر به معروف و نهي از منكر است. اگر اين كار نشود آنوقت
است كه: «يسلطن الله عليكم شراركم فيدعوا خياركم فلا يستجاب لهم» قوام حكومت
اسلامي و بقاي حاكميّت اخيار به اين است كه در جامعه امر به معروف و نهي از منكر
نيست كه ما براي اسقاط تكليف دو كلمه بگوييم آن هم در مقابل منكراتي كه معلوم نيست
مهمترين منكرات باشند، وقتي همه آحاد يك جامعه را موظف به امر به معروف و نهي از
منكر مي­كنند، اين به چه معناست؟ چه وقت ممكن است هم آحاد يك ملت آمر به معروف و
ناهي از منكر مي­كنند، اين به چه معناست؟ چه وقت ممكن است همه آحاد يك ملت آمر به
معروف و ناهي از منكر باشند؟ آنوقت كه همه در متن مسائل كشور به معناي واقعي حضور
داشته باشند. همه بايد به كارهاي جامعه كار داشته باشند و اهتمام بورزند. همه بايد
آگاه باشند. همه بايد معروف شناس و منكر شناس باشند. اين به معناي نظارت، حضور و
همكاري عمومي است،‌ به معني معرفت بالا در همه است امر به معروف به اين معناست.

والّا اگر ما امر به معروف را در يك دايره محدود آنهم به وسيله افراد معلوم
زنداني بكنيم و دشمن هم در تبليغات خودش سمپاشي كند كه در ايران قرار است از
اين  به بعد نسبت به زنهاي بدحجاب اينجور
عمل بشود، اين صحيح نيست آيا معناي امر به معروف اين است كه اين واجب به اين عظمت
را كه قوام همه چيز به اوست، بياورند در يك دايره محدود در خيابانهاي تهران، آنهم
نسبت به چند نفر زن كه وضع حجابشان مثلاً درست نيست؟ اين است معناي حضور نيروهاي
مؤمن در صحنه­هاي گوناگون جامعه؟ خير، قضيه بالاتر از اين حرفهاست. تخلفها يك
اندازه و يكجور نيست.

تخلفها تنها تخلفهاي فردي نيست. بالاترين تخلفها، تخلفها و جرائمي است كه پايه­هاي
نظام را سست مي­كند. نااميد كردن مردم، مأيوس كردن دلهاي اميدوار، كج نشان دادن
راه راست، گمراه كردن انسانهاي مؤمن و بااخلاص،‌ سوء استفاده كردن از اوضاع و
احوال گوناگون در جامعه اسلامي، كمك كردن به دشمن، مخالفت كردن با احكام اسلامي و
پياده شدن مقررات اسلام، تلاش براي به فساد كشاندن نسل مؤمن، منكرهاي مهم است.
امروز دستهايي تلاش مي­كند تا فساد را به صورت نامحسوس (نه آنجور كه شما در خيابان
ببينيد و بفهميد و مشاهده كنيد) به شكلهاي گروهكي و با هدايت دشمن در بين جوانها
ترويج كنند. پسرها را به فساد و بي­تفاوتي بكشانند، اينها منكرات است. منكرات، هم
اخلاقي، هم سياسي و هم اقتصادي است. همه جا هم جاي نهي از منكر است. يك دانشجو هم
مي­تواند در محير درس و علم نهي از منكر كند. يك كارمند شريف هم در محيط كار خود
مي­تواند نهي از منكر كند. يك كاسب مؤمن هم در محيط كار خود مي­تواند نهي از منكر
كند. يك هنرمند هم با وسايل هنري خود مي­تواند نهي از منكر كند. روحانيون در
محيطهاي مختلف يكي از مهمترين عوامل نهي از منكر و امر به معروف هستند. نمي­شود
اين واجب بزرگ الهي را در دايره­هاي كوچك محدود كرد. اينكار، كار همه است، اينجور
نيست كه مخصوص عده خاصي مثل نيروهاي مسلح يا نيروهاي ديگر باشد، كار همه است.
البته هر كسي وظيفه­اي دارد. من در پيام تشكري كه منتشر شد عرض كردم كه:

قشرهاي مختلف بايد جايگاه خود را در امر به معروف و نهي از منكر پيدا كنند. هر
كسي جايگاهي دارد. اينكه كجا بايد نهي از منكر بكنيد و در مقابل كدام منكر مي­توانيد
مقاومت بكنيد و بايستيد و كدام را مي­شناسيد، مهم است. كار، كار مردمي است. البته
علماي دين بايد مردم را هدايت و راهنمايي كنند. كيفّيّت نهي از منكر را براي مردم
بيان كنند و منكر را براي آنها شرح بدهند.

همه بايد خطرها را بشناسيم. نقاطي را كه خطر از آنجاها جامعه اسلامي را تهديد
مي­كن بايد درست بشناسيم و عبرتهايي را كه از قضاياي صدر اسلام عرض كرديم، براي
مردم و براي خودمان باز كنيم. و مهمترين وظيفه­اي كه در صراط امر به معروف و نهي
از منكر وجود دارد اين است كه بايد نيروهاي مؤمن و حزب اللّهي و آمر به معروف و
ناهي از منكر و آنهايي كه انگيزه دارند بايد در نظام اسلامي در صحنه باشند و همه
جا بايد حضور داشته باشند. حزب اللهي بودن به معناي آماده انجام تكليف الهي بودن
يك ارزش انقلابي است. در نظام اسلامي كسي كه داراي روحيه حزب اللّهي است بر كسي كه
روحيه حزب اللّهي ندارد، ترجيح دارد. در نظام جمهوري اسلامي يك مدير، استاد، صاحب
منصب، فرمانده، هنرمند و نويسنده حزب اللهي بر ديگران برتري دارد. مبادا گمان بشود
كه حزب اللهي يعني يك جوان پرسروصدا و پرهياهويي كه سواد و معلومات درستي هم
ندارد، اينجور نيست. در ميان متخصصين، برگزيدگان، مديران، علما و اساتيد ما
انسانهاي حزب اللهي زيادند. تصور غلطي از حزب اللهي در ذهنمان نداشته باشيم. در
محيطهاي مختلف حضور عناصنر حزب اللهي بايد برجسته باشد و دستگاههاي اجرائي اعم از
دستگاههاي قضايي و دستگاههاي دولتي بايد بطور عملي اين ارزش را در مأموران و
كارگزاران خود مورد توجه قرار بدهند. يك دستگاه اداري سالم كارائي بيشتري مي­تواند
داشته باشد. چه وقت دستگاه اداري ما مي­تواند سالم باشد؟ وقتي كه عناصنر مؤمن،
خالص و به معناي حقيقي كلمه حزب اللهي در آن مؤثّر باشند. وقتي كه مديران، مسئولين
و  متخصصين خوب بر سر كار باشند.

اينجور نباشد كه ما همان بحثهاي سالهاي پيش را كه دشمنان مطرح مي­كردند يعني
تفكيك بين عناصر مؤمن و متخصص، دوباره مطرح كنيم. (بنده يادم هست چه كساني اين
بحثها را آن روزها تعقيب مي­كردند) اينكه آيا مؤمنين سركار باشند يا متخصصين (كانه
بين مؤمن و متخصص يك تضاد طبيعي وجود دارد) يك بحث انحرافي است عناصر مؤمن
بحمدالله با گذشت 13 سال از انقلاب در همه سطوح فراوانند. در سطوح تصميم گيري، در
سطوح مديريت بالاي جامعه و در سطوح مسئولان نظامي از سپاه و ارتش و بسيج، عناصر
مؤمن حضور دارند.

آحاد مردم هم كه معلوم است، مردم مؤمن و امتحان داده­اي هستند. مردم ما، مردمي
نيستند كه حاضر باشند بين آنها و اسلام، دين، قرآن و اهل بيت فاصله بيفتد. ملت ما،
اوّلين ملتي هستند كه به اتكاء قرآن و با شعار اسلام و قرآن توانستند يك نظام
سياسي با آن عظمت و آمريكا و دنياي استكبار را شكست بدهند.

(تكبير حاضرين)

از خداي متعال تقاضا مي­كنيم ما را در راههاي دشوار جهاد في سبيل الله در همه
صحنه­ها هدايت كند و بتوانيم تكليف و وظيفه را بشناسيم و بفهميم و همان راه انبياء
و ائمه عليهم السلام  و راه حسين بن علي((ع))
و راه انقلاب را بتوانيم انشاءالله با قوّت و قدرت ادامه دهيم و انشاءالله مردم
مسلمان ما و ملتهاي مسلمان ديگر آينده­هاي شيرين­تر و روشن­تري را در سايه اسلام
شاهد باشند.

«والسلام عليكم و رحمة الله و بركاته»

(7/5/1371)

بمناسبت وفات امام عسكري (ع)در روز 8 ربيع الاوّل

رحلت امام عسكري (ع)

امام حسن عسكري (ع)در روز جمعه هشتم ربيع الثاني سال 232 هجري قمري در مدينه
منوره، به دنيا آمد و در روز جمعه هشتم ربيع الاوّل سال 260 در سنّ بيست و هشت
سالگي در سامرا وفات يافت.

امام عسكري (ع)بيست يا بيست و سه سال با پدر بزرگوارش زيست كه يكسال آن
تقريباً در دوران حكومت غاصبانه معتز عباسي بوده. و يكسال پس از آن، مهتدي حكومت
كرده سپس نوبت به معتمد عباسي ريده كه پس از حدود پنج سال از حكومتش، امام عسكري (ع)
وفات يافته يا اينكه توسّط مأمورين پليد آن حاكم غاصب عبّاسي، مسموم و به شهادت
رسيده است.

امامت حضرت، پنج سال و هشت ماه بطول انجاميد كه در اين مدّت غالباً حضرت يا
زنداني بوده و يا تحت نظر به سر مي­برده است.

كليني در «كافي» روايت كرده كه وقتي صالح بن وصيف، نگهبان زندان حضرت بود،
روزي عباسيان و صالح بن علي و ساير منحرفين و دشمنان دين، نزد صالح بن وصيف آمدند
و اين صالح بن علي فاسد به آن فاسد ديگر كه مامور زندان بود گفت: تا مي­تواني بر
او سخت بگير و لحظه­اي او را آرام نگذار.

صالح بن وصيف به او گفت: چه مي­توانستم بيش اين انجام دهم كه دو نفر از خشن­ترين
و شديدترين و تندخوترين مردم را بر او گماشتم و آن دو نفر، اكنون از عابدان و
نمازگزاران شده­اند!

او دستور داد، نگهبانان را بياورند. با عصبانيت به آنها گفت: چرا با اين مرد
خوش رفتاري مي­كنيد؟ شما را چه شده است؟

آنها گفتند: ما درباره او چه بگوئيم كه شبها را تا به صبح به عبادت و مناجات
با خداي خود زنده مي­دارد و روزها پيوسته روزه است. هيچ سخني نمي­گويد جز ذكر خدا
و بندگانش و وقتش را هرگز بيهوده تلف نمي­كند و به بطالت نمي­گذارند. هنگامي كه به
ما نگاه مي­كند، از هيبتش، بدنمان مي­لرزد و قدرتمان از بين مي­رود.

عبّاسيان چون چنين بشنيدند، شرمسار شده و از آنجا بيرون رفتند.

القاب آن حضرت: «هادي، صامت، رفيق، زكي، نقي، خالص، سراج و عسكري» است. كتبيه
مباركش: «ابومحمّد» و «ابن الرّضا» است.

نام مادرش «سوسن»« و او را «ام ولد» مي­نامند.

نقش خاتمش: «سبحان من له مقاليد السموات و الأرض».

ستايش او از زبان دشمنش:

احمد بن خاقان، ‌كه از دشمنان معروف امام عسكري (ع)است درباره­اش مي­گويد: در
«سرّ من رأي» نديدم و نشنيدم كسي را كه از حسن بن علي بن محمد (ابن الرضا) افضل و
برتر باشد، چه در وقار و متانت و چه در پاكدامني و عفت و چه در عظمت و بزرگواري.

تمام بني هاشم و اهل بيتش و حتي سلطان، او را بر همه مردم حتي آنان كه از او
مسن­تر بودند، مقدّم مي­دانستند و همچنين فرماندهان سپاه، وزيران، نويسندگان و
عموم مردم براي او احترام و تقدير خاصّي قائل بودند. و من هرگز از بني هاشم يا
فرماندهان يا نويسندگان يا قاضيان يا فقهيان و يا عامه مردم درباره او سئوال
نكردم، جز اينكه ديدم بيشترين احترام را براي او قائل­اند و او را در بالاترين
درجه از مقام و منزلت مي­دانند. من به خدا قسم هيچ دوست و دشمني را نيافتم جز
اينكه درباره او به نيكوئي سخن گفت و او را به عظمت ياد كرد و بر او سلام و درود
فرستاد.

و همانا پدرم عبيدالله بن خاقان مي­گفت: اگر خلافت از دست بني عباس بيرون رود،
هيچ كس جز ابن الرضا سزاوار آن نيست چرا كه در پارسائي، پاكدامني، پرهيزكاري، جهاد
با نفس، زهد، عبادت و خداخواهيش و ساير اخلاق نيكويش، بر همه برتري و رجحان دارد.

عبادت و پارسائي:

يكي از خدمتگزاران حضرت به نام «شاكري» درباره­اش مي­گويد:

«هر گاه امام عسكري وارد خيابان مي­شد، هر چند سروصداي مردم كوچه و بازار زياد
بود، ولي با آمدن حضرت، تمام سروصداها خاموش مي­شد و مردم و حتي حيوانات نيز كنار
مي­رفتند تا راه را بر حضرتش بگشايند و به آرامي در ميان انبوه جمعيت، حركت
كنند…

امام عسكري وقتي به محراب نماز مي­ايستاد، بقدري سجده­اش را طولاني مي­كرد كه
من گاهي به خواب مي­رفتم و از خواب برمي­خاستم، هنوز حضرت را در حال سجده و راز و
نياز با پرودگارش مي­يافتم».

سفارش حضرت:

امام عسكري سلام الله عليه در نامه­اي كه به ابن بابويه قومي((ع)) نوشته، چنين
آمده است:

«… وعليك بالصبر و  انتظار الفرج،
فان النبي (ص) قال: أفضل أعمال أمتي انتظار الفرج، ولاتزال شعيتنا في حزن حتي يظهر
ولدي الذي بشر به النبي (ص): «يملأ الأرض قسطاً وعدلاً كما ملئت ظلماً وجوراً»
فاصبر يا شيخي يا ابالحسن عليّ. أ أمر جميع شيعتي بالصبر فانّ الارض للّه يورثها
من يشاء من عباده و العاقبة للمتقين، و السّلام عليك وعلي جميع شيعتنا و رحمة الله
و بركاته و (ص)».

بر تو باد به صبر و انتظار فرج كه همانا رسول خدا (ص) فرمود: برترين اعمال
امّت من،‌ انتظار فرج است. و همانا شيعيان، در حزن و اندوه بسر مي­برند تا وقتي كه
خداوند فرزندم را ظاهر سازد؛ همو كه پيامبر (ص) به او بشارت داده و فرموده: «زمين
را پر از عدل و داد مي­كند پس از آن پر از ظلم و ستم شده باشد». پس اي شيخ من اي
ابوالحسن علي، صبر كن و جميع شيعيانم را به صبر امر كن چرا كه زمين مال خدا است و
آن را به هر يك از بندگانش كه بخواهد مي­بخشد و همانا عاقبت به نفع شيعيانمان و
رحمت و بركات پروردگار و درود خدا بر محمد و آلش.

فرا رسيدن سالروز وفات آن امام مفترض الطاعه را به عموم مسلمين و شيعيان جهان
بويژه به مقام والاي فرزند گراميش، حضرت حجة بن الحسن سلام الله عليه و عجل الله فرجه
و به ملّت فداكار ايران مخصوصاً مقام معظم رهبري و تمام پويندگان راه امامان عليهم
سلام الله تسليت عرض نموده، توفيق همگان را در تبعيت و پيروي خالصانه از آن امام
همام و فرزند دلبندش ولي الله اعظم ارواحنا فداه و ساير امامان معصوم عليهم
السلام،‌ از درگاه ايزد منان خواهانيم.

به مناسبت آخر ماه صفر، شهادت امام رضا (ع)

شهادت در غربت

امام رضا (ع)در روز 11 ذي قعده سال 153، پس از وفات جدّ اطهرش امام صادق (ع)به
پنج سال در مدينه منوره به دنيا آمد و در آخر ماه صفر از سال 203 هجري قمري در
قريه «سناباد» در طول توسط مأمون پليد، مسموم گشته و به شهادت رسيد.

امام هشتم (ع)، بيست و نه سال و چند ماه، همراه با پدر زيست و پس از شهادت پدر
بيست سال امامت كرد.

القاب مباركش: الرضا، الصابر، الرَّضي، الوفي، الصّديق، نورالهدي و الفاضل
است.

عبادت امام رضا (ع)

شخصي به نام ابراهيم بن عباس كه در زمان حضرت مي­زيست، درباره عبادتش چنين مي­گويد:

«وكان كلامه كله وجوابه وتمثله انتزاعات من القرآن، وكان يختمه في كل ثلاث و
يقول: لو أردت أن أختمه في أقرب من ثلاثة لختمت، ولكني مامررت بآية‌‌‌ قطُّ الّا
فكرت فيها وفي أي شيء ائزلت وفي أي وقت، فلذلك صرت أختم في كل ثلاثة أيام».

سخن حضرت و پاسخش به سئوالات و تمثلش، برگرفته از قرآن بود. او هر سه روز
يكبار قرآن را ختم مي­كرد و مي­فرمود: اگر مي­خواستم، زودتر از سه روز ختم مي­كردم
ولي به هيچ آيه­اي نگذشتم جز اينكه در آن انديشيدم و در مورد نزولش و در چه زماني
نازل شده است و لذا هر سه روز يك بار قرآن را ختم كرد.

رجاء بن ابي الضحاك به دستور مأمون، رفته بود كه امام را از مدينه به مرو
بياورد. او كه در اين سفر همراه امام بود و نگهباني حضرت را به عهده داشت، سخنان
زيادي درباره حضرت و رفتار و كردارش نقل كرده، از جمله مي­گويد:

«فوالله ما رأيت رجلاً كان أتقي لله منه، ولا اكثر ذكراً له في جميع أوقاته
منه ولاأشدّ خوفاً لله عزّوجلّ…».

به خدا قسم نيافتم مردي را كه نسبت به خداوند از وي باتقواتر باشد و از او
بيشتر به ياد خدا در تمام اوقات زندگي باشد و خوفش نسبت به خداوند از او بيشتر
باشد.

بمناسبت آخر ماه صفر، شهادت امام رضا (ع)

شهادت در غربت

امام رضا (ع)در روز 11 ذي قعده سال 153، پس از وفات جدّ اطهرش امام صادق (ع)به
پنج سال در مدينه منوره به دنيا آمد و در آخر ماه صفر از سال 203 هجري قمري در
قريه «سناباد»، در طوس توسط مأمون پليد، مسموم گشته و به شهادت رسيد.

امام هشتم (ع)، بيست و نه سال و چند ماه، همراه با پدر زيست و  پس از شهادت پدر بيست سال امامت كرد.

القاب مباركش: الرضا، الصابر، الرَّضي، الوفي، الصّديق، نورالهدي و الفاضل
است.

عبادت امام رضا (ع)

شخصي به نام ابراهيم بن عباس كه در زمان حضرت مي­زيسته، درباره عبادتش چنين مي­گويد:

«وكان كلام كله وجوابه وتمثله انتزاعات من القرآن، وكان يختمه في كل ثلاث و
يقول: لو أردت أن أختمه في أقرب من ثلاثة لختمت، ولكني مامررت بآية قطُّ الّا فكرت
فيها وفي أي شيء أئزلت وفي أي وقت، فلذلك صرت أختم في كل ثلاثة أيام.»

سخن حضرت و پاسخش به سئوالات و تمثلش، برگرفته از قرآن بود. او هر سه روز
يكبار قرآن را ختم مي­كرد و مي­فرمود: اگر مي­خواستم، زودتر از سه روز ختم مي­كردم
ولي به هيچ آيه­اي نگذشتم جز اينكه در آن انديشيدم و در مورد نزولش و در چه زماني
نازل شده است و لذا هر سه روز يك بار قرآن را ختم كردم.

رجاءبن ابي الضحاك به دستور مأمون، رفته بود كه امام را از مدينه به مرور
بياورد. او كه در اين سفر همراه امام بود و نگهباني حضرت را به عهده داشت، سخنان
زيادي درباره حضرت و رفتار و كردارش نقل كرده، از جمله مي­گويد:

«فوالله ما رأيت رجلاً كان أتقي لله منه، ولا اكثر ذكراً له في جميع أوقاته
منه ولاأشدّ خوفاً لله عزّوجلّ…».

به خدا قسم نيافتم مردي را كه نسبت به خداوند از وي باتقواتر باشد و از او
بيشتر به ياد خدا در تمام اوقات زندگي باشد و خوفش نسبت به خداوند از او بيشتر
باشد.

او هرگاه نماز صبح را بجاي مي­آورد، پس از سلام، مشغول تعقيب مي­شد و ذكر خدا
مي­گفت و صلوات بر پيامبر و آلش مي­فرستاد تا وقتي كه آفتاب طلوع كند، سپس سجده­اي
طولاني مي­كرد. پس از آن با مردم سخن مي­گفت و موعظه­شان مي­كرد تا نزديك زوال
شود. آنگاه وضويش را تجديد مي­كرد و به مصلاّيش باز مي­گشت و پس از نافله نماز ظهر
و تمام شدن نماز ظهر، سجده شكر مي­كرد و صد بار «شكراً لله» مي­گفت. سپس برمي­خاست
نافله نماز عصر را بجاي مي­آورد و نماز عصر را مي­خواند و پس از نماز، بسيار خداي
را تسبيح و تحميد و تكبير و تهليل مي­نمود…

دو سوّم از شب كه مي­گذشت، براي نماز شب برمي­خاست و بسيار استغفار مي­كرد،
سپس وضو مي­گرفت و هشت ركعت نماز شب بجاي مي­آورد كه در دو ركعت اوّل پس از حمد،
سي بار قل هو الله احد مي­خواند. سپس چهار ركعت نماز جناب جعفر بن ابي­طالب(ع) را
بجا مي­آورد و آن را جزء نماز شب انجام مي­داد. سپس دو ركعت نماز مي­خواند، در
ركعت اوّل پس از حمد، سوره ملك و در ركعت دوّم، پس از حمد، سوره هل أتي مي­خواند و
نماز وتر را با دعاهائي طولاني به پايان مي­رساند و پس از نماز وتر به تعقيب مشغول
مي­شد تا نزديك فجر كه دو ركعت نماز نافله فجر را بجاي مي­آورد، در ركعت اوّل، پس
از حمند، سوره قل يا ايها الكافرون و در ركعت دوّم، پس از حمد سوره قل هو الله را
مي­خواند…

امام هشتم در تمام نمازهاي واجب، در ركعت اوّل، پس از حمد، سوره انّا انزلنا و
در ركعت دوّم، پس از حمد، سوره قل هو الله مي­خواند جز در نماز صبح و ظهر و عصر
روز جمعه كه، سوره جمعه در ركعت اوّل و سوره منافقون، در ركعت دوّم تلاوت مي­كرد.
و در شب جمعه، در ركعت اوّل، پس از حمد، سوره جمعه و در ركعت دوّم، پس از حمد،
سوره «اعلي» را مي­خواند.

و در نماز ظهر روزهاي دوشنبه و پنجشنبه، در ركعت اوّل، هل أتي و در ركعت دوّم
غاشيه را مي­خواند…

امام در قنون تمام نمازهايش مي­فرمود: «ربّ اغفروارحم و تجاوز عمّا تعلم، اندك
انت الأعزالأجل الأكرم»…

امام (ع)، همواره دعايش را با صلوات آغاز مي­كرد و در هر حال حتّي در نماز،
بسيار صلوات مي­فرستاد، و شبها بسيار قرآن مي­خواند و هرگاه به آيه­اي مي­رسيد كه
در آن ذكر بهشت يا جهنم شده است، مي­گريست و از خداوند بهشت را درخواست مي­كرد و
از جهنم به او پناه مي­برد…

راوي گويد: وقتي او را بر مأمون وارد كردم،‌ در پنهاني از وضعيّت و رفتار حضرت
پرسيد، آنچه را در شب و روز حضرت ديده بودم، براي او تعريف كردم. به من گفت: اي
ابن ابي ضحاك! اين بهترين، دانشمندترين و پارساترين مردم روي زمين است ولي تو آنچه
را ديده­اي به كسي نگو تا فضلش بر مردم ظاهر نشود مگر آنچه را كه من صلاح مي­دانم
و از زبانم گفته مي­شود!!!

رفتار با مأمون، و معرّفي خود

ابوالصلت هروي گويد: مأمون به علي بن موسي الرضا (ع)عرض كرد: يا ابن رسول
الله! فضل و علم و زهد و پارسائي و عبادتت بر من پوشيده نيست و من تو را سزاوارتر
به خلافت از خود مي­يابم. اما رضا (ع)(كه از مكر و حيله مأمون و نقشه­هاي پليدش،
كاملاً آگاه بود) فرمود:

«بالعبودية لله عزّوجلّ أفتخر وبالزهد في الدنيا أرجو النجاة من شرّ الدنيا،
وبالورع عن المحارم، أرجوالفوز بالمغانم، وبالتواضع في الدنيا، أرجو الرفعة عند
الله عزّوجلّ»
با عبوديت و خاكساري در برابر خداي سبحان، مباهات مي­كنم و بوسيله زهد در دنيا و
بي­اعتنائي به آن، ايمني از شر دنيا را مي­جويم، و با استعانت به ورع و پارسائي و
دوري از حرام­هاي الهي، اميد دست يابي به غنيمتهاي جاويدان را دارم و با تواضع در
دنيا، آرزوي رفعت و سربلندي در پيشگاه خداي عزّوجل را دارم.

مأمون گفت: من جداً مي­خواهم از خلافت كناره­گيري كنم و آن را به تو بسپارم و
با تو بيعت نمايم.

حضرت فرمود: اگر خلافت از آنِ تو است و خدا آن را براي تو قرار داده، جايز و
روا نيست، لباسي را كه خداوند به تو پوشانده، درآوري و به ديگري بسپاري و اگر
خلافت مالِ تو نيست و تو حقي در آن نداري، باز هم تو نمي­تواني چيزي كه مال تو
نيست، به من ببخشي.

مأمون كه در برابر پاسخ قاطع و دندان شكن حضرت قرار گرفته بود، و راه چاره­اي
نداشت، گفت:

اي فرزند رسول خدا! بايد اين امر را بپذيري!!!

حضرت فرمود: هرگز اين كار را به دست خود انجام نمي­دهم.

مأمون بسيار كوشيد ولي هر بار با جواب قاطع امام روبرو مي­شد و پس از نوميدي
از آن، به حضرت عرض كرد: پس اگر خلافت را نمي­پذيري و دوست نداري با تو بيعت كنم،
بايد ولي عهد من باشي كه پس از من، خلافت به تو برسد!!

امام رضا (ع)فرمود: به خدا قسم، پدرم، از پدرانش از اميرالمؤمنين، ‌و آن حضرت
از رسول خدا (ص) روايت كرده كه من پيش از تو بوسيله زهر، مظلومانه، كشته مي­شودم و
از دنيا مي­روم. فرشتگان آسمان و فرشتگان زمين بر من مي­گريند و در زمين غربت، در
كنار هارون الرشيد، به خاك سپرده مي­شوم.

مأمون گريست، پس گفت: اي فرزند رسول خدا! چه كسي تو را مي­كشد يا مي­تواند به
تو كوچكترين اسائه ادبي كند، در حالي كه من زنده­ام!!!

حضرت فرمود: اگر بخواهم، مي­توانم بگويم چه كسي مرا بقتل مي­رساند.

مأمون گفت: تو با اين سخن مي­خواهي از زيربار ولايتهدي دربروي، تا اينكه مردم
بگويند كه تو در دنيا زهد مي­وزي!!

حضرت فرمود: به خدا قسم از روزي كه خداي عزّوجل مرا آفريده، دروغ نگفته­ام و
من در دنيا، به خاطر دنيا، زهد نمي­كنم (يعني به خاطر خدا از دنيا چشم­پوشي مي­نمايم)
و من به خوبي مي­دانم تو چه غرضي داري.

و سرانجام مأمون با عصبانيت به حضرت عرض كرد: به خدا قسم اگر ولايتهدي را
نپذيري تو را بر آن مجبور سازم  و اگر قبول
نكردي، گردنت را مي­زنم.

حضرت ولايتهدي را ناچار پذيرفت ولي بهرحال، مأمون نتوانست نقشه­هاي خائنانه­اش
را براي كوبيدن شخصيت حضرت رضا (ع)، عملي كند و روز به روز رسوائيش بيشتر شد، لذا
چاره را تنها در آن ديد كه از حضرت، به هر نحو شده، خلاص شود و همانگونه كه امام
پيش بيني كرده بود، در غربت، بدست مامون، مسموم شد و به شهادت رسيد، و مامون با
اين عمل، بزرگترين جنايت تاريخ را مرتكب شد، تا شايد چند روزي به اهواء و شهوات
نفسيش برسد كه بحمدالله تمام آرزوهايش به گور برده شد و جز نام ننگ از او چيزي
باقي نمانده است ولي امام (ع)، از آن غربت، بيرون آمد و اكنون شيفتگان و محبّان و
شيعيانشان، از سراسر جهان به زيارت مرقد مطهرش مي­رسند و بارگاهش را چون كعبه، در
بغل گرفته­اند لحظه­اي از شور جمعيت كاسته نمي­شود و شبانه روز ضريح مقدّس امام
هشتم (ع)چون درّي درخشان مي­تابد و عاشقانش، اين نگين مطهر، را همچنان دربر گرفته­اند
و لحظه­اي آن را رها نمي­كنند.

و نيازمندان و حاجتخواهان، پيوسته دست نياز به سويش بلند كرده، از او مي­خواهند،
حاجتهايشان برآورده شود. و استغفار كنندگان و توبه كنندگان، با بلند كردن دستهاي
دعا و مناجات، در كنار آن حضرت، او را شفيع خود قرار داده، از خداي آن حضرت طلب
مغفرت و آمرزش مي­كند و اميد استجابت دارند، چه اينكه او را باب الحوائج مي­دانند
و يقين دارند كه شفاعت او هرگز در درگاه ذي الجلال نكول نمي­شود و حواله­اش باز
نمي­گردد.

امام مجتبي (ع)مظلوم تاريخ

امام حسن مجتبي سلام الله عليه در مدينه منوره، نيمه ماه رمضان سال سوم هجرت،
تولد يافت. او نخستين فرزند پدر و مادرش حضرت اميرالمؤمنين (ع)و فاطمه زهرا سلام
الله عليه مي­باشد.

نامش حسن، القاب مباركش: سبط، سيّد زكي، نقي و مجتبي است و كنيه­اش ابومحمد
است.

فرزندانش: زيد، حسن، عمرو، قاسم، عبدالله، عبدالرحمن، حسن اثرم، طلحه، ام
الحسن، ام الحسين، فاطمه، ام سلمه، رقيّه و ام عبدالله مي­باشد.

نسل آن حضرت فقط از دو پسرش حسن و زيد باقي مانده است.

هيچ كس از نظر سيما و قيافه و اخلاق و رويّه، از او به جد بزرگوارش شبيه­تر
نبود. ستايش كنندگانش، چنين تعريفش مي­كنند:

داراي رخساره­اي سفيد آميخته به اندكي سرخي، چشماني سياه گونه­اي هموار،
محاسني انبوه، گيسواني مجعّد و پر، گردني برّاق، اندامي متناسب، شانه­اي پهن،
استخواني درشت، قدي ميانه، چهره­اي نمكين و بسيار زيبا و جذاب بود.

امام مجتبي (ع)بيست و پنج بار، پياده به خانه خدا رفته و حج انجام داده است و
اين در حالي بوده كه اسبهائي نجيب، براي حمل بار، همراه خود داشته است.

آن حضرت سه بار اموالش را با خداي خود تقسيم نمود و دوبار از تمام دارائيش
براي خدا گذشت. و با اين حال در زمان خود، بي­اعتناترين مردم به زر و زيور دنيا
بود و همواره به ياد و ذكر خدا بود.

محمدبن اسحق گويد: بعد از رسول خدا (ص) نيافتم كسي را كه از نظر شخصيت و مقام
به حسن بن علي برسد. بر در خانه­اش فرش مي­اندختند و چون از خانه خارج مي­شد و
آنجا مي­نشست، راه بسته مي­شد و به احترام او كسي از برابرش عبور نمي­كرد و او چون
متوجه مي­شد، به منزل برمي­گشت و آنگاه مردم رفت و آمد مي­كردند.

با اين همه مقام و منزلت، آنچنان فروتن و متواضع بود كه روزي بر برخي از
مستمندان مي­گذشت و آنها قطعه­هاي نان را روي زمين گذارده و خود نيز روي زمين
نشسته و نان مي­خوردند. امام مجتبي را كه ديدند، عرض كردند: اي فرزند رسول الله!
با ما همغذا شو.

حضرت فوراً از مركب سوارش پائين آمد و با آنان مشغول غذا خورد شد و فرمود:
خداوند مستكبران را دوست نمي­دارد. پس از آن، حضرت آنها را به منزل خود دعوت كرده
و غذا و پوشاك مفصّلي به آنها مرحمت فرمود.

روزي غلام سياهي را ديد كه گرده ناني در پيش نهاده، يك لقمه مي­خورد و يك لقمه
بر سگي كه آنجا است مي­دهد. از او پرسيد: چه چيز تو را به اين كار واداشته است؟
گفت: حيا مي­كنم كه خودم غذا بخورم و به او ندهم.

امام حسن (ع)به او فرمود: همين جا باش تا من بروم و برگردم. سپس نزد صاحب آن
غلام رفت و غلام را از او خريد. ضمناً باغي را هم كه او در آن زندگي مي­كرده است،
از صاحبش خريد غلام از آزاد كرد و باغ را نيز به او بخشيد.

امام مجتبي (ع)اولين سبط پيامبر و يكي از دو نفري است كه دودمان پيامبر
منحصراً از نسل آن دو سروران جوانان اهل بهشت، به وجود آمده و منتشر شده­اند. او
يكي از چهار نفري است كه پيامبر اكرم (ص) به آنان به مباهله با نصاراي نجران
پرداخت. و يكي از پنج نفر اصحاب كساء است. او از كساني است كه خداوند آنان را از
هر رجس و پليدي، پاك و طاهر قرار داده است و از كساني است كه خداوند مودت آنان را
اجر رسالت پيامبرش قرار داده است. او يكي از دوازده امامان معصوم و مفترض الطاعة
است كه خداوند اطاعتشان را بر تمام امّت محمّد (ص)، فرض و واجب قرار داده است. او
ريحانه و گل خشبوي رسول الله  است. او نور
چشم زهراي اطهر است. او فرزند دلبند علي مرتضي است. درباره شخصيت و غظمت او هر چه
گفته شود كم است و هرگز كسي نتوانسته و نمي­تواند حق سخن را ادا كند. همين كافي
است كه رسول خدا او و برادرش حسين را دربر گرفته و فرمود: من اين دو كودك را و پدر
و مادرشان را دوست دارم و اينان با من و در درجه من در روز قيامت­اند.

امام مجتبي (ع)با آن همه عظمت و مقام و با آن شخصيت والا و برترين حسب و نسب
در تاريخ، با اين حال، بر دشمنان اهل بيت عليهم السلام، گران آمد كه اين وجود
مقدّس همچنان زنده باشد و مردم از گوشه و كنار به ديدارش بيايند و از معارف و
علومش كه لدنّي و خدائي است، استفاده كرده و بهره ببرند و به او اينقدر احترام و
تجليل و تعظيم نمايند و ترسيدند كه مبادا بساط قدرت را از زير پاي آنها بيرون كشد،
لذا توسّط همسرش جعده آن حضرت را مسموم كرده و به شهادت رساندند.

امام مجتبي (ع)در روز هفتم ماه صفر از سال 49 يا 50 هجري قمري و يا 28 صفر و
يا آخر ماه صفر وفات كرده است. صاحب مناقب، 28 سفر را روز وفات ذكر كرده ولي
بسياري از مورخين آخرين روز ماه صفر را روز وفات آن حضرت نوشته­اند و شيخ مفيد
هفتم صفر را ارجح دانسته است.

بهرحال آن حضرت نه تنها در ايام زندگاني غريب بود كه پس از وفات نيز، دشمنان
قسم خورده پدر و جدش نگذاشتند كه كنار قبر رسول خدا«ص» دفن شود و اهانت به جسد
مطهّر را تا آنجا رساندند كه به سوي آن تيراندازي كردند تا جائي كه صاحب مناقب
نوشته است: هفتاد تير از جنازه بيرون آورده شد. و سرانجام امام حسين (ع)جسد برادر
عزيزش را در بقيع كنار جدّه­اش فاطمه بنت اسد، به خاك سپرد كه غبار غربت بر اين
قبر شريف همچنان مي­بارد و فرزندان ابوسفيان در اين زمان نيز با هر گونه ساختن
قبور مشرّفه بقيع، من جمله قبر اين امام همام (ع)، مخالفت مي­كنند؛ باشد كه منتقم
آل محمد ان شاءالله ظهور كند و انتقام امام مجتبي (ع)و ساير مظلومين تاريخ را از
ظالمان و ستمگران و دشمنان آل محمّد بگيرد و ما منتظر آن روزيم.

فرا رسيدن سالروز شهادت سبط اكبر رسول الله 
را به ساحت پاك حضرت ولي الله الاعظم ارواحنا فداه و ملت مسلمان ايران و
ساير شيعيان جهان تسليت عرض نموده، موفقيّت پيروان حضرتش را در پيروي صادقانه و
مخلصانه از او و ساير معصومين عليهم السلام، از درگاه ايزد منان طالبيم.

سختگيري بي­جا

پيامبر گرامي اسلام«ص»:

«لَيْسَ مِنّا مَنْ وُسِعَ عَلَيْهِ ثُمَّ قَتَرَ عَلي عِيالِه».

(مستدرك – ج 2 ص 643)

آنكسي را كه خداوند وسعت زندگي داده و او بر خانواده خويش سخت مي­گيرد، با ما
بستگي معنوي و پيوستگي روحاني ندارد.

زندگي اجتماعي رسول اكرم(ص) سرور كائنات

ششم شهريور ماه امسال مصادف با 28 صفر، سالروز رحلت وجود مقدس رسول اكرم (ص) و
بيست و چهارم اين ماه مصادف با 17 ربيع الاوّل، سالروز ولادت مبارك آن حضرت است.
بدين مناسبت، قسمتهائي از زندگي اجتماعي سرور كائنات را، براي تيمّن و تبرّك
يادآور مي­شويم.

با طلوع فجر روز جمعه 17 ماه ربيع الاّول از عام الفيل، در منزل عبدالله بن
عبدالمطلب و آمنه بنت وهب، شيرين­ترين و عظميترين رويداد عالم خلقت رخ داد. در اين
هنگام بود كه نوري از درون اين منزل تاييد كه نه تنها آن خانه را بلكه تمام خانه­هاي
مكّه را روشن ساخت، اين نور وجود محمّد (ص)، راز آفرينش و سرور انبيا و اولياي
الهي بود كه متولّد شده بود.

سرِ سروران تاج ازل نوراوست سپهدار
خيلِ فرستادگان

محمّد كحه شمع ازل نور اوست               قلم،
اوّلين حرف منشور اوست

در گنج هستي به او باز شد            دلش
مخزن گوهر راز شد

خرد، تشنه فيض تعليم او                ترشّح
كش از چشمه ميم او

تن پاكش از ظلمت سايه دور           زمين از فروغ رخش، غرق نور

دريغ امدش سايه از فرش خاك                 از
آن سايه انداخت بر عرش پاك

گذشت از سپهر برين پايه­اش           كه
تا عرش آسايد از سايه­اش

معاشرت پيامبر

ديلمي در ارشاد القلوب روايت كرده كه:

رسول خدا (ص)، لباس خود را وصله مي­زد و كفش خود را مي­دوخت و گوسفندان خود را
مي­دوشيد. با بردگان غذا مي­خورد و بر زمين مي­نشست… بدون اينكه خجالت بكشد،
مايحتاج خانه­اش را از خود از بازار تهيّه مي­كرد و به سوي منزل حمل مي­نمود.

با ثروتمند و فقير، يكسان مصافحه مي­كرد و دست خود را نمي­كشيد تا طرف، دست
خود را بكشد. به هر كس مي­رسيد سلام مي­كرد، چه غني و چه فقير، چه كوچك و چه
بزرگ…

بدون اينكه بخندد، هميشه تبسّمي بر لب داشت و بدون اينكه چهره­اش درهم كشيده
باشد، اندوهگين به نظر مي­رسيد. بدون اينكه از خود ذلّتي نشان دهد، همواره متواضع
بود. بدون اينكه اسراف بورزد، سخاوتمند بود. دل نازك و به همه مسلمانان مهربان
بود.

اخلاص اجتماعي

در مناقب آمده است:

حضرت رسول (ص)، جنازه مؤمنين را تشييع مي­كرد و بيماران را در دورترين نقاط
شهر، عيادت مي­نمود.

با فقرا مي­نشست و با آنان همغذا مي­شد و با دست مبارك خود به آنان غذا مي­داد.
به كساني كه در اخلاق با فضيلت بودند، احترام مي­گذاشت و با اشخاص آبرومند دوست مي­شد
و به آنان نيكي مي­كرد. خويشاوندان خود را در عين اينكه بر ديگران مقدّم نمي­داشت،
صله رحم مي­كرد.

به احدي از مردم جفا نمي­كرد. پوزش عذرخواهان را مي­پذيرفت. در غير اوقاتي كه
قرآن بر او نازل مي­شد و يا موعظه مي­كرد، تبسّمش از ديگر مردم بيشتر بود و گاهي
كه خنده مي­كرد بدون قهقهه بود.

در خوراك و پوشاك، از غلام­ها و كنيزهاي خود برتري نمي­جست. هرگز به كسي فحش
نمي­داد. هيچ وقت به زنان يا به نوكران خود، ناسزا نمي­گفت…

هر كس باري حاجتي نزدش مي­آمد، چه آزاد بود و چه برده، نيازش را برطرف مي­ساخت.
خشن و درشت خود نبود. در بازار صدايش را بلند نمي­كرد. در مقابل بديهاي ديگران،
بدي نمي­كرد بلكه گناه آنان را ناديده مي­گرفت و از آنان مي­گذشت. به هر كسي مي­رسيد،
نخست بر او سلام مي­كرد .

السّلام عيكم

در تفسير قمي روايت شده: چون اصحاب نزد رسول خدا (ص) مي­آمدند، بجاي سلام به
آن حضرت مي­گفتند: صبح به خير و يا شب به خير. و اين جمله، و تحيّت زمان جاهليت
بود. پس خداي متعال اين آيه را نازل فرمود: «واذا جاؤك حيّوك بمالم يحيّك به
الله»- و هنگامي كه پيش تو مي­آيند، درود مي­فرستند بر تو به چيزي كه خداوند به
آن، بر تو درود نفرستاده. سپس آن حضرت فرمود: خداوند بهتر از آن تحيّت، بر ما
كرامت فرموده: «السلام عليكم» كه تحيت و سلام اهل بهشت است.

شيخ ابوالفتوح رازي در تفسير خود روايت كرده كه: وقتي يكي از مسلمانان به آن
حضرت سلام مي­كرد و مي­گفت: «سلام عليك» حضرت در جوابش مي­فرمود: «و عليك السّلام
و رحمة الله» و اگر مي­گفت: «السلام عليك و رحمة الله» حضرت مي­فرمود: «و عليك
السلام و رحمة الله و بركاته».

ورود در مجلس

در كافي از امام صادق (ع)روايت كرده كه فرمود: رسول خدا (ص) هر وقت وارد مجلسي
مي­شد، در نزديك­ترين جاي به محل ورود خود، مي­نشست.

در روايت ديگري آمده است كه: رسول خدا هرگز پاي خود را بين اصحاب دراز نكرد. و
اگر مردي با آن حضرت، مصافحه مي­كرد، حضرت دست خود را از دست طرف نمي­كشيد تا
اينكه او خود دستش را بكشد و چون مردم اين معني را مي­فهميدند،‌ وقتي با آن حضرت
مصافحه مي­كردند، فوراً دست خود را از دست او مي­كشيدند.

از حضرت عبدالعظيم نقل شده كه: رسول خدا هرگز چهارزانو، مانند متكبران نمي­نشست.

سخن گفتن

در مكارم طي روايتي طولاني آمده است:

حضرت وقتي كسي را صدا مي­زد، سه بار تكرار مي­كرد. ولي در كلام خود تكرار
نداشت و اگر اجازه دخول مي­گرفت سه بار تكرار مي­نمود. كلامش روشن بود بطوري كه هر
شنونده­اي آن را مي­فهميد و چون سخن مي­گفت، سفيدي دندان­هايش برق مي­زد.

در كتاب اخلاقِ ابوالقاسم كوفي كه از امام صادق (ع)نقل شده كه فرمود: مومني
نيست جز اينكه از مزاح بهره­اي داشته باشد و همانا رسول خدا (ص) مزاح مي­فرمود و
جز مطالب حق چيزي نمي­گفت.

اميرالمؤمنين (ع)مي­فرمايد: نشد كسي با آن حضرت صحبت كند، و او قبل از طرف
سكوت نمايد… چيزي از آن حضرت درخواست نشد كه در جواب بگويد: نه. و هرگز حاجت
سائلي را رد نكرد: چنانكه براي او ميسّر بود، حاجتش را روا مي­كرد و اگر نمي­توانست،
با زباني نرم و شرين، او را راضي مي­ساخت.

امام حسين سلام الله عليه از پدرش اميرالمؤمنين (ع)مي­پرسد: روش رسول خدا
درباره همنشينان خود چطور بود؟

حضرت فرمود:

رسول خدا (ص) دائماً خوش رو و خوش خوي و نرم بود. خشن و درشت خو و سبكسر و
فحاش و عيب جو نبود و كسي را زياد مدح نمي­كرد و از چيزي كه به آن رغبت نداشت،
غفلت مي­ورزيد، بگونه­اي كه مردم از او مأيوس نمي­شدند.

حضرت فرمود:

رسول خدا (ص) دائماً خوش رو و خوش خوي و نرم بود. خشن و درشت خو و سبكسر و
فحاش  و عيب جو نبود و كسي را زياد مدح نمي­كرد
و از چيزي كه به آن رغبت نداشت، غفلت مي­ورزيد، بگونه­اي كه مردم از او مأيوس نمي­شدند.

حضرت رسول، خود را از سه چيز دور مي­داشت: جدال و پرحرفي و گفتن مطالب بيهوده.
و نسبت به مردم نيز از سه چيز پرهيز مي­كرد:

هرگز كسي را سرزنش نمي­كرد و از او عيب نمي­گرفت و لغزش و عيبهاي مردم را
جستجو نمي­كرد.

سخن نمي­گفت مگر در جائي كه اميد ثواب در آن مي­داشت.

هنگام سخن گفت، چنان حاضران را به خود، جذب مي­كرد كه از احدي نفس شنيده نمي­شد
و چون ساكت مي­شد، آنان سخن مي­گفتند. و در حضور آن حضرت، روي مطلبي نزاع نمي­كردند.
و اگر يكي از آنان صحبت مي­كرد، همه ساكت مي­شدند تا سخنش پايان بايد. و تكلمشان
در محضر رسول خدا به نوبت بود.

اهل مجلس از چيزي كه به خنده مي­افتادند وي نيز مي­خنديد و از آنچه تعجب مي­كردند،
تعجب مي­كرد.

بر اسائه ادب شخص غريب در پرسش و گفتار، تحمّل مي­كرد، تا جائي كه اصحاب درصدد
جلب شخص مزاحم برمي­آمدند، مي­گفت: وقتي صاحبان حاجت را ديدند، آنان را كمك و ياري
كنيد.

پيامبر هرگز ثناي كسي را نمي­پذيرفت مگر اينكه ثنايش به عنوان تشكر از آن حضرت
باشد. و كلام احدي را قطع نمي­كرد مگر آنكه از حدّ مشروع تجاوز كند كه در آن صورت
با نهي و يا برخاستن، كلام او را قطع مي­نمود.

فرا رسيدن روز 28 صفر را به عموم مسلمانان بويژه به ساحت پاك مقام ارجمند
فرزند رسول خدا، ولي الله الاعظم ارواحنا له الفداء، مقام معظم رهبري و ملّت عزيز
ايران، تسليت عرض نموده و فرا رسيدن روز باسعادت ولادت آن حضرت، اين عيد بزرگ
اسلامي را به همگان تبريك و تهنيت عرض مي­نمائيم. به اميد اينكه توشه­اي از روش
معاشرت و اخلاق بزرگ آن حضرت برداريم و در زندگي روزمرّه خود ان شاءالله اعمال
كنيم. «ولكم في رسول الله اسوةٌ حسنة» و به اميد موفقيت همگان در پيروي خالصانه از
سرور كائنات، خاتم الانبيا (ص).

سخنان معصومين

محبّت پيامبر و اهل بيتش

*رسول اكرم (ص):

«لايؤمن عبدٌ حتّي اكون أحبّ اليه من نفسه، و يكون عترتي أحبّ اليه من عترته،
و يكون أهلي أحبّ اليه من أهله».

(بحارالانوار- ج 27- ص 13)

هيچ بنده­اي ايمان نمي­آورد تا اينكه من نزد او از خودش محبوبتر باشم و اهل
بيتم از اهل بيتش عزيزتر باشد و خانواده­ام نزد او از خانواده­اش گرامي­تر باشد.

رسول اكرم (ص):

«اُحبّوالله لما يغذوكم به من نعمة، وأحبّوني لحبّ الله عزّوجل، و أحبّوا أهل
بيتي لحبيّ».

(بحارالانوار- ج 70- ص 14)

خدا را دوشت داشته باشيد بخاطر آن همه نعمت­ها كه به شما ارزاني داشته و مرا
دوست داشته باشيد بخاطر دوستي خداوند و اهل بيتم را دوست داشته باشيد به خاطر
دوستي من.

*رسول اكرم (ص):

«حبّي وحبُّ أهل بيتي نافع في سبعة مواطن، أهوا لهنّ عظيمة: عندالوفاة، وفي
القبر و عندالنشور، وعندالكتاب، وعند الحساب، وعند الميزان وعند الصراط».

(بحارالانوار- ج 70- ص 247)

دوستي من و دوستي اهل بيتم در هفت موقف و مكان كه هول و وحشتشان بسيار است،
مفيد و سودمند خواهد بود: هنگام مردن و در قبر (عالم برزخ) وهنگام برخاستن از قبر
(روز قيامت) و هنگام برسي كتاب و وقت حسابرسي و هنگام سنجش اعمال (ميزان) و در
صراط (آخرين موقف).

*رسول اكرم (ص):

«من رزقه الله حب الأئمة من اهل بيتي، فقد أصاب خيرالدنيا و الآخرة، فلايشكنّ
انّه في الجنّة».

(مشكاة الانوار- ص 81)

هر كس كه خداوند دوستي ائمه از اهل بيتم را به او عطا فرموده، خير دنيا و آخرت
به او داده شده است و ترديدي نداشته باشد كه در بهشت است.

[لازم به تذكر است كه محبّ در صورتي كه حبّ واقعي داشته باشد،‌ اطاعت از محبوب
مي­كند وگرنه خود را فريب مي­دهد. نمي­شود اظهار محبّت فراوان به كسي كرد، و او را
نافرماني و عصيان نمود. محبت چيزي جز داشتن ولايت نيست و ولايت با نافرماني خداوند
هرگز سازگار نيست. ولي بي­گمان كسي كه ولايت و محبت اهل بيت را داشته باشد، خداوند
به خاطر محبّتش گناهان كوچكش را هر چند زياد هم باشد، مي­بخشد. و اگر گناهي
نابخشودني داشت، او را پاك مي­كند سپس به بهشت مي­برد. حال اگر كسي تحمّل آن پاك
شدن- كه خدا مي­داند چقدر بايد در جهنم بسوزد- داشته باشد، گناه كند!].

براي اينكه مطلب را از زبان شفيعان معصوممان بشنويم، اين روايت را يادآور مي­شويم:

عمروبن خالد از امام باقر (ع)نقل مي­كند كه فرمود:

«والله ما معنا من الله براءة، ولابيننا و بين الله قرابه، ولا لنا علي الله
حجّة، ولانتقرّب الي الله الّا بالّطاعة، فمن كان منكم مطيعاً لله، تنفعه ولايتنا،
و من كان منكم عاصياً لله، لم تنفعه ولايتنا. ويحكم، لاتعتروا! و يحكم لاتغتروا!

(وسائل الشيعه- ج 11- ص 185)

به خدا قسم ما از خدا حكم برائتي براي كسي نداريم و هيچ قوم و خويشي با خدا
نداريم. از خداوند طلبكار هم نيستيم. ما فقط با اطاعت به خدا تقرّب مي­جوئيم و
نزديك مي­شويم. پس هر يك از شما مردم، اگر مطيع اوامر خدا بود، ولايت ما، او را
سودمند خواهد بود و هر يك از شما اگر اوامر خدا را نافرماني و عصيان كرد، ولايت ما
را هيچ فايده­اي براي او ندارد. واي بر شما، مغرور نشويد! واي بر شما، مغرور
نشويد!

همين امام بزرگوار سلام الله عليه بر جابر جعفي گويد: «اي جابر! به شيعيانمان
سلام و پيغام مرا برسان و به آنها بفهمان كه هيچ خويشاوندي و قرابتي بين ما و خداي
عزّوجل نيست و هيچ كس جز با اطاعت، به خداوند نزديك نمي­شود. اي جابر! هر كه اطاعت
خدا كند و ما را هم دوست داشته باشد، خداوند دوستش مي­دارد و هر كه اوامر خدا را
عصيان كند، محبت ما هيچ فايده­اي برايش ندارد».

(بحار- ج 71- ص 179)

دانستنيهايي از قرآن

بسم الله الرحمن الرحيم

مأموريت پيامبر«ص»

« šÏ9ºs%Î#sù äí÷Š$$sù ( öNÉ)tFó™$#ur !$yJŸ2 |NöÏBé& ( Ÿwur ôìÎ7®Ks? öNèduä!#uq÷dr& …»

(سوره شوري- آيه 14)

بدينسان، اي رسول! مردم را به اسلام دعوت كند و در دعوتت استقامت و پايداري
داشته باش و هرگز از هواي نفس مردم پيروي نمكن.

در اين فراز از آيه مباركه، خداوند مطالب بسيار مهمّي را در مورد تبليغ و دعوت
متذكر شده است كه هر چند خطاب به رسول گرامي اسلام (ص) مني­باشد ولي چون آن حضرت،
الگوي ما در تمام اعمال و رفتار و كردار مي­باشد، لذا بايد به او تأسي كرده و روش
دعوت را از او فرا گيريم.

مأموريت حضرت رسول«ص» منحصر به دعوت كردن مردم به دين اسلام نمي­شود، بلكه
حضرت مأموريت دارد كه در اين دعوت به سوي حق، استقامت و پايداري ورزد، چون اگر
استقامت نداشته باشد، ابلاغ حق به طريق احسن، امكان پذير نخواهد بود. و براستي كه
رسول خدا«ص» بالاترين استقامت را در تاريخ داشته است. آنقدر مورد اذيت و آذار و
شكنجه مشركين و دشمنان اسلام قرار گرفته كه خود فرمود: «ما اوذي نبيُّ ما اُوذيت»-
هيچ پيامبري به اندازه من، شكنجه و اذيت نشده است. با اين حال، او همه اين شكنجه
ها را چون در راه خدا بود، با دل و جان پذيرا شد و لحظه­اي از دعوت به سوي حق باز
نايستاد و بي­گمان همين استقامت و پايداري بود كه او را به پيروزي رساند.

مطلب ديگري كه پس از استقامت ذكر شده است، پيروي نكردن از اهواء انفساني مردم
است. پيامبر اكرم (ص)، در راه دعوت به حق، اگر مي­خواست به آراء و نظرات افراد
گوناگون ترتيب اثر دهد، قطعاً بار را به مقصد نمي­توانست برساند، چرا كه هر كس طبق
هواي نفس خويش نظر مي­دهد، و اگر انسان بخواهد رضايت همگان را جلب كند، از اصل
مقصد دور مي­شود لذا است كه در آيه مباركه ديگري مي­فرمايد: «ولن ترضي عنك اليهود
ولاالنصاري حتّي تتّبع ملّتهم»- اگر بخواهي رضايت يهوديان و نصاري را جلب كني،
آنان هرگز از تو راضي نمي­شوند جز اينكه پيروي از راه و روششان نمائي.

امروز كه اسلام به فضل الهي در اين كشور، بار ديگر تحقق يافته و حكومت اسلامي،
با همّت والاي امام فقيدمان «رحمة الله عليه» و شهيدان عزيزمان كه بزرگترين حق را
بر انقلاب و مردم و استقلال و آزادي كشور دارند، برپا شده است، براي تحقق بخشيدن
به آرمان بزرگ امام و شهيدان، بايد در اين امر، بيش از پيش استقامت داشته باشيم و
با كمال شهامت و شجاعت در برابر بدخواهان انقلاب و اسلام بايستيم و آنان كه مي­خواهند
انقلاب را منحرف كرده و از آرمان امام دست بردارند، نبايد كوچكترين تأثيري در راه
به حق ما داشته باشند. و بي­گمان دشمنان انقلاب و جمهوري اسلامي، هرگز از عملكرد
ما راضي نمي­شوند مگر اينكه از اهواء باطلشان پيروي كنيم و از احكام مقدّسه اسلام
عزيزمان دست برداريم و آزادي كامل را به آنان بدهيم تا هر چه مي­خواهند، بدون هيچ
رادع و مانعي انجام دهند؟ آن وقت ديگر نه از انقلاب و نه از اسلام اثري نخواهد
ماند. اينجا است كه ضرورت امر به معروف و نهي از منكر بروشني پديدار مي­گردد كه
اگر به اين وظيفه بزرگ الهي، با دقّت و بدون صرف وقت و با در نظر گرفتن ديگران،
عمل نشود، فاتحه اسلام و انقلاب بايد خوانده شود.

پس بايد علّت متعهد و شهيد پرور اسلام، به رسول خدا«ص» تأسي نموده و در دعوت
بجاي خود استقامت و روند و پيروي از هواي نفس بدخواهان و دشمنان و كينه توزان و
زراندوزان و بدانديشان نكنند و با تكيه بر دو وظيفه مؤثر در اين راه « امر به
معروف و نهي از منكر»، اين بار به مقصد برسانند والسلام.

امام خميني ثابت و استوار از آغاز تا پايان

«هفده ربيع الاول ميلاد فرخنده آخرين پيام­آور آسماني مبارك باد»

پيامبر، رحمة للعالمين

«ولادت­ها مختلف است، يك تولدي است كه مبدأ خيرات است، مبداء بركات است، مبدأ
كوبيدن ظالم است، مبدأ خاموش شدن آن بتكده­ها و آتشكده­ها است مثل ولادت رسول
اكرم(ص) كه گفته شده است كه آتشكده پارس خاموش شد و كنگره­هاي طاق كسري ريخته شد
لكن مطلب اين است كه دو قوه بوده است آنوقت كه يك قوه حكومت جائر بوده است و يكي
هم قواي روحاني آتش پرست و آمدن رسول اكرم(ص) و تولد ايشان مبدأ شكست اين دو قوه است.
يكي اطاق كسري كه كنگره­هايش، كنگره­هاي ظالمانه­اش ريخت… تولد رسول اكرم(ص)-
اين پايه­ها يعني- مبدأ ريختن پايه­هاي ظلم و خاموش شدن آتش­هاي دوگانه­پرستي و
شرك و آتش پرستي شد. آن دو قوه­اي كه در آنوقت بوده است، با آمدن ايشان هر دو مبدأ
شكست اين دو اصل يعني توحيد و عدل، در عالم به واسطه رسول اكرم(ص) بسط پيدا كرد و
انشاءالله مي كند و نبوت اصلاً آمده است، نبي اصلش مبعوث  است براي اينكه قدرتمندهائي كه به مردم ظلم مي­كنند
پايه­هاي قصر به بالا رفته و كنگره­هايش، كنگره­هائي بوده كه بوده است، آمدن
پيغمبر اكرم(ص) براي شكستن اين كنگره­ها و فرو ريختن اين پايه­هاي ظلم بوده است و
از آن طرف چون بسط توحيد است، اين جاهائي كه مبدأ ستايش غيرخدا بود و آتش پرستي
بوده است، آنها را منهدم كرده است و آتش­ها را خاموش كرده است.»

(4/8/1357)

«پيغمبر اسلام(ص) همانطوري كه براي مؤمنين رحمت و دلسوز بود براي كافر هم بود،
دلسوز بود براي كفار يعني متأثر مي­شد كه اين كفار به كفر خودشان باقي باشند و
منتهي به آتش جهنّم بشوند، براي آنها دلسوزي مي­كرد، دعوتش براي اين بود كه نجات
بدهد اين اشخاص كافر را، آن اشخاص عاصي را. خداي تبارك و تعالي خطاب مي­فرمايد كه:
«مثل اينكه مي­خواهي خودت را بكشي براي اينها كه اينها ايمان نياورده­اند» همچون
متأثر بود كه اينها چرا ايمان نمي­آورند، اينها چرا نجات پيدا نمي­كنند.»

(12/4/1358)

«ولادت سراسر با سعادت و هجرت با بركت حضرت خاتم النبيّين و افضل المرسلين را
كه مبدأ نهضت اسلام و الهي و مصدر بسط عدالت و فرهنگ انسان سازي ن منشأ حركت به
سوي برچيدن اساس ظلم و نابكاري و ارتقاء‌ به مقام والاي انساني و هجرت از تمام ظلم­ها
و خصلت­هاي شيطاني و حيواني به سوي نور مطلق و سرچشمه كمال و موسس امت و امامت است
به جميع مستضعفين و محرومين و تمام ملت­هاي جهان خصوصاً عموم مسلمين تبريك عرض مي­كنيم…
انقلاب اصيل و عظيم الهي و اسلامي و ايراني ما كه اكنون سالروز آن است،‌ جلوه­اي
از نهضت پرعظمت حضرت محمّد رسول الله (ص) است كه ولادت سعادتمند و هجرت حركت بخشش
در عصري واقع شد كه ظلمات جهالت سراسر جهان را فرا گرفته بود و قدرتمندان چون
حيوان­هاي آدمخوار، روزگار مستضعفين را تباه نموده بودند.»

(15/11/ 1358)

«رسول خدا (ص) انسان كاملي است كه در رأس مخروطه اين عالم واقع است. ذات مقدس
حق تعالي كه غيب است و در عين حال ظاهر است، مستجمع همه كمال به طور غير متناهي
است، در رسول اكرم متجلي است به تمام اسماء و صفات و در قرآن متجلي است به تمام
اسماء و صفات، و روز بعثت روزي است كه خداي تبارك و تعالي موجود كاملي كه از او
كاملتر نيست و نمي­شود باشد مامور كرد كه تكميل كند موجودات را، انسان­ها را كه
ابتدائاً يك موجود ضعيف ناقص است لكن قابل اين است كه ترقي كند، انسان را مترقي
كند. ابعاد انسان، ابعاد همه عالم است و اسلام براي تربيت انسان در همه ابعاد
است.»

(20/3/1359)

امام خمینی ثابت و استوار(پیامبر،رحمه للعالمین)

دانستنیهایی ازقرآن(ماموریت پیامبر(ص))

سخنان معصومین(محبت پیامبر و اهل بیتش)

زندگی اجتماعی رسول اکرم (ص) سرور کائنات

امام مجتبی علیه السلام، مظلوم تاریخ

شهادت در غربت

رحلت امام عسگری علیه السلام

بیانات مهم حضرت آیت الله خامنه ای پیرامون
ضرورت شناخت دشمن اصلی و وظائف مسلمین

آرامش قلب با ذکر خدا                                           آیت
الله جوادی آملی

امام راحل سلام علیه و فقه سنتی                                 آیت
الله محمدی گیلانی

حوادث سال اول هجرت                                          حجة الاسلام و المسلمین رسولی محلاتی

مبانی رهبری در اسلام(جاذبه رهبری)                         حجة الاسلام و المسلمین محمدی ری شهری

گفته ها ونوشته ها

جایگاه و نقش حساس دستگاه اجرائی                             حجة الاسلام 
والمسلمین اسدالله بیات

در پاسخ به ندای رهبر                                            
حجة الاسلام و المسلمین محمدتقی رهبر

مظلومیت دفاع مقدس

پاسخ به نامه ها

نگاهی به رویدادها

رهنمودهای مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه
ای

رهنمودها

مقام معظم رهبري حضرت آيت الله خامنه­اي

*براي يك انسان چقدر خسران است كه هدفش در زندگي همين چيزهاي مادي باشد؟ هدفش
اين باشد كه چند صباحي زندگي راحت­تري بدست آورد و عمر خود را با يك عزّت خيالي
بگذارند؟

*فقط كسي مي­تواند به دوران انتصاب خود در مقامات دولتي تكيه كند كه در آن
دوران كاري كرده باشد، ذخيره­اي براي خود درست كرده باشد والّا لفي خسر! اين
سرمايه سوخته است!

(20/3/71)

*با توجّه به مطرح شدن اميرالمؤمنين (ع)به عنوان حاكم و امام مسلمين، همه
مسلمانان در طول تاريخ بايد ببدانند كه حاكم اسلامي بايد انساني در اينجهت، با اين
اندازه­ها و نزديك به اين الگو و نمونه باشد.

*در جوامع اسلامي، انسانهائي كه از آن ارزشها، از فهم اسلامي، عمل اسلامي،
جهان اسلامي، انفاق، گذشت، تواضع،‌ فروتني در مقابل بندگان خدا و ديگر خصوصياتي كه
اميرالمؤمنين (ع)داشت، بهره­اي نداشته باشند، شايسته حكومت كردن نيستند. پيامبر
صلي الله عليه و آله با عمل خود در غدير اين معيار را در مقابل مسلمانان گذاشت و
اين يك درس فراموش نشدني است.

*مشكل بشريت، فقدان عدالت است. راه اسلام و حكومت علوي و روش و منهاج
اميرالمؤمنين (ع)در حقيقت استقرار عدالت است.

*اگر امروز مسئولي در امر بيت المال اسراف كند يا خداي نخواسته آن را در مصارف
شخصي و مصارف دوستان و نزديكان و مرتبطين خود مصرف بكند، اين تخلف از عدل و قرار
واقعي در امر بيت المال است.

*ملتها عدالت را دوست داشته و تشنه آن هستند و اگر ببينند ملتي پرچم عدالت را
در دست گرفته و در مقابل قدرتها و زورگوهاي عالم فداكاري و ايستادگي مي­كنند،
دلگرم و اميدوار مي­شوند و الآن اين اتفاق افتاده است.

*ابرقدرتها اگر خيال مي­كنند ملتي را كه قلبش مؤمن به اصول الهي و اسلامي است،‌
مي­توان شكست داد اشتباه مي­كنند، خير، چنين ملتي را نمي­توان شكست داد. بحمدالله
ملت ايران فداكاريها و ايستادگي­هاي خود را در اين ميدان را به چشم ديد و آثار
شيرين آن را هم چشيد.

(30/3/71)

همانطور كه امام راحلمان نيز مكرر مي­فرمودند اگر قدرتهاي جهاني از ما ستايش
كردند ما بايد در خود شك كنيم، امروز نيز اگر در برابر حملات تبليغاتي و تصميم
گيري­ها و توطئه­هاي استكبار قرار مي­گيريم بايد خدا را شاكر باشيم، زيرا مي­توانيم
از اين طريق به صحت و درستي راه خود پي ببريم و اثرات حركت خود بر دشمنان را
ببينيم.

(7/4/71)

*امروز كه دوران سازندگي است، همچون گذشته بايد ناز درسهاي آموزنده عاشوراي
حسيني بهره گرفت و تلاش و مقاومت كرد و دشمنان را از تسليم شدن ملّت ايران مايوس
كرد.

*مسئولين بايد به استعدادهاي ملّت تكيه كنند و دست حاجت به طرف دشمن دراز
نكنند. دشمن امروز منتظر اظهار ضعف و عجز ملّت طرفدار قرآن و اسلام است و ما نبايد
اين فرصت و امكان را به دشمن بدهيم كه بر ملّت ايران طمع كند.

(10/4/71)

*امروز پس از گذشت قرنها، پرچم اسلام بر فراز بلندترين بامهاي دنيا در اهتزاز
است و اين حاصل پيروزي حقيقي مجاهدات امام حسين(ع) و يارانشان بر دشمن است امروز
حتّي بعضي رهبران بزرگ غير مسلمان دنياي معاصر اعلام مي­كنند كه ما راه مبارزه خود
را از حسين بن علي(ع) فرا گرفته­ايم.

(7/4/71)

نگاهي به رويدادها

جهان اسلام

§ شهردار اردوگاه فلسطيني بجرم همكاري با اسرائيل به هلاكت رسيد.

§ يك نويسنده ضد مذهب در مصر ترور شد

(19/3/71)

§ طرح دولت آمريكا براي سركوب نهضتهاي اسلامي هب سناي اين كشور
ارائه شد.

§ دفتر حزب «ليكود» در شهر قدس به آتش كشيده شد.

§ در پي به قتل رسيدن يك نويسنده مخالف اسلام گرائي، دويست نفر از
مسلمانان انقلابي مصر دستگير شدند.

§ 2000 تن از زندانيان مراكز امنيتي الجزاير آزاد شدند.

§ مسكو براي جلوگيري از گرايش مسلمانان روسيه به جمهوري اسلامي
ايران از عربستان كمك خواست.

(21/3/71)

§ پليس الجزاير به روي نماز گزاران عيد قربان آتش گشود.

§ رزمندگان مسلمان لبنان در عمليات برائت از مشركين، ارتش اسرائيل
را مجبور به عقب نشيني از جنوب لبنان كردند.

§ نيروهاي آذربايجان با دست زدن به يك تهاجم گسترده 30 كيلومتر مربع
از منطقه شمال قره­باغ را از ارامنه باز پس گرفتند.

§ سفير عربستان در الجزاير، جبهه نجات اسلامي را گروه ديوانگان
خواند.

(24/3/71)

§ نشريه انجمن جوانان ازبكستان: امام خميني يأس را از دل مسلمانان
محروم بيرون راند و آنان را به آزادگي دعوت كرد.

§ رئيس جمهور تونس اعلام كرد كه جنبش اصولگرا در تونس يك حركت
تروريستي است و با آن مبارزه مي­شود.

§ نيروهاي رژيم صهيونيستي با استفاده از هليكوپترهاي ويژه شليك سنگ،
به تظاهرات فلسطيني­ها در نوار غزه حمله كردند.

§ صهيونيستها يك حسينه را در جنوب لبنان با خاك يكسان كردند.

(25/3/71)

§ شبه نظاميان ازبك با طرفداران احمدشاه مسعود در خيابان­هاي كابل
به نبرد پرداختند.

§ صربها در تازه­ترين جنايات هولناك خود 30 تن از سكنه شهر مسلمان
نشين سارايوو را سر بريدند.

§ جبهه نجات اسلامي الجزاير: محاكمه رهبران اسلامي در الجزاير آغاز
يك انفجار است.

§ 40 هزار تن در جنگ سه ماهه «بوسني- هرزگوين» كشته شده­اند.

(31/3/71)

§ در آستانه محاكمه سران جبهه نجات اسلامي الجزاير، ساختمان يك
دادگاه در الجزاير به آتش كشيده شد.

§ 37 مسلمان كشميري بدست نيروهاي نظامي هند به شهادت رسيدند.

(6/4/71)

§ دادگاه نظامي الجزاير براي محاكمه سران جبهه نجات اسلامي با
فرايدالله اكبر و شعار «علي بلحاج» عليه دولت، متشنّج و به وقت نامعلوم ديگري
موكول شد.

§ وزير دفاع الجزاير اعتراف كرد كه در پي درگيريهاي اخير در
الجزاير، تعدادي از ارتشيان با اسلحه خود از پادگانها فرار كرده­اند.

§ درگيري مسلحانه ميان نيروهاي امنيتي مصر و انقلابيون مسلمان چندين
كشته و مجروح برجاي گذاشت.